X'gnanana-~

editorjal 2 anbarijiet 3 kompetizzj.oni 63 3 x'gnandna mid-dinja? 4 ii-MERILL 5 tromba@ 6 sittsaqajn 6 gallarija 7 mill-nrejjef Griegi 7 FALKO 8 gnali ambjentali 9 djarju berdwocer 1 0 ittri 10 midd idejk 11 danflal membru 11

Jien nanseb li fis-sajf il-banar jienu qatgna kbira fimsarnu. Wara xitwa jnabbat mal-blat biex juri kemm hu bsanntu, jersaq is-sajf u donnu jikkalma

b'denbu bejn saqajh, qisu jkun jaf li dalwaqt tibda ... 1-IN\AZJONI! Jitfaccaw bil-kulers, bil-barbikju, bil-fanam, bil-lampi tal-gass u bid-dulliegn. U jigu bil­

maskla, bil-narpun u bil-ganc biex jikinsu 1-banar minn kull cern a, kull qarnita u kull rizza li jarawU jigu bil-mus biex iqaxxru kull imnara u jinfdu kull granc.

U jigu bir-radju miftuh berah u jdamdam xatt, u filgnaxija bid-disko bi spikers kull wiehed daqs karozza, biex jisimghuna anke minn Sqallija!

Anna nansbu li 1-banar kbir u allura jiflan gnal kollox. Xi zball! 11-fatt hu li 1-bahar qed jimrad! lmma t­tort mhux tagnkom li gnadkom zghar It-tort ta' min kiber u baqa' ma tgnallimx.

Ma tghallimx li 1-bahar mhux il-mizbla tagnna. rtafna pajjizi gnadhom jirragunaw li fil-banar tista' tarmi li trid, ghax 1-iskart jinzel fil-fond u jisparixxi! lmmaginaw kieku 1-iskart tad-dar tagnna nitfgnuh gol-bir jew gol-kantina "ghax hemm isfel ma jidhirx". Liema mignun jirraguna hekk? lmma hekk ezatt jirragunaw fuq il-bahar

Pajjizi onra jansbu li gnax il-bahar kbir = hemm hut kemm trid! Sewwa, mela aqbad nut kemm titian u bla kontroll, gnax il­nut ma jispicca qatt hej! lmbagnad: "Iii, il-nut qed jonqos ... "

Mela 1-banar battalnieh mill-najja u mlejnieh bil-nmieg. lssa ara taqtghux din: Liema hu 1-iktar banar manmug fid-dinja?

il- fMlDDDDDDDDD

11-bufula ta' 1-ghollieq (Cetti's warbler) hi wanda mill-ftit gliasafar li jbejtu f'Malta, u glialhekk hija specjali gflalina 1-berdwocers (li bejnietna laqqamnieha Cetta!) Ma tantx taraha, gnax tflobb tistaflba, imma tpatti bil-hangra ta' ghajta li gflandha!

Sakemm mhux specifikat mod ienor, 1-isem Birdlife fdal-magazin jirreferi ghal Birdlife Malta. Materjal mill-magazin jista' jigi kkupjat sakemm mhux gflal skopijiet kummercjali, sakemm jissemma' 1-isem 11-!'luttafa u sakemm tintbagnat liii-Birdlife kopja tal-materjal fejn gie kkupjat Publikazzjoni: Birdlife Malta Disinn u produzzjoni: Victor Falzon Faccata ta' quddiem: bufula ta' 1-gnollieq- ritratt ta' Raymond Galea Stampat: Poulton's Print Shop, Lulju 2004

Erga' gflidli fejn toqgflod!

F'idein 1-espe 11-Buskett m'hemmx li tigih wahda tajba. Bhalissa

1-Buskett qieglied f'idejn kumpanija ta' esperti biex jielldu flsiebu. U kif qed jiefldu nsiebu? Billi qa66tu partita sigar u arbuxxelli, fosthom speCi rari bnad­deru. lmma gnaliex! Heqq, dawn esperti tal-gonna, u forsi gnalihom jekk sigra ma tagflmilx fjuri kbar jew frott li jittiekel mela mhi tajba gnal xejn. Qaccat Guz!

