genel kültür lİse Ön lİsans - pegem.net 1...lİse Ön lİsans konu anlatımlı Önce bİz...

LİSE ÖN LİSANSKonu Anlatımlı

ÖNCE BİZ SORDUK

120 Soruda 85 SoruKPSS2018

Pratik Bilgiler

Sınavlara En Yakın Özgün Sorular

ve Açıklamalarından Oluşan

TEK KİTAP

Genel YetenekGenel Kültür

Komisyon

GYGK LİSE ÖN LİSANS TEK KİTAP KONU ANLATIMLI

ISBN 978-605-241-119-3

Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.

© Pegem AkademiBu kitabın basım, yayım ve satış hakları

Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. AŞ'ye aittir.Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıtya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.

Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında

yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınlarısatın almamasını diliyoruz.

1. Baskı: 2018, Ankara

Yayın-Proje: Özge IşıkcıDizgi-Grafik Tasarım: Kezban Yanık

Kapak Tasarımı: Pegem Akademi

Baskı: Vadi Grup Basım A.Ş.İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 2284 Sokak No:105

Yenimahalle/ANKARA(0312 394 55 91)

Yayıncı Sertifika No: 36306Matbaa Sertifika No: 26687

İletişim

Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARAYayınevi 0312 430 67 50 - 430 67 51

Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08

Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60

İnternet: www.pegem.netE-ileti: [email protected]

Değerli KPSS Adayları,

Kamu Personeli Seçme Sınavı, geleceğin kamu personelinin belirlenmesinde son aşamadır ve öğrenim hayatınız boyunca verdiğiniz emeğin sonucu meslek hayatınıza adım atmanızla nihai başarıya dönüşecektir.

Bu süreçteki emek ve çabanız programlı bir çalışma ile sizi hedefinize doğru yöneltecek ve öne geçirecektir. Böyle-si bir süreçte programlı bir çalışmaya kaynaklık edecek olan deneyimli bir yazar ekibi tarafından özenle oluşturul-muş, geniş kapsamlı yayınlar olacaktır.

Pegem Akademi yazar ekibinin öncelikli amacı tam da bu kaynağı sizlere sunmak olmuş ve sonucunda sizleri başarıda öne taşıyacak bu kapsamlı konu anlatımlı kitap ortaya çıkmıştır.

Bu kitap, Lise Ön Lisans Genel Yetenek - Genel Kültür Kamu Personeli Seçme Sınavlarının tüm yıllara göre analiz edilmesiyle hazırlanmıştır. Kitapta bu analiz sonuçlarına göre adayların sınavın kapsamında yer alan tüm konulara hâkim olup bu konularda sınavda çıkabilecek her türlü soruyu rahatlıkla çözecek seviyeye ulaşması hedeflenmiştir.

Sınavda başarılı olabilmek için müfredatta mevcut olan konularda yeterli bilgi düzeyine sahip olmak ve yeterince örnek soru ile bu bilgiyi pekiştirmek gerekmektedir. Bu kitabın temel amacı, adayın sınav kapsamındaki her konuya hâkimiyetini sağlamak ve böylece karşılaşacağı soru tiplerini rahatlıkla çözebilecek seviyeye gelmesini mümkün kılmaktır.

Büyük bir gayret ile hazırlanan bu kitap, size en üst düzeyde fayda sağlayacak ve KPSS’de sizi başarıya ulaştıra-caktır.

Kitaba ilişkin sorularınızı [email protected] adresine e-posta yoluyla ya da 0507-3166066 numarasına WhatsApp üzerinden iletmeniz yeterli olacaktır. Sorunuz en kısa sürede yazarlarımız tarafından cevaplandırılacak-tır.

Kitabın, kamu kurumlarında görev almak isteyen tüm okurlarımızın başarılarına katkı sağlaması dileğiyle...

