fİzİbİlİte denemesİ

FİZİBİLİTE DENEMESİ.. #b

FİZİBİLİTE DENEMESİ

Bir hayvancılık işletmesinde karlılık hesabının yapılabilmesi işletme politikasına, yer, sermaye, pazar ve işletme kabiliyetine bağlı çok bilinmeyenli ve değişkenli bir problemdir. Problemi çözebilmek için faktörleri sırayla gözden geçirelim.

Birinci faktör olarak yetiştirilecek hayvanın tarifi ile işe başlayalım: İşkembeli ,geviş getiren hayvanlardan olan inek yiyecek zincirinin en son halkası olan ve insanların tüketemeyeceği ot, yaprak, selüloz evsaflı organik maddeleri insanoğlunun en sevdiği et ve süte dönüştüren, yaratılışı itibariyle işkembesi ve bağırsaklarındaki faydalı mikroorganizmalarla uyum içinde çalışan canlı bir fabrikadır. Bu fabrikanın hammaddesi olan bitki yerine tahıl verilmesi dengeyi bozduğu gibi maliyeti de arttırmaktadır.

Taze, bol ve ucuz bitki bulmanın en kolay yolu, mevsiminde hasat edip bunları bozulmadan uzun süre saklayarak depolamak yani. silaj yapmaktır. Bitkileri kurutarak depolamak hem masraflı hem de kayıpları ve riski çoktur. Hayvan yiyeceklerinin havasız, oksijensiz ortamda saklanması, konserve edilmesi demek olan silaj ülkemizde de süratle yaygınlaşmaktadır. Ancak, devlet üretme çiftlikleri dışında mısır haricinde, bilhassa tahıl silajı yapımı yaygınlaşmamıştır. Bunun sebebi de uygun makine imalatının yerli olarak yapılamamış olmasıdır. Ülkemiz yağış rejimi ve iklim şartları sebebiyle mısır yetiştirilemeyen yerlerde silaj için tek alternatif bitki tahıldır. Ayrıca maliyeti itibariyle en ucuz silaj malzemesi de tahıllardır.

BİR DÖNÜM MISIR SİLAJININ MALİYETİ

Tohum fiyatı x kg = Tohum Maliyeti 6.4$ x 2,5 = 16$

Sürüm masrafı 7$

Gübre( 3x15) 16$

Sulama 4$

Yabancı Ot ilacı, çapa 6$

Silaj işçiliği ve yakıt 7$

Kira 37$, Yıllık 60$

TOPLAM 93$ / Dönümüne 5.000 kilogram hesabıyla

Kilogramı ortalama maliyeti (26.000 TL) 0.02 dolardır.

MISIR SİLAJININ protein değeri %5'dir. %5 protein değeri sebebiyle,

MISIR SİLAJI PROTEİNİNİN BİRİM FİYATI 0.004 $’dır.

BİR DÖNÜM ( ARPA BUĞDAY YULAF ÇAVDAR FİĞ) SİLAJININ MALİYETİ

28 Kg tohum X fiyatı 350 000 liradan 9.800.000 TL = 7.3$

Tarla Hazırlama, sürüm Masrafı 7$

Gübre ( amonyum fosfat) 16$

Silaj işçiliği ve yakıt 7$

Arazi kirası 22$, yıllığı ise 50$.

TOPLAM 78.000.000 (60$) / Dönümüne 3.000 kilogram hesabiyle ORTALAMA KİLOGRAM MALİYETİ (26.000 TL) 0.02 dolardır. Ancak % 10 protein değeri sebebiyle

TAHIL SİLAJININ protein değeri %10'dur. %10 protein değeri sebebiyle,

TAHIL PROTEİNİN BİRİM MALİYETİ (2.600 TL) 0.002 dolardır. Yani mısıra göre tahıl silajının maliyeti yarı yarıyadır.

