Jehona e“pushkës” sëHashim Thaçitnë Beograd

www.koha.mk

E PËRDITSHME INFORMATIVE

Koha

Shkup, 10 prill - Drejtoria e të Ardhurave Publikedo të bllokojë me dhjetëra mijë firma për shkaktë vonesave në pagesën e taksës radiodifuzi-ve. DAP ju ka dërguar paralajmërime kompani-ve se në rast të mos-pagesës së këtij detyrimi tëvlefshëm disa miliona euro, do të paguajnëkrahas borxhin themelor, edhe harxhimet përzhbllokimin e llogarive. Kompanitë kanë borxhprej disa miliona euro në emër të taksës së

vjetër së radiodifuzionit e cila edhe zyrtarisht uanulua nga qeveria e re në shtator të vitit tëkaluar. Megjithatë borxhi i vjetër ndaj DAP ako-ma është aktual dhe nuk vjetrohet, andaj edheduhet të paguhet. Në ndërkohë, prej tetorit tëmuajit të kaluar, qytetarët dhe kompanitë mënuk kanë borxh të paguajnë kompensimin përtelevizionin, pasi deputetët me 70 vota për mi-ratuan ndryshimet në Ligjin...

Lopët nuk shikojnë televizor...!

15 DEN

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Kredojaintelektuale e ambasadoritHysa

Ambasadorët nuk janë thjeshtëkorrierë të shteteve të tyre. Ata,më shumë se kaq, janë hallka erëndësishme në mes të popujveqë ndajnë gjeografi e interesa tëndryshme. Sa më aktiv dhe mëtë formuar kulturalisht të jenëambasadorët...

90c |220c

A ka Qeverianjë koncept të qartë të zhvillimit tëqëndrueshëmekonomik?

Shkollë më shkollë

për studentë

Fushata DËSHMONXHAFERI

� Fq.4 Fq.5

� Fq.19

Sulmuesit deshën të vrasin deputetët �

Përveç tre deputetëve të Lëvizjes BESA të Afrim Gashit, kundër rrëzimit të Qeverisë pritet tëdeklarohen edhe dy deputetët e Lëvizjes BESA me kryetar Bilall Kasami, dy deputetët e PDSH-së,dy të tjerë nga Aleanca për Shqiptarët dhe nënkryetari i Parlamentit, Vesel Memedi

INICIATIVA E VMRO0-SË PËR VOTËBESIM TË QEVERISË ZAEV

Fq.10

Fq.6

Fq.3

Fq.14

Fq.2

Viti XII • Numri 3338 • e mërkurë 11 prill, 2018

EDITORIAL

RAJON

FORUM

Votëbesimi që mat forcat

� Fq.15

Refuzohen 25 miliardëdollarët esheikëve!

Rrëfehet djali i

Hitlerit

2 AKTUALEKoha, e mërkurë 11 prill, 2018

2

Herodoti (rreth 490-425 p.e.s.) ishte historiani Greqisë së lashtë, i quajtur babai i historisë.Në vitet 455-452 bëri një udhëtim të gjatënëpër vendet e Evropës, Azisë dhe Afrikës.Midis të tjerave vizitoi krahina të ndryshmetë Gadishullit Ballkanik si Ilirinë, Trakinë eMaqedoninë. Hartoi veprën e madhe“Historitë” me 9 libra, ku përshkruan luftën

greko-persiane në të gjitha fazat e saj derimë 479 p.e.s. Me këtë rast përmend dhengjarje nga historia e popujve që u prekënnga kjo luftë. Vepra përmban edhe të dhënagjeografike e etnografike. Aty gjejmë tëdhëna të rëndësishme për pellazgët.Herodoti është i pari autor që përmendemrin e ilirëve.

EDUKIMI DHE TË DREJTAT E NJERIUT"Sipas të drejtave të njeriut, s'ka rëndësi se çfarëdrejtimi ke. Nëse kjo s'ka rëndësi, atëherë përse tëekzistojë edukimi. Edukimi është një proces përorientimin e mirëfilltë të njeriut.Tani kemi ardhur në një kohë ku as prindi s'ka tëdrejtë në edukim të fëmijës vet. Sepse fëmiu i kadrejtat e veta. Prindi vetëm duhet ta ushqejë. Egjithë kjo nuk është. Të drejtat e njeriut, porshfrenim i njeriut - degjenerim njerëzor në emër tëdrejtave të njeriut që e promovojnë forcat emëdha, personalitetet bashkë me pushtetarët.Këtij degjenerimi po i thonë edukim. E keniparasysh, pederllëkun po e promovojnë në emër tëtë drejtave. Fundi i gjithë kësaj me dashje apo padashje - gjakderdhje është. Kur do të vijnë situatatë tilla, atëherë do të kërkojnë fajtorin tjetërkund",shkruan në profilin e tij në Facebook, aktivisti ngaKumanova, Sead Ramadani.

MEDIAT BASHKËKOHORE TË KOSOVËS"Thonë se nëse e përcjell një media sistematikisht,arrin të vëresh 'patterns' që të lejojnë të kuptosh seç’interesa politike apo ekonomike ka pronari adrejtuesi i atij mediumi.Duke konsideruar përmbajtjen e (shumicës së)mediave tona, aty mbizotërojnë artikujtpornografikë, thashethemi (gossip), gabimetdrejtshkrimore e varfëria gjuhësore, si dhepërpjekja për të gjetur medoemos skandal edhetek e zakonshmja.A i bie kjo se pronarët dhe drejtuesit e këtyremediave duhet të jenë penisë analfabetë, interesipolitik i të cilëve është thashethemi, e që kanë njëmendje aq të ngadaltë sa që i skandalizon edhenormalja?Ose, kur Thaçi, kryetar shteti, thotë se 'do t’i presimme pushkë serbët', mediat heshtin. Kur Veseli,kryeparlamentar, thotë se 'do i ndjekim deri nëNish', mediat po ashtu heshtin.E kur aktivisti i Lëvizjes thotë se Kosova duhet tëketë ushtri proporcionale me nevojat e saj për t’umbrojtur prej ndonjë lufte eventuale në Ballkan,portalet plasin me tituj: 'Aktivisti i Vetëvendosjeskërcënon me luftë në Ballkan'. Mediabashkëkohore këto...", shkruan në profilin e tij në Facebook, aktivisti i Lëvizjes Vetëvendosjes,Arbër Zaimi.

A JANË NJËRASTËSI TRAZIRATE PËRSËRITURASHQIPTARE?Prof. Dr. Ago Nezha mendonse në Shqipëri po rindodhdiçka e dirigjuar ngainteresat antishqiptare sllave,të cilat veprojnë në Shqipërinë mënyrë të përsëritur pas1990-s. "Është një skenar qëfrymëzimin e ka nga fqinjëttanë verior dhe këtu kainstrumente dhe aktorë që erealizojnë me sukses. Kanëtreguar aftësi dhedevotshmëri qysh ngavendosja e demokracisë. Ekanë përdorur sipas diktatittë padronit sllav kur u ështëdashur atyre si 1997, 1998, eme radhë në momentet mëkritike që ka pasur shoqëriashqiptare”. Ata, inkurajojnëdhe mbrojnë banditët,shkatërruesit dhe dëmtuesite pronës publike, duke u bërëpalë me ta, për tëdestabilizuar vendin.Qytetarët shqiptar, duhet tëruajnë kujtesën dhevetëdijen personale dhe tëkujtojnë të kaluarën”

(Gazeta DITA, 10 prill)

PARALAJMËROHETHAPJA E NJËBANKE PËRDIASPORËN NËKOSOVËGuvernatori i BankësQendrore të Kosovës, FehmiMehmeti, ka pritur në takimpërfaqësuesit e Rrjetit tëBizneseve të DiasporësShqiptare me seli në SHBA.Ata patën një kërkesëspecifike për guvernatorin.Kërkuan që të hapet njëbankë për pjesëtarët ediasporës.“Në takimin e zhvilluar udiskutua mundësia einvestimit në sektorin bankartë Republikës së Kosovës. Mekëtë rast, përfaqësuesit eRrjetit të Bizneseve tëDiasporës nga ShBA-jashprehën gatishmërinë përfillimin e procedurave përhapjen e bankës së diasporësnë Kosovë”, thuhet nënjoftim.Nga ana tjetër guvernatoriMehmeti mirëpriti këtëiniciativë duke i informuarmë në detaje përfaqësuesit ekëtij rrjeti, me kërkesatligjore të BQK-së përlicencimin e një banke”.

(INSAJDERI, 10 prill)

MEDIACitate

NËS

E N

UK

E

KEN

I D

ITU

R...

Ambasadorët nuk janë thjeshtë korrierë të shteteve të tyre. Ata,më shumë se kaq, janë hallka e rëndësishme në mes të popujveqë ndajnë gjeografi e interesa të ndryshme. Sa më aktiv dhe mëtë formuar kulturalisht të jenë ambasadorët, aq më të ngushtajanë edhe diferencat midis këtyre interesave.

Në Shkup, tash e disa vite Kosova pati një përfaqësues mjaftdinjitoz, që diplomacinë e këtij vendi e prezantoi jo thjeshtë ngapozita e ambasadorit, por të një intelektuali, i cili vokacionin e hi-storianit e kishte shkri në një përvojë e cila dallimet i kthente nëmirëkuptim, kurse paragjykimet në perceptim pozitiv.

Historia e njohjeve personale me shumë personalitet publikenga bota shqiptare këtu në Maqedoni, për Ylber Hysën filloiqysh në vitet nëntëdhjetë, atëherë kur Prishtina vazhdonte të ish-te piemonti socio-politik e kulturor i gjithë shqiptarëve të ish-Ju-gosllavisë. Si biri i një shkrimtari të shquar të Kosovës, ai e kish-te përvetësuar bukur mirë poetikën e narracionitinterkomunikues midis dy shoqërive shqiptare, që për rrethanatë shumta kishin qenë të detyruara të zhvillohen në ambiente tëndryshme administrative. Më mirë se asnjëherë më pare, ky ko-munikim madje u vendos në binarët e një protokolli shumë ak-tiv, të cilin e kishte përpiluar jo pa mund ambasadoriHysa,kuptohet në bashkëpunim me ekspertë reciprok të të dyvendeve.

Shkupi për shumë vite ishte bërë vorbull e interesimeve e prirje-ve gjeopolitike, kurse diplomatët që shërbyen këtu, kush mëshumë e kush më pak, ishin munduar të marrin dhe të japinpërvoja, ndërkohë që Ylber Hysa ishte ndër të rrallët që dha in-vencionin e tij intelektual dhe shkathtësinë e diplomatit për tangritur në kuota të lakmueshme përfitimet që dilnin nga relacio-net politike, tregtare, kulturore midis Maqedonisë e Kosovës.

Jo moti Republika e Kosovës ishte mikpritëse e kryeministrit tëMaqedonisë, Zoran Zaev, dhe ambasadori Hysa ishte hallka erëndësishme që i do ti japë kësaj vizite gjurmët e një protokollime efekte konkrete në përgatitjen teknike të mëse 12 marrëve-shjeve, ratifikimi i të cilave pritet të ndodhë shumë shpejt, posatë kthehen në normalitet turbulencat politike të të dyja vendeve.

Sa here që do ta kalojmë (vetëm më letërnjoftim) kufirin Kosovë-Maqedoni dhe sa herë që do ta shkelim autostradën që lidhëkëto dy vende, bashkë me vendkalimin Bellanocë-Staniq, që pri-tet të hapet shumë shpejt edhe zyrtarisht, do të na kujtohetambasadori Ylber Hysa (mandati i të cilit pritet të përfundojëkëtyre ditëve), edhe kontributi i tij i drejtpërdrejt në çuarjenpërpara të këtyre projekteve me të cilat ai u mor gjatë shërbimitdiplomatik në Shkup.

Profili i ambasadorit Ylber Hysa nuk do të përmbyllet këtu, se-pse karriera e tij është në ngritje, ashtu siç do të ngritet në nive-le admirimi edhe respekti i shqiptarëve të Maqedonisë për rolindhe kontributin e tij në detektimin e adresave që e bëjnë më tëkollajtë komunikimin midis dy vendeve.

Kredoja intelektualee ambasadorit Hysa

EDITORIAL |||||||||||||||||||||||

Emin AZEMI

Çfarë dihet për Herodotin?

DUKE PRITUR VENDIMIN PËRFUNDIMTAR PËRNDËRHYRJE!“Shkaktarët kryesorë të kësaj gjakderdhje kaq tëmadhe në Siri janë vendet që kanë mbështeturAsadin të qëndrojë në pushtet, pastaj vendet qëkanë ndihmuar ISIS-in të mbetet kaq gjatë nëskenën politike të Lindjes së Mesme, pastaj ato qëkanë financuar militantët e të gjitha rrymave fetaredhe politike ndërluftuese atje, pastaj ato që nukkanë bërë sa duhet e që kanë pasur mundësinë tëbëjnë, dhe, natyrisht, vendet arabe të çeshit-çeshitshme e laramane që janë katandisur si tëçmendura pas harxhimeve enorme të ndaluaraedhe me Kur'an. Që i bie se e gjithë bota është pjesëmarrëse nëtmerrin e Sirisë...!”, ka shkruar një status nëFacebook, teologu Mustafa Bajrami.

