frd 1 mars.pdf

8/20/2019 FRD 1 mars.pdf

1/16

adresa:

rruga “George W. Bush”,

nr. 15/1, Tiranë

e-mail:

[email protected]

drejtor: Alfred Cako

tel: 04 22 42 444

ÇMIMI: 30 LEKË

Gazetë informative, politike, ekonomike, sociale, kulturore Viti 3, nr. 114. E martë, 1 mars 2016

f. 7f. 7

ËREJTJET

KQZ: Reformaerritoriale nuk

u shoqëruame dispozitaranzitore

EKSPERTËT:

Pronat,vendimettë pavlefshmenëse e shfuqizonKushtetuesja

Në janar 2016defciti tregtar u

rrit me 5%; uleneksportet me 7.8%

Eseja eIsuf Luzajt:Komunizmi,çfarë është?

Qetësohettrajneri Daja,

Bakaj do të jetëgati për derbin

f. 15f. 6

INSTAT SPORT

Reforma në Drejtësi, Komisioni i Veneciaspublikon pesë rekomandimet përfundimtare

f. 2-3

nga Bedri Blloshmi f. 4

nga Gjon Kroi f.

Firua eshqiptarëve

Ja si ka ndodhurnë Spaç më 1973

FOKUS

x

Profili i ri i Shqipërisë

Shqipëria s’ështëkonkurruese me rajonin.Urgjente, arsimi profesional

EKONOMI

Bamir Topi uronPresidentine ri të Kosovës,Hashim Thaçi

ZGJEDHJA

FRD, me platformë konkretepër Reformën ZgjedhorePartitë të shprehen publikisht për ndryshimet në Kod”

f. 10-1

100 VJET NGA LINDJA

Tri propozimet e FRD-së: Korrektim kombëtar,depolitizim të komisioneve dhe lista të hapura

Interesohemi vazhdimisht përritjen ekonomike të vendidhe mirë bëjmë, pasi kjo përfaqëson treguesin kryesor lidhur mpërmirësimin e nivelit të jetesësë njerëzve në vendin tonë. Ppër rritjen demografike të popullsisë shqiptare në këto 25 vjetpluralizëm, a e kemi vrarë ndon jëherë mendjen? Dikur, në vite monizmit ne krenoheshim mkëtë tregues, të cilin, përveç ttjerash e arrinim ...

Me asistimin e sekretar Ylli Mahmudaj dhe mpjesmarrjen e prokurorit parGjykatës së Lartë Zaim Miftari mdatën 23/V/1973 në qendrën e ..

f. 8-9


2/16

1 mars 2016 fryma e re 2

olitikë

Venecia publikonekomandimet përfundimtare:

ë jetë gjithëpërfshirëseNë opinionin përfundimtartë publikuar dy ditë mëparë, ekspertët e Komis-ë Venecias kanë rekoman-ikat kyçe mbi bazën e të

do të miratohet drafti finalmës në drejtësi. Në doku-

prej 20 faqesh janë rendi-opinione që rekomando-

a ekspertët e Komisionit tëas për ekspertët shqiptarë,nyrë që të implementohen

draft përfundimtar, i ciliëjë të mundur dhe ndrysh-

Kushtetutës. Për ekspertëtisionit të Venecias, dëshiraitës për një shumicë prej

e në emërimet e kupolësse në sistemin e drejtësisëkuptueshme, pasi kjo mund

yrojë mazhorancën për tër kompromisin në lidhje me

met e reja që do të pasojnëën. Megjithatë, Komisioni ias në pikën 14 të draftit final,n se paragrafi i shumëdebat-i opinionit paraprak nuk kaanduar një shumicë me 2/3-dyja shumicat cilësuese janëhme dhe metoda e tanishmehjeve që ka propozuar drafti

uar i ndryshimeve (me 3/5-otave)është një zgjidhje eshme nga ana parimore. Nëhe kërkesa për të pasur njëë me 2/3-at e votave, përkëmbëngul opozita, mundmjaftojë për ta arritur këtëKjo shihet në shembullin e

risë, të dhënë në paragrafinmë tepër, kërkesa për 2/3-asur një mekanizëm kundërve të mundshme, mund tëllokimin e të gjithë refor-

omisioni i Venecias theksonka për detyrë të propozojë

gull specifik kushtetues përen e anëtarëve nga Parla-

në Këshillin e Lartë të Dre-Në opinionin paraprak,

oni vetëm thekson nevojëngarantuar një përbërje plu-të KLGJ-së, edhe nëpërm-

atimit të legjislacionit, në

mënyrë që KLGJ-ja të përfaqësojënjë hapësirë të gjerë mendimeshdhe prirjesh të shoqërisë. Komisio-ni i Venecias rithekson se anëtarëte KLGJ-së që zgjidhen nga Parla-menti nuk duhet të zgjidhen vetëmnga shumica parlamentare, ndaj

një shumicë e cilësuar mund të jetë zgjidhje e mundshme që do tësjellë kandidatë me mbështetje ngatë gjitha palët. Megjithatë, përbërjapluraliste e KLGJ-së mund të arri-het dhe me mënyra të tjera, jo pat- jetër duke caktuar një prag të lartëvotash. Drafti i ndryshimeve ka qëtani një sërë elementesh që ndi-hmojnë për ta arritur këtë qëllim.Së pari, gjashtë nga njëmbëdhjetëanëtarë të KLGJ-së (pra, shumicaabsolute) zgjidhen nga gjykatësitnëpërmjet një procedure të hapure transparente, të bazuar në disakërkesa specifike për kualifikim.Prania e fortë e gjyqësorit në KLGJi ul rreziqet për kapje politike. Sëdyti, për sa u përket anëtarëve tëKLGJ-së të zgjedhur nga Parla-menti, procesi për emërimin e tyreështë po aq i rëndësishëm sa dhemën ra e z edh es. Shkë uta e

tyre nga politika mund të sigurohetnëpërmjet një procesi emërimi tëhapur dhe transparent, si një nismëe trupave të pavarur për emërime(universitete, OJQ, shoqata avo-katie etj.), dhe që plotësohen ngaKëshilli i Emërimeve Gjyqësore,

që përbëhet nga anëtarë të drejtë-sisë. Ky proces emërimi garantonqë Parlamenti të zgjedhë midiskandidatëve më të kualifikuar dhe jo vetëm nga të emëruarit politikë.Sipas Venecias, kompozimi plu-

ralist i institucioneve mund të ar-rihet me mjete të tjera, jo domos-doshmërish, duke vendosur njëprag të lartë votimi. “Parlamentimund të konsiderojë gjithashtuopsione të tjera, specifikisht dukesiguruar de facto përfaqësimin

proporcional të partive politike nëKLGJ. Për shembull, nëse çdo de-puteti i jepet e drejta për të votuarvetëm një nga pesë kandidatët,kjo do të siguronte që opozita,duke përqendruar votën e saj në

përzgjedhjen e një ose dy kandidatëve, mund të arrinte përfaqësmin brenda KLGJ-së, ndërkohë qmazhoranca do të mbështeste trkandidatët e mbetur. Me një skenar të tillë, opozita nuk do të ketnjë fuqi bllokuese brenda KLGJ

së, por ajo do të ketë të drejta tcaktuara procedurale dhe pranine saj në KLD, duke siguruar transparencën e punës së këtij organi”thuhet në pikën 17 të draftit finatë komisionit. Një model tjetër

Qëndrimet e Frymës së Re Demokratike për reformënnë drejtësi, në një linjë me Komisionin e Venecia

Byroja Kombëtare e Hetimit

Për prokurorin special të një-sisë që do të hetojë korrupsioninnë nivele të larta, Venecia reko-mandon se në draftin e amenda-

menteve duhet të specifikohetmetoda e emërimit, përfshi me-kanizimin e llogaridhënies. “Sqa-rimi i pavarësisë së prokurorëve tëveçantë nga Prokurori i Përgjith-shëm të përfshira në projekt-

Venecia: Të specifikohen metodat e emërimit dhe llogaridhënies

Reforma në drejtësi

amendamentet e rishikuara ështënjë dispozitë e mirëpritur për zbati-min e rekomandimit në Opinionine Përkohshëm”- thekson Venecia.

Sipas ekspertëve, neni 148 i draftittë rishikuar parashikon zgjedhjene Kryeprokurorit Special nga vetëradhët e “anëtarëve të zyrës”, pornuk siguron mënyrën se si do tëbëhet zgjedhja e tij. “Ajo do të jetë

e nevojshme për të siguruar njëmetodë të zgjedhjes, e cila të për jashtojë sa më shumë ndërhyr jet politike. Metoda e zgjedhjevduhet të marrë parasysh realitetinse ky zyrtar ka të ngjarë që të duhetë nisë ndjekjet penale ndaj prokurorëve të tjerë, si dhe gjyqtarëve. Ajogjithashtu do të jetë e dobishme pëtë shpjeguar se çfarë mase proku

N ë fund, Komisioni i Venecias shpreh angazhimin e tij për të kon-tribuar në ecurinë e reformës dhe shpreson se ky proces do të shoqëro-het nga fryma e dialogut konstruktiv në respekt të vlerave dhe praktikaveeuropiane. Venecia u rekomandon autoriteteve shqiptare vëmendje tëveçantë në çështjet e mëposhtme:a) Në qoftë se palët politike të përfshira në proces nuk bien dakord me një

shumicë të caktuar të cilësuar për zgjedhjet në KLGJ, KLP, KPK dhe Ko-legjin e Posaçëm të Kualifikimit në GJL, atëherë duhet të zgjidhet njësistem proporcional që garanton që opozita të ketë përfaqësim në këtoorgane kolektive, apo çdo model tjetër të përshtatshëm që garanton qëopozita të ketë ndikim në procesin e përzgjedhjes.

b) Drafti duhet të parashikojë mënyrën e emërimit të Drejtuesit të Prokuror-isë së Posaçme Antikorrupsion dhe mekanizimin e llogaridhënies për të.

c) Mandati i organeve të verifikimit duhet të reduktohet në mënyrë të konsi-derueshme dhe anëtarët e Kolegjit të Posaçëm duhet të vijojnë detyrën si gjyqtarë të Gjykatës së Lartë.

d) Gjyqtarët dhe prokurorët që i nënshtrohen procesit të verifikimit duhet të gëzojnë të drejtën e ankimimit në Gjykatën Kushtetuese për sa i përketshkeljes së të drejtave themelore, me disa përjashtime të arsyeshme qëdiktohen nga nevojat e procesit të rivlerësimit.

e) Kompetencat e vëzhguesve ndërkombëtarë duhet të qartësohen.

dokumenti

Konkluzionet e Venecias

Kërkesa për 2/3-at, pa

pasur një mekanizëm kundër

ngërçeve të mundshme,

mund të sjellë bllokimin e

të gjithë reformës. Venecia

thekson se nuk ka për detyrë

të propozojë një rregull

specifk kushtetues

Anëtarët e KLGJ-së që

zgjidhen nga Parlamenti

nuk duhet të zgjidhen vetëmnga shumica parlamentare,

ndaj një shumicë e cilësuar

mund të jetë zgjidhje e

mundshme që do të sjellë

kandidatë me mbështetje

nga të gjitha palët


3/16


politikë

FRD, me platformë konkret për reformën zgjedhoreF

ryma e Re Demokratike,ndryshe nga forcat e tjerapolitike, i ka paraprirë ndry-

shimeve në Kodin Zgjedhor. Tre janë kërkesat e FRD, të cilat kanëtë bëjnë me disa parime të cilatgarantojnë leximin e drejtë të ccdovote. Së pari, FRD ka bërë të qartëse, nëse do të qëndrohet te sistemiaktual, në radhë të parë ka nevojë

për një korrektim kombëtar. Pra,ccdo deputet që shkon në sallënKuvendi duhet të ketë po atë numërvotash me kolegun, pavarësishtnga qarku që vjen. Elementi tjetërqë është shumë i rëndësishëm, katë bëjë me administrimin e procesitzgjedhor. “Vazhdojmë të jemi i vet-mi vend në Europë, që jemi i vetmiqë kemi një administrim politik tëprocesit zgjedhor. Pra, jemi i vetmivend ku lojtarët që luajnë caktojnëedhe arbitrat. Caktojnë duke filluarqë nga KQZ, i cili vjen si një formulëpolitike, duket zbritur në komisio-net e administrimit zonal zgjedhor,deri te komisionet e votimit dhe

aq më keq pastaj, te komisionet enumërimit të votave, ku situata kaardhur që, të jesh anëtar i komis-ionit të numërimit të votave, duhet

të kesh muskuj. Kështu që, ne jemipër një proces administrimi zgjed-hor civil”, thuhet në propozimete FRD. Pika e tretë e propozimevetë Frymës së Re Demokratike, janëlistat e hapura. “Listat e mbyllurai kanë kthyer votuesit në noterë tëlistave partiake të hartuara nga kry-etarët e partive. Votohet për kryeta-rin e partisë dhe as nuk e dimë sekush do na përfaqësojë në Kuven-din e Shqipërisë. Në mënyrë që tëmos ndeshemi më me këtë situatëtë Kuvendit, ku të gjithë e prano- jnë se është i nivelit më mjeran tëmundshëm, dhe nga ana tjetër,paradoksi më i madh është që, një

republikë parlamentare që jemi,në Kuvend ka një gjendje të tillë”,thuhet në propozimet e FRD. Trepikat e propozuara nga Fryma eRe Demokratike, shkojnë në kon-tekstin e një reforme konsensuale,

të qëndrueshme dhe transparente.FRD i bën thirrje faktorëve ven-dimmarrës që të nisë nga puna pahumbur komisioni i osaccëm ar-

lamentar i reformës zgjedhotë nisë në kohë shqyrtimin enativave për ndryshimin e sz edhor.

