Gálatas 1:1-2 1 Gálatas 1:6

GÁLATASPablo queétdih ã tʉyat tʉʉtat

1-2 Weém, Pablo, biíhdih daacát tʉʉtnit, yeéb Galaciabaácdih jʉmni tʉtchinadih moón Jesúíhwãdih wã wahnacaá. Nihat wãjeéh jʉmnit Jesúíhwãbʉt yeebdíh ĩ tʉyattʉʉtna caá. Weém, Pablodih jĩí Jesucristo ã ñíwip jĩ, ãihtʉini doonádih wã naóh jib bohéát pínah niijná. Cãacwãweemdíh ĩ naáwát tʉʉtcap jĩ. Obohjeéhtih, Jesucristo,Dios jwĩ íip caán wʉnnijidih booanibʉt weemdíh ĩ ñíwipjĩ. Páant ĩ naáwát tʉʉtni jʉmna, nin nʉodih yeebdíh wãdaác wahna caá. 3 Dios jwĩ íip, jwĩ Maáh Jesucristobʉtyeebdíh oinit, ĩ tʉi teo wáaca naáh, ñi tʉi jʉmat pínahniijná. 4 Dios jwĩ íip ã náahat pahjeh, caán Jesucristoboójwĩ yéejat jíib, ãt wʉn wʉhʉp wʉt jĩ,* ã teo wáacatjĩhyeejépwã ĩ jʉmat pah nihcan, yéej chãjatdih jwĩ yap yohatpínah niijná. 5 Páant ã chãjatdih jéihna, “Paá, meémnihatdih jéih beedáni jʉmna, cãacwãdih jĩgah ennit, mapĩ tʉi teowáacna caá”, jwĩ íipdih yeó jáap jʉmat pah bʉdí jwĩniíj wẽi naáwát dée caá. Páant tií jwĩ niíj wẽi naáwáp.

Dios cãacwãdih ded pah ã tʉi ʉbat6Yeébboó ded pah ñi chãjat doonádih joinít, weémbʉdí

wã náhni dahwana caá. Dios yeebdíh bʉdí oina, ãt ñíwiptaga, Jesúsdih jepahnit, ãihwã ñi jʉmat pínah niijná. Obo-hjeéhtih, páant yeebdíh bʉdí ã oyochah yʉhna, waícanjehbiíh bohéátdih joinít, Jesucristoboodíh cádahna caá ñichãjap. Páant ñi cádahat doonádih joinít, “¿Dépanihtigaá waícanjeh ĩ tʉʉt nʉʉm?” niíj jenah joinít, wã wʉhi* 1:4 Mt 20.28; Mr 10.45; 1Ti 2.6; Tit 2.14

Gálatas 1:7 2 Gálatas 1:13bejep be. 7 Biquína ñi pebh jʉmnit, yeebdíh tac bʉʉgána,mácah bohénit, Jesúíh tʉini doonádih ĩ yéejana caá. Páantyeebdíh naóhna, nin pah ĩ niíj yee bohéna caá: “ ‘Tʉi ʉbnitjʉmat tʉʉt niijná, Jesucristodihjeh ñi tʉi jepahaá’, Pabloniíj naóh bohéna, yeebdíh ã nih yáana caá. Diosjeéh tʉijʉmat tʉʉt niijná, jwĩ nʉowã ĩ naáwátjidihbʉt tʉi jepahatcaá náahap”, ĩt niíj yee naáwáp wʉt be. Obohjeéhtih,“Nin tʉini dooná caá”, ĩ niíj naóhniboó tʉini dooná yoobátnihcan caá. 8 Jwiít, Dioíh ángel japmant jʉóhni, yeebdíhjwĩ jwíih bohéátjidihmácah jwĩ bohénachah, jwiítdihDiosbʉdí peéh chãjna, iiguípna ã waha naáh. 9 Wã naáwátjipah wã jwʉʉb naóhbipna caá, páant mʉntih: Yeebdíhjwĩ jwíih bohéátdih ñi tʉi jepahachah yʉhna, det yeebdíhmácah ĩ bohénachah, Dios queétdih bʉdí peéh chãjna,iiguípna ã waha naáh.

10 Páant niijná, “Caánboo tígaá tʉi bohéni ã jʉmʉp”,weemdíh cãacwã ĩ niijátdih wã bidcan caá. Obohjeéhtih,Diosboó weemdíh “Meém ma tʉi bohéna jĩí”, ã niijátdih-jeh caáwãnáahap.* Cãacwãdihweñaíhnit bohéna, Cristo-boodíh wãta weñacan tagaá. Pánih weñacan, caandíh teowʉhni wãta jʉmcan taga.

Cristo Pablodih ded pah ã tʉʉt nʉʉmátji11Wã déewã panihnitá, nindih ñi jéihyat pínah yeebdíh

wã náah yacna caá: Wãpĩ bohéni tʉini dooná cãacwã ĩjenah joyátjijeh nihcan beé. 12 Ded cãacdih wã joiníjidoonábʉt nihcan beé. Bita weemdíh ĩ bohécan beé. Obo-hjeéhtih, Diosjeh weemdíh ded pah ã wʉʉh ã jʉmatdih ãbohénap jĩ.

13 Jesucristodih wã jepahat pínah jãtih, jwiít judíowãjwĩ nʉowã ĩ naáwátjidih wã tʉi joí waadánap jĩ. Pánih tʉijoí waadáni wã jʉmʉchah, ded pah wã chãjatji doonádih* 1:10 1Ts 2.4

Gálatas 1:14 3 Gálatas 1:22yeéb ñit joijí tagaá. Pánih jʉmnit, Jesúíhwã Diosdihyap yohnit ĩ jʉmatdih jenah joinít, eníhcan, bʉdí yeejépchãjna, queétdih wã tʉi mao beedá bojíhip yʉh jĩ.* 14 Jwĩnʉowã ĩ naáwátjidih tʉi jepahíhna, weém biíc yoobóbehnit chah wã tʉi bohénap jĩ.*

15-16 Obohjeéhtih, wã cãac jʉmat pínah jãtih, Diosweemdíhbʉdí oina, ãtát ñíojip taga, ãih tʉini doonádihwãbohéát pínah niijná. Pánihna, yéejni wã jʉmʉchah yʉhna,ã náahni yeó jáapdih Jesús ã wahniji ã jʉmatdih weemdíhã jéihyanap jĩ. Pánih jéihyanit, judíowã nihcannit pebh-boó ã wahap jĩ, ãih tʉini doonádih queétdih wã naáwátpínahniijná. Páant ãwahachah, “¿Dedpah tigaáweemdíhniíj bohéát náah?” cãacwãdih wã niíj ʉʉbh joí encapjĩ.* 17 Jesús ãih tʉini doonádih naáwát tʉʉtnit maáta,wã jãtih ã ñíonit ĩ jʉmʉchah yʉhna, Jerusalén tʉtchinaqueétdihbʉt míic wéhenadih wã bejcap jĩ. Caanná bejjwʉhcanjeh, Dios ded pah weemdíh ã náah yacatdihjéihíhna, Arabia baác cãac wihcapboó caandíh ʉʉbʉdihwã bejep jĩ. Caánboó jʉmniji Damasco tʉtchina wã jwʉʉbjʉibínap jĩ, páant mʉntih.

18 Biíc peihcanni jópchi tʉttimah, Jerusalén tʉtchinaPedrodih enedih wã bejep jĩ bʉca.* Caanná chéne sem-anabitjeh wã jʉmʉp jĩ. 19 Jesús ãih doonádih ã naáwáttʉʉtnit bita maátadih wã jwãáhcap jĩ. Obohjeéhtih, San-tiago jwĩ Maáh ʉʉddih pohba wã jwãááp jĩ. 20 Páant wãdaacáchah, wãnaáwát yoobópdih ã jʉmatdihDios ã jéihnacaá.

21 Tʉttimah, Siria baác, Cilicia baácnabʉt naóh jibidihwã bejep jĩ. 22 Caanná wã jib bejechah, Judea baácboó* 1:13 Hch 8.3; 22.4-5; 26.9-11 * 1:14 Hch 22.3 * 1:15-16 Hch 9.3-6;22.6-10; 26.13-18 * 1:18 Hch 9.26-30

Gálatas 1:23 4 Gálatas 2:4jʉmnit Jesúíhwã weemdíh ĩ jwãáh jwʉhcap jĩ. 23 Dedpah wã chãjat doonádihjeh ĩtát joyóp tajĩ. “Jãtih jwiítJesúíhwãdih yeejép chãjna, tʉini doonádih jwiítdih cáda-hat tʉʉtniji bʉʉ caán doonádihjeh jwʉʉb naóhna caá ãchãjap, cãacwã Jesúsdih ĩ jepahat pínah niijná”, ĩt niíjmíicwéhenapwʉt jĩ. 24Páant wã tʉʉt nʉʉmát doonádih joinít,“Paá, caandíh mat tʉi teo wáacap taga”, Diosdih bʉdí ĩtniíj wẽi naáwáp wʉt jĩ.