Si biri i një shkrimtari të shquar tëKosovës, ai e kishte përvetësuar bukurmirë poetikën e narracionitinterkomunikues midis dy shoqëriveshqiptare, që për rrethana të shumtakishin qenë të detyruara të zhvillohen nëambiente të ndryshme administrative

3AKTUALEKoha, e mërkurë 11 prill, 2018

Fatos RUSHITI

Shkup, 10 prill - Partia më e madheopozitare VMRO-DPMNE e Hri-stijan Mickovskit, një ditë paraseancës për votëbesim të Qeverisëqë do të mbahet sot (e mërkurë),shpreson në mbështetjen e 61 de-putetëve për ta rrëzuar, siç thonënga kjo parti, qeverinë kriminale tëZoran Zaevit. "Deputetët e VMRO-DPMNE-së dhe koalicioni janë tëpërgatitur që me diskutim t’i dekla-rojnë të gjitha faktet dhe argumen-tet kundër qeverisjes 10 mujore tëQeverisë aktuale", deklaroi koordi-natori i VMRO-DPMNE-së, DraganDonev. Ai ka apeluar deri te tëgjithë deputetët që në votimin esotëm ta vendosin përpara intere-sin e të gjithë qytetarëve të Maqe-donisë dhe jo interesin personaldhe atë të partisë.

"Nëse i kanë ato interesa, jam isigurt se do të kemi mbi 61 vota",tha Danev. Por nga LSDM i janëpërgjigjur Danevit se deputetët ekësaj partie në seancën për votë-besimin e Qeverisë do t’ia kujtojnëopozitës sundimin kriminal gjatëdhjetë viteve të kaluara me në kryeNikolla Gruevskin.

"Deputetët e shumicës parla-mentare në seancën e sotme do t'iarikujtojnë opozitës sundimin kri-

minal të VMRO-DPMNE-së në 10vitet e kaluara, për çka dhe shtetigjendet në këtë derexhe. Gjithash-tu do t'ia kujtojmë opozitës se nëkëto 10 muaj, Qeveria e Maqedo-nisë i ka ndërmarrë të gjitha aktivi-tet që t’i largojë politikat shkatër-rimtare që me vite i kanëudhëhequr qeveritë paraprake", thatë martën Tomisllav Tuntev, shefi iGrupit Parlamentar të LSDM-së. Ai,po ashtu theksoi faktin se për par-tinë e tij është dëshpëruese që njëparti politike e madhe si VMRO-DPMNE të kërkojë justifikim dhetë gjejë mënyrë të gabuar qënëpërmjet interpelancës, tëkthehet në punën e Parlamentit.

"Nëse kjo është dera e madhepër kthim të VMRO-së në Parla-ment, atëherë me të vërtetë jemi

pak të dëshpëruar. Kërkesa ështëlegjitime dhe në fakt na jep hapë-sirë që t’i riafirmojmë të gjithë po-litikat pozitive të Qeverisë në 10muajt e kaluar", tha Tuntev. Ndry-she, që pa filluar seanca - deputetëte Lëvizjes BESA me kryetar AfrimGashi kanë deklaruar votën kundërrrëzimit të Qeverisë.

"Ne nuk do ta mbështesim këtëiniciativë, por qëndrimin tonë dota themi në seancën e së mërkurësparlamentare", tha deputeti nga kjoparti, Rexhep Memedi. Përveç tredeputetëve të Lëvizjes BESA,kundër rrëzimit të Qeverisë pritet tëdeklarohen edhe dy deputetë e Lë-vizjes BESA me kryetar Bilall Kasa-min, dy deputetë e PDSH-së, dy tëtjerë nga Aleanca për Shqiptarëtdhe nënkryetari i Parlamentit, Ve-

sel Memedi. Kjo lidhet edhe mefaktin se përveç ASH-së, dy BESATdhe PDSH aktualisht po zhvillojnënegociata sekrete me partitë në pu-shtet LSDM-BDI për përfshirjen emundshme në Qeverinë e Zaevit.Përndryshe, kryeparlamentari TalatXhaferi seancën për mosbesimndaj Qeverisë me kërkesë tëVMRO-së e ka caktuar për sot, emërkurë në ora 11. Kjo iniciativë eVMRO-së u nënshkrua nga 41 de-putetë ndonëse grupi i saj parla-mentar numëron 48 deputetë ak-tualisht, kjo pasi tre deputetë të sajdhanë kohë më parë dorëheqjennga koalicioni me VMRO-në.Ndërkaq kryeparlamentari Xhafe-ri pas një koordinimi që pati tëmartën me përfaqësuesit e parti-ve parlamentare, mori vendim që

të shtyhen tre seanca parlamenta-re për të enjten, kjo për shkak tëseancës për votëbesimin e Qeveri-së. Në seancën e 34-të është Ligjireformues për gjykatat, në seancëne 35-të janë plotësimet e Ligjit përprokurori publike dhe Ligjit përprocedurë penale, në lexim të dytë,ndërsa u caktua edhe seanca e 22-të me një pikë të mbetur, ndryshi-me dhe plotësime të Ligjit përmbrojtje të dëshmitarëve, me pro-cedurë të shkurtuar. U caktua edheseanca e 41-të me disa pika, të cilatnuk janë nga pakoja e reformave.Të gjitha këto pritet të vazhdojnë tëenjten, pasi të votohet për votëbe-simin e Qeverisë që më gjasë nukdo të kalojë për shkak se VMRO-sëshihet qartë që nuk i ka votat e 61deputetëve.

Athinë, 10 prill - Shefi i diplomacisëgreke Nikos Koxias dje e filloi mini-turin balkanik, ndërsa të enjten, 12prill, në Ohër do të takohet me ko-legun e tij të Maqedonisë, NikollaDimitrov. Siç njoftoi korresponden-ti i MIA-s nga Athina, udhëtimi iKoxiasit tash për tash, zyrtarishtnuk është komunikuar nga MPJ-jagreke, por sipas informacioneve nëmedia, ministri i Punëve të Jashtmetë Greqisë sot (e mërkurë) do tëketë takime në Beograd, të enjtennë Ohër, e pastaj në Prishtinë, passë cilës do të kthehet në Athinë.Mediat greke komentojnë se taki-mi më kritik nga të gjithë, është aime Dimitrovin në Ohër. Pikërishtpër këtë, gazetarët në Greqi, në ra-portet, e vendosin theksin në taki-min e ri të tretë me radhë pas 20ditëve të shefave të diplomave tëMaqedonisë dhe Greqisë.

Mediat greke komentojnë[ sedallimet janë të njëjta dhe të pan-

dryshuara, kanë të bëjnë me revi-zionin e Kushtetutës, të erga om-nes, respektivisht shtrirjes së për-dorimit të emrit të ri, gjuhës dheidentitetit, por shtojnë se edhe mëtej ekziston vullnet i ndërsjellë ngady palët për arritje të zgjidhjes. Nëedicionet kryesore të mbrëmshme

të televizioneve greke, gazetarët ikanë transmetuar qëndrimet ekryeministrit Zaev në intervistënpër MIA-n, si dhe deklaratën eKoxiasit për Shpigelin gjerman."Ditë kritike për çështjen e Shkupitme shumë fronte të hapura" ështëtitulli i artikullit të televizionit grek

Skaj, ndërsa gazetarët i komentuanpikat për të cilat ekziston përputhjee qëndrimeve dhe pikave, për të ci-lat mbeten dallimet. Televizioni mekoment se nëse nuk arrihet marrë-veshje deri te datat kritike 28-29qershor kur është samiti i i BE-sëdhe 11-12 korrik kur do të mbahet

samiti i NATO, dy palët tashmë sh-qyrtojnë plan alternativ për marrë-veshje ndërkombëtare që Maqe-donia do ta ndërlidh me NATO-n,por pa patur status të anëtarit tëplotfuqishëm. "Në bisedimet e rejanë tryezë do të gjendet emri, revi-zioni i Kushtetutës dhe udhërrëfye-si për perspektivën euroatlantiketë ish-RJM-së, publikoi televizionigrek Alfa. Televizioni Antena, ko-mentoi se Koxias dhe Dimitrov dotë mbajnë takim me gjithë dalli-met ekzistuese, por me vullnet tëndërsjellë të shikojnë në praktikë,nëse bisedimet do të marrin dina-mikë të re.

Sipas portalit informativ 247,bisedimet për emrin janë thelluar,për shumë pika të palës greke ështëarritur marrëveshje, por "ende ekzi-ston dallim për çështjet e mëdhaqë kanë të bëjnë me erga omnes,në përcaktimin e saktë në emrindhe ndryshimin e Kushtetutës.

INTENSIFIKOHEN BISEDIMET PËR EMRIN

Koxias të enjten në Ohër, të premten në Prishtinë|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

INICIATIVA E VMRO-SË PËR VOTËBESIM TË QEVERISË ZAEV

Votëbesimi që mat forcatPërveç tre deputetëve tëLëvizjes BESA të AfrimGashit, kundër rrëzimittë Qeverisë pritet tëdeklarohen edhe dydeputetët e LëvizjesBESA me kryetar BilallKasami, dy deputetët ePDSH-së, dy të tjerë ngaAleanca për Shqip tarëtdhe nënkryetari iParlamentit, VeselMemedi

Koha

||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

4 AKTUALEKoha, e mërkurë 11 prill, 2018

Evis HALILI

Shkup, 10 prill - Projektet e para tëProgrami vjetor të Ministrisë sëKulturës kanë filluar të realizohen,edhe pse lista finale pritet të pë-sojë ndryshime pas verifikimit tëankesave gjatë kësaj periudhe. Ajoqë e dallon këtë program nga ai iviteve të kaluara është jo vetëmshuma e përgjithshme e financi-mit të aktiviteteve dhe programe-ve kulturore, por edhe transparen-ca ndaj opinionit, me publikimin eprojekteve fituese dhe shumave tëndara për realizimin e tyre. Nga kjorritje e buxhetit, kanë përfituaredhe projektet që zhvillohen nëkuadër të kulturës shqiptare, insti-tucionet, shoqatat, e aktorë të tjerëtë kulturës, sidomos në disa ve-primtari kulturore, si Manifestime,Art figurativ, Bashkëpunimndërkombëtar, Muzikë, Folklor,apo Botime. Nëse i referohemi Pro-gramit vjetor të vitit 2017 dhe shu-mave të ndara vitin e kaluar, Mani-festimet dhe Festivalet radhitet sisektori me përqindjen më të lartëtë financimit (35 për qind), rreth 9

milionë denarë për 11 projekte, poredhe numrin më të madh të tyre(në vitin 2017 janë ndarë 3.2 mi-lionë denarë). Arti figurativ radhi-tet i dyti, jo vetëm për numrin dheshumën thuajse të trefishuar përrealzimin e projekteve, por edhepër ekspozita të rëndësishme.Projektet shqiptare në Artin figu-rativ do të financohen me mbi 5.5milionë denarë (vitin e kaluar undanë mbi 1.4 milionë denarë).Mes tyre mund të veçohet prezan-timi i artistit Anri Sala (Shqipë-ri/Francë) në Muzeun e Artit Ba-shkëkohor më 18 prill, si pjesë njëprej ngjarjeve më të rëndësishmepër kulturën “All that we have incommon”, ku marrin pjesë artistëtmë të spikatur nga bota. Ngjarjetë tjera me peshë janë edhe ekspo-zita retrospektivë e Adem Kastra-tit, ekspozitë e Ibrahim Kodrës, siedhe koloni artistike, konferenca

ndërkombëtare, e ngjarje të tjera.Bashkëpunimi ndërkombëtar dheme Unesco, është një tjetër ve-primtari në të cilën këtë vit projek-tet shqiptare kanë tejkaluar mbidy herë shumat e akorduara një vitmë parë, nga rreth 4 milionë de-narë në 2017, në mbi 9.2 milionëdenarë për këtë vit. Dallimin ebëjnë financimet për aktivitete tëdy teatrove nacionalë, atë të Shku-pit (mbi 1.1 milionë denarë), poredhe ato që vitin e kaluar nuk kanëqenë të financuara, si Teatri i Te-tovës (mbi 1.4 milionë denarë), Ga-leria e Artit të Tetovës, Qendra eKulturës në Dibër, e të tjera. Folklo-ri është veprimtaria që do të mbë-shtetet me mbi 6.3 milionë denarë(vjet u financua me mbi 3.1 milionëdenarë). Aktivitetet më të rëndësi-shme nga ky sektor janë FestivaliKëngë Jeho (1 milionë denarë), Fe-stivali Folklorik Skupi, 39 vjetori i

ansamblit Ibe Palikuqi, Flaka e Ja-narit, e të tjera. Projektet në Mu-zikë këtë vit kanë marrë mbi 13,5milionë denarë, thuajse dyfish mëshumë sesa vitin e kaluar. Projektetkryesisht lidhen me manifestimenë zhanre të ndryshme muzikore,muzikë klasike, xhaz, e lehtë, e tëtjera, ku më shumë se gjysma e ak-tiviteteve janë performanca soli-stike, kryesisht koncerte. Veprimta-ria e Botimeve është një tjetër pikëe Programit vjetor ku mbi 33 përqind e buxhetit i është akorduarbotimeve në gjuhën shqipe. Këtëvit janë ndarë mbi 61 milionë de-narë, për dallim nga viti i kaluar kubotimet shqiptare u financuan membi 49 milionë denarë, ose mbi 27për qind nga buxheti i përgjith-shëm. Në Programin e këtij viti fi-guron një veprimtari e re - Interdi-siplinare, në të cilën numërohentetë projekte shqiptare, të finan-

cuara me afro 3 milionë denarë. Në Ministrinë e Kulturës ka fil-

luar procesi i shqyrtimit të anke-save për të gjithë pjesëmarrësit nëKonkursin vjetor. Pritet që lista fi-nale me projektet që do të reali-zohen gjatë këtij viti do të ndry-shojë me miratimin e disaprojekteve të refuzuara, shumavetë ndara për një pjesë, kryesishtpër institucione, e të tjera. (E.H)

