giao an ngu van 12 nang cao hk ii

Trường THPT chuyên Nguyễn Bỉnh Khiêm – Tổ Ngữ văn

Tuần 20- Tiết 72-75Tiết 72- 73 - Đọc văn : VỢ CHỒNG A PHỦ ( Tô Hoài)I/ Mục tiêu cần đạt: Giúp HS - Hiểu được giá trị nhân đạo của tác phẩm thể hiện qua sự lên án tội ác của bọn thống trị và khẳng định sức sống ngoan cường, khát vọng tự do tiềm tàng ở người dân lao động. - Phân tích nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật, nghệ thuật tạo tình huống truyện, miêu tả phong tục và tâm lí nhân vật qua đoạn trích. - Rèn kĩ năng phân tích tác phẩm truyện, chủ yếu là phân tích nhân vật và các chi tiết nghệ thuật quan trọng.

II/ Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: S¸ch gi¸o khoa, s¸ch gi¸o viªn, ThiÕt kÕ dạy häc., Tµi liÖu tham kh¶oIII/ Ph¬ng ph¸p d¹y häc :Gîi t×m, ph©n tÝch, so s¸nh, tæng hîp, nêu vấn đề, vấn đápIV/ TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc 1. Tæ chøc:

2 Kiểm tra bài cũ

3. Tæ chøc bµi míiHoạt động của Gv Hoạt động của HS Nội dung cần đạt

Ho¹t ®éng 1: Tæ chøc t×m hiÓu chung- Yêu cầu HS đọc phần tiểu dẫn và chú ý tìm hiểu nội dung theo định hướng ; + Cuộc đời, sự nghiệp sáng tác của Tô Hoài có những điểm gì đáng chú ý. + Em biết gì về hoàn cảnh ra đời, xuấ xứ của tác phảm Vợ chồng A Phủ ?

HS ®äc phÇn TiÓu dÉn, dùa vµo nh÷ng hiÓu biÕt cña b¶n th©n ®Ó tr×nh bµy nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ:- Cuéc ®êi, sù nghiÖp v¨n häc vµ phong c¸ch s¸ng t¸c cña T« Hoµi.- XuÊt xø và hoàn

cảnh ra đời truyÖn Vî chång A Phñ cña T« Hoµi.

I. T×m hiÓu chung1. T¸c gi¶ T« Hoµi tªn khai sinh lµ

NguyÔn Sen. ¤ng sinh n¨m 1920. Quª néi ë Thanh Oai, Hµ §«ng (nay lµ Hµ T©y) nh-ng «ng sinh ra vµ lín lªn ë quª ngo¹i: lµng NghÜa §«, huyÖn Tõ Liªm, phñ Hoµi §øc, tØnh Hµ §«ng (nay lµ phêng NghÜa §«, quËn CÇu GiÊy Hµ Néi)

T« Hoµi viÕt v¨n tõ tríc c¸ch m¹ng, næi tiÕng víi truyÖn ®ång tho¹i DÕ mÌn phiªu lu kÝ. T« Hoµi lµ mét nhµ v¨n lín s¸ng t¸c nhiÒu thÓ lo¹i. Sè l-îng t¸c phÈm cña T« Hoµi ®¹t kØ lôc trong nÒn v¨n häc ViÖt Nam hiÖn ®¹i.

N¨m 1996, T« Hoµi ®îc nhµ níc tÆng gi¶i thëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n häc nghÖ thuËt.

Lèi trÇn thuËt cña T« Hoµi

GV : Hồ Thị Thúy Hằng


rÊt hãm hØnh, sinh ®éng. ¤ng rÊt cã së trêng vÒ lo¹i truyÖn phong tôc vµ håi kÝ. Mét sè t¸c phÈm tiªu biÓu cña T« Hoµi nh: DÕ mÌn phiªu lu kÝ (1941), O chuét (1942), Nhµ nghÌo (1944), TruyÖn T©y B¾c (1953), MiÒn T©y (1967),…

2. XuÊt xø t¸c phÈmVî chång A Phñ in trong tËp

truyÖn T©y B¾c (1954). TËp truyÖn ®îc tÆng gi¶i nhÊt- gi¶i thëng Héi v¨n nghÖ ViÖt Nam 1954- 1955

Ho¹t ®éng 2: §äc vµ tãm t¾t v¨n b¶n t¸c phÈm1. GV ®äc mÉu 1 ®o¹n.

HS cã giäng ®äc tèt ®äc nèi tiÕp mét sè ®o¹n.

II. §äc vµ tãm t¾t v¨n b¶n t¸c phÈm

1. §äc+ §äc- hiÓu tríc ë nhµ.+ §äc diÔn c¶m mét sè

®o¹n ë líp.2. Trªn c¬ së ®äc vµ chuÈn bÞ bµi ë nhµ, yêu cầu 1 số HS tãm t¾t t¸c phÈm.

HS tóm tắt theo chỉ định ( Chú ý vận dụng kĩ năng tóm tắt tác phẩm tự sự đã học )

2. Tãm t¾tCÇn ®¶m b¶o mét sè ý

chÝnh:+ MÞ, mét c« g¸i xinh ®Ñp,

yªu ®êi, cã kh¸t väng tù do, h¹nh phóc bÞ b¾t vÒ lµm con d©u g¹t nî cho nhµ Thèng lÝ P¸ Tra.

+ Lóc ®Çu MÞ ph¶n kh¸ng nhng dÇn dÇn trë nªn tª liÖt, chØ "lïi lòi nh con rïa nu«i trong xã cöa".

+ §ªm t×nh mïa xu©n ®Õn, MÞ muèn ®i ch¬i nhng bÞ A Sö (chång MÞ) trãi ®øng vµo cét nhµ.

+ A Phñ v× bÊt b×nh tríc A Sö nªn ®· ®¸nh nhau vµ bÞ b¾t, bÞ ph¹t v¹ vµ trë thµnh kÎ ë trõ nî cho nhµ Thèng lÝ.

+ Kh«ng may hæ vå mÊt 1 con bß, A Phñ ®· bÞ ®¸nh, bÞ trãi ®øng vµo cäc ®Õn



gÇn chÕt.+ MÞ ®· c¾t d©y trãi cho

A Phñ, 2 ngêi ch¹y trèn ®Õn PhiÒng Sa.

+ MÞ vµ A Phñ ®îc gi¸c ngé, trë thµnh du kÝch.

o¹t ®éng 3: Tæ chøc ®äc- hiÓu v¨n b¶n- HS th¶o luËn vµ ph¸t biÓu tù do. - GV ®Þnh híng, nhËn xÐt, nhÊn m¹nh nh÷ng ý kiÕn ®óng vµ ®iÒu chØnh nh÷ng ý kiÕn cha chÝnh x¸c.- Lưu ý Hs : Cách vào truyện gây ấn tượng nhờ tác giả đã tạo ra được những đối nghịch: Cô gái lẻ loi, âm thầm như lẫn vào những vật vô tri trongkhung cảnh đông đúc tấp nập của nhà thống lí; Cô gái ấy là dâu của nhà giàu >< mặt lúc nào cũng cúi…( Thủ pháp tạo tình huống có vấn đề -> lôi cuốn người đọc cùng tham gia hành trình tìm hiểu số phận nhân vật)

1. HS ®äc ®o¹n ®Çu v¨n b¶n, nhËn xÐt çch giíi thiÖu nh©n vËt MÞ, c¶nh ngé cña MÞ, nh÷ng ®µy ®äa tñi cùc khi MÞ bÞ b¾t lµm con d©u g¹t nî cho nhµ Thèng lÝ P¸ Tra.- HS lµm viÖc ç nh©n vµ ph¸t biÓu ý kiÕn.

+ MÞ kh«ng nãi, chØ "lïi lòi nh con rïa nu«i trong xã cöa". Ngêi ®µn bµ Êy bÞ cÇm tï trong ngôc thÊt tinh thÇn, n¬i lui vµo lui ra chØ lµ "mét c¨n buång kÝn mÝt chØ cã mét chiÕc cöa sæ, mét lç vu«ng b»ng bµn tay" §· bao n¨m råi, ngêi ®µn bµ Êy ch¼ng biÕt ®Õn mïa xu©n, ch¼ng ®i ch¬i tÕt…+ "Sèng l©u trong çi khæ MÞ còng ®· quen råi", "MÞ tëng m×nh còng lµ con tr©u, m×nh còng lµ con ngùa", MÞ chØ "cói mÆt, kh«ng nghÜ ngîi", chØ "nhí ®i nhí l¹i

III. §äc- hiÓu1. Hình tượng nh©n vËt

MÞa) Mị- một số phận bi đát:+ MÞ- çch giíi thiÖu cña

t¸c gi¶ "Ai ë xa vÒ…tảng đá " => MÞ xuÊt hiÖn kh«ng

ph¶i ë phÝa ch©n dung ngo¹i h×nh mµ ë phÝa th©n phËn- mét th©n phËn qu¸ nghiÖt ng·- mét con ngêi bÞ xÕp lÉn víi nh÷ng vËt v« tri gi¸c (t¶ng ®¸, tµu ngùa,…)- mét th©n phËn ®au khæ, Ðo le.

+ Mị - Một số phận bi đát:- Trước khi bị bắt về làm dâu nhà

Pá Tra : Là một cô gái xunh đẹp, tài hoa, hiếu thảo, tự tin, khao khát hạnh phúc…>< sinh ra trong một gia đình nghèo ( món nợ truyền kiếp) => Bị bắt về làm dâu trừ nợ.

- Từ khi về làm dâu nhà Pá Tra : Mị bị bóc lột sức lao động, bị ngược đãi, bị cầm tù, bị áp chế tinh thần , tước đoạt mọi quyền sống, quyền hạnh phúc

=> Thân phận của Mị ở nhà thống lí Pá Tra chỉ là thân phận trâu ngựa, nô lệ. Tiếng là làm dâu nhà giàu nhưng cuộc sống của Mị như ở chốn địa ngục trần gian

=> Số phận của Mị hay cũng chính là số phận của những người nghèo miền núi dưới ách áp bức bóc lột dã man tàn bạo của bọn địa chủ phong



nh÷ng viÖc gièng nhau". MÞ kh«ng cßn ý thøc ®îc vÒ thêi gian, tuæi t¸c vµ cuéc sèng. MÞ sèng nh mét cç m¸y, mét thãi quen v« thøc. MÞ v« c¶m, kh«ng t×nh yªu, kh«ng kh¸t väng, thËm chÝ kh«ng cßn biÕt ®Õn khæ ®au. §iÒu ®ã cã søc ¸m ¶nh ®èi víi ®éc gi¶, gieo vµo lßng ngêi nh÷ng

xãt th¬ng.

kiến.=> Tác phẩm có giá trị hiện thực

sâu sắc, có sức tố cáo mãnh liệt

2. GV tæ chøc cho HS t×m nh÷ng chi tiÕt cho thÊy søc sèng tiÒm Èn trong MÞ vµ nhËn xÐt.

- GV gîi ý: H×nh ¶nh mét c« MÞ khi cßn ë nhµ? Ph¶n øng cña MÞ khi vÒ nhµ Thèng lÝ?

- HS lµm viÖc ç nh©n vµ ph¸t biÓu ý kiÕn.

b) MÞ- mét søc sèng tiÒm Èn:

+ Nhng ®©u ®ã trong câi s©u t©m hån ngêi ®µn bµ c©m lÆng v× c¬ cùc, khæ ®au Êy vÉn tiÒm Èn mét c« MÞ ngµy xa, mét c« MÞ trÎ ®Ñp nh ®ãa hoa rõng ®Çy søc sèng, mét ngêi con g¸i trÎ trung giµu ®øc hiÕu th¶o. Ngµy Êy, t©m hån yªu ®êi cña MÞ göi vµo tiÕng s¸o "MÞ thæi s¸o giái, thæi l¸ còng hay nh thæi s¸o".

+ ë MÞ, kh¸t väng t×nh yªu tù do lu«n lu«n m·nh liÖt. NÕu kh«ng bÞ b¾t lµm con d©u g¹t nî, kh¸t väng cña MÞ sÏ thµnh hiÖn thùc bëi "trai ®Õn ®øng nh½n c¶ ch©n v¸ch ®Çu buång MÞ". MÞ ®· tõng håi hép khi nghe tiÕng gâ cöa cña ngêi yªu. MÞ ®· b-íc theo kh¸t väng cña t×nh yªu nhng kh«ng ngê sím r¬i vµo c¹m bÉy.

+ BÞ b¾t vÒ nhµ Thèng lÝ, MÞ ®Þnh tù tö. MÞ t×m ®Õn çi chÕt chÝnh lµ çch ph¶n



kh¸ng duy nhÊt cña mét con ngêi cã søc sèng tiÒm tµng mµ kh«ng thÓ lµm kh¸c trong hoµn c¶nh Êy. "MÊy th¸ng rßng ®ªm nµo MÞ còng khãc", MÞ trèn vÒ nhµ cÇm theo mét n¾m l¸ ngãn. ChÝnh kh¸t väng ®îc sèng mét cuéc sèng ®óng nghÜa cña nã khiÕn MÞ kh«ng muèn chÊp nhËn cuéc sèng bÞ chµ ®¹p, cuéc sèng lÇm than, tñi cùc, bÞ ®èi xö bÊt c«ng nh mét con vËt.

+ TÊt c¶ nh÷ng phÈm chÊt trªn ®©y sÏ lµ tiÒn ®Ò, lµ c¬ së cho sù trçi dËy cña MÞ sau nµy. Nhµ v¨n miªu t¶ nh÷ng tè chÊt nµy ë MÞ khiÕn cho c©u chuyÖn ph¸t triÓn theo mét l« gÝc tù nhiªn, hîp lÝ. ChÕ ®é phong kiÕn nghiÖt ng· cïng víi t tëng thÇn quyÒn cã thÓ giÕt chÕt mäi -íc m¬, kh¸t väng, lµm tª liÖt c¶ ý thøc lÉn c¶m xóc con ngêi nhng tõ trong s©u th¼m, c¸i b¶n chÊt ngêi vÉn lu«n tiÒm Èn vµ ch¾c ch¾n nÕu cã c¬ héi sÏ thøc dËy, bïng lªn.

3. GV tæ chøc cho HS ph¸t biÓu c¶m nhËn vÒ nghÖ thuËt miªu t¶ nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng ®Õn sù håi sinh cña MÞ, ®Æc biÖt lµ tiÕng s¸o vµ diÔn biÕn t©m tr¹ng MÞ trong ®ªm t×nh mïa xu©n.

- HS th¶o luËn vµ ph¸t biÓu tù do. - Chú ý phân tích các chi tiết :

"Nh÷ng chiÕc v¸y hoa ®· ®em ph¬i trªn mám ®¸, xße nh con b-ím sÆc sì, hoa thuèc phiÖn võa në tr¾ng l¹i ®æi ra mµu ®á hau, ®á thËm råi sang mµu tÝm man

c) MÞ- sù trçi dËy cña lßng ham sèng vµ kh¸t väng h¹nh phóc

+ Nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng ®Õn sù håi sinh cña MÞ:

- Không khí mùa xuân : ( Chuẩn bị, chơi xuân , uống rượu…) - Trong ®o¹n diÔn t¶ t©m tr¹ng håi sinh cña MÞ, tiÕng s¸o cã mét vai trß ®Æc biÖt quan träng.

- "MÞ nghe tiÕng s¸o väng l¹i, thiÕt tha, båi håi. MÞ ngåi nhÈm



- GV ®Þnh híng, nhËn xÐt, nhÊn m¹nh nh÷ng ý kiÕn ®óng vµ ®iÒu chØnh nh÷ng ý kiÕn cha chÝnh x¸c.

GV giảng bình giúp HS cảm nhận sâu tác phẩm qua một số chi tiết tả , kể trong đoạn trích ,

m¸c". - "§¸m trÎ ®îi tÕt ch¬i quay cêi Çm trªn s©n ch¬i tríc nhµ"

"MÞ ®· lÊy hò r-îu uèng õng ùc tõng b¸t mét". MÞ võa nh uèng cho h¶ giËn võa nhuèng hËn, nuèt hËn. H¬i men ®· d×u t©m hån MÞ theo tiÕng s¸o.

thÇm bµi h¸t cña ngêi ®ang thæi". "Ngµy tríc, MÞ thæi s¸o giái… MÞ uèn chiÕc l¸ trªn m«i, thæi l¸ còng hay nh thæi s¸o. Cã biÕt bao nhiªu ngêi mª, ngµy ®ªm ®· thæi s¸o ®i theo MÞ hÕt nói nµy sang nói kh¸c".

- "TiÕng s¸o gäi b¹n cø thiÕt tha, båi håi", "ngoµi ®Çu nói lÊp lã ®· cã tiÕng ai thæi s¸o", "tai MÞ v¼ng tiÕng s¸o gäi b¹n ®Çu lµng", "mµ tiÕng s¸o gäi b¹n yªu vÉn löng l¬ bay ngoµi ®êng", "MÞ vÉn nghe tiÕng s¸o ®a MÞ ®i theo nh÷ng cuéc ch¬i, nh÷ng ®¸m ch¬i", "trong ®Çu MÞ rËp rên tiÕng s¸o",…

- T« Hoµi ®· miªu t¶ tiÕng s¸o nh mét dông ý nghÖ thuËt ®Ó lay tØnh t©m hån MÞ. TiÕng s¸o lµ biÓu tîng cña kh¸t väng t×nh yªu tù do, ®· theo s¸t diÔn biÕn t©m tr¹ng MÞ, lµ ngän giã thæi bïng lªn ®èn löa tëng ®· nguéi t¾t. Tho¹t tiªn, tiÕng s¸o cßn "lÊp lã", "löng l¬" ®Çu nói, ngoµi ®êng. Sau ®ã, tiÕng s¸o ®· th©m nhËp vµo thÕ giíi néi t©m cña MÞ vµ cuèi cïng tiÕng s¸o trë thµnh lêi mêi gäi tha thiÕt ®Ó råi t©m hån MÞ bay theo tiÕng s¸o.

+ DiÔn biÕn t©m tr¹ng MÞ trong ®ªm t×nh mïa xu©n:

- DÊu hiÖu ®Çu tiªn cña viÖc sèng l¹i ®ã lµ MÞ nhí l¹i qu¸ khø, nhí vÒ h¹nh phóc ng¾n ngñi trong cuéc ®êi tuæi trÎ cña m×nh vµ niÒm ham sèng trë l¹i "MÞ thÊy ph¬i phíi trë l¹i, lßng ®ét nhiªn vui s-íng nh nh÷ng ®ªm tÕt ngµy tríc". "MÞ cßn trÎ l¾m. MÞ vÉn cßn trÎ l¾m. MÞ muèn ®i ch¬i".

- Ph¶n øng ®Çu tiªn cña MÞ lµ: "nÕu cã n¾m l¸ ngãn rong tay

MÞ sÏ ¨n cho chÕt". MÞ ®· ý



thøc ®îc t×nh c¶nh ®au xãt cña m×nh. Nh÷ng giät níc m¾t tëng ®· c¹n kiÖt v× ®au khæ ®· l¹i cã thÓ l¨n dµi.

- Tõ nh÷ng s«i sôc trong t©m t ®· dÉn MÞ tíi hµnh ®éng "lÊy èng mì s¾n mét

miÕng bá thªm vµo ®Üa dÇu".

MÞ muèn th¾p lªn ¸nh s¸ng cho c¨n phßng bÊy l©u chØ lµ bãng tèi. MÞ muèn th¾p lªn ¸nh s¸ng cho cuéc ®êi t¨m tèi cña m×nh.

- Hµnh ®éng nµy ®Èy tíi hµnh ®éng tiÕp: MÞ "quÊn tãc l¹i, víi tay lÊy c¸i v¸y hoa v¾t ë phÝa trong v¸ch".

- MÞ quªn h¼n sù cã mÆt cña A Sö, quªn h¼n m×nh ®ang bÞ trãi, tiÕng s¸o vÉn d×u t©m hån MÞ "®i theo nh÷ng cuéc ch¬i, nh÷ng ®¸m ch¬i".

- T« Hoµi ®· ®Æt sù håi sinh cña MÞ vµo t×nh huèng bi kÞch: kh¸t väng m·nh liÖt- hiÖn thùc phò phµng khiÕn cho søc sèng ë MÞ cµng thªm phÇn d÷ déi. Qua ®©y, nhµ v¨n muèn ph¸t biÓu mét t t-ëng: søc sèng cña con ngêi cho dï bÞ giÉm ®¹p. bÞ trãi chÆt vÉn kh«ng thÓ chÕt mµ lu«n lu«n ©m Ø, chØ gÆp dÞp lµ bïng lªn.

4. GV tæ chøc cho HS ph©n tÝch diÔn biÕn t©m tr¹ng MÞ tríc c¶nh A Phñ bÞ trãi.

- GV gîi ý: lóc ®Çu? Khi nh×n thÊy dßng níc m¾t cña

- HS th¶o luËn vµ ph¸t biÓu tù do.

d) MÞ tríc c¶nh A Phñ bÞ trãi

+ Tríc c¶nh A Phñ bÞ trãi, ban ®Çu MÞ hoµn toµn v« c¶m: "MÞ vÉn th¶n nhiªn thæi löa h¬ tay".

+ ThÕ råi, "MÞ lÐ m¾t tr«ng sang thÊy mét dßng níc m¾t lÊp l¸nh bß xuèng hai hám m¸ ®· x¸m



A Phñ? Hµnh ®éng c¾t d©y trãi cña MÞ?- GV ®Þnh híng, nhËn xÐt, nhÊn m¹nh nh÷ng ý kiÕn ®óng vµ ®iÒu chØnh nh÷ng ý kiÕn cha chÝnh x¸c.

®en l¹i cña A Phñ". Giät níc m¾t tuyÖt väng cña A Phñ ®· gióp MÞ nhí l¹i m×nh, nhËn ra m×nh, xãt xa cho m×nh. Th¬ng ngêi vµ th¬ng m×nh ®ång thêi nhËn ra tÊt c¶ sù tµn ¸c cña nhµ Thèng lÝ, tÊt c¶ ®· khiÕn cho hµnh ®éng cña MÞ mang tÝnh tÊt yÕu.

+ TÊt nhiªn, MÞ còng rÊt lo l¾ng, ho¶ng sî. MÞ sî m×nh bÞ trãi thay vµo çi cäc Êy, "ph¶i chÕt trªn çi cäc Êy". Khi ®· ch¹y theo A Phñ, çi ý nghÜ Êy vÉn cßn ®uæi theo MÞ: "ë ®©y th× chÕt mÊt". Nçi lo l¾ng cña MÞ còng lµ mét khÝa c¹nh cña lßng ham sèng, nã ®· tiÕp thªm cho MÞ søc m¹nh vïng tho¸t khái sè phËn m×nh.

GV chốt lại ý sơ kết nội dung đã phân tích cảm nhận

HS lắng nghe và ghi chép vào vở

e) Tãm l¹iMÞ lµ c« g¸i trÎ ®Ñp, bÞ

®Èy vµo t×nh c¶nh bi ®¸t, triÒn miªn trong kiÕp sèng n« lÖ, MÞ dÇn dÇn bÞ tª liÖt. Nhng trong MÞ vÉn tiÒm tµng søc sèng. Søc sèng Êy ®· trçi dËy, cho MÞ søc m¹nh dÉn tíi hµnh ®éng quyÕt liÖt, t¸o b¹o. §iÒu ®ã cho thÊy MÞ lµ c« g¸i cã ®êi sèng néi t©m ©m thÇm mµ m¹nh mÏ.

Nhµ v¨n ®· dông c«ng miªu t¶ diÔn biÕn t©m lÝ nh©n vËt MÞ. Qua ®ã ®Ó thÓ hiÖn t tëng nh©n ®¹o s©u s¾c, lín lao.

6. GV tæ chøc cho HS t×m hiÓu vÒ nh©n vËt A Phñ (sù xuÊt hiÖn, th©n

2. Hình tượng nh©n vËt A Phñ

a) Sù xuÊt hiÖn cña A Phñ



phËn, tÝnh çch,…).

- GV ®Þnh híng, nhËn xÐt, nhÊn m¹nh nh÷ng ý kiÕn ®óng vµ ®iÒu chØnh nh÷ng ý kiÕn cha chÝnh x¸c.

- HS th¶o luËn vµ ph¸t biÓu tù do.

A Phñ xuÊt hiÖn trong cuéc ®èi ®Çu víi A Sö: "Mét ngêi to lín ch¹y vôt ra vung tay nÐm con quay rÊt to vµo mÆt A Sö. Con quay gç ng¸t l¨ng vµo gi÷a mÆt. Nã võa kÞp bng tay lªn, A Phñ ®· xéc tíi n¾m çi vßng cæ, kÐo dËp ®Çu xuèng, xÐ vai ¸o ®¸nh tíi tÊp".

Hµng lo¹t çc ®éng tõ chØ hµnh ®éng nhanh, m¹nh, dån dËp thÓ hiÖn mét tÝnh çch m¹nh mÏ, gan gãc, mét kh¸t väng tù do ®îc béc lé quyÕt liÖt.

b) Th©n phËn cña A Phñ+ Cha mÑ chÕt c¶ trong

trËn dÞch ®Ëu mïa.+ A Phñ lµ mét thanh niªn

nghÌo. + Cuéc sèng khæ cùc ®·

hun ®óc ë A Phñ tÝnh çch ham chuéng tù do, mét søc sèng m¹nh mÏ, mét tµi n¨ng lao ®éng ®¸ng quý: "biÕt ®óc lìi cµy, ®ôc cuèc, cµy giái vµ ®i s¨n bß tãt rÊt b¹o".

+ A Phñ lµ ®øa con cña nói rõng, tù do, hån nhiªn, chÊt ph¸c.

7. HS ph¸t biÓu c¶m nhËn vÒ c¶nh xö kiÖn A Phñ qu¸i ®¶n, l¹ lïng trong t¸c phÈm.

- GV nhËn xÐt, ®Þnh híng vµo mét sè ý chÝnh

- HS ph¸t biÓu tù do.

c) C¶nh xö kiÖn qu¸i ®¶n, l¹ lïng

+ Cuéc xö kiÖn diÔn ra trong khãi thuèc phiÖn mï mÞt tu«n ra çc lç cöa sæ nh khãi bÕp. "Ngêi th× ®¸nh, ngêi th× quú l¹y, kÓ lÓ, chöi bíi. Xong mét lît ®¸nh, kÓ, chöi, l¹i hót. Cø thÕ tõ tra ®Õn hÕt ®ªm". Cßn A Phñ gan gãc quú chÞu ®ßn chØ im nh tîng ®¸.

+ Hñ tôc vµ ph¸p luËt trong



tay bän chóa ®Êt nªn kÕt qu¶: A Phñ trë thµnh con ë trõ nî ®êi ®êi kiÕp kiÕp cho nhµ Thèng lÝ P¸ Tra.

C¶nh xö kiÖn qu¸i ®¶n, l¹ lïng vµ c¶nh A Phñ bÞ ®¸nh, bÞ trãi võa tè c¸o sù tµn b¹o cña bän chóa ®Êt võa nãi lªn t×nh c¶nh khèn khæ cña ng-êi d©n.

8. GV tæ chøc cho HS rót ra nh÷ng gi¸ trÞ néi dung t tëng cña t¸c phÈm.

- GV ®Þnh híng, nhËn xÐt, nhÊn m¹nh nh÷ng ý kiÕn ®óng vµ ®iÒu chØnh nh÷ng ý kiÕn cha chÝnh x¸c. Chốt lại nội dung cơ bản.

- HS th¶o luËn vµ ph¸t biÓu tù do. ( Vận dụng kiến thức lí luận văn học để nêu các luận điểm)

3. Gi¸ trÞ néi dung t t-ëng t¸c phÈm

a) Gi¸ trÞ hiÖn thùc- Bøc tranh ®êi sèng x· héi

cña d©n téc miÒn nói T©y B¾c- mét thµnh c«ng cã ý nghÜa khai ph¸ cña T« Hoµi ë ®Ò tµi miÒn nói.

- Bé mÆt cña chÕ ®é phong kiÕn miÒn nói: kh¾c nghiÖt, tµn ¸c víi nh÷ng c¶nh tîng h·i hïng nh ®Þa ngôc gi÷a trÇn gian.

- Ph¬i bµy téi ¸c cña bän thùc d©n Ph¸p.

- Nh÷ng trang viÕt ch©n thùc vÒ cuéc sèng bi th¶m cña ngêi d©n miÒn nói.

b) Gi¸ trÞ nh©n ®¹o:- C¶m th«ng s©u s¾c ®èi

víi ngêi d©n.- Lên án những thế lực phong kiến

thực dân độc ác tàn bạo- Ngîi ca nh÷ng phẩm chất tèt

®Ñp ë con ngêi.- Tr©n träng, ®Ò cao

nh÷ng kh¸t väng chÝnh ®¸ng cña con ngêi.

- ChØ ra con ®êng gi¶i phãng ngêi lao ®éng cã cuéc ®êi t¨m tèi vµ sè phËn thª th¶m.

- Đề cao tình hữu ái giai cấp, sự đồng cảm giữa những người nghèo



khổ cùng cảnh ngộ.9. GV tæ chøc cho HS nhËn xÐt vÒ:+ NghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt, miªu t¶ t©m lÝ.+ NÐt ®éc ®¸o vÒ viÖc quan s¸t vµ miªu t¶ nÕp sinh ho¹t, phong tôc tËp qu¸n cña ngêi d©n miÒn nói.+ NghÖ thuËt miªu t¶ thiªn nhiªn.

- GV chia nhãm vµ giao viÖc: mçi nhãm th¶o luËn vÒ mét khÝa c¹nh. GV ®Þnh híng vµ nhÉn m¹nh nh÷ng ý c¬ b¶n.

HS trao đổi nhóm theo phân công - §¹i diÖn çcnhãm tr×nh bµy, lớp theo dõi,

bæ sung.(víi MÞ, t¸c gi¶

Ýt miªu t¶ hµnh ®éng, dïng thñ ph¸p lÆp l¹i cã chñ ý mét sè nÐt ch©n dung g©y Ên tîng s©u ®Ëm, ®Æc biÖt t¸c gi¶ miªu t¶ dßng ý nghÜ, t©m t, nhiÒu khi lµ tiÒm thøc chËp chên,… víi A Phñ, t¸c gi¶ chñ yÕu kh¾c häa qua hµnh ®éng, c«ng viÖc, nh÷ng ®èi tho¹i gi¶n ®¬n)

4. T×m hiÓu nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm

a) NghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt, miªu t¶ t©m lÝ: nh©n vËt sinh ®éng, cã ç tÝnh ®Ëm nÐt

b) NghÖ thuËt tả cảnh rÊt ®Æc s¾c víi nh÷ng nÐt riªng (c¶nh xö kiÖn, kh«ng khÝ lÔ héi mïa xu©n, nh÷ng trß ch¬i d©n gian, tôc cíp vî, c¶nh c¾t m¸u ¨n thÒ, miêu t¶ thiªn nhiªn miÒn nói víi nh÷ng chi tiÕt, h×nh ¶nh thÊm ®îm chÊt th¬.

d) NghÖ thuËt kÓ chuyÖn tù nhiªn, sinh ®éng, hÊp dÉn.

e) Ng«n ng÷ chọn lọc tinh tÕ sáng tạo mang ®Ëm mµu s¾c miÒn nói.

Ho¹t ®éng 4: Tæ chøc tæng kÕtGV tæ chøc cho HS rót ra nh÷ng gi¸ trÞ c¬ b¶n cña t¸c phÈm.

- GV ®Þnh híng.

- HS ph¸t biÓu vµ tù viÕt phÇn tæng kÕt.

IV. Tæng kÕtQua viÖc miªu t¶ cuéc ®êi,

sè phËn cña MÞ vµ A Phñ, nhµ v¨n ®· lµm sèng l¹i qu·ng ®êi t¨m tèi, c¬ cùc cña ngêi d©n miÒn nói díi ¸ch thèng trÞ d· man cña bän chóa ®Êt phong kiÕn, ®ång thêi kh¼ng ®Þnh søc sèng tiÒm tµng, m·nh liÖt kh«ng g× hñy diÖt ®îc cña nh÷ng kiÕp n« lÖ, kh¼ng ®Þnh chØ cã sù vïng dËy cña chÝnh hä, ®îc ¸nh s¸ng çch m¹ng soi ®êng sÏ dÉn tíi cuéc ®êi t¬i s¸ng. §ã chÝnh lµ gi¸ trÞ hiÖn thùc s©u s¾c, gi¸ trÞ nh©n ®¹o lín lao, tiÕn bé cña Vî chång A Phñ. Nh÷ng gi¸ trÞ nµy ®· gióp cho t¸c phÈm cña T« Hoµi ®øng v÷ng tríc thö



th¸ch cña thêi gian vµ ®îc nhiÒu thÕ hÖ b¹n ®äc yªu thÝch.

* Củng cố :- GV yêu cầu HS nêu tóm tắt giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo, những đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm.- Nêu vấn đề gợi ý để HS suy nghĩ: So sánh những nhân vật quần chúng trong văn học trước CM tháng Tám 1945 và nhân vật quần chúng trong Vợ chồng A Phủ . Từ đó thấy được cách nhìn và quan điểm khác nhau của mỗi trào lưu, mỗi thời kì văn học trong việc xây dựng hình tượng nhân vật quần chúng.- Về những giới hạn của cách tiếp cận và phản ánh hiện thực, con người miền núi của Tô Hoài trong tác phẩm: ( HS giỏi ) + Vợ chồng A Phủ và cả tập truyện Tây bắc là một thành công có tính khai phá của tác giả về đề tài miền núi trong nền văn học mới. Đời sống và con người miền núi đi vào tác phẩm với những nét bản chất , bằng tình cảm yêu mến và cái nhìn nhân đạo tích cực, quan điểm giai cấp rõ ràng. + Tuy nhiên, đây cũng mới chỉ là bước đầu, nên không tránh khỏi cái nhìn giản đơn: chưa khám phá được những tầng sâu khác của đời sống miền núi với sự chồng chéo của nhiều lớp lịch sử văn hóa và các quan hệ phức tạp mà chỉ bằng quan điểm giai cấp thì chưa thể thấu hiểu được* Bài tập nâng cao : Chất thơ của tác phẩm Vợ chồng A Phủ và ý nghĩa của chất thơ ấy: + Xác định quan niệm về “ ý thơ” trong truyện như lời tác giả . “Ý thơ” nên hiểu là những rung cảm trước vẻ đẹp của thiên nhiên, cuộc sống, con người; có khả năng truyền những cảm xúc đó đến với người đọc. + Chất thơ trong Vợ chồng A Phủ được thể hiện ở những mặt sau: - Những bức tranh thiên nhiên mang vẻ đẹp riêng của miền núi Tây Bắc, đặc biệt là cảnh mùa xuân trên vùng núi cao. - Những bức tranh sinh hoạt , phong tục miền núi, đặc biệt là cảnh ngày tết của người Mông. - Vẻ đẹp tâm hồn, sức sống của hai nhân vật , nhất là khát vọng tự do, tình yêu, sự đồng cảm giai cấp. + Ý nghĩa, giá trị của chất thơ trong tác phẩm: nâng cao cái đẹp của cuộc sống và con người vượt lên trên cả cái tăm tối, đau khổ; truyền cho người đọc niềm yêu mến và rung cảm đẹp về cuộc sống và con người miền núi Tây Bắc.5. DÆn dß:- Häc bµi ë nhµ.- So¹n chuÈn bÞ LuyÖn tËp vÒ nh©n vËt giao tiÕp.

-------------------------------------------------------------------------------------------Tiết 76 – Tiếng Việt : LUYỆN TẬP VỀ NHÂN VẬT GIAO TIẾP. I/ Môc tiªu cần đạt : Giúp HS

- Biết vận dụng hiểu biết về nhân vật giao tiếp vào việc đọc – hiểu và tạo lập văn bản



II/ Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: SGK, SGV, ThiÕt kÕ bµi häcIII/ Phương pháp: Nêu c©u hái, th¶o luËn ; híng dÉn lµm bµi tËp thùc hµnh.IV/ TiÕn tr×nh d¹y häc 1.Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ 3. Bµi míi:Hoạt động của Gv Hoạt động của HS Nội dung cần đạtHo¹t ®éng 1: Hướng dẫn HS LuyÖn tËp bài tập 1- Hướng dẫn HS ôn lại kiến thức về nhân vật giao tiếp ở bài Ngữ cảnh (lớp 11 nc)- GV yêu cầu HS đọc kx bài tập và thực hiện theo nhóm, ghi kết quả vào phiểu học tập, cá nhân đại diện trình bày - Gv yªu cÇu häc sinh ®Æt c©u víi nh÷ng tõ ng÷ bªn, nhËn xÐt cho tõng tr-êng hîp. Ho¹t ®éng 2: Hướng dẫn HS LuyÖn tËp bài tập 2- NhËn xÐt cña em vÒ lèi xng h« tríc vµ sau cña DÝt vµ T nó ?Ho¹t ®éng 3: Hướng dẫn HS LuyÖn tËp bài tập 3- T×m tõ ng÷

- HS theo dõi phát biểu hiểu biết về nhân vật giao tiếp ( quan hệ thân sơ, vị thế )

HS luyện tập theo nhóm và trình bày , lớp theo dõi góp ý bổ sung , hoàn chỉnh:- HS x¸c ®Þnh çc thøc dïng tõ cña tõng ng«i, trong t¬ng quan vÞ thÕ x· héi.+ Xng khiªm, m×nh nhón nh-êng.+ H« t«n, nãi ng-êi ®Çy khiªm kÝnh.

HS làm việc cá nhân và trả lời

LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1:a) Thuéc h¹: Khiªm nhêng khi nãi vÒ m×nh: Ngu ®én, th« thiÓn...Víi chñ tíng th× rÊt cung kÝnh: tr×nh, minh c«ng.b) Çc tõ ng÷:- tiÖn thiÕp, ngu ®Ö, ngu huynh, tÖ x¸, thiÓn ý...- cao kiÕn, quý «ng, quý vÞ...

2. Bµi tËp 2:- DÝt nãi víi T nó ban ®Çu với tư çch ChÝnh trÞ viªn x· ®éi. c«ng t¸c x· héi cÇn thiÕt nªn xng: §ång chÝ.- T nó ®Çu tiªn ®Þnh ®ïa nh-ng khi hiÓu th¸i ®é nghiªm tóc anh th«i, chÊp hµnh ®óng vÞ trÝ x· héi cña m×nh: B¸o ço ®ång chÝ...- Qua mµn th¨m hái cã tÝnh chÊt x· héi b¾t buéc, T nó, DÝt cïng quay trë l¹i lèi xng h« trong t×nh c¶m gia ®×nh.3. Bµi tËp 3:- B¸ KiÕn ®èi víi mÊy bµ vî th× qu¸t l¸c ra lÖnh.- Víi ngêi lµng th× dÞu giäng, tuy nhiªn vÉn gi÷ çi uy cña m×nh ( Gom hä chung vµo ®èi tîng nhËn lÖnh nh mÊy bµ vî )- Çch øng xö kh«n ngoan:



chØ th¸i ®é cña B¸ KiÕn ®èi víi hai lo¹i ®èi tîng?Ho¹t ®éng 4: Hướng dẫn HS LuyÖn tËp bài tập 4,5- Yêu cầu HS đọc kĩ bài tập, làm việc cá nhân và trình bày theo chỉ định- GV theo dõi, hướng dẫn lớp trao đổi, thống nhất, hoàn thiện

- GV nhËn xÐt., điều chỉnh

HS đọc kĩ bài tập 4 , thực hành luyện tập theo yêu cầu.

- Häc sinh tr×nh bµy bµi tËp ®· chuÈn bÞ ở nhµ

Gi÷ ®îc uy quyÒn víi c¶ hai ®èi tîng, coi m×nh lµ bËc bÒ trªn. 4. Bµi tËp 4 - Trong đoạn đối thoại, “ông đàn anh” nói 2 lần và cả hai lần đều có câu mệnh lệnh. Câu mệnh lệnh thứ nhất có vai trò định hướng “đề tài”: chuyện làm cỗ. Như thế “Ông dàn anh là người điều khiển.- Mõ làng cử chỉ thì khép nép, nói năng đều thưa bẩm, gọi mọi người là “các cụ”. Trong khi đó “ông đàn anh thì ra lệnh ., lên giọng, gọi mõ làng là “thằng”, là “mày”. Rõ ràng vị thế của “ông đàn anh là kẻ trên, còn mõ làng là bề dưới5. Bµi tËp 5Chú ý ngôn ngữ của các nhân vật phải phù hợp với quan hệ vị thế ( giữa thầy cô chủ nhiệm với phụ huynh hoặc học sinh) hay quan hệ thân sơ ( giữa con cái và bố mẹ)

* Củng cố : NhËn xÐt chung giê luyÖn tËp.5. DÆn dß: - Hoµn thiÖn c¸c phÇn bµi tËp vµo vë so¹n v¨n. - Häc bµi, chuÈn bÞ ®äc v¨n: Vî nhÆt ( Kim L©n ) -------------------------------------------------------------------------------------------------Tuần 21 – Tiết 76 – 78Tiết 76 – 77 – Đọc văn : VỢ NHẶT ( Kim Lân )I/ Môc tiªu cần đạt : Giúp HS

- Hiểu được tình cảm thê thảm của người nông dân nước ta trong nạn đói khủng khiếp năm 1945 do thực dân Pháp và phát xít Nhật gây ra.

- Hiểu được niềm khát khao hạnh phúc gia đình, niềm tin bất diệt vào cuộc sống và tình thương yêu đùm bọc lẫn nhau giữa những con người lao động ngèo khổ ngay trên bờ vực thẳm của cái chết.

- Nắm được những nét đặc sắc về nghệ thuật của thiên truyện: sáng tạo tình huống, gợi không khí, miêu tả tâm lí, dựng đối thoại. II/ Ph¬ng ph¸p và ph¬ng tiÖn d¹y häc 1. Phương pháp dạy học: Nêu vấn đề, vấn đáp, thảo luận nhóm, thuyết giảng 2. Phương tiện dạy học: SGK, SGV , Thiết kế dạy học , Phiếu học tập ...III/ Néi dung, tiÕn tr×nh lªn líp



1. Tæ chøc: 2. Kiểm tra bài cũ:- Suy nghĩ của em như thế nào nếu có xét : Ở nhân vật Mị có một sức sống tiềm ẩn mãnh liệt mà không có một sức mạnh nào có thể dập tắt nổi? - Cảm nhận về một chi tiết trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ mà bản thân em thấy ấn tượng nhất ?- Gi¸ trÞ néi dung, nghÖ thuËt cña truyÖn “ Vî chång A Phñ”?. 3. Bµi míi:Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần đạtHo¹t ®éng 1: Tæ chøc t×m hiÓu chungGV yªu cÇu 1 HS ®äc phÇn TiÓu dÉn (SGK) vµ nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ:1) Nhµ v¨n Kim L©n.2) XuÊt xø truyÖn ng¾n Vî nhÆt 3) Bèi c¶nh x· héi cña truyÖn.GV su tÇm thªm mét sè t liÖu, tranh ¶nh ®Ó giíi thiÖu cho HS hiÓu thªm vÒ bèi c¶nh x· héi ViÖt Nam n¨m 1945.

HS dùa vµo phÇn TiÓu dÉn vµ nh÷ng hiÓu biÕt cña b¶n th©n ®Ó tr×nh bµy.

I. T×m hiÓu chung 1. Kim L©n (1920- 2007)Tªn khai sinh: NguyÔn V¨n

Tµi.Quª: lµng Phï Lu, x· T©n

Hång, huyÖn Tiªn S¬n, tØnh B¾c Ninh.

Gi¶i thëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n häc nghÖ thuËt n¨m 2001.

T¸c phÈm chÝnh: Nªn vî nªn chång (1955), Con chã xÊu xÝ (1962).

Lim L©n lµ c©y bót truyÖn ng¾n. ThÕ giíi nghÖ thuËt cña «ng thêng lµ khung c¶nh n«ng th«n, h×nh tîng ngêi n«ng d©n. §Æc biÖt «ng cã nh÷ng trang viÕt ®Æc s¾c vÒ phong tôc vµ ®êi sèng th«n quª. Kim L©n lµ nhµ v¨n mét lßng mét d¹ ®i vÒ víi "®Êt", víi "ngêi", víi "thuÇn hËu nguyªn thñy" cña cuéc sèng n«ng th«n.

2. XuÊt xø truyÖn.Vî nhÆt lµ truyÖn ng¾n

xuÊt s¾c in trong tËp truyÖn Con chã xÊu xÝ (1962).

3. Bèi c¶nh x· héi cña truyÖn.

Ph¸t xÝt NhËt b¾t nh©n d©n ta nhæ lóa trång ®ay nªn th¸ng 3 n¨m 1945, n¹n ®ãi khñng khiÕp ®· diÔn ra.



ChØ trong vßng vµi th¸ng, tõ Qu¶ng TrÞ ®Õn B¾c K×, h¬n hai triÖu ®ång bµo ta chÕt ®ãi.

Ho¹t ®éng 2: Tæ chøc ®äc- hiÓu v¨n b¶n1. Yêu cầu HS ®äc một vài đoạn, tãm t¾t t¸c phÈm vµ dựa vào mạch truyện chia bố cục ? Nhận xét về cách dẫn dắt mạch truyện của tác giả?( Giả sử tác giả đặt phần 2 lên đầu theo trật tự thời gian bình thường thì sẽ ảnh hưởng như thế nào đến cốt truyện ?)

HS được chỉ định đọc và tóm tắt ngắn gọn, xác định bố cục văn bản

Nhận xét mạch truyện theo gợi ý

II. §äc- hiÓu 1. §äc- tãm t¾t- tìm bố cục+ §äc diÔn c¶m mét sè

®o¹n tiªu biÓu.+ Tãm t¾t diÔn biÕn cèt

truyÖn víi nh÷ng chi tiÕt chÝnh.

+ Bố cục: 5 phần- Tràng đưa người vợ nhặt về nhà.- Kể chuyện Tràng gặp người vợ

nhặt.- Ra mắt mẹ chồng – nàng dâu- Cuộc sống gia đình Tràng từ sau

khi Tràng có vợ- Kết thúc : Hình ảnh lá cờ đỏ sao

vàng trong tam trí mọi người.2. Dùa vµo néi dung truyÖn, h·y gi¶i thÝch ý nghĩa nhan ®Ò Vî nhÆt.

GV gîi ý cho HS th¶o luËn vµ tr×nh bµy. GV nhËn xÐt vµ nhÊn m¹nh mét sè ý c¬ b¶n.

- Nhan đề có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện tư tưởng chủ đề tác phẩm?

HS phát biểu tự do

=> Giá trị hiện thực và nhân đạo của tác phẩm

2. T×m hiÓu ý nghÜa nhan ®Ò Vî nhÆt.

+ Nhan ®Ò Vî nhÆt th©u tãm gi¸ trÞ néi dung t tëng t¸c phÈm. "NhÆt" ®i víi nh÷ng thø kh«ng ra g×. Th©n phËn con ngêi bÞ rÎ róng nh c¸i r¬m, c¸i r¸c, cã thÓ "nhÆt" ë bÊt k× ®©u, bÊt k× lóc nµo. Ngêi ta hái vî, cíi vî, cßn ë ®©y Trµng "nhÆt" vî. §ã thùc chÊt lµ sù khèn cïng cña hoµn c¶nh.

+ Nhng "vî" l¹i lµ sù tr©n träng. Ngêi vî cã vÞ trÝ trung t©m x©y dùng tæ Êm. Trong t¸c phÈm, gia ®×nh Trµng tõ khi cã ngêi vî nhÆt, mäi ngêi trë nªn g¾n bã, qu©y quÇn, ch¨m lo, thu vÐn cho tæ Êm cña m×nh.=> Nh vËy, nhan ®Ò Vî nhÆt võa thÓ hiÖn th¶m c¶nh cña ngêi d©n trong n¹n ®ãi 1945



3. GV nªu vÊn ®Ò: Nếu cho rằng trong truyện Vợ nhặt, tác giả đã xây dựng được một tình huống truyện độc đáo , suy nghĩ của em như thế nào?- GV yêu cầu HS trao đổi nhóm , ghi kết quả, chỉ định đại diện nhóm tr×nh bµy, lớp theo dõi, bæ sung. - GV gîi ý, nhËn xÐt vµ nhÊn m¹nh nh÷ng ý c¬ b¶n

HS trao đổi nhóm, đại diện trình bày, lớp thảo luận thống nhất

võa béc lé sù cu mang, ®ïm bäc vµ kh¸t väng, søc m¹nh híng tíi cuéc sèng, tæ Êm, niÒm tin cña con ngêi trong c¶nh khèn cïng.

3. T×m hiÓu t×nh huèng truyÖn.

+ Anh Trµng: . Một người xấu xí , thô kệch, dân

ngụ cư, nghèo… lại có vợ, vợ theo! . Đã vậy trong hoàn cảnh đói kém

khủng khiếp mà người như Tràng lại có vợ, lại “nhặt” vợ !

=> Tình huống Trµng cã vî – nhặt vợ lµ mét tình huống lạ, một nghÞch c¶nh Ðo le, vui buån lÉn lén, cêi ra níc m¾t.

+ Tình huống lạ và éo le đó đã chi phối đến sự phát triển của truyện qua một chuỗi ngạc nhiên:

- D©n xãm ngô c ng¹c nhiªn, cïng bµn t¸n, ph¸n ®o¸n råi cïng nghÜ: "biÕt cã nu«i næi nhau sèng qua ®îc c¸i th× nµy kh«ng?", cïng nÝn lÆng.

- Bµ cô Tø, mÑ Trµng l¹i cµng ng¹c nhiªn h¬n. Bµ l·o ch¼ng hiÓu g×, råi "cói ®Çu nÝn lÆng" víi nçi lo riªng mµ rÊt chung: "BiÕt chóng nã cã nu«i næi nhau sèng qua ®îc c¬n ®ãi kh¸t nµy kh«ng?"

- B¶n th©n Trµng còng bÊt ngê víi chÝnh h¹nh phóc cña m×nh: "Nh×n thÞ ngåi ngay gi÷a nhµ ®Õn b©y giê h¾n vÉn cßn ngê ngî". ThËm chÝ s¸ng h«m sau Trµng vÉn cha hÕt bµng hoµng.

+ T×nh huèng truyÖn mµ Kim L©n x©y dùng võa bÊt ngê l¹i võa hîp lÝ. Góp phần thÓ hiÖn râ gi¸ trÞ hiÖn thùc, gi¸



§iÒu mµ Kim L©n muèn nãi lµ: trong bèi c¶nh bi th¶m, gi¸ trÞ nh©n b¶n kh«ng mÊt ®i, con ngêi vÉn cø muèn ®îc lµ con ngêi, muèn ®îc nªn ngêi vµ muèn cuéc ®êi thõa nhËn hä nh nh÷ng con ngêi. Trµng lÊy vî lµ ®Ó tiÕp tôc sù sèng, ®Ó sinh con ®Î çi, ®Ó híng ®Õn t¬ng lai. Ngêi ®µn bµ ®i theo Trµng còng ®Ó ch¹y trèn çi ®ãi, çi chÕt ®Ó híng ®Õn sù sèng. Bµ cô Tø, mét bµ l·o nhng l¹i lu«n nãi ®Õn chuyÖn t¬ng lai, chuyÖn sung síng vÒ sau, nhen lªn niÒm hi väng cho d©u con. §ã chÝnh lµ søc sèng bÊt diÖt cña Vî nhÆt.

trÞ nh©n ®¹o vµ gi¸ trÞ nghÖ thuËt của tác phẩm

- Gi¸ trÞ hiÖn thùc: Tè ço téi ¸c thùc d©n, ph¸t xÝt qua bøc tranh x¸m xÞt vÒ th¶m c¶nh chÕt ®ãi.

NhÆt vî lµ çi khèn cïng cña cuéc sèng. Çi ®ãi quay qu¾t dån ®uæi ®Õn møc ngêi ®µn bµ chñ ®éng gîi ý ®ßi ¨n. ChØ v× ®ãi qu¸ mµ ngêi ®µn bµ téi nghiÖp nµy ¨n lu«n vµ "¨n liÒn mét chÆp 4 b¸t b¸nh ®óc". ChØ cÇn vµi lêi nöa ®ïa nöa thËt thÞ ®· chÊp nhËn theo kh«ng Trµng.

=>Gi¸ trÞ con ngêi bÞ phñ nhËn khi chØ v× cïng ®êng ®ãi kh¸t mµ ph¶i trë nªn tr¬ trÏn, liÒu lÜnh, bÊt chÊp c¶ e thÑn. Çi ®ãi ®· bãp mÐo c¶ nh©n çch con ngêi, đẩy con người đến bờ vực cái chết.

- Gi¸ trÞ nh©n ®¹o: Ngòi bút nhân đạo của nhà văn Kim Lân đã khám phá , phát hiện và ngợi ca những phẩm chất tốt đẹp của con người ngay trong tình cảnh khốn cùng nhất:

- Lòng nhân hậu, sự cưu mang , đùm bọc giữa những người nghèo đói. ( Tràng, bà cụ Tứ)

- Khao khát sống – được sống và sống đàng hoàng “cho ra sống”, khao khát hạnh phúc mãnh liệt- hạnh phúc gia đình, hạnh phúc lứa đôi. ( Tràng, bà cụ Tứ, người vợ nhặt)

=> Chính những phẩm chất tốt đẹp này đã tạo nên sức mạnh để giúp họ vượt lên hoàn cảnh, hướng đến tương lai tốt đẹp- Gi¸ trÞ nghÖ thuËt: Xây dựng T×nh huèng truyÖn lạ và éo le , ngôn ngữ giản dị, chọn lọc kĩ lưỡng



lµm næi bËt ®îc nh÷ng c¶nh ®êi, nh÷ng th©n phËn ®ång thêi næi bËt chñ ®Ò t tëng t¸c phÈm.

