8/17/2019 Fojnica

1/12

GIMNAZIJA “ MUHSIN RIZVIĆ “, KAKANJ

FOJNICA 1878-1918. godineSEMINARSKI RAD IZ HISTORIJE

Kakanj, septemba, !"#$% U&en'(a) A*'sa +e'- IV./

UVOD

8/17/2019 Fojnica

2/12

Za 0'jeme a1st21aske 0*a3a0'ne 42jn'&k' se5 je p'pa3a2 saaje0sk2m

2k11% 62jn'(a je b'*a sje3'7te se5a ' 1 p2&etk1 je 'ma*a 30'je p2*'t'&ke

'sp2sta0e 8 1 Ke7e01 ' +1s20a&'% U9' se5 ' p2*'t'&ke 'sp2sta0e b'*' s1 '53'je*jen'

1 a3ske ' se2ske 2p7t'ne, tak2 3a je 42jn'&k' se5 na p2&etk1 a1st21aske

2k1pa('je 'ma2 ! a3ske ' !! se2ske 2p7t'ne% :'je 312 p2p'sa stan20'7t0a

;#

0*ast' b'2 je sesk' na&e*n'k, a 15 njea s1 b'*' namje7ten' p2*'t'&k' &'n20n'k,

e4eent 5a 71mast02 ' p1te0e, sesk' *jeka ' 02jn' p2m2-n'k k2j' 2ba0*ja 02jne

 p2s*20e% U 42jn'&k2m, ka2 ' 1 s0'm 2sta*'m se520'ma, p2st2ja2 je sesk'

me39*'s k2je s1 sa&'nja0a*' pe3sta0n'(' s0'? k2n4es'ja, a sa5'0ana s1 pema

 p2teb'% 62jn'&k' se5 'ma2 je 1 p2&etk1 30'je, a kasn'je je3n1 sesk1 'sp2sta01%

A3m'n'stat'0n2 ' p2*'t'&k2 1e>enje 42jn'&k2 se5a n'je n' 1 &em1 2313aa*2

23 2sn20n'? p'n('pa a3m'n'sta('je ' p2*'t'ke k2j' s1 0'je3'*' 5a ('je*1 +2sn1 '

Hercegovinu. #

 Dem2a4ska ketanja 1 42jn'&k2m se51 5a 0'jeme a1st21aske 0*a3a0'ne

 b'*a s1 0e2ma nep202*jna 1 23n2s1 na ('je*1 +2sn1 ' He(e20'n1, a a3

62jn'(a spa3a2 je 1 ma*' b2j a320a k2j' s1 p2s*'je #1 najmanje a320e% Ra5*2 t2me b'*e s1 nep202*jne

1 Iljas Hadžibegović, Bosanskohercegovački gradovi na razmeđu 19. i !. s"oljeća, #slobođenje $ublic, %arajevo1991.g , s"r. 1&'

1

8/17/2019 Fojnica

3/12

 p'0e3ne ' sa2ba-ajne p'*'ke, ka2 ' p2pa3anje ta3'('2na*n'? 5an'manja

42jn'&k2 kaja% Iak2 je kat2*'&k2 stan20n'7t02 sta*n2 2pa3a*2, 2n2 je 1 62jn'('

ka2 ' 1 se51 &'n'*2 aps2*1tn1 0e-'n1, 32k je m1s*'mansk2 stan20n'7t02

 p2ka5'0a*2 ten3en('j1 2pa3anja% U 62jn'&k2m se51 32m'nantne s1 b'*e

s2('ja*ne kate2'je s*2b23n'? se*jaka, kmet20a, p2m2-n'? a3n'ka, na3n'&aa '