Naturalment ii-Birdlife ipprotestat, imma 1-nsara lanqet saret, u mad-deru nqerdu wkoll salt bejtiet tal­bufula sewda ec6!

11-websajt tai-BirdLife giet 1-ewwel fil~konkors gnall-afljar websajt minn gnaqda volontarji.

Din hija t-tieni darba li 1-websajt tagfma rebnet dan 1-award organizzat mid-Datastream. L-ewwel darba kien sentejn ilu. Dis-sena 1-websajt kienet qed tikkompeti ma' 107 websajt ofira.

Anna tal-rluttafa ngnidu prosit Iii Denis Cachia, il-webmaster gnaqli tagnna li jzomm ii-websajt najja u aggornata.

lssa nhajru il-rnembri li gnandkom websajt spiss.

Ralial zghir f'Wales idde6ieda li jibdel ismu gnal ftit taz-i:mien bi protesta kontra pjan biex jinbena windfarm ezatt magenbu. Minn sempU6i Uanfynydd issa r-ranal na 1-·isem ta' Uanhyfryddawelllehynafoiybarcud­prindanfygythiadtrienusyrhafnauole. Mhijiex cajta, xi rnula fWales magnrufin gnall-ismijiet twal, li fil-fatt huma sentenza bi!-k!iem magnqudin. Dan !-isem ifisser: "raflal-kwiet-sabin-u-storiku-fejn-ibejjet-1-astun-mhedded-mi!l­misnutin-skrejjen."

ir-rebbiena ta' Komp 62 hija LARA MARIE MIZZI minn Victoria. Prosit Lara, il-kartolini daqt ikunu gflandek.

karta Q riciklata

4

ls-sena 1-onra 1-iStati SQ% ers qodma

Minn Ada sa Sadda Wiened rnid-dizastri li gnamel Saddam

Hussein meta kien gnadu jikkmanda !-Iraq li ii-Bwar tai-Mesopotamja! Dawn til-post

fejn jiltaqgflu x-xmajjar (Euphrates) uTigris, u medda enormi (20 60 darba

Malta!) ta' gnadajjar u 1-ikbar Nofsani u

gttasafar F'clawn u jistrienu

tajr tax-xtut, gawwi, cirlew, Mhux hekk biss, imma diversi studjuzi

jaqblu !i jekk veru jezisti kien x'imkien fii-Bwar tai-Mesopotamja!

lmma s-sur Saddam gie jaqa' u jqum, nixxef kol!ox, u llurn dezert u rarnel u nixfa u ballfl.

lssa li Saddam m'gnadux hemm, ii-Gnus biex tipprova terga' tqajjem lmma mhux facli, gnax hemm problema kbira: nafna mill-ilma ta' dawn ix-xmajjar jintuza mit-Turkija, mis-Sirja u raq stess- jista'jkun li llum ma jasalx bizzejjed ilma mix-xmajjar biex ii-Bwar ta!-Mesopotamja jerggnu jimtlew.

Biex tkompli tgnaqqad B'dawn il-problemi kollha,

ii-Genna ta' 1-Art?

issa z-zejt!Ajma jaf gnadx xi darba twarrad

jigifferi 233,000,000 tajer. il-pertentwal kien biss 11 %. kienxgnar-ritiklagg ara x'muntanja ForsljitghaiJmu.~m ta' tajers ...

L-lta!ja gf1adha km11m ligi li biha jekk tinqabad tabbanduna tista' tenel sa sena nabs, u multi sa Lm4300.

Fir-Renju Unit ukoll bi jirrangaw il-mohqrija ta'l-annimali. Fost affarijiet

ohrajn, qed jipproponu li jsir kontra 1-ligi li kelb taqtagnlu denbu "biex isban" jew "gnax

hekk suppost" (kif jirragunaw anke nafna Maltin), u li tfal tant is-16 ma

jithallewx pets minn jeddhom. !1-pieni wkoll na jihraxu, u jslru sa

sena nabs u multi sa Lm12,000.