4. GV lÇn lît nªu vÊn ®Ò cho HS suy nghÜ vµ ph¸t biÓu tù do, tranh luËn. ( Câu hỏi 5 – SGK )- GV ®Þnh híng, nhËn xÐt vµ nhÊn m¹nh nh÷ng ý c¬ b¶n.

a) C¶m nhËn cña anh (chÞ) vÒ diÔn biÕn t©m tr¹ng cña nh©n vËt Trµng (lóc quyÕt ®Þnh ®Ó ngêi ®µn bµ theo vÒ, trªn ®êng vÒ xãm ngô c, buæi s¸ng ®Çu tiªn cã vî).

HS suy nghĩ và tham gia ý kiến phát biểu

Lớp trao đổi thống nhất

- Chú ý bình sâu các chi tiết diễn tả tâm trạng ( cách sử dụng từ ngữ rất độc đáo - lựa chọn kĩ lưỡng của nhà văn)

4. T×m hiÓu vÒ diÔn biÕn t©m tr¹ng c¸c nh©n vËt.

a) Nh©n vËt Trµng:+ Trµng lµ nh©n vËt cã bÒ

ngoµi th«, xÊu, th©n phËn l¹i nghÌo hÌn, m¾c tËt hay võa ®i võa nãi mét m×nh,…

+ Trµng "nhÆt" ®îc vî trong hoµn c¶nh ®ãi kh¸t. "ChËc, kÖ", c¸i tÆc lìi cña Trµng kh«ng ph¶i lµ sù liÒu lÜnh mµ lµ mét sù cu mang, mét tÊm lßng nh©n hËu kh«ng thÓ chèi tõ. QuyÕt ®Þnh cã vÎ gi¶n ®¬n nhng chøa ®ùng nhiÒu t×nh th-¬ng cña con ngêi trong c¶nh khèn cïng.

+ TÊt c¶ biÕn ®æi tõ gi©y phót Êy. Trªn ®êng vÒ xãm ngô c, Trµng kh«ng cói xuèng lÇm lòi nh mäi ngµy mµ "phớn phở", "vªnh vªnh ra ®iÒu"… Trong phót chèc, Trµng quªn tÊt c¶ t¨m tèi, "chØ cßn t×nh nghÜa víi ngêi ®µn bµ ®i bªn" vµ c¶m gi¸c ªm dÞu cña mét anh Trµng lÇn ®Çu tiªn ®i c¹nh c« vî míi.

+ Buæi s¸ng ®Çu tiªn cã vî, Trµng biÕn ®æi h¼n: "H¾n thÊy b©y giê h¾n míi nªn ngêi". Trµng thÊy tr¸ch nhiÖm vµ biÕt g¾n bã víi tæ Êm cña m×nh.

b) C¶m nhËn cña anh (chÞ) vÒ ngêi vî nhÆt (thái độ, ngôn ngữ, t©m

HS có thể suy nghĩ cá nhân hoặc thảo luận nhóm ( đôi ) và

b) Ngêi vî nhÆt:+ Trước khi theo Tràng về nhà :

Thị hiện ra trong ấn tượng người đọc là một người đàn bà dạn dĩ, ngoa



tr¹ng…).+ Trước khi bằng lòng theo Tràng về nhà : cong cớn, chao chát, chỏng lỏn, sưng sỉa, sầm sầm…+ Từ khi theo Tràng: Khép nép, xấu hổ, ngồi mớm xuongs mép giường, ngượng nghịu…+ Sáng hôm sau: Quét tước, thu vén nhà cửa…=> Cảm nhận của em như thế nào?(Ngêi phô n÷ xuÊt hiÖn kh«ng tªn, kh«ng tuæi, kh«ng quª nh "r¬i" vµo gi÷a thiªn truyÖn ®Ó Trµng "nhÆt" lµm vî. Tõ chç nh©n çch bÞ bãp mÐo v× çi ®ãi, thiªn chøc, bæn phËn lµm vî, lµm d©u ®îc ®¸nh thøc khi ngêi phô n÷ nµy quyÕt ®Þnh g¾n sinh m¹ng m×nh víi Trµng)- GV giảng bình một số chi tiết đặc sắc, nhấn mạnh nét chính.

tham gia phát biểu , trao đổi, thống nhất

HS theo dõi , ghi chép

ngắt, ghê gớm, trơ trẽn, liều lĩnh , thảm hại ( từ ngoại hình đến thái độ, ngôn ngữ..)

=> Trong nạn đói,vì miếng ăn (sinh tồn), con người có nguy cơ đánh mất chính mình!

=> ThÞ theo Trµng tríc hÕt lµ v× miÕng ¨n (ch¹y trèn çi ®ãi).

+ Nhng trªn ®êng theo Trµng vÒ, çi vÎ "cong cín" biÕn mÊt, chØ cßn ngêi phô n÷ tự ý thức về thân phận mình, cư xử đúng mực, T©m tr¹ng lo ©u, b¨n kho¨n, thất vọng, håi hép khi bíc ch©n vÒ "lµm d©u nhµ ngêi".(®i sau Trµng ba bèn bíc, çi nãn r¸ch che nghiªng, ngåi mím ë mÐp gi-êng,thở dài…).

+ Buæi sím mai, chÞ ta dËy sím, quÐt tíc, dän dÑp…

=> §ã lµ h×nh ¶nh cña mét ngêi vî biÕt lo toan, thu vÐn cho cuéc sèng gia ®×nh, h×nh ¶nh cña mét ngêi "vî hiÒn d©u th¶o"- “Cô Tấm bước ra từ quả thị “ đảm đang, chịu thương chịu khó và rất hiền thảo, đúng mực

ChÝnh chÞ ®· thổi một luồng sinh khí mới vào ngôi nhà của Tràng, biến nơi đây thành tổ ấm thực sự và lµm cho niÒm hi väng cña mäi ngêi trçi dËy mãnh liệt, hi vọng sống lại tràn trề .

c) C¶m nhËn cña anh (chÞ) vÒ diÔn biÕn t©m tr¹ng nh©n vËt bµ cô Tø- mÑ Trµng (lóc míi vÒ, buæi sím mai, b÷a c¬m ®Çu tiªn).

HS tìm chi tiết đặc sắc , phân tích, cảm nhận để thấy khám phá phát hiện của ngòi bút Kim Lân về phẩm chất tốt đẹp ở nhân vật

c) Bµ cô Tø:+ T©m tr¹ng bµ cô Tø: Ngạc

nhiên, vừa mõng, vui, vừa xãt thương , vừa băn khoăn hờn tñi, "võa ai o¸n võa xãt th¬ng cho sè kiÕp ®øa con m×nh". §èi víi ngêi ®µn bµ th× "lßng bµ ®Çy xãt th¬ng". Nhưng



- Gợi ý Giảng bình :( Ngêi mÑ Êy ®· nh×n cuéc h«n nh©n Ðo le cña con th«ng qua toµn bé nçi ®au khæ cña cuéc ®êi bµ. Bµ lo l¾ng tríc thùc tÕ qu¸ nghiÖt ng·. Bµ mõng mét nçi mõng s©u xa. Tõ ng¹c nhiªn ®Õn xãt th¬ng nhng trªn hÕt vÉn lµ t×nh yªu th-¬ng. Còng chÝnh bµ cô lµ ngêi nãi nhiÒu nhÊt vÒ t¬ng lai, mét t¬ng lai rÊt cô thÓ thiÕt thùc víi nh÷ng gµ, lîn, ruéng, vên,… mét t-¬ng lai khiÕn çc con tin tëng bëi nã kh«ng qu¸ xa vêi. Kim L©n ®· kh¸m ph¸ ra mét nÐt ®éc ®¸o khi ®Ó cho mét bµ cô cËp kÒ miÖng lç nãi nhiÒu víi ®«i trÎ vÒ ngµy mai)

NÐn vµo lßng tÊt c¶, bµ dang tay ®ãn ngêi ®µn bµ xa l¹ lµm con d©u m×nh: "õ, th«i th× çc con ph¶i duyªn, ph¶i sè víi nhau, u còng mõng lßng".

= > Tấm lòng yêu thương con vô bờ bến đã khiến người mẹ vượt lên tất cả ( Vì hạnh phúc của con và vì hi vọng sống)

+ B÷a c¬m ®Çu tiªn ®ãn nµng d©u míi, bµ cô Tø ®· nhen nhãm cho çc con niÒm tin, niÒm hi väng: "tao tÝnh khi nµo cã tiÒn mua lÊy con gµ vÒ nu«i, ch¶ mÊy mµ cã ®µn gµ cho xem…".

+ Sáng hôm sau: Bà xăng xái nhổ cỏ, chuẩn bị bữa cơm đầu tiên mừng con dâu, ân cần chăm sóc mọi người…

= > Bµ cô Tø lµ hiÖn th©n cña nçi khæ con ngêi, nhưng chính từ trong hoàn cảnh cùng cực nhất, ở bà đã tỏa sáng vẻ đẹp của tấm lòng yêu thương con vô bờ bến, lòng nhân hậu bao dung , vốn là một nét đẹp của con người Việt Nam , người phụ nữ Việt Nam.

5. GV nªu vÊn ®Ò: NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt viÕt truyÖn cña Kim L©n (çch kÓ chuyÖn, çch dùng c¶nh, ®èi tho¹i, nghÖ thuËt miªu t¶ t©m lÝ ng©n vËt, ng«n ng÷…)

HS th¶o luËn vµ tr¶ lêi theo nh÷ng gîi ý, ®Þnh híng cña GV.

TràngTâm lí: Người vợ

Bà cụTứ

5. T×m hiÓu mét sè nÐt ®Æc s¾c nghÖ thuËt.

+ Çch kÓ chuyÖn tù nhiªn, l«i cuèn, hÊp dÉn.

+ Dùng c¶nh ch©n thËt, g©y Ên tîng: c¶nh chÕt ®ãi, c¶nh b÷a c¬m ngµy ®ãi, tạo không khí cho truyện

+ Miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt tinh tÕ nhng béc lé tù nhiªn, ch©n thËt.

+ Ng«n ng÷ giản dị, , tù nhiªn.nhưng chọn lọc kĩ lưỡng, công phu , mới mẻ

Ho¹t ®éng 3: Tæ Qua phân tích , III. Chủ đề : Qua TN Vợ nhặt,



chøc tìm hiểu chủ đề và tæng kÕt Nêu câu hỏi tìm chủ đề, hướng dẫn phát biểu trao đổi, chốt lại ý chính

HS rút ra chủ đề tư tưởng của thiên truyện ( HS suy nghĩ cá nhân và phát biểu )

tác giả :- Lên án tội ác diệt chủng của

bọn thực dân, phát xít- Phát hiện và khẳng định niềm

khát khao hạnh phúc gia dình và niềm tin mãnh liệt của người dân lao động ở sự sống và tương lai

GV yªu cÇu HS: H·y kh¸i qu¸t l¹i bµi häc vµ tæng kÕt trªn hai mÆt: néi dung vµ h×nh thøc.GV gîi ý. HS suy nghÜ, xem l¹i toµn bµi vµ ph¸t biÓu tæng kÕt.

HS tổng kết theo yêu cầu

IV/ Tổng kết:+ Vî nhÆt t¹o ®îc mét t×nh

huèng truyÖn ®éc ®¸o, çch kÓ chuyÖn hÊp dÉn, miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt tinh tÕ, ®èi tho¹i sinh ®éng.

+ TruyÖn thÓ hiÖn ®îc th¶m c¶nh cña nh©n d©n ta trong n¹n ®ãi n¨m 1945. §Æc biÖt thÓ hiÖn ®îc tÊm lßng nh©n ¸i, søc sèng k× diÖu cña con ngêi ngay bªn bê vùc th¼m cña çi chÕt vÉn híng vÒ sù sèng vµ kh¸t khao tæ Êm gia ®×nh.

* Củng cố : HS nắm vững chủ đề , giá trị nội dung, nghệ thuật đặc sắc của thiên truyện* Bài tập nâng cao : Bài tập yêu cầu 2 nội dung - Chiều sâu của sự phản ánh hiện thực bao gồm: Phản ánh được tính chất khủng khiếp của nạn đói năm 1945 và khảm phá được khát vọng, niềm tin sâu kín trong tâm hồn người dân lao động nghèo - Tính chất độc đáo của phương thức phản ánh hiện thực ( độc đáo nghĩa là : Mới lạ, hấp dẫn, hiệu quả thẩm mĩ cao, thể hiện sâu sắc chủ đề )5. DÆn dß:- Häc bµi, ®äc, n¾m t¸c phÈm ë nhµ.- So¹n, chuÈn bÞ tiết học lµm v¨n: NghÞ luËn vÒ mét t¸c phÈm, mét ®o¹n trÝch v¨n xu«i -------------------------------------------------------------------------------------------Tiết 78 – Làm văn : NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TÁC PHẨM VĂN XUÔI.

I/ Môc tiªu cần đạt: Giúp HS

- Cã kÜ n¨ng vËn dông çc thao t¸c ph©n tÝch , b×nh luËn, chøng minh, so s¸nh ... ®Ó lµm v¨n nghÞ luËn v¨n häc. - BiÕt çch lµm bµi v¨n nghÞ luËn vÒ mét t¸c phÈm mét trÝch ®o¹n v¨n xu«i .



II/ Ph¬ng tiÖn d¹y häc: S¸ch gi¸o khoa, s¸ch gi¸o viªn, thiết kế dạy học

III/ Ph¬ng ph¸p d¹y häc: Nêu vấn đề , Th¶o luËn , thực hành

IV/ TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc: 1 Ổn định lớp 2. KiÓm tra: 3. Bµi míi:Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần đatHo¹t ®éng 1: T×m hiÓu çch viÕt bµi v¨n nghÞ luËn vÒ mét t¸c phÈm, ®o¹n trÝch v¨n xu«i 1. HS ®äc ®Ò 1. GV tæ chøc cho HS thùc hiÖn çc yªu cÇu (SGK)§Ò 1: Ph©n tÝch truyÖn ng¾n Tinh thÇn thÓ dôc cña NguyÔn C«ng Hoan.

- GV nªu yªu cÇu vµ gîi ý, híng dÉn.

- HS th¶o luËn vÒ néi dung vÊn ®Ò nghÞ luËn, nªu ®îc dµn ý ®¹i c¬ng.

I. Çch viÕt bµi v¨n nghÞ luËn vÒ mét t¸c phÈm, ®o¹n trÝch v¨n xu«i

1. Gîi ý çc bíc lµm ®Ò 1 a) T×m hiÓu ®Ò, ®Þnh híng

bµi viÕt:+ Ph©n tÝch truyÖn ng¾n

Tinh thÇn thÓ dôc cña NguyÔn C«ng Hoan tøc lµ ph©n tÝch nghÖ thuËt ®Æc s¾c lµm næi bËt néi dung cña truyÖn.

+ Çch dùng truyÖn ®Æc biÖt: sau tê tr¸t cña quan trªn lµ çc c¶nh b¾t bí.

+ §Æc s¾c kÕt cÊu cña truyÖn lµ sù gièng nhau vµ kh¸c nhau cña çc sù viÖc trong truyÖn.

+ M©u thuÉn trµo phóng c¬ b¶n: tinh thÇn thÓ dôc vµ cuéc sèng khèn khæ, ®ãi r¸ch cña nh©n d©n.

2. Qua viÖc nhËn thøc ®Ò vµ lËp ý cho ®Ò trªn, GV yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn vÒ çch lµm nghÞ luËn mét t¸c phÈm v¨n häc.

- HS th¶o luËn vµ ph¸t biÓu.

b) Çch lµm nghÞ luËn mét t¸c phÈm v¨n häc

+ §äc, t×m hiÓu, kh¸m ph¸ néi dung, nghÖ thuËt cña t¸c phÈm.

+ §¸nh gi¸ ®îc gi¸ trÞ cña t¸c phÈm.

3. GV tæ chøc cho HS nhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt sö dông ng«n tõ trong Ch÷ ngêi

2. Gîi ý çc bíc lµm ®Ò 2a) T×m hiÓu ®Ò, ®Þnh híng

bµi viÕt:+ §Ò yªu cÇu nghÞ luËn vÒ

mét kÝa c¹nh cña t¸c phÈm:



tö tï cña NguyÔn Tu©n (cã so s¸nh víi ch¬ng H¹nh phóc mét tang gia- TrÝch Sè ®á cña Vò Träng Phông).

- GV nªu yªu cÇu vµ gîi ý.

- HS th¶o luËn vµ tr×nh bµy.

nghÖ thuËt sö dông ng«n tõ.+ Çc ý cÇn cã:- Giíi thiÖu truyÖn ng¾n Ch÷

ngêi tö tï, néi dung vµ ®Æc s¾c nghÖ thuËt, chñ ®Ò t tëng cña truyÖn.

- Tµi n¨ng nghÖ thuËt trong viÖc sö dông ng«n ng÷ ®Ó dùng l¹i mét vÎ ®Ñp xa- mét con ngêi tµi hoa, khÝ ph¸ch, thiªn l¬ng nªn ng«n ng÷ trang träng (dÉn chøng ng«n ng÷ NguyÔn Tu©n khi kh¾c häa h×nh tîng HuÊn Cao, ®o¹n «ng HuÊn Cao khuyªn qu¶n ngôc).

- So s¸nh víi ng«n ng÷ trµo phóng cña Vò Träng Phông trong H¹nh phóc cña mét tang gia ®Ó lµm næi bËt ng«n ng÷ NguyÔn Tu©n.

4. Qua viÖc nhËn thøc ®Ò vµ lËp ý cho ®Ò trªn, GV yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn vÒ çch lµm nghÞ luËn mét t¸c phÈm v¨n häc.

- HS th¶o luËn vµ ph¸t biÓu.

b) Çch lµm nghÞ luËn mét khÝa c¹nh cña t¸c phÈm v¨n häc

+ CÇn ®äc kÜ vµ nhËn thøc ®îc kÝa c¹nh mµ ®Ò yªu cÇu.

+ T×m vµ ph©n tÝch nh÷ng chi tiÕt phï hîp víi khÝa c¹nh mµ ®Ò y©u cÇu.

5. Tõ hai bµi tËp trªn, GV tæ chøc cho HS rót ra çch lµm bµi v¨n nghÞ luËn vÒ mét t¸c phÈm, mét ®o¹n trÝch v¨n xu«i.

- . GV nhËn xÐt, nhÊn m¹nh nh÷ng ý c¬ b¶n.

HS ph¸t biÓu

3. Çch lµm bµi v¨n nghÞ luËn vÒ mét t¸c phÈm, mét ®o¹n trÝch v¨n xu«i

+ Cã ®Ò nªu yªu cÇu cô thÓ, bµi lµm cÇn tËp trung ®¸p øng çc yªu cÇu ®ã.

+ Cã ®Ò ®Ó HS tù chän néi dung viÕt. CÇn ph¶i kh¶o s¸t vµ nhËn xÐt toµn truyÖn. Sau ®ã chän ra 2, 3 ®iÓm næi bËt nhÊt, s¾p xÕp theo thø tù hîp lÝ ®Ó tr×nh bµy. Çc phÇn kh¸c nãi lít qua. Nh thÕ bµi lµm sÏ næi bËt träng t©m, kh«ng



lan man, vôn vÆt.Ho¹t ®éng 2: LuyÖn tËp

II. LuyÖn tËp

1. §Ò: §ßn ch©m biÕm, ®¶ kÝch trong truyÖn ng¾n Vi hµnh cña NguyÔn ¸i Quèc.- GV gîi ý, híng dÉn.

- HS tham kh¶o çc bµi tËp trong phÇn trªn vµ tiÕn hµng tuÇn tù theo çc bíc.

1. NhËn thøc ®ÒYªu cÇu nghÞ luËn mét khÝa

c¹nh cña t¸c phÈm: ®ßn ch©m biÕm, ®¶ kÝch trong truyÖn ng¾n Vi hµnh cña NguyÔn ¸i Quèc.

2. Çc ý cÇn cã:+ S¸ng t¹o t×nh huèng:

nhÇm lÉn.+ T¸c dông cña t×nh huèng:

miªu t¶ ch©n dung Kh¶i §Þnh kh«ng cÇn y xuÊt hiÖn, tõ ®ã mµ lµm râ thùc chÊt nh÷ng ngµy trªn ®Êt Ph¸p cña vÞ vua An Nam nµy ®ång thêi tè ço çi gäi lµ "v¨n minh", "khai hãa" cña thùc d©n Ph¸p.

* Củng cố:- Nªu çch nghÞ luËn mét t¸c phÈm v¨n häc?- Çch thøc nghÞ luËn mét khÝa c¹nh cña t¸c phÈm v¨n häc?*. DÆn dß:- Häc bµi ë nhµ, hoµn thiÖn phÇn luyÖn tËp.- So¹n chuÈn bÞ ®äc hiÓu t¸c phÈm: Nh÷ng ®øa con trong gia ®×nh ( NguyÔn Thi ) ------------------------------------------------------------------------------------------------Tuần 22 – ( Tiết 79 – 81 )Tiết 79 – 80 – Đọc văn : NHỮNG ĐỨA CON TRONG GIA ĐÌNH ( Nguyễn Thi )I/ . Môc tiªu cÇn ®¹t: Giúp HS - Cảm nhận và phân tích, chứng minh được vẻ đẹp tâm hồn của người dân Nam bộ: Lòng yêu nước , tình cảm gia đình là sức mạnh tinh thần to lớn trong công cuộc chống Mĩ cứu nước. - Phân tích được đặc sắc của nghệ thuật trần thuật: Sáng tạo tình huống truyện; lời nửa trực tiếp ; lời độc thoại nội tâm trong việc diễn tả tâm lí, khắc họa tính cách nhân vật, chọn chi tiết gây ấn tượng sâu sắc, ng«n ng÷ phong phó, gãc c¹nh, giµu gi¸ trÞ t¹o h×nh vµ ®Ëm chÊt Nam Bé.II/ Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn : SGK, S¸ch gi¸o viªn, tµi liÖu tham kh¶o vµ thiÕt kÕ bµi d¹y



III/ Çch thøc tiÕn hµnh: Nªu c©u hái, híng dÉn häc sinh th¶o luËn vµ tr¶ lêi.IV/ TiÕn tr×nh d¹y häc 1 Ổn định lớp 2. KiÓm tra bài cũ : 3. Bµi míi:Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần đạtHo¹t ®éng 1: Tæ chøc t×m hiÓu chung

I. T×m hiÓu chung

1.GV yêu cầu HS dựa vào bài soạn, tìm hiểu ở nhà phát biểu những nét chính về tác giả tác phẩm

GV nhËn xÐt, bæ sung vµ kh¾c s©u mét sè ý c¬ b¶n.

- HS ®äc phÇn TiÓu dÉn, kÕt hîp víi nh÷ng hiÓu biÕt cña b¶n th©n, giíi thiÖu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ cuéc ®êi NguyÔn Thi, nh÷ng s¸ng t¸c, ®Æc ®iÓm phong çch, ®Æc biÖt lµ thÕ giíi nh©n vËt cña nhµ v¨n.

1. T¸c gi¶+ NguyÔn Thi (1928- 1968)

tªn khai sinh lµ NguyÔn Hoµng Ca, quª ë H¶i HËu- Nam §Þnh.

+ NguyÔn Thi sinh ra trong mét gia ®inhg nghÌo, må c«i cha tõ n¨m 10 tuæi, mÑ ®i bíc n÷a nªn vÊt v¶, tñi cùc tõ nhá. N¨m 1943, NguyÔn Thi theo ng-êi anh vµo Sµi Gßn, n¨m 1945, tham gia çch m¹ng, n¨m 1954, tËp kÕt ra B¾c, n¨m 1962, trë l¹i chiÕn trêng miÒn Nam. NuyÔn Thi hi sinh ë mÆt trËn Sµi Gßn trong cuéc tæng tiÕn c«ng vµ næi dËy MËu th©n 1968.

+ NguyÔn Thi cßn cã bót danh kh¸c lµ NguyÔn Ngäc TÊn. S¸ng t¸c cña NguyÔn Thi gåm nhiÒu thÓ lo¹i: bót kÝ, truyÖn ng¾n, tiÓu thuyÕt. ¤ng ®îc tÆng gi¶i thëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n häc nghÖ thuËt n¨m 2000.

+ §Æc ®iÓm s¸ng t¸c: NguyÔn Thi g¾n bã víi nh©n d©n miÒn Nam vµ thùc sù xøng ®¸ng víi danh hiÖu: Nhµ v¨n cña ngêi d©n Nam Bé.

Nh©n vËt cña NguyÔn Thi cã ç tÝnh riªng nhng tÊt c¶ ®Òu cã nh÷ng ®Æc ®iÓm chung "rÊt NguyÔn Thi". §ã lµ:



- Yªu níc m·nh liÖt, thñy chung ®Õn cïng víi Tæ quèc, c¨m thï ngïn ngôt bän x©m lîc vµ tay sai cña chóng, v« cïng gan gãc vµ tinh thÇn chiÕn ®Êu rÊt cao- nh÷ng con ngêi d-êng nh sinh ra ®Ó ®¸nh giÆc.

- TÝnh chÊt Nam bé: th¼ng th¾n, béc trùc, l¹c quan, yªu ®êi, giµu t×nh nghÜa.

Çc nh©n vËt trong Nh÷ng ®øa con trong gia ®×nh tõ ba m¸ ViÖt, chó N¨m ®Õn chÞ em ViÖt ®Òu tiªu biÓu cho nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn.

2. Yêu cầu HS giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ Nh÷ng ®øa con trong gia ®×nh cña NguyÔn Thi.

HS phát biểu 2. T¸c phÈm Nh÷ng ®øa con trong gia ®×nh:

+ XuÊt xø: t¸c phÈm ®îc viÕt ngay trong nh÷ng ngµy chiÕn ®Êu ¸c liÖt khi «ng c«ng t¸c víi t çch lµ mét nhµ v¨n- chiÕn sÜ ë T¹p chÝ V¨n nghÖ Qu©n gi¶i phãng (th¸ng 2 n¨m 1966). Sau ®îc in trong TruyÖn vµ kÝ, NXB V¨n häc Gi¶i phãng, 1978.

+ Tãm t¾t t¸c phÈm theo nh©n vËt chÝnh vµ cèt truyÖn.

Ho¹t ®éng 2: Tæ chøc ®äc- hiÓu v¨n b¶n

II. §äc- hiÓu

1. GV nªu vÊn ®Ò: T×nh huèng truyÖn cã ý nghÜa nh thÕ nµo?GV theo dâi, nhËn xÐt gãp ý.

HS th¶o luËn vµ tham gia ý kiến ph©n tÝch, cảm nhận

1. T×nh huèng truyÖn.§©y lµ c©u chuyÖn cña gia

®×nh anh gi¶i phãng qu©n tªn ViÖt. Nh©n vËt nµy r¬i vµo mét t×nh huèng ®Æc biÖt: trong mét trËn ®¸nh, bÞ th¬ng nÆng ph¶i n»m l¹i gi÷a chiÕn trêng. Anh nhiÒu lÇn ngÊt ®i tØnh l¹i, tØnh råi l¹i ngÊt. TruyÖn ®îc kÓ theo dßng néi t©m cña nh©n vËt khi ®øt (ngÊt ®i) khi nèi (tØnh l¹i).

=>T×nh huèng truyÖn dÉn ®Õn mét çch trÇn thuËt riªng



cña thiªn truyÖn: theo dßng ý thøc cña nh©n vËt.

2. GV tæ chøc cho HS t×m hiÓu vÒ ph¬ng thøc trÇn thuËt cña t¸c phÈm b»ng çch nªu mét sè c©u hái: - TruyÖn ®îc trÇn thuËt chñ yÕu tõ ®iÓm nh×n cña nh©n vËt nµo? Theo ph¬ng thøc nµo?- Çch trÇn thuËt nµy cã t¸c dông nh thÕ nµo ®èi víi kÕt cÊu truyÖn vµ viÖc kh¾c häa tÝnh çch nh©n vËt?Gîi ý: - Cã mÊy ph¬ng thøc trÇn thuËt trong nghÖ thuËt viÕt truyÖn? C¨n cø vµo ®©u ®Ó nhËn biÕt.- TruyÖn ®îc trÇn thuËt theo ph¬ng thøc nµo?

. GV nhÊn m¹nh nh÷ng ý chÝnh.

HS th¶o luËn theo nhãm vµ ph¸t biÓu

2. Ph¬ng thøc trÇn thuËt cña t¸c phÈm.

+ C¨n cø vµo ng«n ng÷ cña nh©n vËt trong truyÖn:

- Ph¬ng thøc thø nhÊt: Nh©n vËt truyÖn lµ ®èi tîng thuËt, kÓ nªn thuéc ng«i thø ba.

- Ph¬ng thøc thø hai: Nh©n vËt tù kÓ chuyÖn m×nh nªn thuéc ng«i thø nhÊt.

- Ph¬ng thøc thø ba: Ngêi trÇn thuËt thuéc ng«i thø ba nhng lêi kÓ l¹i pháng theo quan ®iÓm, ng«n ng÷, giäng ®iÖu cña nh©n vËt.

+ TruyÖn Nh÷ng ®øa con trong gia ®×nh ®îc trÇn thuËt theo ph¬ng thøc thø 3. NghÜa lµ cña ngêi trÇn thuËt tù giÊu m×nh nhng çch nh×n vµ lêi kÓ l¹i theo giäng ®iÖu cña nh©n vËt.

+ Lèi trÇn thuËt nµy cã hai t¸c dông vÒ mÆt nghÖ thuËt:

- C©u chuyÖn võa ®îc thuËt, kÓ cïng mét lóc tÝnh çch nh©n vËt còng ®îc kh¾c häa.

- C©u chuyÖn dï kh«ng cã g× ®Æc s¾c còng trë nªn míi mÎ, hÊp dÉn v× ®îc kÓ qua con m¾t, tÊm lßng vµ b»ng ng«n ng÷, giäng ®iÖu riªng cña nh©n vËt.

Nhµ v¨n ph¶i thµnh th¹o t©m lÝ vµ ng«n ng÷ nh©n vËt míi cã thÓ trÇn thuËt theo ph¬ng thøc nµy.

3. GV híng dÉn HS t×m hiÓu vÒ truyÒn thèng nh÷ng con ngêi trong gia ®×nh

HS lµm viÖc ç nh©n vµ ph¸t biÓu.

3. TruyÒn thèng gia ®×nh.+ TruyÒn thèng yªu níc m·nh

liÖt, c¨m thï ngïn ngôt bän x©m lîc vµ tinh thÇn chiÕn ®Êu cao ®· g¾n kÕt nh÷ng



Gîi ý: Muèn lµm râ truyÒn thèng ph¶i nãi ®îc mèi quan hÖ gi÷a chÞ em ViÖt víi ba m¸ vµ chó N¨m.

(T¸c phÈm kÓ chuyÖn mét gia ®×nh n«ng d©n Nam Bé, truyÒn thèng nµo ®· g¾n bã nh÷ng con ngêi trong gia ®×nh víi nhau?)

con ngêi trong gia ®×nh víi nhau. Lêi chó N¨m: "ChuyÖn gia ®×nh nã còng dµi nh s«ng, ®Ó råi chó chia cho mçi ®øa mét khóc mµ ghi vµo ®ã" cho thÊy, con lµ sù tiÕp nèi cha mÑ nhng kh«ng chØ lµ tiÕp nèi huyÕt thèng mµ cßn lµ sù tiÕp nèi truyÒn thèng. §ång thêi muèn hiÓu vÒ nh÷ng ®øa con ph¶i hiÓu ngän nguån ®· sinh ra nã, ph¶i hiÓu vÒ truyÒn thèng cña gia ®×nh ®ã.

+ Chó N¨m: ®¹i diÖn cho truyÒn thèng vµ lu gi÷ truyÒn thèng (trong c©u hß, trong cuèn sæ).

+ M¸ ViÖt còng lµ hiÖn th©n cña truyÒn thèng. §ã lµ mét con ngêi ch¾c, kháe, sùc mïi lóa g¹o vµ må h«i, thø mïi cña ®ång ¸ng, cña cÇn cï s¬ng n¾ng.

Ấn tîng s©u ®Ëm ë m¸ ViÖt lµ kh¶ n¨ng c¾n r¨ng gh×m nÐn ®au th¬ng ®Ó sèng vµ duy tr× sù sèng, che chë cho ®µn con vµ tranh ®Êu.

* Ngêi mÑ ng· xuèng nhng dßng s«ng truyÒn thèng vÉn ch¶y.

+ H×nh ¶nh ngêi mÑ lu«n hiÖn vÒ trong Việt- ChiÕn:

- ChiÕn mang vãc d¸ng cña m¸: "hai b¾p tay trßn vo s¹m ®á mµu ch¸y n¾ng… th©n ng-êi to vµ ch¾c nÞch". §ã lµ vÎ ®Ñp cña nh÷ng con ngêi sinh ra ®Ó g¸nh v¸c, ®Ó chèng chäi, ®Ó chÞu ®ùng vµ ®Ó chiÕn th¾ng.

- ChiÕn ®Æc biÖt gièng m¸ ë c¸i ®ªm s¾p xa nhµ ®i bé ®éi: ChiÕn biÕt lo liÖu, toan tÝnh



viÖc nhµ y hÖt m¸ (nãi nghe in nh m¸ vËy). H×nh ¶nh ngêi mÑ nh bao bäc lÊy ChiÕn, tõ çi lèi n»m víi th»ng ót em trªn giêng ë trong buång nãi víi ra ®Õn lèi hø mét çi "cãc" råi trë m×nh. §Õn nçi chØ trong mét kho¶ng thêi gian ng¾n ngñi trong ®ªm, ViÖt ®· kh«ng díi ba lÇn thÊy chÞ gièng in m¸, cã kh¸c chØ lµ ë chç chÞ "kh«ng bÎ tay råi ®Ëp vµo b¾p vÕ than mái" mµ th«i. ChÝnh ChiÕn còng thÊy m×nh trong ®ªm Êy ®ang hßa vµo trong mÑ: "Tao còng ®· lùa ý nÕu m¸ cßn sèng ch¾c m¸ tÝnh vËy, nªn tao còng tÝnh vËy". NguyÔn Thi muèn cho ta hiÓu r»ng: trong çi thêi kh¾c thiªng liªng Êy, ngêi mÑ sèng h¬n bao giê hÕt trong nh÷ng ®øa con

4. Yêu cầu HS ph©n tÝch vµ so s¸nh tÝnh çch çc nh©n vËt ViÖt vµ ChiÕn ®Ó lµm râ sù tiÕp nèi truyÒn thèng gia ®×nh cña nh÷ng ngêi con.

GV Gîi ý:- NÐt chung cña hai chÞ em?- NÐt riªng cña mçi ngêi:+ Cña ChiÕn (kh¸c víi ViÖt vµ kh¸c víi m¸)?

HS ph©n tÝch theo çc bíc gîi ý cña GV.( chú ý lựa chọn chi tiết nghệ thuật nổi bật )

Tập thể trao đổi thống nhất theo định hướng

4. Hai chÞ em ChiÕn vµ ViÖt.

+ NÐt tÝnh çch chung cña hai chÞ em:

- Hai chÞ em cïng sinh ra trong mét gia ®×nh chÞu nhiÒu mÊt m¸t ®au th¬ng (cïng chøng kiÕn çi chÕt ®au th¬ng cña ba vµ m¸).

- Hai chÞ em cã chung mèi thï víi bän x©m lîc. Tuy cßn nhá tuæi, chÝ c¨m thï ®· th«i thóc hai chÞ em cïng mét ý nghÜ: ph¶i tr¶ thï cho ba m¸, vµ cã cïng nguyÖn väng: ®îc cÇm sóng ®¸nh giÆc.

- T×nh yªu th¬ng lµ vÎ ®Ñp t©m hån cña hai chÞ em. T×nh c¶m nµy ®îc thÓ hiÖn s©u s¾c vµ c¶m ®éng nhÊt trong çi ®ªm chÞ em giµnh nhau ghi tªn tßng qu©n vµ s¸ng h«m sau tr-íc khi lªn ®êng nhËp ngò cïng



+ Cña ViÖt? khiªng bµn thê m¸ sang nhµ chó N¨m

- C¶ hai chÞ em ®Òu lµ nh÷ng chiÕn sÜ gan gãc dòng c¶m. §¸nh giÆc lµ niÒm say mª lín nhÊt cña hai chÞ em ViÖt vµ ChiÕn còng lµ cña tuæi trÎ miÒn Nam trong nh÷ng n¨m th¸ng Êy: "H¹nh phóc cña tuæi trÎ lµ trªn trËn tuyÕn ®¸nh qu©n thï".

- Hai chÞ em ViÖt ®Òu cã nh÷ng nÐt rÊt ng©y th¬ thËm chÝ cã phÇn trÎ con (giµnh nhau b¾t Õch nhiÒu hay Ýt, giµnh nhau thµnh tÝch b¾n tµu chiÕn giÆc vµ giµnh nhau ghi tªn tßng qu©n).

+ NÐt riªng ë ChiÕn:- H¬n ViÖt chõng mét tuæi

nhng ChiÕn ngêi lín h¬n h¼n: ChiÕn cã thÓ bá ¨n ®Ó ®¸nh vÇn cuèn sæ gia ®×nh. ChiÕn kh«ng chØ "nãi in nh m¸" mµ cßn häc ®îc çch nãi "träng träng" cña chó N¨m,…

- TÝnh çch "ngêi lín" ë ChiÕn cßn thÓ hiÖn ë sù nhêng nhÞn. Tuy cã lóc giµnh nhau víi em tranh c«ng b¾t Õch, ®¸nh tµu giÆc, ®i tßng qu©n nhng cuèi cïng bao giê c« còng nhêng em hÕt trõ viÖc ®i tßng qu©n.

NguyÔn Thi ®· x©y dùng nh©n vËt ChiÕn võa cã ç tÝnh võa phï hîp víi løa tuæi, giíi tÝnh. ChiÕn lµ nh©n vËt ®îc håi tëng qua ViÖt nhng ®· g©y ®îc Ên tîng s©u s¾c .

+ NÐt riªng ë ViÖt:- NÕu ChiÕn cã d¸ng dÊp mét

ngêi lín thùc sù th× ë ViÖt lµ sù léc ngéc, v« t cña mét cËu con trai ®ang tuæi ¨n tuæi lín.



- ChiÕn nhêng nhÞn em bao nhiªu th× ViÖt hay tranh giµnh víi chÞ bÊy nhiªu.

- §ªm tríc ngµy ra ®i, ChiÕn nãi víi em nh÷ng lêi nghiªm trang th× ViÖt lóc "l¨n kÒnh ra v¸n cêi kh× kh×", lóc l¹i r×nh "chôp mét con ®om ®ãm óp trong lßng tay".

- Vµo bé ®éi, ChiÕn ®em theo tÊm g¬ng soi cßn ViÖt l¹i ®em theo nét chiÕc sóng cao su.

- Nhng sù v« t kh«ng ng¨n c¶n ViÖt trë nªn mét anh hïng (ngay tõ bÐ, ViÖt ®· d¸m x«ng vµo ®¸ c¸i th»ng ®· giÕt cha m×nh. Khi trë thµnh mét chiÕn sÜ, mÆc dï chØ cã mét m×h, víi ®«i m¾t kh«ng cßn nh×n thÊy g×, víi hai bµn tay ®au ®ín, ViÖt vÉn quyÕt t©m ¨n thua sèng m¸i víi qu©n thï)

ViÖt lµ mét thµnh c«ng ®¸ng kÓ trong c¸ch x©y dùng nh©n vËt cña NguyÔn Thi. Tuy cßn hån nhiªn vµ cßn bÐ nhá tríc chÞ nhng tríc kÎ thï ViÖt l¹i vôt lín, ch÷ng ch¹c trong t thÕ cña mét ngêi chiÕn sÜ.

* ChiÕn vµ ViÖt lµ khóc s«ng sau nªn ®i xa h¬n trong c¶ dßng s«ng truyÒn thèng.

5. Cảm nhận của em về cảnh khiêng bàn thờ…? GV ®Þnh híng vµ nhËn xÐt.

HS ph¸t biÓu c¶m nhËn vÒ h×nh ¶nh chÞ em, ViÖt vµ ChiÕn khiªng bµn thê ba m¸ sang gëi chó N¨m (th¶o luËn vµ ph¸t biÓu, bæ sung).

5. H×nh ¶nh chÞ em ViÖt khiªng bµn thê ba m¸ sang gëi chó N¨m.

+ Chç hay nhÊt cña ®o¹n v¨n lµ kh«ng khÝ thiªng liªng, nã ho¸n c¶i c¶ c¶nh vËt lÉn con ngêi.

+ Kh«ng khÝ thiªng liªng ®· biÕn ViÖt thµnh ngêi lín. LÇn ®Çu tiªn ViÖt thÊy râ lßng m×nh (th¬ng chÞ l¹, mèi thï th»ng MÜ th× cã thÓ rê thÊy v× nã ®ang ®Ì nÆng trªn vai).



+ H×nh ¶nh cã ý nghÜa tîng trng thÓ hiÖn sù trëng thµnh cña hai chÞ em cã thÓ g¸nh v¸c viÖc gia ®×nh vµ viÕt tiÕp khóc s«ng cña m×nh trong dßng s«ng truyÒn thèng gia ®×nh. H¬n thÕ n÷a, thÕ hÖ sau cøng c¸p, trëng thµnh vµ cã thÓ ®i xa h¬n.

6. GV nªu vÊn ®Ò: ChÊt sö thi cña thiªn truyÖn ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo?

- GV cã thÓ gîi ý b»ng c¸ch nh¾c l¹i kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm cña tÝnh sö thi trong v¨n häc.

- HS lµm viÖc víi t¸c phÈm, suy nghÜ vµ ph¸t biÓu.

6. ChÊt sö thi cña thiªn truyÖn

+ ChÊt sö thi cña thiªn truyÖn ®îc thÓ hiÖn qua cuèn sæ cña gia ®×nh víi truyÒn thèng yªu -íc, c¨m thï giÆc, thñy chung son s¾t víi quª h¬ng.

+ Cuèn sæ lµ lÞch sö gia ®×nh mµ qua ®ã thÊy lÞch sö cña mét ®Êt níc, mét d©n téc trong cuéc chiÕn chèng MÜ.

+ Sè phËn cña nh÷ng ®øa con, nh÷ng thµnh viªn trong gia ®×nh còng lµ sè phËn cña nh©n d©n miÒn Nam trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ khèc liÖt.

+ TruyÖn cña mét gia ®×nh dµi nh dßng s«ng cßn nèi tiÕp. "Tr¨m dßng s«ng ®æ vµo mét biÓn, con s«ng cña gia ®×nh ta còng ch¶y vÒ biÓn, mµ biÓn th× réng l¾m…, réng b»ng c¶ níc ta vµ ra ngoµi c¶ níc ta…". TruyÖn kÓ vÒ mét dßng s«ng nhng nhµ v¨n muèn ta nghÜ ®Õn biÓn c¶. TruyÖn vÒ mät gia ®×nh nhng ta l¹i c¶m nhËn ®îc c¶ mét Tæ quèc ®ang hµo hïng chiÕn ®Êu b»ng søc m¹nh sinh ra tõ nh÷ng ®au th¬ng.

+ Mçi nh©n vËt trong truyÖn ®Òu tiªu biÓu cho truyÒn thèng, ®Òu g¸nh v¸c trªn vai tr¸ch nhiÖm víi gia ®×nh, víi



Tæ quèc trong cuéc chiÕn tranh vÖ quèc vÜ ®¹i.

Ho¹t ®éng 3: Tæ chøc tæng kÕtNhËn xÐt tæng qu¸t vÒ néi dung vµ ®Æc s¾c nghÖ thuËt cña t¸c phÈm.

- GV ®Þnh híng, nhËn xÐt vµ kh¾c s©u nh÷ng ý c¬ b¶n.

- HS tham gia phát biểu, trao đổi tổng kết đánh giá chung về nội dung nghệ thuật tác phẩm

III. Tæng kÕt:+ TruyÖn kÓ vÒ nh÷ng ®øa

con trong mét gia ®×nh n«ng d©n Nam Bé cã truyÒn thèng yªu níc, c¨m thï giÆc vµ khao kh¸t chiÕn ®Êu, son s¾t víi c¸ch m¹ng. Sù g¾n bã s©u nÆng gi÷a t×nh c¶m gia ®×nh víi t×nh yªu níc, gi÷a truyÒn thèng gia ®×nh víi truyÒn thèng d©n téc ®· lµm nªn søc m¹nh tinh thÇn to lín cña con ngêi ViÖt Nam trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ cøu níc.

+ Bót ph¸p nghÖ thuËt giµ dÆn, ®iªu luyÖn ®îc thÓ hiÖn qua giäng trÇn thuËt, trÇn thuËt qua håi tëng cña nh©n vËt, miªu t¶ t©m lÝ vµ tÝnh c¸ch s¾c s¶o, ng«n ng÷ phong phó, gãc c¹nh vµ ®Ëm chÊt Nam Bé.

* Củng cố :- Nắm được đặc điểm chung nhân vật của Nguyễn Thi, qua đó hiểu được sâu sắc chủ đề tác phẩm.- Hiểu được những đặc sắc về nghệ thuật tác phẩm:Sáng tạo tình huống truyện; nghệ thuật trần thuật theo dòng ý thức nhân vật;mỗi nhân vật một tâm lí, tính cách riêng được diễn tả chính xác tinh tế. Dựng độc thoại nội tâm và đối thoại hấp dẫn và cảm động.* Bài tập nâng cao ( Kết hợp câu hỏi 5- SGK ) Chất Nam bộ trong tác phẩm : - Thể hiện qua nhân vật. Có thể nói NT là nhà văn của những người nông dân Nam bộ trong công cuộc chống Mĩ cứu nước vĩ đại. Mỗi nhân vật đều có cá tính riêng, song , tất cả đều có những đặc điểm chung “rất Nguyễn Thi”: + Đó là những con người yêu nước mãnh liệt, thủy chung đến cùng với tổ quốc đồng bào, căm thù ngùn ngụt đối với bọn xâm lược và tay sai của chúng, vô cùng gan góc, tinh thần chiến đấu rất cao- những con người dường như sinh ra để đánh giặc ( có thể gọi là đều có “chất Út Tịch” ) + Đó cũng là những nhân vật có tính cách rất Nam bộ : Thẳng thắn, bộc trực, lạc quan, yêu đời, giàu tình nghĩa, khi xúc động thường tỏ bày tâm sự bằng hò hát, kể chuyện Lục Vân Tiên … một cách hồn nhiên.



- Ngôn ngữ đậm chất Nam bộ …( Ngôn ngữ trần thuật, đối thoại, độc thoại nội tâm của nhân vật.)- Häc bµi ë nhµ.*DÆn dß: - So¹n, chuÈn bÞ LuyÖn tËp vÒ nh©n vËt giao tiÕp. ------------------------------------------------------------------------------------Tiết 81Tiếng Việt : LUYỆN TẬP VỀ NHÂN VẬT GIAO TIẾP

I/ Mục tiêu cần đạt : Giúp HS - Biết vận dụng hiểu biết về nhân vật giao tiếp vào việc đọc – hiểu và tạo lập văn bản II/ Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: SGK, SGV, ThiÕt kÕ bµi dạy…III/ Phương pháp : Gîi ý tr¶ lêi c©u hái, th¶o luËn ; híng dÉn lµm bµi tËp thùc hµnh.IV/ TiÕn tr×nh d¹y häc :Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần đạt

Bài tập 1.So sánh ngôn ngữ của ông Lí và anh Mịch trong đoạn trích- Gv nêu bài tập, hướng dẫn thực hành

- HS đọc yêu cầu của bài tập 1 (SGK) và thực hành theo nhóm, trình bày, trao đổi, thống nhất theo định hướng

Bài tập 1:

- Lời lẽ của của anh Mịch và ông Lí trái ngược nhau như thế nào?

- Giải thích lí do của sự trái ngược đó

Anh Mịch : Xưng con, thưa ông, lạy ông, Cắn cỏ con lạy ông trăm nghìn mớ lạy... Ông làm phúc tha cho con...>< Ông Lí : Xưng tao, gọi mày, chúng bay...đứa nào không tuân...Mặc kệ chúng bay...

- Lời của anh Mịch: Nhún nhường, cầu xin, quỵ luỵ, kể khổ mong được thương tình- Lời của ông Lí: Hách dịch, doạ dẫm, ra lệnh, nhẫn tâm= > Do vị thế xã hội:

- Anh Mịch: là dân đen thấp cổ bé họng- Ông Lí: Là lí trưởng

trong làng, có quyền thế

Bài tập 2 Lời lẽ, cử chỉ của Huấn Cao và viên quản ngục trong đoạn trích khác biệt nhau như thế nào?

- HS đọc bài tập 2 (SGK), thực hành theo yêu cầu

- Huấn Cao :xưng ta - gọi thầy Quản. Ta khuyên thầy Quản nên thay chốn ở đi…- Ngục qua: Tự xưng là kẻ mê muội này xin

- Huấn Cao: Lời nói trang nghiêm, đĩnh đạc, khuyên bảo chân thành, tôn trọng quản ngục: . Khuyên răn quản ngục bằng cả tấm lòng mình.Cử chỉ đàng hoàng, đĩnh đạc.- Quản ngục: lời nói nghẹn ngào, xúc động, khiêm nhường. Cử chỉ khúm núm, thụ động trước Huấn Cao- Huấn Cao là người là tử tù, có tài,



- Háy giải thích vì sao lại như thế?

bái lĩnh. Cử chỉ “vái người tù một vái, chắp tay trước khi nói..

có học thức.có khí phách, không chấp nhận cường quyền, đối diện trước cái chết cũng không hề run sợ. Mặt khác ông có cái tâm trong sáng, biết quý trọng thiên lương, hiểu và thông cảm quản ngục- Là cai ngục nhưng không kiêu căng, tự phụ, ý thức được mình, biết yêu, trân trọng và tôn thờ cái đẹp

Bài tập 3 Phân tích sự thay đổi thái độ của chị Dậu đối với tên cai lệ qua ba câu nói của chị trong đoạn trích.- Tại sao lại như vậy?

- HS đọc yêu cầu bài tập 3 và thực hành theo nhóm, ghi kết quả, trình bày theo chỉ định, lớp trao đổi, thống nhất

Bài tập 3: - Ban đầu chị Dậu sợ hãi, van xin: Xám mặt, van ông. Xưng cháu- ông- Sau khi bị cai lệ đánh, chị Dậu liều mạng, phản kháng. Xưng tôi- ông.- Cai lệ tiếp tục đánh chị và bắt anh Dậu chị phản kháng quyết liệt, thách thức. Xưng bà- mày=> Sức chịu đựng của con người là có hạn, tức nước ắt vỡ bờ.

Bài tập 4 Đoạn trích kể chuyện một người đàn bà bị chồng đánh đạp tàn nhẫn, được triệu tập đến toà án.- Người đàn bà có điệu bộ khác, ngôn ngữ khác như thế nào?

Tại sao lại có sự thay đổi như vậy?

- HS đọc bài tập 4 SGK, trả lời câu hỏi.

Bài tập 4:- Ban đầu xưng con, thưa quý toà, giọng van xin thảm hại (con lạy quý toà, chắp tay vái lia lịa)- Nhưng sau đó nói năng cử chỉ thay đổi: Không cúi gục xuống nữa mà ngẩng lên và nhìn thẳng vào quý toà, với cách nói tự chủ (lần lượt từng người một); đổi xưng hô thành chị với các chú.Xưng con là vị thế thấp hơn, xưng chị, gọi chú là ở vị thế cao hơn, thân mật hơn.=> Người đàn bà muốn chuyển sự đối thoại từ quan hệ vị thế (quan toà với dân) sang quan hệ thân sơ (quan hệ giừa những người đã quen biết nhau)

Bài tập 5

- Gv nhận xét, chốt nội dung cần chú ý.

- HS đọc đoạn hội thoại ngắn (đã chuẩn bị)- HS nhận xét

Bài tập 5: Chú ý ngôn ngữ của các nhân vật phải phù hợp với quan hệ thân sơ( giữa bà với cháu ) hay quan hệ vị thế ( giữa bà, cháu, ông chủ tịch phường(xã) )



* Củng cố : GV nhËn xÐt giê luyÖn tËp.* DÆn dß: - Hoµn thiÖn çc bµi tËp ë nhµ.- Soạn bài chuẩn bị tiết học sau : Lựa chọn và nêu luận điểm --------------------------------------------------------------------------------------Tuần 23 ( Tiết 82 – 84 ) Tiết 82- Làm văn : LỰA CHỌN VÀ NÊU LUẬN ĐIỂM

I/ Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp häc sinh- BiÕt lùa chän vµ nªu luËn ®iÓm x¸c ®¸ng cho bµi v¨n nghÞ luËn.- RÌn luyÖn kÜ n¨ng chän vµ nªu luËn ®iÓm trong viÖc lµm v¨n nghÞ luËn.II/. Ph¬ng tiÖn d¹y häc: S¸ch gi¸o khoa, s¸ch gi¸o viªn, thiết kế dạy họcIII/ Phương ph¸p d¹y häc: Trao ®æi th¶o luËn, thùc hµnh.IV/ TiÕn tr×nh d¹y häc

1 Ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò: Trình bày hiểu biết của em về luËn ®iÓm trong v¨n nghÞ luËn? 3. Tæ chøc dạy học :Ho¹t ®éng cña GV

Ho¹t ®éng cña HS

Néi dung cÇn ®¹t

Ho¹t ®éng 1:Yªu cÇu häc sinh ®äc phÇn (1) SGK- LuËn ®iÓm cã vai trß nh thÕ nµo ®èi víi bµi v¨n nghÞ luËn? LuËn ®iÓm lµ cña ai?