gjedhjeve të anëtarëve të KLGJ-ë, për Venecian, mund të për-ëhet nga krijimi i dy listave al-rnative të kandidatëve, një nga

oalicioni qeverisës dhe një tjetërga opozita. Këshilli i Emërimit tërejtësisë do të rendisë kandidatët

he do t’i paraqesë dy listat në Ku-end, i cili më pas do të zgjedhëe kandidatët që propozohen nëistën e shumicës” dhe dy ngaista e opozitës”, në të dyja rastetotimi i tyre të jetë me shumicë prej

3/5-ave të votave. Rekomandimet eKomisionit të Venecias janë për-fundimtare dhe ajo që bie në sy ngadrafti voluminoz i eksertëve të huaj,është se reforma në drejtësi duhettë jetë gjithëpërfshirëse. Një fakt tëcilin Fryma e Re Demokratike e ka

theksuar që në fillesat e nisjes sëdiskutimit të reformës. Një reformëgjithëpërfshirëse është garanci për jetëgjatësinë e saj dhe bërjen tëmundur të zbatimit të ligjeve meeficencë të plotë.

rët e tjerë të veçantë janë nënridiksionin e KLP-së. Komisioni

Venecias, në opinionin e tij ështëhprehur mbështetës në theme-min e njësive antikorrupsion.rupet e tyre të prokurorëve gëzo-ë pavarësi të caktuar nga sistemi iokurorit të Përgjithshëm. Modelettilla të zyrave janë të ndryshme. Nësa raste, zyra e prokurorit specialrmalisht është pjesë e strukturësProkurorit të Përgjithshëm, por si

njësi autonome nuk merr instruk-sione nga të tjerët, apo prokurorëtë një niveli të lartë, përfshirë edheqeverinë. Në raste të tjera është njëzyrë e cila operon tërësisht e pa-varur. Saktësimi për pavarësinë eprokurorit special nga Prokurori iPërgjithshëm sjell në draft-amenda-ment, neni 148 i Kushtetutës, pikaE, është një dispozitë e mirëpriturnë zbatimin të opinionit paraprak”,thotë Komisioni.

Fryma e Re Demokratike i

ka paraprirë ndryshimeve në

Kodin Zgjedhor, duke propozuar

korrektim kombëtar të sistemit,

administrim jo politik të procesit

zgjedhor si dhe lisat e hapura për

kandidatët garues në zgjedhje

projektet

FRD: Partitë të shprehen publikisht

për ndryshimet në Kod

Ndonëse prej gati 2 muajsh Kuvendi ka ngritur komisioposaçëm parlamentar për ndryshimet në Kodin Zgjedhende nuk ka nisur nga puna. Si të mos mjaftojë kjo, edhe ppolitike s’kanë dalë me deklarata

publike për projektet për refor-mën zgjedhore. Përveç LëvizjesSocialiste për Integrim, pjesa tjetëre forcave politike parlamentare,është treguar e kursyer, duke mospropozuar modalitetet përkatëse.Nga ana tjetër, kryetari i Partisë De-mokratike, Lulzim Basha, ka zgjed-hur të mbajë një pozicion neutral,ndërsa ish kryetari i PD, Sali Beri-sha, është shprehur se opozita nukdo të propozojë listat e hapura dhedepolitizimin e komisioneve zgjed-hore. Pjesa tjetër e debatit ezaurohet me deklarata propagandvetëm për interes politik. Në këtë drejtim, Fryma e Re Demokri bën thirrje partive politike që të propozojë amendamentet për ndryshimet në kodin zgjedhor.

Tri propozimet e

FRD-së: Korrektim kombëtar,

depolitizim të komisionevedhe lista të hapura


4/16


okus

a si ka ndodhur në Spaç më 1973!nga Bedri BlloshmiM

e asistimin e sekretarit YlliMahmudaj dhe me pjesmarrjene prokurorit para Gjykatës së

artë Zaim Miftari me datën 23/V/1973 nëendrën e Minierës “Spaç”, u shqyrtua nëancë gjyqësore me dyer të hapura çështja

enale që u përkiste të pandehurve:1. Skënder Daja, i biri i Qemalit dhe

Sofijes, i date lindjes 1950, lindur nëranë dhe banues në Fier, me origjinëhatar i varfër dhe profesion marangos,pamartuar, me arsim 7 vjecar i dënuarë parë me 10 vjet heqje lirije, në baze te

eneve 64-10-12 te K.P., dënim të cilin povuan prej datës 24.XII.1970.

2. Dervish Bejko, i biri i Enverit dheIkbales, i datëlindjes 1946, lindur dheanues në Starovë të Pogradecit, merigjinë fshatar i mesëm dhe me profe-on murator i pa martuar, me arsim 6ase fillore, i dënuar më parë me 12 vjeteqje lirije në bazë te neneve 64- 10 dhe77 të K.P., dënim te cilin po e vuan prejatës 19.VIII-1971;

3. Hajri Pashaj, i biri Zenelit dhe ielimese i datëlindjes 1944, lindur neekal të Fierit dhe banues ne Elbasan,e origjinë fshatar I mesëm, me profe-on hekurthyes, i pamartuar, i dënuarë parë me 13 vjet heqje lirije në bazë të

eneve 64-10 te K.P., dënim të cilin po euan prej datës 17.IV.1965;

4. Lush (Paulin) Vata, i biri i Preleshe Ages, i datëlindjes 1933 , lindur dheanues ne Oblik të Shkodrës, me origjinëhoqërore fshatar i mesëm, me profesio-

n mekanik, i pa martuar, me arsim 7ecar, i dënuar me parë me 20 vjet heqjeije në bazë të nenit 64 te K.P., dënim tëlin po e vuan prej datës 11/VII/1968;

5. Hodo Sokoli, i biri i Isufi t dhe Aish-, i datëlindjes 1930, lindur dhe banues

ë Shkodër, me origjinë nëpunës i me-m dhe profesion arsimtar, i martuar,e arsim të mesëm, i dënuar më parë me

6 vjet heqje lirije në bazë të neneve 64-0-14, 73/I dhe 218 te K.P., dënim te cilino e vuan prej dates 4.VI.1966;

6. Syrja Lame, i biri i Estrefit dhe Ifetes,datëlindjes 1935, lindur dhe banues neëmbec te Korces, me origjinë fshatar iasur, me profesion murator, i pa mar-ar, me arsim 7 vjecar, i dënuar me paree 13 vjet heqje lirije në baze të neneve

4-10 te K.P., dënim të cilin po e vuan prejatës 2/XII/1969;

7. Dashnor Kazazi, i biri i Estrefi t dheuzanës, i datëlindjes 1951, lindur dheanues në Tiranë, me origjinë punëtor,e profesion tornitor, i pa martuar, mesim 7 vjecar, i dënuar me parë me 8 vjet

eqje lirije në baze të neneve 64-10 dhe

05/I te K.P., dënim të cilinpo e vuan prej datës 7.XI.1970;8. Pal Zefi , i biri i Gjergjit dhe i Diles,

datëlindjes 1940, lindur dhe banues nërushkull të Durrësit, me origjinë fshatarvarfër, me profesion infermjer, i pa mar-

tuar, me arsim të mesem, i dënuar mëparë me 10 vjet heqje lirije në bazë të ne-neve 73/I dhe 12 te K.P., dënim të cilin poe vuan prej datës 18.VIII.1971;

9. Jorgo Papa, i biri i Spiros dhe i Ga-rufos, i datëlindjes 1941, lindur dhe ban-ues në Tremul të Sarandës, me origjinëfshatar i mesëm, me profesion bujk, ipamartuar, me arsim 7 vjecar, i dënuarmë parë me 15 vjet heqje lirije në bazë tëneneve 64-10 te K.P., dënim të cilin e vuanprej datës 18.X.1962;

10. Luan Burimi, i biri Qemalit dhe iSanijes, i date-lindjes 1937, lindur ne Psartë Zi të Kolonjës dhe banues në Ndërni-nas te Fierit, me origjinë fshatar i mesem,me profesion elektricist, i martuar me 2femijë, me arsim 7 vjecar, i dënuar mëparë me 12 vjet heqje lirije në bazë te ne-neve 73/I dhe 235 te K.P., dënim të cilin evuan prej datës 2/XII/1968.

11. Luan Koka, i biri Habibit dhe iRabijes, i datelindjes 1935, lindur dhebanues ne Vlorë, me origjinë tregëtar imesem, me profesion karpentier-mu-rator, i pa martuar, me arsim 2 klasë tëmesme, i dënuar me parë me 25 vjetheqje lirije në baze të neneve 64-10 te K.P.,dënim të cilin e vuan prej datës 3/X/1960.

12. Sami Danglliu, i biri Selimit dhei Ferides, i datëlindjes 1920, lindur nëMenkulas të Korcës dhe banues ne Plugtë Lushnjes, me origjinë fshatar i varfër,me profesionin murator, i pamartuar, mearsim fillor, i dënuar më parë një herësi kriminel luft e me 30 vjet burgim dhemë vonë dënuar me 25vjet heqje lirijenë bazë të neneve 64-10 te K.P., dënim tëcilin e vuan prej datës 2/XI/1959.

Të akuzuar se kanë kryer krimin eparashikuar prej nenit 76 në kombinimme nenet 72 dhe 73/II te Kodit Penal,kurse të pandehurit Skender Daja, Der-vish Bejko, Jorgo Papa dhe Dashnor Ka-zazi edhe krimin e parashikuar prej nenit

64-10 te K.P.Në përfundim të gjykimit Këshilli Gjy-qesor i Kolegjit Penal të gjykatës së Lartë,pasi shqyrtoi gjithë materialet e çeshtjesdhe pasi dëgjoi prokurorin, i cili përfun-dimisht kerkoi të deklarohen fajtorë tëgjithë të pandehurit dhe për krimet qeakuzohen të dënohen përfundimisht:1. Skënder Daja, me vdekje pushkatim.2. Dervish Bejko, me vdekje pushkatim.3. Syrja Lama, me 25 vjet heqje te liris ë4. Haji Pashaj, me vdekje pushkatim.5. Dashnor Kazazi, me 25 vjet heqje t ë lir-

is ë.6. Pal Zefi , me vdekje pushkatim.7. Paulin Vata, me 25 vjet heqje t ë lirise .8. Jorgo Papa, me 25 vjet heqje t ë lirise .

9. Luan Burimi, me 25 vjet heqje t ë liris ë.10. Sami Dangellia, me 25 vjet heqje te

lirise.11. Luan Koka, me 25 vjet heqje të lirise.12. Hodo Sokoli, me 25 vjet vjet heqje t ë

liris ë.

Mbasi degjoi mbrojtjen dhe fjalën efundit të të pandehurve Luan Koka dheHodo Sokoli që kërkuan pafajësi, ndërsa tëpandehurit e tjerë që nuk kërkuan pafajesi:

PER KETO ARSYEKëshilli Gjyqesor i Kolegjit Penal te

Gjykatës së Lartë, në bazë të neneve 278dhe 279 të K.Pr.Penale:

V E N D O S IDeklaron fajtorë të pandehu-

rit Skënder Daja, Dervish Bejko, HajriPashaj, Pal Zefi , Dashnor Kazazi, Luan

Burimi, Syrja Lame, Sami Dangelliu, Lush(Paulin) Vata, Jorgo Papa, Hodo Sokoli eLuan Noka për pjesmarrje në nje organi-zatë kundër pushtetit popullor, me qël-lim për të kryer krimin e sabotimit eko-nomik dhe në bazë të neneve 76, 72 e 28te K.P. i dënon:

1. Skender Dajën, me vdekje pushka-tim, me konfiskimin e pasurisë se pjesëssë tij dhe me humbjen e së drejtës elekto-rale per 5 vjet kohe.

2. Dervish Bejko, me vdekje pushka-tim, me konfi skimin e pasurisë së pjesësse tij dhe me humbjen e se drejtës elekto-rale për 5 vjet kohe.

3. Hajri Pashaj, me vdekje pushkatim,me konfiskimin e pasurisë të pjesës së tijdhe me humbjen e së drejtës elektoralepër 5 vjet kohe.