Xjenzati gnadhom kemm sabu Hzgnar vertebrat fid-dinja. Hija tip ta' nuta jgnidulhastout

1 infantfish ·· Schindlerfa brevipinguis. Tghix fii-Great Barrier Reef ta' 1-Awstralja, u tikber biss sa 7mm, jigifieri toqgnod komda mimduda f'wisa' ta' lapes!

Vertebrat huwa annimal li gnandu xewka tad-dahar. Anna 1-bnedmin naturalment qeghdin ukoll fil-grupp tal-Vertebrati.

\ id-daqs proprjul

karta t:) rlCikiata

Bta dubju huw~ wiehed rnm .. iktar gnasafar magfirufln fMalta. llkoll nitgl"'aJima dwaru ghax huwa t~gl'\asfur naz:zjonali, insibuh.fuq il~munita taHir.a, u.gieii jidher ukollfuqbolo!Maltin.lmma

nln, nafna Maltin gnadhom qau

furnar m~ viCin hux,

Jas?

6

L-annar darba staqsejniekomgnandkomx bejtiet ta' 1-gllasafar tal~bejt m­ventilaturi. Dawn huma t-twegibiet li danlu.

post

Zurrieq San Pawl tat-Targa Ham run Swatar Birzebbuga Most a Gnajnsielem

bejtiet

1 2 0 1 0 1 1

Hadu sehem StefanAzzopardi, Johann Galdies, Matthew Pace, Etienne Mangion Christian Cutrona, Nicole Aloisio u Dale Mifsud

Grazzi Iii Alison Buttigieg li qed tienu nsieb din ir-rokna

1/-Muttafa 63 • Lulju - Awwissu 2004

. S~tyejs hfiefdwarin.,natora gnal· mTI1 gnandu

11-mistoqsija ta' did-darba hija din:

Gnandek friefet il-lejl ndejn id-dar tiegnek?

lbgnat gnidilna: 1. !VAjew LE 2. Jekk iva, kemm rajt flejla wafida? 3. F'liema ranal/belt toqgnod? 4. X'jismek u x'kunjomok?

Kif juri ismu, il­farfett il-lejl huwa annima!i li jonrog wara nzul ix­xemx. Spiss inuf ndejn Iampi tad­dawl, gnax hemm isib 1-ikel Hekk stenna li tara! ... mhux hekk! favorit: banrijiet.

Biex tara 1-friefet il-iejl, sib lejla kalma u kif tinzel ix­xemx (t11allihx jidlam cappa) oqgnod ftieqa jew gallerija, u nares 'ii fuq specjalment lejn xi lampa tat-triq.

11-farfett il-lejl huwa izgnar nn gnasfur tal-bejt. Gnandu titjira llafifa u jtir 'I hawn u 'I hemm qisu ma jizen xejn. !tir fil-baxx, xi sular jew ftit iktar

11-friefet il-lejl inobbu jduru nafna drabi fl-istess flara, gnaihekk mhux kull darba li tara wiened se jkun diferenti. Biex li hemm tnejn, tara fl-istess

[ lbgnat iHweglba ti~gnek It! tromba@ birdlifemalta.org

Daz-zmien tas-sajf kif appena HJurnata tibda tisnon spiss nisimgnu floss gej minn barra qisu kitla tal-mishun qed issaffar. Tidfllilna gol-menti ta' rasna u ma tbatti xejn - donnu nadd ma jrid imur jitfiha 1-kitla! lmma din mhi kitla xejn, dan huwa 1-noss tal-werzieq ta'bi nhar, il-noss Malti!

karla (j riciklata

ta' bi nhar (Cicada hawn wkoll zerzur jew cikada. Dan

huwa insett li sa 46m, u hemm Mad-daqqa tallsbu dubbiena

enormi, imma fil-fatt Ia huwa dubbiena u lanqas mhu relatat mal-werzieq ta'

bil-lejl (Orthoptera) imma qiegned fi grupp ieiior jismu Homoptera.