HS đọc và nêu vai trò của luận điểm

1. Çch lùa chọn luËn ®iÓm-Luận điểm Cã vai trß rÊt quan träng, lµ linh hån cña bµi v¨n nghÞ luËn. LuËn ®iÓm lµ c¬ së ®Ó triÓn khai sù lËp luËn cña ngêi viÕt tríc mét vÊn ®Ò cô thÓ. Ngêi lµm v¨n ph¶i x¸c ®Þnh ®îc luËn ®iÓm trong bµi viÕt cña m×nh.

Ho¹t ®éng 2: Hướng dẫn Hs thực hành luyện tập - §èi víi ®Ò v¨n nghÞ luËn, sau khi t×m hiÓu ®Ò ph¶i lµm g×?

HS phát biểu theo nhận thức và kinh nghiệm làm bài

- T×m ý, t×m luËn ®iÓm

- Luyện tập nhận biết: “ThËt thµ lµ d¹i ch¨ng?”- Em h·y nªu çc luËn ®iÓm theo

HS đọc SGK, nêu hết các luận điểm có thể , sau đó trao đổi lựa chọn luận điểm xác đáng nhất

- Çc luËn ®iÓm nh sau:1. ThËt thµ lµ mét ®øc tÝnh tèt2. ThËt thµ lµ béc lé m×nh mét çch tù nhiªn, kh«ng gi¶



suy nghÜ cña m×nh?- Yªu cÇu: ph¸t biÓu, b×nh luËn

- Theo em nh÷ng luËn ®iÓm nµo lµ ®óng?

t¹o, gi¶ dèi, tham lam.3. ThËt thµ nãi chung lµ tèt, nhng cã lóc d¹i dét và có thể làm người khác hiểu lầm..4. ThËt thµ lµ tèt, nhng béc lé hÕt m×nh lµ s¬ hë, lµ d¹i…=> Çc luËn ®iÓm 1,2 lµ ®óng…

Ho¹t ®éng 3: Hướng dẫn tìm hiểu cách nêu luận điểmYªu cÇu h/s ®äc phÇn (2) SGK- Em h·y cho biÕt cã nh÷ng çch nªu luËn ®iÓm nµo? Nªu vÝ dô?

2. Çch nªu luËn ®iÓm- Nªu luËn ®iÓm kh«ng t¸ch rêi víi çch nh×n vµ çch lËp luËn.VÝ dô: Suy nghÜ vÒ mèi quan hÖ gi÷a “Tuæi trÎ vµ x· héi”. + CÇn hiÓu kh¸i niÖm tuæi trÎ vµ x· héi lµ g×?+ Mèi quan hÖ cña chóng ra sao?+ VËn dung thao t¸c lËp luËn g×?+ X¸c ®Þnh luËn ®iÓm trung t©m, luËn ®iÓm bé phËn.- Mäi thao t¸c lËp luËn cã thÓ ®îc dïng lµm c¬ së ®Ó nªu luËn ®iÓm.VÝ dô: LÊy thao t¸c gi¶i thÝch, nªu ®Þnh nghÜa lµm c¨n cø ®Ó nªu luËn ®iÓm.Tríc ®Ò bµi “H¹nh phóc lµ g×?”TriÓn khai luËn ®iÓm tõ thao t¸c gi¶i thÝch:- H¹nh phóc lµ ®Êu tranh (M¸c)- H¹nh phóc lµ lµm viÖc thiÖn, lµ ®em l¹i h¹nh phóc cho mäi ngêi…

3. LuyÖn tËp: Hướng dẫn HS luyện tập - Yêu cầu các nhóm trình bày theo chuẩn bị GV nêu vấn đề cho HS

H/s tr×nh bµy bµi tËp ®· chuÈn bÞ tríc ë nhµ ( theo chỉ định )Lớp trao đổi thảo

Các luận điểm có thể rút ra từ truyện ngụ ngôn :- Một ngụ ngôn mang nội dung triết lí về tính hạn chế trong nhận thức của con người và về sự thiếu hiểu biết chính mình của mỗi người.



trao đổi tìm ý thống nhất

luận, thống nhất. - Truyện ngụ ngôn này khiến những ai luôn tự tin và tự cho mình là đúng đều phải suy nghĩ.- Hãy cảnh giác về tính hạn chế, phiến diện của mình

* Củng cố : GV tổng kết bài học- Luận điểm trong bài văn nghị luận phải đúng đắn, sát với đề, có tính khái quát, có ý nghĩa thực tế- Cách nêu luận điểm gắn với cách nhìn và cách lập luận.5. DÆn dß: Chuẩn bị làm bài viết số 5 ( nghị luận văn học )TiẾT 83- 84 – Làm văn : BÀI VIẾT SỐ 5 ( Nghị luận văn học ) I/ Mục tiêu cần đạt : Giúp Hs

- Nắm vững cách thức làm bài nghị luận văn học về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi.

- Biết vận dụng những hiểu biết về các tác phẩm và đoạn trích văn xuôi đã học để viết bài; có kĩ năng phân tích truyện.

II/ Phương pháp: Kiểm tra theo hình thức tự luận III/ Phương tiện dạy học: Giấy kiểm tra theo mẫu chung của trườngIV/ Tiến trình kiểm tra: 1. Nêu mục đích yêu cầu của tiết kiểm tra 2. Ghi đề bµi:

* mét sè ®Ò tham kh¶o§Ò 1: Trong truyÖn ng¾n Nh÷ng ®øa con trong gia ®×nh

cña NguyÔn Thi cã nªu lªn quan niÖm: ChuyÖn gia ®×nh còng dµi nh s«ng, mçi thÕ hÖ ph¶i ghi vµo mét khóc. Råi tr¨m con s«ng cña gia ®×nh l¹i cïng ®æ vÒ mét biÓn, "mµ biÓn th× réng l¾m […], réng b»ng c¶ níc ta vµ ra ngoµi c¶ níc ta".

Chøng minh r»ng, trong thiªn truyÖn cña NguyÔn Thi, qu¶ ®· cã mét dßng s«ng truyÒn thèng gia ®×nh liªn tôc ch¶y tõ nh÷ng líp ngêi ®i tríc: tæ tiªn, «ng cha, cho ®Õn ®êi chÞ em ChiÕn, ViÖt.

Gîi ý:Bµi viÕt cÇn cã nh÷ng ý c¬ b¶n sau:1. ChuyÖn gia ®×nh còng dµi nh s«ng, mçi thÕ hÖ ph¶i

ghi vµo mét khóc.* Giải thích+ ChØ ®îc coi lµ con cña gia ®×nh nh÷ng ai ®· ghi ®îc, lµm ®îc

"khóc" cña m×nh trong dßng s«ng truyÒn thèng. Con cái kh«ng chØ lµ sù tiÕp nèi huyÕt thèng mµ ph¶i lµ sù tiÕp nèi truyÒn thèng.

+ Kh«ng thÓ hiÓu khóc sau cña mét dßng s«ng nÕu kh«ng hiÓu ngän nguån ®· sinh ra nã. Còng nh vËy, ta chØ cã thÓ hiÓu nh÷ng ®øa con (ChiÕn, ViÖt) khi hiÓu truyÒn thèng gia ®×nh ®· sinh ra nh÷ng ®øa con Êy.

* Chøng minh:



+ TruyÒn thèng Êy ch¶y tõ çc thÕ hÖ «ng bµ, cha mÑ, c« chó ®Õn nh÷ng ®øa con, mµ kÕt tinh ë h×nh tîng chó N¨m:

- Chó N¨m kh«ng chØ ham s«ng bÕn mµ cßn ham ®¹o nghÜa. Trong con ngêi chó N¨m ph¶ng phÊt çi tinh thÇn NguyÔn §×nh ChiÓu xa xa.

- Chó N¨m lµ mét thø gia ph¶ sèng lu«n híng vÒ truyÒn thèng, sèng víi truyÒn thèng, ®¹i diÖn cho truyÒn thèng vµ lu gi÷ truyÒn thèng (trong nh÷ng c©u hß, trong cuèn sæ gia ®×nh).

+ H×nh tîng ngêi mÑ còng lµ hiÖn th©n cña truyÒn thèng:- Mét con ngêi sinh ra ®Ó chèng chäi víi gian nguy, khã nhäc "çi

g¸y ®o ®á, ®«i vai lùc lìng, tÊm ¸o bµ ba ®Ém må h«i". "ngêi sùc mïi lóa g¹o" thø mïi cña ®ång ¸ng, cña cÇn cï ma n¾ng.

- Ên tîng s©u ®Ëm nhÊt lµ kh¶ n¨ng gh×m nÐn ®au th¬ng ®Ó sèng, ®Ó che chë cho ®µn con vµ tranh ®Êu.

- Ngêi mÑ kh«ng biÕt sî, kh«ng chïn bíc, kiªn cêng vµ cao c¶.+ Việt và Chiến - Nh÷ng ®øa con, sù tiÕp nèi truyÒn thèng:- ChiÕn mang d¸ng vãc cña mÑ, çch nãi in hÖt mÑ. - So víi thÕ hÖ mÑ th× ChiÕn lµ khóc s«ng sau. Khóc s«ng sau

bao giê còng ch¶y xa h¬n khóc s«ng tríc. Ngêi mÑ mang nçi ®au mÊt chång nhng cha cã dÞp cÇm sóng, cßn ChiÕn m¹nh mÏ quyÕt liÖt, ghi tªn ®i bé ®éi cÇm sóng tr¶ thï cho ba m¸.

- ViÖt, chµng trai míi lín, léc ngéc, v« t.- ChÊt anh hïng ë ViÖt: kh«ng bao giê biÕt khuÊt phôc; bÞ th¬ng

chØ cã mét m×nh vÉn quyÕt t©m sèng m¸i víi kÎ thï.- ViÖt ®i xa h¬n dßng s«ng truyÒn thèng: kh«ng chØ lËp chiÕn

c«ng mµ ngay c¶ khi bÞ th¬ng vÉn lµ ngêi ®i t×m giÆc. ViÖt chÝnh lµ hiÖn th©n cña søc trÎ tiÕn c«ng.

2. Råi tr¨m con s«ng cña gia ®×nh l¹i cïng ®æ vÒ mét biÓn, "mµ biÓn th× réng ¾m […], réng b»ng c¶ níc ta vµ ra ngoµi c¶ níc ta".

+ §iÒu ®ã cã nghÜa lµ: tõ mét dßng s«ng gia ®×nh nhµ v¨n muèn ta nghÜ ®Õn biÓm c¶, ®Õn ®¹i d¬ng cña nh©n d©n vµ nh©n lo¹i.

+ ChuyÖn gia ®×nh còng lµ chuyÖn cña c¶ d©n téc ®ang hµo hïng chiÕn ®Êu b»ng søc m¹nh sinh ra tõ nh÷ng ®au th¬ng.

§Ò 2: H×nh ¶nh th¬ méng, tr÷ t×nh cña nh÷ng dßng s«ng ViÖt Nam trong hai ¸ng v¨n tïy bót: Ngêi l¸i ®ß s«ng §µ cña NguyÔn Tu©n vµ Ai ®· ®Æt tªn cho dßng s«ng? cña Hoµng Phñ Ngäc Têng.

Gîi ý:Bµi viÕt cÇn cã nh÷ng ý c¬ b¶n sau:1. H×nh ¶nh th¬ méng, tr÷ t×nh cña s«ng §µ trong tïy bót Ngêi

l¸i ®ß s«ng §µ cña NguyÔn Tu©n:



+ H×nh ¶nh dßng s«ng §µ.+ ChÊt v¨n NguyÔn Tu©n.2. H×nh ¶nh th¬ méng, tr÷ t×nh cña dßng s«ng H¬ng trong tïy

bót: Ai ®· ®Æt tªn cho dßng s«ng? cña Hoµng Phñ Ngäc Têng:+ H×nh ¶nh dßng s«ng H¬ng.+ ChÊt v¨n Hoµng Phñ Ngäc Têng.3. So s¸nh chÊt v¨n cña Hoµng Phñ Ngäc Têng vµ ChÊt v¨n

NguyÔn Tu©n trong qu¸ tr×nh lµm næi bËt vÎ ®Ñp th¬ méng, tr÷ t×nh cña nh÷ng dßng s«ng.

§Ò 3: Ph©n tÝch t×nh huèng truyÖn Vî nhÆt cña Kim L©n tõ ®ã nªu lªn gi¸ trÞ hiÖn thùc vµ gi¸ trÞ nh©n ®¹o cña t¸c phÈm.

Gîi ý dµn bµi:Më bµi:+ Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm:- Kim L©n lµ nhµ v¨n mét lßng mét d¹ ®i vÒ víi "®Êt", víi "ngêi",

víi "thuÇn hËu nguyªn thñy" cña cuéc sèng n«ng th«n.- N¹n ®ãi n¨m 1945 ®· ®i vµo nhiÒu trang viÕt cña çc nhµ v¨n,

nhµ th¬ trong ®ã cã Vî nhÆt cña Kim L©n.+ NhËn xÐt kh¸i qu¸t: - Vî nhÆt x©y dùng t×nh huèng truyÖn ®éc ®¸o.- Qua t×nh huèng truyÖn, t¸c phÈm thÓ hiÖn gi¸ trÞ hiÖn thùc vµ

gi¸ trÞ nh©n ®¹o s©u s¾c.Th©n bµi:1. Bèi c¶nh x©y dùng t×nh huèng truyÖn.+ Bèi c¶nh n¹n ®ãi khñng khiÕp n¨m 1945 mµ kÕt qu¶ lµ h¬n

hai triÖu ngêi chÕt.+ Çi chÕt hiÖn h×nh trong t¸c phÈm t¹o nªn mét kh«ng khÝ ¶m

®¹m, thª l¬ng. Nh÷ng ngêi sèng lu«n bÞ çi chÕt ®e däa.2. Trong bèi c¶nh Êy, Trµng, nh©n vËt chÝnh cña t¸c phÈm

"nhÆt" ®îc vî. §ã lµ mét t×nh huèng ®éc ®¸o+ ë Trµng héi tô nhiÒu yÕu tè khiÕn nguy c¬ "Õ" vî rÊt cao: - Ngo¹i h×nh xÊu, th«. - TÝnh t×nh cã phÇn kh«ng b×nh thêng. - ¡n nãi céc c»n, th« lç. - Nhµ nghÌo, ®i lµm thuª nu«i m×nh vµ mÑ giµ. - N¹n ®ãi ®e däa, çi chÕt ®eo b¸m.+ Trµng lÊy vî lµ lÊy cho m×nh thªm mét tai häa (theo l« gÝc tù

nhiªn).+ ViÖc Trµng lÊy vî lµ mét t×nh huèng bÊt ngê- C¶ xãm ngô c ng¹c nhiªn.- Bµ cô Tø còng hÕt søc ng¹c nhiªn- B¶n th©n Trµng cã vî råi vÉn cßn " ngê ngî".+ T×nh huèng truyÖn bÊt ngê nhng rÊt hîp lÝ



- NÕu kh«ng ph¶i n¨m ®ãi khñng khiÕp th× "ngêi ta" kh«ng thÌm lÊy mét ngêi nh Trµng.

- Trµng lÊy vî theo kiÓu "nhÆt" ®îc.3. Gi¸ trÞ hiÖn thùc: - Vợ nhặt phản ánh t×nh c¶nh thª th¶m cña con ngêi trong n¹n ®ãi: + Çi ®ãi dån ®uæi con ngêi., bãp mÐo c¶ nh©n çch. + Çi ®ãi khiÕn cho h¹nh phóc thËt máng manh, téi nghiÖp,

con người trở thành trò đùa số phận - Vî nhÆt cã søc tè ço m¹nh mÏ téi ¸c cña bän thùc d©n, ph¸t

xÝt.4. Gi¸ trÞ nh©n ®¹o:- T×nh ngêi cao ®Ñp thÓ hiÖn qua çch ®èi xö víi nhau cña çc

nh©n vËt. + Trµng rÊt tr©n träng ngêi "vî nhÆt" cña m×nh. + Thiªn chøc, bæn phËn lµm vî, lµm d©u ®îc ®¸nh thøc n¬i ng-

êi "vî nhÆt" + T×nh yªu th¬ng con cña bµ cô Tø.- Con ngêi hu«n híng ®Õn sù sèng vµ lu«n hi väng, tin tëng ë t-

¬ng lai: + Trµng lÊy vî lµ ®Ó duy tr× sù sèng, xây dựng hạnh phúc + Bµ cô Tø, mét ngêi giµ l¹i lu«n miÖng nãi vÒ ngµy mai víi

nh÷ng dù ®Þnh thiÕt thùc t¹o niÒm tin cho d©u con vµo mét cuéc sèng tèt ®Ñp.

+ §o¹n kÕt t¸c phÈm víi h×nh ¶nh l¸ cê ®á vµ ®oµn ngêi ph¸ kho thãc NhËt.

KÕt bµi:+ Kh¼ng ®Þnh tµi n¨ng nhµ v¨n qua viÖc x©y dùng t×nh huèng

truyÖn ®éc ®¸o, hÊp dÉn.+ Kh¼ng ®Þnh gi¸ trÞ hiÖn thùc vµ gi¸ trÞ nh©n ®¹o cña t¸c

phÈm.* Cñng cè: NhËn xÐt chung vÒ giê viÕt.* DÆn dß:- So¹n chuÈn bÞ tiết học sau : Đọc – hiểu tác phẩm Rừng Xà nu ( Nguyễn Trung Thành) --------------------------------------------------------------------------------Tuần 24 ( 85-88 ) Tiết 85-86 Đọc văn : RỪNG XÀ NU ( Nguyễn Trung Thành )

I/ Mục tiêu cần đạt : Giúp HS- Cảm nhận được ý chí bất khuất, tinh thần chiến đấu của con người Tây Nguyên

và con đường tất yếu để đi tới giải phóng của nhân dân ta trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

- Hiểu được bút pháp nghệ thuật đậm tính sử thi và lãng mạn của truyện qua cách trần thuật, miêu tả thiên nhiên, nhân vật; qua ngôn ngữ và giọng điệu.



II/ Phương pháp : Nêu vấn đề, vấn đáp, trao đổi nhóm, diễn giảng…III/ Phương tiện : SGK, SGV, Thiết kế dạy học , tài liệu tham khảo, máy chiếu…IV/ Tiến trình dạy học:

- Ổn định lớp- Kiểm tra bài cũ- Bài mới:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần đạtHo¹t ®éng 1: Tæ chøc t×m hiÓu chung

I. T×m hiÓu chung

1. Gv yêu cầu học sinh đọc tiểu dẫn, dựa vào bài soạn trình bày ngắn gọn những nét lớn về tác giả và tác phẩm

2. Theo dõi HS trình bày, gọi bổ sung và chốt lại ý chính yêu cầu Hs ghi nhớ

HS ®äc phÇn TiÓu dÉn (SGK) kÕt hîp víi nh÷ng hiÓu biÕt c¸ nh©n ®Ó giíi thiÖu vÒ nhµ v¨n NguyÔn Trung Thµnh (cuéc ®êi, sù nghiÖp, ®Æc ®iÓm s¸ng t¸c,) xuÊt xø cña truyÖn ng¾n Rõng xµ nu.

1. T¸c gi¶+ Tªn khai sinh cña NguyÔn

Trung Thµnh (Nguyªn Ngäc) lµ NguyÔn Ngäc B¸u. ¤ng sinh n¨m 1932, quª ë Th¨ng B×nh, Qu¶ng Nam.

+ NguyÔn Trung Thµnh lµ bót danh ®îc nhµ v¨n Nguyªn Ngäc dïng trong thêi gian ho¹t ®éng ë chiÕn trêng miÒn Nam thêi chèng MÜ.

+ N¨m 1950, «ng vµo bé ®éi, sau ®ã lµm phãng viªn b¸o qu©n ®éi nh©n d©n liªn khu V. N¨m 1962, «ng t×nh nguyÖn trë vÒ chiÕn trêng miÒn Nam.

+ T¸c phÈm: §Êt níc ®øng lªn- gi¶i nhÊt, gi¶i thëng Héi v¨n nghÖ ViÖt Nam n¨m 1954- 1955; Trªn quª h¬ng nh÷ng anh hïng §iÖn Ngäc (1969); §Êt Qu¶ng (1971- 1974);…

+ N¨m 2000, «ng ®îc tÆng gi¶i thëng Nhµ níc vÒ v¨n häc nghÖ thuËt.

Rõng xµ nu (1965) ra m¾t lÇn ®Çu tiªn trªn T¹p chÝ v¨n nghÖ qu©n gi¶i phãng miÒn Trung Trung bé (sè 2- 1965), sau ®ã ®îc in trong tËp Trªn quª h¬ng nh÷ng anh hïng §iÖn Ngäc.

2. Hoµn c¶nh ra ®êi t¸c phÈm.



2. Yêu cầu Hs trình bày hiểu biết của mình về hoàn cảnh ra đời của tác phẩm? Theo em, hoàn cảnh ra đời giúp ích gì trong việc tìm hiểu tác phẩm?

GV ®iÒu chØnh, nhËn xÐt vµ cho nh÷ng HS kh¸c ph¸t biÓu bæ sung.

. HS làm việc cá nhân và trình bày theo chỉ định : dựa vào viÖc tham kh¶o tµi liÖu vµ hiÓu biÕt lÞch sö, nêu rõ hoµn c¶nh ra ®êi cña truyÖn ng¾n Rõng xµ nu.

+ Sau chiÕn th¾ng §iÖn Biªn Phñ, hiÖp ®Þnh Gi¬-ne-v¬ ®îc kÝ kÕt, ®Êt níc chia lµm hai miÒn. KÎ thï ph¸ ho¹i hiÖp ®Þnh, khñng bè, th¶m s¸t, lª m¸y chÐm ®i kh¾p miÒn Nam. Çch m¹ng r¬i vµo thêi k× ®en tèi.

+ §Çu n¨m 1965, MÜ ®æ qu©n å ¹t vµo miÒn Nam vµ tiÕn hµnh ®¸nh ph¸ ¸c liÖt ra miÒn B¾c. NguyÔn Trung Thµnh vµ çc nhµ v¨n miÒn Nam lóc ®ã muèn viÕt "hÞch thêi ®¸nh MÜ". Rõng xµ nu ®îc viÕt vµo ®óng thêi ®iÓm mµ c¶ níc ta trong kh«ng khÝ sôc s«i ®¸nh MÜ. T¸c phÈm ®îc hoµn thµnh ë khu c¨n cø cña chiÕn trêng miÒn Trung Trung bé.

+ MÆc dï Rõng xµ nu viÕt vÒ sù kiÖn næi dËy cña bu«n lµng T©y Nguyªn trong thêi k× ®ång khëi tríc 1960 nhng chñ ®Ò t t-ëng cña t¸c phÈm vÉn cã quan hÖ mËt thiÕt víi t×nh h×nh thêi sù cña cuéc kh¸ng chiÕn lóc t¸c phÈm ra ®êi.

Ho¹t ®éng 2: Tæ chøc ®äc- hiÓu v¨n b¶n t¸c phÈm.1. GV ®äc ®o¹n më ®Çu. HS ®äc tiÕp mét sè ®o¹n vµ tãm t¾t toµn bé t¸c phÈm.

- HS đọc víi giäng hµo s¶ng thÓ hiÖn ©m hëng sö thi vµ c¶m høng l·ng m¹n cña t¸c phÈm.- Tóm tắt tình tiết chính

II. §äc- hiÓu 1. §äc- tãm t¾t- Rõng xµ nu- h×nh tîng më

®Çu vµ kÕt thóc.- Tnó nghØ phÐp vÒ th¨m lµng.- Cô MÕt kÓ cho d©n lµng

nghe vÒ cuéc ®êi Tnó vµ lÞch sö lµng X« Man tõ nh÷ng n¨m ®au th¬ng ®Õn ®ång khëi næi dËy.

2.Yêu cầu Hs nhận xét cốt truyện, cách tổ chức bố cục tác phẩm ?

- HS th¶o luËn vµ ph¸t biÓu tù do- Qua viÖc ®äc vµ chuÈn bÞ ë nhµ, HS nhËn xÐt vÒcèt truyÖn vµ

2. Cèt truyÖn vµ çch tæ chøc bè côc t¸c phÈm

+ Rõng xµ nu ®îc kÓ theo mét lÇn vÒ th¨m lµng cña Tnó sau 3 n¨m ®i bé ®éi. §ªm Êy, d©n lµng qu©y quÇn bªn bÕp löa nhµ r«ng nghe cô MÕt kÓ l¹i c©u



GV ®Þnh híng, nhËn xÐt vµ ®iÒu chØnh, nhÊn m¹nh nh÷ng ý c¬ b¶n.

çch tæ chøc bè côc t¸c phÈm .

chuyÖn bi tr¸ng vÒ cuéc ®êi Tnó vµ cuéc ®êi lµng X« Man.

+ Rõng xµ nu lµ sù lång quyÖn hai cuéc ®êi: cuéc ®êi Tnó vµ cuéc ®êi lµng X« Man. Hai cuéc ®êi Êy ®Òu ®i tõ bãng tèi ®au th¬ng ra ¸nh s¸ng cña chiÕn ®Êu vµ chiÕn th¾ng, ®i tõ hai bµn tay kh«ng ®Õn hai bµn tay cÇm vò khÝ ®øng lªn dïng b¹o lùc çch m¹ng chèng l¹i b¹o lùc ph¶n çch m¹ng.

+ Cèt truyÖn Rõng xµ nu c¨ng ra trong xung ®ét quyÕt liÖt mét mÊt mét cßn gi÷a mét bªn lµ nh©n d©n, mét bªn lµ kÎ thï MÜ- DiÖm. Xung ®ét Êy ®i theo t×nh thÕ ®¶o ngîc mµ thêi ®iÓm ®¸nh dÊu lµ lóc ngän löa cña lßng c¨m thï ngïn ngôt ch¸y trªn 10 ®Çu ngãn tay Tnó.

3. Hướng dẫn hS tìm hiểu ý nghĩa nhan đề tác phẩm.- Yêu cầu Hs suy nghĩ cá nhân, trả lời

GV ®Þnh híng, nhËn xÐt vµ ®iÒu chØnh, nhÊn m¹nh ý c¬ b¶n

HS ph¸t biÓu c¶m nhËn vÒ nhan ®Ò t¸c phÈm (vµ ph¸t biÓu tù do).

3. Nhan ®Ò t¸c phÈm+ Nhµ v¨n cã thÓ ®Æt tªn cho

t¸c phÈm cña m×nh lµ "lµng X« Man" hay ®¬n gi¶n h¬n lµ "Tnó"- nh©n vËt chÝnh cña truyÖn. Nhng nÕu nh vËy t¸c phÈm sÏ mÊt ®i søc kh¸i qu¸t vµ sù gîi më.

+ §Æt tªn cho t¸c phÈm lµ Rõng xµ nu dêng nh ®· chøa ®ùng ®îc c¶m xóc cña nhµ v¨n vµ linh hån t tëng chñ ®Ò t¸c phÈm.

+ H¬n n÷a, Rõng xµ nu cßn Èn chøa çi khÝ vÞ khã quªn cña ®Êt rõng T©y Nguyªn, gîi lªn vÎ ®Ñp hïng tr¸ng, man d¹i- mét søc sèng bÊt diÖt cña c©y vµ tinh thÇn bÊt khuÊt cña ngêi.

+ Bëi vËy, Rõng xµ nu mang nhiÒu tÇng nghÜa bao gåm c¶ ý nghÜa t¶ thùc lÉn ý nghÜa tîng trng. Hai líp ý nghÜa nµy xuyªn



thÊm vµo nhau to¸t lªn h×nh tîng sinh ®éng cña xµ nu, ®a l¹i kh«ng khÝ T©y Nguyªn rÊt ®Ëm ®µ cho t¸c phÈm.

4. GV tæ chøc cho HS t×m hiÓu vÒ h×nh t-îng rõng xµ nu theo çc yªu cÇu sau ®©y: ( Câu hỏi 2 –SGK )

- H×nh tîng rõng xµ nu díi tÇm ®¹i b¸c.

- T×m çc chi tiÕt miªu t¶ çnh rõng xµ nu ®au th¬ng vµ ph¸t biÓu c¶m nhËn vÒ çc chi tiÕt Êy.

- Søc sèng man d¹i, m·nh liÖt cña rõng xµ nu mang ý nghÜa biÓu tîng nh thÕ nµo?

- H×nh ¶nh çnh rõng xµ nu tr¶i ra hót tÇm m¾t ch¹y tÝt ®Õn tËn ch©n trêi xuÊt hiÖn ë ®Çu vµ cuèi t¸c phÈm gîi cho anh (chÞ) Ên t-îng g×?

- GV ®Þnh híng, nhËn xÐt vµ

- HS th¶o luËn theo nhãm, cö ®¹i diÖn tr×nh bµy vµ tranh luËn víi çc nhãm kh¸c.

- Lớp theo dõi, tham gia trao đổi, thống nhất

4. H×nh tîng rõng xµ nu+ Më ®Çu t¸c phÈm, nhµ v¨n

tËp trung giíi thiÖu vÒ rõng xµ nu, mét rõng xµ nu cô thÓ ®îc x¸c ®Þnh râ: "n»m trong tÇm ®¹i b¸c cña ®ån giÆc", n»m trong sù hñy diÖt b¹o tµn: "HÇu hÕt ®¹n ®¹i b¸c ®Òu r¬i vµo ®åi xµ nu c¹nh con níc lín".

TruyÖn më ra mét cuéc ®ông ®é lÞch sö quyÕt liÖt gi÷a lµng X« Man víi bän MÜ- DiÖm. Rõng xµ nu còng n»m trong cuéc ®ông ®é Êy. Tõ chç t¶ thùc, rÊt tù nhiªn h×nh ¶nh xµ nu ®· trë thµnh mét biÓu tîng. Xµ nu hiÖn ra víi t thÕ cña sù sèng ®ang ®èi diÖn víi çi chÕt, sù sinh tån ®èi diÖn víi sù hñy diÖt. Çch më cña c©u chuyÖn thËt gän gµng, c« ®óc mµ vÉn ®Çy uy nghi tÇm vãc.

+ Víi kÜ thuËt quay toµn c¶nh, NguyÔn Trung Thµnh ®· ph¸t hiÖn ra: "c¶ rõng xµ nu hµng v¹n c©y kh«ng c©y nµo lµ kh«ng bÞ th¬ng". T¸c gi¶ ®· chøng kiÕn nçi ®au cña xµ nu: "cã nh÷ng c©y bÞ chÆt ®øt ngang nöa th©n m×nh ®æ µo µo nh mét trËn b·o". Råi "cã nh÷ng c©y con võa lín ngang tÇm ngùc ngêi bÞ ®¹n ®¹i b¸c chÆt ®øt lµm ®«i. ë nh÷ng c©y ®ã, nhùa cßn trong, chÊt dÇu cßn lo·ng, vÕt th¬ng kh«ng lµnh ®îc cø loÐt m·i ra, n¨m mêi h«m sau th× c©y chÕt". Çc tõ ng÷: vÕt th¬ng, côc m¸u lín, loÐt m·i ra, chÕt,… lµ nh÷ng tõ ng÷ diÔn t¶ nçi ®au cña con ngêi. Nhµ v¨n ®· mang nçi ®au cña con ngêi



®iÒu chØnh, nhÊn m¹nh ý c¬ b¶n.

®Ó biÓu ®¹t cho nçi ®au cña c©y. Do vËy, nçi ®au cña c©y t¸c ®éng ®Õn da thÞt con ngêi gîi lªn c¶m gi¸c ®au ®ín.

+ Nhng t¸c gi¶ ®· ph¸t hiÖn ®-îc søc sèng m·nh liÖt cña c©y xµ nu: "trong rõng Ýt cã lo¹i c©y sinh s«i n¶y në kháe nh vËy". §©y lµ yÕu tè c¬ b¶n ®Ó xµ nu vît qua giíi h¹n cña sù sèng vµ çi chÕt. Sù sèng tån t¹i ngay trong sù hñy diÖt: "C¹nh mét c©y xµ nu míi ng· gôc ®· cã bèn n¨m c©y con mäc lªn". T¸c gi¶ sö dông çch nãi ®èi lËp (ng· gôc- mäc lªn; mét- bèn n¨m) ®Ó kh¼ng ®Þnh mét kh¸t väng thËt cña sù sèng. C©y xµ nu ®· tù ®øng lªn b»ng søc sèng m·nh liÖt cña m×nh: "…c©y con mäc lªn, h×nh nhän mòi tªn lao th¼ng lªn bÇu trêi". Xµ nu ®Ñp mét vÎ ®Ñp hïng tr¸ng, man d¹i ®Ém tè chÊt nói rõng.

Xµ nu kh«ng nh÷ng tù biÕt b¶o vÖ m×nh mµ cßn b¶o vÖ sù sèng, b¶o vÖ lµng X« Man: "Cø thÕ hai ba n¨m nay, rõng xµ nu ìn tÊm ngùc lín ra che chë cho lµng". H×nh tîng xµ nu chøa ®ùng tinh thÇn qu¶ c¶m, mét sù kiªu h·nh cña vÞ trÝ ®øng ®Çu trong b·o t¸p chiÕn tranh.

+ Trong qu¸ tr×nh miªu t¶ rõng xµ nu, c©y xµ nu, nhµ v¨n ®· sö dông nh©n hãa nh mét phÐp tu tõ chñ ®¹o. ¤ng lu«n lÊy nçi ®au vµ vÎ ®Ñp cña con ngêi lµm chuÈn mùc ®Ó nãi vÒ xµ nu khiÕn xµ nu trë thµnh mét Èn dô cho con ngêi, mét biÓu tîng cña T©y Nguyªn bÊt khuÊt, kiªn c-êng.

Çc thÕ hÖ con ngêi lµng X« Man còng t¬ng øng víi çc thÕ hÖ c©y xµ nu.( Cụ Mết, Tnú, Mai,



Dít, Thằng bé Heng…) + C©u v¨n më ®Çu ®îc lÆp l¹i

ë cuèi t¸c phÈm (®øng trªn ®åi xµ nu Êy tr«ng ra xa ®Õn hÕt tÇm m¾t còng kh«ng thÊy g× kh¸c ngoµi nh÷ng ®åi xµ nu nèi tiÕp tíi ch©n trêi) gîi ra c¶nh rõng xµ nu hïng tr¸ng, kiªu dòng vµ bÊt diÖt, gîi ra sù bÊt diÖt, kiªu dòng vµ hïng tr¸ng cña con ngêi T©y Nguyªn nãi riªng vµ con ngêi ViÖt Nam nãi chung trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ cøu níc vÜ ®¹i. Ấn tîng ®äng l¹i trong kÝ øc ngêi ®äc m·i m·i chÝnh lµ çi b¸t ng¸t cña çnh rõng xµ nu kiªu dòng ®ã.

5. GV tæ chøc cho HS t×m hiÓu vÒ cuéc ®êi Tnó vµ cuéc næi dËy cña d©n lµng X« Man theo çc néi dung sau:- PhÈm chÊt cña ngêi anh hïng Tnó.- V× sao trong c©u chuyÖn bi tr¸ng vÒ cuéc ®êi Tnó, cô MÕt 4 lÇn nh¾c tíi ý: "Tnó kh«ng cøu ®îc vî con" ®Ó råi ghi t¹c vµo t©m trÝ ngêi nghe c©u nãi: "Chóng nã ®· cÇm sóng, m×nh ph¶i cÇm gi¸o".- C¶m nhËn vÒ cuéc ®êi Tnó vµ cuéc næi dËy

- HS th¶o luËn theo nhãm, cö ®¹i diÖn tr×nh bµy vµ tranh luËn víi çc nhãm kh¸c.

- Lớp theo dõi, tham gia trao đổi, thống nhất

Bàn tay T nú:( khi còn nhỏ, trước kẻ

5. Cuéc ®êi Tnó vµ cuéc næi dËy cña d©n lµng X« Man

Cuéc ®êi Tnó g¾n liÒn víi cuéc ®êi lµng X« Man. ¢m hëng sö thi chi phèi t¸c gi¶ trong khi x©y dùng nh©n vËt nµy. Tnó cã cuéc ®êi t nhng kh«ng ®îc quan s¸t tõ çi nh×n ®êi t. T¸c gi¶ xuÊt ph¸t tõ vÊn ®Ò céng ®ång ®Ó ph¶n ¸nh ®êi t cña Tnó.

+ PhÈm chÊt, tÝnh çch cña ngêi anh hïng:

- Gan gãc, t¸o b¹o, dòng c¶m, trung thùc (khi cßn nhá cïng Mai vµo rõng tiÕp tÕ cho anh QuyÕt).

- Lßng trung thµnh víi çch m¹ng ®îc béc lé qua thö th¸ch (bÞ giÆc b¾t, tra tÊn, lng Tnó ngang däc vÕt dao chÐm cña kÎ thï nhng anh vÉn gan gãc, trung thµnh).

- Sè phËn ®au th¬ng: kh«ng cøu ®îc vî con, b¶n th©n bÞ b¾t, bÞ tra tÊn (bÞ ®èt 10 ®Çu ngãn tay).

- QuËt khëi ®øng dËy cÇm vò



cña d©n lµng X« Man.- Hình tương đôi bàn tay T nú là một hình tượng được tác giả khắc họa đậm nét, em hãy phân tích?- GV ®Þnh híng, nhËn xÐt vµ ®iÒu chØnh, nhÊn m¹nh ý c¬ b¶n.

thù, khi không còn lành lặn)

khÝ tiªu diÖt bän ¸c «n.+ "Tnó kh«ng cøu ®îc vî con"-

cô MÕt nh¾c tíi 4 lÇn ®Ó nhÊn m¹nh: khi cha cÇm vò khÝ, Tnó chØ cã hai bµn tay kh«ng th× ngay c¶ nh÷ng ngêi th¬ng yªu nhÊt Tnó còng kh«ng cøu ®îc. C©u nãi ®ã cña cô MÕt ®· kh¾c s©u mét ch©n lÝ: chØ cã cÇm vò khÝ ®øng lªn míi lµ con ®êng sèng duy nhÊt, míi b¶o vÖ ®îc nh÷ng g× th©n yªu, thiªng liªng nhÊt. Ch©n lÝ c¸ch m¹ng ®i ra tõ chÝnh thùc tÕ m¸u x¬ng, tÝnh m¹ng cña d©n téc, cña nh÷ng ngêi th¬ng yªu nªn ch©n lÝ Êy ph¶i ghi t¹c vµo x¬ng cèt, t©m kh¶m vµ truyÒn l¹i cho c¸c thÕ hÖ tiÕp nèi.

+ Sè phËn cña ngêi anh hïng g¾n liÒn víi sè phËn céng ®ång. Cuéc ®êi Tnó ®i tõ ®au th¬ng ®Õn cÇm vò khÝ th× cuéc ®êi cña lµng X« Man còng vËy.

- Khi cha cÇm vò khÝ, lµng X« Man còng ®Çy ®au th¬ng: Bän giÆc ®i lïng nh hïm beo, tiÕng c-êi "s»ng sÆc" cña nh÷ng th»ng ¸c «n, tiÕng gËy s¾t nÖn "hï hù" xuèng th©n ngêi. Anh Xót bÞ treo cæ. Bµ Nhan bÞ chÆt ®Çu. MÑ con Mai bÞ chÕt rÊt th¶m. Tnó bÞ ®èt 10 ®Çu ngãn tay.

- Cuéc sèng ngét ng¹t dßn nÐn ®au th¬ng, c¨m thï. §ªn Tnó bÞ ®èt 10 ®Çu ngãn tay, lµng X« Man ®· næi dËy "µo µo rung ®éng", "x¸c mêi tªn giÆc ngæn ngang", tiÕng cô MÕt nh mÖnh lÖnh chiÕn ®Êu: "ThÕ lµ b¾t ®Çu råi, ®èt löa lªn!"

§ã lµ sù næi dËy ®ång khëi lµm rung chuyÓn nói rõng. C©u chuyÖn vÒ cuéc ®êi mét con ng-



êi trë thµnh c©u chuyÖn mét thêi, mét níc. Nh vËy, c©u chuyÖn vÒ cuéc ®êi Tnó ®· mang ý nghÜa cuéc ®êi mét d©n téc. Nh©n vËt sö thi cña NguyÔn Trung Thµnh g¸nh trªn vai sø mÖnh lÞch sö to lín.

6. Hướng dẫn Hs tìm hiểu về các nhân vật khác trong truyện: Cụ Mết, Mai, Dít, Heng:- GV gîi ý: Çc nh©n vËt nµy cã ®ãng gãp g× cho viÖc kh¾c häa nh©n vËt chÝnh vµ lµm næi bËt t tëng c¬ b¶n cña t¸c phÈm?

- Hướng dẫn, định hướng thảo luận , chốt lại ý chính

HS trao đổi nhóm,nhËn xÐt vÒ çc nh©n vËt: cô MÕt, Mai, DÝt, Heng

6. Vai trß cña çc nh©n vËt: cô MÕt, Mai, DÝt, Heng.

+ Cô MÕt, Mai, DÝt, bÐ Heng lµ sù tiÕp nèi çc thÕ hÖ lµm næi bËt tinh thÇn bÊt khuÊt cña lµng X« Man nãi riªng, cña T©y Nguyªn nãi chung.

+ Cô MÕt "qu¾c thíc nh mét c©y xµ nu lín" lµ hiÖn th©n cho truyÒn thèng thiªng liªng, biÓu t-îng cho søc m¹nh tËp hîp ®Ó næi dËy ®ång khëi.

+ Mai, DÝt lµ thÕ hÖ hiÖn t¹i. Trong DÝt cã Mai cña thêi tríc vµ cã DÝt cña h«m nay. VÎ ®Ñp cña DÝt lµ vÎ ®Ñp cña sù kiªn ®Þnh, v÷ng vµng trong b·o t¸p chiÕn tranh.

+ BÐ Heng lµ thÕ hÖ tiÕp nèi, kÕ tôc cha anh ®Ó ®a cuéc chiÕn tíi th¾ng lîi cuèi cïng.

=> Mỗi người một nét riêng, một tính cách riêng nhưng họ là Một tập thể nhân dân anh hùng, số phận và phẩm chất của họ tiêu biểu cho một thế hệ con người Việt Nam sinh ra trong thời đại đau thương mà anh dũng của dân tộc

7. Hướng dẫn HS rút ra chủ đề tác phẩm: ( Câu hỏi 5 – SGK ) .Nêu câu hỏi: Qua phân tích tìm hiểu, theo em tư tưởng chủ đạo của tác phẩm là gì? GV ®iÒu chØnh

Hs suy nghĩ và phát biểu cá nhân

7. Chñ ®Ò t¸c phÈm- Chñ ®Ò t¸c phÈm ®îc ph¸t

biÓu trùc tiÕp qua lêi cô MÕt: Chóng nã ®· cÇm sóng, m×nh ph¶i cÇm gi¸o!", tøc lµ ph¶i dïng b¹o lùc çch m¹ng chèng l¹i b¹o lùc ph¶n çch m¹ng. Vũ trang chiến đấu lµ con ®êng tất yếu để gi¶i phãng d©n téc

- Thể hiện khát vọng tự do, sức mạnh



vµ nhÊn m¹nh. của chủ ngĩa anh hùng, ý chí bất khuất của nhân dân trong cuộc đấu trang giải phóng

8. GV nªu vÊn ®Ò ®Ó HS t×m hiÓu vÎ ®Ñp nghÖ thuËt cña t¸c phÈm - Câu hỏi 6 – SGK - Hãy chứng minh Rừng xà nu là tác phẩm mang đạm khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn ?- Rừng xà nu còn thể hiện chất Tây Nguyên đậm nét, em có đồng ý với nhận định đó không ?

HS trao đổi nhóm, phân tích làm rõ đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm. - Đặc biệt là tính sử thi thể hiện trên các phương diện : Đề tài, chủ đề, Nhân vật, hình tượng Rừng xà nu, nghệ thuật trần thuật ( kể khan) …

8. VÎ ®Ñp nghÖ thuËt cña t¸c phÈm

+ Khuynh híng sö thi thÓ hiÖn ®Ëm nÐt ë tÊt c¶ çc ph¬ng diÖn: ®Ò tµi, chñ ®Ò, h×nh t-îng, hÖ thèng nh©n vËt, giäng ®iÖu… Çch thøc trÇn thuËt: kÓ theo håi tëng qua lêi kÓ cña cô MÕt (giµ lµng), kÓ bªn bÕp löa gîi nhí lèi kÓ " khan"- sö thi cña çc d©n téc T©y Nguyªn, nh÷ng bµi "khan" ®îc kÓ nh nh÷ng bµi h¸t dµi h¸t suèt ®ªm.

+ C¶m høng l·ng m¹n: tÝnh l·ng m¹n thÓ hiÖn ë c¶m xóc cña t¸c gi¶ béc lé trong lêi trÇn thuËt, thÓ hiÖn ë viÖc ®Ò cao vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn vµ con ngêi trong sù ®èi lËp víi sù tµn b¹o cña kÎ thï.

+ Chất Tây nguyên đậm nét: Từ nhân vật, đến ngôn ngữ, bối cảnh…

+ Xây dựng cốt truyện và tình huống xung đột :

- Có hai câu chuyện đan cài, chuyện về cuộc nỏi dậy của làng Xô man và chuyện về cuộc đời T nú ( cốt lõi)

- Xung đột gay gắt, quyết liệt: Dân làng Xô man>< kẻ thù – bọn thằng Dục : Phản ánh không khí lịch sử, phong trào CM giải phóng ở MN những năm den tối đến lúc đồng khởi

+ Sắp xếp đan xen thời gian trần thuật và thời gian được trần thuật => Chuyện một đời người được kể một đêm qua lời cụ Mết đan xen với lời kể ở ngôi thứ ba

Ho¹t ®éng 3: Tæ chøc tæng kÕt

IV. Tæng kÕt+ Qua truyÖn g¾n Rõng xµ nu,

ta nhËn thÊy ®Æc ®iÓm phong



Qua truyÖn ng¾n Rõng xµ nu, HS nhËn xÐt vÒ phong çch NguyÔn Trung Thµnh.

çch sö thi NguyÔn Trung Thµnh: híng vµo nh÷ng vÊn ®Ò träng ®¹i cña ®êi sèng d©n téc víi çi nh×n lÞch sö vµ quan ®iÓm céng ®éng.

+ Rõng xµ nu lµ thiªn sö thi cña thêi ®¹i míi. T¸c phÈm ®· ®Æt ra vÊn ®Ò cã ý nghÜa lín lao cña d©n téc vµ thêi ®¹i: ph¶i cÇm vò khÝ ®øng lªn tiªu diÖt kÎ thï b¹o tµn ®Ó b¶o vÖ sù sèng cña ®Êt níc, nh©n d©n.

* Củng cố: + Qua tác phẩm Rừng xà nu, có thể thấy : - Cảm hứng sáng tác của NTT chủ yếu hướng vào những vấn đề hệ trọng của đời sống dân tộc, đất nước với cái nhìn lịch sử và quan điểm cộng đồng - Khuynh hướng sử thi ở Nguyên Ngọc kết hợp với cảm hững lãng mạn, tạo nên chất trữ tình hùng tráng , với giọng điệu chủ đạo là trang trọng, say mê, ngợi ca. - Nhà văn đã bắt gặp ở mảnh đất Tây Nguyên một không gian bao gồm cả thiên nhiên, con người, xã hội hết sức thích hợp với phong cách sử thi lãng mạn của mình. Chính vì vậy những trang viết về Tây Nguyên là những trang viết đặc sắc và thành công hơn cả trong sáng tác của tác giả.

+ So sánh hai tác phẩm : Vợ chồng A Phủ và Rừng Xà nu để thấy nét tương động và khác biệt của hai tác phẩm trong sự phản ánh con đường đến với cách mạng của nhân dân miền núi trong sáng tạo hình tượng nhân vật và nghệ thuật trần thuật của hai nhà văn.* Bài tập nâng cao: Khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn trong văn học 45-75 qua Rừng Xà nu:+ Về khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn trong văn học 45-75 :

- Hoàn cảnh lịch sử đặc biệt, quan điểm văn học phục vụ sự nghiệp Cm …là cơ sở hình thành khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn trong văn học

- Nội dung khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn trong VH 45-75 + Chứng minh qua tác phẩm Rừng xà nu:

- Khuynh hướng sử thi qua đề tài, chủ đề, hình tượng, nghệ thuật trần thuật, ngôn ngữ, giọng điệu…

- Cảm hứng lãng mạn: Qua cảm xúc bộc lộ trực tiếp trong lời trần thuật, miêu tả ( Kể câu chuyện bi tráng về cuộc đời T nú, Mai, miêu tả hình ảnh rừng xà nu…); qua việc khẳng định, đề cao vẻ đẹp và sức mạnh của con người, của thiên nhiên, đặt trong sự đối lập gay gắt với kẻ thù tàn bạo, man rợ.+ Giải thích vì sao trong văn học 45-75 khuynh hướng sử thi đi liền với cảm hứng lãng mạn: Cảm hứng lãng mạn phù hợp với xu thế và yêu cầu của thời đại cách mạng, với sự thức tỉnh ý thức, sức mạnh của quần chúng nhân dân – đó cũng là nôi dung sử thi của văn học thời đại ấy .*. DÆn dß: Soạn bài chuẩn bị tiết học sau ---------------------------------------------------------------------------------------------------Tiết 87 – Đọc thêm :



ĐẤT ( Anh Đức ).I/Môc tiªu cÇn ®¹t: Giúp HS:

- C¶m nhËn ®îc t×nh yªu quª h¬ng s©u s¾c, lßng trung thµnh víi lý tëng çch m¹ng cña con ngêi Nam bé trong nh÷ng n¨m th¸ng ®Êu tranh quyÕt liÖt chèng l¹i chÝnh s¸ch “ Êp chiÕn lîc” cña Mü - Ngôy qua nh©n vËt «ng T¸m.

- HiÓu ®îc çch kÕt cÊu, x©y dùng t×nh huèng vµ nghÖ thuËt dÉn truyÖn ®Æc s¾c cña Anh §øc.II/ ChuÈn bÞ: HS ®äc vµ tãm t¾t truyÖn, tr¶ lêi nh÷ng c©u hái phÇn Híng dÉn häc bµi (ë nhµ).III/ TiÕn tr×nh lªn líp

Hoạt động của

Gv

Hoạt động của HS Nội dung cần đạt

Ho¹t ®éng 1: Tæ chøc t×m hiÓu chung

I. T×m hiÓu chung

- GV nêu câu hỏi đọc hiểu phần tiểu dẫn, giúp Hs nắm những nét chính về tiểu sử sự nghiệp nhà văn Anh Đức, xuất xứ tác phẩm Đất- Gọi 1-2 hs trả lời - GV nhËn xÐt, định hướng HS nắm những nét chính

HS ®äc phÇn TiÓu dÉn trong SGK, nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ nhµ v¨n Anh §øc vµ truyÖn ng¾n §Êt

1. Nhµ v¨n Anh §øc- Tªn bót danh, n¨m sinh,

quª qu¸n.- Qu¸ tr×nh s¸ng t¸c.- Çc t¸c phÈm tiªu biÓu.- §Æc ®iÓm s¸ng t¸c.2. TËp truyÖn Bøc th Cµ

Mau.- Néi dung: viÕt vÒ cuéc

®Êu tranh cña ®«ng bµo miÒn Nam chèng l¹i nh÷ng chÝnh s¸ch dån d©n, lËp Êp chiÕn lîc cña ®Õ quèc Mü vµ bÌ lò Ngôy quyÒn. Ca ngîi tinh thÇn kiªn cêng b¸m ®Êt, trung kiªn víi çch m¹ng cña ngêi n«ng d©n Nam Bé.

Ho¹t ®éng 2: Tæ chøc t×m hiÓu néi dung t¸c phÈm

II. Đọc – hiểu văn bản

1. GV ®Æt c©u hái: Qua t×m hiÓu t¸c phÈm, em có nhận xét gì về çch thøc tæ

HS phát biểu trao đổi

ý kiến nhận xét về kết

cấu và tình huống

truyện, hiệu quả nghệ

1. KÕt cÊu vµ t×nh huèng cña truyÖn:

* Về kết cấu truyện: - T¸c phÈm ®îc kÕt cÊu theo lèi truyÖn lång trong truyÖn:



chøc t¸c phÈm ?

- T×nh huèng truyÖn ph¸t triÓn qua nh÷ng bíc nµo?

thuật của lối kết cấu

và xây dựng tình

huống truyên như vậy

?

Anh Hai CÇn kÓ vÒ çi chÕt cña ba m×nh lång vµo c©u chuyÖn cña nh©n vËt t«i:+ Nhân vật “Tôi” kể chuyện để tạo bối cảnh ( thời gian, mục đích chuyến về thăm Xẻo Đước, không khí kháng chiến ở đó), để giới thiệu các nhân vật.+ Khi nhân vật “tôi” ngỡ ngàng trước chuyên ông Tám mất từ năm ngoái thì anh Hai Cẩn mới kể chuyện ba mình- nhân vật kể chuyện thay đổi. Câu chuyện của Hai Cẩn là nội dung chính của truyện=> Dẫn chuyện tự nhiên, chuẩn bị tâm thế nhập cuộc ở người đọc. Tác giả chuyển vai người kể ( trong cuộc) khiến câu chuyện trở nên gần gũi, chân thực, sinh động.* Về sự phát triển của tình huống truyện:- Chú ý vị trí nhà ông Tám -> vai trò của ông trong cuộc đấu tranh chống lại chủ trương dồn dân lập ấp của địch.- Tình huống căng dần lên trông cuộc đối chọi giữa Ông Tám >< kẻ thù ( hành động, ngôn ngữ của ông Tám )- T×nh huèng truyÖn ph¸t triÓn lªn ®Õn cao trµo ®Ønh lµ cuéc ®èi mÆt gi÷a «ng T¸m vµ tªn ®ån trëng ¸c «n.+ ¤ng T¸m kh«ng chuyÓn nhµ+ §èi diÖn giÆc «ng trï tÝnh tríc çi chÕt.+ ¤ng th¾p h¬ng cÈn thËn, trang nghiªm lªn bµn thê tríc khi nãi víi bän giÆc+ Çi chÕt cña «ng lµ ®Ønh ®iÓm cña t×nh huèng truyÖn.