4. Pal Zefi , me vdekje pushkatim, mekonfi skimin e pasurisë të pjesës se tij dheme humbjen e së drejtës elektorale per 5vjet kohe.

5. Dashnor Kazazin, 6. Luan Burimin,7. Syrja Lamen, 8. Sami Danglline, 9. Lush(Paulin) Vata, 10. Jorgo Papen, 11. HodoSokolin dhe 12. Luan Koken, me nga 25(njezetepese) vjet heqje të lirisë, me kon-fiskimin e pasurisë së pjesës së tyre dheme humbjen e së drejtës

elektorale për 5 vjet kohe.Te deklarojë fajtorë te gjithë të pan-

dehurit për krimin e agjitacionit e propa-

gandës kundër pushtetit popullor që kasjellë pasoja veçanërisht të rënda dhe nëbazë të nenit 73/II të K.Penal i dënon: Sk-ender Dajën, Dervish Bejko, Hajri Pashai,Pal Zefi , Dashnor Kazazi, Luan Burimi,Syrja Lame, Sami Dangelliu, Lush (Pau-lin) Vaten, Jorgo Papen, Hodo Sokolindhe Luan Kokën me nga 25 vjet heqje tëlirisë, konfi skimin e pasurisë të pjesës sëtyre dhe me humbjen e së drejtes elekto-rale per 5 vjet kohe. Të deklarojë fajtore tëpandehurit Skënder Daja, Dervish Bejko,Dashnor Kazazi dhe Jorgo Papën, për kri-min e terrorit dhe ne bazë të nenit 67 – 10te K.P. i dënon: Skender Dajen me vdekjepushkatim, konfiskimin e pasurise të pje-ses së tij dhe me humbjen e se drejtes ele-

ktorale për 5 vjet kohe.Dervish Bejkon, me vdekje pushka-

tim, me konfi skimin e pasurise te pjesesse tij dhe me humbjen e se drejtes elekto-rale per 5 vjet kohe.

Dashnor Kazazin dhe Jorgo Papen me

nga 25 (njezetepese) vjet heqje te lirise,konfi skimin e pasurise te pjeses se tyredhe me humbjen e se drejtes elektoraleper 5 vjet kohe.

Ne baze te nenit 48 te K.P. për të gjithëtë pandehurit, për bashkim krimesh, idënon:

1. Skënder Dajen, me vdekje pushka-tim, konfiskimin e pasurisë të pjesës se tijdhe me humbjen e së drejtës elektoraleper 5 vjet kohe.

2. Dervish Bejko, me vdekje pushka-

tim, konfi skimin e pasurisë të pjesës setij dhe me humbjen e së drejtës elektoraleper 5 vjet kohe.

3. Hajri Pashaj, me vdekje pushkatim,konfi skimin e pasurisë të pjesës së tij dheme humbjen e së drejtës elektorale per 5vjet kohe.

4. Pal Zefi , me vdekje pushkatim,konfiskimin e pasurisë së pjesës së tij dheme humbjen e së drejtës elektorale per 5vjete kohe.

5. Dashnor Kazazin, 6. Luan Buri-min, 7. Syrja Lamen, 8. Sami Danglline,(Paulin) Lush Vata, 10. Jorgo Papen, 11.Hodo Sokolin, 12. Luan Koken me nga 25(njezetepese) vjet heqje te lirise, konfi ski-min e pasurisë së pjesës së tyre dhe hum-bjen e së drejtes elektorale për 5 vjet kohe.

Perfundimisht, në baze të nenit 49 teK.P. për bashkim denimesh, i dënon:

1. Skënder Dajen, me vdekje pushka-tim, konfiskimin e pasurisë të pjesës se tijdhe me humbjen e së drejtës elektoralepër 5 vjet kohe.

2. Dervish Bejkon, me vdekje pushka-tim, konfiskimin e pasurisë së pjesës së tijdhe me humbjen e së drejtës elektoraleper 5 vjet kohe.

3. Hajri Pashain, me vdekje pushka-tim, konfiskimin e pasurisë te pjesës së tijdhe me humbjen e së drejtës elektoralepër 5 vjet kohe.

4. Pal Zefi , me vdekje pushkatim,

konfi skimin e pasurisë të pjesës së tij dheme humbjen e së drejtës elektorale per 5vjet kohe. Dashnor Kazazi, Luan Burimi,Syrja Lame, Sami Danglline Lush (Paulin) Vaten, Jorgo Papa, Hodo Sokoli dhe LuanKoka, me nga 25 (njezetepesë) vjet heqjetë lirisë dhe konfi skimin e pasurisë tëpjesës tyre, me humbjen e së drejtës ele-ktorale për 5 vjet kohe. Për të pandehu-rit e denuar me heqje të lirisë, vuajtja edenimit fi llon nga data 24 maj 1973. Kyvendim është i formës së prerë.

Vendimi nuk mund të vihet në ekze-kutim për të pandehurit Skender Daja,Dervish Bejko, Hajri Pashaj dhe Pal Zefi, deri sa te kthehet pergjigja nga Presidi-umi i Kuvendit Popullor për faljen e jetes.

U shpall në Spaç, sot më datën24.5.1973

Nd. Gjyqtari Nd. GjyqtariKryetari/Ymer Aliko/ /Mitat Goskova//Hilmi Telegrafi /

Edhe në Ballkan oreksi është i madh, por jo më shumë, se kaq. “Nuk jemi atjku duhej të ishim” shprehej i keqardhur ambasadori rus në Tiranë, kur sekretar

amerikan i Shtetit Xhon Kerri ndodhej në kryeqytetin shqipta


5/16


fokus

Firua e shqiptarëvenga Gjon Kroi I

nteresohemi vazhdimisht për rritjenekonomike të vendit, dhe mirë bëjmë,pasi kjo përfaqëson treguesin kryesor

dhur me përmirësimin e nivelit të jetesës njerëzve në vendin tonë. Po për rritjen

emografike të popullsisë shqiptare në këto5 vjetë pluralizëm, a e kemi vrarë ndon-herë mendjen? Dikur, në vitet e monizmite krenoheshim me këtë tregues, të cilin,ërveç të tjerash e arrinim edhe duke luf-ar “dhëmb për dhëmb” me teoritë mal-

siane të planifikimit familjar. Kështu qëavarsisht disa gjërave negative që kishte

sistem politik, rritja demografike e po-ullsisë përfshihej në grupin e gjërave tëira të tij. Në saj të politikave nxitëse eimuluese në këtë drejtim, gjatë viteve tëonizmit, popullsia e vendit tonë u katër-

shua në numër, duke u shtuar me afro 3ilionë banorë. Kështu që për 45 vjetë medhë, deri në fund të viteve ’80, popul-

sa shqiptare është shtuar për çdo vit meeth 67,000 vetë. E shprehur në një formëetër, kjo shifër tregon, se në periudhën eonizmit, çdo vit shtohej një qytet i tërëe njerëz; madje një qytet i nivelit mesatar,

ala vjen, aq sa ç’ishte popullisa e Lushnjësë atë kohë. Por ajo që duhet theksuar më

j lidhet me faktin se kishim të bënim meë popullsi energjike, nga më të rejat nëoshë mesatare, krahasuar me vendet e

era të kontinentit europian.Po sot, ç’po ndodh me rritjen demo-

afike të popullsisë së vendit tonë?Të zë trishtimi kur njihesh me treguesin

esatar të lindshmërisë, që përbën “fab-kën” e shtimit të popullsisë së një vendi,cili sipas statistikave zyrtare më të fundithtë rreth 1.5 për qind për çdo çift bash-

ëshortor në Shqipëri. Kjo shifër tregon popullsia e vendit tonë po zvogëlohet

djeshëm, pasi me treguesin e lindshmërisërej 1.5 fëmijë, nuk arrihet të sigurohet asprodhimi i çiftit, që minimalisht kërkony fëmijë. Përtej këtyre statistikave pesi-iste, situata është akoma dhe më e rëndë,

ër shkak të emigrimit të moshës së re dhebetjes këtu të moshave më të vjetra. Dukeluar nga ’91-shi e deri më sot, popullsia

hqiptare ka rënë me gati 25 për qind të saj.ë këtë ritëm rënie të popullsisë, llogaritet

ë në fund të shekullit të 21-të, në vendinnë të mos ketë më shumë se një milionëerëz, po aq sa ç’kanë qënë në 1938-ën.

Shpresojmë që kjo dramë të mos ndodhiurrë, por faktet e mësipërme nuk na bëjnëpak optimist. U mbush plotë njëçerek

hekulli që shqiptarët po bëjnë poshtë eë poshtë në numër, edhe për faktin se poin nga vendi i tyre për shkak të kushtevevështira social-ekonomike drejt një jete

ë të mirë. Mjafton të kujtojmë se përgjatëësaj periudhe kanë ikur rreth dy milionëhqiptarë, një pjesë e mirë e të cilëve as nukanë ndërmend të kthehen më mbrapsht.

Dhe kjo lloj hemoragjie e njerëzve, nëend që të vijë duke u ndalur, paradoksal-

isht po shtohet gjithnjë e më shumë. Situ-ata është kaq e rëndë, sa që po të ekzistoninmundësitë për të mos patur pengesa realepër të ikur, vendi mund të boshatisej ngashumica e moshave të reja, brenda një kohemjaft të shkurtër. Një sondazh i Fondacion-it gjerman Fridrih Ebert ka zbuluar kohët efundit faktin, se rreth 60 për qind e të rinjvetanë duan të ikin nga Shqipëria. Natyrisht,dëshira për të ikur nuk është e re; pra nuk ipërket vetëm periudhës së tranzicionit, por

ç’ka të lë një shije të keqe në këtë drejtimlidhet me faktin se kjo dëshirë bëhet gjith-një e më e ethëshme, pavarsisht kalimittë viteve, kur realisht duhej të ndodhte ekundërta. Mjafton të kujtojmë se vetëmvitin e kaluar, përveç 100 mijë shqiptarëveqë u dyndën për azil politik në Gjermani,mbi 200 mijë të tjerë zgjodhën mundësinëe aplikimit nëpërmjet Llotarisë Amerikaneduke shprehur indirekt dëshirën e largimitnga Shqipëria. Nga ana tjetër, emigrantëte fillimviteve ’90 po përpiqen të fitojnështetësinë e vendeve ku punojnë e jetojnë.Konkretisht në Italinë fqinje, për shembull, janë bërë shtetas italianë rreth 22 mijë emi-grant shqiptarë. E njëta gjë po ndodh edhenë vendet e tjera të Bashkimit Europian, ku

kanë emigruar shqiptarët.Dëshira për ikje apo arrati ka ekzistuar

edhe në kohën e monizmit, por atëherëmundësitë konkrete ishin “zero”, përveçrasteve kur dikush kishte vendosur tashkëmbete ikjen jashtë vendit edhe me jetën e tij apo, thënë ndryshe, me ikjen në“botën tjetër”. Shumë të rrallë kanë qënë

ata që kanë mundur t’i mbijetojnë arratisënë kohën e komunizmit enverian. Ndërsanë periudhën e pluralizmit, dëshira për tëikur erdhi së bashku me mundësitë që krijoilëvizja e lirë e njerëzve.

Në këto kushte politikanët e kohës sësotme nuk kanë asnjë mjet tjetër për ta nda-lur këtë rrjedhë, përveç se të zhvillojnë eko-nominë dhe të rrisin mirëqënien e populla-tës. Po kur një publicist i njohur në Shqipëribënte para disa javësh thirrje për të ikur “nga

sytë këmbët”, kuptohet që situata social-ekonomike e qytetarëve shqiptarë ka ard-hur duke u përkeqësuar edhe më shumë sesa ka qënë më parë. Kjo është tragjike, pasinë një kohë, që duhej të rikuperoheshin firotdemokrafike për shkak të largimit masiv tëshqiptarëve në vitet e para të tranzicionit,duke krijuar kushtet social-ekonomike përkthimin e tyre në atdhe, po krijohet një situ-atë e tillë, e cila po i bën të pendohen dheata që zgjodhën të mos iknin së bashkume të tjerët, apo nuk i kishin mundësitë tëiknin më parë. Dhe për të ilustruar këtë qësapo thamë mjafton të citojmë diçka të lex-uar këto ditë në shtypin e shkruar: “Javën qëshkoi, -përshkruhet në të, - një grua e sapo-futur në të dyzetat, poete, me doktoraturë,

e lexuar, me interesa, një njeri që megjithëmend mund të konsiderohet si e elitëssë shoqërisë, ma tha me drojën e pothu-ajse një sekreti se kish kaluar ca javë në njëvend në skaj të Europës Veriore. Do t’i lija tëgjitha këtu për një vend si pastruese hoteliatje, m’u rrëfye”. Ky fakt tregon, se kur jetesaështë bërë e pamundur për intelektualë të

këtij formati, merren me mend vëshe panumërta, me të cilën përballen ne zakonshëm nga qyteti apo fshati banë Shqipërisë. Dëshira e njerëzve ikur nga atdheu i tyre dhe azilkërkirritje i shqiptarëve, në një kohë që Shqështë një listën e vendeve kandidat panëtarësuar në Bashkimin Europian, ron një realitet krize të rëndë.