s*1a% 62jn'(a ' njena 2k2*'na 5a 0'jeme a1st21aske 0*a3a0'ne n's1 329'0je*e

 p'0e3n' p2spe'tet ka2 2n' a320' k2je s1 5a?0at'*e 'n31st'ja*'5a('ja ' n20e

sa2ba-ajne m21-n2st'% U3a*jen2 23 *a0n'? p'0e3n'? ' sa2ba-ajn'? t2k20a,

42jn'&k2 stan20n'7t02 m2a*2 je p2ta9't' '502e p'?23a 1 2n'm p'0e3n'm

anama k2je b' se 5asn'0a*e na p'23n'm b2atst0'ma 42jn'&k2 kaja%

:2*j2p'0e3a je 'a*a 5na&ajn1 1*21 1 p'0e3n2m 9'02t1 a3sk2

stan20n'7t0a 62jn'(e, be5 2b5'a na t2 7t2 n' je3na te-'na n'je '5 nje (p'*a

2sn20ne p'?23e 5a '539a0anje% Oba3a 5em*je na pe'4e'j' a320a ' ajenje

 p20-a, 0tn2 b'*ja, 02-a, st2ke ' pea3' 1 a31 3a0a*' s1 5na&ajan 32p1nsk'

 p'?23 0e-'n' a>ana 62jn'(e, pa ' 2n'm k2j' s1 9'0je*' 23 5an'manja '50an

aaa% S 2b5'2m na 0e2ma 2an'&ene m21-n2st' 5aa3e 1 62jn'(' ' njen2j

2k2*'n', p2&etk2m 0'jeka p2&e*2 se a3't' na t2me 3a se 9enska 2m*a3'na

2an'520an2 ' 15 39a0n1 p2m2- 1k*j1&' 1 tekst'*n1 p2'5023nj1 ' p2b2*j7a

mate'ja*n' p2*29aj s02j'? p223'(a% Ra502j 5anatst0a 1 62jn'(' 5a 0'jeme

a1st21aske 0*a3a0'ne teka2 je 1 sjen(' p'*a2>a0anja n20'm 1s*20'ma nak2n

 p2pa3anja sta'? maj3an39'ja ' k20a&a k2j' s1 3a0n2 1 ?'st2'j' st02'*' ta3'('j1

20'? 5an'manja% U 62jn'(' je, ka2 ' 1 31'm s*'&n'm 0a27'ma, 327*2 32 p2pa3anja nek'? sta'? 5anata ' 32 p2ja0e novih% !

Ilijas Hadžibegović, Bosanskohercegovački gradovi na razmeđu 19. i !. s"oljeća, #slobođenje $ublic,%arajevo 1991.g , s"r. 1&(

8/17/2019 Fojnica

4/12

O a502j1 t20'ne 1 62jn'(' 5a 0'jeme a1st21aske 0*a3a0'ne 'ma 0'7e

 p23ataka ' 2na je 1 23n2s1, na 5anatst02 b'*je9'*a 5natn'j' nape3ak% Ra5mjena

32baa '5me>1 se*a ' a3a 230'ja*a se na se3m'&n' p'ja&n' 3an ;s'je3a= ' na

23'7njem 0a7a1%

U s0'm na7'm a320'ma, pa ' 1 62jn'(', 0a7a je pe3sta0*ja2 5na&ajan

ek2n2msk' ' 317t0en' 32a>aj% U5 st0aanje p2s*20n'? 0e5a ' a5mjen1 32baa,

na 0a7a1 s1 se 1&07-'0a*a staa ' st0aa*a n20a p'jate*jst0a, te 19'0a*2 1

0a7ask'm 5aba0ama% Zb2 t2a je ' 0a7a 1 62jn'(' b'2 317t0en' 32a>aj

godine% /

) Ilijas Hadžibegović, Bosanskohercegovački gradovi na razmeđu 19. i !. s"oljeća, #slobođenje $ublic,%arajevo 1991.g , s"r. 1*!