PEGEM AKADEMİ

ÖNSÖZ

pegemSticky NoteMarked set by pegem

v

İÇİNDEKİLER

TÜRKÇE

Sözcükte Anlam ..........................................................................................................................................................3

SözcüğünAnlamÖzellikleri.................................................................................................................................3

SözSanatları.......................................................................................................................................................5

SözcüklerArasındakiAnlamÖzellikleri ...............................................................................................................7

KalıplaşmışSözÖbekleri ....................................................................................................................................8

Test ..........................................................................................................................................................................10

CümledeAnlam .........................................................................................................................................................12

Cümle ................................................................................................................................................................12

AnlamlarınaGöreCümleler...............................................................................................................................12

Test ..........................................................................................................................................................................16

ParagraftaAnlam .......................................................................................................................................................18

Paragraf ............................................................................................................................................................18

DüşünceyiGeliştirmeYolları .............................................................................................................................21

AnlatımNitelikleri ..............................................................................................................................................23

Test ..........................................................................................................................................................................24

YapıBilgisi .................................................................................................................................................................27

Kök ....................................................................................................................................................................27

Ekler ..................................................................................................................................................................27

YapılarınaGöreSözcükler ................................................................................................................................29

Test ..........................................................................................................................................................................30

SözcükTürleri ............................................................................................................................................................32

Test-1 .......................................................................................................................................................................47

Test-2 .......................................................................................................................................................................49

vi

İÇİNDEKİLER

CümleBilgisi ..............................................................................................................................................................51

CümleninÖgeleri ..............................................................................................................................................51

CümleTürleri .....................................................................................................................................................52

CümleDışıUnsurlar ..........................................................................................................................................53

Test ..........................................................................................................................................................................54

SesBilgisi ..................................................................................................................................................................56

SesOlayları.......................................................................................................................................................56

Test ..........................................................................................................................................................................58

YazımKuralları ..........................................................................................................................................................60

Noktalamaİşaretleri...................................................................................................................................................67

Test ..........................................................................................................................................................................73

AnlatımBozuklukları ..................................................................................................................................................75

Test ..........................................................................................................................................................................80

SözelMantık ..............................................................................................................................................................82

SıralamaKurguları ............................................................................................................................................83

EşleştirmeKurguları ..........................................................................................................................................91

Yer-KonumKurguları .........................................................................................................................................98

vii

İÇİNDEKİLER

MATEMATİK

Sayılar ....................................................................................................................................................................105

Test-1 ..................................................................................................................................................................... 113

Test-2 ..................................................................................................................................................................... 115

Bölme,Bölünebilme,OBEB-OKEK ......................................................................................................................... 117

Test ........................................................................................................................................................................121

ÜstlüveKöklüİfadeler.............................................................................................................................................123

Test ........................................................................................................................................................................129

Oran-Orantı .............................................................................................................................................................131

Test ........................................................................................................................................................................134

ÇarpanlaraAyırmaveÖzdeşlikler ...........................................................................................................................136

Test ........................................................................................................................................................................140

BirinciDerecedenBirBilinmeyenliDenklemler .......................................................................................................142

Test ........................................................................................................................................................................144

Problemler ...............................................................................................................................................................146

Test-1 .....................................................................................................................................................................149

Test-2 .....................................................................................................................................................................153

Test-3 .....................................................................................................................................................................157

Test-4 .....................................................................................................................................................................161

Test-5 .....................................................................................................................................................................165

Test-6 .....................................................................................................................................................................169

Kümeler ...................................................................................................................................................................171

Test ........................................................................................................................................................................176

BağıntıveFonksiyon ...............................................................................................................................................178

Test ........................................................................................................................................................................182

İşlemveÖzellikleri...................................................................................................................................................184

Test ........................................................................................................................................................................188



viii

İÇİNDEKİLER

ModülerAritmetik .....................................................................................................................................................190

Test ........................................................................................................................................................................194

Permütasyon-Kombinasyon-Olasılık ...................................................................................................................196

Test(Permütasyon) .................................................................................................................................................208

Test(Kombinasyon) .................................................................................................................................................210