Rënia e ndjeshme e numrit të popshqiptare si rezultat i pakësimit të l

mërisë dhe tendencës së kërkimit dhetë shtetësisë nga emigrantët tanë, pnjë ndër problemet më shqetësuese tësë sotme. Natyrisht, në këtë rast nukshumë e rëndësishme se kush konstavërtetat e dhimbshme të kohës sonë, pe rëndësishme se çdo gjë mendoj segjetja e rrugëzgjidhjeve për përbarealist të problemit të krijuar nga q jet e njëpasnjëshme të tranzicionit, t janë përpjekur ta fshehin gjithnjë reaPa përgjegjësi nuk kanë qënë as oporadhës, që misionin e tyre demokratofertën e duhur politike të ndryshisituatës e kanë zëvëndësuar me pritjtë menaxhuar pakënaqësitë në rritje tlikut, si alternativë pushteti. Po kështu

interesave të ngushta private i kanë zduart edhe media, shoqëria civile, bderi dhe tek çdo individ i thjeshtë. Në ffundit, rënia drastike e numrit të popshqiptare, është një tregues, ku askumund t’i dredhojë përgjegjësisë, pavase pjesa më e madhe e kësaj përgjegjëskon qeverive.


6/16


ktualitet

N

ë muajin janar 2016,eksportet e mallrave ar-ritën vlerën 16 miliardë

uke u ulur me 7,8 % në kra-me janar 2015 dhe 8,1 %

uar me dhjetorin e një vitië.

as raportit të INSTAT mbië e jashtme, importet eve në muajin janar të këtijtën vlerën 35 miliardë lekë,ulur me 1,5 % në krahasimar 2015 dhe 34,6 % në kra-me dhjetor 2015. INSTAT

on se defiçiti tregtar i këtijështë 18 miliardë lekë, duker me 5,0 % krahasuar me015 dhe duke u ulur me 48,0ahasim me dhjetor 2015.

kimi i grupeve kryesore nëimin vjetor të eksporteve:

vjetore e eksporteve prejkëtë muaj është ndikuar

ht nga grupet “minerale,djegëse, energji elektrike”

0 pikë përqindje, “materia-rtimi dhe metale” me -6,4ërqindje, “makineri, pajisjeesë këmbimi” me -1,3 pikëdje. Në ndryshimin vjetor tëteve kanë ndikuar pozitiv-upet “tekstile dhe këpucë”0 pikë përqindje, “ushq-je, duhan” kanë kontribuar0 pikë përqindje, “lëkurëikuj prej tyre” me +0,6 pikë

dje.

kimi i grupeve kryesore nëimin vjetor të importeve:

vjetore e importeve prejkëtë mua është ndikuar

tistikat

Investimet e huaja direkte në

ekonominë shqiptare pësuanrënie me 11 për qind gjatë vitit2015, sipas statistikave të qeverisëshqiptare të përpunuara nga Fon-di Monetar Ndërkombëtar. Inves-timet ranë për të dytin vit radhazinë 2015 ndërsa fluksi i tyre zbritinë 720 milionë euro nga 812 mil-ionë euro që u llogaritën më 2014.

Sipas projeksioneve të FMNparashikohet një rritje e lehtë eflukseve të investimeve të huajapër vitet 2016 dhe 2017 për shkaktë kulmit të punimeve në dy ve-prat e mëdha, Gazsjellësi Trans Adriatik dhe projektet e hidrocen-traleve të kompanisë Statkraft në

Devoll. Për pasojë Fondi parashi-

kon rritje të hyrjeve valutore ngainvestimet me 19 për qind këtë vitdhe vitin tjetër me 4.5%. Ndërsapritet që kurba e investimeve tikthehet rënies në vitet 2018-2019.

Ndërsa hidrokarburet kanë

qenë sektori që kanë kontribuar

më shumë në rritjen e investime-ve të huaja deri tani, duke përbërëmë shumë se 50% të investimeve,pesha e tyre rezulton në zvogëlim,si rrjedhojë e rënies së çmimevetë naftës, që i ka bërë sipërmarrjet

më pak të interesuara për të reali-

zuar investime kapitale.

Sipas analizës që ka bërë Banka e Shqipërisë në tremujorin tretë, investimet, për herë të parnë vitet e fundit, kryesohen ngenergjetika, kryesisht hidrocentralet, ku ndikimin më të madvlerësohet ta ketë dhënë DevolHydropower.

Sipas Bankës së Shqipërisëprurjet në formën e investimevdirekte gjatë kësaj periudhe kanardhur nga sektori i energjetikëme rreth 61%, ai i hidrokarburevme rreth 21%, të ndjekur nga sektori bankar dhe i telekomunikacionit, që kanë tërhequr përkatësisht 8% dhe 2% të flukseve hyrës

të investimeve të Huaja Direkte.

vestimet e huajaekte bien me

% më 2015

Në janar 2016 deficiti tregtar u rritme 5%; ulen eksportet me 7.8%kryesisht nga grupet “materialendërtimi dhe metale” me -3,5 pikëpërqindje, “produkte kimike dheplastike” me -3,1 pikë përqindjedhe “ushqim, pije duhan” me -0,1

pikë përqindje. Në ndryshiminvjetor të importeve kanë ndikuarpozitivisht grupet “makineri, pa- jisje dhe pjesë këmbimi” me +3,0pikë përqindje, “tekstile dhe kë-pucë” me +1,3 pikë përqindje,

“minerale, lëndë djegëse, energjielektrike” me +0,5 pikë përqindje.

Tregtia e jashtme e mallrave:Në muajin janar 2016, vendet

me të cilët Shqipëria ka pasur rritjemë të madhe të eksporteve, nëkrahasim me janar 2015 janë Italiame 8,1 % dhe Greqia me 17,9 %.Ndërsa vendet me të cilat ekspor-tet kanë pasur uljen më të madhe

janë Kosova me 7,4 %, Gjermaniame 1,5 %, dhe Kina me 36,8 %.

Gjatë muajit të parë të vitit,vendet me të cilët Shqipëria kapasur rritje më të madhe të im-

porteve, në krahasim me janar2015 janë Italia me 18,3 %, Gjer-mania me 3,1 % dhe Polonia me34,8 %. Ndërsa vendet me të cilatimportet kanë pasur uljen më tëmadhe janë Kina me 4,2 %, Turqia

me 5,6 % dhe Greqia me 3,8 %.Shkëmbimet tregtare me ven

det e BE-së zënë 67,4 % të gjithtregtisë. Në janar eksportet drevendeve të BE-së zënë 86,2 % t

eksporteve gjithsej dhe importenga vendet e BE-së zënë 58,6 % timporteve gjithsej. Partnerët kryesorë tregtarë janë Italia (42,3 %Kina (7,4 %) Greqia (6,4 %), dhTurqia (5,7 %).

INSTAT:


7/16


Kosovë

Bamir Topi uron Presidentine ri të Kosovës, Hashim ThaçiK

ryetari i Frymës së Re De-mokratike, Bamir Topi, kauruar zgjedhjen e ish kry-

ministrit Hashim Thaçi, si Presi-ent të Republikës së Kosovës.h-presidenti Bamir Topi veçoindësinë e nxitjes së dialogut

olitik në urimin për Hashimhaçin. Për zotin Topi, presidentihaçi të përballet me sukses meidat e forcimit të shtetit dheë Kosova të vazhdojë përpjek-t drejt integri mit euroatl antik.jithashtu, Topi ka vlerësuarontributin e Hashim Thaçit nërinë dhe pavarësinë e Kosovës.Është një moment historik përosovën dhe gjithë kombin shq-tar që në krye të shtetit zgjid-

et një figurë me kontribute përrinë dhe pavarësinë e Kosovës.ëshiroj të shpreh dëshirën për

ukses të plotë në detyrën tuajhe të përballeni me sukses meidat e forcimit të shtetit dhe qëosova të vazhdojë përpjekjetrejt integrimit euroatlantik”,uhet në mesazhin e kryetarit

Frymës së Re Demokratike,amir Topit. Gjithashtu, ish kreushtetit ka qenë këmbëngulës

ë mesazhin e tij të urimit përhaçin, për nxitjen e dialogutolitik mes mazhorancës dhepozitës. “Kosova ka nevojë sotër uljen e tensioneve politikehe nxitjen e bashkëpunimit,e qëllim përafrimin e sfidave

integrimit të vendit në BE”,jon më tej mesazhi i Bamiropit. Hashim Thaçi u zgjodh tëremten e kaluar Presidenti i ri iosovës, me 71 vota në raundin

tretë të votimit në Kuvend, pasështimit të raundit të parë dhedytë për zgjedhjen e presiden-

t. Hashim Thaçit i duheshin1 vota që të zgjidhej president.Falënderoj deputetët për be-min ndaj meje. Ju falënderojve ambasadorë të nderuar që

ëndruat gjatë gjithë ditës me neë këtë seancë dhe të gjitha par-të politike në vend, veçanërishtDK, LDK dhe Listën serbe. Juguroi se besimi juaj do të jetëë shpresë e re dhe optimizëmri për republikën e Kosovës,

uke respektuar Kushtetutënhe institucionet e pavarura të

osovës, për të ndërtuar Kosovënre në NATO e BE. Do punoj më

humë në institucionalizimin ealogut politik si kushti për zh-llim të qëndrueshëm për ven-n tonë”, tha Thaçi në fjalën për-

shëndetëse para kuvendit. Thaçiështë Presidenti i Katërt i Repub-likës së Kosovës, prej se Kosova

është shpallur e pavarur, kurse ipesti në historinë e Kosovës. Paratij, pozitën e Presidentit e kanë

Partia Demokratike është si tretë që e dërgon në GjKushtetuese Ligjin për PronëPresidentit dhe Parisë RepubNdërsa analizon situatën e lri për trajtimin e pronës, kocionalisti Sokol Azizaj, thotë nuk mund të jetë tërësisht funal për shkak se nuk është ploende me aktet e duhura nënEksperti thotë se gjatë këtyreligjit të pronës në tërësi i jan38 ndërhyrje, disa prej të cikushtetuese. “Ende nuk kanaktet nënligjore në zbatim ti cili sot ka hyrë në fuqi dhe në fletoren zyrtare. Në lidhpronat në historinë e legjislshqiptar janë konstatuar mndërhyrje dhe janë përpununënligjore të cilat në përmbatyre mund të kenë qenë dermë dhe jo kushtetuese”,- sh Azizaj. Ndërkohë që vendimedhshme të Agjencisë së Trtë Pronës do të ishin të pavlenëse Gjykata Kushtetuese pkërkesën e Presidentin dhe szon Ligjin e ri për trajtimin e P“Presidenti i Republikës ka bmomente, ka kundërshtuar mjet dy momenteve formae kuvendit: Së pari në dispoveçanta ka kërkuar konstat jokushtetueshmërisë së ligjit dyti ka kërkuar pezullimin e tnarët të presin në një farë mënmomente: Aktet nënligjore ntim të ligjit dhe vendimin e Gj

Kushtetuese”, - thotë ai.

Ligji për Prona

Ekspertët: Vendimet

e pavlefshme nëse

Kushtetuesja e shfuq

Vërejtjet

KQZ: Reforma territoriale nuk u shoqërua me dispozita tranzitoNë raportin e saj vjetor, KQZ- ja vëren se reforma territo-riale u shoqërua me ndryshimeminimale të Kodit Zgjedhor dhemungesa e një dispozite tranzi-tore për saktësimin e kushtevetë kandidimit, si pasojë e heqjessë komunës si njësi vendore,në disa raste solli problema-tika në zbatimin e dispozitave.