)

8/17/2019 Fojnica

5/12

GLAVNI DIO

 Politički život u Fojnici od 1878-1918. godine

:2*'t'&k' 9'02t 1 62jn'(' 5a 0'jeme a1st21aske 0*a3a0'ne, '515'maj1-'

32a>aje 5a 0'jeme p2keta 2tp2a 2k1pa('j', n'je 'ma2 neke p2sebne '

spe('4'&ne 23*'ke 1 23n2s1 na s*'&na mjesta 1 +2sn' ' He(e20'n'% Njen2

stan20n'7t02 9'0je*2 je m'n2, be5 p2tesa ' p1st27enja k2ja s1 329'0*ja0a*'

kaje0' 5a?0a-en' 1stank2m #en' 4anje0a&k'm s0e7tenst02m,

 p'?0at'*' s na32m 3a -e +2sna ' He(e20'na b't' p'k*j1&ena H0atsk2j ' 3a -e

nj'?20 p2*29aj 1 2k0'1 je3ne kat2*'&ke 39a0e b't' p202*jn'j' ne2 an'je%

M1s*'man' 1 62jn'(' n's1 m'n2 32&eka*' 2k1pa('j1, a*' 1 sam2m a31 n'je b'*2

219an2 2tp2a% A*', be5 2b5'a na p2&etna asp2*29enja ' je3n' ' 31' m2a*'

s1 se p'*a2>a0at' n202j 0*ast'% Nj'?20 p2*'t'&k' 9'02t 230'ja2 se 1 30a pa0(a) p0' je b'2 1k*j1&'0anje 32ma-e stan20n'7t0a 1 'nst't1('je n20e 0*ast', a 31',

a50'janje 'n('jat'0a 1 2k0''ma s02j'? 0jesk'?, na('2na*n'? ' p2*'t'&k'? p2keta%

:0' je '7a2 23 39a0e, 23252, a 31' 'n('jat'02m '5 nrod% B

Ka2 ' 1 s0'm 31'm a320'ma ' 1 62jn'(' s1 a1st21aske 0*ast' nast2ja*e 3a 1

s02j 1pa0n' ' p2*'t'&k' s'stem 'nte'71 naj1t'(ajn'je 32ma-e *j13e, p'pa3n'ke

s0'? k2n4es'ja% U 62jn'(' se a3'*2 2 H0at'ma ' M1s*'man'ma, a manj' b2jsp2s2bn'? ' *2ja*n'? *j13' namje7ten je na n'9a &'n20n'&ka mjesta ' 2n' s1 'ma*'

5a3atak 3a smanje ja5 '5me>1 na23a ' stan'? &'n20n'ka k2j' s1 je30a p25na0a*'

 je5'k na23a k2j'm s1 1pa0*ja*'%

& Ilijas Hadžibegović, Bosanskohercegovački gradovi na razmeđu 19. i !. s"oljeća, #slobođenje $ublic,%arajevo 1991.g , s"r. 1*)

&

8/17/2019 Fojnica

6/12

:2sebn1 41nk('j1 1 p2*'t'&k2m 9'02t1 5asn20an2m na aps2*1t'5m1 'ma*a s1

a3ska 0'je-a 1 k2ja s1 b'an' pe3sta0n'(' s0'? k2n4es'ja% Ve-'n1 &*an20a 202

0'je-a &'n'*' s1 t20(', 5em*j2p2sje3n'(', 0*asn'(' p'*ana ' 31' b2at'j' '

1*e3n'j' *j13'% O0a 0'je-a n's1 b'*a 3em2katske 'nst't1('je pek2 k2j'? b' na23

1t'(a2 na p2*'t'k1, ne2 s1 2na m2a*a 3a 3je*1j1 1 na231 na p202>enj1

39a0ne !o"i#i$e% $

:2*'t'&k' 23n2s' 1 62jn'(', 32 p02 s0jetsk2 ata, a50'ja*' s1 se na 2sn20ama

31e ta3'('je 10a9a0anja ' 15ajamn2 p27t20anja '5me>1 ?0atsk2 '

m1s*'mansk2 stan20n'7t0a% I5b'janjem p02 s0jetsk2 ata +2sna '

