gençlik politikalarına giriş-İsveç ve türkiye bakış açıları

8/7/2019 Genlik Politikalarna Giri-sve ve Trkiye Bak Alar

1/32

1


2/32


3/32

GenlikPolitikalarnaGiri

sveveTrkiyeBak Alar


4/32

nszTrkiye Genlik ve Spor Genel Mdrl Genlik Hizmetleri Dairesi Bakanl ve sveGenlikleri Ulusal Kurulu, 2008-2010 Trkiye -sve Genlik Politikas Alanndabirliiprojesinibirlikte yrtmektedir. Projenin amalarndan biri, her iki lkede de genlerin yaam koullarkonusundaki bilgi birikimini oaltmaktr. Dier bir ama ise genliin potansiyelini ortayakoymak ve topluma katlmlarn artrmaktr.

Projenin be bileeni bulunmaktadr: Genlik politikasndaki kavramlar, genlerin yaamkoullarna ilikin bilgiler, genlerle ve genler iin alanlar iin aoluturma, igc piyasasndagenlie ynelik en iyi uygulamalarn tevik edilmesi ve genlere salanan sosyal hizmetler vehaklar konusundaki farkndalk.

Bu zet, genlik politikalar ya da grup olarak genler sz konusu olduunda kullanlan eitlikavramlar tanmlamaktadr. Bu metin derinlemesine bir analizden ziyade, genlik politikasna giriniteliindedir. Bu zet ayn zamanda, Trkiye ile sve arasnda genlik politikas ibirliiprojesinin sonularndan biridir.

Bu proje kapsamnda yukarda deinilen kavramlarn tanmlanmas gereksinimi ortaya kmtr.Bunun sonucunda bu metinde, sve ve Trkiyenin genler ve genlik politikasna ilikingrleri sve Genlikleri Ulusal Kurulu ve Trkiye Genlik ve Spor Genel Mdrlndekonuyla ilgili alan kiiler tarafndan anlatlmtr. Metni takiben, projede yer alan aratrmacJonas Bjlesj tarafndan genlik politikas ile ilgili olarak yazlm bir makale yer almaktadr.

Ungdomsstyrelsen 2009

editrEmmy Bornemark ve Vildan GrbileviriYNR evirikapak Christin Serranodatm: sve ve Trkiyeweb sitesisvewww.ungdomsstyrelsen.se/publikationerweb sitesi Trkiyewww.ghdb.gov.tr


5/32

indekiler

Genlik ve genlik politikas sve bak as ................................................................ 4Inger Ashing, sve Genlikleri Ulusal Kurulu

Trkiyedeki genlik politikas

.......................................................................................... 13Fato Oktay, Murat entuna, Mustafa Cenk ve Vildan Grbil, Genlikve Spor Genel Mdrl ve Tlin ener, Ankara niversitesi

Trkiye ve sve arasnda genlik politikas alannda ibirlii ......................................... 20Jonas Bjlesj, Aratrma Grevlisi, Lund niversitesi ve Linnaeus niversitesi, sve


6/32

4

Genlik ve genlik Politikas sve bak asInger Ashing, sve Genlikleri Ulusal Kurulu

Bu metin sve balamnda yazlmtr ve dolaysyla sveteki koullara dayanmaktadr. Metninlkeler arasnda genlik politikas alanndaki grmelerde kullanlmas amalandndan,uluslararas karlatrmalarda kullanlan birtakm zellikler ortaya koyulmutur.

Genlik politikasnn zellikleri

Genlerin tanmlanmasGenler en ortak paydalar ya olan heterojen bir gruptur. Ancak grup kendi evine, iine veailesine sahip 29 yandaki gen yetikinlerin yan sra 13 yandaki ilkretim rencilerini deierdiinden ya bakmndan da farkllklar gstermektedir. Yatan baka genleri birbirindenayran dier faktrler cinsiyetleri, sve veya yurt dnda domu olmalar, herhangi birengellerinin olup olmamas ve ehirde ya da krsal blgelerde yayor olmalardr.

sve genlik politikasnn temel hedef kitlesi 13-25 ya grubudur, ancak dier ya gruplar da

etkilenebilmektedir. Bu dnemi anlatan ve baz

durumlarda kar

kl

a yol aan birok szckbulunmaktadr: ocuk, ergen, gen, gen kii, gen yetikin vesaire. svete 13-25 yalar arasndabir buuk milyondan fazla gen bulunmaktadr.

Yaamn evresi mi yoksa toplumsal kategori mi?Genlik bir yaam evresiolarak tanmlanabilecei gibi, bir toplumsal kategoriolarak da tanmlanabilir.Yaam evresi olarak genlik, ocukluk ile yetikinlik arasndaki dneme atfta bulunmaktadr.Yetikinlie gei, tamamen olgunlamak, kiinin kendi kimliini bulmas, kendinidestekleyebilecek hale gelmesi ya da kendi ailesini kurmas ile belirgin hale gelebilir. Toplumsalkategori genlerin ortak ihtiyalar, ilgi alanlar ve zellikleri olan bir grup olduklar ve benzeryaplarla karlatklar ve ayn toplumsal kurum ve kurallardan etkilendikleri anlamnagelmektedir. Yaam evresi bak as kiilerin genliini, yaamlarnn geri kalan ksm ve dierkuaklarla karlatrrken, genlii toplumsal kategori olarak deerlendiren bak as daha okgenlik boyunca ve genler kategorisi ierisinde ortaya kan koullar zerinde durur.

Yaamn deien evreleriSava sonras dnemde sosyal geliim deimi ve farkl yaam evreleri arasndaki ilikilerdedeiime sebep olmutur. sveteki insanlar bundan 50 yl ncesine oranla ok daha uzunyaamaktadrlar. ok daha uzun sre zorunlu eitim almakta, eitim ile i piyasasnda kalc olmaarasndaki gei sreci gitgide daha uzun zaman almaktadr. Kadnlarn i piyasasna katlmlarnemli lde artm ve aile kurmak ile ocuk sahibi olmak daha sonraki evrelerde yaanmaktadr.Bu deiimler hep birlikte insanlarn hayatndaki baz yaam evrelerinin ortaya knda ve aynzamanda eitli evrelerin sresinde deiikliklere sebep olmutur. Doal olarak, bu evrelerintanm olduka eksik ve genel olmakla beraber baz deiimlerin kesin olmad ve nfusun bykbir blmnn burada anlatlan olaylarn akn takip etmedii gereini saklamaktadr. Ancakbyle bir tanm yine de toplumumuzda bymek iin yapsal koullardaki deiimleri analizetmede temel tekil edebilir.


7/32

5

ocukluk ergenlik ncesi dnem olarak grlyorsa bu dnem aslnda sava sonras dnemdeyaklak bir yl ksalmtr. Fiziksel olarak ocuklar daha erken yetikin olmaktadrlar. Aynzamanda, ocuklarn iletiim (TV, radyo, gazete, internet vb.) ve seyahate ok fazla eriim olanavardr. Bu nedenle, yalnzca 30 yl ncesindeki akranlarnn bildiklerine oranla, d dnyahakknda, daha fazla bilgi sahibidirler. Genlik, anne-babadan gitgide bamszlamay ieren birevre olarak kabul edilebilecei gibi ergenliin balangc ile evden ayrl arasndaki dnem olarak

da tan

mlanabilir. Yaam

n bu evresi daha gen insanlar

kapsayacakekilde biraz bym vegetiimiz on yl ierisinde st ya snr da genilemitir. Bir sonraki evre resmen yetikin olarakkabul edildiiniz ancak henz yeni bir aile kurmam olduunuz evredir. Bu evreye genyetikinlik adn verebiliriz. Bu evre bir zgrlk dnemi olarak grlebilir fakat bu evre aynzamanda eitime devam etmek ile kariyer yapmak arasnda karar vermek, nerede yaayacanzbelirlemek ve e aramak gibi yava yava eitli yetikin rollerini stlendiiniz bir dnemdir.ocuk sahibi olmak bu kurulu srecinde genellikle en son admdr. Gen yetikinlik evresinin stya snr zaman ierisinde daha yal kiileri kapsayacakekilde artmtr. Bunun sebepleri arasndaartan eitim talebi, gitgide daha karmak ve uzun bir hal alan eitimden i piyasasna gei srecive muhtemelen aile kurma ve ocuk sahibi olmaya ynelik deien tutumlar yer almaktadr.

Genlik

Genlik, farkl

genlik politikas

stratejilerine sebep olacak baz

farkl

yollarda grlebilir. Budneme ilikin grler farkl evrelere blnebilir. Genlik, bir geisreci, sosyalleme sreci, sosyalstat mcadelesi ya da isel deeri olan bir dnemolarak grlebilir. Farkl grler arasnda farkllklarbulunmaktadr fakat bunlarn abartlmas yersizdir. sve genlik politikasnda bu drt grntmnden unsurlar yer almaktadr fakat son iki gr en fazla etkiye sahiptir.

Genlik olarak tanmlanan geniletilmi dnemi tarttmzda, tartmamzn temel noktas birgeidnemiolarak genliktir: bymeyi beklediiniz dnem genliinizi yaadnz dnemdir veyetikinlik gitgide daha st yalara ertelenmektedir. Buna bir rnek, yeni bir i bulup evdenayrlarak kendi bamsz yaantlarn kuran genlere ynelik farkl politika giriimleridir. Bugiriimler hem genliin iyi bir dnem haline getirilmesi hem de yaama devam edilmesi vebymeye odaklanmaktadr. Genlere ynelik refah politikalarnn ortak amalarndan bir tanesi

onlar

n sorumlu bireyler olarak yetitirilmeleridir. sve genlik politikas

n

n byk bir k

sm

genliin bir gei dnemi olarak grlmesi ile ilgilidir. Okul mevzuat ve genlik kurulularnahibe verilmesiyle ilgili dzenlemeler genlerin demokratik bir dnce biimiyle yetitirilmelerikonusuna atfta bulunmaktadr. Genlerin serbest zaman uralar ve sosyal etkinlikleri iintoplumun desteinin gelimesi, ksmen nleyici gerekelere dayanmaktadr. Bunlar, genliin aynzamanda bir sosyalleme evresiolarak grldnn de ak bir kantdr. Genliin sosyal statmcadelesiolarak grlmesi halinde odak noktas, genlerin geliimini engelleyen toplumsalyaplarn belirlenmesi ve sz konusu deiiklikler karsnda harekete geilmesi olacaktr. Buna birrnek, genlerin eitli eitim biimleri ya da refah sistemlerine eriimlerinin salanmasdr. Diernemli bir alan ise temsildir. Karar verme organlarndaki genlerin saysnn artrlmasna ynelikgiriimler bu yeni grn baskn olduuna bir iaret olarak kabul edilebilir. Genliin isel deeriolan bir dnemolarak kabul edilmesi gr yaygndr. sve genlik politikas bak asna gre,

genliin kendi iinde deerli bir dnem olarak grlmesi doald

r. Genler sorun olarak deilkaynak olarak grlrler. Son iki evre olan genliin sosyal stat mcadelesi ve isel deeri olan bir dnemolarak kabul edilmesi, toplumda dier gruplarla eit koullarda yer almalarn salayan bilgibirikimi ve deneyime sahip genlere aka odaklanmaktadr.


8/32

6

Farkl koullar ve nkoullar1Farkl gen gruplar arasnda koullar asndan belirgin farkllklar bulunmaktadr. sve Genlikleri Ulusal Kurulunun son gsterge raporu, Ung idag 2009dan baz rnekler belirli gengruplarn dierleriyle ayn frsatlara sahip olmadn gstermektedir. Yabanc kkenli genler,eitim hedeflerine ulama ve ileri eitime seilmede svete domu ve bym genlere oranladaha gerilerde kalmaktadrlar. Yabanc lkelerde domu genlerin mali durumu genellikle

svete domu genlerden daha ktdr ve i piyasas

na girmede zorluk ekmektedirler. Genebeveynler, zellikle de tek ebeveynler, mali durumu dierlerine gre daha kt olan bir gruptur.Yabanc lkede domu ve ayn zamanda ocuk sahibi olan genler daha hassas bir gruptur.Engelli genler de eitim dzeyi yksek genlere gre dezavantajl konumda olan eitim dzeyidk genler gibi dier genlere oranla i piyasasnda zorluk yaayan dier bir gruptur.Gstergeler kz ve erkeklerin farkl alanlarda hassas olduklarna iaret etmektedir. Kzlar aklsal, i hastalklar, gelir, mali yardm ve az i kapasitesine karlk tazminat alanlarndaerkeklerden daha kt durumdadrlar. Erkekler ise okulda kzlar kadar baarl deildirler veerkeklerin daha az bir blmnn eitim dzeyi yksektir. Erkeklerin daha byk bir blm sumaduru ya da sua bulam ve iddet sebebiyle hastanelik olmu veya ldrlmtr. ou halksal anketine gre, erkeklerin daha byk bir blm yksek oranda riskli davransergilemektedir. Ayn zamanda erkekler kzlara oranla, daha fazla i kazas, alacak davas, bor,

tahliye ve uzun sreli isizlik yaamaktad

r. Gstergeler yksek eitime devam eden, alacak davas

,borcu olan, tahliye edilen genlerin says konusunda iller ile belediyeler arasnda corafifarkllklar da bulunduuna iaret etmektedir.