Këto probleme u shfaqën përregjistrimin e kandidatëve tëpropozuar nga partitë poli-tikë, të cilat zotëronin mandatevetëm në organet e ish-komu-nave, (kryetar, këshill) tashmënjësi administrative të bashkive,për të cilat do të kandidonin.Gjithashtu, procesi i regjistrimittë kandidatëve për kryetar dhelistave shumemërore të kandi-datëve për këshillat e bashkive,nxori problemin e institutit tëdorëheqjes dhe zëvendësimit tëkandidatëve. Kjo problematikëe evidentuar dhe nga raportii OSBE-ODIHR, është trajtuargjerësisht nga KQZ-ja, dukeparashikuar dhe rekomandi-met konkrete për ndryshimet emundshme në Kodin Zgjedhor.Sipas KQZ-së, Kodi Zgjedhorduhet të ndalo ë ë komisio-

Moment historik që në krye të shtetit zgjidhet një figurë me kontribute për pavarësinë e Kosovës

mbajtur, Ibrahim Rugova, Fat-mir Sejdiu, Behgjet Pacolli dhenë fund Atifete Jahjaga. Lideri iPDK-së, Hashim Thaçi për herëtë parë kishte fituar në zgjedhje efundvitit 2007, kur e kishte nxjer-rë partinë e tij fituese përballëLDK-së dhe partive tjera. Në atëkohë ishte bërë Kryeministër dhekishte shpallur pavarësinë më 17shkurt 2008. Edhe në zgjedhjete vitit 2010, Thaçi përsëri ishtezgjedhur Kryeministër derisa nëatë kohë kishte thënë se një man-dat është pak për Shef të Qeverisëe tre janë shumë. Në mandatine tretë në Qeveri, Thaçi kishtevendosur të bëhet Zëvendëskry-eministër si kusht për t’u bërëPresident më vonë, bazuar nëmarrëveshjen me LDK’në. Nëkoalicionin me PDK – LDK përherë të parë dikush nga Partiae themeluar nga Rugova kishtemarrë udhëheqjen e Qeverisë.Thaçi do të jetë President deri nëprill të vitit 2021.

dhe ekspertizën e partnndërkombëtarë, KE dhe OSdraftuar ndryshimet e nevoligjore për krijimin dhe funkmin e Qendrës së TrajnimEdukimit Zgjedhor, të cilatparaqiten në një material truar. KQZ-ja vlerëson se përe këtyre propozimeve Komtë Reformës Zgjedhore, bush një nga rekomandirëndësishme të OSBE/Oit të vitit 2011, që në diskumbi reformën zgjedhore dupërfshihen jo vetëm partitëtike, por gjithashtu dhe KomQendror i Zgjedhjeve (KQZtoritetet përkatëse shtetëro

ru et e interesit.

neri i KQV të emërohet edhe sinumërues. “Angazhimi i buri-meve njerëzore për dy aspekte tëprocesit, si anëtarë të QV dhe sinumërues, puna intensive, mepërgjegjësi, në vijueshmëri dhe meorare të zgjatura, padyshim reflek-ton lodhje dhe rënie të ritmit gjatëprocesit të numërimit”, sugjeronKQZ-ja. Për KZAZ-të me numër tëmadh QV, KQZ-ja thekson se zgjid-hje do të ishte shtimi i numrit tëtavolinave. “Afati i përcaktuar nëKodin Zgjedhor për përfundimine procesit të numërimit duhet tërishikohet, pasi duke konsideruarhipotetikisht se çdo procedurëshkon në normalitet, pa kontes-time, a mun esa ë det ro në

hapjen e kutive të materialeve tëvotimit, ky afat ligjor nuk mund tëarrihet”, propozon KQZ-ja lidhurme reformën e ardhshme zgjed-hore. KQZ-ja gjithashtu risjell nëvëmendje çështje të tjera, objekti diskutimeve gjithëpërfshirëse nëtryezat teknike të organizuara ngaKQZ-ja me mbështetjen e OSBE-sëpërgjatë vitit 2014 dhe që si paketëpropozimesh i janë dërguar Ku-vendit të Shqipërisë për t’u vlerë-suar dhe materializuar në KodinZgjedhor, por që vijojnë të mbetentë patrajtuara. Këtë paketë, të riv-lerësuar pas ndryshimeve të KoditZgjedhor të 2015-s, KQZ-ja do t’iapërcjellë Komisionit të ReformësZ edhore. K Z- a, me asistencën

Propozimet

institucionit t

zgjedhjeve pë

ndryshimet e reja nKodin Zgjedho


8/16


konomiCilët janë sektorët që do të formësojnë rritjen ekonomike të qëndrueshmnë të ardhmen afatmesme e afatgjatë. Si do të zëvendësohen remitanca

ndërtimi e sektorë të tjerë që po shkojnë drejt maturimi

burimet e deritanishme tëritjes janë drejt shterimit, kjoshtë bërë e ditur prej disaQë vendit i duhet një modeldo ta riorientonte drejt një

mi të qëndrueshëm, edhe kjohtë më një sekret.

ajo që po mungon janë për-për një strategji gjithëpërf-

afatgjatë, me angazhimstitucioneve politikëbërëse,ëve, bizneseve, grupeve tët për të përcaktuar se cilat do

prioritetet në afatin e mesëmgjatë, si mund të zhvillohendhe si mund të ndërhyjë qe-i do të integrohen kurrikulatre me këto përparësi e kështu

hë.dobësitë strukturore aktuale,ria duket tepër larg ten-globale, që po promovon një

m të qëndrueshëm, që plotë-vojat e së tashmes, pa kom-ntuar aftësitë e brezave qëër të plotësuar nevojat e tyre,promovon uljen e varfërisë,

e punësimit dhe përdoriminrejtë të burimeve.një shoqëri konsumi, Shq-e ka të bazuar ekonominë eaktivitetet e shërbimeve dheisë. Pesha e sektorit pa njëshpejtë pas viteve 1990 dhe

sht zë 52% të strukturës sëmit të Brendshëm Bruto. Mbidërmarrjeve operojnë në ak-

e shërbimeve dhe sektori kazhuar 57% të fuqisë punëtored. Linja e tregtisë dominonn, ku tregtia e automjetevesurive të paluajtshme kanë

më të madhe në PBB me% secila.arësisht zhvillimit spontananishëm, vendi i ka të gjitha

për t’u kthyer në rrugë tëdhe të shfrytëzojë përparësitëuese që i ka falur natyran, pasuritë natyrore, pozicio-

ografik) dhe ato njerëzoree arsimuar dhe me njohje të

e të huaja).ësitë strukturore, si eksport-iversifikuara dhe me vlerë tëhtuar, mungesa e kompanivetikuara, duhet të kthehen nëzhe përmes vizionit afatgjatë.ipëria ka mundësi të zh-eksportin e shërbimeve të

ogjisë së Informacionit, shër-të cilave janë më të paguarat.e rajonit po injektojnë në

mitë e tyre miliona euro ngami i eksportit të shërbimeve

or Shqipëria ende mbetet eilluar edhe në këtë aspekt,

kak të trupës së kufizuar tëve njerëzore që iu duhen gji-

e botërorë të IT–së. Shërbimetësisë po bëhen gjithnjë e mëuara në Shqipëri, sidomos passë tregut në këto shërbime.

met sociale me fokus kujdesin

moshuarit shihen me perspe-ër rritjen e vlerës së sektorit.rbimet mjekësore, Shqipëria

avantazhuese për shkakversiteti i Mjekësisë nxjerr

njerëzore konkurruese meeuropiane.

Bujqësia, dikur e lënë pas dore,është kthyer sërish në vëmendje tësipërmarrjeve dhe po tërheq inves-time të shumta, por ka nevojë përorientim dhe investime drejt ciklittë mbyllur, ku mbështetja e shtetitmbetet parësore.

Industria e nxjerrjes së naftës

dhe mineraleve ka dëshmuar deritani të ketë qenë peng i kontrat-ave koncesionare, të hartuara keq,që kanë sjellë pak vlerë të shtuarpër vendin, që është i bekuar ngaburime të shumta natyrore. Për mëtepër, koniunktura e pafavorshme eçmimeve në tregjet ndërkombëtaree zbehin më tej rolin e këtij sektorinë ekonomi.

Teksa rajoni po e amortizonrënien e çmimeve të naftës dukeu diversifikuar drejt industrisë,kryesisht asaj të automjeteve dheprodukteve mbështetëse të saj, Shq-ipëria, të paktën në afatin e mesëmnuk e kap këtë ritëm për shkak tëmungesës së burimeve njerëzore tëpërshtatshme http://www.moni-

tor.al/renditja-sipermarrjet-shqip-tare-xhungla-e-rajonit/. Më shumëshanse ka diversifikimi i call center,përtej thjesht thirrjeve telefonike,por duke ofruar për të tretët edheshërbime profesionale me vlerë tështuar më të lartë, si ato informatikeapo financiare.

Infrastruktura dhe energjiambeten prioritete të përhershmestrategjike që mund ta kthejë ven-din në një nyje rajonale. Shanset përzhvillimin e turizmit janë zbehurpas masakrës në një pjesë të madhetë bregdetit, megjithatë ai vijon tëmbetet prioritet, sidomos e kombin-uar me turizmin ushqimor.

Në këtë speciale, me rastin e15-vjetorit të saj, revista “Monitor”tenton të sjellë një panoramë tësektorëve prioritarë dhe ndërhyr- jeve që ekspertët rekomandoj në,në mënyrë që ato të nxisin një zh-villim të qëndrueshëm, pa kom-promentuar burimet për brezin eardhshëm, që është kryefjala e tëgjitha ekonomive sot në botë.

EKSPORTET, NEVOJË PËR DIVERSIFIKIM DHE VLERË TË SHTUAREdhe pas gati tri dekadash,

eksportet shqiptare nuk po dalin ngarrethi vicioz, ku i ka futur shfrytëzimii pasurive natyrore dhe krahut të lirëtë punës, teksa ka munguar sofisti-kimi, investimet në teknologji që dotë rrisnin vlerën e shtuar dhe diver-

sifikimi sipas vendit të origjinës. Tëgjitha këto i kanë lënë eksportet tëvarura nga zhvillimet e një grushtikompanish dhe nga kërkesa e fqinjittonë, Itali. Bankers Petroleum real-izoi në vitin 2014 rreth një të pestëne shitjeve jashtë vendit, ndërsa Italia

është pritësi i më shumë se gjysmëssë eksporteve.

Edhe në krahasim me vendete tjera të rajonit (me përjashtim tëMalit të Zi), Shqipëria ka pozicioni-min më negativ, si në treguesin eeksporteve të mallrave në raport meProdhimin e Brendshëm Bruto, ash-

tu dhe në gj eografinë sipas shteteve.Me shitjet jashtë vendit, që janë sa18% e Prodhimit të Brendshëm Bru-to (PBB), pavarësisht përmirësimitnë vite, Shqipëria renditet shumëmë poshtë se Maqedonia, Serbia eBosnjë-Hercegovina.

Në Indeksin e Konkurruesh-mërisë të publikuar së fundmi ngaForumi Ekonomik Global, Shqipëriarenditet e 72-ta në botë në treguesine eksporteve të të mirave dhe shër-bimeve në raport me PBB-në, dukembetur prapa të gjitha vendeve tërajonit.

Ndryshe nga Shqipëria, që lun-dron e pasigurt drejt shtetit përtejdetit, të goditur nga kriza e borxheve(drejt Italisë shkuan 52% e totalit të

eksporteve në 2015-n) fqinjët kanëgjetur një mburojë më të sigurt,Gjermaninë, që është motori eko-nomik i Europës.

Në Maqedoni, Gjermania ështëpartneri i parë për eksportet merreth 30% të totalit, ndjekur nga Ser-bia me 14%, më pas renditen Bull-garia, Italia etj.

Gjermania është partneri i parëpër eksportet edhe i Serbisë, me 11%të totalit, po të njëjtën peshë zënëdhe eksportet drejt Italisë, ndërsaBosnja është partneri i tretë, merreth 9%.

Edhe në Bosnjë, Gjermania dheItalia kryesojnë listën e eksporteve,me 15% të totalit secila.

Gjermania është një ndër des-tinacionet kryesore të eksporteveedhe për Bullgarinë e Rumaninë,ndërsa përveç Shqipërisë nukështë në listën e pesë të parave asnë Malin e Zi.

Megjithatë, duhet theksuar sekëto vende kanë pasur lidhje të her-shme biznesi e tregtie me Gjermani-në, që nga koha e ish-Jugosllavisëdhe e kanë më të zhvilluar edhe in-dustrinë e rëndë. Në Shqipëri, Gjer-mania ishte partneri i tetë i eksport-eve në vitin 2014, me 2.8% të totalit,nga vendi i katërt që zinte në 2005-n,me rreth 3.3% të totalit.

Fqinjët kanë avancuar dhe nësofistikimin e shumëllojshmërinë eprodukteve që shesin kryesisht në

Europë. Në Serbi, kryesojnë produk-te të tilla si automjetet, gomat, hek-uri dhe çeliku, veshjet, gruri, frutate zarzavatet, metalet, pajisjet elek-trike, armët etj. Në Maqedoni mbi-zotërojnë produktet ushqimore,pijet, duhani, tekstilet, industria

Profili i ri iShqipërisë

përpunuese, hekuri, çeliku, pjesët eautomjeteve etj.

Në Shqipëri, shitja e pasurivenatyrore ka dominuar në 2015-n.Produktet minerale (lëndët djegëse,xeherorët, gëlqere, çimento) për-

bënin gati 30% të totalit të eksport-eve. Metalet bazë (bakri, nikeli, zinku,giza, çeliku), me një nivel relativishttë ulët përpunimi, zunë rreth 14% tëtotalit. Pesha e tyre ra në 2015-n, sirrjedhojë e rënies së çmimeve, dukelënë zbuluar eksportet në total, qëranë me rreth 5% vitin e kaluar.