He(e20'na b'*a je nep2se3n2 atn2 p231&je s0e 32 jesen' #@#$% 23'ne% Iak2

se 62jn'(a n'je na*a5'*a na p231&j1 nep2se3n'? atn'? 2pea('ja, ' 2na je

tak2>e pe9'0*ja0a*a te7ka atna sta3anja% Nak2n 02jn2 s*2ma A1st2.Uaske

62jn'(a ' 2k2*'na b'*e s1 5a?0a-ene ep'3em'j2m 5aa5n'? b2*est' k2ja je 15e*a

tak0e a5mjee 3a s1 s0e7ten'(' te7k2 st'5a*' 3a sa?ane 1m*e%

Kaj p02 s0jetsk2 ata 1 62jn'&k2m kaj1 b'2 je 2b'*je9en p2322m

s2('ja*'st'&k'? ide%%

* Ilijas Hadžibegović, Bosanskohercegovački gradovi na razmeđu 19. i !. s"oljeća, #slobođenje $ublic,%arajevo 1991.g , s"r. 1**

+ Is"o, s"r. 1*9

*

8/17/2019 Fojnica

7/12

 Pismenost stanovništva u fojničkom srezu

U 42jn'&k2m se51 b'*2 je p'smen'? ,C stan20n'7t0a sta'je 23 23'na, a

ak2 se 20'ma p'k*j1&e ' 2n' k2j' s1 5na*' sam2 &'tat', 23na je b'*2 p'smen2

1k1pn2 e 0*a3a0'ne, ne2 ' 23a5 2p7te 5a2sta*2st' ' nep'smen2st'

23'te*ja, ne5a'ntees'an'? 3a 3je(1 7a*j1 1 &$o"u% <

 Naj0e-' b2j p'smen'? *j13' b'2 je smje7ten 1 62jn'(', Ke7e01 ' +1s20a&'% T2 s1

 b'*' &'n20n'(', a5n' st1&nja(', 1&'te*j', s0e7ten'(' ' 31' 'jetk' p2je3'n('% U

2ba520anj1 m1s*'manske 3je(e pes13an 1t'(aj 'ma*a je 1*ema, na &'je je'ns'st'anje 1 Stat1t 5a 0jesk2 . 7k2*sk1 sam21pa01 1nesena 23e3ba pema

k2j2j m1s*'manska 3je(a ne m21 p2?a>at' nasta01 1 2sn20n2j 7k2*', 1k2*'k2

 pe3?23n2 n's1 5a07'*a nasta01 0je2na1ke 1 mekteb'ma% T2 je 1 s0ak2m

s*1&aj1 1t'(a*2 3a s1 m1s*'manska 3je(a, 1 p2e>enj1 s 312m 3je(2m, 5natn2

kasn'je ' 1 3a*ek2 manjem b2j1 12p7te p2?a>a*a nasta01 1 2sn20n'm ' se3nj'm

&$o"'%@

' Ilijas Hadžibegović, Bosanskohercegovački gradovi na razmeđu 19. i !. s"oljeća, #slobođenje $ublic,%arajevo 1991.g , s"r. 1+&

( Is"o, s"r. 1++

9 Is"o, s"r. 1'!

+

8/17/2019 Fojnica

8/12

 ulturno - !rosvjetni život stanovništva Fojnice "1878-1918#

Osn'0anje k1*t1n2 . p2s0jetn'? ' 31'? 317ta0a ?0atsk2 stan20n'7t0a 1

62jn'(' b'*2 je 1 sk*a31 s 2p7t'm ('*je0'ma ' 2b*'('ma 317t0en2 2an'5'anja1n1ta ?0atsk2 na('2na*n2 p2keta 1 +2sn' ' He(e20'n'% I 203je je nj'?20