3. Nh©n vËt «ng T¸m ®îc t¸c gi¶

HS làm việc cá nhân,

tham gia ý kiến trao

đổi theo định hướng

2. Nh©n vËt «ng T¸m:- Lµ ngêi con trung kiªn víi çch m¹ng víi niÒm tin ch©n



x©y dùng nh thÕ nµo? TÝnh çch phÈm chÊt con ngêi cña «ng?

4. Hướng dẫn Hs thảo luận tập thể, chốt lại ý chính

của Gv thµnh, gi¶n dÞ: ThÊy ®óng th× theo, chèng l¹i nh÷ng g× nghÞch lý.- Hµnh ®éng lêi nãi cña «ng tríc bµn thê thËt thiªng liªng, cÈn träng.. tõ ®©y ta nhËn thÊy t×nh yªu ®Êt ®ai quª h-¬ng s©u s¾c, «ng T¸m víi tÊm lßng thµnh kÝnh tríc tæ tiªn, thñy chung víi çch m¹ng tiªu biÓu cho tÝnh çch c¬ng trùc ®¹o nghÜa cña ngêi d©n Nam Bé. S½n sµng sèng, chÕt v× lÝ tëng, niÒm tin.

3. TruyÖn ng¾n thÓ hiÖn gi¸ trÞ t tëng g×?

Hs suy nghĩ , tham

gia phát biểu

3. ý nghÜa t tëng cña t¸c phÈm:- C©u truyÖn kÕt thóc b»ng c¶m nghÜ t©m tëng cña nh©n vËt t«i do ®ã cã ý nghÜa d ba s©u s¾c vÒ cuéc ®Êu tranh cña nh÷ng ngêi d©n Nam bé trung kiªn.- T¸c phÈm híng ngêi ®äc tíi nh÷ng gi¸ trÞ cuéc sèng ngµy h«m nay cã ®îc do ®©u?! tõ ®ã r¨n d¹y chóng ta t×nh c¶m yªu quª h¬ng ®Êt níc, ®Ò cao tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ tæ quèc ®èi víi mçi ç nh©n.

*. Cñng cè: Tác phẩm đã cho người đọc cảm nhận sâu sắc về : - Cuộc đấu tranh quyết liệt của nhân dân Nam bộ với kẻ thù để giữ đất giữ làng, tìh cảm máu thịt với quê hương, tấm lòng thành kính với tổ tiên , với cội nguồn của những người dân nông thôn mộc mạc - Tất cả đã mang lại cho chúng ta những bài học quý giá , những suy ngẫm về giá trị cuộc sống hôm nay, về truyền thống cha ông, về thái độ, tình cảm đối với quê hương đất nước.* DÆn dß:- Häc bµi ë nhµ, t×m ®äc çc t liÖu vÒ nhµ v¨n Anh §øc.- So¹n, chuÈn bÞ lµm v¨n: LuyÖn tËp vÒ çch söa ch÷a v¨n b¶n.- TËp ch÷a lçi sai ở bµi viÕt sè 03 chuÈn bÞ luyÖn tËp. --------------------------------------------------------------------------------------------------TiẾT 88 – Làm văn : LUYỆN TẬP VỀ CÁCH SỬA CHỮA VĂN BẢN.



I/ Môc tiªu cần đạt: Gióp HS:- NhËn thøc ®îc r»ng viÕt v¨n b¶n lµ mét viÖc lµm nghiªm tóc. Muèn cã v¨n b¶n tèt ph¶i söa ch÷a c«ng phu.- BiÕt vËn dông nhËn thøc vµo t¹o lËp v¨n b¶n. II/Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: SGK, SGV,ThiÕt kÕ bµi häcIII/ Cách thøc tiÕn hµnh

- Gîi ý tr¶ lêi c©u hái, th¶o luËn ; híng dÉn lµm bµi tËp thùc hµnh.IV/ TiÕn tr×nh d¹y häc :1 Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ : Nhân vật Tnus trong tác phẩm Rừng Xà nu là nhân vật mang đậm khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn . Ý kiến của em như thế nào ? Qua câu chuyện về cuộc nổi dậy của làng Xô Man, chuyện về cuộc đời T nú, tác giả muốn nói điều gì ?3. Bµi míi:Hoạt động của Gv Hoạt động của Hs Nội dung cần đạtHo¹t ®éng 1: LuyÖn tËp- Gv hướng dẫn HS làm bài theo trình tự SGK+ Bài tập 1: Lưu ý HS, bản Di chúc đã được Bác sửa nhiều lần -> Gợi ý cho HS nhận xét : Bản thảo và bản sửa ?- HS x¸c ®Þnh vÞ trÝ söa ch÷a, t¸c dông cña viÖc söa ch÷a trong di chóc cña B¸c.

HS tham gia thực hành( Nhận xét : Bản thảo đã tốt, sửa là cốt để cho tốt hơn, hoàn hảo hơn )

LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1:- Chç söa ch÷a cô thÓ:+ C1: “ dï ph¶i kinh qua gian khæ, hy sinh h¬n n÷a, song” lµ sù bæ sung vÒ ý: th¾ng giÆc Mü cÇn tÝnh tíi nh÷ng khã kh¨n, gian khæ, hi sinh mÊt m¸t nhiÒu h¬n n÷a. + C2: Thay “ th¨m hái” b»ng “ chóc mõng” võa hîp ®èi tîng võa tr¸nh trïng lÆp, võa thÓ hiÖn niÒm tin tÊt th¾ng.+ C3: thªm tõ “ anh hïng” bæ sung ý ®Ó ngîi ca.

Ho¹t ®éng 2: LuyÖn tËpNhËn xÐt cña em vÒ c©u th¬ ban ®Çu vµ c©u th¬ söa cã g× kh¸c biÖt? Chó ý hiÖu qu¶ tu tõ.

HS tham gia ý kiến cá nhân

2. Bµi tËp 2:- Tham kh¶o ý kiÕn cña Xu©n DiÖu:“ H¬n mét... cã nghÜa lµ kh«ng ph¶i mét vµ kh«ng biÕt bao nhiªu. NÕu viÕt mÊy loµi th× limitÐ ( h¹n hÑp) qu¸. §¸ng lÏ ph¶i viÕt rông díi cµnh nhng t¸c gi¶ muèn nãi c¸i g× trùc tiÕp h¬n, cña sù r¬i rông, l×a bá...”



Ho¹t ®éng 3: LuyÖn tËp- Yªu cÇu 03 häc sinh lªn b¶ng s¾p xÕp trËt tù ®o¹n v¨n.

HS thực hành theo chỉ định Líp nhËn xÐt, t×m ph¬ng ¸n ®óng.

3. Bµi tËp 3:- Nguyªn b¶n trËt tù lµ: (1), (3),(2), (4), (6), (5).

Ho¹t ®éng 4: LuyÖn tËp- GV nhËn xÐt, ®¸nh gi¸.

- HS tr×nh bµy lçi sai, ®Ò xuÊt çch söa t¹i chç.

4. Bµi tËp 4:- Yªu cÇu häc sinh lùa chän lçi trong bµi ®Ò xuÊt çch söa l¹i.

* Củng cố : Sửa chữa văn bản là việc làm cần thiết khi tạo lập văn bản để hiệu quả biểu đạt tốt hơn. Muốn sửa chữa đath hiệu quả cần nắm vững các quy tắc về sử dụng Tiếng Việt, vốn từ ngữ phong phú ( Tù gần nghĩa, đồng nghĩa…); nắm vững mục đích, đối tượng tiếp nhận…5. DÆn dß:- Häc bµi, lµm bµi tËp trong s¸ch bµi tËp.- So¹n, chuÈn bÞ ®äc v¨n: Mét ngêi Hµ Néi ( NguyÔn Kh¶i ) -------------------------------------------------------------------------------------------------Tuần 25 ( Tiết 89-92 )Tiết 89 – 90 – Đọc văn : MỘT NGƯỜI HÀ NỘI . ( Nguyễn Minh Châu ) I./ Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp HS:

- HiÓu ®îc nÐt ®Ñp cña v¨n ho¸ “kinh k×” qua çch sèng cña bµ HiÒn, mét phô n÷ tiªu biÓu cho “ngêi Hµ Néi”.

- NhËn ra mét sè ®Æc ®iÓm næi bËt cña phong çch v¨n xu«i NguyÔn Kh¶i: giäng ®iÖu trÇn thuËt vµ nghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt.II- ChuÈn bÞ

- HS ®äc vµ tãm t¾t truyÖn, tr¶ lêi nh÷ng c©u hái phÇn Híng dÉn häc bµi (ë nhµ).

- HS t×m hiÓu thªm vÒ nhµ v¨n NguyÔn Kh¶i vµ truyÖn ng¾n Mét ngêi Hµ Néi. III- TiÕn tr×nh lªn líp

- Ổn ®Þnh nÒ nÕp. - KiÓm tra : Phân tích hình tượng nhân vật Bà Hiền trong tác phẩm Một người

Hà Nội - Bµi míi:

Ho¹t ®éng cña GV

Ho¹t ®éng cña HS

Néi dug cÇn ®¹t

Ho¹t ®éng 1: Híng dÉn t×m hiÓu chung- GV yêu cầu Hs

1. HS ®äc phÇn TiÓu dÉn vµ tãm t¾t tiÓu sö, qu¸ tr×nh s¸ng t¸c

I. T×m hiÓu chung1. T¸c gi¶+ NguyÔn Kh¶i (1930-2008)

tªn khai sinh lµ NguyÔn M¹nh



đọc phần tiểu dẫn, nêu câu hỏi tìm hiểu về tác giả tác phẩm- GV gîi dÉn: chó ý çc giai ®o¹n s¸ng t¸c, t¸c phÈm chÝnh.

cïng çc ®Ò tµi chÝnh cña NguyÔn Kh¶i. - Mïa l¹c(1960), Mét chÆng ®êng (1962), TÇm nh×n xa (1963), Chñ tÞch huyÖn (1972).... vµ h×nh tîng ngêi lÝnh trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ: Hä sèng vµ chiÕn ®Êu(1966), Hoµ vang (1967), §-êng trong mµy (1970), Ra ®¶o (1970), ChiÕn sÜ (1973)....

- Cha vµ con, vµ .... (1970), GÆp gì cuèi n¨m (1982)...

Kh¶i, sinh t¹i Hµ Néi nhng tuæi nhá sèng ë nhiÒu n¬i.

+ NguyÔn Kh¶i viÕt v¨n tõ n¨m 1950, b¾t ®Çu ®îc chó ý tõ tiÓu thuyÕt Xung ®ét. Tríc çch m¹ng, s¸ng t¸c của NguyÔn Kh¶i tËp trung vÒ ®êi sèng n«ng th«n trong qu¸ tr×nh x©y dùng cuéc sèng míi. Sau n¨m 1975, s¸ng t¸c cña «ng ®Ò cËp ®Õn nhiÒu vÊn ®Ò x· héi- chÝnh trÞ cã tÝnh thêi sù vµ ®Æc biÖt quan t©m ®Õn tÝnh çch, t tëng, tinh thÇn cña con ngêi hiÖn nay tríc nh÷ng biÕn ®éng phøc t¹p cña ®êi sèng

2. T¸c phÈmMét ngêi Hµ Néi in trong tËp

truyÖn ng¾n cïng tªn cña NguyÔn Kh¶i (1990). TruyÖn ®· thÓ hiÖn nh÷ng kh¸m ph¸, ph¸t hiÖn cña NguyÔn Kh¶i vÒ vÎ ®Ñp trong chiÒu s©u t©m hån, tÝnh çch con ngêi ViÖt Nam qua bao biÕn ®éng th¨ng trÇm cña ®Êt níc.

Ho¹t ®éng 2: Híng dÉn ®äc- hiÓu v¨n b¶n1. GV tæ chøc cho HS suy nghÜ, th¶o luËn, ph¸t biÓu nhËn xÐt, bæ sung ®Ó hoµn chØnh çc vÊn ®Ò sau:

a) TÝnh çch c« HiÒn- nh©n vËt trung t©m cña truyÖn, qua cách thu xếp việc nhà,

HS suy nghÜ, th¶o luËn, ph¸t biÓu nhËn xÐt, bæ sung ®Ó hoµn chØnh çc vÊn ®Ò sau:

II. §äc- hiÓu 1. Nh©n vËt c« HiÒna) TÝnh çch, phÈm chÊt

* Nh©n vËt trung t©m cña truyÖn ng¾n lµ c« HiÒn, còng nh nh÷ng ngêi Hµ Néi kh¸c, c« ®· cïng Hµ Néi, cïng ®Êt níc tr¶i qua nhiÒu biÕn ®éng th¨ng trÇm nhng vÉn gi÷ ®îc çi cèt çch ngêi Hµ Néi. C« sèng th¼ng th¾n, ch©n thµnh, kh«ng giÊu giÕm quan ®iÓm, th¸i ®é cña m×nh víi mäi hiÖn tîng xung quanh. - Cách thu xếp việc nhà và dạy dỗ con cái: + Việc hôn nhân : Lựa chọn nghiêm túc, đặt trách nhiệm làm vợ, làm mẹ lên



dạy dỗ con cái, ®Æc biÖt lµ suy nghÜ, çch øng xö cña c« trong tõng thêi ®o¹n cña ®Êt níc.

trên hết không viển vông ( Chọn ông giáo) + Việc sinh con : Biết nhìn xa trông rộng, chuẩn bị cho con một tương lai tốt đẹp ( quyết định chấm dứt sinh đẻ vào năm 40 tuổi) + Việc quản lí gia đình: Luôn chủ động tự tin. + Việc dạy con: Dạy từ cái nhỏ nhất và coi đó là văn hóa sống, văn hóa người Hà Nội ( Cách ngồi ăn, cầm bát, cầm đũa, múc canh…)

- Suy nghÜ vµ çch øng xö cña c« trong tõng thêi ®o¹n cña ®Êt níc:

+ Hoµ b×nh lËp l¹i ë miÒn B¾c, c« HiÒn nãi vÒ niÒm vui vµ c¶ nh÷ng çi cã phÇn m¸y mãc, cùc ®oan cña cuéc sèng xung quanh: “vui h¬i nhiÒu, nãi còng h¬i nhiÒu”, theo c« “chÝnh phñ can thiÖp vµo nhiÒu viÖc cña d©n qu¸” .... C« tÝnh to¸n mäi viÖc tríc sau rÊt kh«n khÐo vµ ®· tÝnh lµ lµm, ®· lµm lµ kh«ng ®Ó ý ®Õn nh÷ng ®µm tiÕu cña thiªn h¹...

Theo em tác giả muốn nói gì qua chi tiết bà Hiền nói về chuyện con trai đi chiến đấu?

HS suy nghĩ, phát biểu ý kiến :

- Thể hiện những giằng xé âm thầm giữa tình yêu thương con và tình yêu nước ở bà Hiền

- Nhưng bà là người tôn trọng danh dự của con, hiểu con đồng thời sống thật với tình cảm của mình không che dấu nỗi lòng=> Khẳng định cá tính và bản lĩnh ciuar bà Hiền

+ MiÒn B¾c bíc vµo thêi k× -¬ng ®Çu víi chiÕn tranh ph¸ ho¹i b»ng kh«ng qu©n cña MÜ. C« HiÒn d¹y con çch sèng “biÕt tù träng, biÕt xÊu hæ”, biÕt sèng ®óng víi b¶n chÊt ngêi Hµ Néi. §ã còng lµ lÝ do v× sao c« s½n sµng cho con trai ra trËn: “Tao ®au ®ín mµ b»ng lßng, v× tao kh«ng muèn nã sèng b¸m vµo sù hi sinh cña b¹n. Nã gi¸m ®i còng lµ biÕt tù träng...”

+ Sau chiÕn th¾ng mïa xu©n 1975, ®Êt níc trong thêi k× ®æi míi, gi÷a kh«ng khÝ x« bå cña thêi kinh tÕ thÞ trêng, c« HiÒn vÉn lµ “mét ngêi Hµ néi cña h«m nay, thuÇn tuý Hµ Néi, kh«ng pha trén”. Tõ chuyÖn c©y si cæ



thô ë ®Òn Ngäc S¬n, c« HiÒn nãi vÒ niÒm tin vµo cuéc sèng ngµy cµng tèt ®Ñp h¬n.

b) V× sao t¸c gi¶ cho c« HiÒn lµ “mét h¹t bôi vµng” cña Hµ Néi?

* GV më réng

b) C« HiÒn- "mét h¹t bôi vµng cña Hµ Néi"

- Nãi ®Õn h¹t bôi, ngêi ta nghÜ ®Õn vËt nhá bÐ, tÇm th-êng. Cã ®iÒu lµ h¹t bôi vµng th× dï nhá bÐ nhng cã gi¸ trÞ quÝ b¸u.

- C« HiÒn lµ mét ngêi Hµ Néi b×nh thêng nhng c« thÊm s©u nh÷ng çi tinh hoa trong b¶n chÊt ngêi Hµ Néi. Bao nhiªu h¹t bôi vµng, bao nhiªu ngêi nh c« HiÒn sÏ hîp l¹i thµnh nh÷ng “¸ng vµng” chãi s¸ng. ¸ng vµng Êy lµ phÈm gi¸ ngêi Hµ Néi, lµ çi truyÒn thèng cèt çch ngêi Hµ Néi.

=> Mét so s¸nh ®éc ®¸o n»m trong m¹ch tr÷ t×nh ngo¹i ®Ò cña ngêi kÓ chuyÖn. B¶n s¾c Hµ Néi, v¨n ho¸ Hµ Néi lµ chÊt vµng 10 lµ má vµng trÇm tÝch ®îc båi ®¾p, tÝnh tu tõ biÕt bao h¹t bôi vµng nh lµ HiÒn

2. GV tæ chøc çc nhãm häc tËp, giao viÖc cho mçi nhãm t×m hiÓu vÒ mét số nh©n vËt trong t¸c phÈm:- Nh©n vËt “t«i”.- Nh©n vËt Dòng- con trai c« HiÒn.- Nh÷ng thanh niªn Hµ Néi vµ c¶ nh÷ng ngêi ®· t¹o nªn

- Hs làm việc theo nhóm được phân công, ghi kết quả phân tích của nhóm vào phiếu học tập, đại diện nhóm trình bày

- Lớp theo dõi, tham gia ý kiến trao đổi

2. Çc nh©n vËt kh¸c trong truyÖn

+ Nh©n vËt "t«i"- người kể chuyện:

- Đó là một người yêu Hà Nội, hiểu Hà Nội, say mê nét đẹp văn hóa của người Hà Nội.

- Con người có cái nhìn lịch lãm, tinh tế, sâu sắc.

- Có cách kể chuyện vừa thân tình vừa hóm hỉnh, luôn tạo quan hệ bình đẳng , cởi mở với bạn đọc mà vẫn khẳng định giá trị của kinh nghiệm cá nhân.

-Biết đặt sự việc dưới nhiều cách nhìn và dùng những phân tíchsuy ngẫm để định hướng giá trị .

- Giọng kể là của một con người từng



“nhËn xÐt kh«ng mÊy vui vÎ" cña nh©n vËt “t«i” vÒ Hµ Néi.

trải, nhiều chiêm nghiệm cuộc sống, triết lí sâu sắc

+ Nh©n vËt Dòng- con trai ®Çu rÊt mùc yªu quÝ cña c« HiÒn.

Anh ®· sèng ®óng víi nh÷ng lêi mÑ d¹y vÒ çch sèng cña ng-êi anh cïng víi 660 thanh niªn u tó cña Hµ Néi lªn ®êng hiÕn d©ng tuæi xu©n cña m×nh cho ®Êt níc. Dòng, TuÊt vµ tÊt c¶ nh÷ng chµng trai Hµ Néi Êy ®· gãp phÇn t« th¾m thªm cèt çch tinh thÇn ngêi Hµ Néi, phÈm gi¸ cao ®Ñp cña con ngêi ViÖt Nam.

+ Bªn c¹nh sù thËt vÒ nh÷ng ngêi Hµ Néi cã phÈm çch cao ®Ñp, cßn cã nh÷ng ngêi t¹o nªn “nhËn xÐt kh«ng mÊy vui vÎ” cña nh©n vËt “t«i” vÒ Hµ Néi. §ã lµ “«ng b¹n trÎ ®¹p xe nh giã” ®· lµm xe ngêi ta suýt ®æ l¹i cßn phãng xe vît qua råi quay mÆt l¹i chöi “Tiªn s çi anh giµ”..., lµ nh÷ng ngêi mµ nh©n vËt t«i quªn ®êng ph¶i hái th¨m... §ã lµ nh÷ng “h¹t s¹n cña Hµ Néi”, lµm mê ®i nÐt ®Ñp tÕ nhÞ, thanh lÞch cña ngêi Trµng An. Cuéc sèng cña ngêi Hµ Néi nay cÇn ph¶i lµm rÊt nhiÒu ®iÓm ®Ó gi÷ g×n vµ ph¸t huy çi ®Ñp trong tÝnh çch ngêi Hµ Néi.

3. HS th¶o luËn vÒ chuyÖn c©y si cæ thô ë ®Òn Ngäc S¬n bÞ b·o ®¸nh bËt rÔ råi l¹i håi sinh.

HS th¶o luËn vÒ chuyÖn c©y si cæ thô ë ®Òn Ngäc S¬n bÞ b·o ®¸nh bËt rÔ råi l¹i håi sinh.

3. ý nghÜa cña c©u chuyÖn "c©y si cæ thô"

+ H×nh ¶nh ... nãi lªn qui luËt bÊt diÖt cña sù sèng. Quy luËt nµy ®îc kh¼ng ®Þnh b»ng niÒm tin cña con ngêi thµnh phè ®· kiªn tr× cøu sèng ®îc c©y si.

+ C©y si còng lµ mét biÓu t-îng nghÖ thuËt, mét h×nh ¶nh



Èn dô vÒ vÎ ®Ñp cña Hµ Néi: Hµ Néi cã thÓ bÞ tµn ph¸, bÞ nhiÔm bÖnh nhng vÉn lµ mét ngêi Hµ Néi víi truyÒn thèng v¨n ho¸ ®· ®îc nu«i dìng suèt trêng k× lÞch sö, lµ cèt çch, tinh hoa, linh hån ®Êt níc.

4. GV gîi ý ®Ó HS nhËn xÐt vÒ giäng ®iÖu trÇn thuËt vµ nghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt cña NguyÔn Kh¶i trong t¸c phÈm.

HS nhËn xÐt vÒ giäng ®iÖu trÇn thuËt vµ nghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt cña NguyÔn Kh¶i trong t¸c phÈm.

4. Đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm:+ Nghệ thuật trần thuật :- Giäng ®iÖu trÇn thuËt: Mét giäng ®iÖu rÊt tr¶i ®êi,

võa tù nhiªn, d©n d· võa trÜu nÆng suy t, võa giµu chÊt kh¸i qu¸t, triÕt lÝ, võa ®Ëm tÝnh ®a thanh. Çi tù nhiªn, t¹o nªn phong vÞ hµi híc rÊt cã duyªn trong giäng kÓ cña nh©n vËt “t«i”; tÝnh chÊt ®a thanh thÓ hiÖn trong lêi kÓ: nhiÒu giäng (tù tin xen lÉn hoµi nghi, tù hµo xen lÉn tù trµo... Giäng ®iÖu trÇn thuËt ®· lµm cho truyÖn ng¾n ®Ëm ®Æc chÊt tù sù rÊt ®êi thêng mµ hiÖn ®¹i.

- Cách trần thuật : Khi trần thuật, tác giả thường đặt một sự việc, một vấn đề dưới nhiều cách nhìn khác nhau ( việc hôn nhân, việc đón mừng độc lập, việc dạy con cái, cách xưng hô…) => Tạo sự bình đẳng trong quan hệ giữa nàh văn và bạn dọc, có tác dụng dân chủ hóa văn hoc, không áp đặt chân lí mà khuyến khích người đọc cùng tham gia đối thoại

+ NghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt:

- T¹o t×nh huèng gÆp gì gi÷a nh©n vËt “t«i” vµ çc nh©n vËt kh¸c.

- Ng«n ng÷ nh©n vËt gãp phÇn kh¾c ho¹ tÝnh çch (ng«n ng÷ nh©n vËt “t«i” ®Ëm vÎ suy t, chiªm nghiÖm, l¹i pha chót hµi híc, tù trµo; ng«n ng÷ cña c« HiÒn ng¾n gän, râ rµng, døt



kho¸t ...)Ho¹t ®éng 3: Tæ chøc tæng kÕt-GV yêu cầu HS tổng kết bài học trên những nét lớn-GV híng dÉn HS tù viÕt tæng kÕt.

HS tham gia phát biểu tổng kết bài học và tù viÕt tæng kÕt.

“Muèn hiÓu con ngêi thêi ®¹i víi tÊt c¶ nh÷ng çi hay, çi dë cña hä, nhÊt lµ muèn hiÓu çch nghÜ cña hä, cuéc sèng tinh thÇn cña hä, ph¶i ®äc NguyÔn Kh¶i”. NhËn xÐt cña nhµ nghiªn cøu V¬ng TrÝ Nhµn

III. Tæng kÕtTrong Ngêi Hµ Néi, NguyÔn

Kh¶i ®· cã nh÷ng kh¸m ph¸ s©u s¾c vÒ b¶n chÊt cña nh©n vËt trªn dßng lu chuyÓn cña hiÖn thùc lÞch sö:

- Lµ mét con ngêi, bµ HiÒn lu«n gi÷ g×n phÈm gi¸ ngêi.

- Lµ mét c«ng d©n, bµ HiÒn chØ lµm nh÷ng g× cã lîi cho ®Êt níc.

- Lµ mét ngêi Hµ Néi, bµ ®· gãp phÇn lµm r¹ng rì thªm çi cèt çch, çi truyÒn thèng cña mét Hµ Néi anh hïng vµ hµo hoa- t«n thªm vÎ ®Ñp thanh lÞch quyÕn rò cña “ngêi Trµng An”.

ChÊt nh©n v¨n s©u s¾c cña ngßi bót NguyÔn Kh¶i chÝnh lµ ë ®ã.

* Củng cố : Nhân vật bà Hiền tiêu biểu cho vẻ đẹp và chiều sâu văn hóa của người Hà Nội* Bài tập nâng cao : Quan niệm nghệ thuật của Nguyễn Khải qua chân dung “Một người Hà Nội”: - Gắn liền với nhận thức và niềm tin mang đậm dấu ấn cá nhân + Không hoàn toàn trùng khít với kinh nghiệm quen thuộc của cộng đồng + Quan niệm về con người của NK có biến đổi qua hai giai đoạn : Trươc 1978 , ông nhìn con người chủ yếu từ quan niệm cộng đồng, lấy tính giai cấp làm chuẩn quy chiếu. Sau 1978, ông nhìn con người ở góc độ thế sự mà điểm quy chiếu là văn hóa ứng xử, đạo đức sinh hoạt. Vẻ đẹp của bà Hiền được nhà văn tô đậm ở bản lĩnh cá nhân,ở những ứng xuất phát từ lòng tự trọng của “Một người Hà Nội” ……………………………………………………………….

Tiết 91 – Tiếng Việt : LUYỆN TẬP CÁCH DÙNG MỘT SỐ QUAN HỆ TỪ. I/.Mục tiêu cần đạt: Giúp HS - Hiểu được cách dùng một số quan hệ từ. - Nhận biết, nắm vũng cách chữa lỗi có liên quan đến việc dùng các quan hệ từ đó.

II/ Phương tiện dạy học: Sách giáo khoa, sách giáo viên, bảng phụIII. Phương pháp: Tổ chức HS hoạt động nhóm, thảo luận, bài tập giải.



IV. Tiến trình dạy học:- Ổn định lớp- Kiểm tra bài cũ- Bài mới:

Hoạt động của Gv Hoạt động của HS Nội dung cần đạtHoạt Động 1. GV hướng dẫn HS ôn lại cách dùng một số quan hệ từ- GV nêu câu hỏi cho HS trả lời- GV nói thêm: + Động từ nội động: Là những động từ không có tác động đối tượng hoặc không chi phối đối tượng. Chúng có thể đứng 1 mình + Động từ ngoại động:Là những động từ biểu sự hoạt động của chủ thể hướng tới đối tượng khách quan.Hoạt Động 2. GV hướng dẫn HS làm bài tập luyện tâp: GV yêu cầu HS đọc bài tập 1, làm bài cá nhân và trình bày theo chỉ định GV hướng dẫn thảo luận, nhận xét và chốt lại nội dung.

Bài tập 2: GV yêu cầu HS thực hiện bài tập theo nhómCác nhóm thực hiện bài 2, mỗi nhóm đặt 4-5 câu ứng với mỗi động từ: - N1: động từ chạy,

HS phát biểu , phân biệt động từ nọi động, ngoại động và cách dùng các quan hệ từ

Hs làm việc cá nhân, ghi kết quả và trình bày ,lớp thảo luận thống nhất

HS trao đổi nhóm

Mỗi nhóm cử đại diện trình bày trên bảng.

I. Ôn tập về cách dùng quan hệ từ. - Cách sử dụng quan hệ từ: + Động từ nội động khi đứng trước danh từ buộc phải có quan hệ từ( giới từ ) chen vào giữa. + Động từ ngoại động đứng trước danh từ không cần có quan hệ từ.

II. Luyện tập. 1/ Bài tập 1. a. Các câu đúng: Câu 8 và câu 9 b. Các câu còn lại, phạm vào những lỗi sau:+ Thiếu giới từ: Câu (1),( 3). - Câu1: phải dùng “chui vào hang” - Câu 3: phải diễn dạt là : “ giẫm mạnh lên con rắn” + Thừa giới từ: Câu (2), (4), (6), (7). - Câu (2) : nhắc tôi ; Câu (4): đánh giặc; Câu (6) : chế nhạo những gì; Câu (7): đầu hàng nghịch cảnh. + Dùng giới từ không thích hợp: Câu (5): không thể diễn đạt dùng với để chỉ người hưởng lợi, phải dùng cho 2/ Bài tập 2. * Đặt câu có danh từ hay cụm danh từ, đại từ với các động từ đã cho. - Động từ chạy. ( câu mẫu chạy theo tôi ) + Tôi chạy xe/ anh ta chạy máy nước (1)



- N2: động từ đứng, - N3: động từ khóc, - N4: động từ nhảy. . Gv nhận xét chỉnh sửa và chốt lại nội dung hoàn chỉnh

Bài tập 3: Gv yêu cầu Hs làm việc cá nhân, gọi 1 số em

- Các nhóm nhận xét lẫn nhau, so sánh câu mẫu đã cho và câu đặt không có quan hệ từ đứng sau động từ

HS so sánh và chỉ ra

+ Cô ta chạy gạo từng bữa/ chạy tiền/ chạy thuốc/ chạy việc/ chạy chỗ ( việc làm ) (2) + chạy đua vũ trang ( đua nhau tăng cường)/ chạy điện. => Nhận xét: Câu mẫu từ chạy với tư cách động từ nội động ( có giới từ ) ( có nghĩa gốc là “di chuyển bằng hai chân với tốc độ cao”; Các trường hợp còn lại từ chạy với tư cách động từ ngoại động ( không dùng giới từ ): (1)- chạy với nghĩa điều khiển; (2)- chạy với nghĩa xoay xở; (3) – tăng cường, tác động. - Động từ đứng. ( mẫu câu Dân làng …xuống đứng dưới bến ) + Hôm nay Lan đứng năm máy dệt (1) ( điều khiển ) + Cô ấy đang đứng lớp ( giảng dạy ) + Ông ấy là người đứng mũi chịu sào/ đứng núi này trông núi nọ.( gánh vác trách nhiệm, không bằng lòng- ý phê phán )=> Nhận xét: Câu mẫu từ đứng với tư cách động từ nội động ( có giới từ ) có nghĩa gốc là “ tư thế thân thẳng, chân dặt trên mặt đất phân biệt với động từ nằm, ngồi” ; Các trường hợp còn lại động từ đứng là động từ ngoại động, với ý nghĩa khác nhau tuỳ theo từng trường hợp ( như nêu trên )- Động từ khóc (Bà… khóc với con ) ( khóc đòi mẹ ) + Khóc con/ khóc cháu.- Động từ nhảy. Câu mẫu Bạn hữu của cậu rầm rộ nhảy lên những ngôi mả khác.( động tác bật mạnh toàn thân ) + Nhảy dây/ nhảy sào/ nhảy dù ( nhảy với dụng cụ nào đó ) + Nhảy lớp/ nhảy cóc ( bỏ qua mọt vị trí ) + Nhảy đầm ( khiêu vũ ) 3/ Bài tập 3: Câu có quan hệ từ khác nghĩa với câu tương ứng không có quan hệ từ. Cụ thể :

- Nó đi chùa/ Nó đi chợ: đi lễ ở



trình bày kết quả- Hướng dẫn trao đổi, thống nhất nội dung - Yêu cầu Hs tìm thêm ví dụ khác , phân tích để thấy sự khác biệt của việc dùng quan hệ từ hoặc không dùng trong câu- GV chốt lại những điểm khác nhau.

sự khác biệt giữa những câu có quan hệ từ với những câu không có quan hệ từ về mặt nghĩa.

chùa; đi mua sắm // Nó đi đến chùa/ Nó đi đến chợ: chỉ địa điểm đến.

- Nó nhớ tôi: ý nhớ ở đây với nghĩa là nghĩ đến với tình cảm tha thiết muốn được gặp // Nó nhớ tới tôi: nhớ ở đây là tái hiện trong trí nhớ của Nó về tôi. ( nhận biết )

- Nó đánh tôi: Tôi là đối tượng của đánh //Nó đánh vào tôi: có nghĩa là Tôi là đích của hành động đánh.

- Nó cưỡi ngựa: có nghĩa là điều khiển // Nó cưỡi trên ngựa: với nghĩa ngồi trên lưng hoặc vai.

* Củng cố : Chú ý khi đặt câu cần phân biệt động từ nội động, động từ ngoại động để sử dụng một số quan hệ từ thích hợp bảo đảm tính hoàn chỉnh của câu nói.

* Dặn dò: Chuẩn bị bài học sau : Sử dụng luận cứ ------------------------------------------------------------------------------------------------Tiết 92 – Làm văn : SỬ DỤNG LUẬN CỨ. I/ Mục tiêu cần đạt: Giúp Hs - Hiểu vai trò quan trọng của luận cứ trong bài văn nghị luận. - Biết sử dụng luận cứ một cách hợp lí và có hiệu quả trong bài văn nghị luận.

II/Phương tiện : Sách giáo khoa, sách giáo viên, bảng phụ III/Phương pháp : Tổ chức HS thảo luận, vấn đáp, đàm thoại, luyện tập IV/ Tiến trình bài dạy:

- Ổn định lớp:- Kiểm tra bài cũ- Bài mới:

Hoạt động của Gv Hoạt động của Hs Nội dung cần đạtHoạt Động 1. GV hướng dẫn HS tìm hiểu vai trò và yêu cầu của luận cứ. - GV nêu câu hỏi ôn tập về luận cứ, các yếu tố của luận cứ. + Luận cứ là gì ? Luận cứ bao gồm những yếu tố nào ?; Vai trò luận

Hs dựa vào SGK và hiểu biết của bản thân tham gia ý kiến Tập thể lớp theo dõi, trao đổi bổ sungGhi nhớ các khái niệm cơ bản

I. Vai trò của luận cứ.- Luận cứ: là những lí lẽ, dẫn chứng được sử dụng làm cơ sở để xây dựng luận điểm.- Các yếu tố của luận cứ: + Lí lẽ ( lẽ phải, đạo lí, nguyên lí..) + Dẫn chứng ( sự thật lấy từ đời sống hay các chi tiết, tư liệu lấy từ tác phẩm văn học )- Vai trò: + Thiếu luận cứ bài văn sẽ thiếu tính thuyết phục. + Không có luận cứ, không có phân tích, suy luận coi như không có



cứ trong văn nghị luận ? + Trong bản Tuyên ngôn độc lập, ở mỗi luận điểm, Hồ Chí Minh đã sử dụng những luận cứ nào? Vai trò của các luận cứ ấy trong việc tạo sức thuyết phục của bản TNĐL?

Hoạt Động 2. GV hướng dẫn HS tìm hiểu cách sử dụng luận cứ. + Muốn có luận cứ giàu sức thuyết phục, người viết phải làm gì ? + Người làm văn nghị luận cần phải tích luỹ những loại luận cứ nào ?Cho ví dụ theo từng loại luận cứ.

+ Lựa chọn luận cứ theo những tiêu chí nào ?

+ Đưa luận cứ vào bài văn như

HS vận dụng kiến thức đọc- hiểu bài TNĐL , chỉ ra các luận cứ và hiệu quả thuyết phục từ các luận cứ này đối với luận điểm như thế nào?

- HS làm việc cá nhân, tham gia ý kiến ( kiến thức SGK )

- Nắm vững kiến thức cơ bản theo định hướng

nghị luận.- Để lên án , lật tẩy âm mưu xâm lược của TDP, + HCM trích dẫn những lời văn từ hai bản Tuyên ngôn Độc lập năm 1776 của Mĩ và Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Pháp 1791 làm cơ sở. + Sử dụng các chứng cứ, dẫn chứng từ các mặt: chính trị, kinh tế, lịch sử + Dùng lí lẽ, lập luận để khẳng định dân tộc ta dành chính quyền từ tay Nhật; Khẳng định quyền được hưởng độc lập. Đó là nền tảng, chất liệu tạo nên bài văn, tăng tính thuyết phục.II. Cách sử dụng luận cứNgười viết phải biết tích luỹ luận cứ, lựa chọn luận cứ, và biết cách sử dụng luận cứ trong bài văn. 1/ Việc tích luỹ luận cứ. - Năm loại luận cứ cần được tích luỹ: + Sự thật lịch sử và đời sống + Tư tưởng, lí luận của các nhà tư tưởng, danh nhân. + Các số liệu khoa học… + Các định lí, định luật khoa học.. + Tư liệu văn học: tục ngữ, thành ngữ, hình ảnh, nhân vật, câu văn, câu thơ… Cần lựa chọn, không thể tuỳ tiện sử dụng. 2/ Tiêu chí lựa chọn luận cứ. - Có năm tiêu chí để lựa chọn luận cứ: + Phải phù hợp với yêu cầu khẳng định luận điểm + Phải xác thực ( nguòn gốc,số liệu, sự kiện..) + Phải tiêu biểu + Phải vừa đủ, đáp ứng yêu cầu chứng minh toàn diện, không lạm dụng luận cứ tràn lan + Phải mới mẻ 3/ Cách sử dụng luận cứ.- Giới thiệu luận cứ, nêu nguồn gốc của luận cứ- Cần trích dẫn chính xác, đối với những luận cứ không nhớ chính xác thì chuyển



thế nào ?

HĐ3. GV hướng dẫn HS luyện tập, củng cố kiến thức - HS đọc ngữ liệu, thực hiện theo yêu cầu ( Trao đổi nhóm) + Xác định luận điểm chính trong văn bản trích ? + Người viết đã dùng những luận cứ nào để làm rõ luận điểm. ?

- Bài tập 2 : GV hướng dẫn HS trao đổi, đề xuất luận điểm và luận cứ cho dề bài

Bài tập 3 : vận dụng Lựa chọn luận cứ và phân tích luận cứ cho luận điểm về truyện Người mù sờ voi- Luận điểm: Đây là truyện ngụ ngôn mang tính triết lí nói về tính hạn chế của nhận thức con

HS thảo luận theo nhóm 2 bài tập:+ Bài tập 1 : Nhận biết luận cứ trong văn bản ( Ngx liệu 1)+ Bài tập 2 : Vận dụng => Các nhóm trao đổi ghi kết quả vào phiếu học tập và trình bày theo chỉ định- Lớp theo dõi, tham gia ý kiến thống nhất

HS đọc kĩ truyện ngụ ngôn, luận điểm đã cho và tìm luận cư, phân tích luận cứ- Đối với luận điểm đã cho thì cần chọn những luận cứ nào?

thành lời gián tiếp- Sử dụng các thao tác lập luận để làm rõ luận điểm ( phân tích, so sánh,..)III. Luyện tập.1/ Bài tập 1: - Luận điểm: Đạo đức và đồng tiền trong xã hội hiện nay.- Luận cứ: + câu chuyện của người diễn viên tham gia quảng cáo + Người diễn viên chỉ quan tâm đến đồng tiền, không quan tâm đến hàng hoá + Cách lập luận: bình luận việc làm của người diễn viên có phải là vấn đề đạo đức. Liên hệ mở rộng những hiện tượng phổ biến trong cuộc sống vì đồng tiền làm bất cứ mọi việc.2/ Bài tập 2: Luận điểm và luận cứ+ Môi trường và vai trò của môi trường đối với cuộc sống con người

- Môi trường bao gồm các yếu tố: Đất đai , không khí, cây xanh, nguồn nước…

- Vai trò của môi trường đối với cuộc sống

+ Thực trạng môi trường bị phá hủy nghiêm trọng

- Nguyên nhân- Hậu quả

+ Bảo vệ môi trường:- Biện pháp- Đối tượng tham gia- Hiệu quả mang lại…

3/ Bài tập 3: Bài tập vận dụngNhững luận cứ:

+ Nhiều người mù ( không phải thầy bói)+ Nhận thức khác nhau ,cãi vã nhau trước một đối tượng ( voi )+ Lời cảm khái của nhà vua như một lời tổng kết :- Những người mù tượng trung cho

những kẻ thiếu hiểu biết về mình- Voi tượng trương cho sự thật- Đúng, sai trong nhận thức về sự thật



người. Chân lí thì có một, nhưng nhận thức thì mỗi người mỗi khác

cũng khác nhau

Củng cố : cần nâng cao ý thức trong việc sử dụng luận cứ khi tạo lập văn bản nghị luận và biết cách sử dụng luận cứ có hiệu quả qua việc lựa chọn, phân tích luận cứ làm cho luận cứ có tác dụng chứng minh cho luận điểm , như thế luận cứ mới có giá trị

Dặn dò : Soạn bài chuẩn bị tiết học sau Đọc – hiểu Chiếc thuyền ngoài xa - Nguyễn Minh Châu

-----------------------------------------------------------------------------------------------Tuần 26 ( 93-96 )Tiết 93-94 Đọc văn : CHIẾC THUYỀN NGOÀI XA ( Nguyễn Minh Châu ) I/ Mục tiêu cần đạt : Giúp HS

- Thấy được cái nhìn của Nguyễn Minh châu về hiện thực đời sống: Một cái nhìn thấu hiểu, trĩu nặng tình thương và nỗi lo đối với con người.

- Bước đầu cảm nhận được vẻ đẹp của nghệ thuật văn xuôi Nguyễn Minh Châu: Một lối văn giản dị mà sâu sắc, thấm thía, nhiều dư vị, nhiều trải nghiệm, chiêm nghiệm.II/ Phương tiện thực hiện : SGK, SGV, thiÕt kÕ dạy học, tài liệu tham khảo III/ Phương pháp : Vấn đáp, trao đổi nhóm, giảng bình…IV/ Tiến trình dạy học :

- Ổn định lớp- Kiểm tra bài cũ - Bài mới :

Ho¹t ®éng cña

GV Ho¹t ®éng

cña HSNéi dung cÇn ®¹t


Về tác giả và tác phẩm

I. T×m hiÓu chung

1. HS §äc môc TiÓu dÉn vµ tãm t¾t nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶, kÓ tªn nh÷g s¸ng t¸c tiªu biÓu cña NguyÔn Minh Ch©u.- Gv nhấn mạnh vai trò mở đường của

HS §äc môc TiÓu dÉn vµ tãm t¾t nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶, kÓ tªn nh÷g s¸ng t¸c tiªu biÓu cña NguyÔn Minh Ch©u.

1. T¸c gi¶- NguyÔn Minh Ch©u (1930-

1989), quª ë lµng Th¬i, x· Quúnh H¶i (nay lµ x· S¬n H¶i), huyÖn Quúnh Lu, tØnh NghÖ An. ¤ng “thuéc trong sè nh÷ng nhµ v¨n më ®êng tinh anh vµ tµi n¨ng nhÊt cña v¨n häc ta hiÖn nay"

- Sau 1975, khi v¨n ch¬ng chuyÓn híng kh¸m ph¸ trë vÒ víi ®êi thêng, NguyÔn Minh Ch©u



NMC đối với sự nghiệp đổi mới văn học sau 1975, giới thiệu ngắn gọn hướng tìm tòi khám phá đời sống mang cảm hứng triết học nhân sinh của tác giả để định hướng đọc- hiểu tác phẩm

lµ mét trong sè nh÷ng nhµ v¨n ®Çu tiªn cña thêi k× ®æi míi ®· ®i s©u kh¸m ph¸ sù thËt ®êi sèng ë b×nh diÖn ®¹o ®øc thÕ sù. T©m ®iÓm nh÷ng kh¸m ph¸ nghÖ thô©t cña «ng lµ con ngêi trong cuéc mu sinh, trong hµnh tr×nh nhäc nh»n kiÕm tiÒn h¹nh phóc vµ hoµn thiÖn nh©n c¸ch.

- T¸c phÈm chÝnh (SGK)2. GV Yêu cầu HS đäc môc TiÓu dÉn vµ tãm t¾t nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c phÈm ChiÕc thuyÒn ngoµi xa.

HS §äc môc TiÓu dÉn vµ tãm t¾t nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c phÈm ChiÕc thuyÒn ngoµi xa.

2. TruyÖn ng¾n ChiÕc thuyÒn ngoµi xa

TruyÖn in ®Ëm phong c¸ch tù sù - triÕt lÝ cña NguyÔn Minh Ch©u, rÊt tiªu biÓu cho híng tiÕp cËn ®êi sèng tõ gãc ®é thÕ sù cña nhµ v¨n ë giai ®o¹n s¸ng t¸c thø hai.

TruyÖn ng¾n lóc ®Çu ®îc in trong tËp BÕn quª (1985), sau ®-îc nhµ v¨n lÊy lµm tªn chung cho mét tuyÓn tËp truyÖn ng¾n (in n¨m 1987).

Ho¹t ®éng 2: Tæ chøc §äc- hiÓu v¨n b¶n

II. §äc- hiÓu

- GV tæ chøc cho HS ®äc v¨n b¶n, tãm t¾t vµ chia ®o¹n.- Yêu cầu nắm vững cốt truyện, chi tiết, tình tiết nổi bật

HS trªn c¬ së ®äc ë nhµ, tr×nh bµy tãm t¾t, chia ®o¹n.

1. Bè côc- TruyÖn chia lµm 2 ®o¹n lín:+ §o¹n 1: (Tõ ®Çu ®Õn “chiÕc

thuyÒn líi vã ®· biÕt mÊt"). Hai ph¸t hiÖn cña ngêi nghÖ sÜ nhiÕp ¶nh.

+ §o¹n 2: (Cßn l¹i): C©u chuyÖn cña ngêi ®µn bµ lµng chµi.

- GV tổ chức cho Hs thảo luận câu hỏi 1 ( SGK ) tìm hiểu về quá trình nhận thức của nhân vật Phùng và Đẩu Câu hỏi gợi dẫn : + Tình huống có vai trò gì trong truyện ngắn . Theo hiểu

HS thảo luận theo nhóm , ghi lại kết quả

Dựa vào kết quả thảo luận tham gia phát biểu theo gợi dẫn của GV

2. Quá trình nhận thức của nhân vật Phùng và Đẩu:

a/ Tình huống nhận thức,hay giây phút “giác ngộ”chân lí của nhân vật :

Đó là khi kết thúc sự kiện người đàn bà được mời đến tòa án huyện để giải quyết chuyện gia đình : “ Một cái gì mới vừa vỡ ra trong đầu vị Bao Công của cái phố huyện vùng biển”và nghệ sĩ Phùng cũng “ngộ “ ra nhiều điều.



biết của em, có những loại tình huống nào?

+ Tình huống nhận thức trong truyện là tình huống nào?

+ Những chi tiết nào trong truyện có vai trò chuẩn bị cho tình huống này?

+ Những chi tiết đó nói lên bản chất vấn đề như thế nào và tác động đến quá trình nhận thức của hai nhân vật Phùng và Đẩu ra sao?

+ Phân tích diễn biến quá trình nhận thức của hai nhân vật Phùng và Đẩu để dẫn đến tình huống “ Vỡ ra “ nhiều điều+ Ý nghĩa của tình huống nhận thức này là gì ?

Ghi chép nội dung thảo luận đã được định hướng bổ sung và thống nhất.

b/ Các chi tiết truyện chuẩn bị cho sự nhận thức mới của các nhân vật

* Hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng :+ Một cảnh đẹp thơ mộng, toàn bích + Một nghích cảnh đời sống trần trụi :

Cảnh bạo lực gia đình - Người đàn ông đánh vợ : . Khi mới rời thuyên “ lúc nào cũng

nhìn dán vào tấm lưng áo bạc phếch và rách rưới “ của người đàn bà

. Khi hai người đã khuất vào sau chiếc xe rà phá mìn thì “lập tức trở nên hùng hổ”

. Trong khi “ trút cơn giận như lửa cháy bằng cách dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào lưng người đàn bà”, giọng lão lại “rên rỉ đau đớn”

. Việc đánh vợ diến ra thường xuyên “ba ngày một trận nhẹ, năm ngày một trận nặng”

= Tính cách vũ phu, hung bạo, thô lỗ. Tâm lí uất ức, tức giận, bất lực

=> Tác giả dặt nhân vật dưới những sự phán xét khác nhau : Đẩu nhìn dưới góc độ pháp luật; Phùng nhìn dưới góc độ “Lí lịch, thành phần”; Phác nhìn bằng con mắt trẻ thơ, cảm tính; người đàn bà nhìn suotts cả quá trình: Thương xót, thấu hiểu

Đây là cách tác giả đối thoại với bạn đọc: Đưa con người vào cái khung đời sống nhiều chiều, nhiều mối quan hệ, khơi gợi, nêu vấn đề để bàn bạc để người đọc cùng suy ngẫm. - Người đàn bà bị chồng đánh : . “ Không hề kêu một tiếng, không chống trả, cũng không tìm cách trốn chạy”, chỉ cam chịu đầy nhẫn nhục… * Câu chuyện của người đàn bà ở tòa án huyện : Vẫn quyết gắn bó với người chồng vũ phu vì “Lão chồng tôi khi ấy là một anh con trai cục tính nhưng hiền lành lắm, không bao giờ đánh đập tôi”; vì “ trên thuyền phải có người đàn ông …”, vì “ đám đàn bà ở thuyền đẻ nhiều quá”, vì “



Phân tích quá trình chuyển biến trong nhận thức của Đẩu ( qua hành động, ngôn ngữ, tâm lí) ?

- Bước ngoặt “vỡ ra” trong nhận thức của Đẩu có ý nghĩa gì?

- Quá trình nhận thức tâm lí của Phùng diễn ra như thế nào ?

- Việc “ngộ” ra và ấn tượng “lạ lùng “ của anh nói lên điều gì?

Hs nêu diễn biến và đánh giá ý nghĩa

cũng có lúc vợ chồng con cái chúng tôi sống hòa thuận” và “ vui nhất là …con tôi chúng nó được ăn no”…= Là nạn nhân của hoàn cảnh = Bề ngoài thất học quê mùa, cam chịu nhưng bên trong là một người phụ nữ sâu sắc hiểu đời hiểu người , thương con vô bờ bến c/ Quá trình nhận thức của Phùng và Đẩu: + Nhân vật Đẩu : Chứng kiến cảnh bạo lực thường xuyên “ba ngày một trận nhẹ, năm ngày một trận nặng” - Dùng nhiều biện pháp răn đe không hiệu quả. - Với tư cách là thẩm phán huyện : Anh khuyên người đàn bà li hôn và cho đây là giải pháp đúng đắn - Trong buổi nói chuyện ở tòa án: Mọi lí lẽ của anh đã bị người đàn bà “bác bỏ”=> “Một cái gì mới vừa vỡ ra trong đầu vị Bao Công của cái phố huyện vùng biển”. . Có thể anh đã ngộ ra sự ngây thơ nông nổi của mình; những nghịch lí của cuộc sống buộc con người phải chấp nhận , phải cam chịu; rằng “ nghề biển không thể thiếu người đàn ông”. . Hay cũng có thể anh bắt đầu hiểu ra rằng cần có những giải pháp thiết thực chứ không phải chỉ là thiện chí, là nguyên tắc là lí thuyết mới có thể giải quyết cảnh đau khổ tăm tối của con người. + Nghệ sĩ Phùng: - “Hạnh phúc tràn ngập tâm hồn” và hoàn toàn thỏa mãn khi khám phá ra một bức tranh ngoại cảnh toàn bích mà cả đời người nghệ sĩ tìm kiếm- Chứng kiến nghịch cảnh đời sống ngay sau bức tranh nghệ thuật tuyệt mí : Bất ngờ kinh ngạc “ trong mấy phút đầu, tôi cứ đứng há hốc mồm ra mà nhìn” phẫn nộ đánh nhau với gã đàn ông để bảo vệ nạn nhân tò mò, thông cảm và cũng có thể cả sự hoang mang , hoài nghi khi niềm tin bị lung lay( “ Cả đời chị có một



lúc nào thật vui không ?” Khi nhận ra Đẩu “ rất nghiêm nghị và đầy suy nghĩ” cũng là lúc anh ngộ ra mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời và cái nhìn của người nghệ sĩ Cuối cùng là ấn tượng “lạ lùng” của Phùng ở đoạn kết ,nó giống như một ám ảnh đối với người nghệ sĩ. Chắc chắn Phùng sẽ nhìn bức ảnh qua sự ám ảnh đó . Anh sẽ “ngắm kĩ” để sống lại những kỉ niệm đẹp nên thơ nơi vùng biển mà còn “nhìn lâu hơn” để thấy “người đàn bà ấy đang bước ra…hòa lẫn trong đám đông”. Qua đó, phải chăng nhà văn muốn nói với người đọc : . Nghệ thuật phải gắn với cuộc đời, phải dành ưu tiên trước hết cho con người, góp phần giải phóng con người . Người nghệ sĩ vì vậy không thể nhìn người, nhìn đời một cách xuôi chiều đơn giản, dễ giải mà phải có cái nhìn đa chiều , trong những mối quan hệ đa dạng phức tạp của cuộc sống.Nếu người nghệ sĩ có trái tim sâu nặng với cuộc sống, con người, anh ta cần phải trung thực, thẳng thắn, dũng cảm nhìn thẳng vào hiện thực, thực sự quan tâm đến số phận con người. . Chủ nghĩa nhân đạo trong nghệ thuật không thể xa lạ với số phận cụ thể của con người và do vậy, người nghệ sĩ cần “ Sống đã rồi hãy viết” ( Nam Cao )

GV tổ chức cho Hs thảo luận câu hỏi 2 ( SGK ) – tìm hiểu vấn đề bạo lực gia đình trong tác phẩm

- Yêu cầu Hs đọc kĩ câu hỏi, trao đổi nhóm

- GV hướng dẫn thảo luận , định hướng cho Hs nắm ý chính

HS trao đổi nhóm, ghi chép, tham gia ý kiến theo hướng dẫn

3/ Về tình trạng bạo lực gia đình:+ Nguyên nhân :

- Thói vũ phu, sự tăm tối, thất học của người đàn ông.