Laura PAPRANIKU

Shkup, 10 prill - Ofertat tanimë të sh-tuara akademike dhe politikat ma-sovike në arsimin e lartë, prej viteshkanë ndryshuar edhe qasjen e in-stitucioneve arsimore ndaj siguri-mit të studentëve. “Ditët e hapura”,prezantimi i ofertave akademikenëpër panaire apo dhe forma të tje-ra të ngjashme, siç duket nuk mjaf-tojnë për të dhënë maksimumin emundshëm në kërkim të sa mëshumë studentëve. Kështu, krahasditëve të caktuara kur universitetethapin dyert për maturantët dheprindërit e tyre, një numër i madh iuniversiteteve detyrohen të ndër-marrin edhe fushata tjera promo-cionale, duke shkuar vetë tek matu-rantët, nga qyteti në qytet, madjeduke kapërcyer edhe kufijtë dheduke shkuar deri në Preshevë. Nëtakimet e drejtpërdrejta më nxënë-

sit e shkollave të mesme, ekipet eposaçme të universiteteve prezan-tojnë në detaje drejtimet e progra-meve studimore që ofrojnë,mundësitë për përfitimin e bursave,kualifikimet, përgatitjet profesio-nale si dhe perspektivën e studime-ve përkatëse. Në Universitetin e Te-tovës (UT) takimet nëpër shkollat emesëm i konsiderojnë si një dety-rim që ata e ndjenë ndaj popullatësshqiptare.

“Duke marrë parasysh faktin seUT-ja është institucioni kombëtar ithemeluar me kontributin e vetëqytetarëve shqiptarë, ndejmë obli-

gimin që të japim kontributin tonëpër maturantët që ata të zgjedhindrejtimin dhe profesionin e duhurduke i këshilluar të zgjedhin drejti-met sipas aftësive që posedojnë”,pohon Ibrahim Neziri nga Zyra përçështje arsimore e UT-së. Të martën,ekipi i këtij universiteti ishte në taki-me me nxënësit e shkollave të me-sme të Kumanovës, ndërsa Nezirithotë se deri tani kanë realizuartakime me maturantët e Tetovës,Shkupit, Gostivarit, Dibrës, Strugës,Kërçovës dhe Zhitoshës. Ditëve nëvijim do të vazhdojnë takimet mematurantët në Manastir dhe Pre-

shevë, plotëson më tej ai, duke sh-tuar se do të organizohen patjetëredhe “Ditët e hapura” dhe ku matu-rantë nga të gjitha qytetet mund tëvijnë vizitojnë hapësirat e kampusituniversitar në Tetovë dhe të marrinpërgjigje për gjithçka lidhet me stu-dimet në UT.

Në 13 fakultetet e UT-së ofrohenrreth 150 programe studimore tëshkencave të ndryshme: shoqëro-re, mjekësore, matematike-natyro-re, të zbatuara, bioteknike, e kështume radhë. Afati i parë i regjistrimitpër vitin akademik 2018/2019 do tëjetë nga 14 deri 17 gusht, ndërsa afa-

ti i dytë nga 27 deri më 31 gusht. Pre-zantimi i ofertës akademike të UT-së ka nis në datën 3 prill dhe do tëvazhdojë deri para “Ditëve të hapu-ra në UT”. Krahas prezantimit të ku-shteve, mundësive, llojeve të pro-grameve dhe cikleve të studimit, nëtakimet me maturantë është foluredhe për organizimin e seminareve,simpoziumeve, debateve dhe kon-ferencave shkencore. Përgjegjësi iZyrës për arsim në UT, Ibrahim Ne-ziri, thotë se rëndësi e veçantë iështë kushtuar edhe programevendërkombëtare për mbështetjen earsimimit të të rinjve, si ErasmusPlus, Fulbright, Mevlana, e të tjeradhe gjithashtu është folur edhe përaktivitetet e lira studentore, të cilatorganizohen nga Parlamenti Stu-dentor. Maturantët janë njoftuanedhe me mundësitë që Universite-ti i Tetovës i ofron për studentët edalluar, si dhënia e bursave nga vetëUniversiteti, mundësitë e përfitimittë bursave nga Ministria e Arsimit, sidhe nga fondacione të ndryshmenga vendi dhe jashtë. Aktualisht, nëtë tria ciklet e studimeve, në UTnumërohen rreth 12.300 studentëaktiv, ndërsa vitin që shkoi u regji-struan rreth 2500 studentë.

VITI 2017 Manifestime dhe Festivale3.200.000 milionë denarëArti Figurativ 1.420.000 milionëdenarëMuzikë 6.160.000 milionë denarëFolklor 3.180.000 milionë denarë Botime 49.360.000 milionë de-narëVITI 2018 Manifestime dhe Festivale8.900.000 milionë denarëFolklor 6,360,000 milionë denarë Muzikë 13.518.800 milionë de-narë Botime 61.303.000 milionë de-narëArti Figurativ 5.515.000 milionëdenarë

2017-2018, MË SHUMË PARA PËR PROJEKTET SHQIPTARE

Programi 2018, financim ndryshe për kulturën Ajo që e dallon këtë program nga ai i viteve të kaluara është jo vetëm shumae përgjithshme e financimit të aktiviteteve dhe programeve kulturore dhetransparenca ndaj opinionit, por edhe totali që këtë vit ndahet për projektetqë lidhen me kulturën shqiptare

Koha

|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

FILLOJNË FUSHATAT PROMOCIONALE TË UNIVERSITETEVE

Shkollë më shkollë për të kërkuar studentë

Të martën, ekipi përpromovimin e ofertësakademike të UT-së ishtenë takime mematurantët eKumanovës, ndërsasikurse tregonpërgjegjësi i Zyrës përçështje arsimore,Ibrahim Neziri, janërealizuar takime edhe menxënësit e shkollave tëmesme të Tetovës,Shkupit, Gostivarit,Dibrës, Strugës, Kërçovësdhe Zhitoshës

Koha

5AKTUALEKoha, e mërkurë 11 prill, 2018

E shtyp ekskavatori,vdes punëtori iLlakavicësNjë burrë dyzet e gjashtë vjeçar nga fshatiLlakavicë ka vdekur kur gjatë rregullimit tëekskavatorit makinerik, është zënë në pje-sën e gjoksit mes dy pjesëve lëvizëse. Fatke-qësia është denoncuar në polici dje në orën14:10, ndërsa ka ndodhur në fshatin Bello-vishtë të Gostivarit. Siç kumtoi MPB, mjekui Ndihmës së shpejtë në Gostivar e ka kon-statuar vdekjen e 46 vjeçarit A.R., ndërsakontroll në vendin e ngjarjes kanë kryerProkurori publik dhe ekipi policor nga Sta-cioni policor Gostivar, si dhe inspektori ipunës nga Inspektorati shtetëror i punës.Pas urdhrit të Prokurorit publik, trupi i tëvdekurit është dërguar për autopsi.

Vdes njëparaglajderist në GjevgjeliM.Q. (47) nga f. Mërzenci - Gjevgjeli i cili kaqenë anëtar i Klubit për sporte ekstreme,dje është gjetur i vdekur mbi f. Sermin -Gjevgjeli, në afërsi të manastirit "ShënIlija". Siç kumtoi MPB, ngjarja është para-qitur dje, pasdite në orën 15:00. "Njëherit,M.Q., pas zbritjes me paraglajder, i ështëkeqësuar gjendja dhe pas një kohe tëshkurtë ai ka vdekur. Nga ana e mjekut tëNdihmës së shpejtë mjekësore është kon-statuar vdekja", kumton MPB. Kontroll nëvendin e ngjarjes kanë kryer Prokurori pu-blik dhe ekipi nga Stacioni policor Gjevgje-li. Pas urdhrit të Prokurorit publik trupi i tëvdekurit është dorëzuar për autopsi.

Shkup, 22 aksidenteme 12 të lënduarNjë shofer i motoçikletës është lënduarmë rëndë në një prej 22 aksidenteve rrugo-re gjatë fundjavës së vazhduar festive nërajonin e SPB Shkup. Në shtatë aksidentemë lehtë janë lënduar 11 persona, ndërsanë 14 aksidente është shkaktuar dëm ma-terial. Nga MPB-ja informojnë se nëfundjavën e vazhduar festive, policia rru-gore ka zbuluar dhe sanksionuar njënumër të madh të kundërvajtjeve. Njëzetëe një shofer kanë lëvizur me shpejtësi më tëmadhe se e lejuara, nëntë shoferë kanë ka-luar në udhëkryq në dritën e kuqe të se-maforit, dy shoferë nuk u kanë dhënë për-parësi kalimi këmbësorëve në vijat eshënuara për ta dhe pesë shoferë për rresh-tim të papërshtatshëm. Janë sanksionuaredhe dy këmbësorë të cilët kanë kaluar ja-shtë vijave të shënuara për këmbësorë. Ngakomunikacioni janë përjashtuar dy sho-ferë të cilët e kanë drejtuar automjetin nënndikimin e alkoolit, 44 shoferë para se tëmarrin të drejtën e drejtimit të automjetitmotorik dhe tre shoferë fillestarë. Janë ha-sur edhe 79 automjete të parkuara nëmënyrë të papërshtatshme. Me ndihmën eautomjetit special karrotreci, janë larguar30 automjete. (O.Xh)

KRONIKË

Omer XHAFERI

Shkup, 10 prill - Kryeparlamentari Talat Xha-feri të martën para Gjykatës Penale tëShkupit, për herë për ta publikisht i ka për-shkruar përjetimet nga ngjarjet e 27 prillit,ku më së rëndi pësoi kreu i Aleancës për Sh-qiptarët, Ziadin Sela. Në cilësinë e dësh-mitarit, në procesin gjyqësor kundër dhjetësulmuesve të dyshuar që rrahën keq de-putetin Sela, kryeparlamentari Xhaferi tre-goi në detajet të gjitha zhvillimet qëndodhën atë ditë në sallën e konferencëspër shtyp në Parlamentin e Maqedonisë.

"Pasi u futëm në sallën e konferencashtypi, unë u ndala para foltores dhe fillo-va të jap deklaratë. Paralelisht e shikojaedhe monitorin, i cili i transmetontepamjet para hyrjes së Parlamentit. Për njëkohë të shkurtër, sulmuesit e dhunshëmfuten brenda dhe për disa çaste u gjendënpara dyerve të sallës për konferenca. Njëpjesë e sigurimit, kryesisht truprojet emandatarit të atëhershëm, Zoran Zaev, ish-ministrit të Punëve të Brendshme, OliverSpasovki dhe disa pjesëtarë të sigurimit tëParlamentit, nuk lejonin që turma të futetbrenda sallës. Mirëpo, për shkak të presio-nit të madh, turma arriti të hyjë brenda.Një pjesë tjetër edhe nga ballkoni i sallës.Kështu qe me të hyrë brenda, ata i filluanedhe sulmet ndaj deputetëve", tha Xhafe-ri duke ju përgjigjur pyetjeve të prokuroritpublik, Darko Jakimovski.

Faktin se pse turma e dhunshme nuk kaarritur menjëherë deri tek ai dhe deputetiSela, Xhaferi theksoi se deputetët e LSDM-së dhe sigurimet e tyre, i kishin vendosur nëprapavijë deputetët shqiptarë dhe në këtëmënyrë, ai kishte arritur vetëm të dëgjojë,por jo edhe të shoh personat që i kishinkërcënuar për jetë të gjithë deputetët epranishëm në sallën e konferencave në Par-lament. "Kjo është fundi për ju, të gjithëvedo t’ju vrasim, tradhtarë..." e kërcënime tëngjashme, siç tha dëshmitari Xhaferi, vazh-dimisht janë përsëritur nga sulmuesit.

Turma e dhunshme e 27 prillit, sipaskryeparlametarit Xhaferi, pas hyrjes në sal-lën e konferencave, kërcënimet më tëmëdha ua kishin adresuar deputetëve Zo-ran Zaev, Radmilla Shekerinska, Oliver Spa-sovki dhe Ziadin Selës.