Et ve sütün yapı taşı olan proteinin maliyeti görüldüğü gibi küçümsenecek bir konu değildir. Mesela hayvancılıkta en çok kullanılan samanın sindirilebilir proteini % 1 ‘dir. Mevsiminde, harmanda samanın fiyatının bugün için en az 140.000 TL hesap edilse samandaki protein birim fiyatı 140.000 liradır (0,11$). Öte taraftan kilogramı 400.000 TL (0,31$) olan %18 proteinli kesif fabrika yeminin protein birim fiyatı 22.500 liradır (0,017$). Ülkemiz hayvancısı tarafından pek bilinmeyen ÇİĞİT (pamuk tohumu) %28 protein ve % 22 yağ oranı ile en ucuz yem hammaddesidir. Borsa fiyatı ile 250.000 liraya (0,192$) alınabilen çiğitin protein birim fiyatı ise 8.930 liraya (0,0065$) gelmektedir.

Bezelye silajının bugünkü kilogram maliyeti 20.000TL (0,015$), kuru ot ve yoncanın bugünkü kilogramı ise, 230.000 TL (0,17$) ve içindeki protein oranı ise %12'dir.

Aşağıdaki tablodan çeşitli maddelerin protein birim fiyatlarını karşılaştıralım:

Hububat, çayır otu silajı

0.0020 $

Mısır silajı

0.0040 $

Yonca 18.500 TL

0.0142 $

Çiğit 8.930 TL

0.0065 $

Kesif Yem (%16 proteinli) 22.250 TL

0.0170 $

Saman 140.000 TL

0.1100 $

Protein değerine göre karşılaştırıldığında samanın en pahalı yem materyali olduğu gün gibi ortaya çıkmaktadır. Her ne kadar bazıları hayvanların selüloz ihtiyacı sebebiyle samana ihtiyaç olduğu tezini ileri sürmektedir. Ülkemizde çok uzun süren hasat sebebiyle samandaki sindirilebilir selüloz nispeti de proteindeki gibi %1 ‘lere inmekte ve hayvanlarda fiziki doyum haricinde bir işe de yaramamaktadır. Aslında fiziki doyum, modern hayvancılıkta verimi düşürdüğü için istenmeyen bir konudur .

Hayvancılıkta, proteinden sonra en mühim konu enerji’dir. Hayvanın hareket, ısı, et ve sütün bileşimindeki yağların meydana gelişi hayvanların işkembelerindeki bir gram rumen - işkembe ortamında 15-20 milyar mikroorganizma tarafından gerçekleştirilmektedir .Eğer ortam bozulacak olursa canlı bir fabrika olan hayvanın işçileri olan mikroorganizmalar ölür, arkasından hayvanın sağlığı ve verimi de tehlikeye girer. Bu sebepledir ki hayvan beslemede yem değişikliği ve rasyon dengesizliği ciddi sorunlar yaratır.

Hayvancılıkta, enerji’nin temeli selülozdur. İşkembe mikroorganizmaları tarafından ,nişastaya ,nişasta şekere,şeker glikoza, glikoz da enerji veya yağa dönüşmektedir. İşkembedeki enerji maddeleri dengeli değilse verim hayal olur. Bu gün hayvancılıkta da ileri olan sanayi ülkelerinde inek başına 11 tona çıkan süt verimi, bir tona yaklaşan et verimi işkembedeki mikroorganizma dengesini gözeten besleme teknikleridir. Ot yemeğe göre dizayn edilmiş hayvanların yemlerini protein/karbonhidrat dengesini en uygun ve en ucuz temin etmenin yolu da silaj ile mümkündür.

Silaj yapılacak maddeleri karbonhidrat ve protein değerlerine göre tasnif edelim:

CİNSİ

KARBONHİDRAT

PROTEİN

Mısır

Çok yüksek

Çok az

Ot

Yüksek

Az

Ot + Baklagiller

Orta

Orta

Tahıl + Fiğ Karışımı

İyi

İyi

Baklagiller + Ot

Az

Yüksek

Baklagiller

Çok az

Çok yüksek

Karbonhidratı yüksek malzemelerin silajı kolay, proteini yüksek malzemelerin silajı daha zordur. Nem,rutubet oranı silajın kalitesine en çok tesir eden faktördür. Türkiye‘de 30 bin ton kadar tahmin edilen bezelye-araka sapları protein yönünden ideal ve ucuz bir malzemedir. Ancak, rutubet nispeti % 85 gibi yüksektir ve blenderdan geçirilse kavanozda su gibi çalkalanır. Fabrikalardan devamlı çekilme mecburiyeti yüzünden rutubetin atılması için bekletilemez .Ancak, % 20 civarında kuru madde –saman, pamuk koza kapçığı- ilave edilerek, hayvanların çok sevdiği bir silaj yapılabilir. Mayısın son haftasıyla, haziranın ilk iki haftasında çalışan bezelye fabrikalarından faydalanabilmek için katkıda kullanılacak malzemenin bir yıl evvelinden tedariki gerekir.

Bezelye sapının takribi kilo fiyatı çiftliklere teslim: 15.000 TL (0,011$). Bezelye sapının takribi kilo maliyeti ise 20.000 TL (0.015$).

Böylesine kıymetli bir malzemenin değerlendirilmesi gerekir. Ayrıca, domates, biber, fasulye, patates çalışan konserve fabrikalarının artıkları düzenli, devamlı ve ucuz malzeme depoları sayılır. Güney Marmara da konserve fabrikalarına yakın kurulacak bir çiftlik bu avantajdan faydalanabilir Ancak, bu artık maddelerin silaja uygun hale getirilmesi için tekrar parçalanması gerekir. Ülkemizde imalatı yapılmayan OTSU maddeler silaj makinesi çok pahalıdır. İtalyan FERABOLİ marka ot ve mısır ataşmanıyla birlikte teklif edilen fiyat 26.000.000.000.-TL (20.000$). Bana göre ülkemiz hayvancılığının olmazsa olmaz şartlarından sayılması gereken bu makine türlerinin kullanılmışlarından edinmek ve know-how alarak imalatına girmek gerekir. Bursa Kemal Paşa Holstein Yetiştiriciler Birliği Feraboli iki ataşmanlı silaj makinesi almış. Kendi traktör ve operatörüyle ortaklarına ve ortak haricine silaj yapmaktaymış. Sevindirici bir gelişme. Yeni kurulacak bir çiftlikte bu imkandan yararlanılarak:

Traktör bedeli (100 beygir gücünde) olarak

50.000$

65.000.000.000 TL

Silaj makinesi

20.000$

26.000.000.000 TL

YEKÜN

70.000$

91.000.000.000 TL

liralık geçici bir tasarruf sağlanır. Ancak, sorun sonsuza dek kira ile yürümez. Kaldı ki işletmenin demirbaşında başkasına muhtaç olan sonunda ona esir olur.

Silaj malzemeleri karbonhidrat/protein karşılaştırma tablosundan da görüleceği gibi denge yönünden en mükemmel silaj çeşidi fiğ+tahıl karışımıdır. Ancak, hava şartları ve tarımın belirsizlikleri hayvancıyı devamlı tedbirli olmaya zorlar. Ayrıca çeşitli silajlar hayvanların iştahını arttırıcı tesirler yaratır. Modern hayvancılıkta verime dönüştürülen yem sarfiyatı arzu edilen bir şeydir.

Rumenoloji, yani işkembe ilmi sayesinde ileri ülkeler, 1960-l962 yılları arasında 4,5 ton olan süt verimini 10 tonun üzerine çıkarmış bulunuyor. Asrımız uzaydan yer bilimlerine, oradan bilgisayarın açtığı müthiş ufuklarla, biyoloji ve canlılar aleminin bir çok bilinmeyenini çözmeye ;insanlığın üç bin yıllık bilgi birikimini 40-50 yılda defalarca katlamıştır. İlimlerde, sınırlama, engelleme yoluyla uzun müddet tekel oluşturmak mümkün değil. Ancak, ilmin tatbikatında müthiş farklar doğuyor. Bu, organizasyon farkıdır. Uzun soluklu, alternatifli plan ve proje yapmak, müzakere ve müşavere alışkanlığı kazanamamaktan dolayı TARIM ülkesi Türkiye’de ET ve SÜT dünyanın en pahalısıdır. Yeni başlayacakların yüksek fiyat avantajını kullanmaları için uzun soluklu, alternatifli plan ve projeleri usanmadan müzakere ve müşavere etmeleri gerekir. Daha işin başlangıcında, besmelesinde bugünkü değerle 90 milyar lira yaklaşık 70.000$ yatırımdan bahsetmek moralleri bozmuş olabilir.

