gemnet .info
DESCRIPTION
Uitgave december 2011TRANSCRIPT
.info | 17e jaargang | december 2011
1
> lees verder op achterzijde
iPad ondersteunt stap naar ‘papierloos werken’in combinatie met Gemnet diensten
17e jaargang | december 2011
.info is een uitgave van Gemnet
en brengt nieuws, opinies en achter-
gronden over elektronische
communicatie in de publieke sector.
Voor de gemeente Pijnacker-Nootdorp
is papierloos werken meer dan een
kostenmaatregel. Nieuwe vormen van
werken en samenwerken krijgen zo
serieus een kans. Maar wie ‘a’ zegt…
Vandaar dat college, gemeenteraad
en de directie sinds een half jaar
met iPads zijn uitgerust. “We willen
hen een voorbeeldfunctie geven. Als
zij - papiertijgers bij uitstek – het
kunnen, dan kan iedereen het”, stelt
Anne Visser, informatiemanager bij de
gemeente.
“Eenvoudig te bedienen en makkelijk
te beheren”, licht Visser de keuze
voor de iPads toe. Gemnet leverde de
populaire tablets, als onderdeel van
een groter project waarin de gemeente
toewerkt naar papierloos werken.
“Via de app NotuBox van Gemnet
partner NotuBiz zet het secretariaat
vergaderstukken op de server”, vertelt
Visser over het achterliggende proces.
Gebruikers kunnen de stukken eenvoudig
downloaden. Belangrijk voordeel is dat
tot het laatste moment stukken kunnen
worden toegevoegd of gewijzigd, zonder
dat alles opnieuw moet worden geprint.
“Dat scheelt veel tijd, en dus geld.
Bovendien verwacht ik dat we alleen
al aan printvolume 50 tot 75 procent
kunnen gaan besparen.”
>> Lees verder op pagina 8
Wat biedt Gemnet?
• KPN tablet internetabonnement
• Snelle levering en implementatie
• Apple-gecertificeerde iPad Repair
Service
• Levering van de iPads met accessoires
• Gemnet iPad Service: uitrol van de
iPad binnen de gemeente
• Meedenken, opzetten en uitvoeren
van de pilot
• Workshops aan eindgebruikers en
begeleiding van beheerders
• Video-vergaderen met Video as a
Service
• Korting op handige apps (zoals
Notubox van NotuBiz) voor papierloos
en effectief werken
• Veilige toegang tot gemeentelijke
omgeving met SSL Telewerken
• E-mailontsluiting door Veilige
Webingang
• Consultancydiensten voor mobile
security en devicemanagement
>> Zie ook www.gemnet.nl/ipad
.info | 17e jaargang | december 2011
2
Gemeenten bedienen bedrijven beter met eHerkenning
Burgers kunnen steeds meer zaken online bij de overheid regelen. De dienst-verlening aan bedrijven loopt hierop iets achter. Daar komt verandering in met eHerkenning. Samen met vijf andere gemeenten is Zoetermeer al een eind op weg met deze relatief nieuwe vorm van elektronische dienstverlening. Projectmanager e-dienstverlening van Zoetermeer Annette de Croo is enthousiast, en roemt vooral de zinvolle samenwerking tussen de zes pioniers.
Annette de Croo, projectmanager e-dienstverlening gemeente Zoetermeer
“Bedrijven zelf doen steeds meer
digitaal, zoals het versturen van facturen
en het inschrijven op aanbestedingen.
Dan kun je als gemeente natuurlijk
niet achterblijven.” De Croo is namens
de gemeente Zoetermeer in april
dit jaar andere gemeenten gaan
enthousiasmeren voor een snelle
invoering van eHerkenning. “We zijn er
klaar voor.”
.Fijn voor ondernemers
Er vormde zich een groep van zes
gemeenten: Barendrecht, Barneveld,
Gulpen-Wittem, Midden-Delfland,
Veere en Zoetermeer zelf. “We
vinden het allemaal belangrijk om de
dienstverlening richting bedrijven te
verbeteren en vereenvoudigen”, aldus De
Croo. “Zodat ze niet voor alles naar het
stadhuis hoeven te komen, en ook
’s avonds zaken met de overheid kunnen
doen.” Daarnaast betekent eHerkenning
voor gemeenten een efficiencyslag,
betoogt De Croo. “Als iemand met een
eHerkenningsmiddel inlogt, weten we
dat we met een bevoegd persoon te
maken hebben. En dus kunnen we een
aantal controlestappen overslaan die je
wel hebt als iemand fysiek of via de post
iets aanvraagt. Dat scheelt simpelweg
tijd.”