"Gjatë kësaj kohë, pasi që qëndroja nëprapavijë të deputetëve tjerë, kishamundësi të komunikoja me familjen dhe

mediat përmes telefonit. Afër meje vazhdi-misht ishte edhe deputeti Sela. Me një çast,përderisa bisedoja në telefon, me t’u kthyere pash se Sela nuk ishte aty. Përshtypja eparë që e mora ishte se ndoshta dikush ngasigurimi kishte arritur ta evakuojë dhe tanxjerrë jashtë. Mirëpo, pas disa çasteve, njëperson i cili qëndronte para Zaevit dhe tëtjerëve filloi të bërtasë se fati i Selës na prettë gjithë, duke bërë me dorë se është likui-duar. Dhe këtu e kuptova se deputeti Selanuk është mirë", nënvizoi Xhaferi në proce-sin gjyqësor kundër dhunuesve të depute-ti Ziadin Sela.

Sulmi dhe hedhja e gjësendeve të ndry-shme, sipas Xhaferit, ka zgjatur më tepër senjë orë, derisa njëri prej truprojave të depu-tetëve të LSDM-së nuk ka shtënë me armëzjarri në ajër dhe kësisoj turma e dhunsh-me është vetëdijesuar dhe larguar disa me-tra prapa, deri në ardhjen e policëve, të

cilët i kanë evakuuar nga salla e konfe-rencës për shtyp. Tutje, ai shtoi se ministrii atëhershëm i Shëndetësisë, Nikolla Di-mitrov, i ka njoftuar se Sela dhe Shekerin-ska janë rëndë të lënduar dhe se të njëjtitjanë dërguar për kurim në Qendrën Kli-nike në Shkup. Ndryshe, ai shtoi se perso-nat me maska në kokë e të cilët kanë qën-druar në sallën e konferencës për shtyp, ekanë koordinuar turmën e dhunshme dhetë njëjtit kanë mbajtur çanta, respektivi-sht sipas Xhaferit, në këtë sallë doemos tëkishte pasur kamera xhirimi që i kanë in-cizuar të gjitha zhvillimet e 27 prillit. Dë-shmitarë tjerë të cilët u paraqitën nëseancën gjyqësor për rastin Sela ishinedhe ministri i Informatikës, DamjanMançevski dhe deputeti Aleksandar Ki-racovski. Më 16 maj, në cilësinë e dëshmi-tarit, për rastin Sela, pritet të paraqitet de-puteti Muhamed Zekiri.

TALAT XHAFERI DËSHMITAR NË RASTIN E SULMIT TË ZIADIN SELËS

Sulmuesit deshën t'i vrasin deputetët

"Kjo është fundi për ju, të gjithëve do t’ju vrasim,tradhtarë..." e kërcënime të ngjashme, siç thaTalat Xhaferi, vazhdimisht janë përsëritur ngasulmuesit. Turma e dhunshme e 27 prillit, sipaskryeparlametarit, pas hyrjes në sallën ekonferencave, kërcënimet më të mëdha ua kishinadresuar deputetëve Zoran Zaev, RadmillaShekerinska, Oliver Spasovki dhe Ziadin Selës

XHAFERI I NJOHU SULMUESIT E DEPUTETËVE

Ndonëse deputetët e LSDM-së i kishinvendosur prapa deputetët shqiptarë,kryeparlamentari Talat Xhaferi tha se pasprishjes së kordonit që e mbronte derën esallës për konferenca, kishe mbajturmend disa persona, pesë për të cilëve janëtë akuzuar për sulmin ndaj Ziadin Selës.Ai të martën, duke i potencuar me gisht,nënvizoi se Stojan Pavllovski, AndrejMicov, Nikollçe Dimitrievski, KireGjerogjievski dhe Oliver Osakovski, ishinpersonat të cilët ndër të parët u futën nësallën ku ai e mbante takimin me

gazetarë. "Në mesin e atyre që u futën nësallën për konferenca, me përgjegjësideklaroj se ishin një pjesë e të akuzuarveqë për momentin janë në këtë sallë. Atoçaste ende nuk ishte i vendosur kordoni ideputetëve dhe pata mundësi të shohë.Pikërisht këta ishin të parët që filluan t’isulmojnë deputetët", tha Xhaferi nëpyetjet e parashtruar nga avokati AbdulAbdyli, i autorizuar i Ziadin Selës.Megjithatë, ai tha se nuk i kishte parëpersonat që e kishin sulmuar deputetinSela.

Koha

Fisnik PASHOLLI

Shkup, 10 prill - Drejtoria e tëArdhurave Publike do të bllokojëme dhjetëra mijë firma për shkaktë vonesave në pagesën e taksësradiodifuzive. DAP ju ka dërguarparalajmërime kompanive se nërast të mos-pagesës së këtij detyri-mi të vlefshëm disa miliona euro,do të paguajnë krahas borxhinthemelor, edhe harxhimet për zh-bllokimin e llogarive. Kompanitëkanë borxh prej disa miliona euronë emër të taksës së vjetër së ra-diodifuzionit e cila edhe zyrtarishtu anulua nga qeveria e re në shta-tor të vitit të kaluar. Megjithatëborxhi i vjetër ndaj DAP akomaështë aktual dhe nuk vjetrohet, an-daj edhe duhet të paguhet. Nëndërkohë, prej tetorit të muajit tëkaluar, qytetarët dhe kompanitë

më nuk kanë borxh të paguajnëkompensimin për televizionin,pasi deputetët me 70 vota për mi-ratuan ndryshimet në Ligjin përshërbime audio dhe audio vizuale.Dispozitat e reja ligjore para-shikojnë që të ardhurat që deri taniRadio Televizioni i Maqedonisë ika fituar përmes grumbullimit tëkësaj takse, në të ardhmen të kom-pensohen me të holla buxhetore.

Nga Drejtoria për të ArdhuraPublike disa herë kanë sqaruar përopinionin se taksa radiodifuziveduhet të paguhet deri në muajinshtator të vitit 2017, ndërsa kanëapeluar tek qytetarët dhe kompa-nitë që të paguajnë borxhet embetura për këtë kompensim.

"Qytetarët dhe bizneset kanëobligim të shlyejnë të gjithaborxhet e mbetura në bazë të ven-dimeve për pagesën e taksës ra-diodifuzive për periudhën janar2011 deri në shtator të vitit 2017.Për të gjitha rastet e tjera specifike, me qëllim të mbylljes së rregullt

të kartelave financiare që DAP iudhëheq për obliguesit e taksësradiodifuzive qoftë qytetarët apofirma, do të publikohen informa-cione shtesë në ueb faqen e DAP”,thonë nga DAP.

Në ndërkohë , ekspertët eko-nomik vlerësojnë se ka më shumëarsye të vonesës apo edhe refuzi-mit të pagesës së taksës radiodi-fuzive në Maqedoni. Sipas tyre,zhagitja e pagesës së taksës radio-difuzive në Maqedoni vjen përshkak të dilemës së takspaguesvese çka fitojnë me pagesën e saj.Kontestohet edhe absurditeti i pa-gesës së saj nga ana e një fermelope që nuk përkon me natyrën eveprimtarisë bujqësore. Ekonomi-stët thonë se është absurde që njëfermë lopësh të paguajë atë. Pro-blem është edhe mungesa e kul-turës ballkanase për pagesën mekohë të borxheve të ndryshme."Është krijuar një mosbesim tekqytetarët , por edhe tek biznesetse sa në të vërtetë fitojnë diçka me

pagesën e këtij detyrimi ligjor sidhe për mënyrën se për çkaharxhohen konkretisht këto të hol-la qoftë edhe për një pagesë prejtre euro në muaj. E dyta shtrohetedhe çështja , nëse ka qenë e kup-tueshme se qytetarët duhet të pa-guajnë për taksën radiodifuzive,atëherë pse një qumështore , aponjë punëtori e thjeshtë apo një dy-qan i vogël duhej të paguajë këtëdetyrim ligjor për shkak se pagesae saj nuk përkon për shembull mepërpunimin e qumështit apoprodhimtarinë e ushqimit .Tëgjitha këto shkaqe, më vonë kanërritur edhe mllefin për pagesën etaksës radiodifuzive", thotë profe-sori universitar Mislim Zendeli.

Sipas tij, problem me vonesëne pagesës radiodifuzive, por edhemospranimin e pagesës së sajmund të shpjegohen edhe me tra-ditën e vjetër ballkanase dhe jovetëm të Maqedonisë të mos-pa-gesës me kohë të borxheve tëndryshme. Problem jo i vogël nëkëtë drejtim është edhe fakti setaksapaguesit e rregullt shpeshinjorohen dhe dënohen, ndërsabiznesi informal nuk i nënshtrohetasnjë pagese shton më tej Zende-li. Ndryshe, edhe në vitet e kaluaranuk kanë munguar apelet e DAPqë qytetarët të paguajnë borxhet embetura të taksës radiodifuzivepër shkak se në të kundërtën dot’ju bllokohen llogaritë. Për çdovite edhe nga qyteti i Shkupit ape-lojnë tek qytetarët që të paguajnëme kohë tatimin e pronës me qël-lim që të mos ju bllokohen lloga-ritë e tyre.

Shkup, 10 prill - Ministri i Ekonomi-së, Kreshnik Bekteshi, gjatë vizitëszyrtare në Emiratet e BashkuaraArabe, dje u takua me Ministrin eEkonomisë të Emirateve të Ba-shkuara Arabe, Sulltan bin Said AlMansuri. Takimi i Bekteshit me AlMansurin u zhvillua në margjinat eedicionit të tetë të Samitit Vjetor tëInvestimeve në Dubai, Emiratet eBashkuara Arabe, që po mbahetnën patronazhin e Madhërisë sëTij, Sheik Mohamed Bin Rashid AlMaktum, nënkryetar i EBA dheKryeministër i Dubait.

Bekteshi para ministrit Al Man-suri prezantoi gjendjen e përgjith-shme ekonomike dhe mundësitë einvestimeve në Republikën e Ma-qedonisë, ndërsa nga aspekti i ba-shkëpunimit tregtar midis dy ven-

deve, vlerësoi se ka kapacitet përintensifikimin e tij, në drejtim tërritjes së shkëmbimit tregtar, porgjithashtu edhe në drejtim tërritjes së numrit të turistëve në tëdy vendet. Në këtë drejtim, Bekte-

shi dhe Al Mansuri theksuan ne-vojën për nënshkrimin e një me-morandumi bashkëpunimi në fu-shën e turizmit, i cili do tëpërcaktojë hapat për intensifiki-min e mëtejshëm të bashkëpuni-

mit në këtë sektor të rëndësishëmekonomik, duke pasur parasysh seMaqedonia ka një listë të destina-cioneve që do të ishin tërheqësepër turistët nga Emiratet e Ba-shkuara Arabe. Me qëllim të inku-

rajimit të investimeve nga Emira-tet e Bashkuara Arabe në Repu-blikën e Maqedonisë, dy ministratpropozuan nënshkrimin e njëmarrëveshjeje për mbrojtjen e in-vestimeve midis dy vendeve, ndër-sa Ministri Bekteshi ftoi MinistrinAl Mansuri në një vizitë kthyese,propozim ky që u mirëprit nga ko-legu i tij.

Në kuadër të vizitës zyrtare nëEmiratet e Bashkuara Arabe, kuështë duke u zhvilluar Edicioni itetë i Samitit Vjetor të Investimevenë Dubai, ministri Bekteshi u takuaedhe me disa investitorë të intere-suar dhe në kuadër të samitit tëinvestimeve paraqiti mundësitë einvestimeve në Republikën e Ma-qedonisë dhe gjendjen ekonomiketë vendit.

Në Maqedoninuk ka domatetë pasigurta nga TurqiaShkup, 10 prill - Në Maqedoninuk janë importuar domate tëpasigurta nga Turqia, kumtoiAgjencia për Ushqim dhe Vete-rinari (AUV). Agjencia, si pikëkontakti në Sistemin për para-lajmërim të shpejtë të ushqimittë pasigurt dhe ushqimit përkafshë të BE-së, nuk ka marrëkurrfarë njoftimi për import tëdomateve të pasigurta nga Tur-qia në tregun e Maqedonisë.Shërbimet inspektuese bëjnëkontrolle të vazhdueshme tëdërgesave me perime të cilatimportohen dhe ato lëshohennë treg vetëm pas marrjes sëkonstatimit nga analizat e krye-ra laboratorike me të cilat kon-firmohet se nuk përmbajnë pe-sticide ose materie të tjera tëdëmshme mbi koncentrimet elejuara maksimale. "Rregullishtkontrollohet edhe tregu vendor,qendrat distribuive, si dhe kapa-citetet e përpunuara. Nëmënyrë plotësuese, qarkullimime perime kontrollohet në sua-za të kontrolleve në dyqanet epërziera të cilat përfshijnë edhetregti me këtë lloj të prodhimta-risë", theksojnë nga AUV. Ngafillimi i vitit deri tani nga Turqia,Greqia, Shqipëria dhe Italia janëimportuar 264 dërgesa me do-mate në sasi prej 2.547.581 kg.Përveç, kontrolleve të rregulltainspektuese, sipas rekomandi-meve të BE-së, AUV nga viti2012 e zbaton edhe Programinpër monitorimin e sigurisë sëushqimit qëllimi i së cilës ështëpërcaktimi i pranisë eventualedhe të koncentrimeve të konta-minimeve në ushqim, si dheevaluimi i ndikimit të tyre ndajshëndetit të njeriut.