lc-Cikada ragel jipproduci dak il-noss mill­gnub u tant zaqqu, u dan jagnmlu biex jigbed lejh in-nisa! 11-mara tbid il-bajd fuq sigra u meta z-zgflar ifaqqsu, jaqghu fi"·art u taflt il­namrija, fejn joqogfldu jixorbu s-sustanzi mill­gneruq tal-pjanti. lz-zgnar idumu s-snin jikbru tant 1-art. Meta jkunu kibru bizzejjed, jofmrgu mill-art, jiti!gliu ma' sigra u jbiddlu 1-qoxra gnal 1-annar darba. Fil-bidu tas-sajf tara nafna minn dawn il-qxur imwallnlin maz-zkuk.

11-Fiuttafa 63 • Lufju- Awwissu 2004

cikonja bajda graziella farrugia 8

lbagntulna t-tpingijiet tagnkom! imma mhux ta' pets jew

annimali domestici. Tinsewx isimkom, l-eta u isem

1-oggett

pitirross martina cutajar 11

*tip ta' kokka (long-eared owl)

luca bugelli 13

tajra safra annabelle vassalio

7

Fil-mitologija Griega, is-Sireni kienu tlieta, jisimhom Pisinue, Aglaope u Telksiope. Wanda kienet iddoqq il-flawt, wanda ddoqq ii-lira u 1-ohra tkanta. 1-bidu kienu kumpanija ta' l-alla Persefone, imma meta Hades seraqha, is-Sireni nghataw il-gwienan biex ikunu jistghu jtiru u jfittxu 1

Iii Persefone. B'hekk saru nofshom gnasafar, u I marru jgnixu sikek fnofs ta' bahar max-xatt ta' 1-ltaija, fejn ilium hemm ii-gzejjer Li Gaiii. 1

Darba U!lsses ke!lu jbannar ma' shabu minn ! biex isoddu

tal-vjagg

tant sabin li min jismaghhom jaqbez u jitqatta' bicciet mis-

lmma Ulisses xorta iismaqnhom, qallil snaou biex lilu Jnallu·h ·- I

jorbtuh rna' tal-gifen. Meta sema' jitnabat shabu aktar

issikkawh u ma narbilhomx, filwaqt li huma ma semgllu xejn minhabba

Rakkont iefwr jgnid li an -Argonawti kellhom jghaddu minn ndejn is-Sireni. Dawn uzaw tattika differenti. Magnhom kellhom Iii Orfeus, muzicista l'am Dan beda jkanta I rnuzika li ssanflat~ u gara bil-maq!ub: is-Sireni semgnu lilu, iggennu huma, inxtentu 1-banar u saru blat- il-gzejjer Li Galli!

Sean Caruana Webster

ls-Sireni fil-mitologija Griega huma differenti mis-sireni nofshom mara nofshom nuta.

karta Q riciklata

8

eb Fal ni!

Xbajt iwaqqfuni nies joflduha miegfli fuq dil­bicca ta' 1-'eco-tax'. Kuinadd sejjer: "Minflabba fikom ta' 1-ambjent wanfllu!na taxxa oflra."

Jien veru wiehed minn dawk li·ilni nafna 1

nixtieq li tiddannal eco-tax. U bflali zgur ' jansbuha nafna arnbjentalisti onrajn.

IMMA diHaxxa gdida assolutament mhix eco-tax. Li missu sar kien sistema ta' 'rebates' fuq prodotti li huma ta' anqas flsara gflall-ambjent. X'inhi rebate? Din tkun ammont ta' flus li tirtievi lura wara li tkun xtrajt il-prodott. Per ezempju, nixtri karozza ta' 1-elettriku li tiswa Lm 1000 u ruqha nhallas ' it-taxxa bnal fuq kull karozza oflra, per ezempju Lm600. Total = Lm1600. Wara, nibgflat formola lil-gvern u jllallasni lura 30% tal-prezz (ghax llija karozza ta' inqas nsara ambjentali). B'hekk il-karozza tigini Lm1120! Oak il-nlas lura jgflidulu rebate.