.Kostenvoordeel
De zes gemeenten, al klant van
SIMgroep, hebben deze leverancier
gevraagd om gebruik van eHerkenning
mogelijk te maken via de website. De
Croo: “De techniek aan de voorkant is
bij alle zes gemeenten hetzelfde. De
midoffices verschillen wel.” Gemnet is de
eHerkenningsmakelaar voor het project.
“We hebben voor Gemnet gekozen
omdat we al een relatie hadden, net
als alle andere partijen. We werken als
gemeenten en leveranciers nauw samen.
Dat bevalt goed. We kunnen kennis delen,
ervaringen uitwisselen én kosten delen.”
.eHerkenningsmakelaar
Bedrijven kunnen een eHerkennings-
middel aanvragen bij een erkende
aanbieder. Overheden kunnen zich
laten aansluiten met behulp van een
eHerkenningsmakelaar, zoals Gemnet.
“Voor gemeenten betekent
eHerkenning een efficiencyslag”
.info | 17e jaargang | december 2011
.Toekomst
Begin 2012 moeten bedrijven in de
zes deelnemende gemeenten gebruik
kunnen maken van eHerkenning. De
Croo: “Het technisch en functioneel
ontwerp ligt er, we moeten als gemeente
alleen nog besluiten welke diensten we
als eerste gaan aanbieden. De wensen
daarover verschillen per gemeente.”
De Croo kijkt ernaar uit bedrijven op
deze manier te kunnen bedienen. “Ik
hoop dat het aan alle verwachtingen
gaat voldoen. Ik vind het belangrijk
dat het niet onpersoonlijk wordt.
Soms is een echt gesprek nodig. Maar
voor eenvoudige aanvragen en zich
herhalende diensten moet je gewoon
digitaal gaan. Dat gaat veel sneller en
dan kun je de tijd die je over hebt aan
andere dingen besteden. Als gemeente
én als bedrijf.”
“Wij zorgen voor de aansluiting van
de overheidsdienst op eHerkenning”,
vertelt Arnold Talmon, accountmanager
van Gemnet. “Je kunt dat vergelijken
met iDeal: de website van de overheids-
organisatie stuurt het bedrijf naar de
eHerkenningsmakelaar. Daar kies je
de partij die het eHerkeninngsmiddel
heeft geleverd, net zoals je bij iDeal
je bank kiest. Vervolgens word je
naar de authenticatiedienst van die
middelenuitgever geleid. Daarna wordt
gecontroleerd of je bent wie je zegt dat
je bent, en of je bevoegd bent. En word
je via de Gemnet eHerkenningsmakelaar
weer naar de overheidssite teruggeleid.”
Gemnet is vanaf het begin actief bij
eHerkenning betrokken. “Al vanaf
de voorbereidende fase. Nu gaan
we met Zoetermeer en de andere
gemeenten beginnen met de eerste live
implementaties van de SIMgroep.”
Annette de Croo, projectmanager e-dienstverlening gemeente Zoetermeer
Over eHerkenning
eHerkenning vervangt DigiD
voor bedrijven. Het is een
van de bouwstenen van de
overheidsbrede implementatie-
agenda dienstverlening e-overheid
(i-NUP). eHerkenning zorgt
ervoor dat bedrijven zich digitaal
kunnen identificeren wanneer ze
elektronisch zakendoen met de
overheid. En dat overheden weten
dat ze met bevoegde bedrijven en
medewerkers handelen.
Het werkt als volgt: als een bedrijf
bijvoorbeeld een vergunning
wil aanvragen, moet het bedrijf
een eHerkenningsmiddel
aanvragen voor de persoon die de
vergunningsaanvraag gaat indienen.
Dit middel is persoonsgebonden
en kan bijvoorbeeld een
sms zijn of een combinatie
gebruikersnaam/wachtwoord.
Welk herkenningsmiddel wordt
gebruikt, hangt af van het
betrouwbaarheidsniveau dat bij de
gewenste dienst hoort. Dit varieert
van basis tot zeer hoog.