- Sâu xa là do tình trạng đói nghèo , đời sống bấp bênh kéo dài gây tâm lí bế tắc, uất hận

+ Hậu quả : - Gây ra những nỗi đau triền miên về

thể xác và tinh thần cho những thành viên trong gia đình.( người đàn bà )

- Con cái đổ vỡ niềm tin, sống trong hận thù, căm ghét ( Thằng Phác ) ,



và có nguy cơ trở thành tội phạm => Tác giả không chỉ lên án thói vũ phu, báo động về tình trạng bạo lực gia đình, mà còn ca ngợi vẻ đẹp tình mẫu tử, lên tiếng bảo vệ khát vọng được sống trong tình yêu thương, trong bình yên hạnh phúc của trẻ em. Nhà văn cũng bày tỏ nỗi lo âu đầy trách nhiệm đối với số phận và nhân cách của những trẻ em sống trong môi trường bạo lực

6. GV tæ chøc cho HS t×m hiÓu cèt truyÖn:Çch x©y dùng cèt truyÖn cña NguyÔn Minh Ch©u trong t¸c phÈm nµy cã g× ®éc ®¸o?- Chỉ ra tình huống truyện và nhận xét

HS t×m hiÓu cèt truyÖn:a) Tãm t¾t l¹i t×nh huèng.b) B×nh luËn vÒ ý nghÜa cña t×nh huèng

4/ Nghệ thuật đăc sắc:a) Çch x©y dùng tình huống

truyện độc đáo: Đó là tình huống nghịch lí tạo bước ngoặt trong nhận thức của nhân vật

- Cảnh đẹp trời cho>< Cuộc đời nghiệt ngã

- Thằng Phác bênh mẹ, đánh bố- Người đàn bà từ chối li hôn với người

chồng vũ phu T×nh huèng truyÖn mang ý

nghÜa kh¸m ph¸, ph¸t hiÖn ®êi sèng

7. HS nhËn xÐt vÒ ng«n ng÷ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm trªn hai ph¬ng diÖn:a) VÒ ng«n ng÷ ngêi kÓ chuyÖn?b) VÒ ng«n ng÷ nh©n vËt?

HS nhËn xÐt vÒ ng«n ng÷ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm trªn hai ph¬ng diÖn:a) VÒ ng«n ng÷ ngêi kÓ chuyÖn?b) VÒ ng«n ng÷ nh©n vËt?

7. Ng«n ng÷ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm

- Ng«n ng÷ ngêi kÓ chuyÖn: ThÓ hiÖn qua nh©n vËt Phïng, sù hãa th©n cña t¸c gi¶. Chän ngêi kÓ chuyÖn nh thÕ ®· t¹o ra mét ®iÓm nh×n trÇn thuËt s¾c s¶o, t¨ng cêng kh¶ n¨ng kh¸m ph¸ ®êi sèng, lêi kÓ trë nªn kh¸ch quan, ch©n thËt, giµu søc thuyÕt phôc.- Ng«n ng÷ nh©n vËt: Phï hîp víi ®Æc ®iÓm tÝnh çch cña tõng ngêi.

Ho¹t ®éng 3: Tæ chøc tæng kÕtGV tæ chøc cho HS tù ®¸nh gi¸ mét çch tæng qu¸t gi¸ trÞ cña

HS tù ®¸nh gi¸ mét çch tæng qu¸t gi¸ trÞ cña t¸c

III. Tæng kÕtVÎ ®Ñp cña ngßi bót NguyÔn

Minh Ch©u lµ vÎ ®Ñp to¸t ra tõ t×nh yªu tha thiÕt ®èi víi con ngêi. T×nh yªu Êy bao hµm c¶ kh¸t väng t×m kiÕm, ph¸t hiÖn, t«n vinh nh÷ng vÎ ®Ñp con ngêi



t¸c phÈm. phÈm. cßn tiÒm Èn, nh÷ng kh¾c kho¶i, lo ©u tríc çi xÊu, çi ¸c. §ã còng lµ vÎ ®Ñp cña mét cèt çch nghÖ sÜ mÉn c¶m, ®«n hËu, ®iÒm ®¹m chiªm nghiÖm lÏ ®êi ®Ó rót ra nh÷ng triÕt lÝ nh©n sinh s©u s¾c. ChiÕc thuyÒn ngoµi xa lµ mét trong sè rÊt nhiÒu t¸c phÈm cña NguyÔn Minh Ch©u ®· ®Æt ra nh÷ng vÊn ®Ò cã ý nghÜa víi mäi thêi, mäi ngêi.

Đọc thêm : Mïa l¸ rông trong vên(TrÝch)

Ma V¨n Kh¸ng

I. Môc tiªu cÇn ®¹t - HiÓu ®îc diÔn biÕn t©m lÝ cña çc nh©n vËt, nhÊt lµ chÞ Hoµi

vµ «ng B»ng trong buæi cóng tÊt niªn chiÒu ba m¬i tÕt. Tõ ®ã thÊy ®îc sù quan s¸t tinh tÕ vµ c¶m nhËn tinh nh¹y cña nhµ v¨n vÒ nh÷ng biÕn ®éng, ®æi thay trong t tëng, t©m tÝ con ngêi ViÖt Nam giai ®o¹n x· héi chuyÓn m×nh.

- Tr©n träng nh÷ng gi¸ trÞ cña v¨n hãa truyÒn thèng.II- chuÈn bÞ

- HS ®äc vµ tãm t¾t truyÖn, tr¶ lêi nh÷ng c©u hái phÇn Híng dÉn häc bµi (ë nhµ).

- GV híng dÉn HS ®i th viÖn t×m hiÓu thªm vÒ nhµ v¨n Ma V¨n Kh¸ng vµ tiÓu thuyÕt Mïa l¸ rông trong vên, tæ chøc xem phim (nÕu cã ®iÒu kiÖn). III- tiÕn tr×nh lªn líp

- Ổn định lớp- Kiểm tra bài cũ .- Giíi thiÖu bµi míi:

Ho¹t ®éng cña thÇy

Ho¹t ®éng cña trß

Néi dung cÇn ®¹t

Ho¹t ®éng 1: Híng dÉn t×m hiÓu kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm

HS ®äc SGK, tãm t¾t nÐt chÝnh.

I/ Tìm hiểu chung :1. T¸c gi¶Ma V¨n Kh¸ng, tªn khai sinh

lµ §inh Träng §oµn, sinh n¨m 1936, quª gèc ë phêng Kim Liªn, quËn §èng §a, Hµ Néi, lµ ngêi cã nhiÒu ®ãng gãp tÝch cùc cho sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn nhiÒu mÆt cña v¨n häc



nghÖ thuËt. ¤ng ®îc tÆng gi¶i thëng v¨n häc ASEAN n¨m 1998 vµ gi¶i thëng Nhµ níc vÒ v¨n häc nghÖ thuËt n¨m 2001.

T¸c phÈm chÝnh (SGK)2. Mïa l¸ rông trong vên TiÓu thuyÕt ®îc tÆng gi¶i

thëng Héi nhµ v¨n ViÖt Nam n¨m 1986. Th«ng qua c©u chuyÖn x¶y ra trong gia ®×nh «ng B»ng, mét gia ®×nh nÒn nÕp, lu«n gi÷ gia ph¸p nay trë nªn chao ®¶o tr-íc nh÷ng c¬n ®Þa chÊn tinh thÇn tõ bªn ngoµi, nhµ v¨n bµy tá niÒm lo l¾ng s©u s¾c cho gi¸ trÞ truyÒn thèng tríc nh÷ng ®æi thay cña thêi cuéc .

Ho¹t ®éng 2: Híng dÉn t×m hiÓu gi¸ trÞ cña ®o¹n trÝch1. GV tæ chøc cho HS ®äc, tãm t¾t vµ t×m hiÓu nh©n vËt chÞ Hoµi. Cã thÓ nªu c©u hái: Anh (chÞ) cã Ên tîng g× vÒ nh©n vËt chÞ Hoµi? V× sao mäi ngêi trong gia ®×nh ®Òu yªu quÝ chÞ?

HS ®äc, tãm t¾t vµ t×m hiÓu nh©n vËt chÞ Hoµi

HS lµm viÖc ç nh©n, tr×nh bµy suy nghÜ cña m×nh tríc líp.

II. T×m hiÓu gi¸ trÞ cña ®o¹n trÝch

1. Nh©n vËt chÞ Hoµi- ChÞ Hoµi mang vÎ ®Ñp

®»m th¾m cña ngêi phô n÷ n«ng th«n: “ngêi thon gän trong çi «ng l«ng trÇn h¹t lùu. ChiÕc kh¨n len n©u th¾t «m khu«n mÆt réng cã cÆp m¾t hai mÝ ®»m th¾m vµ çi miÖng cêi rÊt t¬i”.

- NÐt ®»m th¾m, mÆn mµ to¸t lªn tõ t©m hån chÞ, tõ t×nh c¶m ®«n hËu, tõ çch øng xö, quan hÖ víi mäi ngêi. Tõng lµ d©u trëng trong gia ®×nh «ng B»ng, b©y giê chÞ ®· cã mét gia ®×nh riªng víi nh÷ng quan hÖ riªng, lo toan riªng, mäi ngêi vÉn nhí, vÉn quÝ, vÉn yªu chÞ. Bëi v× “ngêi phô n÷ tëng ®· c¾t hÕt mèi d©y liªn hÖ víi gia ®×nh nµy, vÉn giao c¶m, vÉn chia sÎ buån vui vµ cïng tham dù cuéc



sèng cña gia ®×nh nµy” (BiÕt chuyÖn c« Phîng ®· chuyÓn c«ng t¸c, nhËn ®îc th bè chång cò, sî «ng buån nªn ph¶i lªn ngay”; chu ®¸o, xëi lëi chuÈn bÞ quµ, hái th¨m tÊt c¶ mäi ngêi lín, bÐ; sù thµnh t©m cña chÞ tríc bµn thê gia tiªn chiÒu 30 tÕt....). Trong tiÒm thøc mçi ngêi “vÉn sèng ®éng mét chÞ Hoµi ®Ñp ngêi, ®Ñp nÕt”.

- Nh©n vËt chÞ Hoµi lµ mÉu ngêi phô n÷ vÉn gi÷ ®îc nÐt ®Ñp truyÒn thèng quÝ gi¸ tríc nh÷ng “c¬n ®Þa chÊn” x· héi.

2. GV tæ chøc cho HS t×m hiÓu c¶nh sum häp gia ®×nh tríc giê cóng tÊt niªn b»ng çc c©u hái: a) Ph©n tÝch diÔn biÕn t©m lÝ hai nh©n vËt «ng B»ng vµ chÞ Hoµi trong c¶nh gÆp l¹i tríc giê cóng tÊt niªn. b) Khung c¶nh tÕt vµ dßng t©m t cïng víi lêi khÊn cña «ng B»ng tr-íc bµn thê gîi cho anh (chÞ) c¶m xóc vµ suy nghÜ g× vÒ truyÒn thèng v¨n ho¸ riªng cña d©n téc ta? (GV gîi dÉn: T×m nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ vÒ khung c¶nh

HS t×m hiÓu c¶nh sum häp gia ®×nh tríc giê cóng tÊt niªn b»ng çc c©u hái?a) Ph©n tÝch diÔn biÕn t©m lÝ hai nh©n vËt «ng B»ng vµ chÞ Hoµi trong c¶nh gÆp l¹i tríc giê cóng tÊt niªn.

b) Khung c¶nh tÕt vµ dßng t©m t cïng víi lêi khÊn cña «ng B»ng tríc bµn thê gîi cho anh (chÞ) c¶m xóc vµ suy nghÜ g× vÒ truyÒn thèng v¨n ho¸ riªng cña d©n téc ta?

HS lµm viÖc ç nh©n, tr×nh bµy

2. C¶nh sum häp tríc giê cóng tÊt niªn

a) DiÔn biÕn t©m lÝ hai nh©n vËt «ng B»ng vµ chÞ Hoµi trong c¶nh gÆp l¹i:

- ¤ng B»ng: “nghe thÊy x«n xao tin chÞ Hoµi lªn”, "«ng s÷ng l¹i khi nh×n thÊy Hoµi, mÆt tho¸ng mét chót ng¬ ngÈn. Råi m¾t «ng chíp liªn håi, m«i «ng bËt bËt kh«ng thµnh tiÕng, cã c¶m gi¸c «ng s¾p khã oµ”, “giäng «ng bçng khª ®Æc, khµn rÌ: Hoµi ®Êy , con? “. Nçi vui mõng, xóc ®éng kh«ng dÊu giÕm cña «ng khi gÆp l¹i ngêi ®· tõng lµ con d©u trëng mµ «ng rÊt mùc quÝ mÕn.- ChÞ Hoµi: “gÇn nh kh«ng chñ ®éng ®îc m×nh, lao vÒ phÝa «ng B»ng, quªn c¶ ®«i dÐp, ®«i ch©n to b¶n... kÞp h·m l¹i khi cßn çch «ng giµ hai hµng g¹ch hoa”. TiÕng gäi cña chÞ nghÑn ngµo trong tiÕng nÊc “«ng!”- C¶nh gÆp gì vui mõng



ngµy tÕt, cö chØ, lêi khÊn cña «ng B»ng trong ®o¹n v¨n cuèi)

suy nghÜ cña m×nh tríc líp

nhiÔm mét nçi tiÕc th¬ng ®au buån, ª nhøc c¶ tim gan.

b) Khung c¶nh tÕt vµ dßng t©m t cïng víi lêi khÊn cña «ng B»ng tríc bµn thê - Khung c¶nh tÕt: khãi h¬ng, m©m cç thÞnh so¹n “vµo çi thêi buæi ®Êt níc cßn nhiÒu khã kh¨n sau h¬n ba m¬i n¨m chiÕn tranh....”, mäi ngêi trong gia ®×nh tÒ tùu, qu©y quÇn... TÊt c¶ chuÈn bÞ chu ®¸o cho kho¶nh kh¾c tri ©n tríc tæ tiªn trong chiÒu 30 tÕt.- ¤ng B»ng “so¸t l¹i hµng khuy ¸o, chØnh l¹i cµ v¹t, ho khan mét tiÕng, dÞch ch©n l¹i tríc mÆt bµn thê”. “Tho¸ng çi, «ng B»ng nh quªn hÕt xung quanh vµ b¶n thÓ. D©ng lªn trong «ng çi c¶m gi¸c thiªng liªng rÊt ®çi quen th©n vµ t©m trÝ «ng bçng mê nhoµ... Tha thÇy mÑ ®· çch trë ngµn trïng mµ vÉn h»ng sèng cïng con ch¸u. Con vÉn v¼ng nghe ®©u ®©y lêi gi¸o huÊn....”- Nh÷ng h×nh ¶nh sèng ®éng gieo vµo lßng ngêi ®äc niÒm xóc ®éng rng rng, ®Ò råi “nhËp vµo dßng xóc ®éng tri ©n tiªn tæ vµ nh÷ng ngêi ®· khuÊt”.- Bµy tá lßng tri ©n tríc tæ tiªn, tríc nh÷ng ngêi ®· mÊt trong lÔ cóng tÊt niªn - chiÒu 30 tÕt, ®iÒu ®ã ®· trë thµnh mét nÐt v¨n ho¸ truyÒn thèng ®¸ng tr©n träng vµ tù hµo cña d©n téc ta. “Qu¸ khø kh«ng c¾t rêi víi hiÖn t¹i. Tæ tiªn kh«ng t¸ch rêi víi con ch¸u. TÊt c¶ liªn kÕt mét m¹ch bÒn chÆt thuû chung”. Dï



cuéc sèng hiÖn ®¹i mu«n sù ®æi thay cïng sù thay ®æi cña nh÷ng çch nghÜ, çch sèng, nh÷ng quan niÖm míi, nÐt ®Ñp truyÒn thèng v¨n hãa Êy vÉn ®ang vµ rÊt cÇn ®îc g×n gi÷, tr©n träng.

Ho¹t ®éng 3: Híng dÉn tæng kÕt.GV híng dÉn HS tù viÕt tæng kÕt.

HS tù viÕt tæng kÕt.

III. Tæng kÕtTæng kÕt gi¸ trÞ ®o¹n trÝch

dùa trªn 2 mÆt:+ Gi¸ trÞ néi dung t tëng.+ Gi¸ trÞ nghÖ thuËt.

Tiết 96 : Làm văn : TRẢ BÀI SỐ 5, RA ĐỀ BÀI SỐ 6 ( NLVH - HS làm ở nhà )

I/ Mục tiêu cần đạt : Giúp HS` - Nắm được đặc điểm và yêu cầu cơ bản của bài viết số 5.

- Biết cách phân tích đề văn nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi; nhận ra được ưu điểm và nhược điểm của bài viếtII/ Phương pháp : Trao đổi, thực hành luyện tậpIII/ Phương tiện : Thiết kế dạy học, kết quả chấm bài viết số 5IV/ Tiến trình lên lớp:1 Ổn định lớp2. KiÓm tra: Kh«ng3. Bµi míi:Hoạt động của Gv Hoạt động của

HsNội dung cần đạt

Ho¹t ®éng 1: Tæ chøc ph©n tÝch ®Ò1. GV tæ chøc cho HS «n l¹i çch ph©n tÝch ®Ò (Khi ph©n tÝch mét ®Ò bµi, cÇn ph©n tÝch nh÷ng g×?)

HS vận dông ph©n tÝch ®Ò bµi viÕt sè 5.

A Tr¶ bµi viÕt sè 5:§Ò 1: Trong truyÖn ng¾n

Nh÷ng ®øa con trong gia ®×nh cña NguyÔn Thi cã nªu lªn quan niÖm: ChuyÖn gia ®×nh còng dµi nh s«ng, mçi thÕ hÖ ph¶i ghi vµo mét khóc. Råi tr¨m con s«ng cña gia ®×nh l¹i cïng ®æ vÒ mét biÓn, "mµ biÓn th× réng l¾m […], réng b»ng c¶ níc ta vµ ra ngoµi c¶ níc ta".

Chøng minh r»ng, trong thiªn truyÖn cña NguyÔn Thi, qu¶ ®· cã mét dßng s«ng truyÒn thèng gia ®×nh liªn tôc ch¶y tõ nh÷ng líp ng-êi ®i tríc: tæ tiªn, «ng cha, cho ®Õn ®êi chÞ em ChiÕn, ViÖt.I. Ph©n tÝch ®Ò

- Néi dung vÊn ®Ò: Dòng sông



truyền thống trong tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi

- Thao tác lập luận: Chứng minh + phân tích, bình luận , so sánh…

- Ph¹m vi t liÖu : Truyện Những đúa con trong gia đình, bài học, tài liệu tham khảo về tác giả, tác phẩm

Ho¹t ®éng 2: Tæ chøc x©y dùng dµn ý

II. X©y dùng dµn ý

-GV tæ chøc cho HS x©y dùng dµn ý chi tiÕt cho ®Ò bµi viÕt sè 5 - GV nªu c©u hái ®Ó híng dÉn HS hoµn chØnh dµn ý (®¸p ¸n) lµm c¬ së ®Ó HS ®èi chiÕu víi bµi viÕt cña m×nh và rút kinh nghiệm về phương pháp phân tích đề lập dàn ý cho bài văn ngị luận.

Hs có thể trao đổi nhóm hình thành dàn ý và tham gia phát biểu.

Lớp theo dõi bổ sung hoàn chỉnh

- Ghi dàn ý vào vở

Bµi viÕt cÇn cã nh÷ng ý c¬ b¶n sau:

1. ChuyÖn gia ®×nh còng dµi nh s«ng, mçi thÕ hÖ ph¶i ghi vµo mét khóc.

* Giải thích+ ChØ ®îc coi lµ con cña gia

®×nh nh÷ng ai ®· ghi ®îc, lµm ®îc "khóc" cña m×nh trong dßng s«ng truyÒn thèng. Con cái kh«ng chØ lµ sù tiÕp nèi huyÕt thèng mµ ph¶i lµ sù tiÕp nèi truyÒn thèng.

+ Kh«ng thÓ hiÓu khóc sau cña mét dßng s«ng nÕu kh«ng hiÓu ngän nguån ®· sinh ra nã. Còng nh vËy, ta chØ cã thÓ hiÓu nh÷ng ®øa con (ChiÕn, ViÖt) khi hiÓu truyÒn thèng gia ®×nh ®· sinh ra nh÷ng ®øa con Êy.

* Chøng minh:+ TruyÒn thèng Êy ch¶y tõ

c¸c thÕ hÖ «ng bµ, cha mÑ, c« chó ®Õn nh÷ng ®øa con, mµ kÕt tinh ë h×nh tîng chó N¨m:

- Chó N¨m kh«ng chØ ham s«ng bÕn mµ cßn ham ®¹o nghÜa. Trong con ngêi chó N¨m ph¶ng phÊt c¸i tinh thÇn NguyÔn §×nh ChiÓu xa xa.

- Chó N¨m lµ mét thø gia ph¶ sèng lu«n híng vÒ truyÒn thèng, sèng víi truyÒn thèng, ®¹i diÖn cho truyÒn thèng vµ lu gi÷



truyÒn thèng (trong nh÷ng c©u hß, trong cuèn sæ gia ®×nh).

+ H×nh tîng ngêi mÑ còng lµ hiÖn th©n cña truyÒn thèng:

- Mét con ngêi sinh ra ®Ó chèng chäi víi gian nguy, khã nhäc "c¸i g¸y ®o ®á, ®«i vai lùc lìng, tÊm ¸o bµ ba ®Ém må h«i". "ngêi sùc mïi lóa g¹o" thø mïi cña ®ång ¸ng, cña cÇn cï ma n¾ng.

- Ên tîng s©u ®Ëm nhÊt lµ kh¶ n¨ng gh×m nÐn ®au th¬ng ®Ó sèng, ®Ó che chë cho ®µn con vµ tranh ®Êu.

- Ngêi mÑ kh«ng biÕt sî, kh«ng chïn bíc, kiªn cêng vµ cao c¶.

+ Việt và Chiến - Nh÷ng ®øa con, sù tiÕp nèi truyÒn thèng:

- ChiÕn mang d¸ng vãc cña mÑ, c¸ch nãi in hÖt mÑ.

- So víi thÕ hÖ mÑ th× ChiÕn lµ khóc s«ng sau. Khóc s«ng sau bao giê còng ch¶y xa h¬n khóc s«ng tríc. Ngêi mÑ mang nçi ®au mÊt chång nhng cha cã dÞp cÇm sóng, cßn ChiÕn m¹nh mÏ quyÕt liÖt, ghi tªn ®i bé ®éi cÇm sóng tr¶ thï cho ba m¸.

- ViÖt, chµng trai míi lín, léc ngéc, v« t.

- ChÊt anh hïng ë ViÖt: kh«ng bao giê biÕt khuÊt phôc; bÞ th-¬ng chØ cã mét m×nh vÉn quyÕt t©m sèng m¸i víi kÎ thï.

- ViÖt ®i xa h¬n dßng s«ng truyÒn thèng: kh«ng chØ lËp chiÕn c«ng mµ ngay c¶ khi bÞ th-¬ng vÉn lµ ngêi ®i t×m giÆc. ViÖt chÝnh lµ hiÖn th©n cña søc trÎ tiÕn c«ng.

2. Råi tr¨m con s«ng cña gia ®×nh l¹i cïng ®æ vÒ mét biÓn, "mµ biÓn th× réng ¾m



[…], réng b»ng c¶ níc ta vµ ra ngoµi c¶ níc ta".

+ §iÒu ®ã cã nghÜa lµ: tõ mét dßng s«ng gia ®×nh nhµ v¨n muèn ta nghÜ ®Õn biÓm c¶, ®Õn ®¹i d¬ng cña nh©n d©n vµ nh©n lo¹i.

+ ChuyÖn gia ®×nh còng lµ chuyÖn cña c¶ d©n téc ®ang hµo hïng chiÕn ®Êu b»ng søc m¹nh sinh ra tõ nh÷ng ®au th¬ng.

Ho¹t ®éng 3: Tæ chøc nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ bµi viÕt- GV cho HS tù nhËn xÐt vµ trao ®æi bµi ®Ó nhËn xÐt lÉn nhau.- GV nhËn xÐt nh÷ng u, khuyÕt ®iÓm trùc tiÕp trªn bµi lµm cña HS.

HS tự nhận xét bài mình và bài của bạn

III. NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ bµi viÕt

Néi dung nhËn xÐt, ®¸nh gi¸:- §· nhËn thøc ®óng vÊn ®Ò

nghÞ luËn cha?- §· vËn dông ®óng çc thao t¸c

lËp luËn cha?- HÖ thèng luËn ®iÓm ®ñ hay

thiÕu? S¾p xÕp hîp lÝ hay cha hîp lÝ?

- Çc luËn cø (lÝ lÏ, dÉn chøng) cã chÆt chÏ, tiªu biÓu, phï hîp víi vÊn ®Ò hay kh«ng?

- Nh÷ng lçi vÒ kÜ n¨ng, diÔn ®¹t,…

Ho¹t ®éng 4: Tæ chøc söa ch÷a lçi bµi viÕtGV híng dÉn HS trao ®æi ®Ó nhËn thøc lçi vµ híng söa ch÷a, kh¾c phôc. Ch÷a lçi cô thÓ trªn bµi lµm cña HS.

HS theo dõi rút kinh nghiệm

IV. Söa ch÷a lçi bµi viÕtÇc lçi thêng gÆp:+ ThiÕu ý, thiÕu träng t©m, ý

kh«ng râ, s¾p xÕp ý kh«ng hîp lÝ.+ Sù kÕt hîp çc thao t¸c nghÞ

luËn cha hµi hßa, cha phï hîp víi tõng ý.

+ KÜ n¨ng ph©n tÝch, c¶m thô cßn kÐm.

+ DiÔn ®¹t cha tèt, cßn dïng tõ viÕt c©u sai, diÔn ®¹t tèi nghÜa, trïng lÆp,…

Ho¹t ®éng 5: Tæ chøc tæng kÕt rót kinh nghiÖmGV tæng kÕt vµ

HS theo dõi V. Tæng kÕt rót kinh nghiÖm

Néi dung tæng kÕt vµ rót kinh nghiÖm dùa trªn c¬ së chÊm,



nªu mét sè ®iÓm c¬ b¶n cÇn rót kinh nghiÖm

ch÷a bµi cô thÓ.

Ra đề bài viết số 6 cho HS làm ở nhà

HS ghi đề về nhà làm

Đề : Suy nghĩ từ cây xương rồng => Dạng đề mở, HS có thể nêu lên những suy nghĩ khác nhau, miễn là có mối liên hệ với hiện tượng thiên nhiên nêu trong đề bài : Cây xương rồng – Một loại cây có thể tồn tại và phát triển trên những vùng đất khô khan cằn cỗi, trong những điều kiện khí hậu khắc nghiệt nhất . Có thể gợi suy nghĩ: - Cuộc đấu tranh sinh tồn nghiệt ngã nhưng cũng rất kì diệu - Dù cuộc sống có khó khăn khắc nghiệt đến mấy thì sự sống vẫn tồn tai, vẫn sinh sôi nẩy nở, vẫn đâm chồi nẩy lộc => Sự sống không bao giờ bị hủy diệt - Cây xương rồng đầy gai, mọc trên vùng đất cát khô cằn vẫn phát triển và nở những bông hoa trắng nuốt, thanh khiết gợi liên tưởng đến những con người đầy nghị lực bản lĩnh, vượt lên những khó khăn trở lực mang đến cho cuộc đời nhiều điều tốt đẹp - Niềm tin vào cuộc sống khi gặp khó khăn trở lực…

* Cñng cè: Yªu cÇu häc sinh rót kinh nghiÖm cho bµi viÕt sau.* DÆn dß: ViÕt bµi ë nhµ, thêi gian nép 1 tuÇn sau khi nhËn ®Ò. --------------------------------------------------------------------------------

Tuần 27 ( Tiết 97- 100 )Tiết 97 Đọc thêm : B¾t sÊu rõng u minh h¹

(TrÝch H¬ng rõng Cµ Mau - S¬n Nam) I. Môc tiªu cÇn ®¹t: Híng dÉn HS:

- C¶m nhËn nh÷ng nÐt riªng cña thiªn nhiªn vµ con ngêi vïng U Minh H¹.

- Ph©n tÝch tÝnh c¸ch, tµi nghÖ cña nh©n vËt N¨m Hªn.- Chó ý nh÷ng ®Æc ®iÓm kÓ chuyÖn, sö dông ng«n ng÷ ®Ëm

mµu s¾c Nam bé cña S¬n Nam.II- chuÈn bÞ

- HS ®äc vµ tãm t¾t truyÖn, tr¶ lêi nh÷ng c©u hái phÇn HD häc bµi (ë nhµ).

- HS t×m hiÓu thªm vÒ nhµ v¨n S¬n Nam vµ H¬ng rõng Cµ Mau.



III- TiÕn tr×nh lªn líp 2. KiÓm tra: - Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh©n vËt chÞ Hoµi? ( Mïa l¸ rông trong v-ên – MVK ) - Cuéc häp gia ®×nh ®ªm tÊt niªn diÔn ra nh thÕ nµo? ý nghÜa? 3. Bµi míi:Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần đạtHo¹t ®éng 1: Tæ chøc t×m hiÓu chung

I. T×m hiÓu chung

- Gọi HS đọc Tiểu dẫn, nêu câu hỏi tìm hiểu tác giả, tác phẩm

GV nhËn xÐt, lít qua nh÷ng nÐt chÝnh.

HS ®äc phÇn TiÓu dÉn trong SGK, nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ nhµ v¨n S¬n Nam vµ tËp truyÖn H¬ng rõng Cµ Mau

1. Nhµ v¨n S¬n Nam- Tªn bót danh, n¨m sinh, quª

qu¸n.- Qu¸ tr×nh s¸ng t¸c.- C¸c t¸c phÈm tiªu biÓu.- §Æc ®iÓm s¸ng t¸c.=> Sơn Nam là nhà văn am hiểu sâu sắc

thiên nhiên NB , tâm lí, tính cách ngôn ngữ góc cạnh của con người Nam bộ. Ông xứng đáng được gọi là nhà văn của miền cực nam tổ quốc

2. TËp truyÖn H¬ng rõng Cµ Mau.

- Néi dung: viÕt vÒ thiªn nhiªn vµ con ngêi vïng rõng U Minh víi nh÷ng ngêi lao ®éng cã søc sèng m·nh liÖt, s©u ®Ëm ©n nghÜa vµ tµi ba can trêng.

- NghÖ thuËt: Dùng truyÖn li k×, chi tiÕt gîi c¶m, nh©n vËt vµ ng«n ng÷ ®Ëm mµu s¾c Nam Bé.

Ho¹t ®éng 2: Tæ chøc híng dÉn ®äc- hiÓu v¨n b¶n ®o¹n trÝch.

- Gv nêu câu hỏi tìm bố cục và đặc sắc về nghệ thuật trần thuật của tác giả

- Theo em vì

HS dựa vào phần soạn bài trả lời theo chỉ định( Câu hỏi 1,2 )

II. Híng dÉn ®äc- hiÓu 1/ Bố cục : Tác giả chia thiên truyện làm 2 phần, nhưng theo dõi mạch truyện có thể chia làm 4 phần nhỏ:+ Phần 1: ( Lược bỏ ) Cảnh tượng kì lạ : Rất nhiều cá sấu tập trung ở Rạch Cái tàu “ như trái mù u chín rụng” => Bất ngờ thứ nhất+ Phần 2: Ông Năm Hên xuất hiện với lời tuyên bố cũng rất lạ: Không câu sấu mà bắt sấu bằng tay không => Bất ngờ thứ 2+ Phần 3: Tư Hoạch đưa hàng đàn sấu trở về trước cặp mắt kinh hoàng của dân làng



sao truyên hấp dẫn người đọc?

Khánh Lâm => Bất ngờ thứ 3+ Phần 4: Tư Hoạch kể chuyện bắt sấu đơn giản tài tình của ông Năm Hên => Bất ngờ thứ 4= > Tác giả tạo sự hấp dẫn cho truyện bằng việc đưa người đọc đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác với bao cảm giác kinh ngạc hồi hộp, lo lắng , khâm phục…

1. GV nªu vÊn ®Ò: Qua ®o¹n trÝch, anh (chÞ) nhËn thÊy thiªn nhiªn vµ con ngêi vïng U Minh H¹ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt nµo?

- GV híng dÉn ®äc, t×m hiÓu, th¶o luËn.

- HS ®äc ®o¹n trÝch, chó ý nh÷ng chi tiÕt vÒ thiªn nhiªn, con ngêi, tõ ®ã ®a ra nh÷ng nhËn xÐt.

2/ Thiªn nhiªn vµ con ngêi U Minh H¹

a) Thiªn nhiªn: Thiªn nhiªn vïng U Minh H¹ lµ mét thÕ giíi bao la, l× thó, nghiệt ngã :

+ "U Minh ®á ngßm Rõng trµm xanh biÕc"+ "SÊu léi tõng ®µn", "nh÷ng

ao sÊu", "MiÒn R¹ch Gi¸, Cµ Mau cã nh÷ng con l¹ch ng· ba mang tªn §Çu SÊu, Lng SÊu, Bµu SÊu". §ã lµ nh÷ng n¬i ghª gím.

b) Con ngêi Con ngêi vïng U Minh H¹ lµ

nh÷ng ngêi lao ®éng cã søc sèng m·nh liÖt, ®Ëm s©u ©n nghÜa vµ còng ®Çy tµi ba trÝ dòng, gan gãc can trêng.

2. GV tæ chøc cho HS ph©n tÝch tÝnh çch, tµi nghÖ cña nh©n vËt «ng N¨m Hªn. (Gîi ý: «ng lµ ngêi thÕ nµo? ®iÒu ®ã ®îc biÓu hiÖn qua nh÷ng chi tiÕt nµo? Bµi h¸t cña «ng N¨m gîi cho anh (chÞ) c¶m nghÜ g×?,)

Hs trao đổi nhóm , đại diện được chỉ định trình bày các ý chính

Lớp theo dõi, ghi chép và tham gia ý kiến bổ sung

2. Nh©n vËt «ng N¨m HªnTÝnh çch, tµi nghÖ cña «ng

N¨m Hªn tiªu biÓu cho tÝnh çch con ngêi vïng U Minh H¹:

+ Mét con ngêi tµi ba, cëi më giản dị khiêm tốn nhng còng ®Çy bÝ Èn. + ¤ng cã tµi nghÖ phi phµm, mu kÕ k× diÖu, ¤ng lµ thî b¾t sÊu, "b¾t sÊu b»ng hai tay kh«ng",b¾t sèng 45 con sÊu, "con nµy buéc nèi ®u«i con kia ®en ngßm nh mét khóc c©y kh« dµi". + Con người trọng nghĩa khinh tài “ Nghề bắt sáu có thể làm giàu được, ngặt tôi không màng thứ phú quý đó”- Bµi h¸t cña «ng N¨m Hªn:



- Yêu cầu HS trao đổi nhóm, hình thành luận điểm, ghi vào phiếu học tập, đại diện nhóm trình bày

Hån ë ®©u ®©yHån ¬i! Hån hìi!

Ta th¬ng ta tiÕcLËp ®µn gi¶i oan.

"TiÕng nh khãc lãc, nµi nØ. TiÕng nh phÉn né, bi ai". TiÕng h¸t Êy cïng h×nh ¶nh: "«ng ®i ra khái mÐ rõng, ¸o r¸ch vai, tãc rèi mï, m¾t ®á ngÇu, bã nhang ch¸y ®á qu¬ ®i qu¬ l¹i trªn tay" gîi nh÷ng ®au th¬ng mµ con ngêi ph¶i tr¶ gi¸ ®Ó sinh tån trªn m¶nh ®Êt hoang d¹i k× thó. §ång thêi h×nh ¶nh Êy còng thÓ hiÖn vÎ ®Ñp bi tr¸ng cña nh÷ng con ngêi gan gãc vît lªn kh¾c nghiÖt cña thiªn nhiªn ®Ó chÕ ngù vµ lµm chñ nã.

3. NghÖ thuËt kÓ chuyÖn, sö dông ng«n ng÷ cña nhµ v¨n S¬n Nam cã g× ®¸ng chó ý?GV tæ chøc cho HS th¶o luËn vµ chèt l¹i nh÷ng ý c¬ b¶n.

HS thảo luận tập thể, thống nhất nhận xét

3. Nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt

+ NghÖ thuËt kÓ chuyÖn: Dùng chuyÖn li k×, nhiÒu chi tiÕt gîi c¶m.

+ Nh©n vËt giµu chÊt sèng.+ Ng«n ng÷ ®Ëm mµu s¾c ®Þa

ph¬ng Nam Bé.

Ho¹t ®éng 3: Tæ chøc tæng kÕt

III. Tæng kÕt

GV híng dÉn. HS ghi nhí ®Ó tù viÕt ë nhµ.

Hs thực hiện theo yêu cầu

Néi dung tæng kÕt:+ Nh÷ng ®Æc s¾c nghÖ thuËt.+ chñ ®Ò t tëng.+ §¸nh gi¸ chung vÒ gi¸ trÞ t¸c

phÈm.* Củng cố:- Thiªn nhiªn vung rõng U Minh ®îc miªu t¶ cã g× ®Æc s¾c?- Nh©n vËt «ng N¨m Hªn ®îc miªu t¶ nh thÕ nµo? ý nghÜa?- Nh÷ng nÐt ®Æc s¾c nghÖ thuËt cña t¸c phÈm?* DÆn dß:



- Häc bµi ë nhµ.- ¤n tËp chuÈn bÞ cho hai tiÕt kiÓm tra v¨n häc giê sau. -----------------------------------------------------------------------------------------------Tiết 98-99 KIỂM TRA VĂN HỌC

I. Môc tiªu cÇn ®¹t: Giúp Hs - N¾m ®îc nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ lÞch sö V¨n häc ViÖt

Nam, çc t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm tiªu biÓu ®· häc trong SGK Ng÷ v¨n 12 n©ng cao tËp hai.

- Cã kü n¨ng tr¶ lêi çc c©u hái vµ ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ v¨n b¶n v¨n häc, ®Æc biÖt lµ çc t¸c phÈm v¨n xu«i.II- ChuÈn bÞ

- HS «n tËp kiÕn thøc chuÈn bÞ cho giê kiÓm tra.- GV ra ®Ò, ®¸p ¸n, chuÈn bÞ cho néi dung kiÓm tra.

III- TiÕn tr×nh lªn líp

* Ghi đề bµi kiÓm tra:- C©u 1: ( 2® ) Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ nhµ v¨n T« Hoµi?- C©u 2: ( 2® ) Nªu ý nghÜa nh©n ®¹o cña truyÖn ng¾n Vî nhÆt ( Kim L©n )?- C©u 3: ( 6® ) Rừng xà nu là tác phẩm tiêu biểu cho khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn trong văn học 45-75 . Anh ( chị ) hãy phân tích làm rõ *Yªu cÇu cÇn ®¹t:- C©u 1:+ Nªu ®îc çc nÐt chÝnh vÒ cuéc ®êi nhµ v¨n: Tªn, n¨m sinh, mÊt, quª qu¸n.+ Sù nghiÖp v¨n häc: phong çch, nghÖ thuËt s¸ng t¸c, thÓ lo¹i, çc t¸c phÈm chÝnh..- C©u 2:

+ Gi¸ trÞ nh©n ®¹o: T×nh nh©n ¸i, cu mang ®ïm bäc nhau, kh¸t väng híng tíi sù sèng vµ h¹nh phóc.

§iÒu mµ Kim L©n muèn nãi lµ: trong bèi c¶nh bi th¶m, gi¸ trÞ nh©n b¶n kh«ng mÊt ®i, con ngêi vÉn cø muèn ®îc lµ con ngêi, muèn ®îc nªn ngêi vµ muèn cuéc ®êi thõa nhËn hä nh nh÷ng con ngêi. Trµng lÊy vî lµ ®Ó tiÕp tôc sù sèng, ®Ó sinh con ®Î çi, ®Ó h-íng ®Õn t¬ng lai. Ngêi ®µn bµ ®i theo Trµng còng ®Ó ch¹y trèn çi ®ãi, çi chÕt ®Ó híng ®Õn sù sèng. Bµ cô Tø, mét bµ l·o gÇn ®Êt xa trêi nhng l¹i lu«n nãi ®Õn chuyÖn t¬ng lai, chuyÖn sung síng vÒ sau, nhen lªn niÒm hi väng cho d©u con. §ã chÝnh lµ søc sèng bÊt diÖt cña Vî nhÆt.

§Æc biÖt t×nh ngêi, lßng nh©n ¸i, sù cu mang ®ïm bäc cña nh÷ng con ngêi nghÌo ®ãi lµ søc m¹nh ®Ó hä vît lªn çi chÕt.



- Câu 3: Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách, nhưng cần đáp ứng các ý cơ bản sau:+ Về khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn trong văn học 45-75 :

- Hoàn cảnh lịch sử đặc biệt, quan điểm văn học phục vụ sự nghiệp CM…là cơ sở hình thành khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn trong văn học



- Cảm hứng lãng mạn: Qua cảm xúc bộc lộ trực tiếp trong lời trần thuật, miêu tả ( Kể câu chuyện bi tráng về cuộc đời T nú, Mai, miêu tả hình ảnh rừng xà nu…); qua việc khẳng định, đề cao vẻ đẹp và sức mạnh của con người, của thiên nhiên, đặt trong sự đối lập gay gắt với kẻ thù tàn bạo, man rợ.+ Giải thích vì sao trong văn học 45-75 khuynh hướng sử thi đi liền với cảm hứng lãng mạn: Cảm hứng lãng mạn phù hợp với xu thế và yêu cầu của thời đại cách mạng, với sự thức tỉnh ý thức, sức mạnh của quần chúng nhân dân – đó cũng là nôi dung sử thi của văn học thời đại ấy .* Cñng cè: GV nhËn xÐt chung giê kiÓm tra., Thu bµi.* DÆn dß: Chuẩn bị tiết học sau Kĩ năng lµm v¨n: Më bµi. -------------------------------------------------------------------------------------------Tiết 100 Làm văn : MỞ BÀI

I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh - N¾m ®îc mét sè ®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu cña phÇn më bµi. - Cã kü n¨ng viÕt më bµi nhanh, ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña phÇn më bµi. II/Ph¬ng tiÖn d¹y häc: S¸ch gi¸o khoa, s¸ch gi¸o viªnIII/ Ph¬ng ph¸p d¹y häc: Gîi t×m , Th¶o luËn IV/ tiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc 1 Ổn định lớp 2 Bµi míi:Hoạt động của Gv Hoạt động của Hs Nội dung cần đạtHo¹t ®éng 1: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm, yªu cÇu cña phÇn më bµi GV tæ chøc cho HS thùc hiÖn c¸c yªu

HS ®äc SGK, trả lời

I. Lý thuyÕt:1. §Æc ®iÓm vµ yªu cÇu cña

phÇn më bµi:- Më bµi - ®Æt vÊn ®Ò, cã ý nghÜa v« cïng quan träng ®èi víi ngêi viÕt, bµi viÕt: tiÒn ®Ò cho bµi viÕt hay hoÆc dë.- Yªu cÇu cÇn ®¹t cña më bµi: Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÊn ®Ò sÏ



cÇu (SGK)- Yªu cÇu cÇn ®¹t khi më bµi?- Çc vÊn ®Ò cÇn tr¸nh khi më bµi?

Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu çch më bµi.- Cã mÊy çch më bµi?- §Æc ®iÓm cña tõng çch më bµi?

®Ò cËp tíi.- Më bµi thêng cã hai phÇn dÉn ®Ò ( trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp ) vµ nªu vÊn ®Ò träng t©m cña bµi viÕt.Më bµi cÇn ®¹t

Më bµi nªn tr¸nh

- DÉn d¾t, träng t©m, cã giíi h¹n.- G©y ®îc chó ý cña ngêi ®äc.- Lêi v¨n tù nhiªn, ch©n thùc, gi¶n dÞ.

- DÉn ý kh«ng liªn quan träng t©m.- DÉn d¾t vßng vo, kh«ng tho¸t ý.- Sa vµo chi tiÕt cô thÓ cña phÇn th©n bµi.

2. Çch më bµi: Cã hai çch më bµi

- Trùc tiÕp: ®i th¼ng vµo vÊn ®Ò cÇn bµn.

- Gi¸n tiÕp: tõ ý kiÕn hoÆc ®¸nh gi¸, nhËn xÐt cña ngêi kh¸c ®a ngêi ®äc ®Õn vÊn ®Ò cÇn bµn.

VD: SGK tr 120.Ho¹t ®éng 3: Híng dÉn häc sinh th¶o luËn çc bµi tËp luyÖn tËp.

GV theo dõi nhận xét sửa ch÷a hoàn chỉnh

HS thực hiện theo yêu cầu

Çc tæ cö ®¹i diÖn tr×nh bµy

II. LuyÖn tËp:1. Bµi tËp 1:- Më bµi 1: Gi¸n tiÕp: tõ h×nh ¶nh trong th¬ cæ ®Õn bµi th¬ ChiÒu cña Hå DzÕnh- Më bµi 2: Trùc tiÕp tõ vÊn ®Ò ®Æt ra ngay trong bµi th¬.2. Bµi tËp 2:- Yªu cÇu häc sinh ph©n nhãm viÕt më bµi:Tæ 1,2 viÕt më ®Ò bµi sè 5Tæ 3,4 viÕt më ®Ò bµi sè 6.

* Củng cố: Tæng kÕt néi dung ®· häc, Giíi thiÖu mét sè më bµi ®Æc s¾c.* DÆn dß: Häc bµi ë nhµ, So¹n chuÈn bÞ bài học lý luËn: Gi¸ trÞ cña v¨n häc.

------------------------------------------------------------------------------------------------Tuần 28 ( Tiết 101 – 104 )



Tiết 101 – 102 Lí luận văn học : GIÁ TRỊ VĂN HỌC I/. Môc tiªu bµi häc : Gióp HS:- N¾m ®îc çc gi¸ trÞ c¬ b¶n cña v¨n häc.- Cã ph¬ng híng ®óng khi ®äc vµ kh¸m ph¸ çc gi¸ trÞ cña v¨n häc.II/ Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: SGK, SGV, ThiÕt kÕ bµi häcIII/ Phương pháp: Nêu c©u hái vấn đáp, th¶o luËn ; thực hành luyện tậpIV/ TiÕn tr×nh d¹y häc 1. Ổn định Tæ chøc: 3. Bµi míi:Hoạt động của Gv Hoạt động của Hs Nội dung cần đạtHo¹t ®éng : H-íng dÉn t×m hiÓu çc gi¸ trÞ v¨n häc.1- GV nªu c©u hái: ThÕ nµo lµ gi¸ trÞ v¨n häc? V¨n häc cã nh÷ng gi¸ trÞ c¬ b¶n nµo?

- HS dùa vµo néi dung SGK vµ nhËn thøc ç nh©n ®Ó tr¶ lêi c©u hái.

1. Kh¸i qu¸t chung+ Gi¸ trÞ v¨n häc lµ s¶n phÈm

kÕt tinh tõ qu¸ tr×nh v¨n häc, ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu kh¸c nhau cña cuéc sèng con ngêi, t¸c ®éng s©u s¾c tíi con ngêi vµ cuéc sèng.

+ Nh÷ng gi¸ trÞ c¬ b¶n:- Gi¸ trÞ thÈm mÜ.- Gi¸ trÞ nghÖ thuËt.- Gi¸ trÞ nhËn thøc.- Gi¸ trÞ gi¸o dôc.

2- Mét HS ®äc môc 1 SGK- GV nªu yªu cÇu: H·y nªu v¾n t¾t c¬ së xuÊt hiÖn vµ néi dung cña gi¸ trÞ thÈm mÜ vµ cho vÝ dô.

- GV thuyết giảng, phân tích thêm một số ví dụ minh họa giúp HS hiểu và nắm vững khái niệm

- GV nhËn xÐt vµ nhÊn m¹nh nh÷ng ý c¬ b¶n.

- HS ®äc- hiÓu, tãm t¾t thµnh nh÷ng ý chÝnh. Nªu vÝ dô cho tõng néi dung gi¸ trÞ thÈm mÜ.

2. Gi¸ trÞ thÈm mÜ+ C¬ së: - Con ngêi lu«n cã nhu cÇu

c¶m thô, thëng thøc çi ®Ñp.- ThÕ giíi hiÖn thùc ®· cã s½n

vÎ ®Ñp nhng kh«ng ph¶i ai còng cã thÓ nhËn biÕt vµ c¶m thô. Nhµ v¨n, b»ng n¨ng lùc cña m×nh ®· ®a çi ®Ñp vµo t¸c phÈm mét çch nghÖ thuËt, gióp ngêi ®äc võa c¶m nhËn ®-îc çi ®Ñp cuéc ®êi võa c¶m nhËn ®îc çi ®Ñp cña chÝnh t¸c phÈm.

=> Gi¸ trÞ thÈm mÜ lµ kh¶ n¨ng cña v¨n häc cã thÓ ®em ®Õn cho con ngêi nh÷ng rung ®éng tríc çi ®Ñp (çi ®Ñp cuéc sèng vµ çi ®Ñp cña chÝnh t¸c phÈm).



+ Néi dung:- V¨n häc ®em ®Õn cho con

ngêi nh÷ng vÎ ®Ñp mu«n h×nh, mu«n vÎ cña cuéc ®êi (thiªn nhiªn, ®Êt níc, con ngêi, cuéc ®êi, lÞch sö,). VÝ dô (…).

- V¨n häc ®i s©u miªu t¶ vÎ ®Ñp con ngêi (ngo¹i h×nh, néi t©m, t tëng- t×nh c¶m, nh÷ng hµnh ®éng, lêi nãi,… ). VÝ dô (…).

- V¨n häc cã thÓ ph¸t hiÖn ra vÎ ®Ñp cña nh÷ng sù vËt rÊt nhá bÐ, b×nh thêng vµ c¶ vÎ ®Ñp ®å sé, k× vÜ. VÝ dô (…).

- H×nh thøc ®Ñp cña t¸c phÈm (kÕt cÊu, ng«n ng÷,…) còng chÝnh lµ mét néi dung quan träng cña gi¸ trÞ thÈm mÜ. VÝ dô (…)

3- Mét HS ®äc môc 2 SGK- GV nªu yªu cÇu: H·y nªu v¾n t¾t néi dung vµ nh÷ng biÓu hiÖn cña gi¸ trÞ nghÖ thuËt, cho vÝ dô.

- GV nhËn xÐt vµ nhÊn m¹nh nh÷ng ý c¬ b¶n.

- HS ®äc- hiÓu, tãm t¾t thµnh nh÷ng ý chÝnh. Nªu vÝ dô cho tõng néi dung gi¸ trÞ nghÖ thuËt.

3. Gi¸ trÞ nghÖ thuËt- Gi¸ trÞ nghÖ thuËt lµ toµn bé

nh÷ng ph¬ng thøc, ph¬ng tiÖn, kü x¶o ®îc nhµ v¨n dïng ®Ò x©y dùng h×nh tîng nghÖ thuËt mang gi¸ trÞ thÈm mü.

- BiÓu hiÖn: + Çch nhµ v¨n sö dông ng«n

ng÷: dïng tõ, ®Æt c©u, gieo vÇn...

+ Çch nhµ v¨n chän läc çc chi tiÕt, miªu t¶, ph©n tÝch t×nh huèng, t©m lý..

+ Çch kÕt cÊu t¸c phÈm: më, triÓn khai, kÕt.

- Gi¸ trÞ nghÖ thuËt ®îc t¸ch khái gi¸ trÞ thÈm mü nhê lÝ thuyÕt vÒ tiÕp nhËn, gióp ngêi ®äc hiÓu v¨n häc cô thÓ h¬n

*Củng cố:- Em h·y nªu c¬ së, néi dung cña gi¸ trÞ thÈm mü trong v¨n häc?- Nªu néi dung vµ biÓu hiÖn cña gi¸ trÞ nghÖ thuËt?



5. DÆn dß:- Häc bµi ë nhµ.- So¹n, chuÈn bÞ tiÕp bµi cho giê sauTiết 103 Làm văn : LUYỆN TẬP VỀ CÁCH TRÁNH LỖI DIỄN ĐẠT CÓ NHIỀU KHẢ NĂNG HIỂU KHÁC NHAU.

