focused and quick (faq) issue 112 · 2018-08-07 · focused and quick (faq) issue 112...

12

Upload: others

Post on 22-Feb-2020

12 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: FOCUSED AND QUICK (FAQ) Issue 112 · 2018-08-07 · focused and quick (faq) issue 112 ปøะสิทธิาพและปøะสิทธิผล×องÖาøลงทุนõาคัฐ
Page 2: FOCUSED AND QUICK (FAQ) Issue 112 · 2018-08-07 · focused and quick (faq) issue 112 ปøะสิทธิาพและปøะสิทธิผล×องÖาøลงทุนõาคัฐ

FOCUSED AND QUICK (FAQ) Issue 112 ประสทธภาพและประสทธผลของการลงทนภาครฐ

ธต เกตพทยา ชดชนก อนโนนจารย และ ปาณศาร เจษฎาอรรถพล

Dec 7, 2016

สายนโยบายการเงน ธนาคารแหงประเทศไทย ธต ชดชนก และปาณศาร 1

บทน า

ในภาวะทเศรษฐกจไทยมแนวโนมขยายตวตาลงจากแนวโนมในอดต สวนหนงเพราะตองเผชญกบ การฟนตวของเศรษฐกจโลกทไมแนนอน อกทงยงประสบปญหาเชงโครงสรางในการปรบเทคโนโลยใหสามารถสนองตอบความตองการตลาดโลกทเปลยนไป การเรงลงทนของรฐในชวงทผานมาจงไดเขามามบทบาทในการชวยพยงเศรษฐกจ และหลายฝายมความหวงวาแผนการลงทนในโครงสรางพนฐานขนาดใหญของภาครฐจะชวยยกศกยภาพการเตบโตของประเทศและกาวพนปญหา เชงโครงสรางไดในระยะตอไป ทงน การลงทนภาครฐจะ ท าหนาทนไดดเพยงใด อาจตองพจารณาใน 2 มต คอ (1) ประสทธภาพ (Efficiency) หมายถง ความสามารถในการดาเนนการลงทนไดทนเวลาทตองการ รวมทง ควรเปนไปอยางคมคาเมอเทยบกบตนทนหรอทรพยากรอน ๆ ทตองสญเสยไป ซงวดไดจากความสามารถใน การเบกจายจากกรอบวงเงนงบลงทนทวางไว และ (2) ประสทธผล (Effectiveness) หมายถง ผลจากการลงทนของภาครฐลงสระบบเศรษฐกจทงในทางตรงและทางออม ซงประเมนไดจากตวทวทางการคลง (Fiscal Multiplier) การประเมนใน 2 มตควบคกนเชนนจะชวยใหเขาใจถงศกยภาพของการลงทนภาครฐท เปนอย และนาไปสขอเสนอแนะเพ อ ใ หการลงทนภาครฐ มประสทธภาพและประสทธผลดยงขน

บทความนจงจดทาขนเพอประเมนความสามารถในการลงทนของภาครฐ ท ง ในด านประสทธ ภาพ การดาเนนการและประสทธผลตอเศรษฐกจ โดยแบงออกเปน 3 สวน คอ

ในชวงทผานมา การลงทนภาครฐประสบปญหาทงดานประสทธภาพและประสทธผล โดยในดานประสทธภาพของการดาเนนการนน ปญหาทสวนราชการและรฐวสาหกจหลายแหงตองเผชญ คอ กระบวนการพจารณาจดสรรและเบกจายงบลงทนตามกฎหมายงบประมาณทคอนขางชา กระบวนการพจารณาโครงการลงทนทไมชดเจน รวมทงความไมแนนอนทางการเมอง นอกจากน ปญหาเฉพาะของแตละหนวยงานกทาใหการลงทนภาครฐเกดความลาชาและไมตอเนอง

ในดานประสทธผลของการสรางแรงกระตนตอเศรษฐกจ จากการศกษาตวทวทางการคลงพบวา การลงทนภาครฐมประสทธผลนอย เพราะมสวนรวไหลออกจากระบบเศรษฐกจของประเทศ (Leakage) ทงจากการนาเขาและปญหากระบวนการดาเนนการลงทนของภาครฐ ทาใหโครงการลงทนขนาดใหญทาสาเรจไดนอยและไมตอเนอง

ปจจบน รฐบาลไดพยายามปรบปรงประสทธภาพการเบกจายผานมาตรการเรงรดควบคไปกบการปฏรปเชงสถาบนดานตาง ๆ ซงนาจะชวยดานประสทธผลไดแต ยงตองใชเวลาอกระยะหนง ทงน การปฏรปจะนาไปสการพฒนาบรการสาธารณะทมคณภาพและสามารถสนองตอบความตองการของประชาชนไดจรง รวมถงชวยยกระดบโครงสรางพนฐานเพอเพมศกยภาพในการแขงขนของประเทศไดในอนาคต

“การปรบปรงประสทธภาพการเบกจายควบค ไปกบการปฏรปเชงสถาบนเปนสงจ าเปน

ทจะชวยใหการลงทนภาครฐ เปนกลไกขบเคลอนการพฒนาประเทศไดจรง”

ทมา: http://social.tnews.co.th/content/142368/ http://www.vitara4x4.com/webboard/photo/27265602.jpg [Accessed 18 Feb 2016]

Page 3: FOCUSED AND QUICK (FAQ) Issue 112 · 2018-08-07 · focused and quick (faq) issue 112 ปøะสิทธิาพและปøะสิทธิผล×องÖาøลงทุนõาคัฐ

FAQ ISSUE 112 ประสทธภาพและประสทธผลของการลงทนภาครฐ Dec 7, 2016

สายนโยบายการเงน ธนาคารแหงประเทศไทย ธต ชดชนก และปาณศาร 2

สวนแรก การวเคราะหประสทธภาพของการลงทนของภาครฐ จากความสามารถในการเบกจายงบลงทนของภาครฐและรฐวสาหกจ รวมถงขอจากดททาใหภาครฐไมสามารถอดฉดเมดเงนลงสเศรษฐกจไดมากเทาทตงใจ สวนทสอง การวเคราะหประสทธผลของการลงทนภาครฐ แบบเช งพลวต (Dynamic Approach) ดวยแ บ บ จ า ล อ ง Structural Vector Auto-Regression (SVAR) และรวบรวมงานศกษาทเกยวของเพอประมวลผลกระทบจากการลงทนภาครฐตอระบบเศรษฐกจ รวมถงขอจากดเชงโครงสรางทลดทอนประสทธผลของการลงทนภาครฐ และสวนสดทาย ขอเสนอแนะในการเพมประส ทธ ภาพและประส ทธ ผลของร ฐบาลแล ะรฐวสาหกจ เพอใหเงนลงทนจากภาครฐสามารถลงสระบบเศรษฐกจไดเรวขน รวมทงสามารถกระตนและยกระดบมลคาทางเศรษฐกจไดมากกวาในอดต

1. การวเคราะหประสทธภาพของการลงทนของภาครฐ

สดสวนการลงทนภาครฐตอ GDP มแนวโนมลดลงตอเนองตงแตวกฤตเศรษฐกจป 2540 โดยในชวง 5 ปทผานมา การลงทนภาครฐคดเปนรอยละ 5.4 ตอ GDP ลดลงไปเกอบครงหนงเมอเทยบกบชวงกอนป 2540 ทรอยละ 10.6 ขณะทรฐบาลชดปจจบนไดเลงเหนถงความจาเปนของการลงทนภาครฐเพอเพมศกยภาพการเตบโตของประเทศ จงจดสรรงบลงทนเพมจากรอยละ 16.7 ของงบประมาณป 2553-57 เปนรอยละ 17.5 ในปงบประมาณ 2558 และรอยละ 20 ในปงบประมาณ 2559-60