BEKTESHI NË SAMITIN VJETOR TË INVESTIMEVE NË DUBAI

Turizëm me Emiratet e Bashkuara Arabe||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

PASOJAT E TAKSËS RADIODIFUZIVE

Lopët nuk shikojnë televizor,por taksa duhet paguar!Ekspertët ekonomikvlerësojnë se vonesaapo refuzimi i pagesëssë taksës radiodifuzivenë Maqedoni vjen përshkak të dilemës sëtaksapaguesve se çkafitojnë me pagesën esaj. Edhe një fermëlopësh ishte futur nëlistën e taksapaguesve,ndonëse aty nuk kishteshikuar askushtelevizor

Koha

|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

6 AKTUALEKoha, e mërkurë 11 prill, 2018

Fisnik PASHOLLI

Shkup, 10 prill - Maqedonia në vitete fundit shënon ulje të papunësisë,nga njëra anë. dhe rritje ekono-mike që nuk arrin as 2.5 për qindmë mesatare në pesë vitet e fundit,në anën tjetër. Shkalla e papunësi-së në Maqedoni në gjashtë vitetështë ulur për afër 7 për qind, osepër afër 70 mijë persona. Të dhë-nat e Entit të Statistikës tregojnë sepapunësia në fund të vitit 2013 ish-te 28.6 për qind për tu zvogëluar në21.9 për qind në fund të vitit 2017.Nga ana tjetër numri i të papunë-ve në fund të vitit 2013 ishte275.225 persona për tu zvogëluarnë 208 486 persona në fund të vitit2017. Gjithashtu, në vitin 2017është shënuar minus 0.4 për qindrritje ekonomike, në vitin 2016 shë-nohet rritje prej 2.4 për qind, nëvitin 2015 rritje prej 3.9 për qind, nëvitin 2014 rritje prej 3.6 për qinddhe në vitin 2013 - 2.9 për qind. Mefjalë të tjera në vitet e kaluara,2013-2018 është shënuar rritje eko-nomike mesatarisht prej 2.5 përqind.

Ekonomistët thonë se shpërn-gulja e madhe e popullatës së rejashtë shtetit, punësimet në admi-nistratë , regjistrimet masovike nëfakultet, puna në të zezë, si dhe fa-brikat e investitorëve të huaj, janëshkaqet kryesore të dy procesevekundërthënëse si ulja e shpejtë epapunësisë në raport me rritjen edobët ekonomike që nuk krijon aqshumë vende të reja të punës.

Gjithashtu fuqia punëtore an-gazhohet në mënyrë të përkohsh-me përmes punës sezonale ose nëmënyrë të përhershme në tregunevropian të punës si profesionisttë lëmive të ndryshme që gjithash-tu ka zvogëluar numrin e të pa-punëve në Maqedoni.

Në vitet e kaluara , shtylla erritjes ekonomike në vend së ba-shku me konsumin vendor dhe ek-sportin e kompanive të huaja nëzonat e lira ekonomike ishte ndër-timtaria që në vitin 2017 shënoi rë-nie të madhe. Vlerësohet se nevoji-tet që industria përpunuese dheushqimore ndër të tjerash të jenëbartëse të ekonomisë për të pasurnjë ekonomie stabile që do të hapëedhe vende të reja pune .

Në ndërkohë, edhe analizat eBankës Botërore kanë treguardobësitë e ekonomisë vendore tëmos krijimit të më shumë vendevetë punës nga ana e fabrikave ven-dore . “Pavarësisht nga ngadalësi-mi i aktivitetit ekonomik, punësimivazhdoi të rritet dhe papunësia tëreduktohet. Punësimi u rrit me 2.5për qind në terma vjetorë në vitin2016 dhe me 2.7

për qind në gjysmën e parë tëvitit 2017, pjesërisht për shkak tëstimulimit fiskal përmes të cilit ukrijuan më shumë se 14,000 vendepune. Shumica e vendeve të punëstë krijuara, ishin në tregtinë me

shumicë dhe pakicë për shkak tërritjes së konsumit privat, ndërsavendet e tjera të punës u krijuan nëshërbimet e transportit dhe sek-torët e prodhimit të lidhur ngushtëme kompanitë e mbështetura ngaInvestimet e huaja direkte, të cilatpërfitojnë nga përjashtimet ngatatimet dhe nga përkrahja e qeve-risë. Vendet e punës në ndërtim ureduktuan në linjë me zhvillimetnë sektor”, tregon Raporti i fundit iRregullt Ekonomik për BallkaninPerëndimor i Bankës Botërore.

Analiza më tej shton se shkallae papunësisë ra në një nivel të ulëthistorik prej 22.8 për qind në gjy-smën e parë të vitit 2017, pjesërisht

për shkak se më pak qytetarëmorën pjesë në forcën e punës. Rë-nia e pjesëmarrjes mund të jetërezultat i punëtorëve të papunë tëcilët janë dekurajuar duke lënë tre-gun e punës, dhe një pjesë dukeemigruar në vende të tjera. Sipasraportit , brengos fakti sepërkundër programeve të targe-tuara të qeverisë, shkalla e pa-punësisë së të rinjve është ende elartë në 46 për qind, siç është edhepapunësia afatgjatë në nivel 81 përqind.

Ndryshe, edhe regjistrimi ma-sovik i të rinjve nëpër fakultete sidhe punësimet në administratënshtetërore, gjithashtu ndikojnë nëuljen e papunësisë dhe rritjen enumrit të punësuarve . Vetëm në129 ndërmarrje publike në tërëMaqedoninë shënohet dyfishimi itë punësuarve në 17.872 personanë raport me 10 vite më parë tre-gon regjistri i të punësuarve nësektorin publik.

Nga ana tjetër, në dhjetë vite efundit është dyfishuar numri i stu-dentëve në Maqedoni me hapjen euniversiteteve private ashtu edheshtetërore. Studentët e këtyrefakulteteve nuk bëjnë pjesë nëshkallën e papunësisë, andaj mëmijëra studentë vlerësohet se do tëishin në listën e të papunëve, nërast se nuk do të regjistroheshin tëvijojnë arsimin e lartë.

Shkup, 10 prill - Shkupi do të jetënikoqir i Samitit të parë digjitalpër Ballkanin Perëndimor që dotë mbahet më 18 dhe 19 prill mepjesëmarrje të shefave të Qeveri-ve të Ballkanit perëndimor, mini-stra përgjegjës për agjendëndigjitale nga vendet e rajonit dhevendet anëtare të BE-së, të cilatmarrin pjesë në Procesin berlinas,Komisioni Evropian dhe nga Kë-

shilli për bashkëpunim rajonal(RCC). Siç kumtoi Ministria e Sho-qërisë Informatike dhe Admini-stratë, në forum pjesëmarrje dotë kenë edhe përfaqësuesit e TIindustrive dhe bizneseve, akade-mikë, të rinj, me qëllim që të rea-lizohen rezultate të dukshme nëplatformën digjitale për këmbimtë ideve dhe propozimeve. Mini-stria e Shoqërisë Informatike dhe

Administratës, Ministria e Punëvetë Jashtme dhe Qeveria do të jenëorganizatorë të Samitit në Shkup,në bashkëpunim me Këshillin përbashkëpunim rajonal dhe Qeve-ritë tjera nga Ballkani perëndi-mor, nga KE-ja dhe Ministria fede-rale gjermane për ÇështjeEkonomike dhe Energji. Në Sami-tin digjital për Ballkanin Perëndi-mor 2018 janë parashikuar panel

diskutime në më shumë tema si:lidhshmëria digjitale; integrimi iekonomive të Ballkanit Perëndi-mor në tregun e vetëm digjital;përmirësimi i sajber sigurisë;lidhshmëria e shkathtësive digji-tale; digjitalizimi i industrisë dhediskutimet interaktive mes qeve-rive, akademikë, ndërmarrje, ino-vatorë, organizata qytetare, orga-nizata rinore etj. Pjesë e

rëndësishme e Samitit do të jetëedhe EKSPO digjitale, e cila, si-pas organizatorëve, paraqetmundësi të vetme për kompanitënë industrinë digjitale nga rajonidhe më gjerë t'i prezantojnëprodhimet dhe shërbimet e tyreinovative, por, gjithashtu, edhe tënjoftohen dhe të lidhen me part-nerët potencialë nga sektori qe-veritar dhe i biznesit.

Shkupi nikoqir i Samitit të parë digjital për Ballkanin perëndimor///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

DY PROCESEVE KUNDËRTHËNËSE PO NDODHIN NË MAQEDONI

Ekonomistët thonë seshpërngulja e madhe,punësimet nëadministratë,regjistrimet në fakultete,puna në të zezë, si dhefabrikat e investitorëve tëhuaj, janë indikatorëtkryesorë të procesitkundërthënës: ulja eshpejtë e papunësisë nëraport me rritjen e dobëtekonomike

BB: SI U KRIJUANVENDET E REJA TË PUNËS?“Pavarësisht nga ngadalësimi iaktivitetit ekonomik, punësi-mi vazhdoi të rritet dhe pa-punësia të reduktohet. Punë-simi u rrit me 2.5 për qind nëterma vjetorë në vitin 2016dhe me 2.7 për qind në gjy-smën e parë të vitit 2017, pje-sërisht për shkak të stimuli-mit fiskal përmes të cilit ukrijuan më shumë se 14,000vende pune. Shumica e ven-deve të punës të krijuara,ishin në tregtinë me shumicëdhe pakicë për shkak të rritjessë konsumit privat, ndërsavendet e tjera të punës ukrijuan në shërbimet e tran-sportit dhe sektorët e prodhi-mit të lidhur ngushtë mekompanitë e mbështetura ngaInvestimet e huaja direkte, tëcilat përfitojnë nga përjashti-met nga tatimet dhe nga përk-rahja e qeverisë. Vendet epunës në ndërtim u reduk-tuan në linjë me zhvillimet nësektor”, tregon Raporti i fun-dit i Rregullt Ekonomik përBallkanin Perëndimor iBankës Botërore

PSE PO NDODHË KY PROCESKUNDËRTHËNËS?Ekonomistët thonë seshpërngulja e madhe epopullatës së re jashtë shtetit,punësimet në administratë,regjistrimet masovike nëfakultet, puna në të zezë, si dhefabrikat e investitorëve të huaj,janë shkaqet kryesore të dyproceseve kundërthënëse siulja e shpejtë e papunësisë nëraport me rritjen e dobëtekonomike që nuk krijon aqshumë vende të reja të punës.

Ekonomia tkurret, papunësia ulet

7AKTUALEKoha, e mërkurë 11 prill, 2018

|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

Koha

Delvina KËRLUKU

Shkup, 10 prill - Fondi i SigurimeveShëndetësore ka planifikuar për vi-tin 2018 të rrisë buxhetin për bar-nat që jepen me recetë. Këtë e para-lajmëroi edhe drejtori i këtij Fondi,Den Donçev, i cili njoftoi se buxhe-ti i përgjithshëm për barnat përkëtë vit do të rritet në shumë prej100 milionë denarëve. Kjo sipas tijdo të nxisë rishikim të Rregulloresdhe metodologjisë së shpërndarjessë mjeteve financiare, përfshi kuo-tat dhe kompensimet e barnatore-ve. Në masat afatgjate para-shikohet edhe shqyrtimi imundësive për vendosjen e siste-mit elektronik efikas përmes përf-shirjes së të gjitha institucioneveshëndetësore dhe punëtorive të si-stemit shëndetësor me vendosjene EHR-së (electronic health record),respektivisht futjen e regjistrit elek-tronik shëndetësor për çdo pacient.

"Për shkak se kontrolli do të jetëgjithandej dhe në kohë, parash-trohet pyetja nëse sistemi i kuota-ve dhe kufizimi në përgjithësi ështëi nevojshëm. Në vendet e EvropësPerëndimore sistemi i kuotave nukekziston, sepse çdo qytetar që merrnjë recetë për barna e ka të drejtënpër të marrë ato në çdo farmaci dhekjo s’ka lidhje me kufizimet. Vendo-sja e sistemit EHR do të marrë dyderi në tre vjet, por ne besojmë sefutja e këtij sistemi do të hedhëthemelet e menaxhimit të shën-detësisë në vendin tonë, në mënyrëmoderne", nënvizon Donçev.

KONSUMI I BARNAVE ME RECETËSHËNON RRITJE

Sa i përket funksionimit të kuo-tave në nivel republikan në pesëmuajt e fundit (tetor 2017-shkurt2018), realizimi arrin 103 për qind,respektivisht rritja kumulativeështë 15 për qind. Ky rezultat ështëedhe si pasojë e nivelit të ndotur tëajrit, sezonit të gripit dhe ftohjes,sëmundjeve kronike, faktorë këtoqë ndikojnë drejtpërdrejt në rritjene konsumit të barnave me recetëqë i mbulon Fondi.