2Cristo ã naáwát tʉʉtnit maáta Pablodih ĩ wẽi jwãáát

1-2Catorce jópchi tʉttimah, Diosboóweemdíh Jerusaléntʉtchina ã bejat tʉʉtʉchah, Bernabéjĩh caanná wã jwʉʉbbejep jĩ. Pánih bejna, Titodihbʉt jwĩ nʉmah bejep jĩ.*Caánboó judío nihcanni, jwĩ nʉowã ĩwʉtat pah bóodcanniã jʉmʉp jĩ. Caanná jʉibína, caánboó jʉmnit Jesúíhwã ĩmaátajeh ĩ míic wáacachah, judíowã nihcannitdih tʉinidoonádih ded pah wã bohéátdih queétdih wã naáwápjĩ. Pánih naóhnit, ded pah wãpĩ bohéátdih queét ĩ tʉijéihyatdih wã náah yacap jĩ. Pánih jéihcan, wã bohéátdihĩ wẽicah, wã tewat bʉʉdní ãta jʉm taga. Obohjeéhtih,ded pah wã bohéátdih jéihnit, ĩ tʉi weñep jĩ. 3 Páant wãnaáwáchah wẽi joiná, Tito bóodcanni ã jʉmʉchah yʉhna,“Meembʉt ma bóodat tʉʉtʉ”, caandíh ĩ niijcáp jĩ. 4Queétmaáta biícdih jwĩ míic wéhe láa, jwiít Jesúíhwã nihatbiícdih jwĩ míic wáacachah, biquína “Jesúsdih jepahnitjwĩ jʉmna caá”, niíj yeenitbʉt ĩt waadáp jĩ. Pánih waadnít,judíowã nihcannitdihbʉt ĩ bóodat tʉʉtʉp yʉh jĩ. Obo-hjeéhtih, bʉʉ Jesúíhwã jʉmna, jwĩ nʉowã ĩ naáwátjidihjepahcan, Jesúsdihjeh jwĩ tʉi jenah joiná caá. “Páant jwĩchãjachah, jwĩ íipboó jwiítdih ã tʉi enna caá”, jwĩ niíj* 2:1-2 Hch 11.30; 15.2

Gálatas 2:5 5 Gálatas 2:10jéihna caá. Páant niíj jéihnit jwĩ jʉmʉchah enna, jwiítdihjʉihñat tʉʉt niijná, ded pah jwĩ chãjatdih jéihíhna, queétjwĩjeéh ĩt waadáp tajĩ. Pánih waadnít, jwĩ nʉowã ĩnaáwátji biíc yoobó jwiítdih ĩ jepah beedáát tʉʉtʉp yʉh jĩ,páant mʉntih. 5 Páant ĩ wʉtʉchah yʉhna, tʉini doonádihñi jéihyat pínah niijná, jwiítboó queétdih jwĩ jepahcap jĩ.

6Pánihna, Jesúíhwã ĩ maáta tʉini doonádih ded pah wãbohéátdih joinít, “Ma bohéát pahjeh tih judíowã nihcan-nitdih ma bohénaá”, niíj naóhnit, weemdíh biíh wʉtatdihĩ bohéát tʉʉtcap jĩ. Queét Jesúíhwã ĩ maátadih “Queétboóchah jéihnit caá”, biquína ĩ niíj jenah joyóchah yʉhna,dedé pínah weemdíh nihcan caá. Diosboó nihatdih biícyoobó ã jenah joiná caá.* 7 Queét ded pah wã bohéátdihtʉi wẽinit, “Pedrodih jwiít judíowãdih ã bohéát pínahniijná, Dios ãt ñíojip taga. Pánihat pah, Pablodihbʉtjudíowãnihcannitboodíh ãt bohé jibat tʉʉtʉp taga”, ĩmíicniijíp jĩ. 8 Judíowãdih Pedro ã bohénachah, Dios bʉdí ãtteo wáacap wʉt jĩ. Weembʉt judíowã nihcannitdih wãbohénachah, Dios biíc yoobó ã teo wáacachah, queétbʉtĩ tʉi jepahap jĩ.

9 Pánihna, Santiago, Pedro, Juanjĩh, Jesúíhwã ĩ maátayoobát, Diosweemdíh bʉdí ã teowáacatjidih jéihnit, “Diosyoobópdih ãt ñío wahap taga, jwĩ déewã nihcannitdihã naáwát pínah niijná”, ĩ míic niijíp jĩ. Páant niijnít,weemdíh Bernabédihbʉt bʉdí wẽinit, “Jwĩ tʉi míic teowáac jĩíh”, niijná, jwĩ míic mʉj tewep jĩ. Pánih mʉjteonit, “Yeéb jwĩ déewã nihcannitdih ñi bohéátji pah ñitʉi naáwá. Jwiítboó jwĩ déewãdihjeh jwĩ naóhbipna caá”,Santiagowã jwiítdih ĩ niijíp jĩ. “Páant tií ã jʉmʉ nah”, jwĩmíic niijíp jĩ. 10 Páant niijná, Jesúíhwã moh yéejnitdihjwiítdih ĩ teo wáacat tʉʉtʉp jĩ. Weembʉt moh yéejnitdih* 2:6 Dt 10.17

Gálatas 2:11 6 Gálatas 2:14bʉdí jĩgah ennit, wãpĩ teo wáacna caá. Páant niíj míicwéhe péanit, jwiít Antioquía tʉtchina jwĩ jwʉʉb bejep jĩ.

Pablo Pedrodih ã jʉihñat11 Tʉttimah, Pedrobʉt Antioquía tʉtchiboó ã jʉibínap

jĩ. Obohjeéhtih, jwĩ pebhna jʉibíniji, yoobópdih ã chãjcatpeéh caandíh wã jʉihñʉp jĩ. 12 Nin pah ã chãjap jĩ: Jwĩnʉowã “Jwiít judíowã bóodcannit biícdih jwĩ jeéméchahã tʉican caá”, ĩ niijátji ã jʉmʉchah yʉhna, Pedroboó jwĩpebh jwíih jʉibína, jwĩ déewã nihcannit biícdih ã tʉimíic wẽp jwʉhʉp jĩ.* Obohjeéhtih, biquína jwĩ déewã,Santiago ã chéenwãboó ĩ jʉibínachah ennit, jwĩ déewãnihcannitdih cádahnit, Pedroboó “Bʉʉ jʉinít bóodat tʉʉt-nit weemdíh jʉihná”, niijná, ĩjeéh ã jwʉʉb míic wẽpcapjĩ. 13 Páant ã yee bʉʉgʉchah ennit, bita jwĩ déewãbʉtcaandíh míic jéih ennit, queétbʉt biíc yoobó ĩ cádahap jĩ.Bernabé yʉh bʉca tʉi jéihni jʉmna yʉhna, queét ĩ chãjatbiíc yoobó caanbʉt ã cádahap jĩ. 14Pánih cádahnit, “NihatJesúsdihjeh jepahnitdih Dios biíc yoobó ã wẽi enna caá”,ĩpĩ niíj bohéát pah queét ĩ cádahap jĩ. Páant ĩ cádahachahennit, nihat Jesúíhwã ĩ joyóchah, nin pah Pedrodih wãniíj jʉihñʉp jĩ: “Meém judío jʉmna yʉhna, Jesucristodihjepahna, jwĩ nʉowã ĩ naáwátjidihma tʉi jenah joí cádahapjĩ. Pánih cádahnit, judíowã nihcannit ĩ chãjat pah queétbiícdih ma tʉi jeémp jwʉhʉp be. Obohjeéhtih, bʉʉqueétdih cádahnit, jwĩ nʉowã ĩ naáwátjidih ma jwʉʉbjepahachah ennit, queét jwĩ déewãnihcannit nin pah ĩ niíjjenah joiná nacaá: ‘Pedro páant ã jwʉʉb jenah joyóchah,queét judíowã ĩ nʉowã ĩ naáwátjidih jwiítdihbʉt jepahatcaá náahap’, ĩ niíj jenah joiná nacaá. Páant ma chãjat ãtʉican caá”, Pedrodih wã niijíp jĩ.