Met het herkenningsmiddel kan de
persoon bij alle overheidsinstanties
die zijn aangesloten bij eHerkenning
terecht. Hij heeft dus niet voor iedere
instantie een ander wachtwoord of
code nodig. Meer informatie staat op
www.eherkenning.nl.
.info | 17e jaargang | december 2011
4
Burgers en bedrijven kiezen ervoor
steeds meer zaken met de overheid
online af te handelen. Het contact is
daardoor laagdrempeliger dan het ooit
was. Maar internet brengt ook risico’s
met zich mee. “Hackers en andere
cybercriminelen vormen een steeds
grotere bedreiging”, vertelt architect
Jan Lammerts van Gemnet. “Dat werd
de laatste maanden weer eens pijnlijk
duidelijk. Overheden moeten meer dan
ooit op hun hoede zijn voor misbruik
en adequate beveiligingsmaatregelen
treffen. Dat bewustzijn moet verder
groeien.”
.Open vs. gesloten
Hoewel de trend is om steeds meer
zaken via internet te regelen, is het
goed om per geval te overwegen
of dat het geschikte kanaal is. Het
Gemnet-netwerk biedt een veiliger
alternatief. Lammerts: “Bijvoorbeeld
wanneer overheden vertrouwelijke
informatie uitwisselen, zoals bij
de basisregistratie GBA. Maar in
andere gevallen biedt internet juist
de oplossing. Bijvoorbeeld wanneer
gemeenten met burgers willen
communiceren. Het is niet altijd
eenvoudig om een juiste keuze te
maken tussen het ‘open’ internet en
het ‘gesloten’ netwerk van Gemnet.
Gemnet kan u hierin adviseren middels
de factsheet.”
.Veiligheidsscan
Gemnet heeft daarnaast een
dienst ontwikkeld om gemeenten
te helpen hun risico’s in kaart te
brengen: de internet domeinscan.
“Deze scan zoekt in korte tijd de
gemeentelijke omgeving op internet
op de meest gangbare fouten af”,
legt portfoliomanager Pieter-Bas
Nederkoorn uit. “Een verkeerd
geconfigureerde DNS of proxy kan
al grote gevolgen hebben. Dit
zijn fouten die hackers op grote
schaal misbruiken.” De scan spoort
daarnaast ‘vergeten’ websites of sub-
componenten op. Door de domeinscan
regelmatig uit te laten voeren, houdt
een gemeente de vinger aan de pols.
Meer informatie over de factsheet en
de domeinscan is op de website van
Gemnet te lezen: www.gemnet.nl.
Ook kunt u contact opnemen met uw
accountmanager.
Veilig informatie uitwisselen?
Gemnet helpt kiezen.
Onder andere door de problemen rondom de gekraakte certificaten van Diginotar staat
de veiligheid van dienstverlening via internet volop in de belangstelling. Het besloten
netwerk van Gemnet biedt gemeenten uitkomst, afhankelijk van de toepassing. Welk
netwerk is in welk geval geschikt? En wat zijn mogelijke veiligheidsrisico’s? Een factsheet
en een veiligheidsscan bieden uitkomst.
.info | 17e jaargang | december 2011
5
De affaires rond Diginotar en ‘Lektober’
hebben bij een aantal gemeenten
de vinger op de zere plek gelegd:
informatiebeveiliging heeft jarenlang
niet de aandacht gekregen die het
verdiende. “Gelukkig lijkt het tij
langzaam te keren.”
Gemeenten moeten genoemde
debacles zien als een kans om zaken
eens goed onder de loep te nemen.
Dat is de belangrijkste les die Cees
Hamers, afdelingshoofd E-diensten
van het Kwaliteitsinstituut Nederlandse
Gemeenten (KING), gemeenten na
de recente gebeurtenissen mee wil
geven. “Het is belangrijk dat veiligheid
hoger op de agenda komt. Niet alleen
bij de afdelingen I&A, maar vooral
bij bestuurders binnen gemeenten.
Het moet door de aderen van de hele
gemeente stromen.”