Bizler halihazrda var olan bir dnyaya geldik. Ana-babalarmz, ne zaman doacamz,byyeceimiz lkeyi ya da cinsiyetimizi seme hakkmz yoktur. Koullar, ana-babamzn aitolduu sosyal snf, doduumuz kuak, ait olduumuz etnik grup, kz m yoksa erkek miolduumuza gre nemli lde deitiinden dolay toplumun, yetien genler iin toplumsaladan adil koullar yaratma sorumluluu bulunmaktadr. Genlik politikasnn nemliamalarndan biri genlerin yaam koullarnn iyiletirilmesidir.

Genlik politikas ne anlama gelmektedir?

Genlik politikasnn ne olduu ya da neleri ierdii ile ilgili ortak ya da kabul edilmi bir tanmbulunmamaktadr. Her bir lkenin ulusal politikas bulunmakta ve genlik politikasnn neolacana her bir lke kendisi karar vermektedir. Bununla birlikte, aada genlik politikasntanmlanmaya alacaz.

Genlik politikasnn eitli grevleri vardr. Genlik politikas sorunlarndan birisi toplumsorumluluunun, genlerin kendi yaamlar hakknda kendilerinin karar verebilmeleri isteiylenasl birletirilebilecei konusudur. Genler yalnzca maddi refahlarndan dolay deil aynzamanda ruhsal geliimleri asndan da yetikinlere bamldrlar. Ancak, genliin baml olmak,yetikinliin de bamsz olmak ile ilikilendirilmemesi nemlidir. Genler ile yetikinler karlklolarak birbirilerine bamldrlar.

Genlik politikasnn tanmGenlik politikas kavram resmi olarak ilk kez 1990larda kullanlmtr. Bildiimiz kadaryla,kavram Riksdag (Parlamento) ya da hkmet tarafndan hazrlanan bir belgede ak bir biimdetanmlanmamtr. Genlik politikas teriminin kullanmyla ilgili olarak da byk lde birbelirsizlik bulunmaktadr nk bu terim birok farkl anlam tayabilmektedir. Bu blmdegenlik politikas kavramnn tanmn akla kavuturmaya alacaz.

Gen vatandalar sosyal politikann birok boyutundan ve zellikle eitim, serbest zaman

1 2009da ylnda sveteki genlerin koullarnn detayl anlatm iin bkz. Ung idag 2009 (sve GenlikleriUlusal Kurulu 2009).


9/32

7

etkinlikleri ve STK politikalarndan etkilenmektedirler. Ancak dierlerinin yan sra barnmapolitikas, ceza politikas, salk politikas, i piyasas politikas, entegrasyon politikas, eitlikpolitikas ve krsal politika da genlerin yaam koullarn byk lde etkilemektedir. Refahdevleti almnn zelliklerinden biri svete kamu sektrnn mmkn olduunca ayrmlamasve uzmanlamasdr. Bu durum, eitli dairelerin sorumlu olduu ve says giderek artan politikaalanlarnn ortaya kmasnda gzlemlenebilir. Sektrleme artmtr. Genler belki de dierlerine

oranla daha fazla, eitli kamu giriimlerine konu olmaktad

r. Bu, genlerin yaam koullar

asndan nem tayan konularn birok farkl sektrde bulunabilecei anlamna gelmektedir. Birdevlet genlik politikasnn gelitirilmesi bu sektrlemeye bir tepki olarak grlebilir, buradaama her bir gencin bireysel durumuna dayal kapsaml bir bak as oluturulmas ve farklsektrler arasndaki ibirliinin kolaylatrlmas olmutur.

Genlik politikasnn ortak tanmlarndan biri, gen vatandalara ynelik tm giriimlerin toplam,genleri herhangi bir ekilde etkileyen her eyeklindedir. Bu, gnmzde genlik politikasnnbirok farkl sektre yaylm olmas ve bu alanda birok farkl etmen bulunmasnn sonucuolabilir. Byle bir tanm durumun yalnzca zetidir, genel politikann belirli bir hedef kitlezerindeki etkilerinin bir sonucudur ve bilinli siyasi iradenin bir ifadesi deildir. Her faktr dahiledilince ise analiz asndan belirsiz bir araca dnmektedir. yi genlik politikas ile kt genlik

politikas

aras

ndaki fark

nas

l syleyebilirsiniz? Genlik politikas

kavram olarak geerliiniyitirmektedir.

sve Genlikleri Ulusal Kurulu genlik politikasn, genlerin yaam koullarna ilikin olarakifade edilen siyasi bir emel olarak tanmlamaktadr. Gnmz kamu sisteminde siyasi amalargenellikle birok farkl hedef ya da istenen sonu eklinde ifade edilmektedir. svete ulusalgenlik politikasna ynelik ifade edilen siyasi ama Riksdag ve hkmet tarafndan belirlenenhedefler, bak alar ve temel alanlardr. Bunlarn ierii genlik politikasn belirler ve snrlar.

Genlik politikas birden fazla sektr etkileyen sektrler aras ya da yatay bir politika alandr.Byle bir politika alan politika hedeflerine ulamak iin gereken fonlardan sorumlu deildir.Bunun yerine, politika uygulamas kaynaklar kontrol eden dikey sektr/politika alanlar

arac

l

yla gerekletirilmelidir. rnein, bar

nma ve i piyasas

politikalar

nda, renci konutlar

iin ba verilmesi ya da genlere ynelik i piyasas giriimleri gibi belirli genlik konularmevcuttur. Bu kavramlarn akla kavuturulmas iin bu tr konular sektre zg genlikkonular, bir sektrde genleri bir ekilde etkileyen giriimler olarak tanmlamak isteriz.


10/32

8

Uluslararas bak asyla sve genlik politikas2Genlik politikasnn ieriinin akla kavuturulmas amacyla, sve genlik politikasn Avrupabak asyla inceleyeceiz. sve ile dier lkelerin genlik politikas geliimlerini doru birekilde karlatrabilmek zordur. ncelikle, sve genlik politikasnn 1950lerden bu yana uzunsre ierisinde gelitirilmi olduunun hatrlanmas nemlidir. Dier birok lkede, genlikpolitikas ok daha yeni bir alandr.

Bir sonraki blmde, sve genlik politikasn dier lkelerdeki genlik politikalarylakarlatracaz. Amacmz ok kapsaml olmak deildir; bunun yerine birtakm vakalartartlacaktr. Karlatrmalar genlerin tanm, genler ve genlie ilikin grler ve genlikpolitikas sektr olup olmadna dayal olarak yaplacaktr. En sonunda da sve genlikpolitikasnn ayrc zelliklerinin alt izilecektir.

Genlik politikas kimin iindir?Genlik politikasnn ya aral lkeden lkeye deimektedir. Genlik politikas konusundaAvrupa ibirliinin klavuzu niteliindeki Beyaz Kitapta belirtilen hedef kitle 15-25 ya arasgenlerdir. Uluslararas hukuk ve istatistiklerde 15-24 ya aral olmak zere genlerin net birtanm yaplmtr. Ancak bu tanm tm lkelerin ulusal genlik politikas iin geerli deildir. Baz

Avrupa lkelerinde ocuklar ve 24 yan zerindeki genler de gen olarak kabul edilmektedir veocuk politikas ile genlik politikas ayneydir. 30 yana kadar olanlar gen insanlar olaraktanmlanan gruba dahil eden birok lke bulunmaktadr. Dier Avrupa lkeleri ocuk politikas ilegenlik politikasn birbirinden ayrmaktadr. Bu lkelerde ocuk politikas reit olmayan kiilere,genlik politikas ise ergen ve gen yetikinlere uygulandndan sz konusu iki politika alan belirlilde kesimektedir. svete genlik politikas iin hedef kitle 13-25 ya aras genlerdir.

Genler sorun mu yoksa kaynak m?eitli lkelerin genlik politikas almalarn karlatrmann baka bir yolu onlarn genlerinasl grdklerini ortaya karmaktr. Basit olarak anlatmak gerekirse, genlere ilikin iki tr algvardr ve genlik politikas hedeflerine bunlara gre karar verilir: genlerin, gen olmalarndandolay sorunlu bir dnemde olduklar ve genlerin aslnda kaynak olduklar grleri. Genlerin

sorunlu bir dnemde olduklar gr genlerin incinebilir, tehlikede ve korunma ihtiyacndaolmalarna dayanmaktadr. Genler ocukluk koullar, kiisel durumlar ya da soysal koullarnedeniyle incinebilirler. Dier taraftan eer genler kaynak olarak grlyorsa, bu genlerinyalnzca gelecekte deil genler olarakimdiki durumda da deerli olduklar anlamna gelmektedir.Gen olmann ne demek olduuna ilikin bilgileriyle topluma katkda bulunabilirler. Bu bakasna dayal olarak, genler eylemlerinden sorumlu ve sorumluluk almaya yetkin olarakgrlmektedir. Her iki bak as da hemen hemen tm lkelerin genlik politikalarnda temsiledilmitir, esas fark hangi bak asnn daha ok baskn olduudur.

ocuk ve genlik politikasnn ortak olmas geleneine uzun sredir sahip Avrupa lkelerinde,ou kez sorun odakl bak as baskn olmutur. Genlerin toplumda kaynak olarak grldklerilkeler genlik politikasnn nispeten yeni bir politika alan olarak ortaya kt lkelerdir. sve

ikinci gruba dahildir.

2 Bu blm Adrienne Srbomun UNG 2003 (sve Ulusal Genlikleri Kurulu 2003) kapsamnda yer alanSvensk ungdomspolitik i ett europeiskt perspektiv (Avrupa bak asyla sve genlik politikas) adlbalnn zetidir.


11/32

9

Bir genlik politikas sektrBaz lkelerde genlik politikas, belirli tanmlanm daireler, kendi mevzuat ve kendi ynetimiyle,dier politika alanlarndan ayrlmtr. Dier lkelerde, genlik politikas birden fazla sektreyaylmtr (okul, bakm, kltr, salk vb). Hatta daha baka lkelerde, gerekte genlik politikassektr bulunmamaktadr ve genlik politikas alannda ulusal koordinasyon zayftr. Genlikpolitikas sektrn aka tanmlayan lkelerde genellikle politika oda biraz daha dardr.

Kapsama dahil eler genellikle, genlik kurulular

ve serbest zamand

r, ancak eitim, bar

nma vesalk gibi konular genellikle kapsama dahil deildir. Genlik politikas sektrnn dar bir biimdetanmlanmad lkelerde, sektrler aras alma eilimi daha fazladr.

Genlik politikasnn politika sektr olarak grlmesi birok lkede ulusal dzeydeki almalaretkilemektedir. Genlik politikas sektrnn ne kadar dar tanmland ve ne kadar merkeziolduu arasnda bir balant bulunmaktadr. Genlik politikas sektr bulunmayan lkelerdegenlik politikas koordinasyonu azdr. Net ve organize bir genlik politikas sektrne sahiplkelerde genellikle ulusal, blgesel ve yerel dzeyde genlik politikas koordinasyonundansorumlu bir daire bulunmaktadr. Ulusal koordinasyon konusunda sve orta dzeydedir.

sve genlik politikasnn zellikleri

Genlik politikas

hedef kitleleri, genlere ilikin bask

n grler ve genlik politikas

n

n organizeedilme ekillerindeki farkllklardan tr lkeler arasnda dorudan karlatrma yapmak zordur.Ancak, sve genlik politikas dier birok Avrupa lkesinin genlik politikas ile karlatrlrsafarkl be eilim grlebilir.

ncelikle sve genlik politikas ounlukla 13 -25 a aras genlere yneliktir ve ocuk politikasile genlik politikasn birbirinden ayrmaktadr. Dier bir zellii ise sve genlik politikasnnbirok farkl alan iermesi ve sektrler aras olmas sebebiyle dier birok lkeninkinden dahageni kapsaml olmasdr. Yalnzca, kulp etkinlikleri ve eitimle ilgili konular deil, refah konularda sve genlik politikasnda doal bir yere sahiptir. nc olarak, sve genlik politikasnnskandinavyadaki sava sonras refah politikasnn izlerini tadn aka grmekteyiz. Bu, tmgenlere bireysel yetikin haline gelme frsatn sunmak isteyen evrenselci bir politikadr. Dier

birok lkede genlik politikas

, zel giriimlere gereksinim duyduu dnlen belirli gruplar iinuygulanr. Ancak, hkmet ve Riksdagn bu giriimlerin dezavantajl genleri zellikle kapsamasgerekliliini vurgulamas sebebiyle, sve genlik politikasnda bu grn deitii grlebilir.sve genlik politikasnn drdnc bir zellii, politikann nasl oluturulacan etkileyen,genleri kaynak olarak grme isteidir. Genlii tehlikelerle dolu, sorunlu bir dnem olarakgrmek ve genlerin bu dnemden en iyi ekilde kmalarnn gerekli olduunu dnmek yerine,sve genlik politikas bu yaam evresinin isel bir deeri olduunun altn izmektedir. nceliklisaylan giriimler, genlerin kendi seimlerini destekleyen giriimlere ek olarak i piyasasndanuzak genler ya da yksek risk evrelerinde yaayan genler gibi zellikle hassas gruplara ynelikgiriimlerdir. sve genlik politikasnn beinci zellii bir genlik bakan ve genlik politikas iinulusal hedeflerinin bulunmasdr. svete ayn zamanda ulusal genlik politikas koordinasyonu vetakibinden sorumlu, sve Genlikleri Ulusal Kurulu adl bir devlet dairesi de bulunmaktadr.