Test(Olasılık) ...........................................................................................................................................................212

Tablo-GrafikYorumlama ........................................................................................................................................214

Test ........................................................................................................................................................................218

SayısalMantık .........................................................................................................................................................220

Test-1 .....................................................................................................................................................................230

Test-2 .....................................................................................................................................................................232

Test-3 .....................................................................................................................................................................234

Test-4 .....................................................................................................................................................................236

AçılarveÜçgenler ...................................................................................................................................................238

Test-1 .....................................................................................................................................................................243

Test-2 .....................................................................................................................................................................245

Test-3 .....................................................................................................................................................................247

Test-4 .....................................................................................................................................................................249

ÇokgenlerveDörtgenler..........................................................................................................................................251

Test-1 .....................................................................................................................................................................256

Test-2 .....................................................................................................................................................................258

ÇemberveDaire .....................................................................................................................................................260

Test ........................................................................................................................................................................263

DoğruveNoktaAnalitiği ..........................................................................................................................................266

Test ........................................................................................................................................................................275

KatıCisimler ............................................................................................................................................................277

Test ........................................................................................................................................................................278


ix

İÇİNDEKİLER

TARİH

İslamiyetÖncesiTürkTarihi ...................................................................................................................................283

Test ........................................................................................................................................................................293

TürkİslamTarihi ......................................................................................................................................................295

Test ........................................................................................................................................................................309

TürkiyeTarihi ........................................................................................................................................................... 311

Test ........................................................................................................................................................................319

OsmanlıDevleti .......................................................................................................................................................321

Test ........................................................................................................................................................................327

OsmanlıKültürveUygarlığı.....................................................................................................................................329

Test ........................................................................................................................................................................346

OsmanlıDevletiDuraklamaDönemi(ArayışYılları) ................................................................................................348

Test ........................................................................................................................................................................351

OsmanlıDevletiGerilemeDönemi ..........................................................................................................................353

Test ........................................................................................................................................................................357

OsmanlıDevletiDağılmaDönemi ...........................................................................................................................359

Test ........................................................................................................................................................................371

XX.YüzyılOsmanlıDevleti ......................................................................................................................................373

Test ........................................................................................................................................................................378

BirinciDünyaSavaşıveMondrosAteşkesi .............................................................................................................380

Test ........................................................................................................................................................................393



x

İÇİNDEKİLER

KurtuluşSavaşıÖrgütlenmeDönemi ......................................................................................................................395

Test ........................................................................................................................................................................401

I.TürkiyeBüyükMilletMeclisininAçılması ..............................................................................................................403

Test ........................................................................................................................................................................409

KurtuluşSavaşındaCepheler-Antlaşmalar ............................................................................................................ 411

Test ........................................................................................................................................................................422

AtatürkDönemiİçveDışPolitika ............................................................................................................................424

Test ........................................................................................................................................................................437

Atatürkİlkeveİnkılapları .........................................................................................................................................439

Test ........................................................................................................................................................................451

ÇağdaşTürkveDünyaTarihi ..................................................................................................................................453

Test ........................................................................................................................................................................482


xi

İÇİNDEKİLER

COĞRAFYA

Türkiye'ninCoğrafiKonumu ....................................................................................................................................487

Test ........................................................................................................................................................................496

Türkiye'ninYerŞekilleri ...........................................................................................................................................498

Test ........................................................................................................................................................................521

Türkiye'ninİklimiveBitkiÖrtüsü ..............................................................................................................................523

Test ........................................................................................................................................................................530

Türkiye'deNüfusveYerleşme .................................................................................................................................532

Test ........................................................................................................................................................................550

Türkiye'deTarım,HayvancılıkveOrmancılık ..........................................................................................................552

Test ........................................................................................................................................................................563

Türkiye'deMadenler,EnerjiKaynaklarıveSanayi ..................................................................................................565

Test ........................................................................................................................................................................576

Türkiye'deUlaşım,TicaretveTurizm ......................................................................................................................578