.Standaardisatie
Volgens Hamers kunnen gemeenten hun
informatievoorziening onvoldoende
overzien. En daar zit ook een valkuil voor
veiligheid. “Een van de redenen is dat
de gemeentelijke informatievoorziening
onnodig ingewikkeld en divers is. Het is
een vreemde situatie: diensten worden
nu 418 keer bedacht, ontwikkeld en
ingevoerd en zijn daarmee ook, heel
zwart-wit gesteld, 418 keer te duur.”
KING ziet de samenwerking tussen
gemeentelijke applicaties hierdoor in
gevaar komen en hamert op het belang
van standaardisatie.
.Basisgemeente
Een ander belangrijk thema waarop
KING zich de komende tijd gaat richten
is de zogenaamde ‘basisgemeente’.
Hamers: “We streven naar één ICT-
basisinfrastructuur voor alle gemeenten.
Op die manier zijn wetswijzigingen
sneller door te voeren, worden kosten
bespaard en kan de veiligheid beter
worden gewaarborgd.” De angst die
bij –vooral kleinere– gemeenten leeft
om ‘ondergesneeuwd’ te worden,
is volgens het afdelingshoofd niet
reëel. “Gemeenten zijn uniek in
hun dienstverlening, niet in de
uitvoeringspraktijk. Alleen door
samen op te trekken kunnen we een
toekomstvaste informatievoorziening
realiseren.”
.Haalbaar
Voordat het zo ver is, moet er echter nog
veel gebeuren. “In 2015 is e-overheid een
feit. We hebben nog een lange weg te
gaan, maar het is geen onhaalbare kaart.
Vanuit de rijksoverheid wordt er streng
op toegezien dat gemeenten in ieder
geval aan de voorkant alles snel op orde
krijgen. De aangekondigde audit door
het ministerie van BZK in 2012 draagt
daar zeker aan bij.” Volgens Hamers is er
hierin ook voor marktpartijen, zoals KPN
en Gemnet, een grote rol weggelegd.
“Zij leveren toegevoegde waarde door
gemeenten te informeren over en te
ondersteunen bij de noodzakelijke
versnelling.”
KING adviseert en ondersteunt
gemeenten onafhankelijk in
belangrijke vraagstukken en
uitvoering van gemeentelijke taken.
Meer informatie is te vinden op de
website www.kinggemeenten.nl.
KING:
structurele problemen
informatiebeveiliging
samen oppakken
.info | 17e jaargang | december 2011
Land van (on)mogelijkheden
.column
6
kan het veel opleveren als je van omgeving verandert. Zelf heb
ik dat ervaren op een studiereis in de VS. Ik was hier samen
met mijn collega, Johan van Marle en we hebben onze ogen
uitgekeken. De ruimte ontbreekt om een compleet reisverslag te geven (zie ons blog!).
Wat me écht is bijgebleven is het besef dat gemeenten overal ter wereld voor dezelfde
uitdagingen staan. Groeiende verantwoordelijkheden, minder werknemers, maar ook
samenwerking die lastig van de grond komt. Zelfs in het land van de onbegrensde
mogelijkheden kampen ze ermee. Net als wij in Nederland.
‘De enige constante is verandering’. Dat was een veelgehoorde uitspraak van
onze Amerikaanse collega’s. Voor gemeenten betekent het dat je een flexibele
ICT-huishouding nodig hebt om mee te kunnen groeien. Persoonlijk denk ik dat
‘slim’ inrichten hierbij de sleutel is. En dat is een hele kunst. Gemeenten hebben
veel applicaties in huis, waarbij de samenhang niet altijd even duidelijk is. Maar u
weet ook dat versnipperd beheer veel risico’s kent en kostbaar is. Het gebruik van
gestandaardiseerde oplossingen biedt uitkomst. U voorkomt dure investeringen,
bespaart tijd die anders met ontwikkeling is gemoeid en haalt zo het maximale uit uw
organisatie.
Dat is de inspiratie waarmee ik thuis mijn koffers uitpakte: laten we de komende
jaren meer de nadruk leggen op het gemeenschappelijke in de informatiehuishouding,
minder op de uniciteit. Om u daarin te ondersteunen gaan Gemnet en KPN vanaf
volgend jaar hun krachten verder bundelen. Lokale overheden gaan we voortaan
vanuit een centrale afdeling bedienen. Dit voltrekt zich achter de schermen, dus
u merkt er niets van. Behalve dat we u met nog meer aandacht kunnen helpen
natuurlijk! Zo zijn ook wij goed voorbereid. Op een toekomst waarin we elkaar hard
nodig zullen hebben om wat mogelijk is daadwerkelijk te realiseren.