ท งน แมกรอบวง เง นงบลงทนจะส งข น แตหนวยงานของรฐยงคงมขอจ ากดดานประสทธภาพการด าเนนงาน โดยเฉพาะในปทมงบเหลอมปจานวนมากหรอมแผนการใชจายจากนอกงบประมาณเพมเตมตามมาตรการกระตนเศรษฐกจ ทาใหเมดเงนลงทนทเบกจาย

จากงบประมาณประจาปลงสเศรษฐกจไดไมมากตามทตงใจ สะทอนจากอตราเบกจายงบลงทนทมแนวโนมลดลงมาเหลอเพยงรอยละ 66 ในปงบประมาณ 2557 จากคาเฉลยรอยละ 70 ในชวงป 2551-55 (รปท 1) อยางไรกด อตราเบกจายในปงบประมาณ 2558-59 ปรบดขนภายหลงจากทรฐบาลมมาตรการเรงรดการใชจายเงนงบประมาณ รวมถงมาตรการกระตนการลงทนขนาดเลก สาหรบการลงทนของรฐวสาหกจกประสบปญหาประสทธภาพการลงทนเชนกน โดยเฉพาะหนวยงานดานคมนาคม สะทอนจากอตราการเบกจายทตา (รปท 2) ทผานมารายจายลงทนของรฐวสาหกจจะเพมสงกวาแนวโนมปกตไดเพยงในชวงทมการกอสรางโครงการใหญ เชน โครงการบานเอออาทร ทาอากาศยานสวรรณภม รถไฟฟา BTS สายสขมวทและสลม และรถไฟฟ า มหานครสายเฉลมรชมงคล ( ในชวงป 2546-53) แตโครงการใหญเชนนกเกดขนไดไมตอเนองเทาใดนก

ดงนน การเรงแกไขขอจากดดานประสทธภาพการเบกจายทงของรฐบาลกลางและรฐวสาหกจจงเปนสงจาเปน เพราะหากรฐบาลสามารถเบกจายไดตามความตงใจ และรฐวสาหกจสามารถลงทนโครงการขนาดใหญไดอยางตอเนองตามแผนทวางไว ทงในดานสาธารณปโภค ระบบคมนาคมยอมจะชวยยกระดบการลงทนภาครฐเพอเพมศกยภาพของประเทศ และสรางความเชอมนใหกบภาคเอกชนได ทงน จากการสมภาษณหนวยงานรฐบาลและรฐวสาหกจสาคญในชวงป 2558 สามารถสรปขอจากดดานประสทธภาพทจาแนกเปนปญหารวม และขอจากดเฉพาะหนวยงาน ไดดงน

รปท 2 อตราเบกจายงบลงทนรฐวสาหกจ (เ ลย 2 )

ก ผ

ร ม ก ภ

ร ท

ท อทกสท ก น กปภ

การเคหะกปน การทางพเศษ ท าเรอ 0

5

10

15

20

25

60 70 80 90 100

สดสว

นตอก

รอบง

บลงท

นรวม

(%)

อตราเบกจาย (%)

= 83%

= 7.7%

Note: ไมรวมรฐวสาหกจทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย ไดแก (1) บมจ ปตท (2) บมจ การบนไทย (3) บมจ ทาอากาศยานไทย และ (4) บมจ อสมท ทมา: ส านกงานคณะกรรมการน ยบายรฐวสาหกจ (สคร )

74

79

7266 68 66

74 73

50

60

70

80

90

0

100

200

300

400

500

600

700

2 2 2 3 2 4 2 2 6 2 2 8 2

งบเหลอมป (เบกจาย) งบป ปจจบน (เบกจาย) งบเหลอมป (กรอบ)งบป ปจจบน (กรอบ) อตราการเบกจายป ปจจบน (RHS)

พลบ %

* อตราเบกจายหลง อนเปลยนแปลงงบประมาณ

รปท 1 การลงทนของรฐบาลกลาง

ป งบประมาณ

ทมา: กรมบญชกลาง ค านวณ ดย ธปท

Page 4: FOCUSED AND QUICK (FAQ) Issue 112 · 2018-08-07 · focused and quick (faq) issue 112 ปøะสิทธิาพและปøะสิทธิผล×องÖาøลงทุนõาคัฐ

FAQ ISSUE 112 ประสทธภาพและประสทธผลของการลงทนภาครฐ Dec 7, 2016

สายนโยบายการเงน ธนาคารแหงประเทศไทย ธต ชดชนก และปาณศาร 3

ขอจ ากดรวม

(1) กระบวนการเบกจ ายงบลงทนตามกฎหมายงบประมาณลาชา โดยกระบวนการจดซอจดจางโครงการลงทนเรมไดลาชาเนองจากพระราชบญญต (พ.ร.บ.) วธการงบประมาณ พ.ศ. 2502 กาหนดใหหน วยงานตอง ได รบการจดสรร เงนประจ า งวด 1 จากสานกงบประมาณกอน จงจะสามารถกอหนผกพนได ขอกฎหมายนทาใหหนวยงานไมสามารถเรงเบกจายงบลงทนไดตงแตตนปงบประมาณ นอกจากนในบางปยงประสบปญหาความไมชดเจนของประกาศหรอมาตรการใหมทรฐบาลออกใช เชน มาตรการปรบลดราคากลางงานกอสรางในชวงตนปงบประมาณ 2558 ตามราคาน า ม นท ป รบลดลง ส วนหน ง เ ก ดจากปญหาการประสานงานระหวางหนวยงาน เพอชแจงใหเขาใจและเตรยมความพรอมในการใชเกณฑใหมทประกาศออกมา

(2) กระบวนการพจารณา ครงการลงทน ไมคลองตว โดยเฉพาะอยางยงรฐวสาหกจ เนองจากมความทบซอนของหนวยงานทเกยวของ อาท กระทรวงเจาสงกดและหนวยงานกากบดแล รวมถงการพจารณารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม (EIA) ของโครงการทใชเวลานาน เนองจากบคลากรไมเพยงพอทจะรองรบการเพมขนของจานวนโครงการทตองพจารณาตามแนวนโยบายการเพมการลงทนของภาครฐ

(3) ขาดการประสานงานระหวางหนวยงาน ทาใหเกดปญหาการเขาพนทโครงการระหวางหนวยปฏบตงานกบเจาของพนท นอกจากน ยงมปญหาโครงสรางของหนวยงานภาครฐทกระจายตวมาก หลายหนวยงานดาเนนโครงการทคลายหรอซ าซอนกน แตการบรณาการเพอใชทรพยากรรวมกนยงทาไดไมดนก ไ ม เ ก ดกา รประหย ดต อขนาดและขอบ เขตง าน (Economies of Scale and Scope) อาท โ ค ร ง ก า รซอมแซมอาคารทแตละหนวยงานในพนทตางแยกกนดาเนนการ ทาใหตนทนดาเนนการตอหนวยสง ซงหากสามารถหาหนวยงานกลางทชวยอานวยความสะดวกในกระบวนการจดซอจดจางและการกอสรางได อาจชวยลดตนทนและทาใหงานกอสรางเสรจไดเรวขน

1 เงนงบประมาณทจดสรรใหสวนราชการไดใชจายหรอกอหนผกพน ในชวงหนง ๆ (มาตรา 4 ตาม พ.ร.บ.วธการงบประมาณ พ.ศ. 2502)

(4) ความไมแนนอนทางการเมอง เปนสาเหตสาคญทกอใหเกดความไมแนนอนของแผนการลงทน ในระยะยาวของประเทศ ตวอยางเชน สถานการณการเมองเมอป 2557 รฐบาลรกษาการไมสามารถอนมตโครงการลงทนวงเงนสงเกน 1 พนลานบาทได สงผลใหการเบกจายลงทนตดขด นอกจากน การเปลยนรฐบาลบอยครงโดยทตางฝายตางมทศทางนโยบายดานการลงทนทแตกตางกน สงผลใหมการปรบแผนการลงทนทงในภาพรวมและในรายละเอยดของโครงการ และทาใหแผนการลงทนโครงการขนาดใหญขาดความตอเนอง ตวอยางเชน การปรบแนวทางการลงทนโครงการรถไฟความเรวสงในหลายรฐบาล มผลทาใหตองปรบแบบสถานกลางบางซอซงเปนศนยกลางเชอมโยงระบบขนสงทางรางเสนทางตาง ๆ จนเกดความลาชาในการกอสรางระบบรางโครงการอน ๆ ทเกยวของตามมา