Jesúsdih tʉi jenah joinítdih Dios ã wẽi enat* 2:12 Hch 11.2-17

Gálatas 2:15 7 Gálatas 2:1815 Jwĩ nʉowã judíowãjeh ĩtát jʉmʉp tajĩ. Pánihna,

jwiítbʉt ĩ jʉimená judíowãjeh mʉntih jwĩ jʉmna caá.Pánih jʉmnit, Dios ã wʉtatdih jéihnit jwĩ jʉmna caá.Obohjeéhtih, queét judíowã nihcannit Diosdih ĩ jéihcancaá. 16 Pánihna judíowã jʉmna yʉhna, caán wʉtatdih jwĩjéih jepah beedácatdih jwĩ jéihna caá. Caandíh jepahcatjíib “Queét tʉinit caá”, jwiítdih Dios ã niíj encatdihbʉtjwĩ jéihna caá. Obohjeéhtih, Jesucristodihjeh tʉi jenahjoinít jwĩ jepahat jíib, “Queét tʉinit caá”, Dios jwiítdihã niíj enna caá. Pánih jéihnit, jwiít judíowã yʉhna,Jesucristodihjeh tʉi jenah joinít, jwĩ jepahap jĩ, “Queéttʉinit caá”, Dios jwiítdih ã niíj enat pínah niijná. Jwiítcãacwã Moisés ã wʉtatjidih jéih jepah beedácannit míicjwĩ jʉmna caá. Pánihna, caandíh jwĩ jepahcat jíib, “Queéttʉinit caá”, Dios ã niíj encan niít. Caandíh jéihnit, “Caánwʉtatdih joí waadánachah, Dios jwiítdih ã tʉi wẽi ennacaá”, jwĩ niíj jenah joicán caá.*

17 Pánihna, Cristodih jepahnit, “Queét tʉinit caá”, Diosjwiítdih ã niíj enat pínah niijná, caán wʉtatdih cádahnacaá jwĩ chãjap. Obohjeéhtih, páant jwĩ cádahachah ennit,bita jwĩ déewã caán wʉtatdih tʉi jepahat tʉʉtnitboó“Queét jwĩ déewã nihcannit pah yéej chãjnit ĩ jʉmna caá”,jwiítdih ĩ niíj jenah joiná caá. Páant ĩ niíj jenah joyátpah jwiítbʉt jenah joinít, “Moisés ã wʉtatjidih cádahattʉʉtnit, Cristo jwiítdih ã yéej chãjat tʉʉtna caá”, jwĩtaniíj jenah joi tágaá. Obohjeéhtih, páant nihcan caá.Pánihna, “Jesucristodih jepahna, Moisés ã wʉtatjidih jwĩcádahat jíib, yéejnit jwĩ jʉmna caá”, jwĩ niíj jenah joicáncaá. 18 Cãacwãdih nin pah wãpĩ niíj naóh bohéna caá:“Diosjeéh tʉi jʉmíhna, jwĩ nʉowã ĩ naáwátjidih jenahjoicán, Jesucristoboodíhjeh tʉi jenah joinít, jepahat caá* 2:16 Sal 143.2; Ro 3.20,22

Gálatas 2:19 8 Gálatas 3:2náahap”, wã niijná caá. Obohjeéhtih, páant niíj bohénijijwʉʉb tʉʉt nʉʉmnít, “Diosjeéh tʉi jʉmat tʉʉt niijná, jwĩnʉowã ĩ naáwátjidih tʉi jepahat caá náahap”, niíj naóhbohéna, yéej chãjni yoobát wãta jʉm tagaá. 19 Moisés ãwʉtatjidih weémboó tʉi jepahcanni jʉmna, caandíh yapyohni wã jʉmna caá. Pánih yap yohni wã jʉmatdih jéihna,“Caandíh wã jepahcat jíib, Dios weemdíh ã wẽi encancaá”, wã niíj jenah joiná caá. Páant niíj jenah joinít,Dios biícdih tʉi jʉmat tʉʉt niijná, caán wʉtatdih jenah joícádahnit, Jesucristoboodíhjeh tʉi jenah joinít, wã jepahnacaá. 20 Caánboó weemdíh oinit, wã yap yohat peéhcruzboó ã wʉn wʉhʉchah, weembʉt ãjeéh biícdih wʉnnipah wã jʉmna caá. Pánih wʉnni pah jʉmna, weém wãjenah joyátdihjeh chãj cádahnit, Cristoboodíh tʉi jenahjoinít, jepahna caá wã chãjap.* 21 Pánihna, “Dios jwiítdihbʉdí ã oyochah, Cristo ã wʉn wʉhat dedé pínah nihcancaá”, wãniijcán caá. Obohjeéhtih, Dios ãwʉtatdih jepahatjíibjeh ãjeéh jwĩ tʉi jʉmʉchah, Cristo ã wʉn wʉhat dedépínah ãta nihcan tagaá.

3Jesucristodihjeh jepahat caá náahap

1 ¡Yeéb Galacia baácdih moón Jesúíhwã jenah joicánnitñi jʉmna caá! Jesucristo cruzboó ã wʉn wʉhat doonádihyoobópdih yeebdíh wã naáwáp jĩ. Páant wã naáwátdihñi tʉi jepahachah yʉhna, bʉʉ ¿Dépanih tigaá bitaboóyeebdíh mácah ĩ naáwáchah joinít, ñi jepah? 2 Nindihwãát jenah joí en tigaá: ¿Moisés ã wʉtatjidih ñi jepahatjíib niít Tʉini Espíritu ñijeéh ãt jwíih jʉm? Nihcancaá. Obohjeéhtih, tʉini doonádih joiná, Cristodih tʉijenah joinít, ñi jepahachah, ñijeéh ãt jwíih jʉmʉp be.* 2:20 Fil 1.21

Gálatas 3:3 9 Gálatas 3:93Tʉini Espíritu ã teo wáacatjĩh Cristodih ñi jwíih jepahnayʉhna, ¿Dépanih tibeé bʉʉ jwʉʉb tʉʉt nʉʉmnít, ñi jenahjoyátjĩhjeh Moisés ã wʉtatjidih jepahna caá ñi chãjap?Pánih chãjna, jenah joicánnit ñi jʉmna caá. 4 Tʉinidoonádih ñi jepahatji jíib dawá láa tʉini yeebdíh ãt yapjiptagaá. ¿Páant yeebdíh ã tʉi yapatjidih ñi quíib bʉʉdániít? Oboh pohba páant yapna ãt chãjjican tagaá. 5 ¿Dedpah ñi chãjatji jíib tibeé Dios yeebdíh Tʉini Espíritudihãt wʉhji? ñi jenah joyóchah. Moisés ã wʉtatjidih ñijepahat jíib nihcan, ãih tʉini doonádih joinít, Cristodihñi jepahat jíib, yeebdíh Tʉini Espíritudih ãt wʉhʉp taga.Páant ã jʉmʉchah, Jesucristodih ñi tʉi jepahat jíib cãacwãĩ jéih chãjca naáhdih Dios ã wẽpatjĩh yeebdíh ã chãj jʉʉtattʉʉtna caá.

Abraham Diosdih ã tʉi jenah joyát6Bʉʉ, jwĩ nʉo Abraham ded pah ã chãjatjidih jwĩ jenah

joyát dée caá. Dios caandíh ã naáwátdih ãt tʉi jenahjoyóp wʉt jĩ. “Meemdíh wã tʉi chãjbipna caá”, Dios ãniijíchah, ã tʉi jenah joyát jíib, “Caán Abraham tʉini caá”,Dios caandíh ãt niíj enep wʉt jĩ.* 7 Pánihna, caán Diosdihã tʉi jenah joyát pah, jwiítbʉt páant tʉi jenah joinít,Abraham ã jʉimená panihnit jwĩ jʉmna caá.* 8 Judíowãnihcannitbʉt Diosdih ĩ tʉi jenah joyóchah, “Queét tʉinitcaá”, Dios ã niíj enna caá. Páant ã niíj enat pínahdihjéihna, Dios nin tʉini doonádih Abrahamdih jãtih ãtátnaáwápwʉt jĩ: “Weemdíhma tʉi jenah joyát jíib nihat ninbaácdih moondíh wã tʉi chãjbipna caá”, ãt niijíp wʉt jĩ.*9 Pánihna, Abraham caandíh ã tʉi jenah joyóchah enna,Dios caandíh ã tʉi chãjatji pahjeh, bʉʉ láabʉt det Diosdihtʉi jenah joinítdih biíc yoobó ã tʉi chãjbipna caá.* 3:6 Gn 15.6; Ro 4.3 * 3:7 Ro 4.16 * 3:8 Gn 12.3

Gálatas 3:10 10 Gálatas 3:14

10 Obohjeéhtih, ded “Moisés ã wʉtatjidih jepahíhna,Dioíh wã jʉmbipna caá”, niíj jenah joinídih bʉdí peéhchãjat ã jʉmbipna caá. Nin pah Moisés ãt niíj daacáp tajĩ:“Ded wã wʉtatjidih tʉi jepah beedácannidih bʉdí peéhchãjat ã jʉmbipna caá”, ãt niíj daacáp tajĩ.* 11 Biíh naóhyapani nin pah ãt niíj daacáp tajĩ: “Diosdih tʉi jenah joí,jepahnitboodíh ‘Queét tʉinit caá’, Dios ã niíj enbipna caá.Pánih jepahna, páantjeh Diosjeéh ĩ tʉi jʉmbipna caá”, ãtniíj daacáp tajĩ.* Páant ã niijátji yoobópdih ã jʉmʉchahjéihnit, nindihbʉt jwĩ tʉi jéihna caá: Ded Moisés ã wʉ-tatjidih ã jepahat jíib “Caán tʉini caá”, Dios ã niíj encanniít. 12 “Ded Diosdih tʉi jenah joiní, ã jepahachah, ‘Caántʉini caá’, Dios ã niíj enbipna caá. Ded weemdíh Dios ãwʉtat tʉʉtatjidih tʉi jepah beedánijeh Dios biícdih ã tʉijʉmbipna caá”, Moisés ãt niíj daacáp tajĩ.*