Ancaksve belediyelerinin zerklii, sve genlik politikas

n

n devlet taraf

ndan kontroledilemeyecei anlamna gelmektedir. Dilerlerse belediyeler almalarn ulusal genlik politikashedeflerine gre gerekletirebilmektedirler. Ancak genlik politikasnn nihai ekline her birbelediye kendisi karar vermektedir.


12/32

10

svete genlik politikasnn ortaya k3Son blm svete genlik politikasnn ortaya kn ve bu politikann ana ieriinianlatmaktadr.

Snrl ve bamsz bir politika alan olaraksve genlik politikas olduka uzun bir gemiiolmasna ramen nispeten yeni bir olgudur. Modern genlik politikasnn ortaya knda en

nemli iki alan 19. yzyl sonu ve 20. yzyln balarnda okul sisteminin rgnlemesi ve serbestzaman ve kulp faaliyetlerinin dzenlenmesidir. Uzun bir sre boyunca bu alanlar genlikpolitikasn oluturmutur. Genlik politikasnn ounlukla genlerin serbest zaman ve kulplertarafndan dzenlenen etkinlikleri ierdii gr, 1960lara kadar baskn olmutur. 1970lerde birdeiim yaanm ve sektr tanml genlik politikasndan daha kapsaml bir politikaya geilmitir.Genel anlamda genlerin durumuna dayanan ve birok farkl politika sektrn ieren gnmzgenlik politikas yalnzca 30 yl nce ekillenmeye balamtr.

Birok aratrma ve resmi yaz getiimiz birka on yl ierisinde en nemli genlik politikaskonularn ele almtr ve birok kez genlik konularnn nasl koordine edilecei ile ilgili olarakalma gruplar ve kurullar grevlendirilmitir. BM ierisindeki gelimenin sve genlik politikaszerinde nemli etkileri olmutur. BM 1985i Uluslararas Genlik Yl ilan etmi, bu da birok

ynden svete genlik konularna daha geni kapsaml ve daha aktif devlet katlm iin birbalang noktas olmutur. 1986 ylnda, ilk kez bir genlikten sorumlu bakan atanmtr ve1990larda ve 2000li yllarn balarnda hkmet hedef ve klavuz ilkeleri bulunan genlikpolitikas nerisinde bulunmutur.

Bugn sve genlik politikas genlerin yaamn her ekilde etkileyen tm politika alanlarnkapsamaktadr. Hem serbest zaman etkinlikleri ve okul gibi geleneksel genlik alanlar hem dealma, barnma ve salk gibi tipik refah konular genlik politikasnda yerini almaktadr.

Genlik politikasnda yaanan bymeyi birok paralel geliim alan asndan anlatmak uygundur.Devlet dzeyinde, genlik politikas tamamen sve kamu politikasnn genel geliimini izlemitir.sve devleti sonu odakl ynetimle almaktadr, yani Riksdag ve hkmet yalnzca hedefleri

belirlemez ayn zamanda elde edilen sonular da izler. Belediye dzeyinde, genlik politikaskonularndaki gelime ncelikle belediye politikalarnda genlerin etkisini artrmay amalayaneitli projelerden olumu ve belediyelerin ibirlii etrafnda younlamtr. Hem devlet hembelediye dzeyinde, geni kapsaml yaklam ve sektrler aras alma yntemine ynelik belirginbir istek mevcuttur.

3 Daha ayrntl aklama iin, bkz Ung 2003, sve Genlik leri Ulusal Kurulu yayn 2003:6 s 41-46, veSvensk ungdomspolitik en underlagsrapport infr en bedmning inom Europardet (sve genlik politikas Avrupa Konseyi deerlendirmesi iin hazrlk raporu), 1999, sve Genlikleri Ulusal Kurulu rapor no. 14.


13/32

11

sve Genlik Politikasnn eriiUlusal genlik politikas tm genlere yneliktir ve genler iin eit frsatlar ve adil koullar tevikeder. Buna gre, cinsiyet, yabanc kken, kltrel ya da sosyoekonomik gemi, ya, ikamet yeri,cinsel eilim ya da engellilik gibi unsurlar, genlere sunulan frsatlar etkilememelidir. Eit frsat veadil koullara ulaabilmek iin, genlik politikas giriimleri ncelikle en kt koullara sahipgenlere ynelik olmaldr.

Uzun zamandan beri, genlik politikas evrenseldir, yani ulusal dzeyde, temel olarak tm genlereynelik giriimler evresinde younlamtr. Tabii ki buna ek olarak sosyal politika ya da dieralanlarda hedefi belli giriimler de olmutur. Ancak belirli gruplar dierlerine oranla ncelikligrmeyen bir politika ile yaklam, her zaman genel olmutur. Mevcut genlik politikas,giriimlerin ncelikle dezavantajl genlere ynelik olmas gerektiini ifade eder. Bu, bak asndabelirgin bir deiimdir. Gnmz politikas gen nfustaki byk aznlklara dikkat eker. Bu,genlik politikas oluturulmasna ilikin savlarn genlerin yabanclamasn ya da yanl arkadalaredinmesini engellemeye ynelik olduu 1950ler ve 1960lardaki genlik politikasnn balangnoktasna benzemektedir. nemli deiikliklerden biri genlerin toplum tarafndan naslalglanddr. Son 20 yl ierisinde ortaya kan, genlerin kaynak olduu gr sve genlikpolitikasnn en nemli boyutlarndan bir tanesidir. Genlerin kaynak olarak grlmesi, onlara

yalnzca yetikin olacaklar iin deil ayn zamanda bugn gen olduklar iin deer verildiianlamna gelmektedir. Genler gen olmann ne olduuna ilikin bilgi ve deneyimleriyle toplumungeliimine katkda bulunabilirler. Genlere ilikin grler nemli lde deimitir, yanignmz genlik politikasnn nceki politika ile karlatrlmas sorun yaratabilir.

sve genlik politikasnn hedefleri ve bak alar2004 sonbaharnda, Riksdag yeni bir genlik politikas yasa tasarsn kabul etmitir, Makt attbestmma rtt till vlfrd(Karar verme yetkisi refah hakk).Ulusal genlik politikasnda iki temelhedefunlardr:

Genlerin etki gcne gerek eriimleri bulunmaldr Genlerin refaha gerek eriimleri bulunmaldrBu hedefler kendi yaamlar ve yerel ortamlarnn yan sra toplumun genelinin geliiminietkileyebilen genlere yneliktir. Buna ev, okul ve i ortamlar, arkada ve aile evreleri gibi gnlkyaamlarnn eitli boyutlarn etkileyebilme de dahildir. Ancak toplumun nceliklerini deetkileyebilmelidirler. Genlerin etkisi olmaldr nk bu bal bana bir haktr ve genlerin bilgive deneyimleri toplum iin deerli kaynaklardr. Refah hedefi genlerin iyi bir maddi, kltrel vesosyal yaam standardna eriimini amalar. Genler iyi bir beden ve ruh sal iin uygunkoullara sahip olmaldr. Genlerin ayrmclktan ve dier istismarlardan, ayrca su ve zorbalktankorunmalar gerekir.

Genlerin yaam koullarnn hedeflere dntrlmesinin zor birok nemli boyutu mevcuttur.

Bu boyutlar, genlik politikas yasa tasarsnda nemli bak alar ve tutumlar olarak belirtilmitir.Bu bak alarn uygulayacak belirli sorumluluklara sahip herhangi bir makam bulunmamaktadr;bunlarn tm makamlarca uygulanmas gerekmektedir. Riksdag ve hkmet, genler iin kamuetkinliklerini ekillendirirken karar alclar tarafndan her zaman dikkate alnmas gereken drtbak as belirlemitir:

Kaynak bak as Haklar bak as Bamszlk bak as eitlilik bak as


14/32

12

Kaynak bak as genlerin benzersiz bilgi ve deneyimlerinden yararlanlmas gerektii anlamnagelmektedir. Haklar bak as genlerin salk, sosyal ve mali gvenlik gibi iyi yaam koullarnasahip olma haklar bulunduu anlamna gelmektedir. Bu ayn zamanda kendi yaamlar, yerelevreleri ve genel olarak toplumun geliimine dahil olma ve bunlar etkileme haklarn daiermektedir. Bamszlk bak as, kamu giriimlerinin genlerin bamszlna ynelik frsatlar

desteklemesi gerektii anlam

na gelmektedir. Ba

ms

zl

a sahip olmak iin, bilgi ve malikaynaklara eriim ve ayn zamanda ayrmcln ortadan kaldrlmas gereklidir. Bamszlk hemebeveynlerden bamszlama hem de bamllk, kstlama ve bask gibi kstlayc etkenlerinolmamas anlamna gelmektedir. eitlilik bak as, yalnzca gen olduklarndan dolay btngenlerin ayn olmayaca bilincine atfta bulunur. Genlik politikamzn koordinasyonunda,ynetiminde ve takibinde, genlik politikasnn farkl nkoul, gereksinim ve isteklere sahip,birok farkl kiiyi etkilediini hatrlamak nemlidir.


15/32

13

Trkiyede genlik politikas

Fato Oktay, Murat entuna, Mustafa Cenk, ve Vildan Grbil, Genlik ve Spor GenelMdrl ve Tlin ener, Ankara niversitesi

GenlikGenlik yaamn bir evresiYaam evreleri zaman iinde kltrden kltre ve kullanld bilim alanna gre farkllklargsterebilir. Yaam evrelerinden biri olan genlik evresi; biyolojik olmaktan ok sosyal olarakbelirlenen bir dnemdir. Genlik evresi; gnmzde eitim sresinin uzamas, kadnlarn eitimve i olanaklarndan daha fazla yararlanmas, bir i edinme ve aile kurma sorumluluununertelenmesi gibi etkenler sonucunda giderek uzayan bir sre olarak ele alnmaktadr.

Uluslararas szlemelerde ve istatistiklerde genlik evresi genelde 15-25 yalar aras olaraktanmlanmaktadr. Buna karn, karlatrmal almalar lkelerin ulusal genlik politikalarndafarkl genlik tanmlamalar olduunu gstermektedir. Bu tanmlamalarn bazlarnda ocuk ve

genlik ayr

dnemler olarak ele al

n

rken, baz

lar

nda bu iki dnem rtmektedir.Genlik ocukluktan yetikinlie uzanan biyolojik, psikolojik, toplumsal ve bilisel bir yaamevresidir. Bu evre genlerin bydkleri ortamdan bamsz olarak ele alnmamaldr. Genleriniinde yaadklar balama aileler, arkadalar, okullar, i ve serbest zaman ortamlar, mahallelervb-, bu balamlarn nasl deitiine ve bu deiimlerin genleri nasl etkilediini anlamayaodaklanmak nemlidir.

Konuya hangi adan bakld da nemlidir. Bir biyolog ergenliin balama ve tamamlanmasarasndaki srece, bir avukat yasalarla dzenlenen ya aralna, bir eitimci ise farkl snfdzeyindeki renciler arasndaki farklara odaklanabilir. Genlik; sadece belirli bir ya aralnaindirgenmeden toplumsal, ekonomik ve siyasi koullar balamnda farkl ilgileri, gereksinimleri vekoullar olan heterojen bir kesim olarak ele alnmaldr.

Genlerin tanmlanmasTrkiyede genlik ya baz aratrma ve belgelerde farkl sunulmakla birlikte genel gr 12-24ya aral dorultusundadr. 2001 tarihli Trk Medeni Kanunu'na gre "Erginlik on sekiz yandoldurulmasyla balamaktadr. 2003 tarihli Genlik Merkezleri Ynetmeliine gre genlikmerkezlerine yelik iin 12-24 yalar arasnda olma art aranmakla birlikte, talep edilmesi halinde7 yandan kk 26 yandan byk olunmamasartyla da ye kayd yaplabilmektedir. TrkMedeni Kanunu ve 2004 tarihli Dernekler Kanununa gre fiil ehliyetine sahip bulunan her gerekkii ile tzel kiiler, derneklere ye olma ve dernek kurma hakkna sahiptir. Ayrca 15 yan bitirenayrt etme gcne sahip kkler ocuk dernekleri kurabilir veya kurulmu ocuk derneklerineye olabilirler. Bu aklamalar dorultusunda Trkiyede ocukluk ve genlik ya dilimlerinde biri ielik olduu sonucuna varlabilir.