Test ........................................................................................................................................................................587

Türkiye'deKalkınmaProjeleri ..................................................................................................................................589


xii

İÇİNDEKİLER

VATANDAŞLIK

TemelHukukBilgisi .................................................................................................................................................593

Test ........................................................................................................................................................................616

DevletKavramı ........................................................................................................................................................618

Test ........................................................................................................................................................................624

1982Anayasası-TemelHükümler ..........................................................................................................................626

Test ........................................................................................................................................................................629

TemelHakveHürriyetler .........................................................................................................................................631

Test ........................................................................................................................................................................638

Yasama ....................................................................................................................................................................640

Test ........................................................................................................................................................................651

Yürütme ...................................................................................................................................................................653

Test ........................................................................................................................................................................660

Yargı .......................................................................................................................................................................662

Test ........................................................................................................................................................................669

İdareHukuku ...........................................................................................................................................................671

Test ........................................................................................................................................................................688

UluslararasıKuruluşlar ............................................................................................................................................690

Test ........................................................................................................................................................................698


TÜRKÇE

3

SÖZCÜKTE ANLAM

A. Sözcüğün Anlam Özellikleri

Paragraf

cümle

sözcük

Sözcükler, metinlerin temel yapı taşıdır. Dolayısıyla met-nin -ya da bir konuşmanın- anlaşılması için sözcük an-lamlarının iyi bilinmesi gerekir. Dilimizde bazı sözcükler tek bir kavramı karşılarken bazıları ise birden çok anlam karşılar.

Sadece bir kavramı karşılayan sözcüklerdir. Bu sözcüklerin başka anlamlara gelebilecek kullanımı yoktur.

“Kaldırım, testere, tencere” sözcüklerinin tek anlamı vardır.

Tek anlamlı sözcükler

Örnek:

Kullanıldığı yere ve duruma göre birden çok anlam kazanabilen sözcüklerdir.

“Ağız” sözcüğü kullanıldığı yere göre birçok anlam kazanabilir: İnsan ağzı, mağara ağzı, yol ağzı, Karadeniz ağzı vs.

Çok anlamlı sözcükler

Örnek:

Dilimizde sözcüklerin kullanıldıkları cümleye göre kazan-dıkları farklı anlamlara “yan anlam” ya da “mecaz anlam” denir.

Sözcük

Gerçek Anlam

Temel Anlam Yan Anlam

Mecaz Anlam

Gerçek Anlam

Gerçek anlam, sözcüğün temel ve yan anlamlarını içerir. Dolayısıyla sözcüğün gerçek anlamları birden fazla olabilir.

Temel Anlam:Bir sözcük tek başına kullanıldığında akla gelen ilk anla-mına temel anlam denir. Temel anlam, en yaygın anlam-dır. Sözlüklerde ilk olarak temel ya da en yaygın anlam açıklanır.

N Adamın kocaman ama estetik görünümlü bir ağzı vardı.

N Ormanda ateş yakmak oldukça tehlikeli ama sık rastlanan bir davranıştır.

Yan Anlam:Bir sözcüğün temel anlamıyla ilişkili olarak kazandığı di-ğer anlamlardır.

N Mağaranın ağzı o kadar küçüktü ki içeri ancak bir çocuk girebiliyordu.

N Çocuğun ateşini bir türlü düşüremiyorlar.

Pür

D kkat“Yan anlam” ile “temel anlam” ara-sında herhangi bir şekilde (biçimsel benzerlik, ortak işlev, aynı maddeden oluşması...) ilgi kurulabilmelidir.Örnek:

N Mağaranın ağzı o kadar küçüktü ki içeri ancak bir çocuk girebiliyor-du. (“Mağaranın ağzı” ile yemeye, içmeye ve ses çıkarmaya yarayan organ olan “ağız” arasında biçim-sel olarak bir benzerlik kurulmuş-tur.)