Në këtë buxhet të Fondit për si-

gurim shëndetësor janë të parapa-ra edhe barnat e shtrenjta, si dhebarnat që rekomandohen ngamjekët gjatë shërbimeve të kujde-starisë, të cilat jepen jashtë kuota-ve të barnatoreve. Buxhetin vjetorpër barna Fondi e përcakton nëbazë të realizueshmërisë së kuota-ve, rritjes së përshkrimit të barnavenga ana e mjekëve dhe konsumit tëbarnave, në pajtueshmëri me mje-tet që janë në dispozicion.

Siç njofton Fondi, vazhdimishte ndjek realizueshmërinë e kuota-ve të barnatoreve dhe sipas ne-vojës, reagon në kuadër të mundë-sive. Barnatoret kanë mundësi tatejkalojnë kuotën mujore më sëshumë deri 10 për qind në muajdhe të kryejnë harmonizim tëkuotës gjashtë-mujore edhe atë dy

herë në vit, në muajin mars dhe sh-tator.

Të dhënat e Fondit tregojnë sekonsumi i barnave me recetë nëpërbarnatore shënon rritje, gjë që endjek trendin bashkëkohor të kon-sumit dhe kjo vërehet përmesrritjes së sasisë të barnave prej vitit2008 e deri më tani, që ështëpothuajse dyfishi i vlerës sëpërgjithshme të mjeteve që i ndanFondi për barnat me recetë.

Drejtori i Fondit, Orhan Rama-dani ka thënë se marrja e masavepër zgjidhjen në të ardhmen tëmos jetë në muajin mars, kur kamë shumë nevojë për barna, porqë të jetë muaji kur të kenë lehtë-si më të madhe për të bërë ndry-shime. Ai shton se në vitin e parëdhe tre vjet më parë nuk kishte

asnjë situatë me mungesë të bar-nave kur nuk kishte kuota. Sipastij, arsyeja është ndoshta sezoni igripit, rritja e numrit të sëmundje-ve të frymëmarrjes, sëmundjetkronike, kur rritja e kërkesës përbarna ishte më e madhe.

PACIENTËT TË INFORMOJNËFONDIN PËR MUNGESËN E

BARNAVEDrejtoresha e Departamentit

të Farmacisë të Fondit, KristinaHristova, ka thënë se barnatorjaqë nuk përmbush asnjë kuotë dhenuk ka barna është e detyruar qëtë kërkojë menjëherë barin i cilikërkohet nga pacienti. Më saktëthënë se nëse pacientët nuk mundta gjejnë barin në farmaci, ataduhet të informojnë Fondin në

mënyrë që të dinë se ku të rea-gojnë në kohën e duhur.

"Në sasi të pamjaftueshmeshpërndahen barna pa pagesë sh-tesë, në mënyrë që bari ku sigu-ruesit nuk janë të detyruar për të,përveç kësaj të paguajnë disa shu-ma shtesë për shkak të diferencësnë çmim. Kjo do të thotë se Fondisubvencionon 100 për qind të çmi-mit të barit. Për fat të keq në num-rin e recetave të gjetura për barnatqë nuk paguhen është në një nivelminimal. Apeloj për siguruesit nëçdo farmaci kur hyjnë, të kërkojnëinformacione për barnat pa page-së shtesë të Fondit", thotë Hristo-va.

Sipas Fondit për sigurim shën-detësor, për t’i furnizuar mjaftue-shëm pacientët me barna me re-cetë nga kujdesi shëndetësor,ndikojnë më shumë faktorë edheatë: shpërndarja efikase e barnato-reve edhe nëpër vendbanimet ru-rale, shpërndarja e mjeteve finan-ciare që në fakt njihen si kuota tëbarnatoreve, mundësia për dhë-nien e barnave të shtrenjta jashtëkuotave, zbatimi i metodologjisëkrahasuese për përcaktimin e çmi-meve referente të barnave nga listapozitive, me anë të cilës kanë ulurshumë çmime të barnave, sh-prehinë e mjekëve për përshkri-min e barnave si dhe struktura dhenevojat e banorëve. Nga fondi pa-ralajmërojnë se nëse një bar i për-caktuar për të cilin ka nevojë pa-cienti, nuk është në një barnatoreshkaku i harxhimit së kuotës, tënjëjtin pacienti ka të drejtë tamarrë prej barnatores tjetër, e cilaakoma nuk e ka të realizuar kuotëne përcaktuar nga Fondi.

Por qyetarët kërkojnë që nesënjë barnatore ka barna por e katejkaluar dhënien e tyre me rece-ta në bazë të kuotës, atëherë bar-natoret, në bazë të ligjit për furni-zim me barna me recetë, obligohennga rezervat e barnatores ta jepilaçin me recetë e më pas tëkërkojnë nga Fondi të rrisë kuotën,që të mund të kompensojë sasinë ebarnave për aq sa ka lëshuar përqytetarët

8 AKTUALEKoha, e mërkurë 11 prill, 2018

KUOTAT E BARNATOREVE DHE SIGURIMI I BARNAVE ME RECETË

Mungesa tëkompensohetnga rezervat Nëse një barnatore ka barna, por e ka tejkaluar dhënien e tyre me receta në bazë të kuotës, atëherë barnatoret, në bazë tëLigjit për furnizim me barna me recetë, obligohen nga rezervat e barnatores ta jep ilaçin me recetë e më pas të kërkojë ngaFondi të rrisë kuotën, që të mund të kompensojë sasinë e barnave për aq sa ka lëshuar për qytetarët

MASAT URGJENTE, AFATSHKURTRE DHE AFATGJATE

Fondi ndërmerr masa urgjente, afatshkurtre dheafatgjate për t’ju siguruar barna me recetë tësiguruarve. MASA URGJENTE: Rritja e kuotës në muajin Marsnë vlerë prej 15 milion denarë, të cilat do tëshpërndahen në mënyrë lineare nëpër barnatoret. MASA AFATSHKURTRE: Injekcion financiar ibuxhetit të përgjithshëm, që dedikohet përbarnat për vitin 2018, në vlerë prej 100 milionëdenarë në vit; Revidimi i Rregullores dhemetodologjisë për shpërndarjen e mjetevefinanciare - kuotave dhe kompensimeve tëbarnatoreve. Ndryshimin e muajit/terminit për tëharmonizuar kuotat në periudhë (muaj) më të

përshtatshme të vitit. Mënyrë të re më të drejtëdhe më efikase për shpërndarjen e mjeteve nëpërbarnatore. Sistem më efikas për kompenzet ebarnatoreve MASAT AFATGJATE: Rishikimi i mundësive përfutjen e sistemit elektronik të integruar dheefikas përmes kyçjes së të gjitha institucioneve,institucioneve shëndetësore dhe të punësuarvemjekësor nga sistemi i fondit, respektivisht futjene regjistrit elektronik shëndetësor për çdo pacient(EHR- electronic health record). Disponueshmëriae barnave cilësore për të siguruarit e Maqedonisë,është angazhim i vazhdueshëm i Fondit përsigurim shëndetësor.

NË TË ARDHMEN SHPËRNDARJA DO TË JETË MË EFIKASE "Sa i përket barnave në listë, janë një kohë tëgjatë dhe nuk janë ndryshuar, ndërkaqproblemet që hasen gjatë këtij viti janë pasojë esëmundjeve digestive, për shkak të ajrit tëndotur etj. Njëkohësisht gjatë muajit marsbëhet edhe nivelizimi i kuotave, të cilëtvendosen njëherë gjatë muajit Mars dhe herëntjetër gjatë muajit Shtator. Ndërsa, barnatoretkanë të drejtë të japin prej 5 deri në 10 për qindmë shumë barna, por në muajin Marsnivelizohen edhe kjo është njëra ndër problemetqë ne si Fond duheshte të intervenojmë, kundamë 15 milionë denar, përafërsisht në çdobarnatore 19 mijë denar, linearisht dhepavarësisht sa e ka kuotën. Në një farë forme,

kushtimisht thënë e zbut problemin, i cili ishteevident. Gjatë muajit prill, akoma nuk kemiinformata lidhur me mungesën e barnave nëbarnatore, sepse është herët për këtë muaj tëidentifikohet, por me gjasë nuk do të ketëmungesë. Për vitin 2018 kemi paraparë diku 150milionë denarë, vlera e së cilës do të mund timbulojë mungesat, por do të rrisë edhe kuotat ebarnatoreve. Jemi duke punuar që në të ardhmenshpërndarja të jetë në një nivel më të duhur. Pra,vetëm për muajin mars ka rritje, për arsye tënivelizimit të kuotave. Do të thotë që muajt ekaluar kanë dhënë më shumë se sa kanë paturkuotën", thotë Orhan Ramadani, drejtor i Fondittë Shëndetësisë, për gazetën Koha.

Koha

9AKTUALEKoha, e mërkurë 11 prill, 2018

Tetovarit kapet me heroinë Pjesëtarë të policisë të Sektorit përPunë të Brendshme në Tetovë, tëhënën rreth orës 16.30 minuta, nërrugën “Ivo Lola Ribar”në Tetovëkanë ndaluar një 39-vjeçar ngafshati Nerasht dhe pas kontrollit,në një pako cigaresh i kanë gjetur7 paketime najloni me heroin.Pakot me heroinë janë konfiskuar,fotodokumentuar dhe do të ana-lizohen, ndërsa J.Q është arrestuardhe mbajtur në stacionin policortë Tetovës dhe pas zbardhjes sëplotë të rastit, do të ballafaqohetme padi adekuate.

Burri rreh gruan në Gostivar30 vjeçarja me iniciale I.M ngaGostivari ka denoncuar dhunë fa-miljare të cilën ndaj saj e ka ush-truar burri i saj, 32-vjeçari me ini-ciale B.M me të cilin për një kohëtë gjatë kanë pasur marrëdhënietë brishta. Të hënën pasdite ajoka dashur që të shkojë tek prindë-rit e saj, ndërsa pasi ka shkuar,B.M e ka lajmëruar në telefon qëmenjëherë të kthehet. Pas njëzënke të shkurtër verbale, ai meshuplakë e ka goditur në fytyrë,pas çka fizikisht e ka sulmuaredhe babain e tij, gjegjësishtvjehrrin, i cili në ndërkohë ështëthirrur në ndihmë nga e bija. Por,nuk ka mbaruar me kaq, dhëndrie godet në kokë, dhe më pas e kashtyrë në drejtim të xhamit tëlokalit të tij, pas çka babai i I.Mpër pasojë ka marrë një prerje nëkëmbën e djathtë. I denoncuariB.M është arrestuar dhe mbajturnë stacionin policor të Gostivaritpër zbardhjen e plotë të rastit.

Vidhet bizhuteri në Gostivar30 vjeçarja me iniciale M.D ngaGostivari të hënën ka denoncuarvjedhje të bizhuterive të arit, të ci-lat janë vjedhur në shtëpinë e sajrreth orës 14.00, në të cilënvjedhje është përfshirë edhe shte-tasja e Serbisë me iniciale K.Z.B,përndryshe familjare e afërt eM.D. Shtetasja e Serbisë ka sh-frytëzuar mungesën e shkurtër tëM.D-së dhe nga një sirtar kamarrë bizhuteri të ndryshme ngaari që kapin vlerën e 30 mijë de-narëve. Menjëherë K.B.Z është ar-restuar dhe mbajtur në stacioninpolicor të Gostivarit, ndërsa bizhu-teritë e arit të vjedhura janë marrëdhe i janë kthyer M.D. Shtetasja eSerbisë dyshohet se gjithashtuedhe në të kaluarën, konkretishtnga fundi i vitit të kaluar kavjedhur gjësende të ndryshmenga ari tek familjarët e saj në Go-stivar dhe Novo Sellë. (U.H)

KRONIKË

Urim HASIPI

Tetovë, 10 prill - Këtyre ditëve kafilluar rikostruimi i rrugës regjio-nale Përshefcë-Jegunoc. Punimetfinancohen nga ana e Ndër-marrjes Publike për Rrugë Shtetë-rore, kurse punimet i kryen kom-pania "Ekskavatori". Por mefillimin e punëve, banorët e fsha-trave Përshefcë dhe Gllogjë kanëdalë në protesta dhe kanë bl-lokuar këtë aks rrugor. Ata janëtë revoltuar që gjatë punimevenuk riparohen gypat për vaditjenë shtatë vende. Shumica e këty-re gypave tashmë janë edhe tëdëmtuar dhe jashtë funksionit.Kjo u pamundëson atyre që të uji-sin rreth 1500 hektarë tokë tëmbjellur. "Fillimisht kur ështëbërë projekti, është dashur që tëbëhet sanimi i gypave dhe më pastë fillohet me asfaltimin. Këtuështë filluar mbrapsht, pra asfal-timi dhe më pas sanimi të bëhet,ku do të duhet leje e veçantë.Neve këta gypa na nevojiten përvaditje. Këta gypa janë me deka-

da dhe tash të dalin jashtë funk-sionit kjo nuk është normale", thaQamil Asani, kryetar i BashkësisëLokale të fshatit Përshefcë. Nëndërkohë, banorët e fshatit Gl-logjë janë shprehur se nëse nukmerren parasysh kërkesat e tyre,do të dalin në protesta edhe mëradikale. "Nëse kjo nuk mjafton,atëherë ne do të dalim të prote-stojmë edhe në rrugën kryesoreTetovë-Jazhincë. Më pas, nëse nukmerren masa - do të protestojmëedhe në Tetovë", deklaroi SadikSadiku, banor i fshatit Gllogjë.Nuredin Abduli, banor i Për-shefcës ankohet se nga e gjithëkjo situatë e nisur mbrapsht dotë pësojnë tokat e tyre.