31 Aralk 2008 tarihi itibaryla Trkiye nfusu 71.517.100dur. Ortanca ya 28,5tir ve nfusunyars 28,5 yandan kktr. lke nfusunun yaklak %30unu gen nfus oluturmaktadr.4

4 http://www.tuik.gov.tr/AltKategori.do?ust_id=11


16/32

14

Genlik politikasGenlik politikas, gen insanlarn yaadklar toplumda aktif yurttalar olabilmeleri iin bilgi,beceri ve yetenek gelitirmelerini salayacak eitim ve deneyim frsatlar sunan uzun dnemlizmlerdir. Salkl zmlere de genleri yetikinlie hazrlayan deil, genlerin genken eithaklara sahip zerk vatanda olabilmelerini salayan bir politika ile ulalabilir.Demokratik ve katlmc bir toplum iin genlerin, yerel ve ulusal karar alma mekanizmalarna

aktif katlmlar gerekmektedir. Seimlerde oy verme ya da aday olma her ne kadar katlmnnemli unsurlar olsa da demokratik yaama katlm bundan ok daha fazlasdr. Genlerekendilerini ve toplumu ilgilendiren konularda almalara katlma ve kararlara etki etme aralar vehakk verilmelidir. Genlere deiimin ve geliimin znesi olabilecekleri ortam ve olanaklarsunulmaldr.Genlik politikas genlerin ocukluktan yetikinlie geite karlatklar frsatlar vezorluklar yanstmal; genlik almalar, yaygn eitim, bilgi, hareketlilik, gnlllk ve siviltoplum rgt alanlarnda somut admlar hedeflemelidir.Genlik politikasnn temeli yurttalk eitimi ve sivil katlmdr ki bu temelin, ilgili tm sektrlerinpolitikalar ile kesimesi/rtmesi salanmaldr. Genlik politikasna geni adan bak ilgilikurumlar, yerel ynetimler ile sivil toplumun ibirliini gerektirir.

Tarihsel SreTrkiye Cumhuriyetinin kurucusu Atatrk, genliin toplumsal deiimlerde oynad role olaninancyla Cumhuriyeti genlie emanet etmitir.5 Genlerin iyi yetimesi iin eitim seferberliibalatlm ve retmenlere genleri yetitirme ve halk aydnlatma grevi verilmitir.

Cumhuriyet tarihi sresince genlik genelde eitim ve/veya spor ile birlikte dnlmtr.Arlkl olarak spor ve serbest zaman faaliyetleri olarak alglanan genlik hizmetleribalangcndan gnmze farkl kurumlarn (Babakanlk, Milli Eitim Bakanl - MEB, Genlikve Spor Bakanl, Milli Eitim Genlik ve Spor Bakanl, Devlet Bakanlna bal Genlik veSpor Genel Mdrl - GSGM) sorumluluunda gerekletirilmitir.

Cumhuriyetin ilk yllarnda, MEBin sorumluluunda laik eitim sistemi erevesinde,eitim

alanndaki sorunlarn zm iin youn aba sarf edilmi; ayrca eitim ve retimin nemli birboyutu olarak grlen serbest zaman etkinlikleri iin 1933de Bakanlk bnyesinde BedenTerbiyesi ve zcilik Mdrl kurulmutur.

Bugnk GSGMnin gemii, Beden Terbiyesi Genel Mdrlnn (BTGM) kurulduu 1938ylna uzanmaktadr; bu yldan itibaren de farkl dnemlerde farkl kurumlara bal olarakalmalarn srdrmtr.

1969da Genlik ve Spor Bakanl kurularak bakanlk dzeyinde rgtlenmeye gidilmesi, genlikhizmetleri asndan nemli bir gelime olmutur. Genlie ynelik hizmetlerde daha salkl birkoordine gerekletirilmi, genlikle ilgili aratrmalar yaplm; serbest zaman faaliyetlerinin genibir yelpazeye yaylmas salanmtr. 1983de eitim, genlik ve sporu tek at altnda toplayan Milli

Eitim Genlik ve Spor Bakanl (MEGSB) kurulmutur. Bu tarihten itibaren genlie ynelikhizmetler MEGSB bnyesinde kurulan bir genel mdrlk dzeyinde yrtlmtr.1986 ve 1989 yllarnda yaplan dzenlemeler sonucunda genlie ynelik hizmetlerle ilgiligrevler, Babakanla bal Genlik ve Spor Genel Mdrl (GSGM) bnyesinde kurulanGenlik Hizmetleri Dairesi Bakanlna verilmitir.Gerek 1982 tarihli Trkiye Cumhuriyeti Anayasasnda gerekse GSGM mevzuatnda genlerinkorunmasna ynelik vurgu varken, zellikle 1995den itibaren vurgunun katlma doru yneldii,genlerin katlmnn nndeki engelleri azaltma dorultusunda dzenlemeler yapldgrlmektedir:

5 Cumhuriyet 29 Ekim 1923 tarihinde ilan edilmitir.


17/32

15

1995de seme ya 21den 18e, 2006da ise milletvekili seilme ya 30dan 25e indirilmitir. 2002de Avrupa Komisyonu Genlik Programn yrtmek zere Devlet Planlama Tekilatbnyesinde kurulan Avrupa Birlii Eitim ve Genlik Programlar Merkezi Bakanlnn (UlusalAjans UA6) almalaryla genlerin sivil alandaki etkinlikleri giderek artmaktadr. 2004de yrrle giren Dernekler Kanunu ile dernek kurma kolaylatrlm ve genlikalan

nda rgtlenmeye katk

salanm

t

r. 2005de karlan Belediye Kanunu ve 2006da karlan Kent Konseyi Ynetmelii ilegenlerin yerel dzeyde ynetime katlmlarnn n almtr. 2005de karlan Genlik ve Spor Genel Mdrl Genlik ve Spor Kulpleri Ynetmeliidorultusunda tescilli genlik kulplerine maddi destek salanmaktadr.

Bu gelimeler sonucunda genlik alannda kamu ve sivil toplum arasnda diyalog da giderekartmtr. Bugn gelinen noktada hem kamuda hem de sivil toplumda tm paydalarn katlmylabtncl bir genlik politikasnn gereklilii gr paylalmaktadr.

Mevcut DurumToplam nfus ierisinde byk bir orana ulam olan genlii ilgilendiren konular kapsayan zel

bir yasa bulunmamaktad

r. Genlik hak ve hrriyetleri farkl

kurumlar

n genelkanunlar erevesinde yer almaktadr.Eitim, salk, barnma, istihdam, alma hayat, sosyal gvenlik, kltrel hayat, serbest zamanlardeerlendirme, zararl alkanlklardan koruma gibi konularda eitli kurumlar tarafndan hizmetverilmektedir. Milli Eitim, alma ve Sosyal Gvenlik, Salk, Kltr ve Turizm, ileri,Dileri ve Adalet Bakanlklar ile Babakanla bal Sosyal Hizmetler ve ocuk EsirgemeKurumu, Aile ve Sosyal Aratrmalar Genel Mdrl, Devlet Planlama Tekilat - AvrupaBirlii Eitim ve Genlik Programlar Merkezi Bakanl, Avrupa Birlii Genel Sekreterlii,Sosyal Yardmlama ve Dayanma Genel Mdrl, ileri Bakanl - Trkiye Uyuturucu veUyuturucu Bamllzleme Merkezi ile Genlik ve Spor Genel Mdrl (GSGM) kendiyasal dzenlemeleri kapsamnda genlie hizmet gtrmektedir.Trkiyede genlikle ilgili mevzuat irdelendiinde genler, devletin btnln salayacakekilde

yetitirilmesi gereken bir insan kayna

ve kt al

kanl

klardan korunmas

gereken bir kesimolarak grlmektedir. Bu husus genlik politikasna yn veren Anayasann GenliinKorunmasbalkl 58. maddesinde aadaki ekilde ifade edilmitir:

Devlet, istikll ve Cumhuriyetimizin emanet edildii genlerin msbet ilminnda, Atatrk ilke veinklplar dorultusunda ve Devletin lkesi ve milletiyle blnmez btnln ortadan kaldrmay

ama edinen grlere kar yetime ve gelimelerini salayc tedbirleri alr.Devlet, genleri alkol dknlnden, uyuturucu maddelerden, sululuk, kumar ve benzeri

kt alkanlklardan ve cehaletten korumak iin gerekli tedbirleri alr.

2005 tarihli Belediye Kanununa dayanlarakileri Bakanlnca hazrlanan Kent KonseyiYnetmelii ile genlik meclisleri iin yasal dayanak oluturulmakta ve genlik faaliyetleri gvence

alt

na al

nmaktad

r. Sz konusu ynetmeliin tan

mlar k

sm

nda meclisler ve al

magruplar olarak tanmlanmaktadr.

Kadn ve genlik meclisleri bata olmak zere kent konseyinin grev alanlarnda, ynetiim anlaynadayal ve srdrlebilir kalknma iinde eitli toplum kesimlerinin kent ynetimine katkdabulunmalarn, kaliteli ve yaanabilir bir kentin ynetiminde aktif rol almalarn hedefleyen ve

gnlllk esasnda olumuortak yaplar

6 http://www.genclik.gov.tr/


18/32

16

Kent konseyinde oluturulan grlerin, belediye meclisinin ilk toplantsnda gndeme alnarakdeerlendirildii hkm gz nne alndnda, bu dzenleme genler asndan nemli birgelime olarak grlmektedir.

Gelecee ynelik stratejik planlamaTrkiyede ilgili tm kurum ve kurulularn katlmyla Babakanla bal Devlet Planlama

Tekilat

nca haz

rlanan Dokuzuncu Kalk

nma Plan

(2007-2013) ile Orta Vadeli Program (2009-2011)da

Genler de dahil olmak zere igc piyasasnda zorluklarla karlaan dezavantajllar iin frsateitlii salanaca ve genlerin igc piyasasnda deneyim kazanmalarn salayc programlargelitirilecei,

Genlerin aileleri ve toplumla iletiimlerini daha salkl hale getirecek, zgvenlerinigelitirecek, yaadklar topluma aidiyet duygularn, duyarllklarn ve karar alma srelerinekatlmlarn artracak tedbirler alnacabelirtilmektedir.

2006da haz

rlanan Kamu darelerinde Stratejik Planlamaya likin Usul ve Esaslar Hakk

ndaYnetmelik dorultusunda GSGM de 2010 2014 dnemini kapsayacakekilde ilk stratejikplann hazrlamakla ykml klnm olup, almalar halen devam etmektedir.Hkmet programnda genlikle ilgili aada belirtilen hususlar yer almtr:

Genliin her anlamda donanml, temel deerlere sahip kan bireyler olarak yetimelerinisalamak, onlar zararl alkanlklardan korumak ve gelecee gvenle bakmalarn salamak btnpolitikalarda gzetilmesi gereken bir ncelik olarak belirlenmitir. Genlerin lkenin rekabet gcn gelitirecek nemli aktrler haline getirilmesi hedeflenmitir. Demokratik ve oulcu evrensel deerleri zmsemi, farkllklar zenginlik olarak gren vesorumluluk almay bilen bir genliin yetitirilmesi ncelikli hedefleri arasndadr. Genliin glendirilmesine ynelik almalar devam edecektir.

Spor tesislerinin yap

m

n

n srmesi, genlik merkezlerinin ve genlik kamplar

n

n say

s

n

nartrlmas, yabanc lkelerle genlik deiim programlarnn hzlandrlmas, olimpiyatlara sporcuhazrlama kapsamnda genlere tevik ve destek salanmas hedeflenmitir.

Dokuzuncu Kalknma Plan ve Orta Vadeli Programile uyumlu olarakBakanlar Kurulunca kabuledilen 2009 Yl Programnda7 aadaki tedbirlerin alnmas kararlatrlm, sorumlu ve ibirliiyaplacak kurumlar belirlenmitir.

Programda GSGM; dezavantajl genler iin aktif igc programlarnn yaygnlatrlmas, suaitilmi ocuklara ynelik almalarn etkinletirilmesi, korunmaya muhta ocuklara ynelik sevgievi ve ocuk evi modellerinin yaygnlatrlmas, ocuk koruma, bakm ve rehabilitasyonmerkezleri ile bakm ve sosyal rehabilitasyon merkezlerinin saysnn artrlmas gibi tedbirlerin

al

nmas

nda ibirlii yap

lacak kurumlar aras

nda bulunmaktad

r.

Programda GSGMye genlerin toplumla btnlemi, zgven sahibi, salkl bireyler olarakyetimelerini ve toplumsal hayata aktif katlmlarn salayacak tedbirler alma sorumluluu verilmive aadaki almalar yapmas istenmitir:

7 http://www.dpt.gov.tr/Portal.aspx?PortalRef=3


19/32

17

Bata AB olmak zere, rnek lke uygulamalar incelenip bir Ulusal Genlik Stratejisi oluturulacaktr.Genlik Meclislerinin kurulmas tevik edilerek genlerin karar alma srelerine katlmlar salanacaktr.

Genlerin yaygnlaaniddet ve zararl alkanlklardan uzak durmalarn temin maksadyla spor ve sanataynlendirilmeleri salanacaktr. nternet ortamnda genleri ve ocuklar tehdit eden unsurlarn zararlarn en aza

indirebilmek iin genlerin interneti ne amalarla kullandna ilikin aratrma yaplacaktr.