Heimen Visser
Directeur Gemnet
Heimen Visser en Johan van Marle hielden een dagboek bij over hun studiereis naar de Verenigde Staten. Lees alles over hun belevenissen op: www.heimenenjohanopviagreis.blogspot.com
Wat
.info | 17e jaargang | december 2011
7
Exxellence wil meer via Gemnet
Essentiële bouwstenen voor e-gemeente
Steeds meer burgers en bedrijven
handelen hun transacties met
de overheid bij voorkeur online
af. E-gemeente staat daarmee
definitief op de kaart. Met snelle
en veilige data-uitwisseling maakt
Gemnet dit mogelijk. Maar ook
door samenwerking te zoeken.
Met Exxellence Group bijvoorbeeld,
ontwikkelaar van software
voor de decentrale overheid.
Digitaliseren van dienstverlening
en werkprocessen gebeurt bij veel
gemeenten in een hoog tempo.
Vaak ook tegen hoge kosten. “De lat
komt steeds hoger te liggen”, zegt
Henry Koster, manager bij Exxellence.
“Burgers en bedrijven willen service
en gebruiksvriendelijkheid. Voor de
gemeenteambtenaar geldt vooral het
belang van snelheid en gemak. Wij
zorgen er samen met Gemnet voor dat de
verwachtingen worden ingelost.”
.Klantbeeld
Exxellence bedient inmiddels zo’n veertig
gemeenten en diverse waterschappen
met ondersteunende pakketten om
elektronische dienstverlening vorm te
geven. Het KlantContactSysteem geldt
hierbij als administratief startpunt. “We
maken het gemeenten mogelijk burgers
en bedrijven via meerdere kanalen op
uniforme wijze te bedienen”, aldus
Koster. “Of een contact nou via de balie,
telefoon, e-formulier, chat of sms loopt,
er is steeds een integraal en duidelijk
klantbeeld.”
.Meer dan efficiencywinst
Een essentiële bouwsteen is de
midoffice-voorziening die Exxellence
in eigen huis ontwikkelde. Zo
kunnen gemeenten hun back- en
frontofficesystemen koppelen. Koster:
“Sinds 2010 kunnen we onze klanten
hierop aansluiten via de veilige en
snelle verbindingen van Gemnet.
Daardoor verloopt de dienstverlening
sneller en plezieriger, voor de burger
én de frontoffice medewerker. Ook
maakt het managementinformatie, het
gebruik van intelligente e-formulieren
en bijvoorbeeld een belastingloket
mogelijk.”
.Pilot
De gemeente Echt-Susteren maakte
vorig jaar als eerste gemeente gebruik
van de diensten van de Exxellence
Group via Gemnet. Adviseur I&A Marcel
Driessen was als projectleider bij de
pilot betrokken. “De bestaande VPN-
verbinding bood ons niet langer de
gewenste beschikbaarheid en veiligheid.
Aan Exxellence hebben we gevraagd of
gegevens uit het KlantContactCentrum
via het Gemnet-netwerk ontsloten
konden worden. Dat was mogelijk. We
hebben nu meer zekerheid en kunnen
controle en beheer beter in de hand
houden.”
.Gebruikersgroep
Na Echt-Susteren volgden er vele andere
gemeenten. Wat is volgens Koster
de sleutel tot dit succes? “We laten
gemeenten meedenken en meepraten.
Bij de ontwikkeling van íeder product
schuiven minimaal twee gemeenten
uit onze gebruikersgroep aan.” Over
het partnerschap met Gemnet zegt
Koster: “Het is een prima match. En
dat is goed, want we gaan elkaar de
komende jaren steeds meer nodig
hebben. Het belang van privacy en het
groeiende aantal verbindingen vragen
om een totaaloplossing op alle kanalen.
Binnenkort bekijken we samen een
mogelijke aansluiting op het Gemnet
Berichten Platform, waarmee gemeenten
optimaal gegevens kunnen delen met
hun ketenpartners. Dat brengt onze
relatie op een nieuw, nog hoger
niveau.”