I/. Môc tiªu cần đạt: Gióp HS:- NhËn biÕt ®îc mét sè çch diÔn ®¹t cã nhiÒu kh¶ n¨ng hiÓu kh¸c nhau.- BiÕt vËn dông kiÕn thøc vµo ®äc hiÓu v¨n b¶n, tr¸nh lèi viÕt c©u cã nhiÒu çch hiÓu kh«ng mong muèn.II/. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: SGK, SGV, ThiÕt kÕ bµi häcIII/ Phương pháp: Gîi ý tr¶ lêi c©u hái, th¶o luËn , hướng dẫn luyện tậpIV/ Tiến trình bài dạy : 1 Ổn định lớp 2 Kiểm tra bài cũ 3 Bài mới: Hoạt động của Gv Hoạt động của Hs Nội dung cần đạt+ Hướng dẫn Hs thực hành bài tập 1- Yêu cầu HS th¶o luËn t×m çc kh¶ n¨ng hiÓu kh¸c nhau ( cã nghÜa ) cho tõng c©u.

- GV theo dõi, định hướng thảo luận và thống nhất các cách hiểu- Yêu cầu HS Rót ra nhËn xÐt: Nguyên nhân dẫn tới việc có nhiều cách hiểu ở các câu trên ?

- HS trao đổi nhóm 2 , ghi lại kết quả và trình bày, lớp theo dõi, thảo luận thống nhất- HS đại diện nhóm được chỉ địnhTr×nh bµy lªn b¶ng.

1. Bµi tËp 1:a) Mçi c©u ë bµi tËp nµy ®Òu cã thÓ hiÓu theo nhiÒu kh¶ n¨ng. ChØ cÇn thªm vµi tõ vµo çc c©u nµy lµ nh÷ng kh¶ n¨ng hiÓu kh¸c nhau sÏ lé râ.- Xe kh«ng ( chë g× ) th× ®îc rÏ tr¸i. ( 1a )- Xe ( th× ) kh«ng ®îc rÏ tr¸i. ( 1b )- ChiÕc xe ®¹p ( nµy th× ) nÆng qu¸. ( 2a )- ChiÕc xe ( nµy th× ) ®¹p nÆng qu¸. ( 2b )- M¸y næ ( th× ) t¾t liªn tôc. ( 3a )- M¸y ( th× ) næ ( råi l¹i ) t¾t liªn tôc. ( 3b )- Ngêi thî lÆn ( Êy) léi trªn dßng s«ng ®Çy r¸c th¶i. ( 4a )- Ngêi thî ( Êy ) lÆn léi trªn dßng s«ng ®µy r¸c th¶i. ( 4b )- §«i ch©n kh«ng ( mang giµy ) nhóng xuèng níc. ( 5a )- §«i ch©n mang giµy ( th× ) kh«ng nhóng xuèng níc ( 5b )



+ Hướng dẫn Hs thực hành bài tập 2:

- GV tổ chức cho HS thực hành theo nhóm, gọi đại diện nhóm trình bày

- Theo dõi, hướng dẫn trao đổi, thống nhất cách hiểu và phương án sửa

- Rút kinh nghiệm tránh lỗi

Rót ra nhËn xÐt: Sö dông tõ ng÷ nh thÕ nµo th× dÉn tíi c©u cã nhiÒu çch hiÓu?

HS th¶o luËn t×m çc kh¶ n¨ng hiÓu kh¸c nhau ( cã nghÜa ) cho tõng c©u., nêu nguyên nhân, cách sửaTr×nh bµy lªn b¶ng

- Anh chµng mÆc ¸o s¬ mi tr¾ng ( th× ) trîn trßn m¾t nh×n c«. ( 6a )- Anh chµng mÆc ¸o s¬ mi ( th× ) tr¾ng trîn trßn m¾t nh×n c«. ( 6b )- Cã mét chiÕc xe l¨n ( ë ) trªn con ®êng sái(7a)- Cã mét chiÕc xe ( ®ang ) l¨n trªn con ®êng sái ( 7b )- C¶ nhµ h¸t ( ®ang ) say sa theo tiÕng ®µn vÜ cÇm. ( 8a )- C¶ nhµ ( ®ang ) h¸t say sa theo tiÕng ®µn vÜ cÇm. ( 8b )b) Çc c©u cã nhiÒu kh¶ n¨ng hiÓu trên ®©y ®Òu cã chung mét ®Æc ®iÓm ng÷ ph¸p: Cã mét yÕu tè theo kh¶ n¨ng nµy th× thuéc vÒ chñ ng÷, theo kh¶ n¨ng kh¸c th× thuéc vÒ vÞ ng÷.c) HS tù rót çch söa ®Ó mçi c©u ®îc hiÓu theo mét kh¶ n¨ng x¸c ®Þnh.2. Bµi tËp2:a) Mçi c©u trong bµi tËp cã thÓ hiÓu theo nhiÒu kh¶ n¨ng:- T«i kh«ng ®i ®©u ( nhÐ ). “ T«i nhÊt ®Þnh kh«ng ®i” ( 1a )- T«i kh«ng ®i ®©u ( c¶ ). : N¬i nµo t«i còng kh«ng ®i”. ( 1b )- Th»ng bÐ cã thÓ b¬i qua s«ng. “ Th»ng bÐ cã ®ñ n¨ng lùc ®Ó b¬i qua s«ng” ( 2a )- Th»ng bÐ cã thÓ b¬i qua s«ng. “ Cã kh¶ n¨ng x¶y ra sù kiÖn lµ th»ng bÐ b¬i qua s«ng”. ( 2b)- B©y giê th× nã ( buéc ) ph¶i lªn ®êng råi. ( 3a )- B©y giê th× nã ( h¼n ) ph¶i lªn ®êng råi. (3b )- Anh Êy nãi nghe cã ®îc kh«ng? “ Anh Êy nãi, anh cã nghe ®îc kh«ng?”. ( 4a )- Anh Êy nãi nghe cã ®îc kh«ng?



+ Hướng dẫn HS thực hành bài tập số 3: - Tổ chức cho Hs thảo luận, và trình bày kết quả- Rút kinh nghiệm về diễn đạt

- HS th¶o luËn t×m çc kh¶ n¨ng ph©n lo¹i tõ ®©u trong c©u th¬?Çch hiÓu ®©u lµ tõ phiÓm ®Þnh ®óng h¬n hay lµ tõ phñ ®Þnh?

“ Anh Êy nãi nghe cã hay kh«ng?”. ( 4b ) - G· ( cã ý ) ®Þnh ( lµ) ®o¹t tµi s¶n thõa kÕ cña c¶ hai chÞ em. ( 5a )- G· ®Þnh ®o¹t tµi s¶n thõa kÕ cña c¶ hai chÞ em. ( 5b )- ChÞ lÊy s¸ch ( ®Ó ) cho t«i. ( 6a )- ChÞ lÊy s¸ch cho ( gióp ) t«i. ( 6b )- §»ng Êy ( ë phÝa Êy ) cã chuyÖn g× kh«ng? ( 7a)- §»ng Êy ( ban ) cã chuyÖn g× kh«ng? ( 7b )b) VÒ mÆt tõ vùng, çc trêng hîp cã nhiÒu kh¶ n¨ng hiÓu trªn ®©y ®Òu cã hiÖn tîng ®ång ©m hay ®a nghÜa.3. Bµi tËp 3:- NÕu t¸ch c©u “ Ç ®©u ®íp ®éng díi ch©n bÌo” ra khái bµi th¬, mµ hiÓu ®©u lµ tõ phñ ®Þnh, th× ®ã lµ mét kh¶ n¨ng cã thÓ chÊp nhËn ®îc. Nhng nÕu ®Æt vµo trong chØnh thÓ cña bµi th¬, çch hiÓu Êy l¹i lµm háng kh«ng khÝ cña c¶ bµi th¬. thùc ra nhµ th¬ dïng thñ ph¸p dïng ®éng t¶ tÜnh nh thÕ hiÓu ®©u lµ tõ phiÕm ®Þnh sÏ phï hîp h¬n.- Trµn ngËp bµi Trµng giang lµ nh÷ng g× m¬ hå, kh«ng cè ®Þnh, do ®ã hiÓu ®©u trong c©u §©u tiÕng lµng xa v·n chî chiÒu lµ tõ phiÕm ®Þnh ( ë ®©u cã tiÕng lµng xa v·n chî chiÒu) sÏ nhÊt qu¸n h¬n khi hiÓu ®ã lµ tõ phñ ®Þnh.

* Củng cố: GV tæng kÕt: + C©u cã nhiÒu çch hiÓu cã thÓ n¶y sinh do cÊu tróc ng÷ ph¸p ( BT1), hay do nguyªn nh©n tõ vùng ( BT 2 )



+ Muèn x¸c ®Þnh râ nghÜa cña c©u cã nhiÒu kh¶ n¨ng hiÓu cÇn c¨n cø vµo ng÷ c¶nh, hoÆc sù kh¸c biÖt vÒ träng ©m.+ Kh«ng nªn viÕt c©u cã nhiÒu kh¶ n¨ng hiÓu trong v¨n b¶n hµnh chÝnh, khoa häc.* DÆn dß: - Hoµn thiÖn bµi tËp ë nhµ, Häc bµi. - So¹n chuÈn bÞ lµm v¨n: Th©n bµi. -----------------------------------------------------------------------------------Tiết 104 Làm văn : THÂN BÀI

I/ Mục tiêu cần đạt : Giúp Hs - N¾m ®îc mét sè ®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu cña phÇn th©n bµi. - Cã kü n¨ng viÕt th©n bµi nhanh, ®¸p øng çc yªu cÇu cña phÇn th©n bµi. II/ Phương tiện : S¸ch gi¸o khoa, s¸ch gi¸o viªnIII/ Ph¬ng ph¸p d¹y häc: Gîi t×m , Th¶o luËn IV / TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc1. Ổn định tæ chøc:2 KiÓm tra: 3 Bài mới: Hoạt động của Gv Hoạt động của Hs Nội dung cần đạtHo¹t ®éng 1: Tổ chức cho HS đọc – hiểu những nội dung chính của bài học GV tæ chøc cho HS thùc hiÖn çc yªu cÇu (SGK)- Yªu cÇu cÇn ®¹t khi viÕt th©n bµi?- Çc vÊn ®Ò cÇn tr¸nh khi viÕt th©n bµi?

HS ®äc SGK, trả lời các nội dung- Nhiệm vụ- Cấu trúc.- Sự khác nhau của phần mở bài và thân bài- Cách tổ chức đoạn văn của thân bài

I. Lý thuyÕt:1. §Æc ®iÓm vµ yªu

cÇu cña phÇn th©n bµi:- Th©n bµi - ®Æt vÊn ®Ò, lµ phÇn chÝnh, quan träng, dµi nhÊt bµi v¨n, có nhiệm vụ làm sáng tỏ vấn đề mà mở bài đã đặt ra- CÊu tróc phÇn th©n bµi gåm + Luận điểm 1 Luận cứ1 + Luận điểm 2 Luận cứ 2 + Luận điểm 3… Luận cứ 3= > Mỗi luận điểm thường viết một đoạn văn - Çch tæ chøc ®o¹n v¨n phÇn th©n bµi thêng ®i theo cÊu tróc diÔn dÞch, quy n¹p hoÆc tæng – ph©n – hîp. ViÖc chuyÓn ®o¹n



Ho¹t ®éng 2: Hướng dẫn HS luyện tập T×m hiÓu kÕt cÊu th©n bµi qua VB- GV yêu cầu Hs thực hành cá nhân và trình bày, trao đổi tập thể thống nhất nội dung ( Đọc văn bản, tìm hiểu kết cấu) - Cã mÊy ®o¹n v¨n, mçi ®o¹n c©u nµo lµ c©u chñ ®Ò? ý nghÜa cña luËn ®iÓm?- §Æc ®iÓm kÕt cÊu cña tõng ®o¹n v¨n?

- HS làm việc cá nhân và tham gia phát biểu ý kiến trao đổi theo định hướng của GV

thêng sö dông c©u, tõ, côm tõ ®Ó t¹o ý liÒn m¹ch.2. Ph©n tÝch ®Æc ®iÓm cña th©n bµi qua mét v¨n b¶n cô thÓ:- V¨n b¶n: Khan hiÕm níc ngät ( TrÞnh V¨n ) A. më bµi* KÕt cÊu 3 phÇn: B th©n bµi; C kÕt bµi.* Th©n bµi :Gåm 4 ®o¹n v¨n:+ §o¹n 1: LuËn ®iÓm ®Æt ë c©u chñ ®Ò ®Çu ®o¹n: §óng lµ bÒ mÆt qu¶ ®Êt mªnh m«ng lµ níc, nhng ®ã lµ níc mÆn chø ®©u ph¶i lµ níc ngät, l¹i cµng kh«ng ph¶i níc s¹ch.+ §o¹n 2: LuËn ®iÓm thÓ hiÖn trong c©u chñ ®Ò ®Æt ë cuèi ®o¹n: ThiÕu n-íc, ®Êt ®ai sÏ kh« c»n, c©y cèi, mu«n vËt kh«ng sèng næi.+ §o¹n 3: LuËn ®iÓm ë c©u chñ ®Ò ®Çu ®o¹n: Nguån níc ngät l¹i ph©n bè rÊt kh«ng ®Òu.+ §o¹n 4: LuËn ®iÓm ë c©u chñ ®Ò ®Çu ®o¹n: Chí nghÜ r»ng cø khoan thËt s©u xuèng lßng ®Êt lµ cã thÓ lÊy ®îc níc.

Ho¹t ®éng 3: H-íng dÉn häc sinh th¶o luËn bµi tËp luyÖn tËp.- Yêu cầu Hs thực hành cá nhân và tham gia phát biểu + X¸c ®Þnh ba

HS tìm hiểu văn bản, tham gia ý kiến trao đổi, thống nhất theo định hướng của Gv

II. LuyÖn tËp:* Văn bản: Lợi thế người di sau

- Më bµi: Mét quèc gia, d©n téc chËm ph¸t triÓn hoµn toµn cã thÓ ®uæi kÞp c¸c níc ph¸t triÓn nÕu biÕt häc hái kinh nghiÖm c¸c d©n téc, quèc gia ®i tríc.



phÇn më, th©n, kÕt cña VB?+ PhÇn thân bµi gåm mÊy ®o¹n v¨n? x¸c ®Þnh chñ ®Ò tõng ®o¹n?

- Th©n bµi: gåm 4 ®o¹n+ §o¹n 1: Ph©n tÝch, chøng minh níc ta ®· ®æi míi.+ §o¹n 2: Ph©n tÝch, chøng minh, VN v× ®i sau nªn nh×n râ çc c¬ héi vµ th¸ch thøc khi gia nhËp çc tæ chøc kinh tÕ thÕ giíi.+ §o¹n 3: Ph©n tÝch, chøng minh VN v× ®i sau nªn thÊy ®îc çc vÊn ®Ò ph¶i øng phã, gi¶i quyÕt ®Ó ph¸t triÓn nhanh, bÒn v÷ng.+ §o¹n 4: ChØ ra nh÷ng tr× trÖ, l¹c hËu cña t×nh h×nh ®Êt níc nh lµ nh÷ng b¸o ®éng.

- KÕt bµi: Rót ra bµi häc cho ngêi ®i sau lµ kh«ng chØ häc lµm giµu mµ ph¶i biÕt rót kinh nghiÖm, ®Ò ra çc biÖn ph¸p h÷u hiÖu phßng chèng tiªu cùc trong mäi lÜnh vùc ®êi sèng.

* Cñng cè: - Tæng kÕt néi dung ®· häc.- Giíi thiÖu mét sè th©n bµi ®Æc s¾c.* DÆn dß:- Häc bµi ë nhµ.- So¹n chuÈn bÞ ®äc v¨n: Sè phËn con ngêi ( M. S« l« khèp ) -----------------------------------------------------------------------------------------------Tuần 29 ( Tiết 105 – 108 )Tiết 105- 106 Đọc văn : SỐ PHẬN CON NGƯỜI ( Sô-lô- khốp ) I/ Mục tiêu cần đạt: Gióp HS:

- HiÓu râ tÝnh çch Nga kiªn cêng, nh©n hËu.- N¾m ®îc nghÖ thuËt kÓ chuyÖn, kh¾c ho¹ tÝnh çch vµ sö

dông chi tiÕt cña S«-l«-khèp.- Cïng suy ngÉm vÒ sè phËn con ngêi: Sè phËn mçi ngêi thêng

kh«ng ph¼ng phiu mµ ®Çy Ðo le, tr¾c trë. Con ngêi ph¶i cã ®ñ b¶n



lÜnh vµ lßng nh©n hËu ®Ó lµm chñ sè phËn cña m×nh, vît lªn sù c« ®¬n, mÊt m¸t, ®au th¬ng. II/ Ph¬ng ph¸p vµ ph¬ng tiÖn d¹y häc

- Ph¬ng ph¸p thuyÕt tr×nh kÕt hîp víi ph¸t vÊn theo tiÕn tr×nh quy n¹p.

- Ph¬ng tiÖn chÝnh: SGK, SGV, Gi¸o ¸n, cã thÓ su tÇm mét sè tranh ¶nh vÒ S«-l«-khèp vµ vÒ ®Êt níc vµ con ngêi Nga (thêi X«-viÕt) cã thÓ sö dông mét sè ®Üa h¸t quen thuéc thêi chiÕn tranh chèng Ph¸t xÝt. III/ Tiến trình bài dạy :

1. Ổn định lớp2. Kiểm tra bài cũ3. Bài mới:Ho¹t ®éng cña

thÇy Ho¹t ®éng cña

trßNéi dung cÇn ®¹t

Ho¹t ®éng 1: Tæ chøc t×m hiÓu chung về tác gỉa, tác phẩm1. Yêu cầu Hs dựa vào phần tiểu dẫn, bài soạn, trình bày những nét lớn về tác giả, tác phẩm- GV theo dõi, định hướng và chốt lại những ý chính yêu cầu Hs nắm kĩ làm cơ sở để đọc- hiểu tác phẩm

HS ®äc TiÓu dÉn (SGK) tãm t¾t nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ S«-l«-khèp.

HS lµm viÖc ç nh©n, ph¸t biÓu

I. T×m hiÓu chung1. T¸c gi¶ - A.S«-l«-khèp (1905-1984)

lµ nhµ v¨n X«-viÕt lçi l¹c, ®îc vinh dù nhËn gi¶i thêng Nobel vÒ v¨n häc n¨m 1965 («ng cßn ®îc nhËn gi¶i thëng v¨n häc Lª-nin, gi¶i thëng v¨n häc quèc gia).

- Cuéc ®êi vµ sù nghiÖp cña S«-l«-khèp g¾n bã mËt thiÕt víi sù ra ®êi cña mét chÕ ®é- chÕ ®é x· héi chñ nghÜa t¹i vïng ®Êt S«ng §«ng trï phó, ®Ëm b¶n s¾c v¨n ho¸ ngêi d©n C«d¾c.

Lµ nhµ v¨n xuÊt th©n tõ n«ng d©n lao ®éng, S«-l«-khèp am hiÓu vµ ®ång c¶m s©u s¾c víi nh÷ng con ngêi trªn m¶nh ®Êt quª h¬ng. §Æc ®iÓm næi bËt trong chñ nghÜa nh©n ®¹o cña S«-l«-khèp lµ viÖc quan t©m, tr¨n trë vÒ sè phËn cña ®Êt níc, cña d©n téc, nh©n d©n còng nh vÒ sè phËn ç nh©n con ngêi.

- Phong çch nghÖ thuËt cña



S«-l«-khèp: nÐt næi bËt lµ viÕt ®óng sù thËt. ¤ng kh«ng nÐ tr¸nh nh÷ng sù thËt dï kh¾c nghiÖt trong khi ph¶n ¸nh nh÷ng bøc tranh thêi ®¹i réng lín, nh÷ng c¶nh ®êi, nh÷ng ch©n dung sè phËn ®au th¬ng. Trong s¸ng t¸c cña «ng, chÊt bi vµ chÊt hïng, chÊt sö thi vµ chÊt t©m lÝ lu«n ®îc kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn.

2. HS dùa vµo TiÓu dÉn ph¸t biÓu vÞ trÝ cña truyÖn ng¾n Sè phËn con ngêi trong nÒn v¨n häc X«-viÕt.- Gv thuyết giảng thêm những yếu tố về hoàn cảnh ra đời giúp hS hiểu tác phẩm

HS ph¸t biÓu vÞ trÝ cña truyÖn ng¾n Sè phËn con ngêi trong nÒn v¨n häc X«-viÕt.

2. T¸c phÈm - Vị trí :TruyÖn ng¾n Sè phËn

con ngêi cña S«-l«-khèp lµ cét mèc quan träng më ra ch©n trêi míi cho v¨n häc X« ViÕt. TruyÖn cã mét dung lîng t t-ëng lín khiÕn cho cã ngêi liÖt nã vµo lo¹i tiÓu thuyÕt anh hïng ca.

- Hoàn cảnh ra đời: + Bầu không khí dân chủ ở Liên Xô

năm 1956 – thời điểm tác phẩm được in- đã tác động đến việc lựa chọn nhân vật, giọng điệu người kể chuyện và vấn đề đặt ra của tác phẩm.

+ Sau chiến tranh TG thứ II, trong văn học Nga và vawnhocj thế giới rộ lên xu hướng tìm hiểu số phạn con người ( Ông già và biển cả - Hê minh uê )

Ho¹t ®éng 2: Tæ chøc ®äc- hiÓu v¨n b¶n1. GV ®Þnh híng ®Ó HS ph©n tÝch nỗi đau, sự mất mát của con người do chiến tranh qua số phận của 2 nhân vật Xô cô Lốp và Va ni aa) Ph©n tÝch hoµn c¶nh vµ

HS ph©n tÝch sos phận 2 nhân vật qua diến biến truyện (HS lµm viÖc c¸ nh©n, tham gia ý kiến ph¸t biÓu tríc líp).

Nhấn mạnh: Trước đây mặc dù bị đày đọa trong trại tập trung, nhưng anh vẫn luôn vững vàng . Còn giờ đây, khi người thân cuối

II. §äc- hiÓu v¨n b¶n1. Số phận của Xô cô Lốp , cậu bé

Va ni a và nỗi đau , sự mất mát của con người do chiến tranh:

a) Hoµn c¶nh vµ t©m tr¹ng An-®r©y X«-c«-lèp sau chiÕn tranh : - Anh ®· lÇn lît mÊt tÊt c¶ ngêi th©n. Anh đã “ch«n niÒm vui s-íng vµ niÒm hi väng cuèi cïng trªn ®Êt ngêi…, ®Êt §øc…, Trong ngêi cã c¸i g× ®ã vì



t©m tr¹ng An-®r©y Sau khi chiÕn tranh kÕt thóc vµ tríc khi gÆp bÐ Va-ni-a.b) Cảm nhận của em về số phận của Va ni a?

- Theo em tác giả muốn gửi gắm điều gì qua việc khắc họa số phận của 2 nhân vật?

cùng bị giết hại, anh như sụp đổ với nỗi đau cùng cực

HS rút ra ý nghĩa

tung ra” trë thµnh “ngêi mÊt h«n”. => X«-c«-lèp r¬i vµo nçi ®au cïng cùc.

- Anh đã t×m ®Õn chÐn rîu ®Ó dÞu bít nçi ®au: “ph¶i nãi r»ng t«i ®· thËt sù say mª çi mãn nguy h¹i Êy”. X«-c«-lèp biÕt râ sù nguy h¹i cña rîu nh-ng anh vÉn cø uèng => Anh đã rơi vào cuộc sống bế tác vô nghĩa

b) Số phận cậu bé Va ni a: Cũng là một nạn nhân của chiến tranh Phát xít tàn khốc – Trở thành mồ côi lang thang , bơ vơ trong cuộc đời

- Chân dung : “…thằng bé rách bươm xơ mướp. Mặt mũi thì bê bết nước dưa hấu, lem luốc, bụi bặm, bẩn như ma lem… nhưng cặp mắt – cứ như những ngôi sao sáng ngời sau trận mưa đêm!” => toát lên vẻ ngây thơ tội nghiệp

- Những câu trả lời kiểu trẻ con khiến Xô Cô Lốp không cầm được nước mắt Hình ảnh những giọt nước mắt

thấm đẫm đoạn trích => nỗi đau không thể diÔn t¶ thµnh lêi, chØ cã thÓ diÔn t¶ b»ng nh÷ng giät níc m¾t.

Qua số phận của hai nhân vật, tác giả biÓu d¬ng, ngîi ca khÝ ph¸ch anh hïng cña nh©n d©n Nga . S«-l«-khèp còng kh«ng ngÇn ng¹i nãi lªn çi gi¸ rÊt ®¾t cña chiÕn th¾ng, nh÷ng ®au khæ tét cïng cña con ngêi do chiÕn tranh g©y nªn- søc tè ço chiÕn tranh ph¸t xÝt m¹nh mÏ cña t¸c phÈm.

2. Hướng dẫn thảo luận câu hỏi 2 ( SGK ): Quyết định

(HS th¶o luËn tập thể theo sự hướng dẫn của Gv).

2. Xô Cô Lốp nhận Va ni a làm con nuôi:

b) An-®r©y gÆp bÐ Va-ri-a



nhanh chóng của Xô Cô Lôp khi nhận bé Va ni a làm con nuôi và niềm vui của hai người nói lên điều gì?b) An-®r©y ®· nhËn bÐ Va-ri-a lµm con nh thÕ nµo? §iÒu g× ®· khiÕn anh cã quyÕt ®Þnh nhanh chãng nhvËy?

Gi÷a lóc ®ang l©m vµo t©m tr¹ng buån ®au, bÕ t¾c, An-®r©y ®· gÆp bÐ Va-ri-a, còng lµ mét n¹n nhân ®¸ng th¬ng cña chiÕn tranh. T¸c gi¶ t¶ viÖc X«-c«-lèp nhËn Va-ri-a lµm con nu«i rÊt s©u s¾c vµ c¶m ®éng.

- Khi nh×n thÊy Va-ri-a tõ xa: “Th»ng bÐ r¸ch b¬n x¬ m-íp.... cÆp m¾t th× cø nhnhiÒu ng«i sao s¸ng sau trËn ma ®ªm” råi “thÝch ®Õn nçi b¾t ®Çu thÊy nhí nã”.=> Cái nhìn tự nhiên của một người rất yêu mến trẻ con

- Vµ khi hiÓu râ t×nh tr¹ng cña Va-ri-a hiÖn t¹i, lßng th-¬ng xãt d©ng lªn thµnh nh÷ng giät níc m¾t nãng hæi. Anh quyÕt ®Þnh nhËn Va-ri-a lµm con.vì “ không thể để mình với nó chìm nghỉm riêng rẻ được “

=> Trái tim giàu lòng nhân ái, nhạy cảm trước nỗi đau của con người

- Tác giả đã diễn tả niềm vui của hai cha con như thế nào ? Qua đó , nhà văn muốn nói điều gì?- Víi lßng nh©n hËu, X«-c«-lèp t×m mäi c¸ch bï ®¾p t×nh c¶m cho Va-ri-a, ch¨m sãc nã. ë toµn bé ®o¹n nµy, ®iÓm nh×n cña t¸c gi¶ hoµn toµn phï hîp víi ®iÓm nh×n cña nh©n vËt vµ v× vËy g©y ®îc niÒm xóc ®éng trùc tiÕp

HS tìm chi tiết, phân tích giá trị biểu đạt và rút ra ý nghĩa?

HS làm việc cá nhân và tham gia ý kiến trao đổi tập thể

=> ở Xô Cô Lốp hai phẩm chất tưởng đối lập lại thống nhất: Tinh thần dũng cảm kiên cường trong chiến đấu trước kẻ thù và lòng nhân ái , nhân hậu bao la.

b) Niềm vui của hai cha con Xô Cô Lốp:

- X«-c«-lèp tuyªn bè anh lµ bè th× lËp tøc Va-ni-a chåm lªn «m h«n anh, rÝu rÝt lÝu lo vang c¶ buång l¸i... Cßn X«-c«-lèp “m¾t mê ®i”, “hai bµn tay lÈy bÈy”

=>Sức mạnh của tình yêu thương đã sưởi ấm trái tim cô đơn, đem lại niềm vui sống và khát vọng sống mãnh liêt cho con người. Đó cũng chính là sức sống bất diệt luôn tiềm ẩn trong tâm hồn, tình cảm của các thế hệ con người Nga mà tác giả muốn ngợi ca

.Câu hỏi 3 ( SGK )c) An-®r©y X«-c«-lèp ®· vît lªn nçi ®au vµ sù c« ®¬n nh thÕ nµo?

(HS lµm viÖc c¸ nh©n, ph¸t biÓu tríc líp)

c) Tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao c¶ vµ nghÞ lùc phi th êng cña X«-c«-lèp

- Khã kh¨n cña X«-c«-lèp khi nhËn bÐ Va-ri-a lµm con trong cuéc sèng thêng nhËt: viÖc nu«i dìng, ch¨m sãc..., nh÷ng rñi ro bÊt cø lóc nµo còng cã thÓ x¶y ra, ®Æc biÖt lµ viÖc kh«ng thÓ lµm “tæn th¬ng



tr¸i tim bÐ báng cña Va-ri-a”. Bªn c¹nh ®ã lµ nçi khæ t©m, d»n vÆt cña anh vÒ nh÷ng kÝ øc... vÕt th¬ng t©m hån vÉn ®au ®ín.

- X«-c«-lèp kh«ng ngõng v-¬n lªn trong ý thøc nhng nçi ®au, vÕt th¬ng lßng kh«ng thÓ nµo hµn g¾n. §ã chÝnh lµ bi kÞch s©u s¾c trong sè phËn cña X«-c«-lèp. §ã còng lµ tÝnh ch©n thËt cña sè phËn con ngêi sau chiÕn tranh.

Câu hỏi 4 :Đoạn văn trữ tình cuối truyện chứa đựng những suy nghĩ gì của nhà văn về số phận con người? - Cho HS đọc phần Tri thức đọc – hiểu để nắm được khái niệm thuật ngữ “lời phát biểu trữ tình”. Từ đó tìm hiểu giá trị đoạn văn

- §o¹n kÕt t¸c phÈm lµ lêi nh¾c nhë, kªu gäi sù quan t©m, tr¸ch nhiÖm cña toµn x· héi ®èi víi mçi sè phËn ç nh©n (H×nh ¶nh “nh÷ng giät níc m¾t ®µn «ng hiÕm hoi nãng báng”, giät níc m¾t “trong chiªm bao”)

HS đọc phần Tri thức đọc-hiểu

HS lµm viÖc ç nh©n, ph¸t biÓu ý kiÕn

3. Đoạn kết tác phẩm - Tác giả bày tỏ nỗi băn khoăn lo

lắng về tương lai của 2 nhân vật “Hia con người côi cút…phía trước?”Nhưng nghĩ đến tính cách con người Nga, nhà văn cũng thể hiện thái độ tin tưởng: “Thiết nghĩ…có thể đương đàu với thử thách”

=> Qua đó, nhà văn khẳng định sức mạnh tiềm ẩn và những cống hiến thầm lặng của một thế hệ Xô Cô Lốp nói riêng và nhân dân Nga nói chung cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc.

- Kết thúc truyện là nỗi buồn thấm thía của nhà văn khi nghĩ đến cuộc sống hiện tại của các nhân vật “những giọt nước mắt nóng bỏng…”, với những thân phận côi cút, nhỏ nhoi, những mất mát, khổ đau không thể nguôi ngoai. Nhưng cảm xúc không bi lụy. Lời nhắn gửi của tác giả hàm nhiều ý nghĩa và hướng đến nhiều đối tượng : “ Cái chính ở đây là…đừng làm tổn thương trái tim em bé…”

Câu hỏi 6: Tìm hiểu nghệ thuật đặc sắc

HS lµm viÖc ç nh©n, ph¸t biÓu

4. Nghệ thuật đặc sắc của truyện- KiÓu truyÖn lång truyÖn:



của truyện? ý kiÕn.HS nhËn xÐt

vÒ nghÖ thuËt cña truyÖn

Có hai ngêi kÓ chuyÖn (t¸c gi¶ vµ nh©n vËt). => ®¶m b¶o tÝnh ch©n thùc, t¹o ra mét ph¬ng thøc miªu t¶ lÞch sö míi: lÞch sö trong mèi quan hÖ mËt thiÕt víi sè phËn c¸ nh©n.

- S¸ng t¹o nhiÒu t×nh huèng nghÖ thuËt, nhiÒu chi tiÕt t×nh tiÕt ®Ó kh¸m ph¸ chiÒu s©u tÝnh c¸ch nh©n vËt

Ho¹t ®éng 3: Tæ chøc Tìm hiểu chủ đề tác phẩm và tæng kÕt - HS nhËn xÐt vÒ nh÷ng suy nghÜ mµ nhµ v¨n göi g¾m qua t¸c phÈm.

- Yêu cầu HS tæng hîp kiÕn thøc vµ ph¸t biÓu tổng kết

.

1. HS nhËn xÐt vÒ nh÷ng suy nghÜ mµ nhµ v¨n göi g¾m qua t¸c phÈm.

HS tæng hîp kiÕn thøc vµ ph¸t biÓu

5. Chủ đề tư tưởng : Đoạn trích đã thể hiện chủ đề tác phẩm :

- Sự quan tâm đặc biệt của tác giả đối với số phận con người, những người lao động bình thường, số phận nhân dân lao động.

- Bày tỏ sự cảm thương, chia sẻ với khó khăn, nỗi đau của con người ,đồng thời còn nói lên khát vọng thầm kín mà mãnh liệt và tin vào sức mạnh vươn lên làm chủ số phận của họ

- Ngợi ca vẻ đẹp của con người Nga: kiên cường, dũng cảm, nhân hậu , vị tha và làm sống dậy một thời đại bi hùng của nhân dân Liên Xô trong cuộc chiến tranh chống Phát xitsbaor vệ tổ quốc và nhân phẩm con người.

=> Xô Cô Lốp không chỉ là hiện thân cho vẻ đẹp tinh thần Nga mà còn là biểu tượng cho con người thế kỉ XX.

III. Tæng kÕtVới nghệ thuật tự sự, nghệ thuật xây

dựng hình tượng nhân vật độc đáo, đặc sắc, tác giả đã giúp người đọc cảm nhận được số phận con người sau chiến tranh cũng như khát vọng vươn lên làm chủ số phận mình; hiểu và trân trọng những nét tính cách cao đẹp của con người Nga, dân tộc Nga.

Củng cố : Khái quát ý nghĩa điển hình của nhân vật Xô Cô Lốp. Qua đó thấy được quan niệm tích cực của nhà văn về vấn đề số phận con người ( Không bi lụy, bi quan)



Bài tập nâng cao : Tìm hiểu nghệ thuật thể hiện tâm lí nhân vật của tác giả - Lời nhân vật tự bộc lộ

Qua: - Các chi tiết nghệ thuật được lựa chọn.- Các tình huống và các mối quan hệ bộc lộ tâm lí

* Dặn dò : Chuẩn bị tiết học sau : Kĩ năng kết bài ………………………………………………………………………….

Tiết 107 Làm văn : KẾT BÀI

I/ Mục tiêu cần đạt : Giúp Hs- Nắm được một số đăc điểm và yêu cầu của phần kết bài.- Có kĩ năng viết kết bài nhanh và đáp ứng yêu cầu khi làm bài văn nghị luận.

II/ Phương pháp: Hướng dẫn luyện tập củng cố lí thuyếtIII/ Phương tiện : SGK, SGV, Thiết kế dạy học…IV/ Tiến trình bài dạy :

- Ổn định lớp - Kiểm tra bài cũ : Yêu cầu Hs nhắc lại một số hiểu biết về kết bài ; Mục đích,

nhiệm vụ, vai trò, tác dụng, tầm quan trọng…?- Bài mới

Hoạt động của Gv Hoạt động của GV Nội dung cần đạtHoạt động 1: Tổ chức cho Hs tìm hiểu những nội dung chính của bài học

- Gv nêu câu hỏi: Dựa vào SGK trình bày ngắn gọn những hiểu biết về phần mở bài

- Gọi 1 vài Hs trả lời, Gv tổng kết ý chính ( theo SGK )

- Hs tham gia xây dựng bài, nêu ngắn gọn:+ Mục đích, yêu cầu+ Một số cách kết bài+ Phân biệt mở bài, thân bài, kết bài?“ Tóm lại, đối tượng vận động chính trị và mục đích chính trị khác nhau quyết định nội dung và hình thức viết khác nhau của thơ văn HCM. Quan điểm sáng tác nhất quán này đã tạo nên cho Người một sự nghiệp văn thơ rất phong phú, đa dạng từ nội dung đến hình thức, từ tư tưởng đến thể loại , phong cách..”-“ Tạo được thói quen tốt là rất khó. Nhưng nhiễm

I/ Lí thuyết : 1. Đặc điểm, yêu cầu của phần kết bài: + Mục đích : Kết bài là phần cuối của bài văn, nhằm tổng kết “ gói lại” vấn đề đã đặt ra ở phần mở bài và giải quyết ở phần thân bài. Một kết bài hay còn tiếp tục khơi gợi suy nghĩ, tình cảm của người đọc.+ Yêu cầu : Kết bài vừa phải thâu tóm lại nội dung cơ bản của thân bài ( khái quat, nâng cao ); vừa phải khơi gợi suy nghĩ, tình cảm của người đọc. 2. Một số cách kết bài: + Tóm tắt và nhận xét về nội dung đã trình bày trong các phần trước- Ví dụ : SGK + Khái quát nội dung và kêu gọi hành động- Ví dụ : SGK + Khái quát nội dung và đặt ra câu hỏi



Hoạt động 2 ; Hướng dẫn luyện tập : Yêu cầu Hs theo dõi các bài tập trong SGk+ Bài tập 1 :( Bài tập nhận biết ) – Yêu cầu Hs đọc kĩ bài tập và xác định dạng kết bài của ngữ liệu 1 và 2+ Bài tập 2; bài tập vận dụng- HS đã chuẩn bị bài ở nhà - Gv gọi 4 HS lên bảng trình bày kết bài đã chuẩn bị, Yêu cầu lớp theo dõi, nhận dạng, nhận xét, Gv củng cố hoàn chỉnh.

thói quen xấu thì dễ. Có nên xem lại mình ngay từ mỗi người, mỗi gia đình để tạo nếp sống đẹp, văn minh cho xã hội?”

HS làm việc cá nhân, tham gia phát biểu Lớp theo dõi, trao đổi, thống nhất

- Hs được chỉ định lên bảng trình bày

- Lớp theo dõi ( Ghi vào vở )

- Lớp tham gia ý kiến nhận xét góp ý sửa chữa

nhằm khơi gợi suy nghĩ, tình cảm ở người đọc- Ví dụ : SGK+ Khái quat nọi dung và mở rộng, nâng cao vấn đề đã được bàn ở các phần trên- Ví dụ : SGKII/ Luyện tập :* Bài tập 1:+ Kết bài 1: Cách kết bài của nhà báo Hữu Thọ là cách kêu gọi hành động+ Kết bài 2: Người viết đặt ra câu hỏi để tiếp tục khơi gợi suy nghĩ, tình cảm của người đọc* Bài tập 2: - Một số kết bài của Hs viết cho đề bài viết số 5: + “ Tóm lại, phương pháp học đóng một vai trò quan trọng đối với mỗi con người trong thế giới hiện đại. Vì vậy, chúng ta cần phải “Học phương pháp học”- đó là kĩ năng đầu tiên và quan trọng nhất để mỗi người có thể hòa vào xu thế phát triển chung và tạo nên giá trị riêng của bản thân trong thế giới này.” ( Vy 12.5)+ “Tóm lại, dù nói gì chăng nữa thì “học phương pháp học” vẫn là nhân tố đầu tiên, quan trọng giúp mỗi người nắm bắt được khối lượng tri thức khổng lồ trong thế giới hiện đại, để mỗi người có thể tạo ra giá trị riêng và góp phần thúc đẩy sự phát triển chung. Nắm được phương pháp học thì bạn không chỉ bắt kịp thời đại mà còn có thể vượt lên thời đai. Tại sao không ?” ( Thu Hằng 12.5 )

Củng cố : Chốt lại 1 số dặc điểm của phần kết bài, giới thiệu một số kết bài ( Phần tham khảo – SGV , và bài làm của Hs ) giúp nắm vững phương pháp

Dặn dò: Chuẩn bị tiết trả bài số 6 – Soạn bài đọc văn : Ông già và biển cả -----------------------------------------------------------------------------------------------TiẾT 108 Làm văn : TRẢ BÀI VIẾT SỐ 6 ( Nghị luận về một hiện tượng đời sống)I/ Mục tiêu cần đạt : Giúp Hs

- Nắm được đặc điểm và yêu cầu cơ bản của đề làm văn bài số 6- Biết cách phân tích đề văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống; nhận ra

được ưu điểm và nhược điểm của bài viết.II/ Phương pháp : Hướng dẫn luyện tập , thực hành củng cố kĩ năng



III/ Phương tiện : Thiết kế dạy học, kết quả chấm bài số 6IV/ Tiến trình lên lớp:


Hoạt động của Gv Hoạt động của Hs Nội dung cần đạtHoạt động 1 : Hướng dẫn luyện tập tìm hiểu đề bài, lập dàn ý- GV yêu cầu Hs vận dụng trí nhớ đọc lại đề bài viết số 6 ( Kiểm tra thao tác tìm hiểu đề )-> Ghi đề lên bảng- Nêu câu hỏi tìm hiểu đề : Nội dung chính cần tập trung bàn luận? Thao tác lập luận ? Phạm vi tư liệu?- Tìm ý : Từ Cây xương rồng có thể gợi suy nghĩ đến điều gì?- Gọi 1 số Hs phát biểu suy nghĩ , Gv tổng hợp định hướng nghị luận - Hướng dẫn dàn ý đại cương

Hoạt động 2: Nhận xét đánh giá bài

Hs đọc đề bài theo trí nhớ

Hs nêu các yêu cầu về nội dung và hình thức

HS tham gia phát biểu suy nghĩ của cá nhân từ cây xương rồng

- Một số Hs tự nhận

* Đề bài :Đề : Suy nghĩ của em từ cây xương rồng I/ Tìm hiểu đề : + Nội dung : Suy nghĩ từ một hiện tượng đời sông quen thuộc : Cây xương rồng ( Đấu tranh sinh tồn nghiệt ngã; Sức sống mãnh liệt; Sự sống không bao giờ bị hủy diệt…)+ Yêu cầu :

- Thao tác lập luận : GT, PT, BL, SS…

- Phạm vi tư liêu: Thực tế đời sốngII/ Tìm ý, lập dàn ý:+ Thuyết minh về Cây xương rồng - Một loại cây có thể tồn tại và phát triển trên những vùng đất khô khan cằn cỗi, trong những điều kiện khí hậu khắc nghiệt nhất, nở những bông hoa tươi tắn ,tinh khiết…+ Có thể gợi nhiều suy nghĩ: - Cuộc đấu tranh sinh tồn nghiệt ngã nhưng cũng rất kì diệu - Sự sống không bao giờ bị hủy diệt - Cây xương rồng đầy gai, mọc trên vùng đất cát khô cằn vẫn phát triển và nở những bông hoa trắng nuốt, thanh khiết gợi liên tưởng đến những con người đầy nghị lực bản lĩnh, vượt lên những khó khăn trở lực mang đến cho cuộc đời nhiều điều tốt đẹp - Niềm tin vào cuộc sống khi gặp khó khăn trở lực…=> Dạng đề mở, HS có thể nêu lên những suy nghĩ khác nhau, miễn là có mối liên hệ với hiện tượng thiên nhiên nêu trong đề bài III/ Nhận xét đánh giá bài viết của Hs:



viết - Gọi HS tự nhận

xét mức độ bài viết của mình trên cơ sở đối chiếu phần dàn ý trên

- Gv nhận xét Ưu điểm, hạn chế, dẫn chứng qua bài làm

- Căn cứ ghi chép khi chấm và bài làm, Gv hướng dẫn sửa lỗi, rút kinh nghiệm

xét: Bài viết đã tập trung vào vấn đề trọng tâm chưa? Việc huy động kiến thức ra sao? Kết hợp các thao tác lập luận, các phương thức biểu đạt như thế nào?

HS theo dõi , đề xuất cách sửa lỗi

+ Ưu điểm : Đa số Hs hiểu được yêu cầu của đề bài , nắm được nội dung trọng tâm và có kĩ năng làm bài, có kết hợp các thao tác lập luận…+ Hạn chế : Một số bài viết còn lan man, ý liên tưởng chưa phù hợp, luận điểm chưa rõ ràng, mạch lạc , chưa thuyết phục, còn mắc lỗi hành văn, chính tả IV/ Sửa lỗi: + Lỗi hình thức: Trình bày, chữ viết, chính tả, hành văn ( Câu, đoạn )+ Lỗi nội dung: Lô gich lập luận , tính mạch lạc của đoạn mạch trong bài.V/ Trả bài, tổng kết điểm, đọc một vài mở bài, kết bài, đoạn văn hay giúp Hs tham khảo và rút kinh nghiệm cho bài làm sau

Củng cố : Nhấn mạnh 1 số yêu cầu khi làm bài văn nghị luận về một hiện tương đời sống.

Dặn dò: Soạn bài chuẩn bị tiết sau – Đọc văn : Ông già và biển cả ( He-ming-uê) ------------------------------------------------------------------------------------------------Tuần 30 ( Tiết 109 – 112 )Tiết 109- 110 ) Đọc văn : ÔNG GIÀ VÀ BIỂN CẢ ( Hê – ming – uê ) I/ Mục tiêu cần đạt: Giúp Hs

- Hiểu niềm tin, ý chí và nghị lực của con người được gửi gắm qua tác phẩm - Phân biệt được các kiểu ngôn ngữ đối thoại, đọc thoại nội tâm và hiểu cách viết

theo “nguyên lí tảng băng trôi” của Hê-minh-uê II/ Phương pháp và phương tiện :


- Ph¬ng tiÖn chÝnh: SGK, SGV, Gi¸o ¸n, cã thÓ su tÇm mét sè tranh ¶nh, phim truyÒn h×nh vµ Ên phÈm vÒ Hª-minh-uª cã ®Ó tr×nh chiÕu tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ. III/ Tiến trình lên lớp:

- Ổn định lớp- Kiểm tra bài cũ : Kiểm tra bài soạn của Hs- Bài mới: Nhắc lại một số tác phẩm văn học Mĩ mà Hs đã học ở THCS để giới thiệu

bài học mới ( Chiếc lá cuối cùng của O. Hen- ri và đoạn trích Con chó Bấc – Tiếng gọi nơi hoang dã của G. Lân-đơn )

Ho¹t ®éng cña GV

Ho¹t ®éng cña trß

Yªu cÇu cÇn ®¹t

Ho¹t ®éng 1: 1 HS ®äc I. T×m hiÓu chung



Tæ chøc t×m hiÓu chung- GV yªu cÇu 1 HS ®äc phÇn TiÓu dÉn (SGK) vµ Nªu nh÷ng ý chÝnh vÒ Hª-ming-uª, tiÓu thuyÕt ¤ng giµ vµ biÎn c¶, vÞ trÝ cña ®o¹n trÝch häc.

- GV nhËn xÐt vµ tãm t¾t nh÷ng néi dung c¬ b¶n.

phÇn TiÓu dÉn (SGK) vµ Nªu nh÷ng ý chÝnh vÒ Hª-ming-uª, tiÓu thuyÕt ¤ng giµ vµ biÎn c¶, vÞ trÝ cña ®o¹n trÝch häc.

- HS lµm viÖc c¸ nh©n và tham gia phát biểu

Hê-minh-uê là người đề xướng ‘nguyên lí tảng băng trôi” ( Một phần nổi, bảy phần chìm) với yêu cầu nhà văn không trực tiếp công khai phát ngôn cho ý tưởng của mình mà xây dựng những hình tượng có nhiều sức gợi để người đọc tự rút ra ẩn ý. Trong đó biện pháp nghệ thuật chủ yếu là dùng độc thoại nội tâm và dùng các ẩn dụ , các biểu tượng

1. O-nit Hª-ming-uª (1899- 1961): Sinh ra ở Oak Pác, bang I-li-noi, trong một gia đình trí thức

+ Cuộc đời, con người : Thích thiên nhiên hoang dã, thích thể tao, săn bắn, câu cá, thích phiêu lưu mạo hiểm. Sống xông xáo, giản dị ( Ông từng có mặt ở nhiều điểm nóng của TG : Đại chiến TG lần I, II, Chiến tranh chống Phát xít ở Tây ban Nha…)+ Được xem là một trong 2 nhà văn vĩ đại của nước Mĩ thế kỉ XX,®Ó l¹i dÊu Ên s©u s¾c trong v¨n xu«i hiÖn ®¹i ph¬ng T©y vµ gãp phÇn ®æi míi lèi viÕt truyÖn, tiÓu thuyÕt cña nhiÒu thÕ hÖ nhµ v¨n trªn thÕ giíi.

+ Nh÷ng tiÓu thuyÕt næi tiÔng cña Hª-ming-uª: MÆt trêi vÉn mäc (1926), Gi· tõ vò khÝ (1929), Chu«ng nguyÖn hån ai (1940).Những ngọn đồi xanh Châu Phi,Bên kia sông và đướ vòm cây lá… + TruyÖn ng¾n cña Hª-ming-uª ®îc ®¸nh gi¸ lµ nh÷ng t¸c phÈm mang phong vÞ ®éc ®¸o hiÕm thÊy, được viết theo “ nguyên lí tảng băng trôi”. Môc ®Ých cña nhµ v¨n lµ "ViÕt mét ¸ng v¨n xu«i ®¬n gi¶n vµ trung thùc vÒ con ngêi", thể hiện niềm tin bất diệt vào ý chí, nghị lực, lương tri con người

2. ¤ng giµ vµ biÓn c¶ (The old man and the sea)

+ §îc xuÊt b¶n lÇn ®Çu trªn t¹p chÝ §êi sèng.

+ T¸c phÈm g©y tiÕng vang lín vµ hai n¨m sau Hª-ming-uª ®îc trao gi¶i N«-ben.

+ Tãm t¾t t¸c phÈm (SGK).+ T¸c phÈm tiªu biÓu cho lèi

viÕt "T¶ng b¨ng tr«i"3. §o¹n trÝch



Gv nêu câu hỏi 1 ( SGK ) Xác định bố cục đoạn tríchHướng dẫn hs nêu nhận xét về sự chặt chẽ của bố cục

HS chia bố cục theo định hướng của SGk:+ Phần 1: Từ đầu… “bồng bềnh theo sóng” Miêu tả cuộc chinh phục con cá kiếm của ông lão+ Phần 2 : còn lại – Hành trình trở về

+ §o¹n trÝch n»m ë cuèi truyÖn.

+ §o¹n trÝch kÓ vÒ viÖc chinh phôc con ç kiÕm cña «ng l·o Xan-ti-a-g«. Qua ®ã ngêi ®äc c¶m nhËn ®îc nhiÒu tÇng ý nghÜa ®Æc biÖt lµ vÎ ®Ñp cña con ngêi trong viÖc theo ®uæi íc m¬ gi¶n dÞ nhng rÊt to lín cña ®êi m×nh vµ ý nghÜa biÓu tîng cña h×nh tîng con ç kiÕm. Tư tưởng chủ đạo : Niềm tin bất diệt vào con người

Ho¹t ®éng 2: Tæ chøc ®äc- hiÓu v¨n b¶n ®o¹n trÝch- GV yªu cÇu HS ®äc lít nhanh vµ tãm t¾t ®o¹n trÝch, sau ®ã nªu mét sè c©u hái vµ híng dÉn th¶o luËn.C©u hái 2 ( SGK )Nêu nhận xét của anh ( chị ) về nghệ thuật miêu tả con cá kiếm của tác giả và thái độ của ông lão đối với con cá như thế nào?C©u hái 2: H×nh ¶nh nh÷ng vßng lîn cña con ç kiÕm ®îc nh¾c ®i nh¾c l¹i trong ®o¹n v¨n gîi lªn nh÷ng ®Æc ®iÓm g× vÒ cuéc ®Êu gi÷a «ng l·o vµ co ç

1. HS ®äc ë nhµ, ®Õn líp tãm t¾t theo yªu cÇu cña GV.HS ®äc lít nhanh vµ tãm t¾t ®o¹n trÝch, sau ®ã tr¶ lêi vµ th¶o luËn mét sè c©u hái GV yªu cÇu.

II. §äc- hiÓu v¨n b¶n ®o¹n trÝch

1. Hình tượng ông lão và con cá kiếm:

a/ Con cá kiếm : + Qua các vòng lượn : Hình ảnh con

cá với các vòng lượn ( lặp đi, lặp lại) => Sự cố gắng cuối cùng mãnh liệt

trong cuộc đấu tranh sinh tồn của con cá.