13 Jwiít nihat caánwʉtatdih jwĩ tʉi jéih jepah beedácah,jwiítdih Dios ã peéh chãjbipna caá. Páant ã peéh chãjatjwiítdih ã jʉmʉchah ennit, Cristoboó caán ã peéh chãjatdéedih jíib chãjnit, jwiítdih ãt wʉnwʉhʉpwʉt jĩ. Caandíhcruzboó ĩ péoh dodh mawat pínahdih jenah joinít, jonjãtih nin pah ĩt niíj daacáp tajĩ: “Ded máa nahdih ĩ maoyaíhniboó bʉdí peéh chãjni ã jʉmbipna caá”, ĩt niíj daacáptajĩ.* 14 Páant ĩ niíj daacátji pahjeh tih Cristo nin baácboóã jʉmʉchah, caandíh ãt yapap tajĩ. Caandíh páant ãyapatji jíib, “Nin baácdih moondíh wã tʉi chãjbipna caá”,Abrahamdih ã niijátji pahjeh tih jwĩ déewã nihcannitdihDios ãt tʉi chãjap taga. Páant Cristo ã wʉn wʉhʉchah,caandíh tʉi jenah joinít, jwĩ jepahachah ennit, “TʉiniEspíritudih wĩih cãacwãdih wã wʉhbipna caá”, ã niijátjipah jwiítdih ãt wʉhʉp jĩ.* 3:10 Dt 27.26 * 3:11 Hab 2.4 * 3:12 Lv 18.5 * 3:13 Dt 21.23

Gálatas 3:15 11 Gálatas 3:19Dedé pínah tigaá Moisés ã wʉtatji

15 Wã déewã panihnitá, Dios jwĩ nʉo Abrahamdih dedpah ã chãjatjidih yeéb ñi beh joyát pínah niijná, ded pahjwiít cãacwã jwĩpĩ chãjatdih yeebdíh wã náhniabipna caá.Jwiít biíhdih nin pah jwĩpĩ niíj naóhna caá: “Nin pahmeemdíh wã chãjbipna caá”, jwĩ niijná caá. Páant jwĩniijátjidih biíhboó ã jéih jwʉʉb tʉʉt nʉʉmcán niít. “Páantã niijátji pah ã chãjcan niít”, bitaboó ĩ jéih niijcán niít.16Caán jwĩ niiját pahjehmʉntih, Dios jwĩ nʉo Abrahamdi-hbʉt nin pah ãt niíj naáwáp wʉt jĩ: “Weemdíh ma tʉijenah joyát jíib, nihat baácdih moondíh wã tʉi chãjbipnacaá”, caandíh, ã jʉimadihbʉt ãt niijíp wʉt jĩ. Páant niijná,nihat ã jʉimená yoobátdihjeh niijná ãt chãjcap wʉt jĩ.Biíc ã jʉima, tʉttimah bóo láa jʉmni Cristodih niijná ãtchãjap wʉt jĩ.* 17 Bʉʉ yeebdíh wã tʉi jéihya naóhbipnacaá: Jwĩ nʉo Abrahamjidih “Meemdíh wã tʉi chãjbipnacaá”, Dios ã niiját tʉttimah, cuatrocientos treinta jópchiyapat tʉttimahna Moisésjidih ãt wʉtat tʉʉtʉp wʉt jĩ,ãih cãacwã ĩ jepahat pínah niijná. Pánih wʉtna yʉhna,“Abrahamdih wã jwíih niijátji pah, tʉʉt nʉʉmcánjeh, biícyoobó wã péabipna caá”, Dios ãt niijíp wʉt jĩ.* 18Pánihna,Dios biícdih jwĩ tʉi jʉmat pínah Moisés ã wʉtatjidih jwĩjepahat jíib nihcan caá. Páant ã jʉmʉchah nihna, DiosdihAbraham ã tʉi jenah joyát pah, caandíh jwĩ tʉi jenah joyátjíib ãta nihcan tagaá. Obohjeéhtih, Diosdih Abraham ã tʉijenah joyát pahjeh mʉntih, jwiítbʉt caandíh jwĩ tʉi jenahjoyóchah, “Yeéb tʉinit caá”, Dios jwiítdih ã niíj enna caá.*

19Páant ã jʉmʉchah, ¿dépanih tigaáDios caánwʉtatdihãt naóhji? Abrahamdih páant ã niijátji tʉttimah, caánwʉtatdih ãt naóhjip taga, jwiít cãacwã yéej chãjnit jwĩ* 3:16 Gn 12.7 * 3:17 Ex 12.40 * 3:18 Ro 4.14

Gálatas 3:20 12 Gálatas 3:23-24jʉmatdih jwĩ jéihyat pínah niijná. Abrahamdih Dios ãnaáwátji tʉttimah, caán wʉtat jwiítdih ãt jʉmʉp jĩ, pʉʉAbrahamji ã jʉima Cristo cãac jʉmnit, ã wʉn wʉh láana.Dios ã wʉtatdih ãih ángelwãboodíh Moisésjidih ãt naóhyapaat tʉʉtʉpwʉt jĩ. QueétMoisésdih cãacwãdih ĩt jwʉʉbnaóh yapaat tʉʉtʉp wʉt jĩ.* 20 Caán wʉtatdih Moisésdihã naóh yapaat tʉʉtʉchah, Dios caanjéh pohba cãacwãdihãt naóhcap wʉt jĩ. Obohjeéhtih, “Meemdíh tʉi chãjnit,ma jʉimajĩh nihat cãacwãdihbʉt wã tʉi chãjbipna caá”,Abrahamboodíh niíj naóhna, caanjéh páant ãt niíj naáwápwʉt jĩ.

Cristo nihat Moisés ã wʉtatjidih ã péaat21 ¿Dios Moisésdih ã wʉtatjidih naóhna, Abrahamdih

ã niijátjidih “Wã niijátji pah wã péacan niít”, niíj niítãt chãjap? Páant ãt niijjícan tagaá. Abrahamdih ãniijátji pahjeh biíc yoobó ã péabipna caá. Dios biícdih tʉijʉmat tʉʉt niijná, ã wʉtatdih jepahna, caán láa bácah, ãwʉtatjidih jwĩ tʉi jepah beedánachah, dedé peéh chãjatjwiítdih ãta wihcan tagaá. 22 Obohjeéhtih, jwiít nihatcãacwã yoobó yéej chãjnit míic jʉmna, jwĩ yéejatdih jwĩjéih cádahcatdih Dios naáwátboó ã naóhna caá. Páantjwĩ jʉmʉchah, Diosdih Abraham ã tʉi jenah joyát pahjehmʉntih, jwiítbʉt Jesucristodih jwĩ tʉi jenah joyóchah,jwiítdih Dios ã tʉi ʉbbipna caá.

23-24Bʉʉ láa, Dios biícdih tʉi jʉmat tʉʉt niijná, ã wahniCristodih tʉi jenah joinít, jepahat caá náahap. Obo-hjeéhtih, Cristo ã jʉʉwát pínah jãtih, Moisés ã wʉtatjidihtʉi jepahíhna yʉhna, yéej chãjnit jʉmna, jwĩ jéih jepahcapjĩ. Páant jwĩ jepahcat jíib, Dios bʉdí ã peéh chãjnit pínahjwĩ jʉmʉp jĩ. Páant jwĩ jʉmatdih jéihnit, jwiítdih tʉi* 3:19 Ro 4.13

Gálatas 3:25 13 Gálatas 4:3ʉbni pínahdih jwĩ bidip jĩ. Pánih bidnit, Cristoíh tʉinidoonádih joinít, caandíh jwĩ jepahap jĩ, “Queét tʉinit caá”,Dios jwiítdih ã niíj enat pínah niijná. 25 Pánihna, Diosbiícdih tʉi jʉmat tʉʉt niijná, bʉʉ Cristodih jwĩ tʉi jenahjoiná caá. Páant jwĩ jʉmʉchah, caán wʉtatboó jwiítdihbohéni panihni ã nihcan caá, bʉca. 26 Jesucristodih jepah-nit jʉmna, yeéb nihat Dios ã weh ñi jʉmna caá. 27 Cristoã wẽpatjĩh daabánit jʉmna, caán biícdih jwĩ jʉmʉchah,“Wãwʉʉh ã jʉmat pahjeh tih yeebbʉt ñi jʉmna caá”, Diosjwiítdih ã niíj enna caá. 28 Pánihna, Cristo biícdih jʉmna,chéne poómp jwĩ nihcan caá. Pánih biíc poómpjeh jʉmna,“ ‘Jwiít judíowã nihcannit, queét judíowãdih mácah caá’,Dios ã niíj enna caá”, ñi niíj jenah joicá bojoó. Teowʉhnit, teowʉhnit nihcannitdihbʉt; neoná, yaádhdihbʉt“Nit mácah caá”, Dios ã niíj encan caá. Pánihna, yeébnihat Cristoíhwã jʉmna, biíc poómpjeh tigaá ñi jʉmʉp.29Cristoíhwã jʉmna, Abraham jʉimená panihnit ñi jʉmnacaá. Páant ñi jʉmʉchah, Diosdih Abrahamji ã tʉi jenahjoyát jíib caandíh ã niijátji pahjeh mʉntih, Jesúsdih ñi tʉijenah joyóchah, yeebdíhbʉt ã tʉi chãjbipna caá.