Ndonëse pesha e këtyre produk-teve, që kryesisht janë pasuri naty-rore, në eksporte është e lartë,kontributi i tyre në ekonomi ështëminimal, sidomos në drejtim të të ar-dhurave buxhetore. Buxheti i shtetitsiguron nga renta minerale rreth 100milionë euro në vit, apo maksimumi3-4% të të ardhurave totale, ndërsatë hyrat e tjera janë të papërfillshme,teksa shumë prej kompanive, tëpërfshira në industrinë me kapitalintensiv (çka nënkupton se kërkojnëshuma të mëdha parash dhe burimetë tjera financiare për të prodhuarnjë mall a shërbim, por jo shumëburime njerëzore) deklarojnë hum-bje, apo fitime minimale.

Tekstilet dhe këpucët janë njëtjetër grup i rëndësishëm, që sigu-ruan 37% të eksporteve në 2015-n, duke pasur si avantazh kryesorkoston e lirë të punës. Gjithsesi, kjoindustri e mbështetur në punën in-tensive ka qenë veçanërisht e rëndë-sishme për të punësuar një shtresëtë varfër dhe të brishtë të shoqërisë.

Në total, shitja e pasurive naty-rore dhe shfrytëzimi i krahut të lirë

të fuqisë punëtore na sigurojnë rreth80% të eksporteve.Edhe lista e 100 eksportuesve

më të mëdhenj, publikuar pakkohë më parë nga “Monitor” kanxjerrë qartë dobësinë strukturoretë eksporteve shqiptare. Në listë

ka pak kompani të mëdha për ngqarkullimi vjetor, mbizotërojnsipërmarrjet e naftës që nxjerrinpërpunojnë, apo thjesht rieksportojnë karburant, nuk mungojnricikluesit. Nga kompanitë bujqë

sore ka vetëm tregtues të bimëvmjekësore (edhe këta që përdorinjë burim shterues), por mungojnindustritë e mirëfillta përpunuesushqimore, që nuk po arrijnë të ça jnë jashtë vendit. Të shumta jankompanitë prodhuese të çimentos, që lulëzuan në Shqipëri, pasgjetën kritere më pak të rrepta pëndotjen e mjedisit dhe shfrytëzmin e lëndës së parë. Mbizotërojnnë numër sipërmarrjet e prodhimtë veshjeve të këmbëve, që muntë konsiderohet si industria që kpërparuar më shumë vitet e funditeksa ka arritur të mbyllë ciklin dhtë rrisë vlerën e shtuar.

MBYLLJA E CIKLIT TË KËPUCËVE,HAPËSIRA PËR BIZNESET MBËSHTETËSETeksa industria e prodhimit t

këpucëve po kalon drejt ciklit të mb yllur të prodhimit, është rritur kërkesa për produktet mbështetëse, njpjesë e të cilave fare mirë mund tprodhohen në vend, çka do të reduktonte kostot për sipërmarrësit. Donika Mici e kompanisë së këpucëvDonianna (që jo vetëm ka mbylluciklin, por edhe ka dalë si prodhuesmë vete) thotë se mund të nxitelinja të tjera prodhimi edhe për 7nënprodukte, që duhen deri në ciklin final të këpucës. Mici thotë setë gjitha këto produkte importohenga vendet e tjera për të realizuakëpucën e gatshme në treg. Që ng

etiketa e çmimit, lidhëset, kartonëe paketimit, mastiçi, perçinat, zinxhirët e shumë artikuj të tjerë muntë prodhohen në vend, pasi e kantregun e garantuar dhe me marzh tlartë fitimi. Krijimi i klasterave pëtë nxitur rritjen e ciklit prodhues n


9/16


ekonomi Flet Dekani i Inxhin Mekanike, Andronaq L

nd është një formë e njohur nëkonomitë e tjera prodhuese.

Mici sugjeron se, Ministria e Bu-ësisë duhet të krijojë terrenin edhe

ër të nxitur përpunimin e lëkurësë vend, ashtu siç ka bërë për bul-

etrat. Nëse industria e përpunimitlëkurës do të zhvillohej në vend,

osto për këtë lëndë të parë që iuhet lëkurës do të ulet me 40%.

Daniel Guçe, drejtor i Depar-mentit të SME-ve dhe Zhvillimit

Eksportit, Agjencia Shqiptare ehvillimit të Investimeve (AIDA),ohon se po bëhet një analizë përktorin e lëkurë-këpucës, për tëlin dikur Shqipëria i plotësontetë nevojat e tregut të brendshëme lëndë të parë. Sot, kjo gjë bëhet

mundur vetëm në masën 10%. “Neo shikojmë të gjitha mundësitë qëkli të mbyllet brenda vendit dhe tëund të dilet për eksport. Parashi-

ohet që brenda dhjetorit të këtij vitipërfundojnë analizat për këta dyktorë e më pas do të vazhdohet metjerë”, pohon ai.

INDUSTRIA MBËSHTETËSE E AUTOMJETEVE, PAK SHANSETë paktën tre kompani të mëdha

prodhimit të aksesorëve për in-ustrinë e makinave, CapCon, John-n Control dhe Lear kanë studiuar

e vitet e fundit tregun shqiptar përhapur linjat e tyre të prodhimit, në

ërkim të kostove më të lira të fuq-ë punëtore. Por, siç kanë pohuarurimet pranë kompanive, në me-n e disa arsyeve ata kanë zgjedhur

mos investojnë në Shqipëri, përhkak të mungesës së fuqisë punë-re të kualifikuar. Tani të tre kom-

anitë në fjalë kanë hapur aktivitetetë Maqedoni, duke punësuar mijëraersona. Johnson Control njoftoi përapjen e një fabrike të dytë, pas suk-sit të asaj në Stip, ndërsa ishte nëtin 2014 sipërmarrja më e madheë atë vend nga qarkullimi vjetor .

Endërsa rajoni po thith gjith-një e më shumë industri mevlerë të lartë për ekonominë, Andronaq Londo, dekan i Fakultetittë Inxhinierisë Mekanike, pohonse Shqipëria e ka humbur konkur-rueshmërinë në burimet njerëzore,që duhen për të përballuar kërkesate gjigantëve botërorë të industrisë.Londo, për këtë situatë, radhiti njësërë shkaqesh që na dizavantazhoj-

në në raport me rajonin. E para ështëhumbja e traditës. Shqipëria, paraviteve 1990, për shkak të izolimit tëtejskajshëm, e zhvilloi ciklin e mbyl-lur për të gjitha linjat e ekonomisë,ndryshe nga fqinjët. Në përgjigje tëkërkesave të kohës, sistemi arsimornë të gjitha nivelet ngriti një fuqipunëtore të kualifikuar për të gjithësektorët. Në të gjithë zinxhirin e ar-simit ka më shumë rëndësi arsimiprofesional i mesëm, vuri në dukjeprofesori. Shqipëria, para viteve ‘90,e kishte përsosmërisht të zgjidhurmirë këtë pjesë. Ekzistonin shkollate mesme dyvjeçare, tha Londo, nëtë cilat përgatitej fuqia punëtore ekualifikuar. Në këtë nivel kishte mëshumë praktikë dhe pak teori. Kjo

kategori nxirrte saldatorë, hidrau-likë, elektricistë me nivel të lartëkualifikimi. Më pas, niveli i mesëmi arsimit ishte i përshkallëzuar nëciklin katërvjeçar profesional ku,kualifikoheshin mekanikë dhe pro-fesionistë të nivelit të lartë në gjen-dje për të zbatuar të gjitha projektetinxhinierike. Londo tha se tradita kaqenë shumë e mirë dhe aftësitë pro-fesionale të inxhinierëve shqiptarë janë treguar përmes ndërtimit tëveprave të mëdha në rang europiansi hidrocentrali i Fierzës, etj. Studi-met thonë se vendi pati krijuar nëatë kohë një nivel profesionistësh nërang më të lartë se industria e kohës.

Por pas viteve ‘90 terapia e sho-kut, zeroi të gjithë zinxhirin e mirëtë vlerave. Ekonomia, nga prodhimidhe cikli i mbyllur, kaloi tek konsumidhe sistemi arsimor orientoi më tëmirët, drejt shkencave sociale. Nivelimë i ulët, mesatar apo poshtë saj uorientua drejt shkencave ekzakte.E kundërta duhet të ndodhte, – thaLondo. Nënvlerësimi i Fakultetevetë Inxhinierisë ka krijuar hendekunqë nuk mund të riparohet shpejt,shpjegon Dekani. Ai tha se vendet erajonit dhe specifikisht Maqedonianuk kanë vepruar në këtë mënyrë.“Me informacionin që kam unë,Maqedonia ka mbajtur në konser-vim dhe nuk i ka shkatërruar fabri-kat e trashëguara nga e shkuara, porndërkohë ka ruajtur edhe nivelin

në arsimin profesional”, tha Londo.Dekani shpjegon se në të gjitha ta-kimet rajonale ka vënë re që vendete tjera kanë një nivel më të lartë tëarsimit universitar dhe kërkimitshkencor në degët e inxhinierisë dhenë arsim profesional.

Shqipëria s’është konkurruese merajonin. Urgjente, arsimi profesiona

Londo pohoi se aktualisht, siste-mi arsimor i lartë, konkretisht inx-hinieria mekanike, i ka mundësitëe kufizuara për shkak të mungesëssë theksuar të infrastrukturës dhelaboratorëve. Një inxhinier i mirënuk mund të mjaftohet vetëm nëaspektin teorik, tha Dekani. Ai pohoise universiteti përpiqet t’u shkojëpas prioriteteve të qeverisë. Në këtëperiudhë është parë se, ekonomiapo orientohet drejt prodhimit dhe

zgjerimit të tregut të energjisë, ndajedhe studentët janë këshilluar tëdiplomohen në degë të inxhinier-isë elektrike. Londo tha se qeveriaduhet të ketë një prioritet të qartëdhe shumëvjeçar në mënyrë qëedhe sistemi arsimor universitar t’upërgjigjet nevojave reale të tregut.Por profesori pohon se, është shumëe rëndësishme që qeveria të orien-tojë arsimin e mesëm profesional,si hallka kryesore për të formuar

krahun e kualifikuar të punëscilin ekonomia në këto momeshumë nevojë.

C ALL CENTER INTELIGJENT, APO NJË “INDI E VOGËL”Call Center (qendrat e th

telefonike) janë kthyer në seme rritjen më të shpejtë vitetdit, duke shfrytëzuar avankonkurrues të fuqisë së lirë pu

dhe njohjes së gjuhës italiane.i kompanive Call Center po rrshpejtësi deri në dyfishim në ndërsa çdo sipërmarrje rapoështë rritur minimalisht 10%Sipas INSTAT, në vitin 2014 op414 biznese Call Center në tëvendin, ose 35% më shumë semë parë. Krahas rritjes në Tira janë dhe më shumë qendra usitare) ky lloj shërbimi po zgjnë të gjithë vendin.Industriatë sofistikohet më tej, duke shërbime më të specializuarathjesht njohjes së gjuhës italia

Deloitte Albania, shoqëri smesh auditimi e konsulenceciare, ka sot mbi 100 të puqë punojnë për simotrën D

Italy. Ata duhet jo vetëm tgjuhën, por të jenë ekonomisinformaticienë të mirë, teksa jnë shërbimet e auditit, konsudhe të IT-së dhe zbatojnë proSAP në aplikimet e biznesit pëpanitë kliente të Deloitte ntë mbikëqyrur nga ekspertëianë. Kosto e lirë e fuqisë pumbetet avantazhi kryesor, tekpunonjës në Itali paguhet mbeuro, ndërsa në Shqipëri, një diplomuar, me pak trajnim mofrojë të njëjtin shërbim me gje kësaj pagese.

Shërbimet e design kanëtë kryhen nga sipërmarrje tare për llogari të klientëve itIntercom Data Service (IDS), tori më i madh Call Center nka diversifikuar shërbimet sëmi, përmes një marrëveshjeGoogle për ofrimin e shërbimteknologjisë së informacionitcilin ka punësuar inxhinierë, ka sjellë inxhinierë nga Italiatrajnuar punonjës shqiptarëdo të dëgjojnë administratkompanisë që ka nënshkruarëveshje me “Google”, të gjrinjtë do të suleshin në FakuInxhinierisë Informatike, mtikës informatike, e çdo sektotë bëjë me disa shërbime tekn

Sot, kësaj kompanie i duhxhinierë, konsulentë për tëshërbimet “Google”, e këtu n

sim për operatorë me pagë m30-50 mijë lekë. Duke parë min e sektorit informatik, disamarrës në këtë sektor theksodo të ketë hapësira të mëdha xhinierët e informatikës, progesit, konsulentët IT.