VOLG ONS OOK VIA
COLOFON Uitgave: Gemnet bv, Maanplein 110, 2516 CK Den Haag | Telefoon 070 - 343 67 52 | Voor reacties en redactionele bijdragen:
[email protected] | Vormgeving en illustraties: Hoogteyling BNO, Schiedam | Fotografie: pag 6: Herman Zonderland.
Vervolg van pagina 1
.Streep door pen en papier
De gemeente wordt hierbij
ondersteund door NotuBiz, de
ontwikkelaar van de app. Visser:
“Van hen kwam bijvoorbeeld de
tip om de iPads een week voor de
eerste vergadering uit te delen. Zo
kon iedereen wennen.” Dat bleek
nodig, want ondanks een breed
gedragen voorkeur voor papierloos
werken was er best wat weerstand.
Begrijpelijk, vindt Visser: “Het gaat
om mensen die jarenlang gewend
zijn hun stukken met pen en papier
door te nemen. Daar zet je nu opeens
een streep door. Maar na een aantal
maanden waren de meesten er wel
aan gewend. Ze worden er steeds
handiger in, en gaan elkaar tippen
over handige apps.”
Waar de gemeente nog wel tegenaan
loopt is het formaat van de stukken;
dat is A4, terwijl de iPad A5 is. “Bij
lange stukken ben je soms het
overzicht kwijt. Daarom gaan we
bekijken of we ons papierformaat
kunnen omzetten en of we bondiger
kunnen gaan schrijven.” Op termijn
wil de gemeente ook andere
onderdelen van iPads voorzien.
Eventueel aangevuld met diensten
zoals Gemnet die in huis heeft om
een digitale werkomgeving vorm te
geven.
>> Zie ook www.gemnet.nl/ipad
8
“Steeds meer gemeenten
stellen ISO 9001-certificering
als eis bij aanbestedingen en
projecten”, vertelt Hesdey
Bloemrijk, manager Levering
en Service van Gemnet.
Hoewel belangrijk, was dit niet
de doorslaggevende factor om
aan de audit deel te nemen.
“ISO is geen doel op zich. We
willen ermee ‘in control’ zijn
en blijven. Het behalen van
het certificaat biedt Gemnet,
maar juist ook onze klanten,
de zekerheid dat we de zaken
op orde hebben en goede
service bieden.”
.Beloftes waarmaken
Voor het behalen van het
ISO-certificaat is het nodige
werk verricht. Bloemrijk: “De
beschreven bedrijfsprocessen
en werkwijze zijn opnieuw
beoordeeld. Daarnaast zijn de
kritische punten vastgelegd
en in de praktijk uitgerold.
Centrale vraag daarbij was
steeds: doen we wel wat we
onze klanten beloven? Met het
behalen van het certificaat
zijn we voorspelbaar
geworden voor onze klanten.
Of simpeler gezegd: we laten
zien dat klanten op ons
kunnen rekenen.”
.Informatiebeveiliging
Ook beschikt Gemnet
sinds kort over het ISO
27001-certificaat. Deze
norm staat ook wel te
boek als de Code voor
Informatiebeveiliging
en beschrijft welke
beveiligingsmaatregelen
organisaties moet nemen om
informatie te beschermen.
Ook ISO 27001-certificering
wordt steeds vaker genoemd
als eis in een offerteaanvraag.
Gemnet sluit als belangrijke
partner van de overheid bij
deze ontwikkeling aan.
.Scherp blijven
Dat Gemnet beide certificaten
heeft behaald, wil volgens
Bloemrijk niet zeggen dat
nu achterover geleund kan
worden. “Er zullen regelmatig
interne audits plaatsvinden.
Zo blijven we scherp op
verbetermogelijkheden. De
onderwerpen kwaliteit en
veiligheid zijn echt prioriteiten
van het management. Het sluit
aan bij onze ambitie om de
beste ICT-dienstverlener voor
de lokale overheid te zijn en te
blijven.”
Gemnet geeft duidelijk signaal met ISO-certificaten
.actueel
Sinds oktober beschikt Gemnet over ISO 9001- en ISO 27001-certificaten. Dit zijn momenteel twee van de belangrijkste standaarden voor de kwaliteit van bedrijfsvoering en informatieveiligheid.
ISO