GSGM Genlik Hizmetleri Dairesi Bakanl

; bu program dorultusunda genlerin serbestzamanlarn sosyal, kltrel ve eitsel etkinliklerle deerlendirmelerini salayacak ortamlar veolanaklar sunmaktadr. Genlik merkezleri, genlik kamplar, uluslararas ilikiler, sosyal vekltrel faaliyetler, genlik kulpleri ile aratrma ve rehberlik olmak zere altube mdrl ilegenler, genlik liderleri ve genlik alanlar iin programlar yrtmektedir.eitli lkeler ve bata Avrupa Konseyi olmak zere uluslararas genlik rgtleri ilekoordinasyon salanmaktadr. Avrupa Konseyi Genlik ve Spor Mdrl ile ibirlii halindelkede genlik politikas geliimine katk salayacak uluslararas boyutta etkinliklerdzenlenmektedir. Almanya ile 1994de imzalanan Genlie Ynelik Politikalarda BirliiProtokol erevesinde katlm, sosyal hizmetler, g, toplumsal cinsiyet, kltrleraras renme,gnlllk ve aktif vatandalk gibi konularda eitli programlar dzenlenmekte, genlikmerkezleri ve sivil toplum rgtleri arasnda deiim programlar tevik ve koordine edilmektedir.

Birlemi Milletler ve Dnya Bankas

ile ibirlii halinde genlik merkezlerinin glendirilmesineynelik projeler gerekletirilmektedir. Ayrca deiik lkelerle karlkl genlik deiimprogramlar uygulanmakta ve ortak projeler gerekletirilmektedir.

Trkiyede Genlie likin Baz zel Koullar ve SorunlarBirlemi Milletler Kalknma Programnn (UNDP) nsani Gelime Raporlar erevesindehazrlanan Trkiye 2008 - Trkiyede Genlik8 konulu rapora gre, Trkiyede genlik nemlisorunlarla kar karyadr. Raporda zellikle grnmeyen genlerin durumuna dikkatekilmektedir. Kamuoyuna bekar, salkl, dinamik ve genelde orta snf renciler olaraksunulan genlik aslnda 15-24 ya grubunun sadece te birini oluturmaktadr. Bunun dndakalan ve ounluu gen kadnlardan oluan grnmeyen genlik (ne renim, ne de ihayatnda olan kadnlar, engelliler, tm mitlerini kaybetmi ve i aramaktan vazgemi genler,

ocuk ve gen hkmller, sokak ocuklar

ve sokakta yaayan genler, lke iinde yerindenolmular, insan ticareti kurbanlar) genellikle gz ard edilmektedir.Hkmetin 2009 Yl Programnda eitime eriim eitim sisteminin temel sorunlarndan biriolarak grlmektedir. OECD ve AB lke ortalamalar ile karlatrldnda zellikle zorunlueitim kapsam dnda kalan eitim kademelerinde okullama oranlar dk dzeydekalmaktadr. 2009 Yl Programnda zellikle eitim ve istihdam alannda olmak zere cinsiyetleraras dengesizlie de dikkat ekilmektedir:

lkemizde 15-29 yaaras genlerden istihdamda ve eitimde olmayanlarn oran OECD lkelerinegre olduka yksektir. Bu durum kadnlarda erkeklerden daha belirgindir. Ayrca, erkeklerde 15-29

yagrubunda eitim ve istihdamda olmayan nfusun oran 29 yana yaklatka azalrken, kadnlardabu durum tam tersidir. Kadnlar iin eitim ve istihdam asndan aktif olmama durumunun erkeklere

gre daha kal

c

olduu grlmektedir.

8 http://www.undp.org.tr/publicationsDocuments/NHDR_En.pdf


20/32

18

2009 Programnda genel isizlik orannn iki kat olan gen isizlik orannn yksek seviyedeseyrettii belirtilmektedir. Trkiye statistik Kurumu (TK)in her ay kamuoyuna duyurduuHanehalkgc Anketi sonularna gre Ocak 2009 dneminde 15-24 ya grubundaki gennfus iin isizlik oran yzde 27,9dur.9 Trkiyede Genlik konulu raporda nfus art hznnistihdam artnn stnde seyrediyor olmasna dikkat ekilmekte; toplumdaki gl aile desteinegaranti gzyle baklamayaca gr ifade edilerek, sosyal devlet kapsamndaki hizmetler

alan

nda nemli boluklar olduu belirtilmektedir.

Genlerin siyasi ve toplumsal yaama katlm iin salanan frsatlar snrl kalmtr. TrkiyedeGenlik konulu rapora gre sivil toplum kuruluu yesi olan genlerin oran yalnzca %4dr.Dier birok lkede de gzlemlendii gibi Trkiyede de genler siyaset mekanizmalarna vepolitikaclara gven duymamaktadr. Halen bir siyasi partide faaliyet gsteren genlerin oran%4,7dir.

Rapora gre Trkiyede nmzdeki yllarda gzlemlenecek yal bamllk oranlar hkmetleriin frsatlar sunabilecei gibi zorluklar da yaratabilecektir. Trkiyenin nnde, bugnn genkuan 2023 yl ve tesinin mcadelelerine hazrlamak iin 15 yllk bir demografik frsatpenceresi bulunmaktadr. 2023e ulaldnda, Trkiye nfusunun yaklak %70i alma anda

olacak ve azalan bir h

zla da olsa, lkenin al

ma a

ndaki nfusu 2040 y

l

na kadar artmayadevam edecek. Nfus art hz derken, alma andaki nfusun artmaya devam etmesidurumunda oluan bu demografik dnme demografik frsat penceresi deniyor. Byle birolgu, bir lkenin tarihinde ancak bir kez rastlanan bir frsat. Bugnn genlerini geleceinmcadelelerine hazrlamak iin lkenin nnde bulunan 15 yllk demografik frsatpenceresinin7 iyi deerlendirilmesi gerekmektedir. Trkiye daha fazla gecikmeden genler iindoru frsatlar yaratabilirse, eitimlerine yeterli yatrm yapabilirse ve igcne katlm orannartrabilirse demografik frsat penceresini etkin bir ekilde kullanm olacaktr.

SonuTrkiyede btncl ve srdrlebilir bir genlik yaplanmasna ihtiya duyulmaktadr. Genlerikaynak olarak gren, genlerin toplumda gen olarak var olabilmelerini benimseyen bir bak

a

s

yla ve ilgili tm taraflar

n srete yer alacaklar

kat

l

mc

bir yakla

mla bir genlik yasas

n

nkartlmas gerekmektedir. Bu alma yaplrken genlik politikas tm politikalarla balantlolarak dnlmeli ve gelitirilmelidir; yrtlecek hizmetlerde ilgili kurum ve kurulular arasndakoordineyi salayacak st yaplanmaya zen gsterilmelidir.

9 http://www.tuik.gov.tr/Start.do


21/32

19

Kaynaka

Acar, H. (2008). Trkiyenin Ulusal Genlik Politikas Nasl Yaplandrlmaldr?, Uluslararasnsan Bilimleri Dergisi, 5(1).

Birlemi Milletler Kalknma Program (2008). Turkey 2008 - Youth Development Report - Youth in Turkey, Ankara.http://www.undp.org.tr/publicationsDocuments/NHDR_En.pdf,http://www.genclikpostasi.org/v1.5/index.php?option=com_actcont&task=view&id=105&itemid=5#733

Binbaolu, C. (1995). Trkiyede Eitim Bilimleri Tarihi - 2795, Aratrma nceleme Dizisi - 70, stanbul: Milli Eitim BakanlYaynlar.

Council of Europe (2003). Experts on Youth Policy Indicators, Third and concluding meeting 26 - 27 March, 2003, European YouthCentre, Draft FinalReport 2nd version, Strasbourg: Directorate of Youth and Sport, Council of Europe

Ferah, A. (1971). Genlik Kamplar - Serbest Zaman Deerlendirme Srecinde, Ankara:Neyir Matbaaclk.

http://www.basbakanlik.gov.tr/docs/hukumetprg.doc

http://www.coe.int/t/e/cultural_co-operation/youth/TXT_charter_participation.pdf

http://www.dernekler.gov.tr/_Dernekler/Web/Gozlem2.aspx?sayfaNo=51

http://www.dpt.gov.tr/Portal.aspx?PortalRef=3

http://www.genclik.gov.tr/

http://www.ghdb.gov.tr/

http://www.tuik.gov.tr/AltKategori.do?ust_id=11

http://www.tuik.gov.tr/Start.do

http://www.un.org/esa/socdev/unyin/qanda.htm#1

http://www.un.org/events/youth2000/def2.htm

http://209.85.129.132/search?q=cache:C2VWw1VF4zAJ:rega.basbakanlik.gov.tr/+resmi+gazete&cd=1&hl=tr&ct=clnk&gl=tr&client=firefox-a

Kaya, Y. K. (1981). nsan Yetitirme Dzenimiz, Politika-Eitim-Kalknma, Ankara: Erk Basmevi.

Kentel, F. (1999). Trk Genlii 98, Suskun Kitle Byte Altnda, stanbul: Konrad Adenauer Vakf Yaynlar.

Ylmaz, G. (2005). MilliEitim Bakanl rgtndeki Yapsal Deiimler, Ankara niversitesi (Eitimde Reform devi).http://64.233.169.104/search?q=cache:DqGdJBj2XscJ:mimas.politics.ankara.edu.tr/

Trk, E. Dnden Bugne Milli Eitim Bakanl Kuruluve Tarihsel Sre, Bilim ve Akln Aydnlnda Eitim Dergisi.http://64.233.169.104/search?q=cache:S0qy0dHbiFMJ:yayim.meb.gov.tr/dergiler/sayi44/

Trk Genliinin ve Sporunun Hizmetinde 60 Yl, Ankara: Gke Ofset.

Siurala, L. (2005). A European Framework for Youth Policy, Strasbourg: Directorate of Youth and Sport,Council of EuropePublishing.

Siurala, L. (2007). Involving Young People in Policy and Implementation Department of Youth, Integrated Youth Policy Conference 17-19January, Rotterdam, Netherlands.

Steinberg, L. (2007). Ergenlik, F.ok (Yay. Haz.) Ankara: mge Yaynevi.

Yentrk, N., Kurtaran, Y., Nemutlu, G. (2008). Trkiyede Genlik almas ve Politikalar, stanbul: stanbul Bilgi niversitesiYaynlar..


22/32

20

Trkiye ile sve arasndagenlik politikas alannda ibirliiJonas Bjlesj, Aratrmac, Lund niversitesi ve Linnaeus niversitesi, sve

Genlik Nedir?Genlik kavram, rnein kltr ve kimlik kavramlar kadar mulak ve eitlidir. Bu kavramn arkaplannda gerek genlere ait birok fikir, ilgi alan, anlay, deneyim, yaam tarz vb. gereksegenlerin evresinde bulunan kii ve kurumlara ait deerler ve fikirler yer alr. Bu nedenle genlerfarkl genlik kategorilerini temsil etmeleri beklendiinde kendilerini genellikle bunalm vekaybolmu hissederler (cf. Bennett 2000, Giddens 1991, Johansson, Sernhede & Trondman (ed)1999 ve Ziehe 1989).

Genlii anlamak ve tanmlamak, farkl kiilerin farkl balamlarda yapt farkl tanm vesnflandrmalar anlamna gelmektedir. Gen olmann ve genliin etkisi ile katlmnn ne anlamageldiine ilikin deiimler ile gelimelere ak olmak iin, geleneksel bir yorumlama erevesine

girme hatasna dmemek nem tar. rnein, bir sorun olarak genlik, hayatta ayn ilgi alanlarve hedefleri olan tek bir kategori olarak genlik veya alt-kltrel anlam ve ilgi alanlarnn hakimolduu ve genliin teki kapsam evresinde yer alan varsaymlardan yola karak tanmlandve incelendii deiik sosyal ve kltrel balamlarn ilk ve en nemli paras olarak genlik (bunailikin rnekler iin: Hauan & Heggli 2002, Lfgren & Norell 1994, Muggleton & Weinzierl 2003,Sernhede 1996, Sernhede & Johansson 2001 ve Ziehe 1989).

ou zaman genlik ergenlikte bedensel ve psikolojik deiiklikler ile tanmlanan biyolojik/psikolojik bir kategori olarak deerlendirilir. Ancak genlik ayn zamanda toplumun kltrelfikirleri, grleri, hayat tarzlar ve medya imaj ile tanmlanan ve genlik ve gen olmak tanmnoluturan sosyolojik ve kltrel bir kategoridir. Ancak yaygn olan bak alarndan birisi degenlerin yetikinlerden ve yetikinlikten farkl ve ayr olarak dnlmesidir. rnein jvenil

ne ocuk ne de yetikindir. Onlar gei dnemindedir: gen, yaknda yetikin olacak ve eitliyollardan topluma entegre olacaktr.

Farkl bak alarna bal olarak genlik kavramnn eitli tanmlar bulunmaktadr. sve veTrkiyede genlie ilikin fikirler ve kavramlar dorultusunda genlik;

- Yasal/ siyasal bir kategori (rnein oy verme hakk, temel insan haklar, BM ocuk HaklarSzlemesi vb konularda farkl toplumlarn genlie kar tutumu)- Sosyal bir kategori (rnein aile, evlilik, sosyal sorumluluk vb gibi toplum iindeki eitli sosyalyaplar ve kurumlar)- Kltrel bir kategori (genler ile ilgili hangi kltrel beklentilere sahibiz, genci ve genlii nasltanmlyoruz, genlik ile ilikilendirdiimiz fikirler ve faaliyetler nelerdir, genler neler yapar veneyi sever, genlerin sahip olduu zevkler ve faaliyet gsterdikleri alanlar nelerdir, mzik, sinema,spor, hobiler, serbest zamanlarnda gerekletirdikleri etkinlikler nelerdir).olarak tanmlanabilir.