Flet Dekania e Fakultetit të Informacionit

Kërkesa e të huajve për IT në rritje

B

ota në epokën e teknologjisë dhe internetit po ofron gjithnjë e më shumëmundësi për biznes dhe punësim. Ashtu si edhe në shumë linj a të tjera,

vendet e zhvilluara të Europës po kërkojnë shërbime të Teknologjisë, Infor-macionit dhe Komunikimit (TIK) edhe në rajon. Këto vitet e fundit, eksportii shërbimeve të IT po zgjeron gjithnjë e më shumë hapësirën në eksportin eshërbimeve në tërësi. Shqipëria, si porta hyrëse në rajon, është e para në tëcilën investitorët interesohen. Dekania e Fakultetit të Informacionit dhe tëTeknologjisë, Rozeta Miho tha se, këto dy vitet e fundit shumë kompani tëhuaja janë interesuar pranë fakultetit për të kontraktuar në punë program-ues. Kërkesa për këtë lloj shërbimi është në rritje, – tha dekania dhe kualitetiprofesional që fakulteti shqiptar i TIK ofron është i lartë. Mirëpo Miho tha se,pagat që kompanitë e huaja ofrojnë për programuesit shqiptarë janë duk-shëm më të ulëta se në Itali apo edhe në rajon. Në Shqipëri, një programuespaguhet mesatarisht 60-70 mijë lekë në muaj, ndërsa në rajon dhe vende tëtjera, kjo punë është shumë më e paguar. Miho tha se Fakulteti i TIK e ka pro-gramin e mësimdhënies sipas modelit të Universitetit të Torinos në Itali. Stu-dentët që mbarojnë nivelin bachelor mund të vijojnë studimet për master nëshumicën e vendeve të zhvilluara të Europës, si Francë, Gjermani, Austri etj.

Ajo tha se, diploma shqiptare e nivelit të parë njihet në vendet e tjera,ndryshe nga diplomat e fakulteteve të tjera. Mirëpo ky fenomen ka bërë që

studentët më të mirë të ndjekin studimet master jashtë vendit, duke zgjed-hur të mos kthehen më në Shqipëri.Dekania tha se në Shqipëri, tregu i punës nuk ofron rroga stimuluese për

burimet njerëzore shumë të kualifikuara. Duke qenë se Europa është afërgjeografikisht me Shqipërinë, gjithnjë e më shumë studentët e mirë zgjedhintë punojnë jashtë Shqipërisë. Ajo tregoi se kapaciteti vjetor i diplomave ështërreth 180 studentë në vit për të tre degët e TIK-ut.


10/16


ulturë

Komunizmi,çfarë është?K omunizmi është një filozofi jete an-tinatyrale, kundër ligjeve të natyrës,e dënuar të falimentojë, sepse ështëfalse me premisat logjike, e gabuar dhemel në arkitekturën e ideve dhe fiksion

ate të sëmurë. Epistemologjia na më-igjet e natyrës nuk janë të barabarta meshkencave dhe kurrë nuk venë në akordo; na mëson edhe se ligjet e shkencaveë absolutisht të vërteta, por relativisht:

k bëjnë 4 as në fizikë, as në kimi. Nukn barazi absolute në asnjë ligj të jetësnatyrës (mendo inteligjencën mendorere dhe shtazore). Porse kjo mosbarazi jepë harmonioze të çdo jete organike. Po të

këtë ekuilibër, vemi në gabim të sigurt.izmi, marksizmi, leninizmi janë të dënu-utopi, nga të gjithë heronjtë e mendimit

ujve të 19-të dhe të 20-të. Epistemologjiasi kritikë matëse: peshim distance në tëmensionet e esencës dhe ekzistencës sëë së shkencave, provon që komunizmi,

nda marksizmin, engelizmin, leninizmin,bazat e nevojshme për t’u quajtur filozofi,uk paraqet asnjë strukturë aparati origji-endimit ndërtonjës, por është vetëm një

m idesh sofistike të prejardhura nga bazabjektive dhe nga statistika të pasakta dheerpretuara në kohë të caktuar, në vend

uar, në funksion të caktuar. Kështu, ko-mi mbetet vetëm një fushatë politike përë kur u konceptua, u shkrua dhe u për-një popull të prapambetur: anakronik

etërimin perëndimor dhe teknologjinëne. Po të kuptohet mirë Sooren Kierkeg-

rtin Heideger, Jean Paul Sartre, GabrielBenedeto Croce –(për të përmendur

pak heronj të mendimit) zbulohet mirëpjegohet qartazi dobësia, sipërfaqësia,nëria, falsiteti integral i komunizmit, ike shkuar nëpër shoshën e logjikës sëuktohet në hime dhe nuk mbetet tjetër,jë novelë fiksioni e një imagjinate të

që nuk respekton as ligjet më të thjeshtadimit natyral (senso commune), palelogjikës shkencore. Statistika e komu-që jep përfundimin në Mbivlerën, ështëvështronjëse (unilaterale – të një ane tët), është sipërfaqësore, përgjithëson-i vështron gjërat në përgjithësi dhe jo

izë e në veçantësi, sikurse janë virtytet emologjisë, prandaj nuk është shkencore

pretimin gjenetik, duke mos përmendurështë as matematikisht e saktë. Materi-është vetë një filozofi gjysmake, sepseose harron, ose nuk sheh si i verbuar ngahe mirazhet aspak vlerat e instinktit, in-magjinatës, evolucionit krijues të neuro-terve femra, që, me një fjalë, me një termk, quhen SHPIRT, vlera, aktivitete men-etës ndjenjëse (sensibiliteti krijonjës) qëjuar qytetërimet (21 sipas Toynbee) dhes qytetërimin e 21-të euro-amerikan. Poim nga materializmi i gabuar në inter-n materialist të historisë, atëherë gabi-

Komunizmit zmadhohen shumëfish nëerisa arrijnë aberracione mendore nëë, si një shkëmb me borë, që, duke u rrë-a mali, duke u rrukullisur, mbledh borëe bëhet aq i madh sa më shumë distancën tatëpjetë. Për të provuar këtë të vërtetë,

htë nevoja që njeriu të jetë as filozof, asmolog, mjafton t’i hedhësh një sy Historisë

ncave, për të parë e kuptuar që qytetëri-k e kanë krijuar masat proletare, porsekrijuar gjenitë individuale me dritë trurirmale. Kjo është një nga padrejtësitë e

ë në funksion të dinamikës si është

netropia në fizikën e nxehtësisë së pakthyeshme,që është Drejtësia e Shenjtë, e cila formon ekui-librin dhe harmoninë e Përparimit. Vini një mil-ion proletarë bashkë për njëqind vjet imagjinarë,në kazerma studimi dhe pritni që ata të shpre-hin një sistem filozofik ose një krijim shkencorsi telefoni i Belit, penicilinën e Flemingut, oseligjet elektromagnetike të Ajnshtajnit. Pritni qëmasat proletare të përparojnë (jo që të krijojnë)teknologjinë moderne. Pritni që ata bashkë të

shkruajnë një poezi; poezi, jo himne diktatorëveqë u ngjajnë kakarimave të patave natën kur endiejnë dhelprën përreth qymezit…

Po të vemi nga Komunizmi si filozofi ag-nosticiste që polli (dështoi) Marksizmin dheEngelizmin si teori ekonomike dhe politikedhe nga kjo fazë mendoni, të shohim në prak-tikë, marksizmin si aparat shteti, do të gjejmënë praktikë falsitetin e teorisë, në falimentin etrishtuar konkret. Brenda gjatë 70 vjetëve, ashtusi prova laboratorike me më shumë se treqindmilionë derra të Guinesë ose minj të butë, kyregjim e pruri të gjorin popull rus në mjeriminekonomik më të tmerrshëm që njeh historiauniversale, duke mos përmendur këtu degjen-erimin mendor, moral dhe fizik. Gorbaçovi tha:“Komunizmi falimentoi në misionin e tij histo-rik: nuk kemi sapun në spitale që të lajnë duartmjekët, nuk kemi bukë në vatër, nuk kemi një

buzëqeshje miqësore në popull…”.Kur kapitalisti i vërtetë dhe i lirë vete në sh-

trat, nuk e zë gjumi, duke menduar disa orë sesi ai të përmirësojë fabrikën e tij që kjo të prod-hojë prodhime më të mira e më të lira. Nuk karëndësi fakti që këtë sakrificë e bën për interesine tij financiar, sepse ai nuk do të shpjerë në varrose në qiell thesarin e tij për të blerë një aparta-ment luksoz në Parajsë, por ka rëndësi shqetësi-mi, kërkesa, rropatja etj., për përmirësime,përparimin që ai bën në shërbim të shoqërisënjerëzore. I dimë të gjitha të metat e Kapital-izmit, porse këto të meta janë aq të vogla dheaq të kollajshme për t’i korrigjuar që t’i prano- jmë përkohësisht, derisa me një proces evolutivtë arrijmë në ligje më të sakta që të rregullo- jnë marrëdhëniet mes punës e kapitalit, siçpo ndodh në Shtetet e Bashkuara të Amerikës

së Veriut, në Kanada dhe në Europën Perëndi-more. Po të zemërohemi për të metat e kapi-talizmit dhe të hidhemi në ekstremin e kaositkomunist, vemi kundër ligjeve të natyrës, sepseata kapitalistë dhe ky sistem e bënë Amerikënnë 100 vjet shtetin më të fortë në botë, popullinmë të lumtur në botë, teknologjinë më të lartënë botë dhe vendin fatbardhë, sa që të quhet Vendi i Perëndisë = God’s Country. Të refuzoshkapitalizmin e demokracive për të metat e tij,është njëlloj sikur një vashëz refuzon të marto-het me një djalë me cilësi mendore, shpirtërore,morale ose punëtore, sepse djali ka flokët e kuq,ose sytë të verdhë, ose hundën e madhe!

Marksi “gjenial” parashikoi që sa më shumëtë përparojë teknologjia, aq më shumë vobe-gësi do të kenë popujt, sepse punëtori do tëzëvendësohet me makinën automatike… dhetani ne shohim që ndodhi e kundërta: në vendet

më të përparuara në teknologji (SHBA, EuropaPerëndimore) masat proletare kanë standard jetese më të lartë. Në këto vende masat prole-tare kanë, sipas rastit, prej 20-30-40 për qindkursime bankare, shtëpi dhe makinë modernedhe siç tha Gorbaçovi: “punëtori amerikan kakonfort më të mirë se unë që jam kryetar shteti”.

Si konsekuencë e gabimeve, të metave dhefalsiteteve të filozofisë marksiste, shtetistët ko-munistë edhe sikur të ishin gjeni (gjë që s’kandodhur deri më sot, sepse në këtë rast do të

hiqnin dorë nga UTOPIA) janë të detyruar tëfalimentojnë siç falimentuan të gjithë në botë,sepse nuk e kanë fajin ata 100 për qind, porse eka fajin TEORIA, e cila e ka mikrobin e kancerit nëbërthamën e farës së saj. Ky kancer fare në teoriforcohet në praktikë, si çdo farë tjetër ideje ose or-

ganike dhe jep rezultatin e saj. Kështu që shtetistëtkomunistë, përpara falimentit politik, ekonomik,shoqëror, shkencor, artistik, përpara frikës së po-pullit të deziluzionuar e të zhgënjyer, transformo-hen në tiranë (satrapë, kasapë, gjaksorë, cinikë)dhe, për të shpëtuar lëkurën e tyre dhe të klikës,krijojnë policinë sekrete, e cila bëhet aparatimbishtetëror; shteti rrëgjohet në një aparat bu-rokratik, qeveria rrëgjohet në një zyrë ekzekutivesi një kryepunëtor dhe të tërën nën tmerrin e Ti-ranit, ky nën tmerrin e vetes së tij, që jep si pasojëeliminimin fizik të çdo njeriu mendonjës, qoftëky edhe shoku i tij. Roli i policisë sekrete është zh-dukja e vlerave mendore dhe morale, e mendimittë lirë, sepse këto vlera për ligje natyrore i përkasinidealit antirobëri, qoftë dhe jo liri perfekte.

Ku dhe kur ndonjëherë në histori kemi bërëpërparim e mirëqenie ekonomike, politike,

mendore në regjime tiranike?Në gjysmën e parë të shekullit XX, Historia, që

është bija e Politikës, pranoi të vërtetën e madheqë Italia, Gjermania dhe Japonia kishin të drejtëpër luftën që shpallën, sepse nuk kishin mjaft“tokë” për të ushqyer popujt e tyre as me bukëthatë. Filozofia e Historisë dhe Epistemologjiaprovuan që me po atë tokë të vogël, këta popuj jetojnë 200 % më mirë me demokraci, sesa kurpatën koloni dhe jetonin në mizerje, duke ushtuar pas Luftës së Dytë popullsia afër 42% nëItali, 38% në Gjermani dhe 31% në Japoni.