"Kemi shumë tokë të mbjel-lur, e cila vaditet nga këta gypa.Nëse mbyllen tash, ne nuk do tëkemi me çka të ujisim tokat tona.Në këtë kohë ka shumë ujë dhe injëjti ka vërshuar gjithandej përshkak të mos pasjes së gypave.Kur do të vjen koha për vaditje,ne nuk do të kemi ujë dhe pikëri-sht për këtë ne protestojmë dhe

kërkojmë që të merren masattash sa nuk është vonë", tha Abdu-li. Në krah të banorëve ka dalëedhe kryetari i Komunës sëTearcës, Isen Asani. Ai është sh-prehur se ka dërguar kërkesë deritek Ndërmarrja Publike përRrugë Shtetërore, por përgjigjenuk ka.

Sipas tij, është dalur nëvendngjarje dhe është konstatuarse gypat janë jashtë funksionitdhe duhet që të njëjtat të rregul-lohen. Ai u ka premtuar banorëvese nuk do të lejohet asfaltimi irrugës nëse nuk zgjidhjet kjo çë-shtje. "Neve si komunë, dy javë mëparë kemi pranuar kërkesë nërrugë zyrtare nga dy bashkësitëlokale, respektivisht nga fshatiPërshefcë dhe Gllogjë lidhur mepunët që kryhen në këtë rrugëregjionale dhe ne dërguam eki-pet profesionale ku edhe ështëkonstatuar gjendja faktike. Nëkëtë rrugë ka të vendosur gypa përvaditje dhe ato janë vendosurpara 5 dekadave dhe janë jashtëfunksionit. Pas kësaj, ne kemi dër-

guar shkresë tek Agjencia përrrugë shtetërore, por përgjigjenuk kemi marrë. Ne i informuambanorët për këtë situatë dhe sotkemi dalë në protestë për të sh-prehur edhe pakënaqësinë tonë.Ne si komunë përkrahim këtëkërkesë sepse është shumë reale.Gypat janë të dëmtuar dhe jashtëfunksionit dhe banorët kërkojnëqë të sanohen të njëjtit", tha Asa-ni. Banorët e këtyre fshatrave ukanë dhënë afat autoriteteve tëNdërmarrjes Publike për RrugëShtetërore që nëse ata nuk e rre-gullojnë këtë problem, atëherëata vet do të ndërmarrin hapa mëradikal. Po ashtu, banorët dhekreu i Komunës së Tearcës, IsenAsani, u kanë dhënë ultimatumNdërmarrjes publike për rrugë sh-tetërore që të mos fillojnë measfaltimin e rrugës derisa nukmerr epilog ky problem dhe të rre-gullohet edhe çështja e rregulli-mit të gypave, të cilët tashmë janëdëmtuar edhe nga mbipesha eautomjeteve të rënda që kalojnënë këtë rrugë.

Shkup, 10 prill - Maqedonia të ana-shkalohet nga masat e SHBA-sëdhe BE-së për eksport të kufizuartë prodhimeve të çelikut, sepsenuk paraqet kërcënim për tregjete tyre, e as mundet që në njëfarëmënyre t'i dëmtojë, kërkon Sho-qata e metalurgjisë pranë OdësEkonomike. Shoqata dje në kon-ferencë për media apelon që di-plomacia ekonomike e Maqedo-nisë maksimalisht të luftojë nëkëtë drejtim dhe seriozisht të vënë dukje pasojat e këtyre masavepas zhvillimit të ekonomisëkombëtare të Maqedonisë. "Ek-sporti i prodhimeve të çelikut të

Maqedonisë është 256.000 tonëose vetëm 0,87 për qind nga ek-sporti i përgjithshëm. Kështu urealizua sipas çmimeve normale,e jo atyre damping", theksoi krye-tari i Shoqatës së metalurgjisë,Mitko Koçovski. Koçovski nënvizoise këto 0,87 për qind të pakta përBE-në vlejnë shumë për ekono-minë e Maqedonisë. Me këtë ek-sport industria e çelikut praktiki-sht realizon 5,7 për qind tëBPV-së. Përveç mbrojtjes nga ek-sporti i prodhimeve të çelikut,sulm shtesë, potencon Koçovski,është edhe masa e BE-së për ek-sport të kufizuar të hekurit të

vjetër. Në industrinë e çelikut nëMaqedoni punojnë rreth 3.000persona, por përveç tyre nëmënyrë indirekte nga masat eSHBA-së dhe BE-së do të goditen15.000 të angazhuar në veprim-taritë e ndërlidhura. Siç tha

Koçovski, viti filloi shumë mirë,tregu lulëzoi dhe çmimet ishin tëmira, por tani industria ballafa-qohet me një nga sfidat më tëmëdha deri tani, e cila mund tëjetë fatale për ekonominë e Ma-qedonisë.

KËRKESË E RE SHOQATËS SË METALURGJISË

Maqedonia të përjashtohet nga masat kundër çelikut

PROTESTË PËR GYPAT E UJITJES

Banorët dhe kreu i Komunës së Tearcës, IsenAsani, u kanë dhënë ultimatum Ndërmarrjespublike për rrugë shtetërore që të mos fillojnëme asfaltimin e rrugës derisa nuk rregullohetedhe çështja e rregullimit të gypave, të cilëttashmë janë dëmtuar edhe nga mbipesha eautomjeteve të rënda që kalojnë në këtë rrugë

Koha

Ultimatumi i Përshefcës

|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

10 FORUMKoha, e mërkurë 11 prill, 2018

Themelues: Arben Ratkoceri dhe Lirim Dullovi

E p

ërdi

tsh

me

info

rmat

ive

ww

w.k

oha.

mk

Botues: Koha Production SHPK | Adresa e botuesit dhe redaksisë: Bul. Goce Delçev nr.11, | Q.T. Mavrovasja lok.14 - përdhesë, Shkup | Gazetë ditore - botohet çdo ditë përveç të dielës | Shtypi dhe distribuimi:“Adria Media Ballkan” - rr. 852 nr.62, Shkup, 5000 kopje | Data e shtypjes e martë 10 prill | Numri i parë i gazetës doli më 22 Nëntor 2006Drejtor: Lirim DULLOVI | Kryeredaktor: Vedat MEMEDALIU | Redaktor përgjegjës: Emin AZEMI | Ndihmëskryeredaktor: Evis HALILI | Redaktor teknik: Halil BERISHA

E-mail: koha@koha.com.mk | Tel: 02 3179 - 904; Tel: 02 3179 - 905; Tel: 02 3179 - 906; Fax: 02 3118 - 060; | MARKETING: Bekim SHAQIRI • marketing@koha.com.mk; Tel: 02 3179-904; Mob: 071 372 222 | Përgjegjës për distribuim: Afrim DULLOVI - Tel: 071 372 221Përfaqësues ligjor: Shtëpia e avokatëve Inter Partes - Shkup

Koh

a

NPK "Koha Production" Num. i xhirollogarisë: 210063340670177; Tutunska Banka -Shkup; Numri tatimor 4030008022772

Për këto gati tre dekada tëtransformimit të sistemitekonomik, ekonomia e Ma-qedonisë në mënyrë të vazh-

dueshme po ballafaqohet me bar-riera të shumta, të cilat ingadalësojnë investimet dhe rritjene qëndrueshme ekonomike. Për njëvend si Maqedonia, ofertat partiakenë zgjedhje duhet të mbështetennë përpilimin e programeve qëofrojnë zhvillim të qëndrueshëmekonomik, zhvillim ky që do të rristepasurinë e përgjithshme kombëta-re dhe me këtë do të rriteshin edhemundësitë për uljen e varfërisë dhezgjidhjen e problemeve tjera socia-le.

Edhe përkundër faktit që gjatëgjithë kësaj periudhe nuk kemi pa-sur një rritje të madhe ekonomike,edhe ajo pak rritje ekonomike nukështë shoqëruar me progres tënjëjtë në zhvillimin njerëzor dheme këtë rast rritja ekonomike ështërealizuar me një çmim të një paba-razie të madhe shoqërore. Fatkeqë-sisht, edhe më tutje ai pak zhvillimekonomik mbështetet në dy faktorëqë janë në kundërshtim të plotë mekonceptin zhvillimit të qëndrue-shëm ekonomik. Në njërën anëjanë resurset e krijuara në të ka-luarën si një pronë e përbashkëtshoqërore, resurse këto që janë ke-qpërdorur në format më të ulëtaderi edhe në vjedhje klasike dhe sipasoj edhe shkatërrimin e këtij ka-pitali të krijuar me dekada të tëra,në anën tjetër janë resurset naty-rore të cilat po eksploatohen në for-mat më të egra sikur këtu është fun-di i historisë dhe nuk kemi nevojëqë diçka me vlerë që na kanë lënëtrashëgim paraardhësit tanë, nekëtë ta rindërtojmë dhe si një vlerëe re ta lëmë si trashëgim për pa-sardhësit tanë

Ajo që sot ofrohet në kuadër tëmodeleve bashkëkohore të zhvilli-mit të qëndrueshëm ekonomikmbështetet në ndërlidhjen në mesrritjes ekonomike dhe kushteve so-ciale dhe të mjedisit. Dhe kjo ndër-lidhje thuajse asnjëherë nuk ështëmarrë parasysh nga përpiluesit epolitikave zhvillimore në të ka-luarën, por fatkeqësisht një gjë tëtillë ende nuk po e shohim as edhenga bartësit e politikave ekonomiketë qeverisë aktuale. Përderisa nukkemi një marrëveshje shoqërore qëinstitucionet të kujdesen për kriji-min e një ambienti të shëndoshëekonomik, ambient ky që do t`umundësonte operatorëve ekonomik

të krijojnë vlerë të re për gjeneratëntë cilës i përkasin, po në asnjë mo-ment duke dëmtuar gjeneratat qëvijnë, ne do të përpëlitemi në këtëamulli që na ka kapluar.

Nuk është me rëndësi se mini-stër i financave, apo ai i ekonomisëdhe për më shumë në krye tëbankës qendrore do të qëndroj njëkuadër i një partie politike apo se ci-lit grup etnik i përket. Por, duket setë gjithë pajtohemi që në krye tëkëtyre, por edhe institucioneve tje-ra të rëndësishme për krijimin eambientit ekonomik, që do të gje-neronte zhvillim të qëndrueshëmekonomik, duhet të qëndrojnë kua-drot më të mira që i kemi si shtetdhe shoqëri.

Balancimi i qëllimeve si dhe ne-vojave të gjeneratave të ndryshmepor edhe grupeve të ndryshme sho-qërore është një sfidë e madhe përnjë vend si Maqedonia. As që mundtë dyshojmë se kryeministri që qe-verisi vendin për këto dhjetë vitet efundit, edhe pse me begraund eko-nomik, as që e ka menduar pariminse gjeneratat e tanishme gjatë sjel-ljes së vendimeve duhet të kenë pa-rasysh edhe faktin se me to nukduhet ta rrezikojnë ekzistencën dhemirëqenien e gjeneratave të ardh-

shme. Si mundet që një kryemini-stër, apo një qeveri të ketë parasyshkëtë parim dhe të shpenzojë gati sanjë të dhjetën e prodhimit bruto tëvendit për projekte që nuk do t`iakishin toleruar vetes as vendet dheshoqëritë më të zhvilluara të glo-bit. Këtu e kam fjalën për shpenzi-met e qeverisë së kaluar në kuadërtë projektit famoz "Shkupi 2014".

Nëse e marrim dhe i analizojmëqeveritë e deritanishme në këto gatitre dekadat e kaluara do të vërejmëqë gati se pa përjashtim kanë ve-pruar në kundërshtim të plotë meparimin e zhvillimit të qëndrue-shëm ekonomik.

