เรองนารของ

ในปจจบน กระแสทางดานอาหารและโภชนากบสขภาพทสงขน สงผลใหเกดการพฒนานวตกรรมของ

ผลตภณฑใหมๆ ในอตสาหกรรมอาการ เพราะนอกจากพช ผก ผลไมทใหประโยชนตอรางกายแลวยงม

ผลตภฒฑทเปนอาหารเพอสขภาพทมสวนผสมของจลนทรยทมประโยชน จลนทรยดงกลาวไดแก

โปรไบโอตก (Probiotics)

ผชวยศาสตราจารย ดร. เอกราช บำรงพชนภาควชา โภชนวทยา คณะสาธารณะสขศาสตร มหาวทยามหดล

บทนำ

ซงเปนจลนทรยทชวยใหสขภาพของผบรโภคดขนและชวยลดความเสยงในการเกดโรคตางๆ โดยมก

ถกนำไปใชเปนสวนผสมของอาหารหลายชนดและอาหารทเกยวกบสขภาพทนยมมาก ไดแก โยเกรตและ

ผลตภณฑ นมเปรยว ซงเปนเครองดมเพอสขภาพ หรอ ฟงกชนนอล (Functional drink) ซงเปนทนยมทง

ในอดตและยงคงตอเนอวมาถงปจจบน นมเปรยวมประวตการใชมาอยางยาวนานในประเทศญปน ซงถอเปน

ประเทศทมความเชยวชาญดานการวจยและพฒนาเครองดมและมชอเสยงในการผลตเครองดมแลคตค

แอซค (lactic acid beverage) อาท นมทผานกระบวนการหมกจลนทรยแลคโตบาซลลส โดย กระบวนการ

หมกนจะชวยยอยนำตาลแลคโตสในนมใหเปนกรดแลคตคทำใหมภาวะความเปนกรดและมรสเปรยว และ

กระบวนการหมกนมดวยจลนทรยแลคโตบาซลลสโดยเฉพาะ Lactobacillus helveticus จะทำใหเกดสาร

ทออกฤทธทางชวภาพ (Bioactive compounds) คอ “แลคโตไตรเปปไทด”(Lactotripeptides) ซงม

ประโยขนตอสขภาพรางกาย ไดแก valin-proline-proline (VPP) และ isoleucine-proline-proline (IPP)

ซงเปนไบโอเจนก (Biogenic) ทมฤทธในการยบยงเอนไซน angiotensin-converting enzyme (ACE

inhibitor)ทำใหความดนโลหตลดลง จงชวยลดความเสยงตอการเกดโรคหวใจและหลอดเลอดไดจากการท

นมเปรยวมกรดแลคตค ทำใหมความเปนกรด ซงจะไปชวยกระตนการสรางสารนวคสหรอสารเมอกผนงเซลล

ลำไส จงปองกนการบกรกของเชอกอโรคสงเสรมระบบภมคมกนและทำใหสขภาพทางเดนอาหารดขนได

นมเปรยวกบสขภาพ

ผลของนมเปรยวตอสขภาพนมเปรยวมประวตการใชเปนเครองดมเพอสขภาพในประเทศญปนมาอยางยาวนานเกอบรอยปมการศกษาถง

คณประโยชนของนมเปรยวตอสขภาพอยางตอเนอง เชน ผลตอสขภาพของระบบทางเดนอาหาร การเพม

สมรรถภาพทางกาย ฤทธในการลดความดนโลหต ภาวะการนอนหลบและการเพมความชมชอของผว เปนตน

ผลตอความดนโลหต (Blood Pressure) แลคโตไตรเปปไทดคอ เปปไทดทพบในนมเปรยว ม 2 ชนด ไดแก valine-proline- proline (VPP) และ

isoleucine-proline-proline (IPP) ซง เกด จากโปรตน เคซน ในนมทผานกระบวนการหมกดวยจลนทรย

Lactobacillus helveticus (Nakamura. et al. 1995; Turpeinen A.M., et.al. 2011)

ดงนนการบรโภคนมเปรยวจงมศกยภาพในการชสยสงเสรมสขภาพของระบบทางเดนอาหารได (Warsa, 2011)

นอกจากนนมเปรยวยงเปนอาหารทใหคณคาทางโภชนาบางอยางดกวานมสด เชน โปรตนเคซน (Casein)

ในนมเปรยวจะถกนำไปใชประโยชนตอรางกานไดดกวาเพราะยอยสลายไดงายกวาเนองจากโปรตนเคซนถก

แยกออกมาดวยการตกตะกอนของจลนทรย ซงเปนโปรตนทเปนผลจากการหมกดวยจลนทรย ดวยเหตนโปรตน

เคซนจงสามารถถกดดซมไดงายขน

ผลตอสมรรถภาพทางกายการศกษาวจยทางคลนกของ Muramatsu S และคณะ ซงไดทำการศกษาผลของการบรโภคนมเปรยวตอ

สมรรถภาพทางกายการเปลยนแปลงสารชวเคมในเลอด และความเมอยลาระหวางออกกำลงกายในนกเรยน

จำนวน 8 คน ผลการศกษาวจยพบวาการบรโภคผลตภณฑนมเปรยวของคาลพสปรมาณ 400 มล.