Engelizmi (ose Socializmi Shkencor) ështënjë teori ekonomiko-shoqërore anakronike dheutopike, që gabimisht pretendon të përkufizojëdhe të caktojë ligjet që do pjellin Kodet e legjis-luar në mes kapitalit e të punës. Falimentoinë të gjitha Legjislaturat e shteteve komuniste

dhe popujt e Europës Lindore e Juglindore qëishin më të përparuar se popujt e prapamb-etur të Bashkimit Sovjetik (një Babiloni racash,besimesh, gjuhësh, traditash etj.) e kuptuanshpejtazi pas pak vitesh robëri komuniste-ruse,p.sh.: Hungaria, Polonia, Balltikët, Gjerma-nia Lindore, Çekosllovakia (dhe Jugosllavia eakrobatit majmun Josif Broz Tito), porse nukdilnin dot më nga thonjtë e Moskës. Me zhvil-limin e teknologjisë moderne në vendet e lira,punëtorët që kanë tri koqe në karroqe, trans-formohen në aksionistë të industrisë, tregtisë,duke kursyer dhe blerë aksione në bursat evlerave tregtare. Sipas statistikave, në SHBAka, sipas shteteve 15-20-30 deri 42% të punë-torëve aksionistë (pjesëtarë pasurie) të grupevekonglomerate kapitaliste; në Europë statistikattregojnë më pak përqindje punëtorësh të kapi-talizuar, megjithëse, ironikisht, Europa Perën-

dimore ka legjisluar relacionet në mes të punëse të kapitalit më në favor të punëtorit, sesa janënë SHBA. Provë e kësaj të vërtete është fakti qënë vendet e lira popujt dhe masat punëtore për-bëjnë turizmin më pasanik të botës. Shifrat estatistikave duken të pabesueshme: nga SHBAfluturojnë në të gjitha kontinentet 58% punë-

torë amerikanë. Në Europë, vitin e kaluar hyninë Itali dhjetë milionë automobila në javë ngveriu e verilindja; por më impresionante janshifrat që vetë italianët dilnin nga veriu me deri 8 milionë automobila në javë dhe niseshinga veriu i Italisë për në jug 8 deri 10 milionautomobila në javë. Shumica e këtyre janë “pro

letarë”, sipas termit marksist.Leninizmi është një kopje e keqe e këtyre t

teorive: Komunizëm –Marksizëm –Engelizëmqë, transformuar në platforma politike – administrative dha si rezultat gabime, falimentime dhe llahtare më të shproporcionuar, sese parashikonin sociologët, psikologët, shtetistëe lirë të Europës Perëndimore dhe amerikanë jo vetëm pruri vobegësinë ekonomike lindorderi në uri buke, por shtypi dhe zhduku vleramorale, intelektuale, shpirtërore, sa milionnjerëzish nuk prodhuan dot as shkrimtarëpoetë, as teknologë gjatë 70 vjetëve në rusi, 5vjetëve në Europën Lindore e Juglindore. Shistatistikat e Çmimeve Nobel, shih teknologjinruse, industrinë e rëndë, industrinë e lehtëMundohen vetëm të vjedhin me anë të spunazhit formulat fizik-kimike të luftës, si energjinë nukleare etj. Hrushovi tha se kemi nevo jë të mësojmë nja dhjetë vjet nga amerikanëpër të arritur të prodhojmë ushqimin e nevo jshëm në agrokulturë, industri, konfort dhe impresionua kur pa një fermë, ku njëqind mijpula lëshuan vezët kur dëgjuan sirenën-urdhë

Stalinizmi, kopje e keqe e leninizmit dha atpërfundim që dimë: statistikat që dha Hrushovthonë që në vitin 1950 ekzistonin në Rusi 219 fusha përqendrimi, afër 40 milionë njerëz kryenipunë të detyruar, 8 deri 12 orë në ditë punë, ppagesë, me ushqim nën 600 kalori në ditë. Po tmendojmë që, për të ushqyer këto pellgje me eementë njerëzorë, gjatë 50 vjetëve, duke zëvendësuar të vdekurit me të gjallë të rinj, me “fajin” qishin mendonjës të lirë, ose pa faj, me artimetiktë thjeshtë, pra, numri i atyre viktimave të gjorakalon 90.000.000 (nëntëdhjetë milionë frymë).

Po të zbresim nga Stalinizmi me njëfarë rrethnjerëzish kompetentë tek tirani i vogël i populit tonë dhe në 14 grupet etnike të Europës, paPerdes së Hekurt, do të gjejmë një nga pikturamë të shëmtuara të komunizmit dhe të komunistëve që administruan 45 vjet të mjerin popushqiptar: uri buke, robëri aziatike parakristiane

Më 21 shkurt, u mbushën plot 100 vjet nga lindja e prof. dr. Isuf

Luzajt, një prej intelektualëve më të mëdhenj shqiptarë të shekullit XX.

Dr. Isuf Luzaj


11/16


Filozofi, poeti, politikani dhe atdhetari i shquar është pak i njohur me Shqipë

arsye politike, por shumë i njohur në botë e sidomos në S

rror nazist, degjenerim fizik e moral, zhdukjevlerave morale shqiptare: Besë, Nder, Bur-

ri, Dinjitet – Pudor – Drejtësi – deri gjykimingjik. Kanë vdekur një përqindje shqetësonjësenjerëzve nga Azeimer Disease (çmendje, hum-e kujtese dhe ndërgjegjeje) që njeriu vegjetonnjë bimë deri sa vdes, për mangësi ushqimi.

Duket e pabesueshme që tirani vocrrak dhehandarët e tij kanë depozituar në bankat e Eu-pës miliona dollarë në po atë kohë kur vdisninshnjat nga tuberkulozi për mungesë antibio-

kësh e të tjera, dhe populli vdiste për bukën eojës dhe vlerat morale e intelektuale në atd-eun tonë të gjorë, ose jetonin në anonimi, nërr, shurdhë, qorra dhe memecë, ose vdisnin nëurgje, ose në plumb e litar, ose pasi konverto-eshin në kufoma ambulante, mbaronin në pleh.

Ana tjetër e medaljes është tallja cinike oseonia e fatit që ka akoma, disa Iliro-Thrakë mend-tredhur ose ndërgjegje shterpe që mbahen përërparim të Epokës së Tmerrit, sepse u vunë disavulla për mure, u shtruan disa udhë qorre, u

dezën disa llamba elektrike ose u shpuan disaima në dhe për të nxjerrë metale e mineraleatë afro gjysmë shekulli pune me 10 dollarë nëuaj rrogë. Në SHBA rroga e punëtorit të thjeshtëlon me 3.75 dollarë në orë, ligjërisht, porse nëalitet nuk ekziston punë që të mos paguhet prejdollarë në orë deri 37 dollarë në orë. Ata mendjemykur të gjorë shohin vetëm

apa, duke e krahasuar epokën e Tmerrit meë të shkuarën, porse nuk kanë mendjen femër

u pjellë imagjinata se ç’do ish bërë në Shqipërienda 47 vjetëve me një shtet-shtet, me njëqi legjislative europiane, me një qeveri de-okratike moderne, me një brez rinie të shën-

oshë, në një vend të Europës, prej ku me ajër,e tokë ose me det, në pak orë arrin në Romë,

aris, Londër, Berlin, duke pasur atdheu ynëimën më të mirë të botës, me një sasi të lumturzervash të nëndheut në metale e minerale; qëhtë toka ose shprehja gjeografike më e pasur

botës, po të marrim në konsideratë proporcio-n me vendet e tjera; vajguri, çimento, krom,

ori (ar) etj. Përpara panoramës gjeopolitike,konomike e shoqërore – fetare, psikologjike,orale, shpirtërore, një shqiptar që njeh jetën në

otën e lirë, po të mendojë shumë fatin tragjikkombit, ose sëmuret, ose prishet nga mendtë,e vdes nga dëshpërimi, po nuk pati fuqi vull-

eti të mbijetojë si nëna pas vdekjes së djalit të

vetëm që e rriti pa baba. Përndryshe, duhet tëketë lindur njeriu me ndërgjegje të fshehur nënlëkurën e elefantit, që të mos ndiejë as gëzi-min e përkëdheljes, as kërbaçin që rreh. Është

ligj i natyrës që mediokriteti bashkohet kundërgjenive dhe fiton mbasi është shumica: Sokrati,Krishti, Galileo Galilei, Xhordano Bruno, MartinLuteri, Savonarola dhe legjione martirësh, në tëgjitha kombet, në të gjitha kohët.

U duk me kohë që komunizmi dështoi nëligjin e tij dhe në palcën e lëndës së tij që kuru provua që nuk mundi dot të edukojë brezamarksistë as në Europë, as në Amerikën Latine,as në Azi. Për këtë arsye diktatorët komunistëkur e ndien qartë që ideja nuk zuri rrënjë dhenuk pati vazhdim, s’kishin udhë tjetër veçse tëformonin shtet policesk, me një polici sekretetë zgjedhur për karakteristikat tipike të punësqë do të kryenin: besnikëri të paskrupullt, të pavlerash morale, gjaksore, mentalitete të mbylluraqë veprojnë qorrazi nën urdhrat e një diktatoriose tirani, pa ligj, pa rregullore, pa përgjegjësi. Upezulluan të gjitha ligjet njerëzore dhe, si kon-

sekuencë, njeriu arrestohej, burgosej, interno-hej, vritej dhe zhdukej pa asnjë justifikim, palemë arsye. Në një proces evolutiv, Policia Sekreteu bë vegël e domosdoshme e tiranit, sepse sa mëshumë krime bënte tirani, aq më shumë armiqshtoheshin, aq më shumë tirani kish nevojë përatë. Kështu, Policia Sekrete në të gjitha regjimetkomuniste u bë Fuqi Mbishtet. Nga ana tjetër,edhe Policia Sekrete kish nevojë për tiranin,kështu që Qeveria dhe të gjitha organet e shtetitzbritën në shkallë ligjore, duke u konvertuar nëzyra burokratike në shërbim të Policisë Sekrete.Gjenocidet e Policisë Sekrete në të gjithë botënkanë vrarë më shumë njerëz të vlefshëm e të pa-fajshëm, sesa vrau Lufta e Dytë Botërore.

Sipas gradës së kulturës së popujve dhe si-pas peshës specifike të qytetërimit të secilit, nëkëtë graduacion iu desh popujve të kuptoninFalsitetin e Komunizmit. Popullit rus dhe kom-

bësive heterogjene të Rusisë Sovjetike iu deshën70 vjet; Europës Lindore dhe Juglindore 30 vjet,Kinës 40 vjet dhe ende s’e ka kuptuar mirë; Kubapas saj; Italisë 3 vjet; Francës një ditë; Anglisë njëorë; SHBA kurrë nuk i pëlqeu dhe as që e vurinë bisedim. Epistemologët mendojnë që vetëmmentalitetet e prapambetura pranojnë qorrazi sisolucion të vetëm dhe të vetmen udhë shpëtiminga çdo tirani ose kolonializëm komunizmin.

Duke qenë komunizmi, për natyrë të tij, njëideal absurd dhe kanceroz, nuk mund të japëtjetër rezultat veçse: ateizmin, absurditetin,korrupsionin, imoralitetin, tradhtinë, degjen-erimin, depersonalizimin, vdekjen e të gjithavlerave mendore, morale, shpirtërore.

Ky proces evolutiv negativ ndodh, sepse njëligj gjenetik i natyrës provon që, kur duam tëbashkojmë, të shartojmë ose të martojmë el-

ementë heterogjenë me elementë homogjenë,një në shtatë ka shans që të na japë si konkluz-ion elementë të një kategorie të pastër, qoftëheterogjene, qoftë homogjene. Ky ligj është100% i provuar në pemë, në kafshë, në insektedhe më mirë në njerëz. Prej këtu, në sociologji(shoqëri njerëzore të organizuar), prej këtu nëShtet dhe organet e tij. Psikologjia luan një rolkryesor, përveç biologjisë dhe raca, gjuha, tra-dita, besimi e zakonet janë përvojë nga do tërrjedhin konsekuencat. Në shoqërinë shqip-tare të mesit të shekullit XX patëm një formulëkimike elementësh të ndryshëm të pabashkue-shëm: a) për mentalitetin; b) kulturor; c) fetar;d) ekonomik; e) nivel inteligjence natyrore; mendërhyrjet dhe presionet e jashtme: a) Tradi-tat turko-bizantine; b) embrione sllave, greke,latine; c) influenca politike dhe ideologjikefashiste, komuniste. Në këtë kazan, ku po va-

lonin elementë heterogjenë, duhej të gatuhejbrenda një ide hegjemone, që të dilte gjella:KOMUNIZËM. Për fat të keq të kombit shq-iptar, udhëheqësit komunistë ishin të gjithënjëqind për qind të huaj, të panjohur dhe tëpanjohshëm me filozofinë e shekullit XX dheme Ekzistencializmin që shpjegon esencën dhe

ekzistencën, gjenin dhe eksperiencën, të vet-met vlera të ndërtimit të njeriut dhe, për kon-sekuencë, të shoqërisë njerëzore dhe Shtetit.

Pas kancerit të ideologjisë komuni

frd 1 mars.pdf

Documents