Në fillimi ndodhi vjedhja dheshkatërrimi e asaj që e krijuan medekada të tëra paraardhësit tanë.Që pastaj, kur qeveria të kuptojë semë nuk ka mbetur diçka me vlerëpër t`u plaçkitur, pardon privati-zuar, vendosi që të shpik diçka qëshpikësi i saj kush do qoftë ai lirishtmund të aplikojë për shpërblimine inovacionit të shekullit. Shpikiprojektin Shkupi 2014. Projekt i ciligati se nga të gjithë pa dallim uvlerësua si një projekt, vlera e vet-me e të cilit ishte vjedhja e tani mëardhmërisë së gjeneratave që vijnënë emër të ndërtimit të një historie

të rrejshme dhe identiteti fiktiv.Pra, bartësit e politikave ekono-

mike, në kuadër të kësaj edhe të po-litikave zhvillimore, jo që nuk kanëpasur ide, por nuk kanë pasur vull-net që potencialin e tyre ta vendo-sin në shfrytëzim që shoqërisë dukepërpiluar politika ekonomike dhezhvillimore në interes të të gjithëvepa dallim. Bazuar në konceptin ezhvillimit të qëndrueshëm ekono-mik, bartësit e këtyre politikave dotë duhej të kujdeseshin jo vetëmpër gjeneratën të cilës i përkasin,por edhe për gjeneratat e ardhsh-me.

Fatkeqësisht, edhe nga qeveriaaktuale nuk po shohim një viziontë qartë të zhvillimit të ekonomisësë vendit, vizion që duhet të mbësh-tetet në përpilimin e një modeli tëpërshtatshëm të rritjes dhe zhvilli-mit të qëndrueshëm ekonomik ngai cili do rezultonte një performancëmë e lartë e indikatorëve makroeko-nomik. Kryeministri i cili udhëheqme qeverinë aktuale duhet të tre-gohet më i guximshëm përballëkëtyre çështjeve delikate. Sepse, aisi një ndërmarrës i suksesshëm nësektorin privat, duhet të kuptoj sepa një zhvillim të qëndrueshëm tëekonomisë së vendit edhe ato pak

KOHA PËR KARIKATURËN E DITËS

A ka Qeveria një koncept të qartë tëzhvillimit të qëndrueshëm ekonomik? Nga

Bilall KASAMI

Është koha qëQeveria e rereformatore tëmerr iniciativëne bisedimeve metë gjithë faktorëtrelevantë sho -qëror dhe nënmbështetjen eAkademisë sëShkencave tëzgjedhin mo -delin adekuat tëzhvillimitekonomik tëbazuar nëresurset dhesektorëtkonkurrues dhemë fitimprurësnë RM e që dointegrojekonominë-vendin në BE

Kriza që ka mbështjellëPerëndimin dhe Rusinë,në lidhje me përdorimin earmëve kimike në qytezën

britanike të Salisburyt, mund të natregojë shumë, për mënyrën se siadministrata e Putinit po bëhetgjithnjë e më e aftë në manipuli-min e mbulimit mediatik tëngjarjeve për të nxjerrë avantazhe-ve, brenda dhe jashtë vendit.

Akuzat e forta kundër Moskësnga ana e qeverisë britanike nëjavët e fundit, duket se po ndih-mojnë forcimin e pozicionit të Puti-nit në vendin e tij. Ciklet e hiperbo-lave dhe mosbesimit i bëjnë punëPutinit në Moskë. Deklaratat “kate-gorike” nga pjesëtarë të qeverisë bri-tanike, që të paktën deri tani, nukjanë mbështetur prej provave tëpakundërshtueshme, kanë ofruarmë shumë municion për narrativëne Kremlinit. Dhe pavarësisht sekanë një numër të ulët lexuesish tërregullt, operacionet mediatikendërkombëtare të Rusisë po disku-tojnë “histerinë antiruse” me detaje,me shpresën që të gjenerojnë mbë-shtetje mes pjesëve të caktuara tëpublikut në Perëndim.

Demokracitë liberale ba-shkëkohore mbeten kryesisht tëverbra në lidhje me kompleksitetete operacioneve mediatike të Rusisë- dhe kjo i lë të keqpërgatitura, përt’iu përgjigjur strategjive të mani-pulimit mediatik, të atyre që janëtashmë një numër në rritje regji-mesh autoritare nëpër botë. Në njëkontekst mediatik të globalizuar,ku spikat rënia e besimit tek media“tradicionale” dhe ka një shtim tëkonkurrencës prej mediave shumë-platformëshe, regjime të tilla pokrijojnë mënyra të ndërlikuara, përtë përdorur media të financuaraprej shtetit, që të forcojnë legjitimi-tetin e tyre. Ja katër gjëra që duhettë dini në lidhje me manipulimin emediave prej rusëve.

1. KJO ËSHTË NJË PROPAGANDËNEOSOVJETIKE

Studiuesja e njohur amerikanee mediave, Sarah Oates e ka përshk-ruar sistemin e mediave të Rusisë si“neosovjetik”, influencuar mëshumë nga propaganda e stilitsovjetik, se sa tendencat ba-shkëkohore politike dhe të komu-nikimit. Por ky është një thjeshtë-sim i tepruar, që nënvlerësonkapacitetet mediatike të Rusisë.UDhëheqja ruse ndjeu nevojën përtë kultivuar një strategji të re me-diatike, në vijim të protestave masi-ve kundër regjimit të Putinit në vitet2011-2012. Censura e kufizuar e in-ternetit në Rusi ka bërë që audien-cat të kenë qasje në burime alterna-tive të informacionit dhe pikëpamjetë tjera - gjë që mediat e kontrol-luara nga shteti janë të detyruara

ta pranojnë, në një farë mënyre.Çështjet me ndjeshmëri poli-

tike dhe kritikat ndaj regjimit polejohen që të artikulohen brendazhanrit më pak të shikuar të lajme-ve “soft”, si për shembull seria e in-tervistave dhe debateve të transme-tuara gjatë fushatës së funditpresidenciale në Rusi.

Sigurisht, audiencat dhe rregul-latorët ndërkombëtarë presin lirinëe fjalës - por audiencat e brendsh-me e shohin gjithashtu si një in-dikator të besimit dhe legjitimitetit.Kanalet televizive shtetërore rusembeten burimet kryesore të infor-macionit për qytetarët rusë - dhepavarësisht një rënie të besimit tëshikuesve, pas mbulimit të anshëmqë iu bë krizës në Ukrainë, pothuajgjysma e shikuesve vendas ende eshohin televizionin si një burim tëbesueshëm informacioni.

2. PËRMBAJTJA E POLITIZUAR ERILINDUR SI ARGËTIM

Studimi im - ende i pabotuar -sugjeron se, që nga zgjedhja e tretëpresidenciale e Putinit në vitin 2012,

ka patur një rritje dramatike të me-sazheve politike në televizionin sh-tetëror rus. Sidomos programimi ilajmeve “soft” është rritur dukshëm.Ky format global mediatik përfshinshfaqje televizive dhe debate televi-zive - dhe është i njohur për aftë-sinë e tij që të angazhojë audiencatë pavëmendshme politikisht, dukenxjerrë produkte me ngarkesë tëfortë emocionale. Shikuesit mundtë mos kujtojnë detajet ekzakte tëasaj që kanë parë dhe dëgjuar, porkujtojnë se si janë ndjerë në lidhjeme to. Këto programe ofrojnë njëformat relativisht të sigurt, për tëvënë në skenë pluralitetin e mendi-meve, që pret audienca.

Këto taktika u përdorën gjatëfushatës së fundit presidenciale nëRusi. Programet kryesore të lajme-ve në televizione u dominuan prejmbulimit pozitiv të Putinit.Ndërkohë, në shfaqjet televizivedhe debate pati kritika të forta ndajregjimit të tij - ashtu si edhe disku-time eksplicite mbi mashtrimeelektorale, që kishin qarkulluar nëInternet dhe në mediat sociale.

Por menaxhimi dhe inskenimi ikëtyre debateve pati efektin që tëneutralizonte kritikat ndaj Putinit.Sepse formatet e debateve kishinprirjen që të nxisnin konfliktin dheshumë shpejt degjeneruan nësharje, fyerje, ndërprerje dhe madjeabuzime fizike. Pjesëmarrësit udukën keq - duke diskredituar vetendhe njëri-tjetrin. Vetëm Putini, qënuk mori pjesë, doli i paprekur. Pokështu, kur rrjeti ndërkombëtar te-leviziv shtetëror i Rusisë, RT (ishRussia Today) transmetoi një inter-vistë të pacensuruar në anglisht mekandidaten e opozitës liberale, Kse-nia Sobchak, mënyra e saj luftarakee të folurit ia dëmtoi besueshmëri -në. Kjo e dobësoi shumë impaktin esulmit të saj ndaj regjimit të Putinit.

3. KONSPIRACIONI ËSHTË MBRETKonsumatorët globalë të me-

diave tregojnë shumë interes nëngjarjet dramatike dhe temat qëgjenerojnë shqetësim për publikun,

si migrimi dhe terrorizmi. Shumëprej tyre janë gjithashtu të tërhe-qur nga teoritë konspirative, qëduket se vendosin rregull mbi kao-sin e realitetit. Raportimi për hel-mimin e Skripalit ofron një ilustrimtë mirë të mënyrës se si mediat eRusisë e orientojnë mbulimin poli-tik, për të plotësuar kërkesat e tyre.Mediat e financuara nga shteti nukkanë kundërgoditur me provatrrethanore që kanë paraqitur brita-nikët për të inkriminuar Rusinë.

Televizionet e brendshme dheRT u kanë ofruar shikuesve teorikonspirative në lidhje me helmi-min. Për shembull, vendimi për tërihetuar vdekjet e dyshimta të 14ish nënshtetasve rusë në Mbretë-rinë e Bashkuar, për përfshirje tëmundshme të Rusisë, u raportuaedhe në Rusi. Mbulimi i tyre ofron-te edhe diskutime të zgjeruara mbipërfshirje të mundshme të shërbi-meve sekrete britanike.

4. GRURË PËR MULLIRIN E RUSISËDeklaratat e dyshimta të bëra

nga Sekretarët e Jashtëm dhe tëBrendshëm të Mbretërisë së Ba-shkuar i kanë dhënë medias rusenjë mjet të dobishëm për të diskre-dituar pozicionin e britanikëve. RTmbuloi gjerësisht reagimet negati-ve nga politikanë të tjerë dhe përdo-ruesit në mediat sociale ndaj këty-re deklaratave, ndërkohë që mediate brendshme të Rusisë iu referuan siprova të armiqësisë së pafre tëPerëndimit. Po bëhet gjithmonë emë e qartë se regjimi neo-autoritarnë Rusi po shfrytëzon tendencatglobale të mediave, si dhe po i për-shtat sipas kushteve të veta. Se saefikase janë mediat shtetërore rusenë formësimin e perceptimit të opi-nionit publik brenda dhe jashtëvendit, kjo kërkon studim të mëtej-shëm. Por është tashmë e qartë seqasjet tradicionale ndaj analizimittë censurës dhe propagandës, nukmund të na ndihmojnë që të kup-tojmë strategjinë mediatike tëKremlinit - realiteti është shumë mëkompleks. (bota.al)

Rubrika "Forum" është krijuar si hapësirë për të botuar letrat, opinionet, reflektimet dhe reagimet e lexuesve dhe qytetarëve. Redaksia mban të drejtën për të redaktuar e shkurtuar, si dhe mos botuar ato shkrime që nuk i përmbahen etikës.

11FORUMKoha, e mërkurë 11 prill, 2018

Si i manipulon mediat Rusia! Nga Vera TOLZ

Deklaratat e dyshimta tëbëra nga Sekretarët eJashtëm dhe të Brendshëmtë Mbretërisë së Bashkuar ikanë dhënë medias rusenjë mjet të dobishëm për tëdiskredituar pozicionin ebritanikëve. RT mbuloigjerësisht reagimetnegative nga politikanë tëtjerë dhe përdoruesit nëmediat sociale ndaj këtyredeklaratave, ndërkohë qëmediat e brendshme tëRusisë iu referuan si provatë armiqësisë së pafre tëPerëndimit

biznese të suksesshme indi-viduale nuk kanë ndonjë per-spektivë të sigurt.

Në kohën kur kryeministriështë në bisedime për rifor-matim të kabinetit qeveritar,para se të vlerësoj rritjen enumrit të deputetëve që mbë-shtesin qeverinë e tij, seriozi-sht duhet të vlerësoj ofertënkadrovike të partive me tëcilët planifikon të zgjerojë ba-shkëpunim, duke mos har-ruar edhe vlerësimin më tëdrejtë të potencialit kadroviktë partisë së tij.

E, si mundet që të flasimpër performansë të qeverisë,kur në krye të një ministrie qëështë bartëse e politikave fi-skale kemi një ministër qëndoshta e njeh mirë teorinëekonomike, por pak mund tëlavdërohet me përvojën e tijnë drejtim të menaxhimit meinstitucionin që e drejton apotë ndonjë institucioni tjetërpublik.

Si mund të pretendojmëkrijimin e një zhvillimi të qën-drueshëm ekonomik kurkemi një zv. kryeministër qëkapitalin e tij e ka krijuar nëkushte të qeverisjes së një qe-verie që lirisht mund ta vlerë-sojmë si më të keqen nëgjithë këtë periudhë të kaluarsa i përket zhvillimit ekono-mik. Dhe mos të flasim përministrin që udhëheq më njëministri që paraqet institucio-nin kryesor të ngarkuar mepërpilimin dhe koordinimin egati se të gjitha politikave zh-villimore n