N Çocuğun ateşini bir türlü düşüre-miyorlar. (“Çocuğun ateşi” ile nes-nelerin tutuşmasıyla beliren “ateş” arasında bir ısı ortaklığı vardır.)

Mecaz Anlam

Sözcüğün gerçek anlamından (temel anlamından ve yan anlamından) uzaklaşarak kazandığı yeni anlamlardır. Bir başka ifadeyle mecazlar, bir ilgi veya benzetme sonucu gerçek anlamından başka anlamda, başka bir sözcüğün yerinde kullanılan sözlerdir.• Bu mahallede onun gibi ağzı bozuk birini daha görmedim. (Bu cümledeki “ağzı bozuk” söz öbeğinde kullanılan “ağız” sözcüğü kendi anlamının dışında, küfürbaz anlamında karşımıza çıkmaktadır.)• Yeni seçilen muhtar, ilk toplantısında çok ateşli konuştu. (”Ateşli” sözcüğü “heyecanlı, coşkulu” anlamında kullanılmış, sözcük anlamının dışına çıkmıştır.

4

SÖZCÜKTE ANLAM

Temel anlam (TA), yan anlam (YA) ve mecaz anlamla (MA) ilgili aşağıdaki örnekleri inceleyiniz.

Yol:

7 Çocuk evin yolunu sordu. (TA) 7 Mahallemizin yolu nihayet asfaltlandı. (YA) 7 Bu soruyu farklı bir yolla da çözebiliriz. (MA)

Kafa:

7 Kafan, hâlâ omuzlarının üzerinde duruyor. (TA) 7 Fazla zorlayınca çivinin kafası koptu. (YA) 7 O adam, zaten kafasızın tekidir. (MA)

Büyük:

7 Uzun bir yolculuktan sonra büyük bir evin önün-de durduk. (TA)

7 Benim öğrencilerim, büyüklerine karşı saygıda kusur etmezler. (YA)

7 Büyük düşünenler, toplumlarına her zaman bir şeyler kazandırmıştır. (MA)

Pür

D kkatKPSS’de “temel anlam” ve “yan anlam” ayrımı sorulmamış, nadiren de olsa “gerçek anlam” ve “mecaz anlam” ayrımı sorulmuştur. Böyle bir soruyla karşılaşıldığında, seçenekler arasında yan anlamda kullanılmış sözcükler de verilebileceği için dikkatli olunmalıdır. Yan anlam, temel anlamla bir şekilde ilişkilidir ve gerçek anlam sayılır. Oysa mecaz anlam tamamen düşsel, gerçek dışı bir anlamdır.

Gerçek

ve meca

z anlam

lı

sözcük s

oruların

da çeldir

ici

olarak y

an anlam

da kullan

ıl-

mış söz

cükler v

erilir.

Bazı sorularda geçen

"düşsel öge" kavramı

da mecaz anlamla ilgilidir.

Terimsel Anlam

Bir bilim, sanat, spor ve meslek dalıyla ilgili özel ve belirli bir kavramı karşılayan sözcüklere terim anlamlı sözcükler denir.

Açı, üçgen, dikdörtgen

Roman, öykü, kafiye, aruz

İsim, kök, gövde, fiil

Pota, minder, skor

Dava, mahkeme, yargıç

Matematik

Edebiyat

Dil bilgisi

Spor

Hukuk

C

C

C

C

C

Örnek:

Soyut-Somut Anlam

Somut Anlamlı Sözcükler:

Beş duyudan herhangi biriyle algılanabilen kavramları karşılayan sözcüklerdir.

Hava, su, toprak, ağaç, deniz, masa, sandalye...

Örnek:

Soyut Anlamlı Sözcükler:

Beş duyu ile algılanamayan, zihinde tasarlanan kavramları karşılayan sözcüklerdir.

Sevgi, umut, adalet, özgürlük, mutluluk, heyecan, aşk...