4Teo wʉhnit nihcan, Dios ã weh jwĩ jʉmat

1-2Ded pah jwiít cãacwã biíh jwĩpĩ chãjatdihbʉt yeebdíhwã jwʉʉb náhniabipna caá. Ded ã íip ã éemp wʉnattʉttimah, ãih bií déedih ãih pínah ã jʉmʉchah yʉhna,páantjeh wébít ã jʉm jwʉhʉchah, caandíh en daonít ĩjéih yapa jwʉhcan caá. Pánih bíboh jwʉhcah, caandíh endaonít ĩ niiját pah chãjat caá náahap. Pánih jʉmna, teowʉhni pahjeh ã jʉmna caá. Obohjeéhtih, ã íip ã jenahatjiláa ã jʉyʉchah, ãih pínahdih caanjéh ã bíbohbipna caá.3 Pánihna, jwiít cãacwã Jesucristodih jwĩ jepahat pínah

Gálatas 4:4-5 14 Gálatas 4:9jãtih, caán wébít panihnit jwĩ jʉm jwʉhʉp jĩ. Pánih jʉmjwʉhnit, jwĩ nʉowã ded pah ĩ naáwátjidih yap yohatdihʉʉmna, jwĩpĩ jepahap jĩ.*

4-5 Páant jwĩ jʉmʉchah yʉhna, ã jenahatji láa ãjʉyʉchah, Dios ã wʉʉhdih nin baácna ãt wah bojjip taga.Páant ã wah bojni jwĩ wʉʉh panihnijeh ãt cãac jʉmʉpwʉt jĩ. Judío wili caandíh mi weh jʉmʉchah, Moisésã wʉtatjidih caandíhbʉt tʉi jepahat ãt náahap wʉt jĩ.Jwiítboó caán wʉtatdih yap yohnit jwĩ jʉmʉchah, ã wehyoobát jwĩ jʉmat pínahdih náah yacna, Dios ã wʉʉhdih ãtwʉn wʉhat tʉʉtʉp wʉt jĩ, jwĩ yéejat peéh chãjat déedih ãjíib chãjat pínah niijná. 6Yeebbʉt ãwehñi jʉmʉchah, Dioswʉʉh Jesucristojeéh jʉmni Tʉini Espíritudih yeebdíhbʉtãt wah bojopwʉt jĩ. Páant ñijeéh jʉmna, ã teowáacachah,“Paá”, ʉʉmcanjeh Diosdih ñi jéih niijná caá. 7 Pánihna,ã weh jʉmna, bʉʉ teo wʉhnit panihnit nihcan caá, bʉca.Páant ã weh yoobát ñi jʉmʉchah, yeebdíh bʉdí ã tʉichãjbipna caá.*

Pablo Galacia baácdih moón Jesúíhwãdih ã ʉʉm yacat8 Jon jãtih yeéb Diosdih jéih jwʉhcannit jʉmna, ñi

pãpninadih tʉi jenah joinít, “Nin pah wã chãjachah, caánweemdíh ã tʉi chãjbipna caá”, ñipĩ niíj jenah joyóp yʉh jĩ.Pánih chãjnit, Dios yoobát ã teo wáacat pínahdih bidcan,nemépwã ĩ teo wáacat pínahdih bidna ñi chãjap jĩ. Pánihchãjna, queétdih teo wʉhnit panihnit ñi jʉmʉp jĩ. 9 Pánihjʉmna yʉhna, bʉʉ jwʉh Dios yoobátdih ñi jéihyechah,caanbʉt yeebdíh ã jéihna caá. Páant caandíh jéihnayʉhna, ¿Dépanihna bʉʉ cãacwã oboh ĩ jenah joyátjĩhjehĩ naáwátdih ñi jwʉʉb jepah? Pánih jepahna, Diosdihweñaíhna yʉhna, ñi bʉjácan niít. Páant ñi bʉʉjácat* 4:3 Col 2.8,20 * 4:7 Ro 8.15-17

Gálatas 4:10 15 Gálatas 4:17pínahdih jéihna yʉhna, ¿Dépanihna ñi nʉowã ĩ naáwátdihyap yohatdih ʉʉmnit, teowʉhnit panihnit ñi jwʉʉb jʉm?*10BʉʉDiosdihweñat tʉʉt niijná, nin pahbʉt ñi chãjna yʉhcaá: Jwiít judíowã jwĩ nʉowã ĩ naáwátjidih jepahnit, jwĩwẽi láa ded pah jwĩpĩ chãjat pah yeebbʉt biíc yoobó ñichãjna caá. “Pánih chãjna, jwĩ tʉi jʉmbipna caá”, ñi niíj je-nah joiná yʉh caá. 11Páant ñi niíj jenah joyóchah, yeebdíhbʉdí ʉʉmyacnit, “Weémqueétdih tʉini doonádih bʉdí wãbohénachah yʉhna, ¿bʉʉdní pínah niít ãt jʉmʉp?” wãpĩ niíj jenah joiná caá.

12Wãdéewã panihnitá, ñijeéh jʉmna, yeebdíh bohé láa,weemdíh yeejép ñi chãjcap jĩ. Pánihna, bʉʉ biíc yoobóweemdíh yeejép chãjcan, nin wã naáwát pínahdih ñi tʉijepahaá: Yeebdíh bohénadih bejna, Moisés ã wʉtatjidihjenah joicán, Cristodihjeh yeebdíh wã jepahat tʉʉtʉp jĩ.Pánihna, bʉʉ Cristodihjehwã tʉi jenah joyát pah, yeebbʉtbiíc yoobó ñi tʉi jenah joyoó. 13Nindih ñi náhninaá: Tʉbitwʉnna, ñi pebhboó chão jwʉhnit, yeebdíh tʉini doonádihwã jwíih naáwáp jĩ.* 14Páant wʉnni wã jʉmʉchah yʉhna,“Pablo dedé pínah nihcan caá”, niijcánjeh, yeéb weemdíhñi bacat tʉʉtcap jĩ. Pánih bacat tʉʉtcan, Dioíh ángeldih,Jesucristodihbʉt ñi weñat pah, weemdíh ñi tʉi wẽi jwãáápjĩ. 15Pánihwẽi jwãáhnit, nin pahñi jʉmatjidihwãnáhninacaá: Weemdíh bʉdí teo wáaquíhna, dedé wã náahatdihwʉhna, ñíih quíibnadih ñita wãat wʉh tagaá. Pánihwẽinitji yʉhna, ¿dépanih tigaá bʉʉ wã wihcah, ñi weñatjiã bej? 16 Wã bohénitji jʉmna yʉhna, ¿bʉʉ yoobópdihyeebdíh wã naáwátji jíib, weemdíh ñi en jʉih niít? 17 Ñipebhna jʉibínitboó “Bʉdí jwĩ teo wáacmi caá”, yeebdíhniijná yʉhna, ĩ jenah joyátboó mácah ã jʉmna caá. Páantĩ niijíchah yʉhna, wã bohéátjidih, jwiítdihbʉt yeebdíh* 4:9 Col 2.8,20 * 4:13 Hch 16.6

Gálatas 4:18 16 Gálatas 4:23ĩ cádahat tʉʉtna caá. Pánih cádahnit, ĩjeéh jʉmnit,ĩ bohéátboodíh ñi jepahat pínahdih ĩ náah yacna caá.18 Jwiít cãacwã bita ĩ tʉi bejat pínahdih yoobópdih náahyacachah, ãpĩ tʉina caá. Obohjeéhtih, páant niijná yʉhna,mácah jwĩ jenah joyóchah, ãpĩ tʉican caá. Ñijeéh jʉmna,wãpĩ tʉi teo wáacap jĩ, ñi tʉi jʉmat pínah niijná. Bʉʉñijeéh wihcan yʉhna, biíc yoobó ñi tʉi jʉmat pínahdihwã náah yacna caá. 19 Yeebdíh bʉdí wã oyochah, wã wehpanihnit ñi jʉmna caá. Pánih oinit, yeebdíh bʉdí wã náhnidahwana caá. Pánih bʉdí mácah jenah joiná, yad wilimi weép jáaat pah tʉbani wã jʉmna caá. Pánih jʉmna,ded pah Cristo ã jʉmatji pah yeebbʉt ñi jʉmat pínahdihbʉdí wã náah yacna caá.* 20 Bʉtéh ñijeéh wã jʉmʉchah,ãta tʉi tagaá. Pánih biícdih jʉmna, jʉihcanjeh naóhnit,yeebdíh wã jéih míic wéhenachah, chah ãta tʉi tagaá.Obohjeéhtih, ninboó jʉmna, yeebdíh bʉdí mácah jenahjoiná caá wã chãjap.