2sn20n' ('*j b'2 2k1p*janje s0'? H0ata na k1*t1n'm, p2s0jetn'm ' ek2n2msk'm

2sn20ama ' 1 t'm 2k0''ma b1>enje ' a50'janje na('2na*ne (vi%e(#i%#"

  U k1*t1n2 . p2s0jetn2m 9'02t1 ?0atsk2 stan20n'7t0a 1 42jn'&k2m kaj1

 p2sebn2 mjest2 p'pa3a 6anje0a&k2m sam2stan1 1 62jn'('% T2k2m s02je 31e

?'st2'je 20aj sam2stan steka2 je 1*e3 je3n2 23 naj5na&ajn'j'? kat2*'&k'?;?0atsk'?= k1*t1n2.p2s0jetn'? se3'7ta 1 +2sn' ' Hee20'n'%

D17t0en' 9'02t b27nja&k2 stan20n'7t0a 1 62jn'(' 230'ja2 se 1 2k0'1 Is*amsk2

317t0a FK'aet?anaF ;&'ta2n'(a=, 2sn20an2 #@"!% 23'ne% O0e 1stan20e s1

najb2*je 2320aa*e ta3'('j' ' na0'kama b27nja&k2 (#novniv% ##

Os'm ?0atsk'? ' b27nja&k'? 317ta0a 5asn20an'? na 0jesk2j ' na('2na*n2j p'pa3n2st', 1 62jn'(' s1 2sn'0ana ' 31a 317t0a k2ja n's1 'ma*a tak0a

2an'&enja) :2319n'(a p&e*aa, 'n20n'&ka &'ta2n'(a, D2b202*jn2 0at2asn2

317t02 ' 'n20n'&k2.a>anska kas'na%

1! Ilijas Hadžibegović, Bosanskohercegovački gradovi na razmeđu 19. i !. s"oljeća, #slobođenje $ublic,%arajevo 1991.g , s"r.1'*

11 Is"o, s"r. 1'(

'

8/17/2019 Fojnica

9/12

)A*LJU+A* 

62jn'(a ' njena 2k2*'na 5a 0'jeme a1st2.1aske 0*a3a0'ne n'je 329'0je*a

 p'0e3n' p2spe'tet ka2 2n' a320' k2je je 5a?0at'*a 'n31st'ja*'5a('ja ' n20e

 p2metne m21-n2st'%

62jn'(a je 5a 0'jeme a1st21aske 0*a3a0'ne 'ma*a 1ban' a502j sa5mjean

njen2m p2*'t'&k2m, ek2n2msk2m ' state7k2m 5na&aj1% Ostaj1-' 0an 32meta

*a0n'? sa2ba-ajn'(a, 62jn'(a 1 202m pe'231 n'je b'*je9'*a 5natn'j' ek2n2msk'nape3ak k2j' b' se, na 2320aaj1-' na&'n, 23a5'2 na 31e 2b*ast' 9'02ta% :'je

 p02 p2p'sa stan20n'7t0a #anst02 sna3b'je0a2 ' *'jek20'ma, je 1 202m pe'231 1 a31

n'je 2t02ena ap2teka%

:2mjene k2je s1 nast1p'*e 1 p'0e3n2m 9'02t1 +2sne ' He(e20'ne pa tak2 '

62jn'(e p2s*'je 2k1pa('je #

8/17/2019 Fojnica

10/12

Li#er#ur

 Ilijas   Hadžibegović, Bosanskohercegovački gradovi na razmeđu 19. i !.

 s"oljeća, #slobođenje $ublic, %arajevo 1991. g

9

8/17/2019 Fojnica

11/12

,ADAJ

U023%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#

G*a0n' 3'2%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%B

:2*'t'&k' 9'02t 1 62jn'(' 23 #

8/17/2019 Fojnica

12/12

11