Nitel-Nicel Anlam

Nicel Anlamlı Sözcükler:

Varlıkların ölçülebilir, sayılabilir özelliklerini gösteren sözcüklerdir.7 Geniş bahçeli bir ev aldı İstanbul’da ve emekli olunca oraya taşındı. (alan ölçüsü) 7 Uzun bir moladan sonra yolcular tekrar araçlara bindiler. (zaman ölçüsü)7 Yüksek bir maaşla yeni işine başladı. (sayı-para ölçüsü)

Nitel Anlamlı Sözcükler:

Varlıkların ölçülemeyen, sayılamayan özelliklerini gösteren sözcüklerdir.7 Onun babası çok geniş biridir, hiçbir şeye kolay kolay kızmaz. (“rahat” anlamında) 7 Uzun etme işte, bu iş bugün bitecek dedim sana. (“nazlanma, direnme” anlamında) 7 Yüksek hedeflere ulaşmak, çok fedakârlık gerektirir. (“ulaşılması güç” anlamında)

5

SÖZCÜKTE ANLAM

B. Söz Sanatları

Benzetme (Teşbih)

Kişileştirme (Teşhis)

Mecazımürsel (Ad Aktarması)Mübalağa

(Abartma)

Dolaylama

GüzelAdlandırma

Dokundurma (Tariz)

Kinaye (Değinmece)

Eğretileme (İstiare)

Mecaza Dayalı Söz Sanatları

Benzetme(Teşbih)

Bir nesnenin, varlığın niteliğini daha etkili biçimde anlatmak için nitelikçe üstün bir varlıktan yararlanma yöntemine “benzetme” denir.

Örnek: J Selvi gibi uzun boylu bir güzele vuruldu.J Kar gibi beyaz çamaşırlar getirmiş ya-

nında.J Tilki gibi kurnaz çocuktur.J Adamın gözleri sanki bir ateş.

Benzetm

e ve kişi

leştirme

KPSS'de

en

çok soru

lan iki sö

z sanatı

dır.

Kişileştirme(Teşhis)

İnsana ait özelliklerin insan dışındaki varlıklara yüklenmesidir.

Örnek: 4 Bülbül, ağaran vakte kadar ağlarmış.4 Poyrazla söyleşir yaprakların sesi.4 Yağmur ağlıyor ikimiz için.

Eğretileme(İstiare)

Eğretileme (istiare), yalnızca “benzeyen” ya da “benzetilen” ögeleriyle yapılan söz sanatı, aynı zamanda bir benzetme çeşididir.

Pür

D kkatEğretileme (istiare) aslında benzet-me sanatından çok da farklı değildir. Eğretilemede de amaç bir kavramı, başka bir kavrama benzetmektir fakat benzetmeden farklı olarak bu kav-ramlardan sadece biri söylenir, diğer kavram karşı tarafça anlaşılır.

İki kapılı bir handaGidiyorum gündüz gece

(Dünya, bir "han"a benzetilmiş fakat "dünya" söylenmemiştir.)

Dışarıda bir dost eli okşuyor tenimizi.

(Rüzgâr, "dost eli"ne benzetilmiş fakat "rüzgâr" söylenmemiştir.)

Saçlarına yıldız düşmüş, koparma anne.

(Beyaz saçlar "yıldız"a benzetilmiş fakat "beyaz saçlar" söylenmemiştir.)

C

C

C

Gülünce incileri görünüyor. Her yaz bu cennette tatilini geçirir. Meleğim beşiğinde uyuyor.Bu adam herkesi sokar.

Gülünce inci gibi dişleri görünüyor.Cennet kadar güzel bir yer burası. Bebeğim beşiğinde melekler gibi uyuyor.Bu adam bir yılan, herkesi sokar.

Benzeyenya da kendisine

benzetilensöylenir.(İstiare)

Hembenzeyen hem

benzetilen söylenir.

(Benzetme)

İstiare ve Benzetme Farkı

genel kültür lİse Ön lİsans - pegem.net 1...lİse Ön lİsans konu anlatımlı Önce bİz...

Documents