Agar Sarajĩh ded pah ĩ jʉmatji21 Yeéb weemdíh ñi joi jwʉhʉʉ. Biquína Diosjeéh tʉi

jʉmíhna, jwiít judíowã jwĩ nʉowã ĩ naáwátjidih ñi jepahnayʉh caá. Caandíh jepahíhna yʉhna, ded pah ĩ naóhdaacátjidih ñi tʉi beh joicán caá. Pánih beh joicánnit ñijʉmʉchah, nin pah Moisés ã daacátjidih wã naóhbipnacaá, ñi tʉi beh joyát pínah niijná: 22 Abraham chénewããt weh jʉmʉp wʉt jĩ. Caandíh teo wʉhnih Agar biícmit wʉʉh jʉmʉp wʉt jĩ.* Ã áa yoobát Sarabʉt biíc mitwʉʉh jʉmʉp wʉt jĩ.* 23 Pánihna, caandíh teo wʉhnihboó,jáap wili jʉmna, Ismael pínahdih mit weh jʉmʉp wʉtjĩ. Obohjeéhtih, “Majeéh bóli, Sara newé weépdih miweh jʉmbipna caá”, Dios Abrahamdih ã niijátji pahjeh,* 4:19 Ro 8.29; 2Co 3.18; Fil 3.10 * 4:22 Gn 16.15 * 4:22 Gn 21.2

Gálatas 4:24-25 17 Gálatas 4:27Saraboó tʉb beh wili jʉmna yʉhna, Isaac pínahdih mitweh jʉmʉp wʉt jĩ.

24-25Queét chénewã yaádhdih ded pah ã yapatji jwiítdihã tʉi naóhna caá. Teo wʉhnih Agardih jenah joinít,Arabia baácboó jʉmni Sinaí jeéboodíh jwĩ jenah joiná caá.Caán jeéboó Dios Moisésdih ã wʉtatjidih ãt wʉhʉp wʉtjĩ, jwĩ nʉowã ĩ tʉi jepahat pínah niijná. Caán wʉtatdihjepahna, teo wʉhnit pah ĩt jʉmʉp jĩ. Pánihna, Agarteo wʉhnih mi jʉmat pah, jwiít cãacwã caán jeéboó ãwʉtatjidih jepahíhnit, jwiítbʉt teo wʉhnit panihnit jwĩjʉmna caá. Páant ã jʉmʉchah, caán Sinaí jee pánihni teowʉhnih Agar mit jʉmʉp jĩ. Pánihna, caánt teo wʉhnihcaán jee pánihnih mi jʉmat pah, bʉʉ Jerusalén tʉtchidihmoón caán wʉtatdih jepahíhnit, mi jʉimená panihnit ĩjʉmna caá. Pánih jʉmnit, queétbʉt biíc yoobó teo wʉhnitpanihnit jʉmna, Dios weh ĩ nihcan caá.

26Obohjeéhtih, teowʉhcannih Saraboodíh jenah joinít,“Majeéh bóli Sara newé weépdih mi weh jʉmbipna caá”,Dios Abrahamdih ã niijátjidih jwĩ náhnina caá. Pánihna,Abraham Dios ã niijátjidih ã tʉi jenah joyátji pah, jwiítbʉtCristodih tʉi jenah joinít jʉmna, Sarami jʉimená panihnitjwĩ jʉmna caá. Pánih jʉmnit, Dios pebhboó jʉmni jáapJerusalén tʉtchidih moon pánihnit jwĩ jʉmna caá. 27Diosnaáwátdih naóh yapani Isaías jwĩ éet Sara ded pah miyapatjidih jenah joinít, nin baácboó jʉmni Jerusaléndih,jeáboó jʉmni Jerusaléndihbʉt ded pah ã yapat pínahdihDios ãt jenah joyát tʉʉtʉp jĩ. Caandíh jenah joinít, nin pahãt niíj daacáp tajĩ:“Weh wihcannih, bʉdí ma wẽi ñaacá. Weép jʉmna tʉbat-

dih jéihcannih jʉmna yʉhna, ma weh jʉmbipnacaá. Ma jʉimená dawá jʉmnit, meemdíh teowʉhnihmi jʉimená chah ĩ jʉmbipna caá. Pánihna,ma tʉi weñeé”, ãt niíj daacáp tajĩ. (Is 54.1)

Gálatas 4:28 18 Gálatas 4:31Páant niíj daácnit, chah dawá mi jʉimená ĩ jʉmat pí-nahdih naóhna, jeáboó jʉmni Jerusalén tʉtchiboó dawáJesucristodih jepahnitji ĩ jʉmat pínahdih niíj naóhna ãtchãjap tajĩ. Agardih Abraham ã yohat pah nin baácboójʉmni Jerusaléndih ĩ yohat pínahdihbʉt niíj naóhna ãtchãjap tajĩ.

28 Pánihna, Dios ã niijátji pahjeh Sara wʉʉh Isaac ãtcãac jʉmʉp wʉt jĩ. Pánihat pah, “Weemdíh ma tʉijenah joyát jíib, nihat baácdih moondíh wã tʉi chãjbipnacaá”, Dios Abrahamdih ã niijátji pah, Cristodih jepahnitñi jʉmʉchah, yeebdíhbʉt ãt tʉi chãjap taga. 29 Queétchénewã ã wehdih ded pah ã yapatjibʉt jwiítdih nin pahã bohéna caá: Dios ã niijátji pahjeh Tʉini Espíritu ã teowáacachah, Isaacji ãt cãac jʉmʉp wʉt jĩ. Páant ã cãacjʉmʉchah ennit, ã ʉʉd jeñé Ismaeljiboó caandíh eníhcan,yeejép ãt chãjap wʉt jĩ.* Bʉʉbʉt ã chãjatji pahjeh jwĩnʉowã ĩ naáwátjidih jepahíhnitboó jwiít Cristodih jepah-nitdih yeejép ĩpĩ chãjna caá. 30 Páant yeejép ĩ chãjachahyʉhna, Moisés nin pah ã niíj daacátjidih jwiítdih tʉi jenahjoyát caá náahap: “Sara mi áa Abrahamjidih nin pah miniijíchah, Dios ãt jepahat tʉʉtʉp wʉt jĩ: ‘Jwiítdih teowʉhnih wʉʉh, Ismael, míih bií déedih ã jéih bíbohcanniít. Jwĩ wʉʉh yoobát Isaacboó caandíh ã bíbohbipna caá.Pánihna, jwiítdih teo wʉhnihdih mi wʉʉhjĩh biáboó mabejat tʉʉtʉ’, mit niijíp wʉt jĩ”, Moisés ãt niíj daacáp tajĩ.*Páant ã niíj daacátjidih jenah joinít, jwiít Isaac panihnitjwĩ jʉmʉchah, Dios caandíh ã tʉi chãjat pah, jwiítdihbʉtã tʉi chãjbipna caá. 31 Pánihna, wã déewã panihnitá,teo wʉhnih Agar mi jʉimená panihcan, teo wʉhcannihSaraboó mi jʉimená panihnit jwĩ jʉmna caá.* 4:29 Gn 21.9 * 4:30 Gn 21.10

Gálatas 5:1 19 Gálatas 5:6

5Teo wʉhnit panihnit jwĩ jʉmatdih Cristo ã cádahat

tʉʉtat1 Teo wʉhnit panihnit jwĩ jʉmcat pínah niijná, Cristo

jwiítdih ãt wʉn wʉhʉp wʉt jĩ.* Páant ã wʉn wʉhʉchah,“Caandíh tʉi jenah joiná, Dios biícdih wã tʉi jʉmbipnacaá”, niijnít, caandíh ñi jepahap jĩ. Pánih jepahnit,“Moisés ã wʉtatjidih wã tʉi jepahachah, Dios weemdíhã tʉi enbipna caá”, ñi niíj jenah joicá bojoó. Jesúsdihcádahcanjeh, tʉi wẽp ñʉhnit panihnit ñi jʉmʉʉ. Pánihjʉmnit, bita ĩ wʉtatdih jepahcanjeh, teo wʉhnit panihnitñi jwʉʉb waadcá bojoó.

2 Weém, Pablo, nindih wã naáwáchah, ñi tʉi jenahjoyoó: “Bóodnit jʉmna, Diosjeéh jwĩ tʉi jʉmbipna caá”,niíj jenah joinít, ñi míic bóodat tʉʉtʉchah, Cristo yeebdíhã wʉn wʉhatji dedé pínah ãta nihcan tagaá. 3 Bʉʉtéh wãniiját pah, wã jwʉʉb naóhbipna caá. Ded bóodat tʉʉt-niboodíh nihat Moisés ã wʉtatjidihbʉt jepah beedáát caánáahap. 4Diosjeéh tʉi jʉmat tʉʉt niijná, caánwʉtatdih tʉijepahíhnit jʉmna, yeebjéh Cristoboodíh ñi cádahna caá.Pánih jepahíhna, Dios yeebdíh oinit, ã teo wáacatdihbʉtmíic jãhna caá ñi chãjap.