ขอจ ากดเ พาะหนวยงาน

(1) การขาดแคลนบคลากรทมความช านาญในการด าเนนกระบวนการลงทน เชน บคลากรใน บางหนวยงานราชการดานการศกษา หรอสาธารณสข อาจไมชานาญในการจดจางและประสานโครงการกอสรางหรอซอมแซม

(2) การก าหนดราคากลางงานกอสรางทต าเกนไป (ตงแตกอนมมาตรการปรบลดราคากลางงานกอสรางในชวงตนปงบประมาณ 2558 ) สงผลใหผรบเหมาไมสนใจเขารวมประมลงาน แมทผานมาสานกงบประมาณจะมการปรบเพมราคากลางงานกอสรางบาง แตไมคมกบตนทนคากอสรางทเพมขน โดยเฉพาะตนทนคาจางทสงขนจากนโยบายกาหนดคาจางขนตาเปน 300 บาททวประเทศ

ขอจ ากดดานประสทธภาพเหลานท าใหหลายป ทผานมาภาครฐไมสามารถเรงอด ดเมดเงนลงทนสเศรษฐกจไดมากตามท วางแผนไ ว อย าง ไรกด ตงแตป งบประมาณ 2 8 รฐบาลออกมาตรการเรงรดเบกจายงบลงทนทเขมงวดขนมาก ตางจากมาตรการเรงรดทผานมา โดยเฉพาะมาตรการเรงกอหนผกพน ซงกาหนดเวลาชดเจนใหดาเนนการภายในเดอนธนวาคม 2557 และมการตดตามตอเนองกอนเลอนใหกอหนผกพน

Page 5: FOCUSED AND QUICK (FAQ) Issue 112 · 2018-08-07 · focused and quick (faq) issue 112 ปøะสิทธิาพและปøะสิทธิผล×องÖาøลงทุนõาคัฐ

FAQ ISSUE 112 ประสทธภาพและประสทธผลของการลงทนภาครฐ Dec 7, 2016

สายนโยบายการเงน ธนาคารแหงประเทศไทย ธต ชดชนก และปาณศาร 4

ภายในเดอนกรกฎาคม 2558 รวมถงมมาตรการเพมเตมใหหนวยงานทดาเนนการไมทนใหโอนงบประมาณคนสวนกลาง (เปนวงเงนราว 8 พนลานบาท) สงผลให การลงทนของรฐบาลกลาง (ไมรวมเงนอดหนน) ขยายตวไดถงรอยละ 40 จากปกอน ตอมาในปงบประมาณ 2559 รฐบาลยงคงพยายามเพมประสทธภาพการเบกจาย โดยออกมาตรการเรงรดการเบกจายทมแนวทางชดเจนและเปนรปธรรมยงขน2 ซงนาจะชวยใหเมดเงนลงทนลงสระบบเศรษฐกจไดมากกวาเดม

สาหรบการเพมประสทธภาพการดา เนนโครงการลงทนของรฐวสาหกจนน ขณะนอยระหวางการดาเนนการปฏรปรฐวสาหกจ ซงเปนนโยบายสาคญของคณะรกษาความสงบแหงชาต ทจะสรางกลไกเพอลดโอกาสในการแสวงหาผลประโยชนจากฝายการเมอง รวมถงเพมประสทธภาพการดาเนนงานของหนวยงาน และการยกระดบคณภาพบรการ ซงจะชวยใหรฐวสาหกจสานตอบทบาทสาคญในการดาเนนการลงทนยกระดบศกยภาพประเทศไดดขนและตอเนองขนในระยะตอไป

2 การวเคราะหประสทธผลของการลงทนภาครฐ

ในการศกษาของ ธต ชดชนก และทศพล (2558) ไดประเมนประสทธผลของมาตรการทางการคลงตอเศรษฐกจ โดยศกษาคาตวทวทางการคลงของมาตรการสาคญตาง ๆ ทรฐบาลทยอยออกมาเพอชวยกระตนเศรษฐกจตงแตตนปงบประมาณ 2558 ผานการว เคราะหโดยใชตารางบญชเมตรกซสงคมป 2550 ( Social Accounting Matrix: SAM) ข อ ง ส า น ก ง าน คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ซงพบวา การใชจายภาครฐแตละประเภทมขอด ขอดอย และใหคาตวทวทแตกตางกนขนกบลกษณะการใชจาย อยางไรกตาม ผลวเคราะหดงกลาวยงมขอจากด คอ 2 แนวทางตามมาตรการเพมประสทธภาพการใชจ ายงบ ลงทนปงบประมาณ 2559

(1) ใ ห ส ว น ร า ช ก า ร ร ฐ ว ส า ห ก จ แ ล ะ ห น ว ย ง า น อ น เรมกระบวนการจดซอจดจางไดตงแตกอนเรมปงบประมาณใหม (เรมไดตงแต 14 ส.ค. 2558 ซงคณะกรรมาธการวสามญผานราง พ.ร.บ. งบประมาณรายจายป 2559) โดยจะเรมกอหนผกพนไดกตอเมอ ไดรบการจดสรรงบประมาณประจาป (เงนประจางวด) จากสานกงบประมาณ

(1) ผลมลกษณะคงท (Static) ไมสะทอนการสงผานผลกระทบและแรงสงตอการขยายตวของเศรษฐกจ โดยเฉพาะรายจายลงทนในโครงสรางพนฐานซงเปนกจกรรมตอเนองและอาจใชระยะเวลากวาจะมผลตอระบบเศรษฐกจอยางเตมท

(2) SAM จดทาจากขอมลตารางปจจยการผลต และผลสารวจภาวะเศรษฐกจป 2548 ซงอาจไมสะทอนโครงสรางเศรษฐกจในปจจบน ประกอบกบขอสมมตทใชกาหนดใหราคาตางๆ ในระบบเศรษฐกจคงทอาจทาใหผลวเคราะหคลาดเคลอนจากความจรง

ทงน เมอศกษาผลกระทบจากการใชจายลงทนภาครฐตอระบบเศรษฐกจ โดยใชการวเคราะหเชงพลวต (Dynamic Approach) ผ านแบบจ าลอง Structural Vector Auto-Regression (SVAR)3 ซงเปนวธการศกษาท ใชกนแพรหลายในตางประเทศ ตวอยางเชนใน ตารางท 1 (รายละเอยดตามภาคผนวก) และใชขอมลตงแตไตรมาส 1 ป 2544 ถงไตรมาส 3 ป 2558 พบวา การลงทนภาครฐมประสทธผลตอระบบเศรษฐกจนอย (ไมพบนยสาคญทางสถตผลตามภาคผนวก) สอดคลองกบหลายงานศกษาทพบวา การใชจายภาครฐของไทยและประเทศกาลงพฒนามผลตอ GDP นอย (ตารางท 1) อาท งานศกษาของ IIzetzki et al. (2011) Hory (2015) พบว า ต วทวทางการคล งของการใชจ ายรวมของ Advanced Economies จะสงกวา Emerging Market Economies ซงสวนใหญไดอธบายถงสาเหตสาคญททาใหการลงทนของภาครฐมผลกระทบตอเศรษฐกจคอนขางนอยไว 2 ประการทสาคญ คอ