ชวยเพมสมรรถภาพทางกายระหวางออกกำลงกายได (Muramatsu et al.,1987)

ผลตอสขภาพของระบบทางเดนอาหารการศกษาวจยทางคลนกของ Warsa UC และคณะ ซงไดทำการศกษาผลขอลการบรโภคนมเปรยวตอการปองกน

โรคอจจาระรวงหรอฟนฟภาวะสขภสพหลงปจาระรางในเดกนกเรยนระดบประถมศกษาจำนวน 106 คน ผลการ

ศกษาวจยพบวาการบรโภคนมเปรยวปรมาณ 200 มล. เปนระยะเวลา1 เดอน ชวงลดการเกดโรคอจจาระรวง

ลงจาก 28% เหลอ12% นอกจากนยงพบวาเดกนกเรยนมนำหนกตวเพอมขน สขภาพแขงแรงขน สำหรบกลไก

ของนมเปรยวตอสขภาพของระบบทางเดนอาหารอาจเกดขนจากสภาวะความเปนกรดของนมเปรยวทเกดจาก

จลนทรยแลคโตบาซลลส ทำใหเกดกรดแลคตค(Lactic acid)ขน ซงภาวะความเปนกรดทเกดขน กจะไปกระตน

การสราง นวคส (mucus) หรอสารเมอก ทำหนาทเปนเกราะปองกนเชอกอโรคตางๆ ทผนงเซลลลำไส ทำให

สขภาพทางเดนอาหารดขน สงผลใหระบบภมคมกนของรางกายดขนดวย

ผลตอความดนโลหต (Blood Pressure)

ในป 1996 Hata Y. และคณะไดทำการศกษาวจยทางคลนกเปนการศกษาครงแรก ในประเทศญปน

โดยการศกษาลของการดมนมเปรยวทผานกระบวนการหมกดวยจลนทรย Lactobacillus helveticus ตอระดบ

ความดนโลหตในผสงอายทมความดนโลหตสงจำนวน 30คน ผลการวจยพบวา ผทดมนมเปรยวปรมาณ

95 มล./วน (มแลคโตไตรเปปไทดปรมาณ 2.6 มก. ประกอบดวย VPP 1.5 มก. และ IPP 1.1 มก.) เปนระยะ

เวลา 8 สปดาห ชวยใหความดนโลหตขณะหวใจบบตว (systolic blood pressure) ลดลง 14.1 mmHg

ขณะเดยวกนความดนโลหต ขณะหวใจคลายตว (diastolic bloodpressure) ลดลง 6.9 mmHg จากผลการ

ศกษานแสดงใหเหนวานมเปรยวชวยลด ความดนโลหตสงได (Hata Y., et.al. 1996)

นอกจากนยงม การศกษาวจยทางคลนกถงผลของการบรโภคนมเปรยวทม แลคโตไตรเปปไทดตอระดบ

ความดนโลหตอกกวา 20 การศกษา จากขอมลการวเคราะหอภมาน (Meta-analysis) ทรวบรวม การศกษาวจย

ทางคลนกตงแต 1996 ถงป 2010 มจำนวนกลม ตวอยางทมความดนโลหตสงรวมประมาณ 1,500 คน จากการ

วเคราะหพบวา การบรโภคแลคโตไตรเปปไทดปรมาณตงแต 2 มก. ขนไปชวยลดความดนโลหตขณะหวใจบบตว

4 mmHg และชวยลดความดนโลหตขณะหวใจคลายตว 1.9 mmHg ในผทมความดนโลหตสงเลกนอย

(Turpeinen AM., et.al. 2013) ดงนนการบรโภคนมเปรยวจงมศกยภาพในการชวย ควบคมความดนโลหต

และลดความเสยงของการเกดโรคหวใจ และหลอดเลอดในผทมความดนโลหตสงได

(Jauhiainen T., et.al. 2012)

นมเปรยวทเกดจากกระบวนการหมกดวยจลนทรย Lactobacillus helveticus มประวตการใชเปนเครองดมเพอ

สขภาพในประเทศญปนมาอยางยาวนาน มสารแลคโตไตรเปปไทดเปนสารออกฤทธทางชวภาพ ทงนมนนมเปรยว

ยงมกรดแลคตคซงทำใหมภาวะความเปนกรด ชวยกระตนการสรางสารเมอกทผนงเซลลลำไส จงปองกนการบกรก

ของเชอกอโรค สงเสรมระบบภมคมกนและทำใหสขภาพทางเดนอาหารดขนได นอกจากนยงมการศกษาถง

คณประโยชนของนมเปรยวตอการเพมสมรรถภาพทางกาย ภาวะการนอนหลบ ฤทธในการลดความดนโลหตและ

การเพมความชมชนของผว อยางไรกตาม ปจจบนคงมการศกษาวจยถงผลของนทเปรยวตอสขภาพเพมเตมตอไป

สรป

จากหลกฐานการศกษาวจยทางวทยาศาสตรหลายชนงานท คนพบประโยชนของการบรโภคนมเปรยวทประกอบ

ดวยแลคโตไตรเปปไทดวามคณสมบตในการลดความดนโลหตโดยออกฤทธยบยงเอนไซม angiotensin -

converting enzyme (ACE inhibitor) สงผลใหความดนโลหตลดลง (Nakamura et al., 1995; Masuda

et al. 1996; Nakamura et al., 1996)