5 Obohjeéhtih, jwiítboó Tʉini Espíritu ã teo wáacatjĩhCristodih jwĩ tʉi jenah joiná caá. Páant jwĩ tʉi jenahjoyóchah, “Queét tʉinit caá”, jwiítdih Dios ã niíj enna caá.Páant niíj ennit, ã pebhboó jwĩ jʉibínachah, jwiítdih ãtʉʉt nʉʉm péabipna caá. Páant ã tʉʉt nʉʉm péanachah,tʉinit yoobát jwĩ jʉmat pínahdih jwĩ pãina caá. 6Pánihna,jwiít Jesucristoíhwã bóodnit jʉmna, bóodcannitbʉt jwĩjʉmʉchah, Dios jwiítdih biíc yoobó ã enna caá. Cristodih* 5:1 Jn 8.32-36

Gálatas 5:7 20 Gálatas 5:13tʉi jenah joiná, bitadih tʉi oinit, teowáacnit jwĩ jʉmʉchahennit, Dios jwiítdih ã tʉi wẽibipna caá.

7Wãdéewã panihnitá, yeéb Cristodih ñi tʉi jenah joyópyʉh jĩ. Obohjeéhtih, tʉini dooná yoobátdih ñi tʉi jenahjoyóchah yʉhna, ¿déhe tibeé yeebdíh cádahat tʉʉtni?8Dios yeebdíh ñíoniboó queétdih páant ãt naáwát tʉʉtcantagaá. 9 Nindih ñi náhninaá: Bʉdí pan pínahdih ã paabéjat pínah niijná, bainíbit paáát tʉʉtnijeh ã náahnacaá. Pánihat pah, wã tʉttimah jʉóhnit, yeebdíh mácahĩ bohénachah, daocánnit yʉhna, dawá yeebdíh ĩ tʉʉtnʉʉmát tʉʉtna caá.* 10 Obohjeéhtih, jwĩ Maáh Jesúsdihwã tʉi jenah joyóchah, weemdíh weñanit, nin pah ã niíjjenah joyát tʉʉtna caá: “Jwĩ Maáh queétdih ã tʉi teowáacbipna caá, queétdih mácah ĩ bohéátdih cádahnit, wãbohéátjidih yoobópdih ĩ jwʉʉb jenah joyát pínah niijná”,ã niijná caá. Obohjeéhtih, ded yeebdíh yéejaniboodíhDiosbʉdí ã peéh chãjbipna caá.

11Wã déewã panihnitá, queét mácah naóhnit weemdíhnin pah ĩ niíj yeena caá: “ ‘Bóodat tʉʉtnit, Diosjeéh ñi tʉijʉmbipna caá’, Pablo ãpĩ niíj naóh bohéna caá”, ĩ niijnáyʉh caá. Páant wã bohénachah nihna, queét weemdíhyeejép ĩta chãjcan tagaá. Obohjeéhtih, cruzboó Jesucristoã wʉn wʉhatjidih wã bohéát peéh weemdíh ĩ jʉihna caá.12 Pánihna, bóodat tʉʉtnitboó, yeebdíh yeejép ĩ chãjatpeéh, biáboó ĩ beje naáh.

Oina, wʉtatdihbʉt jwĩ jepahat13Wã déewã panihnitá, “Wã wʉtatdih jepahna, wãjeéh

ĩ tʉi jʉmbipna caá”, Dios yeebdíh ñíonit, ãt niíj jenahjoicáp jĩ. Obohjeéhtih, watnit panihnit jʉmna, “Bʉʉ caánwʉtatdih jepahcan, ded pah yeejép wã jenah joyátdihjehwã chãjbipna caá”, ñi niíj jenah joicá bojoó. Páant* 5:9 1Co 5.6

Gálatas 5:14 21 Gálatas 5:20niíj jenah joicánjeh, bʉdí oinit, ñi tʉi míic teo wáacá.*14Moisésjiboó nin pah ãt niíj wʉtʉp jĩ: “Meémmíicjehmamíic oyat pah, bitadihbʉt oinit, ma tʉi teowáacá”, ãt niijípjĩ.* Pánihna, bitadih tʉi oina, nihat biíh ã wʉtatdihbʉt tʉijepahna caá jwĩ chãjap.* 15Nʉñʉpwã ĩ míic chãacát pah,mácah bohénitdih joiná, yeebjéhbʉt tʉbit míic jʉihna caáñi chãjap. Páant ñi chãjatdih cádahcan, yeebjéh ñi míicyéeja beedábipna caá.

Tʉini Espíritu ded pah jwiítdih ã náah yacat16 Nin pah yeebdíh wã niíj wẽp naóhna caá: Tʉini

Espíritu ã teo wáacatjĩh ded pah yeebdíh ã náah yacatpahjeh ñi tʉi jʉmʉʉ. Pánih jʉmna, yeejép ñi jenahjoyát pah ñi chãjcan niít. 17 Ded pah jwiítjeh yeejépjwĩ náahatdih chãjna, Tʉini Espíritudih en jʉihnit déepah jwĩ jʉmna caá. Caán ã náah yacatdih chãjna, jwĩnáahatboodíh jwĩ chãjcan niít. Páant ã jʉmʉchah, dedpah yeejép jwĩ jenah joyátdihjeh chãjcan, Tʉini Espírituã náah yacatdih chãjat caá náahap.* 18 Tʉini Espíritu dedpah ãnáah yacatdih chãjnit jʉmna, “Diosjeéhwã tʉi jʉmattʉʉt niijná, Moisés ã wʉtatjidih tʉi jepahat caá weemdíhnáahap”, ñi niíj jenah joicán caá.

19 Diosdih jepahcannitboó yeejép ĩ jenah joyátdihjehchãjnit, nin pah ĩ chãjatdih jwiít nihat jwĩ jéihna caá: Yéejchãjnit, yéej chãjatdih jenah joinít, tíic jenah joicánjeh iínáah chãjnit ĩ jʉmna caá. 20 “Nin weemdíh teo wáacnicaá”, Dios yoobát nihcannidih niíj wẽinit, jióhnit, míiceníhcannit, míic jʉihnit, bita ĩ bíbohatdih en ñinahnit,waícanjeh íijnit, bitadih teo wáacatdih jenah joicánjeh,queétjeh maáta pah jenah joinít ĩ jʉmna caá. Míic enjʉihnit, tʉtchi wahnit, “Yeéb mácah moón caá”, niíj en* 5:13 Mt 20.26 * 5:14 Lv 19.18 * 5:14 Ro 13.8-10 * 5:17 Ro 7.15-23

Gálatas 5:21 22 Gálatas 6:1jʉihnit ĩ jʉmna caá. 21 Bita ĩ tʉi jʉmʉchah en íijnit, máih-nit, máihñatdih yaádh metatdihbʉt bidnit, bʉdí babhbatdooná jʉmat joiná wẽinit ĩ bejna caá. Pánihat caá yéejjenah joinít, ĩpĩ chãjna caá. Jãtih yeebdíhwã niiját pahjeh,bʉʉbʉt wã jwʉʉb niíj naóhna caá: Det pánih chãjnit Diosã maáh jʉmʉpboó ĩ jéih jʉmcan caá.

22 Obohjeéhtih, Tʉini Espíritu ã teo wáacatjĩh nin pahjwĩ jʉmna caá: Dios jwiítdih ã oyatdih jéihnit, tʉi wẽinit,jwiítbʉt bitadih jwĩ oina caá. Ʉʉmcan, tʉinijeh jwĩ jʉmnacaá. Yójahcan, ded pah bita ĩ chãjachah yʉhna, queétdihwaícanjeh íijcan, tʉinijeh jwĩ jʉmna caá. Bitadih tʉi teowáacnit, tʉi chãjnit jwĩ jʉmna caá. Diosdih, cãacwãdihbʉtded pah jwĩ niijátji biíc yoobó péanit jwĩ jʉmna caá.23 “Weém chah jéihni wã jʉmna caá”, jwĩ niijcán caá.Ded pah yeejép chãjat jenah joyát ã jʉʉwʉchah yʉhna,caandíh joyáh bojnit, jwĩ chãjcan caá. Páant jwĩ chãjachahennit, “Moisés ã wʉtatjidih jepahcan, queét yeejép ĩchãjna caá”, det ĩ jéih niijcán caá. 24 Jesucristoíhwã jʉmna,yeejép chãjat jwĩ jenah joyátjidih jwĩ jepah cádahap jĩ.*25 Pánih cádahnit, Tʉini Espíritu ã náah yacatboodíh wẽijepahnit, jwĩ chãjat dée caá.