(2) รายจายลงทนทมวงเงนไมเกน 2 ลานบาท ใหกอหนผกพนและเบกจ ายภายในไตรมาส 1 รายจายลงทนทม วงเ งนต งแต 2 ลานบาทขนไปจะตองกอหนผกพนใหแลวเสรจภายในไตรมาส 1 ยกเวน รายการทมวงเงนเกน 500 ลานบาทสามารถกอหนผกพนไดอยางชาภายในไตรมาส 2 3 แบบจาลองนมขอจากดทไมสามารถสะทอนระบบเศรษฐกจไดทงหมด ซงรวมถงการเพมผลตภาพโดยรวม อนจะชวยยกระดบศกยภาพของประเทศ

Page 6: FOCUSED AND QUICK (FAQ) Issue 112 · 2018-08-07 · focused and quick (faq) issue 112 ปøะสิทธิาพและปøะสิทธิผล×องÖาøลงทุนõาคัฐ

FAQ ISSUE 112 ประสทธภาพและประสทธผลของการลงทนภาครฐ Dec 7, 2016

สายนโยบายการเงน ธนาคารแหงประเทศไทย ธต ชดชนก และปาณศาร 5

(1) สวนรวไหลออกจากระบบเศรษฐกจ ดยเ พาะเมอมการน าเขาสง จากงานศกษาของ Hory (2015) และ Barrell et al. (2012) พบวา คาตวทวทางการคลงจะตาในประเทศทสดสวนการนาเขาตอ GDP (Propensity to import) สง4 โดยประเทศกาลงพฒนาทม Propensity to import สง จะมคาตวทวทางการคลงตากว า เกอบ 2 เท าของประเทศในกล มเด ยวกนท ม Propensity to import ตา ซงโครงการลงทนโครงสรางพนฐานขนาดใหญของไทยยงจาเปนตองพงพาการนาเขาปจจยการผลตจากตางประเทศมากเชนกน อาท โครงการรถไฟฟาทตองนาเขาระบบการเดนรถไฟฟาจากตางประเทศ หรอโครงการจดหาเครองบนเชงพาณชย เปนตน อยางไรกตาม แมสดสวนการนาเขาทสงจะสงผลใหมสวนรวไหลเกดขนในชวงเวลาทดาเนนการกอสราง แตผลจากการลงทนจะชวยยกศกยภาพการผลตของประเทศไดในระยะยาว

นอกจากน ยงมปจจยอน ๆ ทอาจมผลกระทบตอตวทวทางการคลง เชน งานศกษาของ Tang et al. (2013) และ Ilzetzki et al. (2011) อธบายวา ขนาดของเศรษฐกจ ระดบการเปดเสรทางการคา และระบบอตราแลกเปลยนมผลตอคาตวทวทางการคลง โดยประเทศทมขนาดเลกและมระบบเศรษฐกจแบบเปด (Small Open Economy) และใชระบบอตราแลกเปลยนแบบลอยตวนน การใชนโยบายการคลงกระตนเศรษฐกจเพอเพม อปสงครวมในประเทศ จะกดดนใหอตราดอกเบยในประเทศเพมขน และทาใหมเงนทนไหลเขา ซงสงผลใหคาเงนในประเทศแขงคาขน และมผลลบตอการสงออกสทธ ประสทธผลของการดาเนนนโยบายการคลงตอเศรษฐกจจงถกลดทอนลงในทสด 4 สดสวนการนา เข าตอ GDP (Propensity to import) จะอย ในระดบสงกตอเมอสดสวนการนาเขาตอ GDP มากกวารอยละ 50

(2) ชวงเวลาทศกษาเปนชวงทมโครงการลงทนขนาดใหญทดาเนนการเสรจนอยและไมตอเนอง สงผลใหการลงทนภาครฐมประสทธผลนอยกวาทควรจะเปน ซงหากเปนชวงทมการลงทนขนาดใหญ อาท การลงทนโครงการอสเทรนซบอรด ในชวงกอนวกฤตเศรษฐกจเอเชย (ป 2540) อาจทาใหการใชจายลงทนภาครฐมผลตอ GDP มากขน

(3) ปญหาเชง ครงสรางของกระบวนการลงทนภาครฐ อาท ความลาชาของกระบวนการอนมตโครงการลงทน ความไมโปรงใสของการดาเนนโครงการ ซงอาจกระทบตอคณภาพของโครงการทไดรบเลอก และยงทาใหการดาเนนการโครงการลงทนลาชาและไมตอเนองเพราะอาจตองมการทบทวนโครงการบอยครงสอดคลองกบการศกษาของ Esfahani and Ramirez (2003) Straub (2008) และ IMF (2015) ทพบวา ประสทธผลของการใชจายรวมถงการลงทนจากภาครฐจะขนกบกระบวนการพจารณาดาเนนการลงทนและคณภาพของโครงสรางเชงสถาบนของประเทศเปนสาคญ สาหรบกรณของไทยกประสบปญหาน เชนกน สะทอนจากบางโครงการโดยเฉพาะโครงการลงทนขนาดใหญทมกจะ มความลาชาและไมตอเนอง เชน โครงการพฒนา ทาอากาศยานสนามบนสวรรณภมระยะท 2 และการจดซอหวรถจกรดเซล ขณะทบางโครงการตองยกเลกไป เชน โครงการบรณะรถจกรดเซล และโครงการจดการเรยนการสอนโดยใชแทบเลต

การเพมประสทธผลของการลงทนภาครฐจงควรคานงถงภาพรวมเชงโครงสรางของกระบวนการพจารณาดาเนนการลงทน ทงน IMF (2015) ไดสรปกรอบแนวคด เชงสถาบนท จะชวยสนบสนนใหการลงทนภาครฐมประสทธผลตอเศรษฐกจมากขน เรยกวากรอบแนวคด Public Investment Management Assessment Framework (PIMA) ทแบงได 3 ดาน (ประกอบดวย 15 องคประกอบ) ไดแก (1) การวางแผน (Planning) (2) การจดสรรงบประมาณ (Allocating) และ(3) การด าเนนการ (Implementing) (รปท 3) ซงมแนวทาง คอนขางสอดคลองกบกรอบแนวคด Public Investment Management (PIM) ของ World Bank ใน Rajaram et al. (2010)

ตารางท 1 งานศกษาตวทวทางการคลงดวยวธ Vector Auto-Regression (VAR)

งานศกษา วธการศกษา ประเทศทศกษา ผลการศกษา

Blanchard & Perotti (2002)

SVAR สหรฐ รายจายรวม Impact = 8 Medium-run = 1.3*

Ilzetzki et al. (2011)

SVAR AEs & EMs (44 ประเทศ)

รายจายรวม (Impact/Medium-run)AEs = 0.37*/0.8* EMs = 0.21*/0.18

Tang et al. (2013) SVAR ASEAN 5 อน ดนเซย 1มาเลเซย 1 ลปป นส 31สงค ปร 13ไทย -0.25

Hory (2015) Panel VAR AEs & EMs (48 ประเทศ)

รายจายรวม AEs = 1.3 EMs = 0.46

มนยสาคญเชงสถตหมายเหต AEs คอ Advanced Economies, EMs คอ Emerging Economies

Page 7: FOCUSED AND QUICK (FAQ) Issue 112 · 2018-08-07 · focused and quick (faq) issue 112 ปøะสิทธิาพและปøะสิทธิผล×องÖาøลงทุนõาคัฐ

FAQ ISSUE 112 ประสทธภาพและประสทธผลของการลงทนภาครฐ Dec 7, 2016

สายนโยบายการเงน ธนาคารแหงประเทศไทย ธต ชดชนก และปาณศาร 6

ผลการศกษาของ IMF (2015) พบวา กล มประเทศกาลงพฒนาไดคะแนนดานการดาเนนการตากวาประเทศพฒนาแลวมาก สอดคลองกบงานศกษาตวทวการคลงของ 2 กลมประเทศ โดยเฉพาะใน 5 องคประกอบของการดาเนนการ ไดแก กฎหมายปกปองการลงทน (Protection of Investment) การจดหาแหลงเงนทน ( Availability of Funding) ค ว า ม โ ป ร ง ใ ส ใ น ก า รดาเนนการ (Transparency of Execution) การบรหารจดการโครงการ (Project Management) และการดแลสนทรพยทสรางเสรจแลว (Monitoring of Assets)