+ Qua cảm nhận của ông lão :

Xúc giác thị giác -Những vòng lượn - Cái đuôii lớn-Áp lực sợi dây - Thân hình đồ sộ-Cảm giác đau đớn - Bộ vi to sụ

Gián tiếp Trực tiếp => Cảm nhận từ xa đến gần, từ gián tiếp đến trực tiếp, từ bộ phận đến toàn thể . Qua đó tác giả khắc họa vẻ đẹp dũng mãnh của con cá Biểu tượng cho thiên nhiên kì vĩ b/ Cuộc đấu giữa ông lão và con cá kiếm: Con cá > < Ông lão

Đấu tranh sinh tồn Khát vọng mưu sinhKiên cường vì 1 Thông minh kiên trì



(thêi ®iÓm, phong ®é, t thÕ,…)?C©u hái 3: C¶m nhËn vÒ con ç kiÕm tËp trung vµo nh÷ng gi¸c quan nµo cña «ng l·o? Chøng minh r»ng nh÷ng chi tiÕt nµy gîi lªn sù tiÕp nhËn tõ xa ®Õn gÇn, tõ bé phËn ®Õn toµn thÓ.C©u hái 4: H·y ph¸t hiÖn thªm mét líp nghÜa míi: ph¶i ch¨ng «ng l·o chØ c¶m nhËn ®èi tîng b»ng gi¸c quan cña mét ngêi ®i s¨n, mét kÎ chØ nh»m tiªu diÖt ®èi thñ cña m×nh? H·y t×m nh÷ng chi tiÕt chøng tá mét c¶m nhËn kh¸c l¹ ë ®©y, tõ đó nhËn xÐt vÒ mèi, liªn hÖ gi÷a «ng l·o vµ con ç kiÕm.C©u hái 5: So s¸nh h×nh ¶nh con ç kiÕm tríc vµ sau khi «ng l·o chiÕm ®îc nã. §iÒu nµy gîi cho anh (chÞ) suy nghÜ g×? V× sao cã thÓ coi con ç

Câu “ Hãy giữ đầu óc tỉnh táo và biết cách chịu đựng như một con người” => tiêu biểu nhất cho ý chí và niềm tin của ông lão trong cuộc đấu

Cái chết đẹp niềm tin và ý chí Nghị lực phi thường=> Cuộc đấu trí giữa hai cao thủ trong cuộc sinh tồn nghiệt ngã. Từ đó tác giả ngợi ca và tin tưởng vào con người, khẳng định trí tuệ và khả năng chịu đựng là hai nhân tố thể hiện sự khác biệt của con người và các loài khác c/ Thái độ của ông lão đối với con cá: Qua lời độc thoại

Trước khi Sau khi Khuất phục con cá bắt được con cá

Quyết tâm dốc hết Cảm thông Sức lực để chiến với con cá => Quan hệ + Người đi săn và con mồi + Hai kì phùng địch thủ + Hai người bạn + Con người và môi trường + Nhà văn miêu tả vẻ đẹp con cá là để đề cao vẻ đẹp của con người. Đối tượng chinh phục càng cao cả đẹp đẽ thì vẻ đẹp của con người đi chinh phục càng được tôn lên . Ông lão Xan-ti-a-gô là biểu tượng cho vẻ đẹp của Con người: thật giản dị và cũng thật ngoan cường trên hành trình sinh tồn và chinh phục đỉnh cao khát vọng+ Con cá kiếm là hình ảnh biểu tượng ch vẻ đẹp của thiên nhiên kì vĩ, Nó cũng là biểu tượng cho ước mơ khát vọng rất bình thường giản dị nhưng cũng vô cùng cao cả, kì diệu của con người.



kiÕm nh mét biÓu tîng?

Hoạt động 2: Tổ chức cho Hs tìm hiểu nghệ thuật đặc sắc của đoạn trích:- Nêu câu hỏỉ 4 ( SGK ) yêu cầu Hs làm việc cá nhân và tham gia hát biểu

- Hs thống kê số lần xuất hiện cụm từ “Lão nghĩ’ và phan bố số lần theo mốc trước và sau khi giết được con cá

- Lớp tham gia ý kiến trao đổi về ý nghĩa của các độc thoại, cá “khoảng trống” trong cách viết của tác gải

2/ Nghệ thuật đặc sắc : + Dùng độc thoại nội tâm : Có 24 lần

xuất hiện cụm từ “Lão nghĩ”=> 24 độc thoại :

- Trước khi lão giết được con cá : 15 lần => tất cả đều hướng đến việc phân tích tình hình và tự động viên bản thân nhằm tăng thêm sức mạnh chiến đấu

Ông lão đã già > < Con cá sung sức= > Cuộc chiến đấu rõ ràng là không cân sức- Sau khi giết được con cá : 9 lần =>

Ông lão hiện lên là một người biết phân tích tình hình và ý thức rõ công việc nhọc nhằn của mình. Đồng thời cho thấy tâm trạng không vui của ông lão, ngược lại là nỗi lo những bất trắc có thể xảy raNhư vậy, qua độc thoại có thể thấy ông lão là nhân vật tâm trạng, khiêm tốn, tự trọng, biết lượng sức mình, biết lo xa - Có 18 lần Lão nói lớn : ( ( Kiểu ngôn ngữ đối thoại ) – Trong đoạn văn thực chất cũng là độc thoại nội tâm => Ông lão tự phân thân, nói với chính mình để tìm nguồn sức mạnh bên trong nhằm vượt qua thử thách.+ Cách viết dung dị , hành văn có nhiều “khoảng trống” ; hình tượng mang tính đa nghĩa … theo “nguyên lí tảng băng trôi”

Hoạt động 3 : Tìm chủ đề đoạn trích - Gọi Hs phát biểu chủ đề , Gv chốt lại ý cơ bản

HS tham gia phát biểu

III/ Chủ đề : Qua hình ảnh ông lão Xan-ti-a-gô trong đoạn trích, tác giả gửi gắm niềm tin tưởng lớn lao vào con người. Trong bất kì hoàn cảnh nào “Con người có thể bị hủy diệt nhưng không thể bị đánh bại”

Ho¹t ®éng 3: Tæ chøc tæng kÕt- GV tãm t¾t l¹i

- HS tù viÕt phÇn tæng kÕt.

III. Tæng kÕt - §o¹n v¨n tiªu biÓu cho phong c¸ch viÕt ®éc ®¸o cña Hª-minh-uª: lu«n ®Æt con ngêi



bµi häc, yªu cÇu HS rót ra nh÷ng nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ chung vÒ ®o¹n trÝch.

®¬n ®éc tríc thö th¸ch. Con ngêi ph¶i vît qua thö th¸ch vît qua giíi h¹n cña chÝnh m×nh ®Ó lu«n v¬n tíi ®¹t ®îc míc m¬ kh¸t väng cña m×nh. Hai h×nh tîng «ng l·o vµ con c¸ kiÕm ®Òu mang ý nghÜa biÓu tîng gîi ra nhiÒu tÇng nghÜa cña t¸c phÈm. - §o¹n v¨n tiªu biÓu cho nguyªn lý “T¶ng b¨ng tr«i “ cña Hª-minh-uª.

* Củng cố : Gv chốt lại những nội dung cơ bản sau: - Văn bản cho thấy nghệ thuật kể chuyên bậc thầy của Hê-minh-uê với sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa các kiểu ngôn từ kể và tả, đặc biệt là miêu tả đối thoại, độc thoại nội tâm - Cách viết dung dị , chặt chẽ theo nguyên lí “ Tảng băng trôi” - Thể hiện niềm tin đối với con người* Dặn dò : Chuẩn bị làm bài viết số 7 ( Nghị luận xã hội - ở lớp ) ----------------------------------------------------------------------------------------------TiẾT 113 – 114 ) Làm văn : BÀI VIẾT SỐ 7 ( Nghị luận xã hội )I/ Mục tiêu cần đạt: Giúp Hs

- Nắm cách thức làm bài nghị luận xã hội đặt ra trong tác phẩm văn học.- Biết vận dụng kĩ năng đọc-hiểu văn bản văn học và những tri thức về dời sống xã

hội, những kinh nghiệm cá nhân vào việc viết bài văn.II/ Phương pháp : Kiểm tra tự luậnIII/ Phương tiện : Giấy làm bài theo mẫu chung ( HS chuẩn bị ), Đề bài + Hướng dẫn chấm (GV )IV/ Tiến trình lên lớp :

- Ổn định lớp - Nêu yêu cầu của tiết kiểm tra - Ghi đề bài lên bảng Đề bài viết : Từ các tác phảm Một người Hà Nội ( Nguyễn Khải) và Chiếc

thuyền ngoài xa ( Nguyễn minh Châu ), anh ( chị ) hãy bàn về vai trò của gia đình trong đời sống mỗi con người.

Yêu cầu : HS có thể triển khai bài làm theo nhiều cách khác nhau miễn là bảo đảm các yêu cầu cơ bản sau:* Về hình thức : Kết cấu bài viết rõ ràng, mạch lạc ( Bố cục , loogich lập luận …),

Kết hợp các thao tác lập luận hợp lí, hành văn sáng sủa thuyết phục * Về nội dung: + Nêu và phân tích ý nghĩa của vấn đề xã hội đặt ra trong tác phẩm : Cả hai tác phẩm nêu trong đề bài đều liên quan đến vấn đề gia đình :



- Truyện Một người Hà Nội ( Nguyễn Khải) đề cao vai trò to lớn của truyền thống gia đình ( nề nếp, gia phong …) trong việc tạo nên vẻ đẹp và chiều sâu văn hóa của những con người sống trên mảnh đất kinh kì- người Hà Nội, tạo nên vẻ đẹp văn hóa Hà Nội. ( gia đình bà Hiền)

- Truyện Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu rất giàu ý nghĩa. Mà trong đó, vấn đề nổi bật được đề cập là vấn đề gia đình. Qua tác phẩm, tác giả đã trực tiếp lên tiếng cảnh báo vấn đề bạo lực gia đình và hậu quả của nó

+ Phát biểu suy nghĩ và tình cảm của mình về vấn đề xã hội đặt ra trong tác phẩm : Vai trò của gia đình đối với đời sống mỗi con người

- Mỗi người đều cần có một gia đình, một mái ấm yêu thương để sống và trưởng thành. Bất hạnh lớn nhất của con người chính là không có được một mái ấm gia đình đúng nghĩa ( Phân tích, lí giải, chứng minh…)

- Gia đình với một truyền thống tốt đẹp, một nếp sống lành mạnh sẽ là cơ sở để bồi dưỡng và hình thành nhân cách tốt đẹp cho mỗi con người và ngược lại .

- Gia đình là nền tảng xã hội, gia đình có ấm no, hạnh phúc thì xã hội mới văn minh, tiến bộ + Định hướng ý thức, thái độ, tình cảm đối với gia đình . Xây dựng gia đình văn hóa, hạnh phúc, ấm no là nghĩa vụ , là trách nhiệm của mỗi người để góp phần xây dựng cuộc sống tốt đẹp …

----------------------------------------------------------------------------------------------Tuần 31 ( Tiết 113 – 116 )Tiết 113-114 Đọc văn : THUỐC ( Lỗ Tấn )

I/ Mục tiêu cần đạt : Giúp Hs - Hiểu được hai chủ đề của truyện ngắn : thực trạng lạc hậu của đa số người dân

và nỗi buồn đau của nhà cách mạng Trung Quốc thời kì trước Cách mạng tân Hợi ( 1911 ); Thái độ phê phán, vừa xót thương của tác giả trước thực trạng ấy.

- Nắm được nghệ thuật tự sự hiện đại thể hiện ở kết cấu , cách miêu tả và sử dụng hình ảnh tượng trưngII/ Ph¬ng ph¸p vµ ph¬ng tiÖn d¹y häc


- Ph¬ng tiÖn chÝnh: SGK, SGV, Gi¸o ¸n, cã thÓ su tÇm mét sè tranh ¶nh vÒ Lç TÊn vµ x· héi Trung Quèc cuèi thÕ kØ XIX. III/ TiÕn tr×nh lªn líp

- Ổn định lớp- Kiểm tra bài cũ- Bài mới:Ho¹t ®éng cña

thÇy Ho¹t ®éng cña

trßNéi dung cÇn ®¹t


I. T×m hiÓu chung

+ GV nêu câu hỏi 1. HS ®äc môc 1. T¸c gi¶



gîi ý:- TiÓu sö, con ng-êi?- VÞ trÝ cña Lç TÊn trong v¨n häc Trung Quèc?- Con ®êng gian nan ®Ó chän ngµnh nghÒ cña Lç TÊn?- Quan ®iÓm s¸ng t¸c v¨n nghÖ cña Lç TÊn?+ Gọi HS phát biểu, định hướng thảo luận giúp HS nắm những nét chính

TiÓu dÉn, kÕt hîp víi nh÷ng hiÓu biÕt ç nh©n qua phần soạn bài ở nhà ®Ó giíi thiÖu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ Lç TÊn.

+ Lç TÊn (1881-1936) tªn thËt lµ Chu Thô Nh©n, quª ë phñ ThiÖu Hng, tØnh ChiÕt Giang, miÒn §«ng Nam Trung Quèc. ¤ng lµ nhµ v¨n çch m¹ng lçi l¹c cña Trung Quèc thÕ kØ XX. “Tríc Lç tÊn cha hÒ cã Lç TÊn; sau Lç TÊn cã v« vµn Lç TÊn” (Qu¸ch M¹t Nhîc)

+ Tuæi trÎ cña Lç TÊn ®· nhiÒu lÇn ®æi nghÒ ®Ó t×m mét con ®êng cèng hiÕn cho d©n téc: tõ nghÒ khia má ®Õn hµng h¶i råi nghÒ y, cuèi cïng lµm v¨n nghÖ ®Ó thøc tØnh quèc d©n ®ång bµo.

=> Con ®êng gian nan ®Ó chän ngµnh nghÒ cña Lç TÊn võa mang ®Ëm dÊu Ên lÞch sö Trung Hoa thêi cËn hiÖn ®¹i, võa nãi lªn t©m huyÕt cña mét ngêi con u tó cña d©n téc.

+ Quan ®iÓm s¸ng t¸c v¨n nghÖ cña Lç TÊn ®îc thÓ hiÖn nhÊt qu¸n trong toµn bé s¸ng t¸c cña «ng: phª ph¸n nh÷ng c¨n bÖnh tinh thÇn khiÕn cho quèc d©n mª muéi, tù tho¶ m·n “ngñ say trong mét çi nhµ hép b»ng s¾t kh«ng cã cöa sæ”.

+ T¸c phÈm chÝnh: AQ chÝnh truyÖn (KiÖt t¸c cña v¨n häc hiÖn ®¹i Trung Quèc vµ thÕ giíi), çc tËp Gµo thÐt, Bµng hoµng, TruyÖn cò viÕt theo lèi míi, h¬n chôc tËp t¹p v¨n cã gi¸ trÞ phª ph¸n, tÝnh chiÕn ®Êu cao

2. GV nªu c©u hái: T¸c phÈm Thuèc ®îc s¸ng t¸c trong hoµn

- HS ®äc TiÓu dÉn, kÕt hîp nh÷ng hiÓu biÕt ç nh©n ®Ó

2. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c truyÖn Thuèc

Thuèc ®îc viÕt n¨m 1919, ®óng vµo lóc cuéc vËn ®éng



c¶nh nµo?Gv lưu ý phân bietj hai thời điểm ;+ Thời điểm viết và công bố tác phẩm : 4/1919 trong không khí sôi sục thức tỉnh của ý thức dân tộc

tr×nh bµy. Ngò tø bïng næ. §©y lµ thêi k× ®Êt níc Trung Hoa bÞ çc ®Õ quèc Anh, Nga, Ph¸p, §øc, NhËt x©u xÐ. X· héi Trung Hoa biÕn thµnh nöa phong kiÕn, nöa thuéc ®Þa, nhng nh©n d©n l¹i an phËn chÞu nhôc. “Ngêi Trung Quèc ngñ mª trong mét çi nhµ hép b»ng s¾t kh«ng cã cöa sæ” (Lç TÊn). §ã lµ c¨n bÖnh ®ín hÌn, tù tho¶ m·n, c¶n trë nghiªm träng con ®êng gi¶i phãng d©n téc. ChÝnh nhµ çch m¹ng lçi l¹c thêi nµy lµ T«n Trung S¬n còng nãi: “ Ng-êi Trung Quèc lµ mét con bÖnh trÇm träng”. Thuèc ®· ra ®êi trong bèi c¶nh Êy víi mét th«ng ®iÖp: cÇn suy nghÜ nghiªm kh¾c vÒ mét ph¬ng thuèc ®Ó cøu d©n téc.

Ho¹t ®éng 2: Tæ chøc ®äc- hiÓu v¨n b¶n

II. §äc- hiÓu

GV gîi ý cho häc sinh t×m hiÓu cốt truyện tác phẩm- Câu hỏi 1 (SGK ) Kể lại cốt truyện và cho biết nhân vật chính là những ai,có thể chia nhân vật truyện làm mấy nhóm, các nhóm khác nhau ở chỗ nào?

HS ®äc vµ tãm t¾t t¸c phÈm, th¶o luËn vµ tr×nh bµy tríc líp.

1. Cốt truyện :Cả Khang Hoa Thuyên Cụ Ba Hạ

Máu Hạ Du bánh bao Tố cáo

Hạ Du Hi sinh

Cho là điên Xấu hổ

Đám đông Mẹ Hạ Du Vòng hoa Trên mộ Hạ Du=> Hai nhóm : + Nhóm 1 : Vợ chồng Hoa Thuyên,



Cả Khang, Lão Năm Gù, Lão nghĩa, Cụ Ba hạ, Mẹ hạ Du, đám thanh niên…+ Nhóm 2: Hạ Du=> Trừ Hạ Du, các nhân vật khác tuy đậm nhạt khác nhau nhưng đều là nhân vật của đám đông, của quần chúng ngu muội

- Tổ chức cho HS th¶o luËn vÒ ý nghÜa nhan ®Ò truyÖn vµ h×nh tîng chiÕc b¸nh bao tÈm m¸u ng-êi?

GV gîi dÉn: NghÜa ®en, nghÜa hµm Èn cña nhan ®Ò? Liªn tëng gi÷a nhan ®Ò (Thuèc) víi chiÕc b¸nh bao tÈm m¸u?

C©u hái gîi ý: T¹i sao kh«ng ph¶i lµ chiÕc b¸nh bao tÈm m¸u ngêi kh¸c mµ l¹i ph¶i tÈm m¸u ngêi çch m¹ng H¹ Du?

HS th¶o luËn vÒ ý nghÜa nhan ®Ò truyÖn vµ h×nh tîng chiÕc b¸nh bao tÈm m¸u ngêi?

2. ý nghÜa nhan ®Ò truyÖn vµ h×nh tîng chiÕc b¸nh bao tÈm m¸u

Nhan ®Ò "Thuèc"+ Thuèc, nguyªn v¨n lµ "D-

îc" (trong tõ ghÐp Dîc phÈm)-VÞ thuèc (NguyÔn Tu©n) . Nhan ®Ò truyÖn cã nhiÒu nghÜa.

+ TÇng nghÜa ngoµi cïng lµ ph¬ng thuèc truyÒn thèng ch÷a bÖnh lao. ®ã lµ thø thuèc mª tÝn, thø thuèc ®éc, mäi ngêi cÇn ph¶i gi¸c ngé ra r»ng çi gäi lµ thuèc ch÷a bÖnh lao ®îc sïng b¸i lµ mét thø thuèc ®éc.

+ Trong truyÖn, bè mÑ th»ng Thuyªn ®· ¸p ®Æt cho nã mét ph¬ng thuèc qu¸i gë. Vµ c¶ ®¸m ngêi trong qu¸n trµ còng cho r»ng ®ã lµ thø thuèc tiªn. Nh vËy, tªn truyÖn cßn hµm nghÜa s©u xa h¬n, mang tÝnh khai s¸ng: Ngêi Trung Quèc cÇn ph¶i tØnh giÊc, kh«ng ®îc ngñ mª trong çi nhµ hép b»ng s¾t kh«ng cã söa sæ.

+ ChiÕc b¸nh bao - liÒu thuèc ®éc l¹i ®îc pha chÕ b»ng m¸u cña ngêi çch m¹ng - mét ngêi x¶ th©n v× nghÜa, ®æ m¸u cho sù nghiÖp gi¶i phãng n«ng d©n... Nh÷ng ng-êi d©n Êy (bè mÑ th»ng



Thuyªn, «ng Ba, c¶ Khang...) l¹i döng dng, mua m¸u ngêi çch m¹ng ®Ó ch÷a bÖnh.... Víi hiÖn tîng chiÕc b¸nh bao tÈm m¸u H¹ Du, Lç TÊn ®· ®Æt ra mét vÊn ®Ò hÕt søc hÖ träng lµ ý nghÜa cña hi sinh. Tªn truyÖn v× thÕ mang tÇng nghÜa thø ba: Ph¶i t×m mét ph¬ng thuèc lµm cho quÇn chóng gi¸c ngé çch m¹ng vµ lµm cho çch m¹ng g¾n bã víi quÇn chóng.

- Nêu câu hỏi tìm hiểu về nhân vật Hạ Du: Nhân vật Hạ Du được biểu hiện gián tiếp qua những chi tiết nào?

HS trao đổi, phát biểu ý kiến

3. Nhân vật Hạ Du: Qua câu chuyện bàn tán trong quán trà :

+ Người bị xử chém mà ông Cả Khang đã lấy máu tẩm bánh bao bán cho lão Hoa

+ Nhà nghèo, chỉ có một mẹ già+ Trong nhà lao tử tù: vẫn hiên

ngang tuyên truyền CM chống nhà Mãn Thanh

=> Một chiens sĩ Cm có lí tưởng tiến bộ, có phẩm chất anh hùng sãn sàng hi sinh vì sự nghiệp, cận kề cái chết vẫn hiên ngang

- Gv dÉn d¾t vµo c©u chuyÖn bµn luËn trong qu¸n trµ vÒ H¹ Du vµ yªu cÇu HS ph©n tÝch ý nghÜa cuéc bµn luËn ®ã.- Những người trong quán trà bàn luận những gì? Thái độ của họ chứng tỏ họ là người như thế nào/Yêu cầu HS th¶o luËn nhãm, cö ®¹i diÖn tr×nh bµy

HS ph©n tÝch ý nghÜa cuéc bµn luËn ®ã.

HS th¶o luËn nhãm, cö ®¹i diÖn tr×nh bµy

4. Cuéc bµn luËn trong qu¸n trµ vÒ H¹ Du* Nội dung bàn luận :

+ Chuyện Thằng Thuyên có được bánh bao tẩm máu người. Mọi người đều tin đó là “thuốc” chữa bệnh lao thần diệu, là phúc cho nhà lão Hoa.

+ Chuyện về Hạ Du, nhà cách mạng bị xử chém

=> Qua câu chuyện có thể thấy: + Một số người được hưởng lợi từ

cái chết của Hạ Du:- Cả Khang bán bánh bao tẩm máu- Lão Nghĩa mắt cá chép tước được

cái áo tử tù- Cụ Ba Hạ tố cáo được thưởng hai

mươi lạng bạc- Vợ chồng Hoa Thuyên mua được



bánh bao chữa bệnh lao cho con+ Một số người phỉ báng Hạ Du: Cả

Khang “ Cái thằng nhãi con ấy..”, cậu Năm Gù, những người trong quán : “ Cái thằng khốn nạn…”, “ Điên thật rồi!”

=> Những người trong quán trà, họ là đám đông ngu muội và vô cảm:

+ Hoàn toàn không hiểu gì về Hạ Du ( Tư tưởng và sự nghiệp mà vì nó Hạ Du hi sinh cả máu của mình)

+ Vô cảm trước cái chết của Hạ Du+ Thậm chí còn khinh bỉ, phỉ báng

Tìm hiểu bối cảnh truyện GV dÉn d¾t: Kh«ng gian nghÖ thuËt cña truyÖn lµ tï h·m, Èm mèc, bÕ t¾c, nh-ng thêi gian th× cã tiÕn triÓn. Tõ mïa thu “tr¶m quyÕt” ®Õn mïa xu©n thanh minh ®· thÓ hiÖn m¹ch suy t l¹c quan cña t¸c gi¶. - Hãy phân tích làm rõ ý nghĩa của các chi tiết trong việc thể hiện chủ đề tác phẩm?

HS lµm viÖc c¸ nh©n, ph¸t biÓu ý kiÕn

- Mùa thu lạnh lẽo, tối tăm ( pháp trường, quán trà )-> Bối cảnh ngột ngạt tăm tối của Xh TQ lúc bấy giờ.

- Mùa thu tích nhựa sống cho mùa xuân đâm chồi nẩy lộc => Niềm tin, niềm hi vọng vào một tương lai tốt đẹp!HS t×m hiÓu ý nghÜa cña h×nh ¶nh vßng hoa trªn mé H¹ Du?

+ Chi chi tiÕt vßng hoa trªn mé H¹ Du chñ ®Ò t tëng t¸c phÈm míi ®îc thÓ hiÖn trän vÑn, nhê ®ã mµ kh«ng khÝ cña

5. Kh«ng gian, thêi gian nghÖ thuËt vµ ý nghÜa cña chi tiÕt vßng hoa trªn mé H¹ Du

+ C©u chuyÖn x¶y ra trong 2 buæi sím vµo hai mïa thu, mua xu©n cã ý nghÜa tîng tr-ng.

- Buæi s¸ng ®Çu tiªn cã 3 c¶nh: c¶nh s¸ng tinh m¬ ®i mua b¸nh bao chÊm m¸u ngêi, c¶nh ph¸p tr-êng vµ c¶nh cho con ¨n b¸nh, c¶nh qu¸n trµ.... Ba c¶nh gÇn nh liªn tôc, diÔn ra trong mïa thu l¹nh lÏo. Bèi c¶nh qu¸n trµ vµ ®-êng phè lµ n¬i tô tËp cña nhiÒu lo¹i ngêi do ®ã h×nh dung ®îc d luËn vµ ý thøc x· héi.

- Buæi s¸ng cuèi cïng lµ vµo dÞp tÕt Thanh minh- mïa xu©n t¶o mé. Mïa thu l¸ rông, mïa xu©n ®©m chåi n¶y léc, gieo mÇm.

+ Vßng hoa trªn mé H¹ Du: Cã thÓ xem vßng hoa lµ cùc ®èi lËp cña “chiÕc b¸nh bao tÈm m¸u”. Phñ ®Þnh vÞ thuèc



truyÖn vèn rÊt u buån t¨m tèi song ®iÒu mµ t¸c gi¶ ®a ®Õn cho ngêi ®äc kh«ng ph¶i lµ ttëng bi quan.

lµ b»ng chiÕc b¸nh bao tÈm m¸u, t¸c gi¶ m¬ íc t×m kiÕm mét vÞ thuèc míi- ch÷a ®îc c¶ nh÷ng bÖnh tËt vÒ tinh thÇn cho toµn x· héi víi ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt lµ mäi ngêi ph¶i gi¸c ngé c¸ch m¹ng, ph¶i hiÓu râ “ý nghÜa cña sù hi sinh” cña nh÷ng ngêi c¸ch m¹ng.

Ho¹t ®éng 3: Tæ chøc tìm chủ đề, tæng kÕt - Yêu cầu Hs đọc câu hỏi 6 (SGK ) phát biểu chủ đề tp- Yêu cầu HS nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ chung vÒ gi¸ trÞ cña t¸c phÈm

- Truyện kể bằng tả, lấy tả làm chính đã phơi bày một cách khách quan, lạnh lùng trạng thái ngu muội và vô cảm của người dân và bi kịch của người cách mạng

- Hs tham gia phát bieur chủ đề tp

- HS nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ chung vÒ gi¸ trÞ cña t¸c phÈm

III/ Chủ đề :- Qua tác phẩm, tác giả đã phơi bày trạng thái tinh thần ngu muội, vô cảm của người dân Trung Quốc trước thực trạng đất nước và bi kịch của nhà cách mạng . - Qua tác phẩm tác giả cũng bày tỏ niềm mơ ước, hi vọng vào một tương lai mà quần chúng được giác ngộ và người chiến sĩ CM sẽ được tôn vinh, trân trọng

IV/. Tæng kÕt Thuốc là truyện ngắn đặc sắc cả về

tư tưởng và nghệ thuật :- Về tư tưởng: Truyện phơi bày tình trạng ngu muội, vô cảm cảu người dân Trung Quốc trước Cách mạng Tân Hợi ( 1911) và thể hiện lòng khâm phục, xót thương đối với nhà cách mạng đã hi sinh - Về nghệ thuật : Truyện kể bằng tả, lấy tả làm chính,chỉ mấy nét chấm phá mà xây dựng một nhóm hình tượng đám đông ấn tượng, khéo léo sử dụng hình ảnh tượng trưng để thể hiện tư tưởng. Lối kết cấu hiện đai ( 4 phần )

Củng cố : Giá trị tư tưởng nghệ thuật của tác phẩm Bài tập nâng cao : Thuốc có màu sắc tượng trưng đậm nét qua hàng loạt hình ảnh

tượng trưng+ Hoa Hạ : Tên gọi của Trung Hoa cổ xưa – tượng trưng cho đất nước TH ( Hạ bị Hoa dùng làm thuốc chữa bệnh lao. Hạ Hoa bị chia cắt bởi con đường mòn trong nghĩa địa…+ Thuốc – Bánh bao tẩm máu người: Bánh bao tẩm máu người đã đành , mà máu người CM lẽ ra là phương thuốc cứu đất nước thì lại được sử dụng thành thuốc chữa bệnh lao !



+ Nghĩa địa với mộ dày khít như bánh bao… và con đường mòn chia cắt : Thời đại tăm tối trong sự ngu muội và những lối mòn cố huuwx trong nhận thức của người dân+ Người thanh niên 20 tuổi : Thế hệ trẻ , thế hệ tương lai : Chỉ biết nói theo, a dua…+ Vòng hao trên mộ Hạ Du: Hình ảnh tượng trưng nổi bật – ước mơ hi vọng của nhà văn vào tương lai TQ...* Dặn dò : Soạn bài chuẩn bị tiết học sau

--------------------------------------------------------------------------- Tiết 117 Làm văn : TRẢ BÀI KIỂM TRA VĂN HỌC I/ Mục tiêu cần đạt : Giúp Hs

- Nắm được đặc điểm, yêu cầu cảu đề văn bài kiểm tra văn học- Biết cách tránh được những sai sót khi viết bài

II/ Phương pháp : Luyện tập củng cố kiến thức kĩ năngIII/ Phương tiện : Thiết kế dạy hcj, kết quả chấm bài IV/ Tiến trình lên lớp:


Hoạt động của Gv Hoạt động của HS

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Hướng dẫn Hs phân tích, tìm hiểu đề và xây dựng đáp án ( dàn ý )- Yêu cầu Hs nêu lại các nội dung lớn của đề văn đã làm, chỉnh sửa và nêu những lưu ý cần thiết về đề , ghi đề lên bảng ( hoặc dùng máy chiếu )- Yêu cầu hs phân tích đề : Nội dung chính mà bài viết cần tập trung ? Kĩ năng, thao tác lập luân, phạm vi tư liêu ?

- Gợi dẫn cho Hs xây dựng dàn ý chi tiết cho bài làm

HS nêu theo yêu cầu

Hs làm việc cá nhân, tham gia phát biểu, trao đổi ý kiến để hoàn thiện nội dung theo định hướng của GV

I/ Tìm hiểu đề, lập dàn ý:* Đề bµi kiÓm tra:- C©u 1: ( 2® ) Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ nhµ v¨n T« Hoµi?- C©u 2: ( 2® ) Nªu ý nghÜa nh©n ®¹o cña truyÖn ng¾n Vî nhÆt ( Kim L©n )?- C©u 3: ( 6® )Rừng xà nu là tác phẩm tiêu biểu cho khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn trong văn học 45-75 . Anh ( chị ) hãy phân tích làm rõ *Yªu cÇu cÇn ®¹t:- C©u 1:+ Nªu ®îc çc nÐt chÝnh vÒ cuéc ®êi nhµ v¨n: Tªn, n¨m sinh, mÊt, quª qu¸n.+ Sù nghiÖp v¨n häc: phong çch, nghÖ thuËt s¸ng t¸c, thÓ lo¹i, çc t¸c phÈm chÝnh..- C©u 2:

+ Gi¸ trÞ nh©n ®¹o: T×nh nh©n ¸i, cu mang ®ïm bäc nhau, kh¸t väng híng tíi sù sèng vµ h¹nh



- GV nhận xét, bổ sung hoàn chỉnh nội dung cần đạt

- Yêu cầu Hs tự nhận xét mức độ bài làm của bản thân trên cơ sở đối chiếu với dàn ý đã xác định+ Bài viết đã nhận thức đúng vấn đề trọng tâm chưa?+ Phạm vi và mức độ vận dụng tư liệu như thế nào?

HS tự nhận xét bài viết theo chỉ định của GV

- Nêu các lỗi cơ bản và hướng sửa lỗi

- Theo dõi hướng dẫn

phóc. §iÒu mµ Kim L©n muèn nãi lµ:

trong bèi c¶nh bi th¶m, gi¸ trÞ nh©n b¶n kh«ng mÊt ®i, con ng-êi vẫn khao khát được sống, vẫn khao khát hạnh phúc và vẫn hi vọng vào tương lai tốt đẹp( Tràng, người vợ nhặt, bà cụ Tứ)

§Æc biÖt t×nh ngêi, lßng nh©n ¸i, sù cu mang ®ïm bäc cña nh÷ng con ngêi nghÌo ®ãi lµ søc m¹nh ®Ó hä vît lªn c¸i chÕt. - C©u 3: Hoµn chØnh bµi viÕt theo kÕt cÊu mét bµi nghÞ luËn v¨n häc, có thể bằng nhiều cách nhưng cần đáp ứng các ý cơ bản sau:+ Về khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn trong văn học 45-75 :

- Hoàn cảnh lịch sử đặc biệt, quan điểm văn học phục vụ sự nghiệp Cm …là cơ sở hình thành khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn trong văn học



- Cảm hứng lãng mạn: Qua cảm xúc bộc lộ trực tiếp trong lời trần thuật, miêu tả ( Kể câu chuyện bi tráng về cuộc đời T nú, Mai, miêu tả hình ảnh rừng xà nu…); qua việc khẳng định, đề cao vẻ đẹp và sức mạnh của con người, của thiên nhiên, đặt trong sự đối lập gay gắt với kẻ thù tàn bạo, man rợ.+ Giải thích vì sao trong văn học 45-75 khuynh hướng sử thi đi liền với cảm hứng lãng mạn: Cảm hứng lãng mạn phù hợp với xu thế và yêu cầu của thời đại cách mạng, với sự thức tỉnh ý thức, sức mạnh của quần chúng nhân dân – đó cũng là nôi dung sử thi của văn học thời đại ấy .II/ Nhận xét và đánh giá bài viết của Hs:1/ Đánh giá chung



+ Bài viết còn hạn ché gì?

của Gv để rút kinh nghiệm

+ Ưu điểm+ Hạn chế2/ Sửa lỗi bài viết ( Theo biên bản ghi chép khi chấm và bài làm của HS )+ Lỗi hành văn : Chính tả, dùng từ, đặt câu…+ Lỗi kết cấu: Đoạn, bài, lập luận+ Nội dung kiến thứcIII/ Trả bài cho Hs, biểu dương và nhắc nhở

Tiết 116 Làm văn : DIỄN ĐẠT TRONG VĂN NGHỊ LUẬNI/ Mục tiêu cần đạt : Giúp Hs

- Nắm được những yêu cầu về diễn đạt và một số cách diến đạt hay trong văn nghị luận.

- Nhận biết những đặc sắc trong cách diễn đạt của một đoạn văn nghị luận và có kĩ năng diễn đạt tốt

II/ Phương pháp : Nêu vấn đề trao đổi, vấn đáp, luyện tập…III/ Phương tiện : Thiết kế dạy học, SGK, SGV, bài làm Hs…IV/ Tiến trình bài dạy :

- Ổn định lớp- Kiểm tra bài cũ- Bài mới

Hoạt động của Gv Hoạt động của HS Nội dung cần đạtHoạt động 1: Hướng dẫn HS tìm hiểu lí thuyết bài học : (Mục 1,2)- Yêu cầu Hs đọc và tìm hiểu những nội dưng được trình bày trong SGK và hướng dẫn tóm tắt ý chính

- Liên hệ các lỗi Hs đã mắc phải trong các bài kiểm tra : Diễn đạt lủng củng, tối nghĩa, dài dòng, rời rạc, khô khan …

HS đọc kí SGK, tóm tắt ý chính

- Tham gia phát biểu

- Theo dõi, bổ sung ý kiến

- Nắm ý chính theo định hướng của GV

I/ Lí thuyết :1. Yêu cầu về diễn đạt trong văn nghị luận:- Yêu cầu chung : Dùng từ, đặt câu đúng nghĩa, đúng ngữ pháp, hành văn trong sáng, phù hợp với nội dung biểu đạt, thể hiện trug thành ý nghĩ và tình cảm của bản thân.- Yêu cầu riêng : Cần đảm bảo tính chặt chẽ, chuẩn xác , nhưng cũng cần có tính biểu cảm ( Câu văn giàu hình ảnh, cảm xúc).- Lưu ý tránh những lỗi diễn đạt : ( Đã được sửa trong các tiết trả bài ) Dùng từ thiếu chính xác,dùng không đúng quan hệ từ, quan hệ nghĩa, mạch liên kết đứt đoạn ( Thiếu chuyển ý, chuyển đoạn, liên kết câu trong đoạn…) hoặc trùng lặp…Cũng cần tránh lối dùng từ khuôn sáo (mòn, chung chung ), lối viết khoa trương, khoe chữ, đánh giá cực đoan,



+ Tìm hiểu một số cách diễn đạt hay:- Yêu cầu Hs đọc và tìm hiểu những nội dung trong SGK, chỉ ra các biểu hiện của cách diễn đạt hay trong các ví dụ- Đưa bài tập : Nêu cảm nhận của em về số phận những nhân vật phụ nữ qua các tác phẩm đã học ( Vợ chồng A Phủ, Vợ nhặt, Chiếc thuyền ngoài xa ) yêu cầu HS tìm từ ngữ chính xác , phù hợp để đánh giá - Hướng dẫn luyện tập ( Đoạn văn của Nguyễn Đình Thi –tr 171)

- GV đọc một số đoạn văn phê bình của Hoài Thanh trong Thi nhân Việt nam giúp Hs nhận ra tính hấp dẫn của cách dùng từ giàu hình ảnh

- yêu cầu Hs nêu cách lập

HS vận dụng kiến thức đọc hiểu đưa ra nhận định về số phận các nhân vật:- Mị có số phận bi đát – nạn nhân của g/c phong kiến thống trị miền núi- Người vợ nhặt có số phận éo le – nạn nhân của nạn đói khủng khiếp1945- Người đàn bà hàng chài có số phận tủi nhục- nạn nhân của thói bạo hành gia đình do nghèo đói, thất học

HS theo dõi, rút kinh nghiệm

HS thực hiện theo chỉ định của GV

dùng hình ảnh, từ cảm thán một cách tràn lan không đúng chỗ…2. Một số cách diễn đạt hay: a) Dùng từ chính xác độc đáo: Đây là một trong những yếu tố quyết dịnhđể có cách diễn đạt hay. Yêu cầu :- Người viết phải có vốn từ ngữ phong phú.- Từ ngữ được sử dụng chính xác, linh hoạt, đúng lúc, đúng chỗ gây ấn tượng mạnh mẽ đối với người đọc* Ví dụ : Đoạn văn của Hoài Thanh- Hoài Chân , các từ dùng chính xác và ấn tượng phù hợp với các đối tượng được nói tới: Hồn thơ: Rộng mở ( Thế Lữ) , mơ màng ( Lưu Trọng Lư),hùng tráng ( Huy Thông ), trong sáng ( Nguyễn Nhược Pháp ), ảo não ( Huy Cận ),quê mùa ( Nguyễn Bính), thiết tha, rạo rực băn khoăn( Xuân Diệu)…b) Viết câu linh hoạt : Là cách để tạo giọng điệu cho bài văn NL- Vận dụng tất cả các loại câu một cách linh hoạt- Sử dụng loại câu dài ngắn khác nhau , hay các kiểu câu…tùy thuộc vào nội dung vấn đề , lí lẽ và cảm xúc của người viết* Ví dụ : Đoạn văn của HCM : Dùng đoạn ngắn, cách nói phủ định…c) Viết văn có hình ảnh: Từ ngữ có hình ảnh làm tăng sức hấp dẫn lôi cuốn của bài văn nghị luận- Tăng sức thuyết phục, lmf cho chân lí sáng tỏ, thấm thía- Vận dụng lối so sánh, liên tưởng, liên hệ, đối chiếu vừa chính xác vừa bất ngờ sinh đông tạo cảm hứng cho người đọc * Ví dụ : Đoạn văn của Nguyễn Tuând) Lập luận chặt chẽ, sắc sảo: Là yếu tố quết định tính thuyết phục của bài văn nghị luận- Cần vận dụng tốt cách triển khai lập luận : Diễn dịch, quy nap, tổng – phân – hợp, tương phản, loại suy…



luận , đọc và nhận ra cách lập luận của tác giả Trần Đình Sử trong ví dụ . Từ đó có thể nêu những hạn chế của bản thân về kĩ năng lập luận ( Qua các bài viết )

Hoạt động 2 : Hướng dẫn Hs luyện tâp bài tập trong SGk - Yêu cầu HS thực hiện nhanh yêu cầu của bài tậpvà phát biểu

Hs thực hành theo yêu cầu, phát biểu kết quả theo chỉ định, trao đổi thống nhất nội dung , rút kinh nghiêm để thực hiện bài tập về nhà

- Người viết cũng nên đặt mình vào vị thế người đọc để lập luận cho kín kẽ - Có thể trình bày bài viết như một nọi dung đối thoại ngầm để soi sáng vấn đề từ nhiều góc nhìn, nhiều cách tiếp cậnđ) Giọng văn biểu cảm: Nhằm thể hiện thái độ, tình cảm của người viết đối với vấn đề bàn luận:- Giọng văn : Sôi nổi, hăm hở ; trang nghiêm đĩnh đạc hay tràn ngập thương cảm …tùy vào thái độ ngợi ca, trân trọng, thương cảm hay phản đối, lên án của người viết.- Cần sử dụng các từ : Xưng hô, từ tình thái, cảm thán; sử dụng ngữ âm , nhịp điệu phù hợp làm cho bài viết sinh động* Ví dụ ; SGK II/ Luyện tập :

- Bài tập nhận biết qua 3 đoạn văn (SGK ) –luyện tập nhanh ở lớp ( Có thể kết hợp với phần lí thuyết)

- Ra bài tập luyện tập ở nhà : Bài tập vận dụng : Viết một đoạn văn trình bày cảm nhận cảu em về 2 câu thơ của Nguyễn Đình Thi trong bài thơ Đất Nước :

“… Ôi những cánh đồng quê chảy máu Dây thép gai đâm nát trời chiều…”

Củng cố : - Nhắc lại vai trò của diễn đạt và các lỗi diễn đạt thường mắc phải. Dặn dò : - Về nhà làm bài tập vận dụng , sưu tầm các đoạn văn hay, độc đáo

- Chuẩn bị cho bài học sau : Tiếp nhận văn học ----------------------------------------------------------------------------------------------

Tuần 32 ( Tiết 117 – 120 )Tiết 117 – 118 : Lí luận văn học : TIẾP NHẬN VĂN HỌC

I/ Mục tiêu cần đạt: Giúp Hs- Nắm được ý nghĩa, nhu cầu và quá trình tiếp nhận văn học- Có ý thức chủ động , tự giác trong hoạt động tiếp nhận văn học

II/ Phương pháp : Nêu vấn đề vấn đáp, thuyết giảngIII/ Phương tiện : SGK, SGV, Thiết kế dạy học, tài liêu tham khảo…III/ Tiến trình lên lớp :




Hoạt động của Gv Hoạt động của HS Nội dung cần đạt+ Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm hiểu mục 1( SGK )Nêu câu hỏi gợi tìm :

- Tiếp nhận văn học là gì ? Vì sao người đọc phải tiếp nhận văn học ? Tiếp nhận văn học có cần thiết không ?

- Vì sao mọi người đọc sách văn học? Đọc sách văn học nhằm mục đích gì?

- Em hiểu về quá trình tiếp nhận văn học như thế nào ? Có điểm kết thúc không, tại sao ?

GV theo dõi ý kiến phát biểu, định hướng, thuyết giảng bổ sung và chốt lại vấn đề+ Hoạt động 2 : Hướng dẫn Hs tìm hiểu mục 2 ( SGK )- Em hiểu vai trò chủ động của người đọc như thế nào ? Tại sao phải chủ động khi tiếp nhận văn học?

-HS dựa vào mục 1 ( SGK ) và phần chuẩn bị bài tham gia phát biểu xây dựng bài về : ý nghĩa, nhu cầu và quá trình tiếp nhận văn học- Yêu cầu ngắn gọn về lí thuyết đồng thời nêu và phân tích ví dụ để làm rõ lí thuyết.- Trao đổi theo định hướng của Gv để thống nhất và nắm vững vấn đề

- Dựa vào SGK và hiểu biết qua thực tế quá trình đọc- hiểu tác phẩm văn học trong các tiết học, phát biểu xây dựng bài

I/ Ý nghĩa, nhu cầu và quá trình tiếp nhận văn học:a) Ý nghĩa : Tiếp nhận là nắm bắt thông tin. “Tiếp nhận văn học” là phương diện chủ động của người đọc trong việc nắm bắt, lựa chọn thông tin, sáng tạo ý nghĩa tác phẩm – biến văn bản thành thế giới hình tượng sống động trong tâm trí người đọc.b) Nhu cầu tiếp nhận văn học: Rất đa dạng : Giải trí * Nhu cầu : Hiểu biết, nâng cao năng lực cảm thụ Học tập, sáng tác…=> Vai trò chủ thể của người đọc luôn được thể hiện.c) Quá trình tiếp nhận văn học:+ Đọc văn bản+ Kiến tạo ý nghĩa của tác phẩm+ Thưởng thức các giá trị tư tưởng nghệ thuật tác phẩm.+ Thuộc, ghi nhớ chỗ hay của tác phẩm.= > Đây là một quá trình lâu dài không kết thúc. Và trong quá trình tiếp nhận đó không những các giá trị của tác phẩm văn học được khám phá mà thế giới tinh thần của người đọc cũng phong phú hơn.II/ Nhưng quy luật cơ bản của tiếp nhận văn học :a)Vai trò tích cự chủ động của người đọc:- Tiếp nhận văn học là quá trình đồng sáng tạo. Người đọc phải chủ động và tích cực để chiếm lĩnh văn bản ngôn từ và biến nó thành một thế giới hình tượng nghệ thuật thú vị giàu ý nghĩa: - Hiểu ý nghĩa từ ngữ, hình ảnh* Quá - Nhớ những điều đã đọc trình - Phát hiện các mối liên hệ - Hiểu được những chỗ trống



- Tính chủ quan và khách quan trong tiếp nhận văn học biểu hiện như thế nào? Tại sao trong tiếp nhận văn học vừa phải thể hiện đậm nét dấu ấn chủ quan nhưng cũng cần bảo đảm tính khách quan? Nêu và phân tích ví dụ minh họa ? - Yêu cầu Hs trao đổi nhóm và trình bày, GV định hướng, chốt lại yêu cầu+ Việc tiếp nhận văn học làm người đọc thay đổi như thế nào? Và người đọc có tác động gì đến văn học ? Tại sao trong sáng tác, nhà văn không thể bỏ qua yếu tố người đọc?- Gv hướng dẫn, định hướng cho Hs thảo luận, thuyết giảng bổ sung và chốt lại ý chính

- Nêu và phân tích ví dụ

- Ghi và nắm kĩ lí thuyết

Hs trao đổi nhóm, phát biểu , lớp theo dõi thống nhất nội dung

- HS làm việc cá nhân, ( SGK, bài soạn, suy nghĩ từ hiểu biết thực té ) tham gia ý kiến xây dựng bài

- Ghi nhớ nội dung cơ bản theo định hướng

- Giải thích được những chỗ vô lí, mâu thuẫn của văn bản…b) Tính chủ quan và khách quan trong tiếp nhận văn học:- Kết quả tiếp nhận văn học thường phong phú, thậm chí có thể trái ngược, do : + Tâm trạng+ Trình độ Người đọc khác nhau+ Thái độ

- Tính chủ quan là tiền đề trong hoạt động tiếp nhận VH, nhưng văn bản là phương thức tồn tại khách quan nên tiếp nhận cần chú ý đến tính quy luật khách quan của văn bản ( Tổ chức ngôn từ , đặc trưng thể loại, truyền thống văn hóa, thời đại…)c) Tác động qua lại giữa người đọc và tác phẩm:+ Đọc tác phẩm văn học làm thay đổi về tư tưởng, tình cảm và còn giúp nâng cao “Tầm đón nhận”- Năng lực, thói quen, thị hiếu văn học - của người đọc+ Ngược lại khi “tầm đón nhận” được nâng cao ( Đem đến một ngữ cảnh, một cách hiểu mới ) thì đòi hỏi văn học phải có những tìm tòi đổi mới để đáp ứng nhu cầu đón nhận của người đọc…=> Trong lịch sử tiếp nhận văn học, nười đọc đem lại cho tác phẩm sự sống. Trong quá trình sáng tác, người đọc là yếu tố mà nhà văn không thể bỏ qua

* Luyện tập củng cố : Nêu và yêu cầu Hs trả lời các câu hỏi 1,2,3,4, ( SGK ), yêu cầu HS về nhà tham khảo các tài liệu liên quan đến nội dung bài học nêu ở phần Tài liệu tham khảo ( SGK- trang 142 )

* Dặn dò : Chuẩn bị bài luyện tập về cách tránh một số loại lỗi Loogich

-----------------------------------------------------------------------------------------------Tiết 121 Làm văn : LUYỆN TẬP VỀ CÁCH TRÁNH MỘT SỐ LỖI LÔGICH. I/ Mục tiêu cần đạt: Giúp Hs



- Nhận biết được một số lỗi lôgich- Biết cách tránh và trong hoạt động tiếp nhận văn học

II/ Phương pháp : Nêu vấn đề vấn đáp, luyện tậpIII/ Phương tiện : SGK, SGV, Thiết kế dạy họcIII/ Tiến trình lên lớp :


Hoạt động của Gv Hoạt động của HS Nội dung cần đạtGV hướng dẫn Hs làm bài tập theo trình tự SGK

- Nêu các bài tập 1,2,3,4 gọi 1 số cá nhân Hs trình bày kết quả ( Đã chuẩn bị )

- Hướng dẫn lớp trao đổi, bổ sung

- Khuyến khích việc tìm nhiều cách sửa lỗi và chọn cách sửa tốt nhất để rút kinh nghiệm cho việc tạo lập văn bản

- HS làm việc cá nhân

- Tham gia phát biểu kết quả luyện tập

- Tham gia ý kiến trao đổi về kết quả thực hành của bạn

- Thống nhất kết quả chung

- Rút kinh nghiệm tạo lập văn bản

Hs đưa ra các phương án sửa có thể, chọn phương án tốt nhất cho mỗi câu sai

Gợi ý giải bài tập ;* Bài tập 1:a) Những câu 1,4,6,8, là đúng ( Trích trong tác phẩm Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân – câu 1; Đất của Anh Đức- câu 4; Bút máu của Vũ Hạnh- cau 6; Mợ Du của Nguyên Hồng – câu 8 )b) Những câu còn lại là câu sai :- Câu 2 : “ Dít ngồi sụp xuống …” , không thể là “hai chân Dít” được: “ Dít đã ngồi sụp xuống trước mặt anh, hai chân xếp về một bên, đưa tay kéo tấm váy che kín cả gót chân…”- Câu 3: “ Chị liền thế chân ông cụ, hai tay nâng lên trước ngực” ( Mùa lá rụng trong vườn – Ma Văn Kháng )- Câu 5 : “ Hắn đưa tay áo quệt ngang một cái, quệt mũi, cười rồi lại ăn…” ( Chí Phèo- nam Cao)- Câu 7 : “ Thằng bé con nhắm nghiền mắt, ôm chặt lấy bố “( Tinh thần thể dục – Nguyễn Công Hoan )= Lỗi chung : Lỗi loogich dẫn đến việc hiểu sai chủ thể ( bộ phận và chủ thể chi phối )* Bài tập 2: a) Những câu 2, 5, 8 là đúngb) Những câu còn lại là sai. Cách sửa+ Câu 1:

- Chàng hiệp sĩ tay vẫn cố ghìm ngọn lao cắm vào con mãng xà; ác thú quẩy mạnh thân mình, đập đuôi vào chàng

- Con mãng xà quẩy mạnh, đập đuuoi vào chàng hiệp sĩ trong khi tay chàng vẫn đang cố ghìm ngọn lao đang cám vào thân nó

+ Câu 3 : Trong khi vó ngựa phi nhanh trên đường đá, chàng hiệp sĩ ngoái nhìn về phía



Chỉ ra nét chung của các câu sai là gì ?

Hs đưa các phương án sửa , rút ra nhận xét chung về các câu sai, rút kinh nghiệm

quê nhà+ Câu 4 : Con lợn bị nó đẩy vào chuồng đuôi vung vẩy, miệng kêu ủn ỉn.+ Câu 6 : Ông lào nhìn con chó, đuôi nó vẫy lia lịa.+ Câu 7 : Cái bàn chân đã long ra, mặt đã nứt nẻ, ông bố cố chữa lại cho con có cái bàn học lành lặn.=> Những câu sai do cách viết khiến người đọc hiểu bộ phận của một chủ thể lại thuộc về chủ thể khác khiến nội dung câu văn trở nên phi lí, buồn cười* Bài tập 3 : a) Câu 2,3,7 là những câu đúngb) Các câu 1,4,5,6,8 là những câu sai- Trong các câu 1,4,5 : từ “khác” là từ thừa và không thể dùng vì về lôgich sẽ khiến người đọc hiểu sai- Trong các câu 6,8 lại thiếu từ ‘khác” hay những từ ngữ khác để phân cấp các khái niệm vốn có quan hệ bao hàm song lại bị đối xử như những khái niệm ngang hàng* Bài tập 4 : a) Những câu 3,7,8 là câu đúngb) Những câu 1,2,4,5,6 là câu sai:+ Câu 1 : Không thể có “Gương “ về tài năng+ Câu 2 : “ Bao Công dũng cảm thông minh bao nhiêu thì Quách Hòe tàn bạo giảo hoạt bấy nhiêu”+ Câu 4 : “ Hắn nằm xuống úp cái mũ lên mặt, đánh một giấc”+ Câu 5 Bỏ chữ hình ảnh+ Câu 6 : Bỏ từ lượng => Lỗi do dùng từ , tạo lôgich chưa chính xác phù hợp.