Normal piyasa şartlarında kuruluşunu tamamlamış bir işletmenin karlılık durumunu ortaya koyarak, yatırımın hayvan adedi, ahırlar, depolar ,asgari arazi, makine ve ekipman donanımı ,silaj, yem stokları için gerekli sermaye hesabına geçilebilir. Bunun tersinden hareketle de rantabl bir sermaye hesap edilebilir

Bir hayvancılık işletmesinin uzun vadede süt, et, damızlıkçı üç vasfı kazanması gerekir. Her ne kadar bazen et daha karlı olduğu için et maksatlı tercih edilmektedir. Bazı çiftçiler kışı boş geçirmemek için kışın besicilik yapıp yazın diğer tarım işlerine dönmektedirler Bir misalle konuyu açmaya başlayalım:.

Yüz baş ineği olan entegre bir hayvancılık işletmesinde sene sonunda :

Hayvan

TL Birim Fiyat

Toplam Tutar

$ Birim Ft.

$ Toplam

100 baş sağılır inek

2.500.000.000

250.000.000.000

1.900

190.000

50 “ kendi yavruları dişi düve

800.000.000

40.000.000.000

600

30.000

50 “ “ “ erkek tosun

800.000.000

40.000.000.000

600

30.000

YEKÜN

4.100.000.000

330.000.000.000

3.100

250.000

hayvan mevcudu bulunmaktadır. Düveler sıfata verildikten sonra bir kısmı yaşlanmış, yozlaşmış, analarının yerini alacak, diğerleri yeni damızlıkçılara satılacaktır. Tosunlar ise (ortalama sekiz aylık) en iyi gelişme devresinde 12 aylık bir besi devresinden sonra kesime gönderilecektir. Hayat devam ettiğine göre inekler yine doğuracak, büyük ihtimalle yavruların yarısı dişi yarısı erkek olacaktır.

Hayvanların yem ihtiyacı için:

İneklere

Günlük 24x100 = 2400kg silaj

Yıllık 2.400 x 365 = 876.000

Düvelere

Günlük 16x 50 = 800kg silaj

Yıllık 2.400 x 365 = 292.000

Tosunlara

Günlük 18x 50 = 900kg silaj

Yıllık 2.400 x 365 = 329.000

YEKÜN

4.100 kg

1.497.000 kg

Yıllık silajın maliyeti:

Tahıl silajı

500 000 kg x 0.02$

10.000$

Tahıl silajı

500 000 “ x 0.02$

10.000$

Bezelye Silajı

420 000 “ x 0.015$

6.300$

Bezelye Katkı

80 000 “ x 0.11$

8.800$

YEKÜN

1.500.000 kg x 17.76

35.100$

ORTALAMA = 0,0234$ / kg silaj besin yemi maliyeti

Silajın haricinde verim payı olarak hayvanlara yedirilecek yemler:

Hayvan Cinsi

Kesif Yem

Çiğit

Kuru Ot/Yonca

İnekler

2 x 100 = 200 Kg

2 x 100 = 200 kg

2 x 100 = 200 Kg

Düveler

1 x 50 = 50

1 x 50 = 50

1 x 50 = 50

Tosunlar

2 x 50 = 100

2,5 x 50 = 125

2 x 50 = 100

YEKÜN

350 kg

375 kg

350 kg

Bu hesaba göre yıllık:

Kesif yem ihtiyacı 350 kg x 365 gün = 127.750 kg

130.000 kg x 0.310$ = 40.300$

Çiğit “ " 375 kg x 365 gün = 136.875 kg

140.000 kg x 0.192$ = 26.880$

Kuru Ot-Yonca 350 kg x 365 gün = 127.750 kg

130.000 kg x 0.170$ = 22.100$

YEKÜN 400.000

89.280$

Bu hesaba göre yıllık yem giderleri :

Silaj maliyetimiz 35.100$

Kesif yem – kuru madde gideri 89.280$

YEKÜN 124.380$

Ağırlığı itibariyle silajın % 26’sı kadar olan kuru yemler maliyet itibariyle silajdan 2.5 kat daha pahalıdır . Ülkemizde, sanayi ülkelerine göre hayvansal gıdaların neden daha pahalı olduğu ortaya çıkıyor.

Hesaplarımıza göre inekler günde 24 Kg silajla 10-12 Kg, 6 Kg kesif yem ,kuru ot veya yonca ile 16-18 Kg kuru madde almakta bu ileri ülkeler ve bizde Marmara standartlarına göre yıllık laktasyon müddetince 6.000 Kg süt

verimine yeterlidir. Düveler 18 ayı tamamladıklarında boğaya veya suni döllemeye verilebilecek gelişmeye ulaşır, iki aylık gebeliklerinde de analarının değerini bulur. Tosunların aldıkları yeme göre günlük canlı ağırlık artışları 1.300 gr. civarındadır. Yılbaşında 140 kg olan canlı ağırlığa 470 eklendiği var sayılsa 610 kg canlı ağırlığın % 60‘ı kadar et demektir. Bu verilere göre:

İneklerin Gelir/Gider Hesabı

GİDER GELİR

Kesif Yem

2x100x365=73.000x0.31$=22.630$

Çiğit

2x100x365=73.000x0.192$=14.016$

Kuru Ot/Yonca

2x100x365=73.000x0.170$=12.410$

Silaj

876 000 Kg x 0.0234$=20.498$

Süt Hesabı

6.000 Kg x100= 60.000 KG x038$=228.000$

Dana Hesabı

100x600$ = 60.000$

YEKÜN YEM GİDERİ 69.554$

BRÜT GELİR 218.446$

ANA YEKÜN 288.000$ GELİRLER TOPLAMI 288.000$

Yem Giderlerine Göre Brüt Gelir 218.446 - 69.544 / 69.544 = 3.14 Katı

Sermayeye “ “ “ 218.446 - 69.544 / 69.544 = 3.14 Katı

Düvelerin Hesabı

GİDER GELİR

Çiğit

50x365= 18.250 x 0.192$ = 3.504$

Kuru Ot/Yonca

50x365= 18.250 x 0.170$ = 3.102,5$

Silaj

292.000 Kg x 0.0234 = 6.832,5$

Kesif Yem 50x365 = 18.250kg x 0.310$ = 5.657$

İki Aylık Gebe Düvelerin Satışından

50 x 1.900$ = 95.000$

YEKÜN YEM GİDERİ 19.096$

DANA GİRİŞ BEDELİ 30.000$

GİDERLER TOPLAMI 49.096$

BRÜT GELİR 45.904$

GENEL YEKÜN 95.000$ GELİRLER TOPLAMI 95.000$

Yem Giderlerine Göre Brüt Gelir 2.4 Katıdır

Sermayeye “ “ “ 2.4 Katıdır

Erkek Dana / Tosun Hesabı

GİDER GELİR

Kesif Yem

2x50x365= 36.500 x 0.31$ = 11.315$

Çiğit

2,5x50x365= 45.625 x 0.192$ = 8.760$

Kuru Ot/Yonca

2x50x365= 36.500 x 0.170$ = 6.205$

Silaj

329.000 Kg x 0.0234$ = 7698.6$

18 Aylık Besideki Danaların Ağırlığı

610 Kg. %60 ile 18.300 Kg. Et elde edilir.

Bugünkü fiyat ile

18.300 kg x 6.15$ = 112.545$

YEKÜN YEM GİDERİ 33.978,6$

DANA GİRİŞİ 30.000$

GİDERLER TOPLAMI 63.978,6$

BRÜT GELİR 48.566,4$

YEKÜN 112.545$ GELİRLER TOPLAMI 112.545$

Yem Giderlerine Göre Brüt Gelir 1.43 Katı

Sermayeye “ “ “ 1.43 Katı

Çiftliğin kar/zarar hesabını bir arada görelim:

Çiftliğin Kar/Zarar Hesabı

GİDER GELİR

İneklerin Yem Gideri

69.554$

Düvelerin Yem Giderleri

19.096$

Tosunların Yem Giderleri

33.978$

Yem Giderleri Toplamı

122.628$

Genel Giderler (Yem giderinin %30'u)

33.788$

Yekün Giderler

159.416$

Net Gelir

276.126$

Süt Geliri

228.000$

Düve Geliri

95.000$

Tosun Geliri

112.545$

GENEL YEKÜN 435.545$


Fiiliyatta olduğu kadar literatürde de genel giderler yem giderlerinin %20 - %30 nispetinde hesap edilir. Şüphesiz her işletmeye göre farklı neticeler çıkabilir. Biz ise burada en yüksek oran olan %30’u aldık. Giderlere göre karımız %173,5’tur.

Göz önünde tutulacak başka bir konu da nakit akış tablosudur:

Aylık 19.000 $ süt,

Aylık 2.500$ düve satışı,

Aylık 7.500$ tosun satışı

------------------------------------------------

29.000$ nakit akışı vardır.

Bu yazdıklarımız bir senaryodur. Gerçekleşmesi iyi rejisör seçen yapımcıya kalmıştır. Konularında söz sahibi imalat, pazarlama sahasında imrendiğim işletmeler gördüm. Bunların çoğunda yöneticiler her gün bir durum muhasebesi, analiz toplantıları yapıyor, konuları müzakere, müşavere ediyorlar. Tarım kesiminde bunu maalesef görmedim. Bir işin muvaffakiyeti takiple mümkündür. Günlük durum muhasebesi iş içinde aynı

zamanda meslek içi eğitimdir.

Süt inekçiliğinde sağım süresi yani laktasyon 305 gündür. 60 günlük boşlukta ineğin gebeliği ilerler. Yani ilk doğumdan 85 gün sonra ineğin boğaya verilmesi veya suni tohumlama yapılması gerekir. Takipsizlik sebebiyle laktasyon bazen 305 değil 465 gün bile olur. Tabii ki bu bir kayıptır. İş iyi takip edilirse tohumlama, doğum eşit aralıklara yerleştirilebilirse süt verimi eşit olur. Aksi taktirde bazı aylarda süt 3.000 litre, bazı aylarda 1.500 litreye iner. Tabii bu süt pazarlamasında sıkıntılara ve aynı zamanda nakit akışında zorlamalara sebep olur.

Programın aksaması düve, tosun besleme ve satışlarında da büyük sorunlara sebep olur. Bu sebepledir ki idarecilerin profesyonel olması veya profesyonel düşünceyle hareket eden kimseler olması gerekir.

Keza silaj ve yem giderlerinde programın aksaması sebebiyle büyük dalgalanmalar olur. Tam silaj yapma mevsiminde doğumların olması bu faaliyeti büyük ölçüde engeller. Bütün bir yıla tesir edecek neticeler yaratabilir. Aşağıda yatırımlar bahsinde göreceğimiz gibi bu işin çok iyi takip edilmesi için bilgisayar destekli programlara ihtiyaç vardır.

Şimdi sırasıyla gerekli yatırımları gözden geçirelim:

Barınaklar:

Hayvan başına 3m2’den 600 m2 x 25.000.000 birim fiyatı ile 27.000$

Doğumhane 1.000$

Buzağı Odası 1.000$

Revir 1.500$

Sağım Ünitesi 10.000$

Depolar 9.000$

1.800 m3 Silaj Havuzu 36.000$

--------------------------------------------------------------------------------

YEKÜN 94.500$

Ekipman Yatırımı:

Bir adet iki ataşmanlı silaj makinesi 20.000$

2 Adet Traktör 75.000$

3 Adet Römork 20.000$

1 Adet Yem Dağıtıcı 10.000$

1 Adet Gübre Römorku 6.000$

1 Adet Çizel 1.000$

1 Adet Rotatiller 2.200$

1 Adet Havalı Mibzer 5.000$

1 Adet Ara Çapa 4.500$

1 Adet Ön Kepçe 6.000$

1 Adet Komple Değirmen 4.000$

--------------------------------------------------------------------------------

YEKÜN 153.700$

Binalar:

4 Adet Veteriner ve İşçi Evi 10.000$

1 Adet İdari Bina 6.000$

Bilgisayar Sistemi 7.000$

Asgari Çiftlik Arazisi (25 Dönüm x 400.000.000) 12.500$

--------------------------------------------------------------------------------

YEKÜN 35.000$

SABİT YATIRIMLAR TUTARI 283.700$

İLK DAMIZLIKLAR BEDELİ 190.000$

--------------------------------------------------------------------------------


Senaryomuz 100 ineğe göre kurulmuştur. Görülüyor ki 100 ineklik bir çiftlik 200 hatta tosun ve düveler satılıncaya kadar 250 başa kadar çıkabilir.

Bir çiftliğin büyümesi işten bile değil. Nitekim Bursa ve yöresindeki kazalarda bulunan damızlıkçılar içinde 10-15 hayvanla başlayıp bugün yüzlerce hayvana sahip pek çok çiftlik var. Yani büyümek kolay ancak devam bilgi, sebat ve cesaret isteyen bir iştir.

Dikkat edilirse en mühim yatırım unsurunu yani çiftlik arazisini en sona yazdım. Çünkü en çok tartışılacak konu çiftliğin arsasıdır. Çünkü yol, su, emniyet, elektrik, meyil, rüzgar arsa seçiminde çok mühim rol oynar. Ayrıca müstakbel büyümeyi düşünmek gerek.

Su ve giderler konusuna göz atalım. Hayvanlar günde ortalama 50 kg su tüketir. Bu durumda çiftliğe günlük ineklerin içme suyu olarak 10 ton, bir o kadar da temizlik vs için gerekir. Büyüme nazara alınırsa baştan suya ve giderlere dikkat etmek gerek.

Şu ana kadar konu etmediğim gübre tali ürün sayılır. Bazen değeri, bazen de derdi çoktur. İyi planlanırsa bir gelir kaynağı olabileceği gibi silaj arazisi kiralamada avantaj sağlar. Çünkü hayvan gübresinin değeri köylümüz tarafından artık taktir edilmeye başlanmıştır. Kaldı ki bir torba fabrika gübresi 14.000.000 liraya çıkmış bulunuyor. Bildiğiniz gibi 1.500 ton silaj ve 400 ton kuru yem tüketimimiz var. Su ile birlikte dışarı atılan bu maddelerin meydana getirdiği artık yani gübre en az 3.000 ton demektir. Yani 3.000 tonluk bir römork, bir diğer deyişle günde 3 römork gübredir.

Biriktirilmesi, ıslahı ve satışı hem iş hem para demektir. AYTAÇ işletmesinde 2000 baş hayvanın gübresi

maalesef yanlış planlama yüzünden hiçbir işe yaramamaktadır. Halbuki 60 km yakınındaki Ankara Belediyesi civar vilayetlerden gübre aramaktadır.

Ülkemizde gittikçe artan ve hayvansal gübreye ihtiyacı olan seracıların aradığı biyogaz gübresi yapılacak tesislerle çok iyi paralar kazanılabilir. Biyogaz ünitelerinden çıkan gaz işletmenin bütün enerji ihtiyacını karşıladığı gibi bir sistemle enterkonnekte sisteme elektrik satmak mümkündür. Bugün Bursa Belediyesi eski çöplükten elde ettiği biyogazı elektriğe dönüştürüp enterkonnekte sisteme satmaktadır.

İlgili herkesin bu hayali projeye tenkitlerini beklerim.

Saygılarımla,

Salih MERT

fİzİbİlİte denemesİ

Documents