Farkl toplumlarda ve lkelerde yetikinlie adm atmann eitli gstergeleri vardr. rneinniversiteden mezun olmak, evlenmek, almaya balamak, aileden ayrlarak kendi evinetanmak, ocuk sahibi olmak, kendi ailesini kurmak gibi.


23/32

21

Genlik politikas nedir?Genler toplumun bir paras ve yeleri olduklarndan, genlik konular ve genlik politikas darnein salk politikas, i gc piyasas politikas, barnma politikas gibi toplumda deiikpolitika alanlarna dahildir. Aadaki metinde genlik politikasna ilikin baz kavram ve bakalar sunulacaktr. Genel olarak kaynak olarak genlik kavram merkezi bir konu olup bu ifadefarklekillerde anlalabilir. Genlerin etkisi, katlm, ball, ilgi gstermesi ve yaratcl

zerinde de ayrca durulmaktadr. Avrupa bak asna dayal olarak genlik politikas konusundagenel yol gsterici ilkelerin bir zeti Avrupa Komisyonunun yaynlad Genlik zerine BeyazKitaptan bulunabilir. Bu, 15-25 ya aralnda yer alan genlerin yaamlarn iyiletirmeye yneliknerilerin yer ald bir politika belgesidir10. Burada drt genel politika alan ne srlmtr:

- Katlm- Bilgilendirme- Genlere ynelik gnll hizmetler- Genlerin durumu/ yaam koullarna ilikin daha geni bilgizellikle genleri ilgilendirmese de ilgili siyasi kararlarn genlerin yaamn etkileyen be ncelikalan belirlenmitir:

- Eitim, hayat boyu renme ve hareketlilik- stihdam- Sosyal entegrasyon (yoksulluun, sosyal uyumsuzluun ve sosyal dlanmann nlenmesi)- Irklk ve yabanc dmanl- zerklik ve bamszlk(Avrupa Komisyonu, Genlik zerine Beyaz Kitap)

Bu belge temel olarak bu ncelik alanlarna arlk vermitir. Balang noktasnda ayrca genlerinetkisi, gereksinimleri ve genlerin bir kaynak olarak deerlendirilmesi zerinde durulmutur.Metnin geri kalan blmnde de bu konular farkl balklar ve blmler altnda zetlenmitir.

Genlik politikas, kapsaml bir erevede, topluma katlma ilikindir ve hayatn farkl alanlarndatopluma yn veren temel demokratik ilkeler konusunda katlm, etki ve anlayn salanmas ileilgilidir. Genlerin katlmn artrmak iin hem politika yapclarn hem de genlerin bilgi sahibiolmas gereklidir. Ayrca, temel liberal hak ve zgrlklerde (ifade, dernek kurma, toplant yapma,vb.) olduu gibi, katlmn duyurulmas konusunda bireysel olanaklarn tannmasnn yan srasorumluluklarn da stlenilmesi gerekmektedir. Gereksve gerekse Trkiye genlik politikaskonularnda gelime kaydetme ve grnrl artrma dorultusunda abalarn srdrmektedir.Ancak, (Genlik zerine Beyaz Kitapta da belirtildii gibi) genlik bak asnn dier politikaalanlarna entegre edilmesini art koan AB direktifinin de dikkate alnmas nemlidir.

10 Politika belgesi, bir tekilatta temel eylem ilkelerinin ortaya konulduu belgedir.


24/32

22

Genlerin genel olarak katlm ve dahil edilmesinin nemini tartmadan nce, yukarda yerverilen nemli politika alanlarnn da tartlmas genlerin durumunun kapsaml birdeerlendirmesi iin nem tamaktadr. Bunlar, genlerin refaha eriimini olanakl halegetirebilecek ve onlara hayatlarna etki etme frsat tanyacak politika alanlardr (bkz. sveHkmeti nergesi 2004/05:2). sve hkmeti genlik politikasna ilikin 2004/05:2 sayl kanuntasarsnda ulusal genlik politikasnn genel bir politika alan olduu ve genlere ynelik

giriimlerin toplumun eitli sektrlerinden kat

l

mc

lar/kurumlar taraf

ndan stlenildiibelirtilmitir. Farkl dzeyde ve farkl alanlarda stlenilen giriimler ayrca birbirini ve bu alanlardaalnan sonular etkilemektedir (sve hkmeti nergesi 2004/05:2 s. 21). sve hkmetine gre,aadaki alanlarda kapsaml bir yaklamn benimsenmesi, genler iin mreffeh bir yaamnsalanabilmesi iin bir nkouldur:

Eitim stihdam Salk Etki Serbest zaman /KltrEitim etki iin nemli bir ara olduu ve buna bal olarak genlerin kendi yaamlar zerindeetki ve gce sahip olmasn salad iin genler asndan olduka nemlidir. Eitim ayrcatopluma entegrasyon, ekonomik byme, toplumsal adalet ve kltrel hogr konularnda damerkezi bir rol stlenmektedir. Eitim genlerin kiisel ve kimlik geliimine yardmc olur.Genlere daha fazla sosyal beceri ve bakalaryla birlikte alma yetenei kazandrr ve bu sayedefarkl balamlarda vatanda olarak ilev gstermelerini destekler. Ancak, eitim ile renmeninyalnzca rgn eitim sistemi ierisinde gereklemediini aklda tutmak gereklidir; bu ite, evde,serbest zaman etkinliklerinde, STKlara ynelik gnll faaliyetlerde vb durumlarda karlatmzbir sretir. Yani eitim ve renme ok eitli sosyal etkileimler ve ilikiler ierisinde meydanagelmektedir.

stihdam ounlukla eitime baldr. Eitim gibi istihdam da kiinin kendi yaam zerindenemli bir etki ve g aracdr. Genler arasnda isizlik oran (zellikle eitim almam genleriin) ounlukla yksektir ve genler iin uzun sreli isizlik sosyal marjinallemeye ve z deerdklne neden olmaktadr. Genler arasnda isizlik toplum iin bir yandan da siyasi birsorundur nk genlerin inisiyatif gc, giriimcilik becerileri ve yaratclklarndanyararlanlamamasna neden olmaktadr. Gen yata isizlik genellikle igc piyasasna katlmdaskntlara sebep olmaktadr ve yeterince i deneyimi olmadka ie girmek her zaman zordur. Bubir ksr dngye dnerek genleri sosyal marjinallemeye itebilmektedir.

Salkgenlerin yaam artlar iin ok nemlidir. Ayrca, genlerin topluma ilikin grleri,sosyal ilevleri ve kiisel refahlar zerinde etkisi byktr. Buna gre salk genlerin toplumakatlm beceri ve isteklerini ve yaamlar zerindeki etki glerini etkilemektedir. ou Avrupalkesinde salk konusunda endie verici gelimeler meydana gelmektedir. Genler de dahil olmakzere ou kii fazla kilolu ve bedensel olarak hareketsizdir. Bedensel etkinlik iin daha iyikoullar oluturmaya ynelik ok sayda politika gelitirilmekte ve daha iyi beslenmealkanlklarnn kazanlmas iin gayret gsterilmektedir. Zihinsel ve psikolojik sorunlar da biroklkede endie verici durumlar arasndadr. Genler, zellikle de gen kzlar arasnda stres, kayg,korku, ba ars ve uyku sorunlar ciddi ve endie verici boyutlara ulamtr. Yukarda belirtilenskntlar ounlukla okul ile ilikilendirilmektedir (bkz Bjlesj 2005 & 2007).


25/32

23

Etki gcne sahip olmak genlerin iyilii ve refah iin byk nem tamaktadr. Kiinin kendisesini duyurma olanana sahip olmas, onun yaama ve refaha bakn etkilemenin yan sra etkiedebildii bir yaama ve refaha kavumasn salar. Genlerin katlm ve eitli siyasi sektrleretemsil edilme olana farkl boyutlarda (ya, cinsiyet, eitim ve i olanaklar, sosyal ve etnik gemivb) eitlii destekler. Genlerin yerel evrelerinde, okulda ve kendilerini etkileyen eitli alanlardapolitika gelitirilmesinde etki sahibi olmas kendi refahlar ve toplumdaki demokratik sreler ve

deerler iin nemlidir.

Genlerin serbest zamanlarnkaliteli bir biimdegeirme ve kltrel etkinliklere eriim hakkda olduka nemlidir. Serbest zaman, genlerin yaamlarnda nemlidir. Toplum deitike veergenlik dnemi birok lkede daha uzun sreye uzadka genlerin kimlikleri ve kiisel geliimleriiin her geen gn daha da nemli hale gelmektedir. Anlaml serbest zaman etkinlikleri ve ilgiekici kltrel faaliyetler genlerin iyilii ve refahnn bir parasn oluturur. Bu nedenle anahedeflerden biri genlerin serbest zaman ve kltrel etkinlikler yaratmas ve bunlara katlmas iinolanak yaratmak olmaldr. Bu balamda cinsiyete ilikin farkl gereksinimlerin dikkate alnmas veyeni serbest zaman ve kltrel etkinlikle trlerinin bilinmesi ve desteklenmesi gereklidir. Mevcutgenlik kurulular ve derneklerinin desteklenmesi nemlidir ancak bu kurulu ve dernekleringenler tarafndan oluturulmas da desteklenmelidir. Nitelikli genlik liderlerinin ve rekreasyon

liderlerinin istihdam

ve eitimi, gerek etkinlikler gerekse genlerin kiisel ve kimlik geliimizerinde byk etkiye sahiptir. Spor salonlar ya da genlik merkezleri gibi buluma noktalarnnda genlerin iyilii ve etkide bulunma olana bulmas iin nem tad gz nndebulundurulmaldr. rnein, spor sala katkda bulunur (yukarya baknz) ve toplumdademokratik bir srecin anlalmas ve buna katlmn bir paras olabilir.

Bu politika alanlarnn temel amac, genlerin yaam koullarna ilikin bilginin etkin bir biimdeedinilmesi ve izlenmesini ve bu konuda daha sistemli bir inceleme ve raporlamann yaplmasnsalamaktr (sve hkmeti nergesi 2004/05:2 s. 3342).

Katlm ve dahil olmann nemiGenlik politikasnn baarl olabilmesi iin genleri toplumun bir paras haline getirmek ve

katlmlarn artrmak ok nemlidir. Yerel dzeyde genlik politikas, genlere ileridekiyaamalarnda da yararlanabilecekleri deneyim ve olanaklar kazandracak etkinlikleri planlamalarve yrtmeleri iin etki ve sorumluluk (rnein genlik merkezlerinde, genlik kulplerinde,festivallerde, etkinliklerde, yaz kamplarnda vb) vermekle ilgilidir. rnein STKlar (zelliklesvete) genler arasnda sorumluluk, sosyal yeterlilik ve demokratik deerlerin glendirilmesikonusunda ounlukla byk neme sahiptir. Genlerin kamp ve festivaller gibi projelere liderliketmesi katlm ve etki gcn artrmann etkili bir yoludur. Ayrca, genlik merkezleri beceri sahibigenler iin istihdam ve yeterlilik merkezleri olarak da kullanlabilir. Bunlar genlerin gelecekyaantlarnda kendileri iin yararl olacak nemli eyler renmeleri ve gelitirmeleri olanantanyabilecekleri yerler ann bir paras olarak ilev gsterebilir. Ayn zamanda, aadaki ifadeningz nnde bulundurulmas da nemlidir:

Neyin zerinde etkili olabileceinizi bilmediinizsrece nasl etki gcne sahip olabilirsiniz ki?

Yukardaki alnt, gerek bir etki gcne sahip olmak iin genlerin byk lde yaratc birsrece dahil olmalar gerektiini ifade eder. Genler iin farkl kurumsal ortamlar yalnzcafaaliyetlerin bir paras olmayp ayn zamanda bu faaliyetler iin koullarn belirlenmesi,planlanmas ve uygulanmasnda rol oynamalar olanan tanyabilir. Ayn zamanda, genlerinounun genlik merkezlerini sadece arkadalarn grmek ve sosyallemek iin ziyaret ettiklerinive bu noktalara gitmekteki temel amalarnn bu olabileceini de dikkate almak gerekir.


26/32

24

Festival, yaz kamplar ve benzeri dier etkinlikler de buluma noktalar kadar nem tar. Bunagre, etkinlik ya da buluma da ieriinden bamsz olarak, nemlidir; nk dier genlerle vegenlik politikalar konusunda almaya devam etmek iin gerekli ilgi, irade ve enerji gelitirecekg ve kuvvet iin odak noktas grevi grr. Farkl konular ve faaliyetler erevesinde birlemekiin festivaller, yaz kamplar ve benzeri dier faaliyetler srekli tekrarlanan frsatlar olarak nemtamaktadr. Genlerin ve genlik konularnn ciddiye alndn gsteren sembolik teyit

niteliinde trensel ileve sahiptirler. Bu faaliyetler ve bir araya gelme olanaklar

genlikpolitikalar etrafnda bir araya gelme ve meru talep oluturma frsat yaratrlar.