Củng cố : Quá trình tạo lập văn bản cần chú ý tránh lỗi loogich , cần không ngừng trang bị trau dồi hiểu biết về từ ngữ, ngữ pháp Tiếng Việt để giúp việc tạo lập văn bản chính xác hiệu quả

Dặn dò : Chuẩn bị tiết học lí thuyết : Hình thức trình bày văn bản

Tiết 120 : Làm văn : HÌNH THỨC TRÌNH BÀY BÀI VĂN

I/ Mục tiêu cần đạt: Giúp Hs



- Nắm được yêu cầu về hình thức trình bày bài văn- Có kĩ năng trình bày bài viết đúng quy cách

II/ Phương pháp : Nêu vấn đề vấn đáp, rút kinh nghiệm qua thực tế bài làm III/ Phương tiện : SGK, SGV, Thiết kế dạy họcIII/ Tiến trình lên lớp :


Hoạt động của Gv Hoạt động của HS Nội dung cần đạtHoạt động 1 : Hướng dãn Hs tìm hiểu nội dung chính của bài học:

- Thế nào là hình thức trình bày văn bản?

- Vai trò tác dụng của hình thức trình bày văn bản?

- Trình bày văn bản cần đạt những yêu cầu nào ?

Hoạt động 2 : Hướng dẫn luyện tập

- Trả lời các bài tập SGk

- Nhận xét qua thực tiễn bài làm của từng cá nhân để rút kinh nghiệm

- Hs dựa vào hiểu biết trong quá trình làm bài, kết hợp phần trình bày của SGK, trả lời các câu hỏi

Một số Hs tự nhận xét về cách trình bày của mình trong bài viết , đã đạt yêu cầu chưa? Hướng khắc phục như thế nào ?

I/ Lí thyết : 1) Khái niệm : Trình bày một bài văn là sự thể hiện nội dung câu chữ, bố cục của bài văn đó thành hình thức trên trang giấy. => Trình bày đúng quy cách , có tính thẩm mĩ giúp cho việc lĩnh hội văn bản thuận lợi và thể hiện sự tôn trọng đối với người đọc, tầm văn hóa của người viết2) Yêu cầu về hình thức trình bày:- Chữ viết đúng và đẹp ( Đúng chính tả tiếng Việt, không viết tắt, tẩy xóa tùy tiện…)- Lề và bố cục các phần rõ ràng, mạch lạc ( Viết thẳng lề, ngắt đoạn…)- Trích dẫn đúng quy cách : ( Dẫn nguyên văn , dẫn ý…)- Trình bày dẫn chứng cân đối hài hòa.II/ Luyện tập : Các bài tập trong SGK ) và liên hệ thêm qua các bài viết đã chấm

* Củng cố : Chú ý mối quan hệ giữa hình thức và nội dung. Chính hình thức làm tăng giá trị của nội dung. Một bài làm dù đúng, hay nhưng hình thức cẩu thả, không bảo đảm quy cách, cũng không thể đạt yêu cầu mong muốn. Do vậy người viết cần thường xuyên trau dồi kĩ năng trình bàỳ, chú ý các lỗi đã mắc để khắc phục.* Dặn dò : Chuẩn bị ôn tập và soạn bài cho tiết sau : Tổng kết phương pháp Đọc – hiểu văn bản ----------------------------------------------------------------------------------------------Tuần 33 ( Tiết 121 – 124 )Tiết 121-122 : TỔNG KẾT PHƯƠNG PHÁP ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN I/ Mục tiêu cần đạt: Giúp Hs



- Nắm được các phương pháp đọc – hiểu văn bản- Củng cố các kĩ năng đọc – hiểu văn bản

II/ Phương pháp : Nêu vấn đề, vấn đápIII/ Phương tiện : SGK, SGV, Thiết kế dạy họcIII/ Tiến trình lên lớp :


Hoạt động của Gv Hoạt động của HS Nội dung cần đạtHoạt động 1 : hướng dẫn HS ôn lại khái niệm đọc – hiểu văn bản- Quá trình đọc- hiểu văn bản yêu cầu người đọc phải làm những việc gì ?- Trong quá trình đọc – hiểu, sự hiểu biết cụ thể ( về văn bản v) và hiểu biết khái quat v ( về nhà văn, thời đại, truyền thống, văn hóa, lí luận văn học, ngữ cảnh) có quan hệ tác động với nhau như thế nào?Hoạt động 2 : Hướng dẫn ôn phương pháp đọc – hiểu:- Khi đọc một văn bản văn học, cái gì gay chú ý và buộc người đọc phải suy nghĩ? - Từ hiểu từ ngữ, chi tiết dặc biệt đến hiểu được văn bản, người đọc phải làm gì ? Vì sao?- Hãy nêu ý khái quát một số tác phẩm đã đọc – hiểu

HS làm việc cá nhân : Dựa vào SGK và hiểu biết trong quá trình đọc – hiểu trình bày

Hs trình bày khái quát tư tưởng của các tác phẩm : Vợ chồng A Phủ, Chiếc thuyền ngoài xa, Đò Lèn…

I/ Khái niệm : Thế nào là đọc – hiểu văn bản văn học?- Quá trình đọc – hiểu văn bản văn học : Đọc – hiểu từ, câu, đoạn hiểu, thưởng thức và đánh giá tư tưởng và nghệ thuật của tác phẩm=> Từ cảm đến hiểu, từ hiểu bề ngoài( câu chữ ) đến hiểu ý tứ sâu xa của tác phẩm.- Đọc – hiểu văn bản cũng có thể là một quá trình ngược lại : từ hiểu khái quat, đúng đắn, sâu sắc tác phẩm đến việc phân tích, giải thích, bình luận …giúp người khác có thể đọc – hiểu tác phẩm đó - Quá trình đọc – hiểu tác phẩm văn học trong nhà trường là quá trình rèn luyện hình thành kĩ năng kinh nghiệm đọc – hiểu văn bản VH.II/ Phương pháp đọc – hiểu văn bản văn học :

1) Đọc – hiểu từ ngữ, câu văn , câu thơ, phát hiện từ ngữ đặc biệt thể hiện cách cảm nhận độc đáo

2) Tìm mạch chủ đề và ý nghĩa khái quát của các hình tượng nhân vật ( Tự sự : Mạch truyên; Trữ tình: Mạch cảm xúc)

3) Cách khái quát nội dung văn bản4) Chú ý tìm hiểu ngôn từ theo đặc

trung thể loại, nhất là thơ để cảm nhận được cái hay, cái đẹp của tác phẩm.

III/ Luyện tập : 1 Bài tập 1 : Nét đặc sắc trong đoạn thơ “Đất Nước “ ( NĐT )



Hoạt động 3 : Luyện tập :

- Hướng dẫn Hs thực hành luyện tập theo trình tự các bài tập trong SGK

- Yêu cầu Hs đọc kĩ các bài tập, làm việc cá nhân và trình bày theo chir định

- GV theo dõi, định hướng trao đổi và chốt lại ý chính

HS tham gia phát biểu, trao đổi , bổ sung, thống nhất nội dung theo định hướng

- Hình ảnh gây ấn tượng mạnh- Tình cảm tha thiết=> Thể hiện qua các từ ngữ rất giàu sức gợi ( gợi tả, gợi cảm )2. Vẻ đẹp và ý nghĩa của đoạn thơ trong bài Tây Tiến ;- Vẻ đẹp hùng vĩ bi tráng và vẻ đẹp lãng mạn trữ tình kết hợp hài hòa qua các hình ảnh, chi tiết , từ ngữ có tính tương đồng, lặp đi, lặp lại3. Cảm nhận và bình luận ý niệm Đất nước trong bài thơ “Đất Nước” của Nguyễn Khoa Điềm - ĐN vừa là không gian sinh tồn, là núi non, rừng biển (lãnh thổ )-> bình thường- ĐN còn hiện diện trong đời sống tinh thần, trong thế giới tâm linh của mỗi con người ( Nếp sống, nếp nghĩ…)-> Cảm nhận mới=> Khẳng định đóng góp mới mẻ của NKĐ ( trên cơ sở so sánh với một số tác phẩm khác cùng đề tài)4.Bài tập 4;: Phân tích hình tượng người chiến sĩ Giải phóng quân trong đoạn văn ( Trích Những sđứa con trong gia đình – Nguyễn Thi )- Đoạn văn theo lối độc thoại nội tâm, thể hiện ý nghĩ liên tục, nhiều chủ đềthay thế, nhưng mạch trung tâm, xuyên suốt vẫn là tinh thần chiến đấu sục sôi => Một ciến sĩ trẻ tuổi hồn nhiên , kiên định

Củng cố : Phương pháp đọc – hiểu : Phát hiện từ ngữ đặc biệt, tìm mạch chủ đề, ý nghĩa khái quát của hình tượng, khái quát nội dung văn bản

Dặn dò : Chuẩn bị tiết học sau Trả bài số 7 ----------------------------------------------------------------------------------------------Tiết 123 Làm văn : TRẢ BÀI VIẾT SỐ 7

----------------------------------------------------------------------------------------------Tiết 124 Làm văn : XÂY DỰNG ĐỀ CƯƠNG DIỄN THUYẾT.

I/ Mục tiêu cần đạt: Giúp Hs- Nắm được các phương pháp đọc – hiểu văn bản



- Củng cố các kĩ năng đọc – hiểu văn bảnII/ Phương pháp : Nêu vấn đề, vấn đáp, thực hành luyện tập III/ Phương tiện : SGK, SGV, Thiết kế dạy học, chuẩn bị đề cương diễn thuyết của HSIII/ Tiến trình lên lớp :

- Ổn định lớp:- Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra phần chuẩn bị đề cương thực hành theo chủ đề tự chọn

trong SGK hoặc chủ đề khác ( Đã dặn tiết trước )- Bài mới:

Hoạt động của Gv Hoạt động của HS Nội dung cần đạtHoạt động 1 : Hướng dẫn Hs tìm hiểu lí thuyết

- Yêu cầu Hs trình bày ngắn gọn thế nào là diễn thuyết ? Tại sao phải xây dựng đề cương diễn thuyết? Muốn diễn thuyết thành công thì đề cương cần đạt yêu cầu gì?

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS luyện tập : ( HS đã chuẩn bị đề cương ở nhà theo chủ đề tự chọn – Trình chiếu hoặc trình bày trên giấy khổ lớn )

- Gọi một số HS

HS phát biểu ngắn gọn nội dung chính của bài học

Hs thực hành luyện

I/ Lí thuyết :1. Hình thức diễn thuyết :

- Thực chất là phát biểu theo chủ đề- Trình bày bằng miệng những quan điểm, ý kiến của cá nhân về một vấn đề nào đó trước công chúng – thường là những đề tài “nóng”, mang tính thời sự, được nhiều người quan tâm theo dõi2. Yêu cầu của đề cương diễn

thuyết - Xác định được vấn đề trọng tâm, các ý lớn, ý nhỏ cần triển khai để làm nổi bật vấn đề trọng tâm- Sắp xếp các ý theo một hệ thống loogich mạch lạc:

+ Mở bài- kết bài : Cần có ý độc đáo, gây ấn tượng nhằm thu hút người nghe+ Thân bài cần sinh động, phong phú, nhưng phải bám sát chủ đề

- Cần có dẫn chứng sinh động , cụ thể xác thực, nhưng tránh tản mạn- Phân bố thời gian hợp lí- Ghi rõ các phương tiện trực quan hỗ trợ- Trình bày ngắn gọn súc tích, rõ ràng, mạch lạc dễ theo dõiII/ Luyện tập : 4 chủ đề 1. Vai tro của Internet trong cuộc sống hôm nay? + Internets là gì ? + Đặc điểm và yêu cầu của đời sống hiện đại + Máy vi tính có những tác dụng gì? ( Nêu những đặc điểm nổi trội , đặc biệt của máy tính)



trình bày bài diễn thuyết

- Yêu cầu lớp theo dõi, tham gia ý kiến nhận xét, trao đổi về bản đề cương trên cơ sở đối chiếu những yêu cầu

- GV theo dõi, định hướng trao đổi, bổ sung và đánh giá chung ( cho điểm )

tập theo hướng dẫn + Những tác dụng cơ bản của Internet?2. Vị trí và ý nghĩa của văn hóa đọc trong thời đại nghe nhìn + Thế nào là văn hóa đọc ? +Đặc điểm của thời đại nghe nhìn? + Văn hóa đọc bị ảnh hưởng của phương tiện nghe nhìn như thế nào? + Văn hóa đọc vẫ giữ vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần của con người như thế nào?3. Môi trường sống phụ thuộc vào chính con người + Môi trường sống bao gồm những gì? + Những yếu tố nào ảnh hưởng đễn môi trường sống? + Tại sao môi trường ấy lại phụ thuộc vào chính con người?Cần làm gì để giữ được môi trường tốt lành?4. Tác hại của thuốc lá + Thuốc lá và tình trạng hút thuốc lá + Những tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe của con người? + Cần vận động tuyên truyền bỏ thuốc lá như thế nào ?

* Củng cố : Nhấn mạnh các yêu cầu cơ bản của một bản đề cương diễn thuyết và vai trò tác dụng của việc rèn luyện lập đề cương. --------------------------------------------------------------------------------------------Tuần 34 ( Tiết 125 – 128 ) Tiết 125 Tiếng Việt : PHONG CÁCH NGÔN NGỮ HÀNH CHÍNH.

I/ Mục tiêu cần đạt: Giúp Hs- Nắm được các đặc điểm chung và cách sử dụng các phương tiện ngôn ngữ trong

phong cách ngôn ngữ hành chính- Biết vận dụng kiến thức về phong cách ngôn ngữ hành chính vào việc đọc – hiểu

văn bản và tạo lập văn bản hành chínhII/ Phương pháp : Nêu vấn đề, vấn đáp, thực hành luyện tập III/ Phương tiện : SGK, SGV, Thiết kế dạy học, một số văn bản hành chính III/ Tiến trình lên lớp :

- Ổn định lớp:- Kiểm tra bài cũ: - Bài mới:

Hoạt động của Gv Hoạt động của HS Nội dung cần đạtHoạt động 1: I/ Khái quát về phong cách ngôn ngữ



Hướng dẫn HS nắm nội dung bài học trong SGK

- Nhắc lại các phong cách NN đã học: ( PCNNNT,PCNNSH, PCNNCL,PCNNBC, PCNNKH)

- Yêu cầu Hs trình bày những hiểu biết về PCNNHC?

- Có thể đưa một số văn bản HC , qua đó phân tích rút ra đặc điểm

HS dựa vào SGK trình bày nhận xét về văn bản hành chính – Trên cơ sở so sánh với các PCNN đã học – từ đó nắm lí thuyết

hành chính:1. Khái niêm : PCNNHC là loại PCNN thể hiện trong các văn bản thuộc lĩnh vực giao tiếp điều hành và quản lí xã hội – gọi là văn bản hành chính, gồm: - Văn bản quy phạm pháp luật - Văn bản hội nghị - Văn bản thủ tục hành chính2. Đặc điểm của PCNNHC: - Tính khuôn mẫu - Tính minh xác - Tính công vụII/ Cách sử dụng phương tiện ngôn ngữ trong PCNNHC:

1. Về ngữ âm, chữ viết2. Về từ ngữ3. Về kiểu câu4. Về biện pháp tu từ5. Về bố cục trình bày

III/ Luyện tập :1. Bài tập 1: HS tự trả lời2. Bài tập 2 : Hai văn bản a và b

dùng ngôn ngữ không phù hợp ( ngôn ngữ thuộc PCNNsinh hoạt )

Tiết 126 Tiếng Việt : LUYỆN TẬP VỀ PHONG CÁCH NGÔN NGỮ HÀNH CHÍNHI/ Mục tiêu cần đạt: Giúp Hs

- Nắm vững kiến thức về phong cách ngôn ngữ hành chính - Biết vận dụng kiến thức về phong cách ngôn ngữ hành chính vào việc đọc – hiểu

văn bản và tạo lập văn bản hành chínhII/ Phương pháp : Thực hành luyện tập III/ Phương tiện : SGK, SGV, Thiết kế dạy học, một số văn bản hành chính III/ Tiến trình lên lớp :

- Ổn định lớp:- Kiểm tra bài cũ: - Bài mới:

Hoạt động của Gv Hoạt động của HS Nội dung cần đạtHướng dẫn HS thực hành luyện tập các bài tập trong SGK

- Gợi ý cho Hs làm bài tập 1 ở nhà

HS luyện tập cá nhân theo hướng dãn của GV- Trình bày kết quả cá nhân và trao đổi góp ý để hoàn thiện các bài tập

* Bài tập 1: Các văn bản hành chính thông dụng như Sơ yếu lí lịch, Giấy giới thiệu, Biên bản hội nghị… - Tính khuôn mẫu - Tính minh xác - Tính công vụ* Bài tập 2:Trường…Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam



- Bài tập 2 : Cho HS viết Biên bản họp lớp ( theo mẫu )

- Bài tập 3 : Cho HS điền nội dung thích hợp vào mẫu giấy mời và gợi ý về một văn bản Giấy mời hoàn chỉnh

- Bài tập 4 : Đưa 1 văn bản Quyết định, yêu cầu Hs nhận xét đặc điểm ngôn ngữ

Lớp … Độc lập – Tự do – Hạnh phúc ………………. BIÊN BẢN HỌP LỚPThời gian: …………………………..Địa điểm :…………………………Thành phần :……Có mặt…vắng … (có lí do…)Đại biểu tham dự: ……………….Chủ tọa: …………….............................Thư kí: ……………………………….Nội dung chính: ………………………Diễn biến cuộc họp: ( Ghi rõ tên người báo cáo, nội dung báo cáo, tên người phát biểu, nội dung phát biểu, ý kiến kết luận cuộc họp )………………………………………………………………………………………………………..Cuộc họp kết thúc vào lúc …giờ, ngày…., tháng…năm…Chủ tọa Thư kí* Bài tập 3: Hoàn chỉnh mẫu giấy mời trong SGK * Bài tập 4 : Văn bản thể hiện 3 đặc điểm của PCNNHC

* Củng cố : Giả sử mình là lớp trưởng, em hãy viết một văn bản Báo cáo tổng kết hoạt động của lớp ở học kì I năm học (2009 – 2010)- vận dụng kến thức bài học và chuẩn bị cho tiết học sau, bài Văn bản tổng kết --------------------------------------------------------------------------------------------Tiết 127- 128 Làm văn : VĂN BẢN TỔNG KẾT & LUYỆN VIẾT VĂN BẢN TỔNG KẾT

I/ Mục tiêu cần đạt: Giúp Hs- Nắm được đặc điểm yêu cầu của văn bản tổng kết - Biết nhận xét và phân tích một văn bản tổng kết

II/ Phương pháp : Nêu vấn đề, ván đáp, thực hành luyện tậpIII/ Phương tiện : SGK, SGV, Thiết kế dạy họcIII/ Tiến trình lên lớp :

- Ổn định lớp:- Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra phần chuẩn bị bài luyện tập của các nhóm- Bài mới:

Hoạt động của Gv Hoạt động của HS Nội dung cần đạtHoạt động 1 : hướng dẫn HS tìm hiểu lí thuyết( Mục 1,2 SGK )

- Yêu cầu Hs dựa vào SGK, trình bày hiểu biết

HS phát biểu ngắn gọn khái niệm, các loại văn bản tổng kết, vai trò ý nghĩa và những yêu cầu

I/ Khái quát về văn bản tổng kết:- Văn bản tổng kết là dạng văn bản được xếp vào kiểu văn bản hành chính – công vụ rất quen thuộc trong đời sống- Mục đích : Nhìn lại toàn bộ kiến thức trong học tập nghiên cứu hoặc những



chung về văn bản tổng kết

Hoạt động 2: Hướng dẫn hS luyện tập bài tập nhận biết trong SGK- Bài tập nhận biết : Dựa vào các yêu cầu hướng dẫn Hs chỉ ra các các phương diện của văn bản tổng kết- Bài tập vận dụng : GV nêu mục đích, nhiệm vụ bài luyện tập

+ Hướng dẫn HS xác định yêu cầu và trình tự xây dựng văn bản tổng kết, phân loại 2 dạng VB tổng kết

- Yêu cầu các nhóm cử đại diện trình bày văn bản đã chuẩn bị ( có thể trình chiếu ) , lớp theo dõi nhận xét, củng cố phương pháp

của văn bản tổng kết – chú ý yêu cầu 4 : Trình tự xây dựng văn bản tổng kết

- Xác định mục đích yêu cầu

- Lựa chọn các nội dung, phương diện cần tổng kết

- Thu thập tư liệu, sắp xếp theo hệ thống

- Xây dựng đề cương văn bản tổng kết

- Viết văn bản tổng kết

HS luyên tập theo nhóm – Đã chuần bị ở nhà ( 4 nhóm-4 đề tài )Đại diện nhóm trình bày ( Trình chiếu kết quả chuẩn bị ở nhà )Lớp trao đổi góp ý nhận xét ưu điểm hạn chế, rút kinh nghiệm chung

công việc đã làm trong một khoảng thời gian nhất định , từ đó đánh giá ưu điểm, hạn chế, rút ra bài học, nêu phương hướng tiếp theo- Trong phạm vi nhà trường, tổng kết thường có 2 loại :

+ Tổng kết tri thức+ Tổng kết hoạt động thực tiễn

II/ các yêu cầu cơ bản của văn bản tổng kết;+ Nội dung tổng kết xác thực, khách quan+Xác định đúng phương thức biểu đạt+ Lựa chọn hình thức trình bày phù hợp+ Thực hiện đúng trình tự xây dựng một văn bản tổng kếtIII/ Luyện tập :* Bài tập nhận biết : Bài Tổng kết phần văn học ( SGK Ngữ văn nâng cao 12, trang 194 ) - Mục đích ? - Các nội dung TK? - Phương thức biểu đạt? - Hình thức trình bày? - Vai trò tác dụng đối với người đọc?* Bài tập vận dụng : Luyện viết văn bản tổng kết=> Gợi ý về văn bản tổng kết :+ Bố cục : 3 phần

- Phần mở đầu: Nêu lí do cần tổng kết

- Phần chính: cac nội dung cần tổng két

- Phần kết thúc : Nêu phương hướng và nhiệm vụ tiếp theo

+ Yêu cầu viết: Hoàn chỉnh văn bản* Củng cố : Nhấn mạnh cách thức viết một văn bản tổng kết và các lỗi cần tránh. Yêu cầu Hs đọc kĩ một số văn bản tổng kết trong SGK NV 12 – tập II để nắm kĩ bài học* Dặn dò : Chuẩn bị bài Tổng kết phần văn học 2 tiết sau Tuần 35 ( Tiết 129 – 132 )Tiết 129 – 130 : TỔNG KẾT PHẦN VĂN HỌC I. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC:

1. Kieán thöùc troïng taâm:



- Cuûng coá vaø heä thoáng laïi toaøn boä nhöõng kieán thöùc vaên hoïc trong SGK Ngöõ vaên Naâng cao (lôùp 10, lôùp 11, lôùp 12) treân hai maët lòch söû vaø theå loaïi, naâng cao hôn nhaän thöùc cuûa hoïc sinh veà moät soá vaán ñeà troïng taâm.2. Kyõ naêng:- Hình thaønh kó naêng heä thoáng kieán thöùc vaên hoïc, coù naêng

löïc phaân tích theo töøng caáp ñoä: söï kieän, vaán ñeà, taùc phaåm, hình töôïng, ngoân ngöõ vaên hoïc...

3. Thaùi ñoä, tö töôûng:- Giuùp HS coù caùi nhìn toång quaùt, hieåu saâu hôn, chaéc chaén

hôn nhöõng gì ñaõ hoïc, khôi daäy tình yeâu ñoái vôùi boä moânII. CHUAÅN BÒ:

1. Chuaån bò cuûa giaùo vieân:- Ñoïc SGK, SBT, SGV, TLTK, soaïn giaùo aùn baøi môùi. - Chuaån bò ñoà duøng daïy hoïc, phieáu hoïc taäp, baøi taäp ra kì tröôùc (neáu coù).- Phöông aùn toå chöùc lôùp hoïc, nhoùm hoïc: phaùt vaán, ñaøm thoaïi vôùi caù nhaân, taäp theå, thaûo luaän nhoùm…2. Chuaån bò cuûa hoïc sinh:- OÂn baøi cuõ, thuoäc baøi, hieåu baøi, laøm ñaày ñuû caùc baøi taäp ra kyø tröôùc.- Ñoïc SGK, SBT, TLTK ñeå cuûng coá kieán thöùc cuõ vaø chuaån bò cho baøi môùi.

III. HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC:1. OÅn ñònh tình hình lôùp: 1 phuùt- OÅn ñònh traät töï, ñieåm danh hoïc sinh trong lôùp vaø chuaån bò kieåm tra baøi cuõ.2. Kieåm tra baøi cuõ: Trong quaù trình toång keát.3. Giaûng baøi môùi: - Taïo taâm theá tieáp thu baøi môùi.- Giôùi thieäu baøi:

TIEÁN TRÌNH TIEÁT DAÏYHOAÏT ÑOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN

VAØ HOÏC SINH

YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT

Hoaït ñoäng1: H/dẫn HS oân taäp boä phaän vaên hoïc daân gian Vieät Nam H: Baøi Toång keát phaàn Vaên hoïc Vieät Nam maáy phaàn? Noäi dung töøng phaàn laø gì?- HS hoaït ñoäng ñoäc laäp(döïa vaøo phaàn soaïn

A. Vaên hoïc Vieät Nam

I. Caùc boä phaän vaên hoïc- VHVN goàm hai boä phaän: Vaên hoïc daân gian vaø Vaên hoïc vieát toàn taïi vaø phaùt trieån song song, luoân coù aûnh höôûng qua laïi trong suoát tieán trình lòch söû : 1.Boä phaän vaên hoïc daân gian a,So saùnh vôùi vaên hoïc vieát

Ñaëc ñieåm

Vaên hoïc daân gianVaên hoïc

vieátLòch Phaùt sinh töø thôøi kì Phaùt sinh töø



baøi ôû nhaø ñeå traû lôøi)- GV chuaån hoaù kieán thöùc(Vaên hoïc Vieät Nam, Vaên hoïc nöôùc ngoaøi, Lí luaän vaên hoïc) H: Vaên hoïc Vieät Nam goàm maáy boä phaän caáu thaønh neân?- HS hoaït ñoäng ñoäc laäp, phaùt bieåu (2 boä phaän: Vaên hoïc daân gian vaø Vaên hoïc vieát)-GV höôùng daãn HS so saùnh vaên hoïc daân gian vôùi vaên hoïc vieát veà caùc maët: taùc giaû, noäi dung, phöông thöùc saùng taùc…-GV chia lôùp thaønh 4 nhoùm, phaùt cho moãi nhoùm 1 baûng phuï ñaõ chuaån bò tröôùc ñeå HS trình baøy.-HS hoaït ñoäng theo nhoùm, cöû ñaïi dieän daùn leân baûng vaø trình baøy hoaëc boå sung theo yeâu caàu cuûa GVH: Vaên hoïc daân gian coù nhöõng theå loaïi naøo vaø nhöõng ñaëc tröng nhö theá naøo?-GV höôùng daãn

söû phaùt sinh, phaùt trieån

chöa coù chöõ vieát vaø tieáp tuïc phaùt trieån khi ñaõ coù chöõ vieát, toàn taïi song song vôùi vaên hoïc vieát

khi chöõ vieát töông ñoái hoaøn chænh.

Taùc giaû

Saùng taùc taäp theå – trong xaõ hoäi coù giai caáp, chuû yeáu laø ngöôøi bình daân

Saùng taùc caù nhaân- trong xaõ hoäi coù giai caáp , chuû yeáu laø taàng lôùp trí thöùc

Caùch thöùc saùng taùc vaø löu

truyeàn

Saùng taùc baèng ngoân ngöõ noùi, löu giöõ baèng trí nhôù, truyeàn laïi qua hình thöùc truyeàn mieäng.

Saùng taùc baèng ngoân ngöõ vieát, ghi laïi baèng chöõ vieát, truyeàn laïi baèng vaên baûn (in hoaëc cheùp tay)

Noäi dung

tö töôûng

Phaûn aùnh tö töôûng, tình caûm, caùch hình dung vaø quan nieäm veà hieân thöïc cuûa coäng ñoàng.

Phaûn aùnh tö töôûng, tình caûm cuûa coäng ñoàng thoâng qua laêng kính caù nhaân

b,Ñaëc tröng cuûa caùc theå loaïi vaên hoïc daân gian

Ñaëc tröng

Vaên xuoâi Vaên vaàn

Phöông thöùc phaûn aùnh

Phöông thöùc töï söï

Phöông thöùc tröõ tình

Bieåu hieän

-Giaûi thích vuõ truï hay nguoàn goác nhaân loaïi Thaàn thoaïi-Quan taâm ñeán soá phaän coäng ñoàng Söû thi-Ñeà caäp ñeán lòch söû theo quan nieäm daân gian Truyeàn thuyeát.-Noùi veà thaân phaän ngöôøi ngheøo khoå trong

-Reøn luyeän trí tueä Caâu ñoá-Ñuùc keát kinh nghieäm veà hieän töôïng töï nnhieân, saûn xuaát Tuïùc ngöõ.-Dieãn ñaït taâm tình Ca dao, daân ca.



HS chia VHDG laøm hai theå loaïi: vaên xuoâi vaø vaên vaàn, tìm hieåu veà phöông thöùc phaûn aùnh vaø bieåu hieän cuûa töøng theå loaïi.- HS hoaït ñoäng ñoäc laäp, phaùt bieåu, boå sung.-GV choát kieán thöùc cô baûnH: Vaên hoïc daân gian coù vai troø nhö theá naøo ñoái vôùi neàn vaên hoïc daân toäc?-HS taùi hieän laïi kieán thöùc lôùp 10-GV höôùng daãn HS vaø choát kieán thöùc

xaõ hoäi, theå hieän quan nieäm ñaïo ñöùc, khaùt voïng veà haïnh phuùc Coå tích, truyeän thô

c,Vai troø cuûa vaên hoïc daân gian ñoái vôùi neàn vaên hoïc daân toäc

Vaitroø

d,Maøu saéc ña daân toäc cuûa neàn vaên hoïc Vieät Nam theå hieän phong phuù nhaát trong boä phaän VHDG.

Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn HS toång keát boä phaän vaên hoïc vieátH: Lòch söû vaên hoïc vieát Vieät Nam vaän ñoäng vaø phaùt trieån qua maáy thôøi kì? Neâu ñaëc ñieåm vaø ñoùng goùp cuûa moãi thôøi kì ñoái vôùi quaù trình phaùt trieån cuûa vaên hoïc daân toäc? - HS hoaït ñoäng nhoùm, cöû ñaïi dieän traû lôøi, HS khaùc nhaän xeùt,

2. Boä phaän vaên hoïc vieát: qua ba thôøi kì phaùt trieån a. Thôøi kì töø X ñeán heát XIX (thôøi kì trung ñaïi)*Caùc giai ñoaïn phaùt trieån:-Theá kæ X ñeán heát theá kæ XIV-Theá kæ XV ñeán heát theá kæ XVII-Theá kæ XVIII ñeán nöûa ñaàu theá kæ XIX-Nöûa cuoái theá kæ XIX.*Ñaëc ñieåm:

Ñaëc ñieåm Thôøi kì töø X ñeán heát XIX (thôøi kì trung ñaïi)

Coäng ñoàng vaên hoïc

(ngöôøi vieát vaên vaø ngöôøi

ñoïc vaên)

Chuû yeáu laø trí thöùc Haùn hoïc

Giao löu vôùi vaên hoùa

nöôùc ngoaøi

Vaên hoùa, vaên hoïc coå Trung Hoa.Chöõ Haùn vaø chöõ Noâm.

Heä thoáng thi phaùp

Tính öôùc leä, tính uyeân baùc, caùch ñieäu hoùa, suøng coå vaø phi ngaõ, vaên söû trieát baát phaân, baät thang giaù trò caùc theå loaïi,


Chöùa ñöïng moät kho caùc truyeàn thoáng ngheä thuaät daân toäc, töø ngoân ngöõ ñeán hình thöùc thô ca, caùc phöông phaùp xaây döng nhaân vaät, ñeà taøi…

Coù taùc ñoäng maïnh meõ tôùi söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa vaên hoïc vieát

Baûo toàn vaø phaùt huy nhöõng truyeàn thoáng toát ñeïp nhö: yeâu nöôùc, höôùng thieän, troïng nhaân nghóa, giaøu tình thöông

Cung caáp tri thöùc höõu ích töï nhieân vaø xaõ hoäi, goùp phaàn hình thaønh nhaân caùch con ngöôøi Vieät Nam.


boå sung- GV höôùng daãn HS thaûo luaän heä thoáng kieán thöùc, sau ñoù chuaån hoaù kieán thöùc.H: Vaên hoïc trung ñaïi Vieät Nam traûi qua maáy thôøi kì phaùt trieån? Neâu ñaëc ñieåm cuûa vaên hoïc giai ñoaïn naøy? -Ñeå tìm hieåu veà vaên hoïc trung ñaïi, GV phaùt cho HS bieåu maãu ñaõ chuaån bò saün treân giaáy A3 vaø höôùng daãn HS thaûo luaän theo caùc noäi dung -HS thaûo luaän nhoùm, cöû ñaïi dieän trình baøy, HS khaùc nhaän xeùt, boå sung.-GV boå sung theâm: Vaên hoïc trung ñaïi Vieät Nam toàn taïi vaø phaùt trieån qua caùc trieàu ñaïi phong kieán Vieät Nam: Ngoâ – Ñinh – Tieàn Leâ – Lí –Traàn – Hoà – Haäu Leâ – Maïc – Trònh – Nguyeãn – Taây Sôn – Nguyeãn.

H: Vaên hoïc Vieät Nam töø ñaàu

….Quy luaät phaùt

trieån chuû yeáu

Daân chuû hoùa, daân toäc hoùa ngaøy caøng saâu saéc, toaøn dieän….

Thaønh phaàn Vaên hoïc chöõ Haùn vaø vaên hoïc chöõ Noâm

Thaønh töïu cô baûn

- Ñaët neàn moùng veà ngoân ngöõ, vaên töï (duøng chöõ Haùn phaùt aâm theo caùch rieâng, saùng taïo chöõ Noâm).- Vieät hoaù caùc theå thô, phuù, truyeän, kí coå ñieån Trung Hoa; khai thaùc vaø phaùt huy caùc theå thô thuaàn Vieät töø vaên hoïc daân gian (luïc baùt vaø song thaát luïc baùt); saùng tao truyeän thô Noâm, theå ngaâm khuùc, thô haùt noùi,…- Xaây döïng vaø cuûng coá caùc truyeàn thoáng tö töôûng vaø ngheä thuaät: chuû nghóa yeâu nöôùc, tö töôûng nhaân ñaïo, chuû nghóa anh huøng.- Hình thaønh heä thoáng thi phaùp vaên hoïc trung ñaïi vaø taïo ñieàu kieän ra ñôøi nhieàu caây buùt lôùn.

b. Thôøi kì töø ñaàu theá kæ XX ñeán Caùch maïng thaùng Taùm 1945* Caùc giai ñoaïn phaùt trieån: -Töø ñaàu theá kæ XX ñeán khoaûng naêm 1920-Khoaûng töø naêm 1920 ñeán naêm 1930-Khoaûng töø 1930 ñeán 1945*Ñaëc ñieåm

Ñaëc ñieåm Thôøi kì töø ñaàu XX ñeán Caùch maïng thaùng Taùm 1945

Cô sôû xaõ hoäi – lòch söû

söï thoáng trò cuûa thöïc daân Phaùp.

Giao löu vôùi vaên hoùa

nöôùc ngoaøi

chuû yeáu laø vaên hoùa, vaên hoïc Phaùp.

Nhöõng ñaëc ñieåm cô baûn

hieän ñaïi hoùa (thoaùt khoûi heä thoáng thi phaùp cuûa vaên hoïc trung ñaïi, toác ñoä mau le caû soá löôïng vaø chaát löôïng, phaân hoùa thaønh nhieàu boä phaän, nhieàu xu höôùng, tröôøng phaùi, phong caùch khaùc nhau.

Thaønh töïu cô baûn

+ Taïo neân moät neàn vaên hoïc baèng chöõ quoác ngöõ + Hieän ñaïi hoùa toaøn boä caùc theå loaïi truyeàn thoáng (thô ca, truyeän, kí).+ Du nhaäp moät soá theå loaïi môùi (kòch noùi, phoùng söï, pheâ bình vaên hoïc).+ Phaùt huy truyeàn thoáng tö töôûng (yeâu nöôùc, nhaân ñaïo, CN anh huøng) treân laäp tröôøng daân chuû.+ Gaây ñöôïc moät phong traøo baùo chí, dòch thuaät phong phuù.+ Ñaøo taïo nhieàu caây buùt taøi naêng coù phong caùch ñoäc ñaùo+ Kheùp laïi 10 theá kæ vaên hoïc trung ñaïi ñoàng thôøi ñöa neàn vaên hoïc ñaát nöôùc böôùc vaøo thôøi kì hieän ñaïi.



theá kæ XX ñeán Caùch maïng thaùng Taùm 1945 traûi qua maáy giai ñoaïn phaùt trieån ? Neâu ñaëc ñieåm cuûa vaên hoïc giai ñoaïn?

- GV phaùt cho HS bieåu maãu ñaõ chuaån bò saün treân giaáy A3 vaø höôùng daãn HS thaûo luaän theo caùc noäi dung -HS thaûo luaän nhoùm, cöû ñaïi dieän trình baøy, HS khaùc nhaän xeùt, boå sung.

H: Trình baøy söï khaùc nhau giöõa boä phaän vaên hoïc hôïp phaùp vôùi boä phaän vaên hoïc baát hôïp phaùp ?

-HS hoaït ñoäng ñoäc laäp, phaùt bieåu theo töøng gôïi yù cuûa GV

-GV höôùng daãn vaø gôïi yù, coù theå ñaët caâu hoûi theo töøng noäi dung vaø goïi HS traû lôøi (nhaän xeùt vaø

*Söï khaùc bieät giöõa hai boä phaän vaên hoïc hôïp phaùp (coâng khai) vaø baát hôïp phaùp (khoâng coâng khai):

Boä phaän vaên hoïc

Hôïp phaùp (coâng khai)

Baát hôïp phaùp (khoâng coâng khai)

Veà löïc löôïng

saùng taùc vaø coâng

chuùng

- LLST: Trí thöùc Taây hoïc- Ngöôøi ñoïc: caùc taàng lôùp thò daân (taàng lôùp TTS ít chöõ).

- LLST: chieán só caùch maïng.- Ngöôøi ñoïc: quaàn chuùng nhaân daân coù ñieàu kieän tieáp xuùc vôùi caùch maïng.

Veà quan nieäm

vaên hoïc vaø nhaø

vaên

- Sinh hoaït ñoâ thò cuøng aûnh höôûng cuûa tö töôûng vaø vaên hoùa phöông Taây khieán hoï coù söï thöùc tænh saâu saéc veà yù thöùc caù nhaân.

- Xem vaên hoïc nhö vuõ khí ñaáu tranh, truyeàn baù lí töôûng caùch maïng.

Veà ñieàu kieän

saùng taùc vaø phoå

bieán caùc taùc

phaåm

- Coâng khai - Phaùt trieån ôû caùc ñoâ thò, thò traán

- Saùng taùc vaø löu haønh chuû yeáu trong voøng bí maät.

Veà thaønh töïu vaø

haïn cheá.

- Thaønh töïu: theå hieän tinh thaàn daân toäc vaø khai thaùc ñöôïc maët tieán boä, laønh maïnh cuûa neàn vaên hoùa, vaên hoïc Phaùp- Haïn cheá: chòu söï chi phoái cuûa tö töôûng thoáng trò vaø chính saùch vaên hoùa cuûa thöïc daân.

- Thaønh töïu: theå hieän tö töôûng yeâu nöôùc, choáng thöïc daân.- Haïn cheá: do hoaït ñoäng bí maät neân khoâng coù ñieàu kieän gia coâng nhieàu veà ngheä thuaät (coù khi phoå bieán baèng loái truyeàn mieäng)

Theå loaïi Phaùt trieån nhieàu theå loaïi

Thô ca

c. Thôøi kì töø Caùch maïng thaùng Taùm 1945 ñeán heát XX*caùc giai ñoaïn phaùt trieån:-Töø 1945 ñeán 1975-Töø 1975 ñeán heát theá kæ XX

*Ñaëc ñieåm:

Ñaëc ñieåm

Thôøi kì töø Caùch maïng thaùng Taùm 1945 ñeán heát XX

Giai ñoaïn 1945-1975Giai ñoaïn töø naêm 1975

ñeán heát theá kæ XX

Cô sôû xaõ hoäi

Phaùt trieån trong hoaøn caùnh ñaát nöôùc khaùng chieán choáng thöïc daân Phaùp vaø ñeá quoác

Phaùt trieån trong hoaøn caûnh ñaát nöôùc ñaõ thoáng nhaát, böôùc vaøo coâng cuoäc xaây döïng trong ñieàu kieän hoaø bình vaø hoäi nhaäp roäng raõi



cho ñieåm ñeå khuyeán khích vaø taïo khoâng khí soâi noåi cuûa HS)

H: Vaên hoïc Vieät Nam töø Caùch maïng thaùng Taùm 1945 ñeán heát theá kæ XX traûi qua maáy giai ñoaïn phaùt trieån vaø coù nhöõng ñaëc ñieåm gì?

- GV phaùt cho HS bieåu maãu ñaõ chuaån bò saün treân giaáy A3 vaø höôùng daãn HS thaûo luaän theo caùc noäi dung -HS thaûo luaän nhoùm, cöû ñaïi dieän trình baøy, HS khaùc nhaän xeùt, boå sung.

Mó vôùi caùc nöôùc treân theá giôùi

Muïc ñích

saùng taùc

Phuïc vuï chính trò, coå vuõ chieán ñaáu

Phôi baøy nhöõng maët tieâu cöïc trong ñôøi soáng xaõ hoäi, nhìn thaúng vaøo nhöõng toån that naëng neà trong chieán tranh, ñeà caäp ñeán nhöõng bi kòch caùc nhaân…

Ñoái töôïn

g chuû yeáu

Ñaïi chuùng coâng noâng binh

Ñoäi nguõ ngöôøi caàm buùt vaø coâng chuùng ñöôïc môû roäng

Ñaëc tröng

thi phaùp

Saùng taùc theo khuynh höôùng söû thi, caûm höùng laõng maïn.

YÙ thöùc cuûa ngöôøi caàm buùt: quan nieäm toaøn dieän hôn veà hieän thöïc vaø con ngöôøi, veà nhaø vaên vaø coâng chuùng. YÙ thöùc caù nhaân thöùc tænh, nhaø vaên theå hieän tìm toøi rieâng veà tö töôûng, veà cuoäc soáng, veà phong caùch ngheä thuaät, ñoåi môùi tö töôûng vaø caùch vieát, ñaùp öùng nhö caàu thaåm mó cuûa thôøi ñaïi.

Thaønh töïu

+ Phaùt huy cao ñoä tinh thaàn yeâu nöôùc, tö töôûng nhaân ñaïo vaø chuû nghóa anh huøng, goùp phaàn quan troïng vaøo cuoäc chieán ñaáu vaø thaéng lôïi cuûa daân toäc choáng thöïc daân Phaùp, ñeá quoác Mó.+ Ñaøo taïo ñöôïc nhöõng caây buùt taøi naêng xuaát thaân töø quaàn chuùng nhaân daân vaø ñeå laïi khoâng ít caùc taùc phaåm coù giaù trò, nhaát laø veà thô, buùt kí, tuøy buùt, truyeän ngaén.

+ Coù nhöõng chuyeån bieán trong quan nieäm veà con ngöôøi: con ngöôøi ñöôïc nhìn nhaän ôû phöông dieän caù nhaân vaø trong quan heä ñôøi thöôøng.+Taïo nguoàn caûm höùng môùi cho ngöôøi caàm buùt: caûm höùng theá söï taêng maïnh: vaên hoïc quan taâm nhieàu hôn tôùi soá phaän caù nhaân trong nhöõng quy luaät phöùc taïp cuûa ñôøi thöôøng, buùt phaùp höôùng noäi, phöông thöùc traàn thuaät ña daïng, ngoân ngöõ vaên hoïc gaàn vôùi hieän thöïc ñôøi thöôøng hôn.

II. Ñaëc ñieåm cô baûn cuûa vaên hoïc Vieät Nam-Laø moät trong nhöõng neàn vaên hoïc coù lòch söû laâu ñôøi.-Neàn vaên hoïc coù söùc soáng doài daøo, maõnh lieät.-Vaän ñoäng theo quy luaät ngaøy caøng daân chuû hoaù, daân toäc hoaù saâu saéc töø noäi dung tö töôûng ñeán hình thöùc ngheä thuaät, caùc truyeàn



-GV cho moät soá ví duï hoaëc goïi HS cho ví duï minh hoaï.

Hoaït ñoäng 3: Höôùng daãn HS tìm hieåu veà ñaëc ñieåm cô baûn cuûa vaên hoïc Vieät Nam

H: Nhìn chung, ñaëc ñieåm cô baûn vaø khaùi quaùt nhaát cuûa lòch söû vaên hoïc Vieät Nam qua möôøi theá kæ phaùt trieån laø gì?

-HS hoaït ñoäng ñoäc laäp treân cô sôû khaùi quaùt kieán thöùc.

-GV phaùt vaán, theo doõi caâu traû lôøi cuûa HS vaø nhaän xeùt, boå sung, choát kieán thöùc.

thoáng tinh thaàn ngaøy caøng ñöôïc cuûng coá vaø phaùt huy, coäng ñoàng vaên hoïc ngaøy caøng phaùt trieån, giao löu quoác teá ngaøy caøng môû roäng, heä thoáng theå loaïi ngaøy caøng hieän ñaïi vaø hoaøn chænh.-Saün saøng tieáp thu moïi tinh hoa vaø kinh nghieäm cuûa caùc neàn vaên hoaù, vaên hoïc treân theá giôùi vôùi tinh thaàn chuû ñoäng caûi bieán, saùng taïo.-Vaên hoïc vieát vaø vaên hoïc daân gian luoân luoân coù quan heä chaët cheõ vaø taùc ñoäng qua laïi trong quaù trình tröôûng thaønh.



4. Cuûng coá – daën doø HS chuaån bò tieát tieáp theo: -Cuûng coá: GV coù theå cuûng coá baèng sô ñoà sau:

- Bài tập về nhà: Naém kieán thöùc trong baøi giaûng, tìm taát caû caùc taùc phaåm ñaõ hoïc trong caùc boä phaän vaø giai ñoaïn vaên hoïc.

- Chuẩn bị bài: “Toång keát phaàn vaên hoïc tieát 2”IV. RÚT KINH NGHIỆM: -------------------------------------------------------------------------------------------Tiết 131 – 132 : TỔNG KẾT PHẦN LÀM VĂN

I/ Mục tiêu cần đạt: Giúp Hs- Nắm được một cách khái quát và hệ thống các nọi dung cơ bản ( kiến thức, kĩ

năng) và cấu trúc của phần làm văn trong SGK Ngữ văn nâng cao lớp 10,11,12- Thấy được mối quan hệ giữa phần Làm văn và các phần Văn học và Tiếng Việt

II/ Phương pháp : Nêu vấn đề, vấn đáp, ôn luyệnIII/ Phương tiện : SGK, SGV, Thiết kế dạy họcIII/ Tiến trình lên lớp :

- Ổn định lớp:- Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra phần chuẩn bị bài ôn tập của các nhóm- Bài mới:

Hoạt động của GV và HS

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1 : GV hướng dẫn HS tìm hiểu mục đích và nhiệm vụ của phần Làm văn trong chương trình

I/ Mục đích và nhiệm vụ của phần Làm văn trong SGK:+ Mục đích : SGK nêu 2 mục đích

- Dạy cho HS cách suy nghĩ trước một vấn đề của cuộc sống hoặc của văn học, từ đó hình thành và rèn luyện


VAÊN HOÏC VIEÄT NAM

VAÊN HOÏC DAÂN GIAN

VAÊN HOÏC VIEÁT

CAÙC THEÅ LOAÏI

ÑAËC TRÖNG

VAI TROØ

GIAI ÑOAÏN TÖØ

TK X – HEÁT XIX

GIAI ÑOAÏN TÖØ

ÑAÀU TKXX-CMT8 1945

GIAI ÑOAÏN TÖØ CMT8 1945 –HEÁT

XX


- Theo em, mục đích học Làm văn trong nhà trường là để làm gì?

- Suy nghĩ và diễn đạt khác nhau chỗ nao ?

- Nhiệm vụ của phần làm văn ?Tại sao khi nói và viết phải phù hợp đối tượng và hoàn cảnh giao tiếp?

Hoạt động 2 ; hướng dẫn Hs tìm hiểu mục 2 (SGK ): GV nêu câu hỏi, gọi HS trả lời, trao đổi và tổng kết nội dung cơ bản- Tinh thần chung của các bài học Làm văn trong chương trình là gì /- Căn cứ vào SGK hãy nêu nội dung trọng tâm của phần làm văn mỗi lớpHoạt động 3 : hướng dẫn Hs tìm hiểu mục 3- GV nêu câu hỏi cho Hs tìm hiểu

+ Làm văn sử dụng những kiến thức nào ở phần Tiếng Việt và văn học ? + Làm văn có tác dụng gì đối với hai phần đó?

Hoạt động 3;Hướng dẫn HS luyện tập- HS trao đổi theo nhóm, trình bày kết quả vào phiếu học tập - GV hướng dẫn trao đổi và rút ra kết luận chung

tư duy ( Tư duy hình tượng và tư duy lí luận ), bồi dưỡng tư tưởng, tình cảm một cách trực tiếp.

- Dạy cách diễn đạt suy nghĩ: Cách nghĩ , cách cảm và cách diễn đạt suy nghĩ tình cảm trước một vấn đề … được coi là phương thức biểu đạt ( Tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị luận, thuyết minh, hành chính – công vụ )

+ Nhiệm vụ : - Cung cấp cho người học những hiểu biết về 6 kiểu

văn bản và cách thức tạo lập 6 kiểu văn bản này- Thực hành luyện tập để có kĩ năng tạo lập 6 kiểu văn

bản ( nói và viết ) sao cho phù hợp với đối tượng và hoàn cảnh giao tiếp.

II/ Cấu trúc chương trình Làm văn :1. Tinh thần chung của phần Làm văn trong chương trình THPT: - Tiếp tục rèn luyện các kiểu văn bản đã học ở cấp THCS theo tinh thần củng cố và nâng cao – có trọng tâm, trọng điểm - Tập trung cho kiểu văn bản nghị luận2. Cấu trúc chương trình Làm văn THPT: Lớp Cấu trúc chương trình101112

3. Mối quan hệ giữa nội dung phần Làm văn và các phần Văn học, Tiếng Việt :- Do yêu cầu tích hợp cho nên nội dung phần Làm văn liên quan mật thiết với phần Văn học và Tiếng Việt: + Làm văn trở thành nơi thực hành để củng cố và khắc sâu kiến thức Tiếng Việt và Văn học + Nhiều kiến thức trong Làm văn còn soi sáng giúp cho việc đọc hiểu văn bản văn học sâu hơn, nhất là hiểu biết về các kiểu văn bản và các thao tác lập luậnIII/ Luyện tập : 1 Bài tập 1 : Nhận xét về cấu trúc nội dung Làm văn trong SGK nâng cao :- Vừa lặp lại, vừa nâng cao, vừa có “diện” vừa có “điểm” – có trọng tâm, trọng điểm.- Bố trí cân đối giữa Nghị luận xã hội và Nghị luận văn học- Các dạng đề có đổi mới ở cách nêu vấn đề, dạng đề ( đề mở, NL về một hiện tượng đời sống và một vấn đề xã hội đặt ra trong văn học- Nội dung tích hợp thể hiện rõ trong từng bài ( tích hợp



ngang , tích hợp dọc )…2. Bài tập 2 : Có thể chọn bài học ở tuần 19/ trang 19 : Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi và nêu các nhận xét về mối liên hệ giữa LV- TV- VH

Củng cố : Nhấn mạnh vai trò của việc học Làm văn : Học cách suy nghĩ và cách diễn đạt suy nghĩ – những kĩ năng rất cần thiết cho cuộc sống mỗi người . Chú ý cách diễn đạt mang màu sắc cá nhân , sáng tạo độc đáo sẽ giúp thành công ( Tối kị việc sao chép “văn mẫu”! )

Dặn dò: Chuẩn bị tiết sau Ôn tập về văn học

---------------------------------------------------------------------------------------------Tuần 36 ( Tiết 133 – 136 ) Tiết 133 ÔN TẬP PHẦN VĂN HỌC ( Học kì II )

---------------------------------------------------------------------------------------------TiẾT 134 TỔNG KẾT PHẦN TIẾNG VIỆT.

-------------------------------------------------------------------------------------------Tiết 135 ÔN TẬP VỀ LÀM VĂN ( Học kì II )

--------------------------------------------------------------------------------------------TiẾT 136 ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIÊT ( Học kì II )

--------------------------------------------------------------------------------------------Tuần 37 ( Tiết 137 – 140 ) Tiết 137- 138- 139 Làm văn : BÀI VIẾT SỐ 8 ( Kiểm tra học kì II )

--------------------------------------------------------------------------------------------Tiết 140 Làm văn TRẢ BÀI VIẾT SỐ 8

………………THE END……………..


giao an ngu van 12 nang cao hk ii

Documents