1

AZRBAYCAN RESPUBLKASI

MDNYYT V TURZM NAZRLY

F. KRL ADINA RESPUBLKA UAQ KTABXANASI

ELM-METODKA BS

F. Krli adna Respublika Uaq Kitabxanasnn 50 illik yubileyi il

laqdar hazrlanm elmi metodiki vsait.

Gnc nslin mnvi trbiysi sahsind xidmtlr

gstrn 50 yal kitabxana

Bak-2015

2

Trtibidn

Kitabxanalar mvcud dnya mdniyytlrinin izlri hesab ediln

yazl sndlri mhafiz edn saxlayclardr. Bu yazl mnblr

briyytin elm v yaradclq nailiyytlri il yana, tarix v cmiyytin

qarlql laqlrini d ks etdirir. Fikirldiklrimiz, yaratdqlarmz v kf

etdiklrimizdn ibart olan bu materiallar kemiin glcy hdiyysi kimi

atdrlmas n kitabxana fondlarnda v arxivlrd mhafiz olunur.

Kvrk davamsz v bzn ox zrif olan bu materiallarn mhafizsi n

msuliyyt biz kitabxanalarn zrin dr. nki, kitabxana fondu

100000 nsxlrl sndlri hat edn zngin bilik xzinsi olmaqla

minlrl oxucunun sl mtali mnbyin verilmi srvtdir.

Kitabxana ii haqqnda Azrbaycan Respublikasnn Qanununda

deyilir: Kitabxana elmi informasiya, mdniyyt, thsil, trbiy msissi

kimi ap srlrini v digr informasiya dayclarn toplayb mhafiz

edn, onlarn ictimai istifadsini tmin edn, cmiyytin intellektual mnvi

potensial inkiafna kmk gstrn sosial institutdur.

Bu gn infrmasiya sri adlandrlan I sr sas mlumat mnbyi

olan kitabanalarn qarsnda kyfiyytc yni vziflr qyur. Masir

kitabxanalar tlbat gnbgn artan v genilnn ucularn tz

mlumatlar almalar mqsdil onlarn dnya infrmasiya mkanna dail

lmalar, mumbri intllktual ptnsialdan prativ istifad tmlri

n geni imkanlar yaratmaldrlar. Bu baxmdan Azrbaycanda kitabxana

iinin inkiafnda yeni mrhly balanc vern mhm sndlr

Azrbaycan Rspublikas Przidntinin Azrbaycanda kitabanalarn

faliyytinin yaladrlmas haqqnda (20 aprel 2007) v Azrbaycan

Respublikasnda kitabxana-informasiya sahsinin 2008-2013-c illrd

inkiaf zr Dvlt Proqramnn (6 oktyabr 2008) tsdiq edilmsi

haqqndak srncamlarnn hyata keirilmsi kitabxana quruculuunun

Azrbaycan dvlti trfindn prioritet sah kimi myynldirilmsini

tsdiq edir. Azrbaycanda informasiya texnologiyalarnn yaradlmasna v

eyni zamanda informasiya texnologiyalarnn infrastrukturunun qurulmasna

byk hmiyyt verilir. lkmizd dvlt sviyysind Elektron

hkumt, Elektron mktb, Elektron kitabxana kimi innovativ

proqramlar artq geni miqyasda hyata keirilmkddir. Bli, bu gn

kitabxana insanlarn informasiya tlabatn dmk n dnya biliklrin

alan pncr, mdni dyrlrin mhafizsini tmin edn v nsillrdn-

nsillr atdran bir elm mssissidir. Kitabxana bitib-tknmyn, hesaba

glmyn informasiya srvtini znd cmldirmkl yana, insanlarn

mlumat bazasnn znginldirilmsin v elmi dnyagrnn

kamillmsin, cmiyytin maariflnmsin xidmt gstrir.

F. Krli adna 50 yal RUK- s olaraq bu gn bizim d zrimiz

ox byk msuliyyt dr v mn inanram ki, Mdniyyt v Turizm

Nazirliyinin dstyi il zhmtsevr kollektivimiz bu iin hdsindn

layiqinc glckdir.