26Pánih chãjnit, “Wãdéewãdih chahwã jéihna caá”, niíjjenah joicánjeh, jwiítjeh jwĩ míic íijacan, jwĩ déewã ĩ tʉijʉmʉchah ennit, jwĩ en íijca bojat dée caá.

6Jesúíhwã ĩ míic teo wáacat

1Wãdéewã panihnitá, ñi tʉi míic teowáacá. Pánihmíicteowáacnit, biíc ñijeéh jʉmni ã tʉi chãjcatdih ennit, TʉiniEspíritu ã teo wáacatjĩh caandíh ñi tʉi míic wéhenaá, tʉʉtnʉʉmnít, tʉinijeh ã jwʉʉb chãjat pínah niijná. Pánih teo* 5:24 Ro 6.3-14; Gá 2.20; 6.14

Gálatas 6:2 23 Gálatas 6:9wáacnit, yeéb míicjehbʉt ñi tʉi chãja chaáh, “Yeejépdihchãjná”, niijná. 2 Ñijeéh jʉmnit yeejép ĩ yapachah enna,queétdih ñi teo wáacá. Pánih míic teo wáacna, Cristo dedpah ã náah yacatdih jepahna caá ñi chãjap.

3 “Bita chah tʉi chãjni jʉmna, dedé teo wáacatdih wãnáahcan caá”, ded niíj jenah joiná, caanjéh míic yeenacaá ã chãjap. 4 Ded pah ñi chãjatdih jenah joinít, “Nintʉini caá. Caán yeejép caá”, niíj jéihyat caá náahap.Pánih jéihna, ded pah ñi chãjat tʉini ã jʉmʉchah, bitadihded pah ã yapatdih jenah joicánjeh, ñi tʉi wẽibipna caá.5 Jesús jwiítdih ded pah ã náah yacatdih jepahna, jwĩjepahcahbʉt jwiítjeh jwĩ ñíwat pínah ã jʉmna caá. Bitaboójwiítdih ĩ jéih ñío wʉhcan caá.

6 Det tʉini doonádih bohénitboó queétdih naóhnidihĩ tʉi teo wáaca naáh, dedé ã náahatdih ã bíbohat pínahniijná.

7Ded pah jwĩ chãjatdih jenah joinít, nindih náhniat caánáahap: Jwiít cãacwãboó dedédih jwĩmomochah, caanjéhã jwʉʉb chíih jʉʉwʉchah, caandíhjeh jwĩ bíbohbipna caá.Tʉininadih ñíonit, jwĩ momochah, tʉini ã chíih jʉóhbipnacaá. Obohjeéhtih, yeejépnadih jwĩ momochah, tʉicanniãta chíih jʉóh tagaá. Pánihat pah, jwiít cãacwãdihbʉt biícyoobó ã jʉmna caá. Ded pah jwĩ chãjachah, biíc yoobójehmʉntih jwiítdihbʉt ã yapbipna caá. Ñi tʉi náhninaá, Diosnihat jéihnidih jwĩ jéih tíohcan caá. Pánihna, “Weém wãtʉi chãjcatdih Dios ã encan caá”, ñi niíj míic yeeca bojoó.*8 Ded ã weñat pínahdihjeh chãjna, yeejép ã chãjachah, ãyéej chãjat jíib, iiguípna ã bejbipna caá. Obohjeéhtih, dedTʉini Espíritu ã náah yacatboodíh jepahna, ã tʉi chãjatjíib, páantjehDiosjeéh ã jʉmbipna caá. 9Dios ã jenahat láa,tʉi chãj cádahcan, tʉinidih jwĩ bíbohbipna caá. Páant jwĩ* 6:7 Pr 22.8; Os 8.7

Gálatas 6:10 24 Gálatas 6:15bíbohat pínahdih jéihnit, tʉi chãj chʉʉcán, jwĩ cádahcaboj jĩíh.* 10 Dedé teo wáacatdih ĩ náahachah, jwĩ bʉʉjáátpah bóo, nihat cãacwãdih jwĩ tʉi chãj jĩíh. Jwĩ déewãpanihnit Jesúíhwãdih bácah, chah jwĩ míic tʉi teo wáacatdée caá.

Pablo naóh péanit, ã tʉyat tʉʉtat11Nin nʉodih wã chéen ã daác wʉhʉp be. Pánihna, nin

péeni naáwátdih dahwani wã daacátdih ennit, “Pablojehjwiítdih ãt daác wahap taga”, ñi niíj jéihbipna caá.

12 Bʉʉ queét yeebdíh yee bohénitdih wã jwʉʉb naóh-bipna caá. Queét yeebdíh bóodat tʉʉtnitboó jwĩ déewãqueétdih ĩ wẽi enat pínah niijná, páant ĩ bohéna caá.Jesús cruzboó ã wʉn wʉhatjidihjeh bohéna, queétdihjʉihnit, jwĩ déewã yeejép ĩta chãj tagaá. Páant yee-jép yapatdih náahcan, queét yeebdíh ĩ bóodat tʉʉtnacaá. 13 Queét bóodat tʉʉtnitboó Moisés ã wʉtatjidih tʉijepah beedácan yʉhna, yeebdíh caandíh jepahat tʉʉt-nit, ĩ bóodat tʉʉtna caá. Bita jwĩ déewã “QueétboóGálatasdihmoón Jesúíhwãdih ĩt tʉi bóodat tʉʉtʉp tagaá”,queétdih ĩ niíj wẽi naáwát pínah niijná, páant ĩ bohénacaá. 14 Obohjeéhtih, cãacwã weemdíh ĩ tʉi wẽi naáwátpínahdih weémboó wã bidcan caá. Pánih bidcan, jwĩMaáh Jesucristo cruzboó ã wʉn wʉhatjidihjeh cãacwã ĩwẽi naáwát pínahdih wã náah yacna caá. Weemdíh ã wʉnwʉhʉchah, nemép Dioíh nihcannitdih yeejép ã chãjattʉʉtʉchah yʉhna, weémboodíh ã bʉʉjácan niít. Páantyeejép ĩ chãjachah yʉhna, wã en yaccan niít. 15 JwiítJesucristoíhwã jʉmna, Dios jwiítdih ã enechah, bóodnit,bóodcannitbʉt jwĩ jʉmʉchah, biíc yoobó dedé pínah ni-hcan caá. Obohjeéhtih, tʉiniboodíh jwĩ tʉʉt nʉʉmʉchahennit bácah, bʉdí yoobát ã wẽi enna caá.** 6:9 2Ts 3.13 * 6:15 Jn 3.3-7; 2Co 5.17

Gálatas 6:16 25 Gálatas 6:1816 Nin wã bohéátdih tʉi jepahnit, Diosjeéh ʉʉmcanjeh

ñi tʉi jʉmʉʉ. Dios yeebdíh jĩgah ennit, ã teo wáaca naáh.Biíc yoobó ã teo wáacat pínahdih nihat ãihwãdih wã náahyacna caá.*

17 Nin wã pée naáwátbit caá: Jwĩ Maáh Jesúsdih teowʉhni wã jʉmat jíib, weemdíh ĩ pʉñat yahwítji páantjehwĩih bácahdih wã dʉoná caá. Páant yaoh dʉoní wãjʉmʉchah ennit, “Pablo Jesúíh tʉini doonádih Dios ãnaáwát tʉʉtni nihcan caá”, weemdíh ĩ jwʉʉb niíj tacbʉʉgáca bojo naáh.

18Wã déewã panihnitá, jwĩ Maáh Jesucristo yeéb nihat-dih bʉdí oinit, ã tʉi teo wáaca naáh. Pánih náah yacnit,yeebdíh bʉdí oinit, wã tʉyat tʉʉtna caá.

Páant bóojeh tigaá wã daacát.Pablo

* 6:16 Sal 125.5; 128.6

26

Dios ã jáap naáwát tólihNew Testament in Cacua

copyright © 2008 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: CacuaTranslation by: Wycliffe Bible Translators, Inc.

Copyright Information© 2008, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.This translation text ismade available to you under the terms of the Creative CommonsLicense: Attribution-Noncommercial-No Derivative Works. (http:// creativecom-mons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/) In addition, you have permission to port the textto different file formats, as long as you do not change any of the text or punctuationof the Bible.Youmay share, copy, distribute, transmit, and extract portions or quotations from thiswork, provided that you include the above copyright information:

You must give Attribution to the work.You do not sell this work for a profit.You do not make any derivative works that change any of the actual words or

punctuation of the Scriptures.Permissions beyond the scope of this license may be available if you contact us withyour request.The New Testamentin Cacua

© 2008, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rightsreserved.This translation is made available to you under the terms of the Creative CommonsAttribution-Noncommercial-No Derivatives license 4.0.Youmay share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format,provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures includedwith Scriptures and other documents on this site are licensed just forusewith those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respectivecopyright owners.2014-08-06

27PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 2 Apr 2020 from source files dated 25 Jan202034c9543b-57a6-5290-ab7b-4fa15529a7e2