Gl bir genlik politikasnn temel noktalarndan biri genliin katlm, dahil olmas ve etkisiolduu iin, kendileri iin hazrlanan faaliyetler ile ilgili olarak genlerin naslkarar alma srecininbir paras olabileceini tartmak ve bunun yollarn bulmak nemlidir. Yani, faaliyetlere ilikinsadece genler iindeil, genler tarafndanda ne gibi iyi rnekler vardr. Esasen bu demokrasi,etki gc ve karar verme hakkna ilikin bir meseledir. Genler ile ilgili karar ve faaliyetlerinplanlanmas, dzenlenmesi ve uygulanmas ile ilgili temel sorumluluk tabii ki her zaman byle birsorumluluu tayamayacak olan genlere yklenemez. Ancak, birok alanda genler busorumluluklar byk lde stlenebilmektedir ve bunu baarmak iin gerek ve somut planlarnbulunmas nem tamaktadr. Her iki lkede genlerin demokratik bak as ve katlm

temelinde faaliyetlerin gnlk olarak gerekletirilmesi srecine nas

l kat

ld

ve etkileimsaladna ilikin somut rneklerin grlmesi ilgin olacaktr. imdiye kadar, ibirlii projesikapsamnda bunun NASIL baarlacadeil, bu konunun nemi ve uygulamada hangi ilke vekoullarn bulunduu zerine eitli ifadeler ortaya konulmutur. rnein gerekletirilen genlikfaaliyetlerinin planlamas, programlamas, hazrlanmas ve uygulamasnn NASIL olduununaratrlmas olduka ilgin olabilir. Bunu gerekletirmenin bir yolu genlerin sistem iindeizlenmesi; dier bir deyile, bireylerin katlm gerekletirdikleri etkinlik sresince adm admizlenmesi olabilir.

Burada sorulacak anlaml soru, Trkiyede devlete bal genlik merkezlerine neden bu kadar okgen kzn geldii sorusu olabilir. Birok adan genlik merkezleri gen kzlar iin gvenli limangrevi grmektedir; gen kzlar burada yatlar dier hemcinsleriyle bir araya gelerek sosyalleme

ve ilgilendikleri etkinliklerde bulunma f

rsat

elde ederler. Bu faaliyetler a

rl

kl

olarak gen k

zlartarafndan tasarlanmakta ve uygulanmaktadr. svete bu durum tam tersidir. Geleneksel olarakve gnmzde halen genlik merkezlerinde arlkl olarak delikanllar bulunmaktadr. Ancaksvete dans, mzik, el becerileri vb kltrel faaliyetlere arlk vererek gen kzlarn ilgisini ekeneitli buluma noktas ve genlik merkezleri de yer almaktadr (Bjlesj 2007, Ungdomsstyrelsen2008:2:106).

Gnmzde etki gc ve sosyalleme yollar, bir araya gelme ve aoluturma (dahil olma, katlmve etki iin ana koul) konusunda yeni eilimler bulunmaktadr. nternet kullanmnn (sohbetodalar, internet sayfalarnda gezinme, internet topluluklar vb) yerini byk lde genler iingeleneksel olarak dzenlenen faaliyetler almaldr (ya da alacaktr). Ancak, mesele aslnda genlerinayn ierii aratrp aratrmaddr ve sadece yap deimi durumdadr. Yeni sosyal arkadalk,

etkileim ve kat

l

m biiminin faaliyetsizlik olarak yorumlanmamas

(ounlukla byle yorumlan

r)yerinde bir strateji olacaktr. Genlerin katlma daha ilgili bir biimde yaklamasn salamann biryolu da onlarn sosyal aoluturma, arkadalk ve dostluk iin kullandklar kanallar (sohbetodalar, internet sayfalarnda gezinme, internet topluluklar, Facebook, MySpace, vb.)kullanmaktr.


27/32

25

Kiilik, alar ve etki gcKiilik zelliklerinin de genlerin etki gcne ynelik iyi koullar yaratmada hayati nem tadgrlmektedir. Dar kapsamda politikaclar, yneticiler ve gen iilerden oluan kendini grevineadam insanlar ile genel olarak genlik merkezlerinde faal olan genlerin birleimiyle birliktekatlm ve etki gc iin iyi bir ortam oluturmak nemlidir. Bu ahslarn geni bir tandk anasahip olmalarnn da byk bir avantaj yaratt grlmektedir. Konumlar sayesinde, karar alclar

ile genler arasnda ve yetikinler ile genler arasnda balant ilevi grmeleri nem tamaktadr.

Kiilik zelliklerin yan sra, yerel destek ve geni yerel ada nem tamaktadr. Yerelkavramnn iki ksmdan olutuu grlmektedir: toplulua aina ve bu topluluun bir parasolma anlamnda yerel ve genlerden kabul grme ve onlar tarafndan tannma anlamnda yerel. Bukoullarda, gven ve sayg gibi kavramlar genler arasnda gven oluturmak ve etki gc ilekendini grevine adama iin uygun koullar yaratmak bakmndan nem tamaktadr. Geninsanlarn, gerek yerel gerekse ulusal dzeyde kendileri ile karar alclar ve politikaclar arasndakibalant ve szc ilevini gren insanlara kar gven ve sayg duymalar nemlidir. Sz konusukiiler genlerin gvenini ve saygsn karakterleri, davranlar ve eylemleri ile kazanrlar. Bunlar,personel alm usullerine dahil edilmesi gereken etmenlerdir.

Dier bir nemli unsur da genel olarak tekilat ve yaplanmann genler arasnda katlm ve etkigcnn gelitirilmesi bakmndan elzem olduudur. Her iki lkedeki farkl genlik merkezleri ilegenlere ynelik toplanma yerleri, hem hkmet kurulularnn hem de sivil toplum kurulularnnve yetkililerinin dahil olduu ulusal ave yapnn bir parasdr. Bununla birlikte sve ile Trkiyearasnda farkllklar olduu grlmektedir. Tekilat ve yaplanmann yannda hkmetmdahalesinin derecesi, belediyenin ve yerel ynetimin ulusal hkmetten bamszl ya daulusal hkmete bamll, genlerin faaliyetlerine odakl gnll dernekler ile hkmetynetimi altndaki derneklerin ekli ve tekilat vb de farkllk gstermektedir.

rnein Trkiyede genlere ynelik olan ve genlik merkezlerinde yrtlen gnll almalariin cret denmez ve insanlar bu almalar serbest zamanlarnda gerekletirirler, ancak bufaaliyetlere ayn zamanda Trk toplumunun eitli kesimlerinde deer verildii grlmektedir.

Sz konusu almalarn, kabul edilmi ve pozitif deeri olan yaplandrlm bir dl sistemininparas olduu grlmektedir. rnein hkmetin kendilerine istihdam salamas vb ilesonulanabilirler. Her ne kadar bu gnll almalarn arkasnda bireysel motivasyon da olsa,gnllle dayanmayan yaplanmalar ve balamlarn bir parasdrlar ve bunlarla balantldr.rnein genlik alanlarnn, onlardan ne beklendii ve almalarnn ierii ayrntl bir ekildeortaya konduu aka tanmlanm rolleri vardr. Bu nedenle, svee oranla Trkiyede genlikmerkezlerinin daha odakl ve belirgin rolleri olduu ve sabit bir ierik ve yaplanmann parasolduu grlmektedir.

svete de gnll almalar iin cret denmemektedir ve insanlar bu almalar serbestzamanlarnda gerekletirmektedirler; ancak sz konusu almalar aynekilde deergrmemektedir ve bir dl sisteminin bir paras deildirler. Bunlar temelde bireyseldir, zel

alann/sivil toplumun bir parasdr ve STKlar ve/veya sve toplumunun karakteristik zellii vesve sosyal, kltrel ve siyasi tarihinin bir paras olan gnll, kar amac gtmeyen kurululartarafndan gerekletirilmektedir. Sz konusu gnll, kar amac gtmeyen kurulularda genelliklegenlik faaliyetlerinden sorumlu alanlar bulunmaktadr. rnein svein genlere ynelikserbest zaman sektr, gemiten gnmze belediyenin yaps ierisindeki alanlar ile gzearpan belirgin bir profesyonellik ile karakterize edilmitir. Gelecekte birbirimizden renmek veiyi rnekler bulmak iin, bu farkl trdeki kurulularn gnlk yaamda nasl iletildiklerinin vealtklarnn ayrntl bir tanmnn yaplmas nemli grlmektedir.


28/32

26

Ulusal devlet kurumlar araclyla belediyeler tarafndan desteklenen yerel dzeydeki glgenlik kulb/genlik merkezi alar yoluyla, genlerin Avrupa Birliinin genlik politikasnn 4hedefini (katlm, bilgi, genler arasnda gnll hizmet ve genliin daha iyi anlalmas)gerekletirme olanan glendirmek mmkndr. Uzun vadeli siyasal ve finansal destekyardm ile genlerin zamanla gnll olarak katld ve bylece kuruluu tand, arkadalklarkurduu ve bu balamda rahat hissettii faaliyetler dzenlemek mmkndr. Uzun vadeli

taahhtler sosyal alar

tevik etmekte ve bylece ayn

zamanda anlay

kolaylat

rmaktad

r. Glbir siyasal ve finansal konum sayesinde faaliyetleri hedef gruba ynelik olarak pazarlamak veonlar katlma zendirmek de daha kolay hale gelmektedir.

Bu toplanma yerleri ayn zamanda genlik bak asnn ilk bakta genlik politikas alanlarolarak dnlmeyen farkl politikalara entegrasyonu iin nemli merkezler olabilir. Bu,destekleyici siyasal bir altyap da dahil olmak zere gl alar araclyla demokrasi, katlm,entegrasyon vb konusunda iyi politika rnekleri olarak ilev grerek salanabilir. Bu toplanmayerleri sayesinde ayn zamanda genler karar alma sreleri ve (siyasal) etki gc iin gerekenkoullar renirler. Etki gcne ynelik yollar ve olanaklar hem genlik merkezleri gibi resmikanallar hem de genlere ynelik dier trde toplanma yerleri ve genlik konseyleri/rencikonseylerini kapsar. Sz konusu yollar ve olanaklar ayn zamanda genler tarafndan ve genler

iin kurulan eitli forumlar

da iine al

r. Genler ile devlet kurumlar

aras

nda arac

l

k roloynayan genlik ve rekreasyon liderleri gibi genler de nem tamaktadr.

svelilerin yapt aratrma kiisel balantlarn ve derneklerin/kurulularn genlerin etkiglerini kullanmalarnda en yaygn yntemler olduunu gstermektedir (Trnquist 2002:37).Ancak genlerin gerekten etki gc kazanmalar iin onlara somut, sorumluluk gerektiren ilerverilmelidir.

Politikaclar ve kamu grevlileri genler iin aba gstermeye ne derece hazrlar? Genleringenlik faaliyetlerinden sorumlu politikaclar ve kamu grevlileri ile dorudan balant kurmalarne derece mmkndr? Deneyim al-verii ve ibirlii iin iyi bir yntem bulmann nem tadgrlmektedir. Genler iin etki gc kanallar ve politikaclar ve kamu grevlileri ile balantya

geme olanaklar

olsa dahi genler genellikle bunlar

bilmemekte ya da zaten kendilerini kimsedinlemeyecei iin aba sarf etmenin gereksiz olduunu dnmekte ve hissetmektedirler.Dolaysyla burada nemli soru, genler iin daha resmiletirilmi iletiim kanallarnnyaratlmasnn myoksadaha ok kendiliinden gelien balantlar ve ilikiler iin aba sarfedilmesinin mi gerektiidir. Zaman zaman farkl diller de sorun olabilmektedir. Yanipolitikaclarn, kamu grevlilerinin vb kendi fikirlerini, kararlarn ve farkl kararlarn nedenlerinianlatma, geri bildirim ve bilgi verme yollarnn genler tarafndan anlalmas zordur. Bu gibidurumlar iin yeni iletiim yntemleri aratrlabilir ve ortaya koyulabilir.

Genlik politikasnn gerekletirilmesi iin genlerin gnll almalar nemlidir. almalarnkendisi de demokratik deer anlay gelitirmek bakmndan hayati neme sahiptir. Bu almalarsayesinde genler toplum ve toplumun ilevleri konusunda daha ok bilgi sahibi olmakta ve bu

konuya gittike daha fazla dahil olabilmektedirler. Gnll al

malar, ayn

zamanda gelecekte netr bir kariyer ya da i seerlerse sesinler kendilerine avantaj salayabilecek olan genel kltr vebecerileri de beraberinde getirmektedir. Bu tarz bir taahht ou zaman genlere genel olarakmesleki kariyer iin yararl olan bir bilgi temeli ve beceri kazandrr. Bunun yan sra genlerinkendine olan gvenlerini gelitirmekte ve kamu yaamnn farkl alanlarnda resmi bir nitelikolarak dnlmektedir.