สาหรบประเทศไทย ผศกษาประเมนตามกรอบ PIMA ใน 3 ดาน 15 องคประกอบ พบวา ไทยยงมขอจากดอยพอสมควร สงผลใหโครงการลงทนภาครฐสวนใหญดาเนนการไดลาชา และไมมประสทธผลตอเศรษฐกจเทาทควร ซงสามารถสรปปญหาสาคญไดดงน

ดานการวางแผน (Planning) อาท (1) ความ ไมตอเนองและลาชาของการลงทนโครงสรางพนฐาน ประเทศไทยขาดกฎเกณฑทางการคลง (Fiscal Rules) ทจะชวยกากบดแลใหมระดบการลงทนทเหมาะสมเพอชวยยกระดบความสามารถในการแขงขนของประเทศในระยะยาว อกท งยงขาดแผนการลงทนตอเนองในระดบชาตและรายสาขาทสอดรบกน (National and Sectoral Planning) อนเปนผลจากความไมแนนอนทางการเมองททาใหการลงทนหลายโครงการตองเปลยนรปแบบหรอแหลงเงนเมอเปลยนรฐบาล และ (2) ความลาชาของกระบวนการลงทนระหวางภาครฐ และภาคเอกชน (Public-Private Partnerships: PPPs) แมใน พ.ร.บ. การใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. 2556 จะเพมความชดเจนของหลกเกณฑการดาเนนงาน การกาหนดยทธศาสตร รวมถงวธการกากบดแลใหดขน

จากกฎหมายเดม (พ.ร.บ. วาดวยการใหเอกชนเขารวมงานหรอดาเนนการในกจการของรฐ พ.ศ. 2535) แตกเปนการเพมขนตอนในกระบวนการพจารณาดวย จงทาใหการรวมลงทนในรปแบบ PPPs ยงดาเนนการไดชาอย จนรฐบาลตองออกมาตรการเรงรดโครงการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ (PPP Fast Track) ซงคาดวาจะลดขนตอนพจารณาลงจากเดมทใชเวลาประมาณ 25 เดอน เหลอเพยง 9 เดอน ซงตองตดตามตอไปวาจะสามารถแกปญหาไดเพยงใด

ดานการจดสรรงบประมาณ (Allocating) อาท (1) การขาดการจดทางบประมาณระยะปานกลาง ( Multi-year Budgeting) โ ด ย ป ร ะ เ ทศ ไทยย ง ข า ดกระบวนการทมประสทธภาพหรอกลไกรองรบทางกฎหมายทจะชวยใหรฐสามารถวางแผนลงทนโครงการโครงสรางพนฐานขนาดใหญไดตอเนอง ตวอยางเชน ในชวงป 2556-57 ทรฐบาลมความตงใจทจะลงทนโครงสรางพนฐานดานคมนาคมขนสงวงเงน 2 ลานลานบาท ซงจาเปนตองมแหลงทนทเพยงพอและเปนการลงทนทตอเนองหลายป จงใชอานาจกฎหมายพเศษผานกระบวนการกเงนนอกระบบงบประมาณปกต แตตอมาประสบปญหาความชอบธรรมของกฎหมาย จงไมสามารถดาเนนการตอไดและทาใหการลงทนลาชาออกไป และ (2) ความไมพรอมในการศกษาและคดเลอกโครงการ (Project Appraisal and Project Selection) เชนการเรงลงทนในโครงการกระตนเศรษฐกจของภาครฐโดยทยงขาดการศกษาอยางครบถวนรอบดาน อาจสรางคาถามจากสาธารณชนในแงความคมคาของเมดเงน จงควรมการศกษาความพรอมและความคมคาของโครงการลงทนทจะลงทนไวลวงหนา รวมทงเรยนรจากประสบการณในอดตถงประสทธผลตอเศรษฐกจทเกดขนจรงจากโครงการลงทนทไดดาเนนการไปแลว

ดานการด าเนน ครงการ (Implementing) อาท (1) ความโปรงใส (Transparency of Execution) จากการทบางโครงการถกรองเรยนถงปญหาการทจรต คณะกรรมการตดตามและตรวจสอบการใชจ ายงบประมาณภาครฐจงตองเขาตรวจสอบและใหหนวยงานทเกยวของทบทวนโครงการ ซงสงผลใหการลงทนลาชา เชน โครงการทาอากาศยานสนามบนสวรรณภมระยะท 2 การจดซอหวรถจกรดเซล หรอบางโครงการตองยกเลก เชน โครงการบรณะรถจกรดเซล และโครงการจดการ

รปท 4 Public Investment Management Assessment Framework

ทมา: IMF (2015) Making Public Investment More Efficientหมายเหต AEs คอ Advanced Economies EMs คอ Emerging Economies และ LIDCs คอ Low income Developing Countries

11 – 15. Implementing 1 – 5. Planning

6 – 10. Allocating

*

Page 8: FOCUSED AND QUICK (FAQ) Issue 112 · 2018-08-07 · focused and quick (faq) issue 112 ปøะสิทธิาพและปøะสิทธิผล×องÖาøลงทุนõาคัฐ

FAQ ISSUE 112 ประสทธภาพและประสทธผลของการลงทนภาครฐ Dec 7, 2016

สายนโยบายการเงน ธนาคารแหงประเทศไทย ธต ชดชนก และปาณศาร 7

เรยนการสอนโดยใชแทบเลต เปนตน ดงนน การดาเนนโครงการลงทนอยางโปรงใส จงเปนหวใจสาคญทจะชวยใหการลงทนมความตอเนอง และ (2) การดแลสนทรพยสาธารณปโภคของประเทศท สร าง เสรจและเปดดาเนนการแลว (Monitoring of Assets) เชน โครงการ Airport Link ทขาดทน และมความเสยงทจะกระทบตอการใหบรการจากปญหาการบรหารจดการ โดยเฉพาะดานการขาดแผนงานการซอมบารงทด มการอนมต แผนซอมบารงทลาชา ซงสงผลใหรถไฟฟาชารดบอย และกระทบตอคณภาพในการใหบรการในชวงทผานมา

จากทกลาวมาทงหมดขางตน จะเหนไดวา ไทยประสบปญหาเชงสถาบนสงผลกระทบตอทงดานประสทธภาพและประสทธผลของการลงทน ดงนน การแกไขโดยพยายามลดขอจากดของแตละหนวยงานลงอาจทาไดแคชวยแกปญหาเฉพาะหนาซงไมยงยนนก การแกปญหาจงตองคานงถงความเชอมโยงของระบบราชการทงระบบ ซงเปนปญหาเชงโครงสรางทตองอาศยเวลา ตลอดจนความรวมมอจากหลายภาคสวนในการแกไขโดยอาจเรมตนจากการปฏรปเชงโครงสราง ดานตางๆ ทกาลงเกดขนเพอใหเมดเงนลงทนของภาครฐลงสเศรษฐกจอยางมประสทธภาพและมประสทธผลตอเศรษฐกจมากกวาทเปนมา

3. แนวทางแกปญหาประสทธภาพและประสทธผลของการลงทนภาครฐ

นอกเหนอจากมาตรการระยะสนเพอเพมประสทธภาพการเบกจายงบประมาณประจาปของรฐบาลในชวงปงบประมาณ 2558-59 โดยเฉพาะการเรงรดรายจายลงทน ทอนญาตใหหนวยงานเรมจดหาผรบเหมาไดกอนท พ.ร.บ. งบประมาณรายจายประจาปมผลบงคบใช ซงสงผลใหประสทธภาพการเบกจายของหนวยงานสวนใหญปรบดขนแลว ในระยะปานกลางถงยาว รฐบาลจาเปนตองหาทางปฏรปกระบวนการลงทน เนองจากจะมการทยอยกอสรางโครงการขนาดใหญตามแผนลงทนโครงสรางพนฐาน หรอมาตรการกระตนเศรษฐกจตางๆ เพอใหสามารถประคบประคองเศรษฐกจและยกศกยภาพของประเทศไทยในระยะยาวได โดยอาจมแนวทางดงน 3.1 การปฏรปในสวนของรฐบาล อาจพจารณาใน 2 แนวทาง ไดแก