Naturalment, dan ir-rebate ghandu jkun biss fuq prodotti eco-friendly, bnal friggijiet bla CFCs, magni tal-nasii li jafllu inqas, sapun biodegradabbli ecc. B'hekk in-nies jithajru iktar jixtru prodotti li ma jflassrux 1-ambjent, gf1ax jiguhom irflas.

Dit-taxxa 1-gdida hija kompletament diiferenti. 12:-zieda se tllares mhux lejn kemm 1-oggett huwa ambjentalment korrett, imma lejn kemm jiswa biex tarmih. Gflalhekk il-prezz ta' kull karozza se jizdied b'Lm200, bl-iskuza li biex tarmiha I jiswa L~200. -~'hemmx distinzjoni jekk il-karozza hijiex eco- I fnendly Jew hl]lex terrur gflall-arnbjent.

1 . Biex ni!tiehn:u, li jkoll~k t~xxa fuq 1-iskart jagflrnel ukoll sens arnbJentall. lmma b1ex Jagflmel sens, irid ikun hemrn I distinzjoni bejn oggett u iehor.

lnsomrna, issa jekk jigi xi nadd jakkuzakom li minliabba 1-ampjent gnolietlu 1-flajja, tafu kif gnandkom twiegbu!

Sahfliet

Justin Vassallo ko-ordinatur FALKO

Tliet nargiet lejn Gnawdex. StefanAzzopardi jirrapporta ...

Bil-lejl ... L-ewwel kellna f'Gfiawdex (6-7

Gunju 2004). Dawn ta' liajks fid-dlam huma !-unika mixjiet li tissogra tagh mel fis-shana tas-sajf Malti! Gliawdex dejjern sabih, u waqt in-najt najk gawdejnieh fis-skiet u z-ziffa ta' bil-lejL Qbadna 1-vapur tilgflaxija mic-Cirkewwa, wasalna HMgarr u bdejna mexjin madwar ix-xatt. Ma tantx damna nimxu, u waqt il-mixja vera nadna gost ghax barra li sibna liafna xi nghidu, stajna nammiraw sema mimlija kwiekeb, liaga li rna tantx narawha Malta rninhabba 1-nafna dwal li gfmndna.

fuq 1-i um ... lmbagnad kellna attivita onra, fejn ukol! irqadna

Gflawdex. Dan kien meta morna bil-lejl biex nisimgllu c-cie1' (17-18 2004). Dnalna 1-iMgarr tard wara notsinhar, u wara rnixja mal-kosta u gnawrna biex niffriskaw ftit, wasalna Ta' Cent. Waqt il-mixja rajna 3 swejdiet u smajna ukoll pispiseila, li gharafnieha rnill-gnajta tipika. X'nln wasalna Ta' Cent laqtitna x-xena ta' qtajja ta' cief jingabru 'Ibarra mill-irdum, biex malli jidlam jidhlu lejn il-kolonja ta' bejtiet li jkollhom fl-irdum. Fil-ttit dawl li kien fadal frixna 1-afarijiet fl-art u ntfajna bilqiegflda nistennew ib-Cief dieflel. Malli dalarn bdejna nisimgnuhom, eluf ta' Cief jgnajtu u jnewliu - esperjenza li rna ninsewhiex malajr. lrqadna, u fiigfwdu qomna u nzilna x-XIendi bi!-mixi biex ngnumu. Fit-triq rajna diversi bliebel, 6 merilli u qatgna n.mduni.

"" t;..t I ... u La11 u; 11-qtajja' ta' cief li minn i-lrdum meta

morna Ta' Gene rajnihom HAFNA iktar mil!-vicin meta ftit qabel moma bid-dghajsa taf'lt 1-istess irdum (14 Lulju 2004), apposta biex narawhom. Meta c-cief jingabar fqatghat fuq il­banar jissejjan rafting, fenomenu spettakolari u

lc-Cief kollu tal-koionja jingabar fdawn ir­rafts biex jistenna d-dlam, nalli mbagnad jidllol fH-