29/32

27

renme SreleriGenlik politikasnn nemli bir alan da hayata hazrlk ve yatrm olarak eitim ve renmeninnemidir. Eitim ve renme ayn zamanda hem bireysel bir katk hem de topluma nemli birkatk olarak kabul edilmektedir. Genlerin geleceinin bir paras olarak renmenin farkl bakalar vardr. Kendinizin gerekten anlayabilecei bilgileri yaratma yntemi olarak yaparakrenme, bilgi yaratmann bir yoludur. Bu yntem, bir retmenin/ gzetmenin konutuu ve

genlerin de dinledii geleneksel yntem ile karlatrlabilir. Etkileimli bir sre daha iyi birrenme yntemi olarak dnlebilir ve genlik merkezleri iin de iyi bir rnek olarak nesrlebilir. Teknolojideki deiiklikler, yeni teknolojiyi kullanma ve genlerin bu teknolojiye dahaok ainalk kazanmas bakmndan renme sreci ierisinde nemli olarak grlebilir. Gelecektebir renme yntemi olarak retmen/gzetmen ve renciler/genler arasndaki iletiim yerinerenciler/genler arasndakiiletiimin olduu gibi kiisel yetenek de her geen gn daha fazlarenmeye bal hale gelecektir. Dier bir yntem de renmek iin kiinin kendi deneyselmateryalini yaratt aratrma tabanl bir eitim gelitirmektir.

Pek ok ynden genlerin etki gc derecesini etkiledii (ou kez kstlad) grlen bir koul dazaman unsurudur. Pek ok gen (tanmlar ve aklamalar) iin baka bir zaman srecinde yayorgibi grnmek nem tamaktadr. Genler annda sonulara, zmlere ve cevaplara kavumak

isterler. Bu perspektiften bakldnda, karar almaya ynelik kurallar ve gelenekler ile genlerinhzl sonular, zmler ve cevaplar ile bir eyleri deitirme arzular ve farkl perspektifleriarasnda bir uyumazlk domaktadr. Dier taraftan ksa vadeli projeleri olan ve zamankstlamas olmayan daha esnek bir kurulu, ok sayda genlik merkezini simgeleyen biryaplanma ile alabilir.

Ksa vadeli projeleri olan esnek bir kurulu fikrinden doan daha genel bir yansma da genlerinetki gc ve faaliyetlerine ilikin almalarda devamllk salama becerisidir. Bu, temelde alandaalan insanlar (hem genler, politikaclar ve karar alclar hem de kamu grevlileri) iindevamllk salamak ile ilgilidir. Doal nedenlerden dolay genlerin taahhd ve dahil olmas okuzun bir zaman dilimine yaylmamaktadr (ergenlik dneminin gnmzde ounlukla daha uzunolduu dnlse ve pek ok gen iin ve bu dnem gerekten de daha uzun olsa dahi). Burada

nemli nokta, faal olarak konuya ilgi duyan ve duygusal olarak da dahil olan genler konusundazaman ierisinde devamllk salamaktr. Bunu baarmak zor olabilir ancak baarmaya yneliknerilerden bir tanesi, devamszla kar savamak ve bilgi dnmn gvence altna almakamacyla bir tr akl hocal gelitirmektir. Faal, ilgili ve duygusal olarak dahil olan genlergittiinde yerlerine bakalarnn gelmesi ve onlarn almalarn devam ettirmesi gerekir. Aksihalde etki gcne ynelik mevcut faaliyetlerin, kanallarn, alarn ve olanaklarn yok olma riskidoar. Sz konusu faaliyetler zaman ierisinde uzun sre devamllk gsteren gl bir yaplanmave kurulu ile evrilirse bu ciddi bir sorun deildir.

Karar alma ve karar almama unsurlarn plana kartlan dier nemli bir unsur da proje kltr diye adlandrabileceimiz unsurdur.Yani genel olarak projeler, dolaysyla da topluluklardaki farkl trde projeler, net modelleri ve

kalplar izleme eilimindedirler. Karar alma sras ve projeye dahil edilecek insanlarn seimindekat ltlere uyulur. Bunun yan sra projelerin beklentileri ve hedefleri o kadar sabittir ki biimolduka byk lde ierii ynlendirir. ok zaman siyasal itibar ve imajn hem ieriinin etkisiniazaltma hem de faaliyetlerin ieriini gl bir biimde etkileme riski tad grlr. Farklgenlik projelerinin yalnzca resmi siyasal beyanatlar olmayp genlerin gereksinimlerine cevapvermek zere somut faaliyetlere dntrlmeleri nem tamaktadr. Genel olarak farkl projelerkapsamnda genlerin deneyimlerine ve yaam koullarna belirli kltrel koullarda yeterli ilgininve anlayn nasl gsterildiinin gz nne alnmas nem tamaktadr; nk onlarn budeneyimleri ve yaam koullar tam olarak balama noktasn oluturmaktadr. Hangi genlikfaaliyetlerinin ve nlemlerinin uygun olduunun deerlendirmesi genellikle rtl olarak genlikprojelerinin nasl tasarlanmas gerektiine dair hazr bir temel fikre ve/veya modele


30/32

28

dayanmaktadr. Sz konusu model, onay deti sistemi ile kuatlm kamu odakl bir modeldir. Buproje kltr kendi usul ve kurallarna tabi olur ve faaliyetlerini onaylamak ve mazur gstermekzere kendi detlerini srdrr. Bu tr bir modelde farkl deneyimler, zellikle de fikirler iinkstl yer vardr. Raporlar, konferanslar, deerlendirmeler, alma materyali, anketler vealtaylar, konuya dahil olan insanlarn faaliyetleri dzenleme, uygulama ve bunlarla birliktealmann olas yollarn arad bir filtre haline gelir. Faaliyetlerin hepsi, hatta ounluu bu tarz

proje kltrnden etkilenmese bile faaliyetleri biimlendiren, ounlukla bilind

olan bukoullarn her zaman farknda olmak nem arz etmektedir (bkz. Gerholm I: Arnstberg 1992).

Genlerin karar alma srecine katlmn ne ekilde lyor ve tahmin ediyoruz? Genlerin(teoride) katlm saladklar ancak gerek etkilerinin snrda olduu ve karar alma srecinde geriplanda tutulduklar yaplanmalar ve dzenlemeler sklkla mevcuttur. Teklif edilen bir nlemingrlerine sunulduu bir kitle olmalar durumunda genler, genellikle dinlenmekte11 ancaknerilerin ya da nlemlerin uygulanmasnn bir paras olma frsatna sahip olamamaktadrlar.Dier bir deyile, genler genellikle grleri alnan bir kitle ve fikirlerin reticisi konumundadrlarancak karar alma srecinin bir paras deildirler. Kararlar alnnca, genel ilkeler ortaya konuluncave karar sras belirlenince srete yeniden etkin hale getirilirler. Aynekilde genler, bak alarkonusunda her zaman dnt almamakta ve kabul grmemektedir. Grleri alnan bir kitle olma

ilevi genlere gerek anlamda etki gc kazand

rabilir amaonlara yorumlar getirmeleri vedncelerini aklamalarna olanak tanyan ancak sz konusu genlik politikasnn pratikteuygulanmas konusunda yaptrm olmayan resmi bir etki gc vererek gerek etkilerinintrletirme yntemi de olabilir. Bu durum toplumda yerel dzeyde kalknma ve genleringereksinimleri ve yaam koullarna katkda bulunma konusunda ilgi ve becerinin azalmasna yolaabilir. Bununla birlikte, genlere uygulamada bulunma konusunda sorumluluk ve gven verilenfarkl etkinlik rnekleri de mevcuttur. Bu ekilde genlerin grleri olumlu ynde deiimgstermitir. Uygulanabilecek bir yntem de sorumluluu genlere verilen fonlarn tahsis edilmesiolabilir.

Farkl grevler iin genlerin seilme srecinin analiz edilmesi de nem tamaktadr. Bazengrevlendirmeler ve gnll almalar iin genleri alma kadrosuna almak zor olabilmekte ve

bu nedenle dikkatle seim yapmak gerekebilmektedir. Bu makul bir zm olabildii gibi baz

insanlarn anlay, bazen de kimin ya da neyin temsil edileceini belirledii keyfiyeti anlamnagelen bir sre de olabilir. Katlmlar ve dahil olmalarnda genlere elik etmenin salam veistikrarl bir yolunu tutturmakvemmkn olan en yksek dzeyde sorumluluk ve etki ile kendikendilerini ynetmelerine izin vermek arasnda denge kurulmasnn nem tad grlmektedir.Kendilerine yardm etme konusunda onlara yardmc olmann nemli olduu grlmektedir. Birdier yntem de konu genleri kimin temsil edeceine ve etki iin gereken koullara geldiindekarar alma srecini (yerel politika gelitirme srecinde hali hazrda mevcut olan seim usulleriaraclyla) genlerin kendilerine devretmek ya da dier genler arasnda en geni aa sahip ve enok sayg gren genleri zenle semektir. Karar alma ve etki konusunda bir neri de genlerinamak iin byk aba sarf ettikleri birka konu zerinde younlamalar gerektiidir. Budurumda bazeyleri gerek anlamda deitirmek ve etkilemek iin daha iyi olanaklar mevcut

olacakt

r.

11 Genlere ilikin siyasi kararlar uygulamaya sokulmadan nce, karar alma tekilat, kurumu vb genellikle bukarara ynelik temel verileri, kararn ilgilendirdii eitli kurululara gnderir.


31/32

29

SonuGenlerin etkisine ilikin gr ve anlaylar iin hayati nem tad grlen baz konular vardr.Bunlar, katlm ve etkiye ilikin tanmlarve yorumlamalar ve de katlm ve etki iin olanaklarileilgilidir. Sz konusu konular ayn zamanda yetikinler (politikaclar, kamu grevlileri ve kararalclar) ile genler arasndaki ilikiler ve karlkl anlayn nasl gelitirildii ile ilgilidir. Bununlabalantl olarak, bu yetikinler arasndakiiletiim de balca neme sahip bir durumdur ve ayrca

birbirleri arasnda nasl gven ve meruiyet oluturulaca meselesidir. Genlere ynelik toplanmayerleri de balant ve faaliyet alanlar olarak ok byk nem tayan balama noktalardr. Yerelortamlarn pek ounda resmi kanallar (genlik tekilatlar, genlik konseyleri/renci konseyleri)tatmin edici dzeyde ilemektedir ve gereksvete gerekse Trkiyede ok gerekli demokratikkurum olduu grlmektedir.

KaynakaGerholm, L. (1992). Den erfarenhetsfrnekande kulturen Visioner och verklighet i ett kulturpolitiskt projekt. I: Arnstberg K-O(ed) 1992: Etnologisk samhllsforskning. Lund: Studentlitteratur.

Bennett, A. (2000). Popular music and youth culture music, identity and place. London: MacMillan Press Ltd.

Bjlesj, J. (2002). Rockparty in Hultsfred. Young people and local music life. I: Hauan, M A. & Heggli, G. (eds.) Younger thanyesterday, older than tomorrow. Cultural perspectives on contemporary childhood and youth. Turku: NNF Publications 11.

Bjlesj J. (2005). Att vara ung i Eksj kommun. Luppunderskning 2005.Bjlesj J. (2005). Att vara ung i Hultsfred kommun. Luppunderskning 2005.Bjlesj J. (2005). Att vara ung i Oskarshamn kommun. Luppunderskning 2005.Bjlesj J. (2005). Att vara ung i Vimmerby kommun. Luppunderskning 2005.

Bjlesj J. (2007). Att vara ung i Eksj kommun. Luppunderskning 2007.Bjlesj J. (2007). Att vara ung i Hultsfred kommun. Luppunderskning 2007.Bjlesj J. (2007). Att vara ung i Oskarshamn kommun. Luppunderskning 2007.Bjlesj J. (2007). Att vara ung i Vimmerby kommun. Luppunderskning 2007.Bjlesj J. (2007). Att vara ung i Sderkping kommun. Luppunderskning 2007.

Bjlesj J. (2007). Lumbus i Hultsfred ntverk och mtesplats fr ungdomar ver 16 r. Utvrdering av ungdomsprojektet Lumbus iHultsfred. Rapport till Ungdomsstyrelsen.

Giddens, A. (1991). Modernity and Self-identity. Self and Society in the late Modern Age. Cambridge: Polity Press.

Hauan, M A. & Heggli, G. (eds.) (2002). Younger than yesterday, older than tomorrow. Cultural perspectives on contemporary childhood andyouth. Turku: NNF Publications 11.

Johansson T., Sernhede O. & Trondman M. (eds) (1999). Samtidskultur: Karnevaler, karaoke och kulturella koder. Nora: BokfrlagetNya Doxa.

Muggleton D. & Weinzierl R. (eds) (2003). The Subcultures Reader. Oxford/New York: Berg Publishers.

Norell M. & Lfgren A. (eds) (1994). Att frst ungdom Identitet och mening i en frnderlig vrld. Stockholm/Stehag: Symposion.

Sernhede O. (1996). Ungdomskulturen och de Andra Sex esser om ungdom, identitet och modernitet. Gteborg: Daidalos.

Sernhede O. & Johansson T. (2001). Identitetens omvandlingar black metal, magdans och hemlshet. Gteborg: Daidalos.

Ungdomsstyrelsen (2008). Mtesplatser fr unga aktrerna, vgvalen och politiken. Stockholm: Ungdomsstyrelsen.

Ziehe, T. (1989). Kulturanalyser. Ungdom. Utbildning. Modernitet. Stockholm/Stehag: Symposion.

Commission of the European Communities (2001). European Commission White Paper A new impetus for European Youth. Brussels:Com (2001) 681 final.

Proposition 2004/05:2. Makt att bestmma rtt till vlfrd.


32/32