(1) การเพมความ ปรงใสของกระบวนการลงทน หลายงานศกษา อาท Grindle (1997) และ IMF (2015) เนนถง ความสาคญของความโปรงใสของการดาเนนการลงทนทกขนตอน ตงแตการคดเลอก การประเมน และการบรหารจดการโครงการ

การเพมความ ปรงใส อาจด าเนนการในกรอบการปรบปรงธรรมาภบาล (Good Governance) ของระบบราชการและรฐวสาหกจ ซง United Nations Economic and Social Commission for Asia and the Pacific (UNESCAP) ไดจดทาขอเสนอไว 5 ดาน ไดแก

I. การมสวนรวม (Participation) II. ความโปรงใส (Transparency) III. ความรบผดรบชอบ (Accountability) IV. ความมประสทธภาพ (Effectiveness) V. ความเสมอภาค (Equity) ซ ง Merilee (1997 ) พบว า ธ รรมาภ บ า ล

(Good Governance) ชวยเพมประสทธผลของการลงทนภาครฐ และความเชอมนของภาคเอกชนได

สาหรบประเทศไทย รฐบาลเรมดาเนนการ เพมความโปรงใสของโครงการลงทนบางแลว ไดแก ก า ร เ ร ม น า ร ะ บ บ CoST (Construction Sector Transparency Initiative) แล ะ สญ ญ าคณธ ร รม (Integrity Pact) มาใชตงแตป 2557 ซงจะชวยสรางระบบการเปดเผยขอมลการจดซอจดจางของโครงการลงทนขนาดใหญ เชน โครงการพฒนาทาอากาศยานสนามบนส วรรณภม ระยะท 2 โครงการรถไฟฟ า สายสนาเงนสวนตอขยาย การจดซอรถเมล NGV เปนตน เพอใหประชาชนเขาไปมสวนรวมในการตรวจสอบการดาเนนการของภาครฐ นอกจากน การเรมน าระบบจดซอจดจางแบบอเลกทรอนกส (e-market และ e bidding) มาใชตงแตป งบประมาณ 2559 ในกระบวนการดาเนนโครงการลงทน ครอบคลมทกหนวยงานของรฐ ทงรฐบาลกลาง รฐบาลทองถน รวมถงรฐวสาหกจ โดยดาเนนการทกข นตอนผ านระบบอ เล กทรอนกส เพ อลดการเผชญหนาระหวางผคากบผคา หรอผคากบเจาหนาทรฐ ซงจะชวยปองกนการฮวประมล และลดชองทางทจรตหรอเรยกรบสนบนของเจาหนาทรฐสรางความโปรงใสของระบบจดซอจดจางภาครฐไดมากขน

Page 9: FOCUSED AND QUICK (FAQ) Issue 112 · 2018-08-07 · focused and quick (faq) issue 112 ปøะสิทธิาพและปøะสิทธิผล×องÖาøลงทุนõาคัฐ

FAQ ISSUE 112 ประสทธภาพและประสทธผลของการลงทนภาครฐ Dec 7, 2016

สายนโยบายการเงน ธนาคารแหงประเทศไทย ธต ชดชนก และปาณศาร 8

(2) การปฏรประบบราชการ เปนอกแนวทางทควรดาเนนการ นอกจากจะชวยเพมความโปรงใสของ การดาเนนการ ยงจะชวยกระชบขนตอนของกระบวนการลงทนภาครฐใหสามารถลงทนไดรวดเรวและตรงกบ ความตองการของประชาชนยงขน ทงนจากการศกษาของไพบลย (2547) และสภาปฏรปแหงชาต (2558) ไดสรปถงปญหาของระบบราชการไทย ไวดงน 1. ภาครฐไทยมขนาดใหญจงมตนทนบคลากรสงมขนตอนมากจงดาเนนการชา ยากตอการบรณาการ และเออตอการทจรต 2. ระบบแรงจงใจในการทางานทไมมงเนนผลงาน และ 3. มลกษณะรวมศนย

ขณะเดยวกนท ง 2 บทความด งกล าว ไดเสนอแนะแนวทางการปฏรประบบราชการ ดงน

(1) ปรบปรงระบบประเมนผลงาน โดยเนนการสรางแรงจงใจจากผลลพธใหมากขน รวมถงการกาหนดเกณฑประเมนจากเปาหมายรวมของหนวยงานเพอปรบปรงการประสานงานระหวางกน

(2) เพมการมสวนรวมของประชาชน เพอชวยปรบปรงและกากบระบบราชการในแตละพนท ใหสามารถสนองความตองการของทองถนไดดยงขน โดยกระจายอานาจ ความรบผดชอบ และงบประมาณแกทองถน รวมถงปรบโครงสรางการบรหารใหเออแกการกาหนดเปาหมายเชงพนทและสามารถดาเนนโครงการไดเรวขน

3 2 การปฏรปในสวนของรฐวสาหกจ อาจพจารณาจาก 3 แนวทางของ Chang (2007) ดงน (1) การแปรรปรฐวสาหกจใหเปนเอกชน (Privatization) เหมาะส าหรบ ร ฐ ว ส าหก จท อย ในอตสาหกรรมทมการแขงขน ไมผกขาดโดยธรรมชาต และ อยในประเทศทตลาดทนพฒนาแลวและมการทจรตนอย สาหรบประเทศไทย มการแปรรปรฐวสาหกจ และนา หนเขาตลาดหลกทรพย 5 แหง คอ บมจ. การบนไทย ปตท. ปตท.สผ. การทาอากาศยานไทย และ อสมท. บางองคกรสามารถสรางกาไรเพมขนสามารถสงรายไดใหแกรฐไดเปนจานวนมากในแตละป อาท ปตท. และ ปตท.สผ. อยางไรกตาม บางองคกรยงคงขาดทน อาท การบนไทย เปนตน ซงอาจเปนความเสยงทาง การคลงแกรฐบาลทตองเขามารบภาระจากการขาดทนได แมมการแปรรปแลวแตรฐวสาหกจไทยยงอาจเปนเครองมอแสวงประโยชนจากฝายการเมองอย เพราะยงคงสถานะเปนรฐวสาหกจ ทาใหการเมองสามารถแทรกแซงได ผานการตงกรรมการบรหาร จนเกดกระแสตอตานจากภาคประชาชนและสหภาพแรงงาน นอกจากน รฐวสาหกจทแปรรปแลว และสามารถทากาไรได มกมลกษณะผกขาดโดยธรรมชาต ขณะทรฐวสาหกจทมการแขงขนกบเอกชนมกมกาไรลดลงตอเนอง หรอประสบผลขาดทน ดงนน การใชแนวทางนเพอปรบปรงรฐวสาหกจในอนาคต จงตองพจารณาใหรอบคอบ

เรงรดการเบกจาย - เรงกอหนผกพน - ใหหนวยงานหาผรบเหมากอน พ.ร.บ. งปม. ประกาศใช

แนวทางแกไขทเรมท าไปบางแลว

ปฏรประบบราชการ- ประเมนผลงานมงเนนผลลพธ ก าหนดเกณ ประเมนจากเป าหมายรวมของหนวยงาน เพอปรบปรงการประสานงาน