Bia ma jaf, ic-cief jipprovdi lilna 1-berdwocers okkazjoni tremenda biex narawh u ngawduh ;-) lx-xeni li rajna waqt din il-flarga inessuk !i qiegned Malta, gf1ax mhux biss rajna 6-cief f'numri kbar, imrna rajnieh vicin immens tad­dgnajsa, kif jixhed ir-ritratt li ha Matthew

Stefan Azzopardi --·----------------- -------

karta riciklata

klikk tah118WS

IH'1uttara karta riCikiatal

10

Matul Mejju kompla jidher nafna tajr tal-passa. Filwaqt li 1-kuccard naqqas sew, baqgnu jidhru xi spanjuletti u isqra tal-fumnieqa u zdiedu 1-bies taNegina u z-zumbrelli. Fir-riserva ta' 1-Gnadira reggnet nizletarpa. Gnalkemm mhux fnumri kbar, zdiedet ukoll il-lista ta' 1-gflasafar tal-plajja: monakell (li kompla jbejjet 1-Gnadira), tertux, pispisell all mar u xi cuvett u pispisel!a tax-xifa fost 1-onrajn. 11-fluttaf naqqas sew imma 1-flawwief baqa' jidher fi qtajjiet imdaqqsin. Mal-qtajjiet kbar ta' rundun dehru wkoll xi nmdun kannem u rundun zaqqu bajda. Gnaddew 1-annar qatgnat qerd in-naflal u 1-annar tajr isfar u xi ftitfarrug. Kif g_nalaq !-istagun tal-kacca zdied jidher il- I gamu~m.

Fost gnasafar li mhux soltu jigu daz-zmien dehru russett grii:, malvizz, pitirross u sarsella, u anke xi gliasafar rari bnar­ro:Zinjol tax-xagl'lri u 1-kaccamendula flamra. Fir-riserva tas-Simm, il­bufula tai-qasab bdiet tanseb gnall-bejta. Buful ieflor tal­passa inkluda «""''''·'"'""'--1-bekkafik u 1-bekkafik isfar, fost oflrajn.

F'Gunju 1-gliasafar donnhom jielidu vaganza bliat-tfal ta' Hskola, gflax ftit li xejn ikun hawn x'tara. Gnalhekk titfa' liarstek lejn dawk il-ftit gnasafar li jbejtu f'pajjizna. Kellna gliadd ta' rekords ta' bejtiet ta' bliebel u buful aflmar, u maglihom ta' durrajs jgnanni. Dawn 1-gliasafar m'gnadhomx komuni bnalma kienu darba. lnstabu wkoll xi bejtiet tal-kaccamendula u taz­zanzareli tat-tikek. Bejjet par fluttat ii-Buskett, (ara pag3), u forsi bejjet ukoll 1-sturnell.

F'walidiet jew numri zgflar nafna dehru xi regina tal-fluttaf, bilblun, tudun, gamiem, kuccard, fras-servjent u paletta (l-a11har tnejn 1-aktar 1-Gnadira). Tfaccaw ukoll xi sponsuni, vrieden, cirlewwa bumunqar u girwiel prim.

Gnaziz Editur, Qrajt b'interess 1-artiklu Brimba Gdida (Hutt62}. Alina

kellna wanda blialha mqabbda mal-ventijiet tat-televixin fuq il-bejt. Ratha 1-Mama 1-ewwel meta telghet tonxor il­nwejjeg. 11-brimba kellha ghanqbuta kbira nafna u kienet ticcaqlaq mar-rill. Ommi mill-ewwel ratha kemmxejn stramba bl-istrixxi bojod u suwed. Mingnalija rajnieha bejn Jannar u April. Ma nafux x'sar minnha, jekk kilhiex xi ghasfur.

Waqt li kont qed nikteb, wasal missieri d-dar u sab dan li qisu zunzan b'saqajh sufin orangjo u 1-koxox suwed, qishom tal-brimba tarantula, imma sitta flok tmienja. Gnandu zewg antenni zgliar hafna u munqar iswed. li-gwienah trasparenti fil-kannella car bil-vini. L-abdomen irrigat iswed u orangjo. Twii pulzier. Tista' tgnidli xi haga fuqu, jekk hux gdid ukoll, ghax missieri qalli li mhux membru tan-nahal ta' 1-gnasel. lppruvajt kif naf. Grazzi.