3

F. Krli adna Respublika Uaq Kitabxanas 50 ild

lkmiz qdim dvrlrdn balayaraq milli - mnvi srvtlri, xsusil kitab mdniyyti il seilmi v zngin kitabxanalar il

tannmdr. Bel kitabxanalardan biri d xalqmzn glcyi olan uaqlara

kitabxana xidmtinin tkili sahsind byk tcrbsi v xidmtlri olan,

respublikada uaq kitabxanalar zr elmi metodik mrkz saylan F. Krli

adna respublika Uaq Kitabxanasdr. Kitabxana z faliyytind xalqmzn

mummilli lideri Heydr liyevin glcyimiz olan uaqlar haqqnda

mdrik klamn rhbr tutmu, z iini bu klamn hyata keirilmsi

urunda mbarizy hsr etmidir.

Heydr liyev deyir: Uaqlar bizim glcyimizdir. Glcyimizi n cr

trbiy edcyiks, lkmizin, milltimizin, dvltimizin sabah bundan asl

olacaqdr. Mlum olduu kimi, son illr kitabxana bksinin

genilndirilmsi, onun maddi - texniki bazasnn mhkmlndirilmsi,

fondlarn znginldirilmsi, dnya kitabxanalar il faydal laqlrin

qurulmas istiqamtind dvltimiz trfindn mqsdynl tdbirlr

grlr.

F. Krli adna Respublika Uaq Kitabxanas

1965-ci il yanvarn 1-d Azrbaycan Respublikas

Nazirlr Sovetinin qrar il M.Qorki adna

kitabxana fondunun bazas sasnda yaradlmdr.

12 sentyabr 1967-ci ildn Azrbaycan Respublikas

Mrkzi Komitsinin 25 sayl (22) srncamna

sasn uaq dbiyyatnn inkiafnda mhm

xidmtlri olan, Azrbaycan dbi dilinin safl

urunda daim mbariz aparm Azrbaycan

dbiyyatnas, pedaqoq, maarifprvr, uaq

folklor antologiyasnn banisi Firidun by Krlinin adn dayr. 1965-ci

ild Respublika Uaq Kitabxanasnn yaradlmas uaqlara kitabxana

xidmtinin v onun metodik tminat sisteminin formalamasnda irliy

atlm ciddi addm oldu. Bel ki, grkmli alim v maarifi F. Krlinin

adn dayan Respublika Uaq Kitabxanasnn yaradlmas nticsind

uaqlara kitabxana xidmtinin mumrespublika metodik mrkzi meydana

gldi, uaqlara xidmt edn digr

kitabxanalara, o cmldn, 3 mindn ox

mktb kitabxanasna metodik rhbrlik

tmin edildi. Nhayt, uaq kitabxanalar

n metodik mrkzin yaradlmas

lkd uaqlara kitabxana xidmtinin

inkiaf perspektivlrinin elmi

konsepsiyasnn yaradlmasna, bu i

xidmt btn kitabxanalarn faliyytinin

laqlndirilmsin v tam bir sistem

4

kimi faliyyt gstrmsin hquqi, nzri, metodik v tkilati zmin

yaratd. Respublika Uaq Kitabxanasnn elmi-metodik faliyytini

kitabxananaslq fikrinin son nailiyytlri zminind tkil etmk

mqsdil 70-ci illrd zngin metodik nrlr fondu yaradld. Bu fondda

uaqlara kitabxana xidmtinin btn nzri, metodik v tcrbi

nailiyytlrini v qabaqcl tcrbni ks etdirn dbiyyat toplanld.

Fonddan yalnz kitabxanann z iilri deyil, hminin respublikada

faliyyt gstrn btn uaq kitabxanalar fal istifad edirdi. Onun

sasnda rayon uaq kitabxanalarna hr il orta hesabla 140-150 yazl aray

gndrilirdi. F.Krli adna Respublika Uaq Kitabxanas mstqillik

illrind Azrbaycan mdniyytinin inkiaf v mdni srvtlrimizin

mhafiz olunaraq glck nsillr atdrlmas, dnya kitabxanalar

sviyysin qalxmas istiqamtind d mhm addmlar atmdr. Bel ki,

bir ox dnya kitabxanalar il laqlr yaradlm, onlarn i tcrblrindn

istifad etmkl uaqlara kitabxana xidmtind n masir metod v formalar

ttbiq olunmudur.