เพมการมสวนรวมของประชาชน

รปท 4 แนวทางการเพมประสทธภาพและประสทธผลของการลงทนภาครฐไทย

รฐบาล

ความไมแนนอนทางการเมอง ทาใหโครงการลงทนขนาดใหญไมตอเนอง

กระบวนเบกจายลาชา หนวยงานรฐตองรอจดสรรเงนประจางวดจงกอหนผกพนได

การอนมต ครงการรฐวสาหกจไมคลองตว หนวยงานทบซอน- ความลาชาในกระบวนการพจารณา EIA

ขอจ ากดเ พาะหนวยงาน

ขาดบคลากรทชานาญในกระบวนการลงทนราคากลางต า ผรบเหมาไมสนใจประมลการประสานระหวางหนวยงาน- ผปฏบตงาน vs เจาของพนท- โครงสรางซาซอน ขาดการบรณาการประสทธภาพบรหารภายในหนวยงาน

ขอจ ากดรวม

ขอจ ากดแนวทางแกไข

เพมเตม

แกไข น กจการรฐวสาหกจทขาดทนตอเนองก าหนดยทธศาสตรระยะยาวแตละรฐวสาหกจ พจารณาการคงอยหรอรวมกจการยกระดบธรรมาภบาลจดตงบรรษทวสาหกจแหงชาต

รฐวสาหกจ

สรางความ ปรงใสในการจดซอจดจาง - เรมใชระบบ CoST และ Integrity Pact (2557)- เรมใชระบบ e-bidding และ e-market (2558)

รฐบาลและรฐวสาหกจ

รฐบาล

สราง Competitive Neutrality- ลดขอไดเปรยบ การอดหนนจากรฐ พ.ร.บ. แขงขนทางการคาทไม ครอบคลมรฐวสาหกจ- ลดขอเสยเปรยบ ชดเชยภาระจาก สนองนโยบายนอกพนธกจหลก ทเหมาะสมและทนการณ

รฐวสาหกจ

Page 10: FOCUSED AND QUICK (FAQ) Issue 112 · 2018-08-07 · focused and quick (faq) issue 112 ปøะสิทธิาพและปøะสิทธิผล×องÖาøลงทุนõาคัฐ

FAQ ISSUE 112 ประสทธภาพและประสทธผลของการลงทนภาครฐ Dec 7, 2016

สายนโยบายการเงน ธนาคารแหงประเทศไทย ธต ชดชนก และปาณศาร 9

(2) การปฏรปองคกร (Reform) ตามหลกการของการปฏรปรฐวสาหกจควรใหมการกาหนดเปาหมายหลกใหชดเจน มการปรบปรงระบบขอมลสาหรบตดตามประเมนผลการดาเนนงาน มการปรบปรงระบบแรงจงใจบคลากร รวมถงมการตงหนวยงานกากบดแลรฐวสาหกจโดยเฉพาะ และลดจานวนรฐวสาหกจทบทบาทซากบเอกชน หรอไมมความจาเปนทรฐบาลตองถอหน ซงจะช วย เพ มความสามารถของร ฐ ในการก ากบดแลรฐวสาหกจไดดวย

สาหรบประเทศไทย การปฏรปรฐวสาหกจ ทก าลงด าเนนการ ดยคณะกรรมการน ยบายก ากบดแลรฐวสาหกจ (คนร ) แบงได 3 ดาน ไดแก

1. แกไขและฟนฟกจการรฐวสาหกจทมปญหา5 2. กาหนดยทธศาสตรระยะยาวของรฐวสาหกจ

โดยระบหนาทของรฐวสาหกจแตละแหง รวมถงพจารณาวารฐวสาหกจแหงใดทควรยกเลกหรอควบรวมกจการ

3. ตงกรอบการกากบดแลรฐวสาหกจ ยกระดบธรรมาภบาลของรฐวสาหกจ รวมถงการจดตงบรรษทวสาหกจแหงชาต (Super Holdings) เพอทาหนาทเจาของรฐวสาหกจแทนประชาชน โดยจะเขาถอหนแทนกระทรวงการคลง เพอใหการบรหารมประสทธภาพ และลดการแทรกแซงจากฝายการเมอง โดยลาสด ครม. ไดอนมตหลกการ ราง พ.ร.บ. การพฒนาการกากบดแลและบรหารรฐวสาหกจ พ.ศ. ... ซงเปนการตงกรอบดแลรฐวสาหกจตามแนวทางขางตน แลวเมอวนท 23 สงหาคม 2559 ปจจบน อยระหวางการตรวจพจารณาของสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา

หากด า เนนการไดแลว เสรจ น าจะท า ใหรฐวสาหกจสามารถดาเนนการลงทนไดอยางตอเนองและคมคาขน รวมถงสามารถบรหารสนทรพยของรฐวสาหกจเพอสรางประโยชนตอรฐวสาหกจเองและตอประเทศไดสมฤทธผลมากขน

(3) การเพ มการแข งขน จะชวยเร งใหรฐวสาหกจเพมประสทธภาพการดาเนนงานเพอใหสามารถแขงขนกบเอกชนได แมรฐวสาหกจบางสาขาจะผกขาดโดยธรรมชาต แตกอาจสรางการแขงขนใหเกดขนได เชน กจการเดนรถไฟขององกฤษและญปนทแบงเปนหลายภมภาค เพอสรางบรรยากาศการแขงขนภายในกจการรถไฟ ซงมสวนชวยใหคณภาพการใหบรการเพมขนได

5 7 แหง ไดแก ธนาคารพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมแหงประเทศไทย ธนาคารอสลามแหงประเทศไทย บมจ. ทโอท บมจ. กสท

ส าหรบประเทศไทย แนวทางการปฏรปรฐวสาหกจของ คนร. มงสรางการแขงขนอยางเทาเทยม (Competitive Neutrality) ระหว า ง ร ฐ ว ส าหก จก บผ ป ร ะกอบกา ร เ อกชน เช นก น เพ อ จ ะช ว ย เพ มประสทธภาพของรฐวสาหกจและชวยปรบปรงคณภาพบรการสาธารณะในกจการทรฐวสาหกจดาเนนการอกดวย ซง วรไท (2558) เหนวา ควรพจารณาลดความไดเปรยบของรฐวสาหกจลง อาท (1) ตระหนกวาเงนอดหนนจากรฐมสวนชวยใหตนทนการทาธรกจตากวาเอกชน (2) พ.ร.บ. การแขงขนทางการคาฯ ควรครอบคลมรฐวสาหกจทมอานาจเหนอตลาด และทาธรกจแขงหรอมบทบาทกากบดแลเอกชน ขณะเดยวกน ควรพจารณาลดความเสยเปรยบของบางรฐวสาหกจลงดวย เชน การมอบหมายใหดาเนนการเกนพนธกจหลกโดยไมไดรบการชดเชยอยางเหมาะสมและทนการณจากรฐบาล รวมทงกฎหมายเกยวกบการจดซอจดจางและกฎหมายแรงงานรฐวสาหกจทขาดความยดหยน

ดยสรป การปฏรปเชงสถาบนของทงสวนราชการและรฐวสาหกจจะชวยแกปญหาเชง ครงสรางของกระบวนการพจารณาการลงทน ซงจะชวยเพมประสทธภาพและประสทธผลในการลงทนของภาครฐซงจะน าไปสการพฒนาบรการสาธารณะทมคณภาพและสามารถสนองตอบความตองการของประชาชนไดจรง รวมถงชวยยกระดบ ครงสรางพนฐานเพอเพมศกยภาพในการแขงขนของประเทศไดอยางยงยน ในระยะยาว

โทรคมนาคม การรถไฟแหงประเทศไทย องคการขนสงมวลชนกรงเทพ และ บมจ. การบนไทย

Page 11: FOCUSED AND QUICK (FAQ) Issue 112 · 2018-08-07 · focused and quick (faq) issue 112 ปøะสิทธิาพและปøะสิทธิผล×องÖาøลงทุนõาคัฐ

FAQ ISSUE 112 ประสทธภาพและประสทธผลของการลงทนภาครฐ Dec 7, 2016

สายนโยบายการเงน ธนาคารแหงประเทศไทย ธต ชดชนก และปาณศาร 10

เอกสารอางอง: Barrell, R., D. Holland, and I. Hurst (2012), “Fiscal

Consolidation: Part 2. Fiscal Multipliers and Fiscal Consolidations,” OECD Economics Department Working Paper No. 933 (Paris: Organisation for Economic Co-operation and Development).