Ghaziza Stephanie,

Stephanie Agius Ranai Gdid

lkolli ngflid li ukoil qrait b'interess 1-ittra tiegf1ek! !va, dik il-brimba li sibtu fuq trifasciata. Setgliet kienet ukoll lobata, brimba li wkoll giiandha strixxi suwed u bojod, imma li hija iktar komuni u mxerrda. Pero ma niskantax li kienet il-gdida. Minn mindu fwigna 1-annar Huttata, diga bagntulna ritratt

ta' 1-istess spe6i minn Gnawdex! Jigifieri hija

iktar mifruxa milli konna qed nansbu. Kif tara, kollox jiddependi minn kemm nosservavv id-dettalji tan-natura madwarna.

U inti tidher osservanti sew, gliax tajtni deskrizzjoni tajba liafna ta' dak 1-insett li sab missierek. Minn dak li ktibt u pingejt,

jidher li huwa nan Ia minn dawk li jghidulhom solitary bees. Jgnidulhom hekk ghax jgnixu wenidhom, mhux f'familji bnan-nanla ta' 1-gnasel. Gflandna diversi speCi minn dan in-nanal fMalta, uflud komuni, onrajn rari, u unud jixxiebnu mhux nazin. lktar minn hekk ma nistax inkun cert.

lbqa' zomm gflajnejk miftuflin, flu nota ta' dal~ li jinteressak, u li tkun tixtieq ibgnat staqsina. Ftakar ukoll biex dejjem turi rispett lejn kull annimal li ssib - osservah u studjah bla ma tfixklu jew toqtlu.

L-Editur

karta t:) rk:iklata

·-Trid iljunfant biex izommlok lapes?

Flok ma toqghod tixtri pencil-holder, ghax ma tagnmilx wiened int?

Gfiandek bzonn bott gholi xi 1 Ocm • kolla • mqass • krejons jew feltpens • karta griza • ghajnejn jiccaqalqu

3 pitazzi stiker bil-kulur

Kif tagfimel 1 Ansel il-bott u nehliilu 1-karta li jkollu. 2 Aqta' bicca mill-karta griza, bizzejjed biex tiksi 1-bott

minn barra. Wahhalha mal-batt bil-kolla. 3 ltwi bicca (15cmx1 Ocm) karta griza min-nofs u fuqha

pingi forma ta' widna. 4 Qasqas madwar il-forma u meta tiftah il-karta jkollok

zewg widnejn 1-istess. 5 ltwi 16m min-nana ta' gewwa tal-widnejn. Aghmel

qatgha f'nofs it-tinja u itwi nofsha 'I quddiem u nofsha lura. Dan biex meta twahhalhom mal-batt, il-widnejn jibqghu mahrugin 'il barra.

6 Aqta' t-tromba u obromha billi tgerber nofsha madwar lapes. Pingi 1-imnifsejn u t-tikmix tat­tromba.

7 ltwi 1 em min-naha ta' fuq u wahflal it-tromba mal­batt.

8 Wahhal 1-gnajnejn jccaqalqu. Jekk m'ghandekx, pingihom fuq karta, qasqas u wahhal.

9 Pingi 1-halq taht it-tromba. Zid dettalji ohra, ez nejbiet.

Janet Gerardi

10 punti fil-Huttafattiva Hajjar Iii shabek u Iii hutek jidhiu fii-Kiabb ... Tihom kopja ta' dil-formola biex jimlewha ... lmla isfel nett id-dettalji tieghek stess... . . lbgnat kol!ox Iii Birdlife Malta, flimkien rnai-Lm2 tal-membru 1-gdfC:f. 'C--~

----------In diri:z:z

~---------~---······-----------

1e(efon

I 'fl diri:zz

---···----·-··---

1e!efon

Tqattax il-magazin agnmel kopja!

karta 0 riciklata