Azrbaycan Respublikasnn Prezidenti 6 oktyabr 2008-ci il taixind

Azrbaycan Respublikasnda kitabxana-informasiya sahsinin 2008-2013-

c illrd inkiaf zr Dvlt Proqramnn tsdiq edilmsi bard srncam

imzalanmdr. Azrbaycanda kitabxana iinin inkiafnda yeni bir

mrhly balanc vern bu mhm snd lk Prezidentinin btvlkd

mdniyyt v mdni dyrlrimiz diqqt v qaysnn bariz

nmunsidir. Bu, hm d Azrbaycan xalqnn mummilli lideri Heydr

liyevin mdni quruculuq siyastinin uurla davam etdirilmsinin

gstricisidir.

Mstqillik illrind uaqlara

kitabxana informasiya

xidmtini daha da

yaxladrma, informasiya

cmiyytinin tlblrin

cavab vermyi qarsna

mqsd qoyan F. Krli

adna Respublika Uaq

Kitabxanasnn kollektivi

kitabxana iinin

informasiyaladrlmas v

kitabxanann informasiya texnologiyas il tmin edilmsi sahsind

myyn uurlar qazanmdr. Bel ki, kitabxanaya xeyli miqdarda

kompter, elektron mlumat vasitlri, texniki avadanlq alnm v bu

vasitlrin kitabxana iin ttbiq edilmsi kitabxana iini qismn d olsa

kompterldirmidir. Hazrda fondunda 270000 nsx dbiyyat olan

kitabxanann n byk nailiyytlrindn biri uaqlarn istifadsi n

kompter zallarnn almas olmudur. nki uaqlar v yeniyetmlrin

mtalisi, dnyagrnn formalamas, qlobal informasiya mhiti il

5

smrli tmas proseslrinin uurla nticlnmsi Azrbaycan dvltinin

kitabxana-informasiya sahsind glcy ynlmi inkiaf konsepsiyasnn

trkib hisslrindn biridir. Masir kitab v onun mtali mdniyytinin

ziddiyytli olduu bir zamanda yaayrq. Bir trfdn, uaq dbiyyat

nmunlrinin ap variantlarnn oxucularnn hiss olunacaq drcd

azalmagna, digr trfdn elektron formatda uaq mtalisi n yazlm

mtnlrin keyfiyyti v onlardan istifad imkanlarnn genilnmsin

tlbat artmaqdadr. Dvlt Proqram kitabxana fondlarnn masir

komplektldirm mexanizminin yaradlmas, respublikada

kompyuterldirilmi kitabxana-informasiya bksinin yaradlmas,

kitabxanalarn kompyuter v informasiya-proqram tminat, Azrbaycan

Respublikasnn milli-mdni irsinin v informasiya ehtiyatlarnn

qorunmas, glck nsillr atdrlmas, kitabxana xidmtinin hat

dairsinin genilndirilmsi, onun forma v mzmunca yenildirilmsi,

kitabxana bksinin idaretm strukturunun tkmilldirilmsi,

optimalladrlmas v kadr islahatlarnn hyata keirilmsi v s. msllri

hat edir.

Gnc nslin mnvi trbiysi sahsind kitabxanalarn sas vziflri

Gnc nslin mnvi trbiysi sahsind kitabxanalrn sas vziflri onlarn

sas faliyyt istiqamtlrini myyn edir:

Mdni-tarixi-mnvi dyrlr sasnda uaqlarn urunda z vtni il

qrur duymaq, fxr etmk hissinin alanmas;

Uaqlarda fal hyat mvqeyi trbiy etmk;

z lksin, xalqna grkli olmaq duyusunu trbiy etmk;

Bdii, elmi-ktlvi nrlrin, audio-video materiallarn tam spektrindn

istifad etmk;

Tbit, canllar v bitkilr almi haqqnda biliklr tbli etmkl ekoloji

trbiyni alamaq;

Doma ana dilin, dbiyyata, mdniyyt sevgi v onlar yaatmaq ;

Uaq v yeniyetmlrin informasiya mdniyytinin ykslmsin

yardm gstrmli;

Kompter srinin nslin evr