Blanchard, O., and R. Perotti (2002), “An Empirical Characterization of The Dynamic Effects of Changes in Government Spending and Taxes on Output”, Quarterly Journal of Economics, 117(4), 1329–1368.

Chang, H-J. (2008), “State-owned Enterprise Reform”, National Development Strategies – Policy Notes, United Nations, New York.

Esfahani, H.S., and M.T. Ramirez (2003), “Institutions, Infrastructure, and Economic Growth”, Journal of Development Economics, 70, 443-477.

Grindle, M. (1997), “Good Governance: The Inflation of an Idea”, HKS Faculty Research Working Paper Series, RWP10-023, John F. Kennedy School of Government, Harvard University.

Hory, M.P. (2015), “Fiscal Multipliers in Emerging Market Economies: Can We Learn Something from Advanced Economies?”. Laboratoire d'Economie d'Orléans, Université d'Orléans.

Ilzetzki, E., E.G. Mendoza, and C.A. Végh (2013), “How big (small?) are fiscal multipliers?”, Journal of Monetary Economics, 60(2), 239–254.

International Monetary Fund (2015), “Making Public Investment More Efficient”, (Washington). www.imf.org/external/np/pp/eng/2015/061115.pdf.

Rajaram, A., T.M. Le, N. Biletska and J. Brumby (2010), “A Diagnostic Framework for Assessing Public Investment Management”, Policy Research Working Paper No. WPS 5397. Washington, DC: World Bank. http://documents.worldbank.org/curated/en/2010/08/12630216/diagnostic-framework-assessing-public-investment-management.

Straub, S. (2008), “Infrastructure and Growth in Developing Countries: Recent Advances and Research Challenges”, World Bank Policy Research Working Paper No. 4460.

Tang, H.C., P. Liu, and E.C. Cheung (2013), “Changing Impact of Fiscal Policy on Selected ASEAN Countries”. Journal of Asian Economics, 24, 103-116.

United Nations United Nations Economic and Social Commission for Asia and the Pacific (2009), “What is Good Governance?”, UNESCAP, Bangkok.

ไพบลย วฒนศรธรรม (2547), “แนวทางการปฏรปภาคราชการทจะบงเกดผลอยางจรงจงและยงยน”, กรงเทพฯ.

ธต เกตพทยา ชดชนก อนโนนจารย และ ทศพล ตองหย (2558), “แรงกระตนของนโยบายการคลงในป 2558-2559”, FAQ ฉบบท 106, ธนาคารแหงประเทศไทย.

วรไท สนตประภพ (2558), “ปฏรปรฐวสาหกจ…ทาทาไม ทาอยางไร”,http://thaipublica.org/2015/02/veerathai42/.

สภาปฏ รปแหงชาต (2558) , “วาระปฏ รปท ๕ : การเพมประสทธภาพและคณภาพการบรหารงานแหง รฐ ”, สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร, กรงเทพฯ.

บทความนสาเรจลลวงไปดวยด ดวยคาแนะนาและความชวยเหลอจาก ดร.ฐตมา ชเชด ความคดเหนท เ ปนประโยชนจาก ดร.ยรรยง ไทยเจรญ คณจรพรรณ โ อ ฬ า ร ธ น า เ ศ ร ษ ฐ ด ร . ส ก ก ะ ภ พ พ น ธ ย า น ก ล คณปณฑา อภยทาน ทชวยใหงานนมความสมบรณมากยงขน รวมทงความชวยเหลออยางดจากทม FAQ Editor: ดร . ส ร จ ต ล ก ษณะส ต ด ร . ส ร ช แ ท น บญ แ ละ ดร. นครนทร อมเรศ คณะผเขยนขอขอบพระคณเปน อยางสงมา ณ ทน

Contact authors : ธต เกตพทยา เศรษฐกรอาวโส ทมวเคราะหการคลง ฝายนโยบายเศรษฐกจการเงน สายนโยบายการเงน [email protected] ชดชนก อน นนจารย เศรษฐกรอาวโส ทมวเคราะหการคลง ฝายนโยบายเศรษฐกจการเงน สายนโยบายการเงน [email protected] ปาณศาร เจษฎาอรรถพล เศรษฐกรอาวโส ทมวเคราะหการคลง ฝายนโยบายเศรษฐกจการเงน สายนโยบายการเงน [email protected]

Page 12: FOCUSED AND QUICK (FAQ) Issue 112 · 2018-08-07 · focused and quick (faq) issue 112 ปøะสิทธิาพและปøะสิทธิผล×องÖาøลงทุนõาคัฐ

FAQ ISSUE 112 ประสทธภาพและประสทธผลของการลงทนภาครฐ Dec 7, 2016

สายนโยบายการเงน ธนาคารแหงประเทศไทย ธต ชดชนก และปาณศาร 11

ภาคผนวก การศกษาตวทวรายจายลงทนดวยแบบจ าลอง SVAR

แบบจาลอง Structural Vector Auto Regression (SVAR) ทใชในการศกษานสรางขนเพอหาความสมพนธระหว างต วแปรในแบบจ าลอง เม อเก ดการเปล ยนแปลงอย างฉ บพล นเช งโครงสร าง ( ) ของ ตวแปรหนงๆ ในแบบจาลอง (Structural Shock) ซงจะสงผลใหเหนถงการปรบตวของตวแปรทงหมดทเชอมโยงกนอย (ดงสมการ (1)) โดยกาหนดความสมพนธของ Shock ในแบบจาลองดวยวธ Cholesky Decomposition ทเรยงลาดบการสงผลกระทบตามเวกเตอรของตวแปรในระบบ โดยการปรบตวจะแสดงผลในรปของ Impulse Response Functions (IRFs) ในแตละชวงเวลา

แบบจาลอง SVAR นประกอบดวย 4 ตวแปร คอ (1) การลงทนภาครฐ (2) การลงทนภาคเอกชน (3) ปรมาณการนาเขา ไมรวมทองคาและนามน เนองจากในชวง 5 ปทผานมา มการนาเขาทองคาเพอ การลงทนคอนขางสง ประกอบกบผลของราคานามนทเปลยนไปอยางรวดเรว อาจทาใหมลคาการนาเขารวม ไมสะทอนกจกรรมทางเศรษฐกจทแทจรง และ (4) ผลตภณฑมวลรวมในประเทศ โดยเรยงลาดบตวแปรการใชทฤษฎทางเศรษฐศาสตรและการทดสอบเชงสถต

(1)

โดย

ipubr = การลงทนภาครฐมลคาทแทจรง (%yoy) ipr = การลงทนภาคเอกชนมลคาทแทจรง (%yoy) mr = ปรมาณการนาเขามลคาทแทจรง (ไมรวมทองคาและนามน) (%yoy) gdpr = ผลตภณฑมวลรวมในประเทศมลคาทแทจรง (%yoy) แหลงขอมล : สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

และขอมลปรมาณการนาเขาทแทจรง (ไมรวมทองและนามน) จากธนาคารแหงประเทศไทย

-0.1

0

0.1

0.2

0.3

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

รปท ผลการศกษาตวทวรายจายลงทน

ทมา: ค านวณ ดย ธปท

เทา รปท 3 1 Response of GDP to Public Investment

-0.2

0

0.2

0.4

0.6

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

เทา รปท 3.2 Response of Import to Public Investment

ไตรมาส ไตรมาส

รปท 5.1 รปท 5.2