Finansal Kurumlar ve Çevre

Hülya KurtMühendislik Müdürü

11.08.2010

İklim Değişikliği

Su, Hava, & Toprak Kirliliği

Tükenebilir Kaynaklar azalıyor...

Asit Yağmurları

Bio Çeşitlilik azalıyor...

Atıklar

Ormanlar azalıyor, ve Çölleşme...

1950 li yıllardan itibaren sanayileşmeye paralel oluşmaya başlayan çevresel etkiler...

Neden Çevre?

Küresel ısınma, insan tarafından atmosfere verilen gazların sera etkisi yaratması sonucunda, dünya atmosferi ve okyanuslarının ortalama sıcaklıklarında belirlenen artışa verilen isimdir.Dünya'nın atmosfere yakın yüzeyinin ortalama sıcaklığı 20. yüzyılda 0.6 (± 0.2) °C artmıştır.

2007 yılında yayınlanan Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) Raporuna göre;

Global sıcaklık 2100 yılına kadar 1.5-5.8 oC artacağı,Deniz seviyesinin 20-88 cm yükselebileceği,Olağanüstü doğa olaylarının (tayfun, kasırga, siklon, yoğun yağışlar) artacağı,Kuraklık artışları öngürülmektedir.

ve iklim değişimi üzerindeki yaygın bilimsel görüş, “son 50 yılda sıcaklık artışının insan hayatıüzerinde fark edilebilir etkiler oluşturduğu" yönündedir. Bunu kanıtlayan örnekler:

Güney kutbunda eriyen buzullar,2003 yılındaki Avrupa’daki sıcak hava dalgası ve bunu sonucu 35.000 kişinin hayatını

kaybetmesi,2005 yılında Katrina Kasırga ve yarattığı hasar: 80 milyar ABD Doları,2010, Pakistan’da sel felaketi, 800 kişiden fazla kayıp,13 milyon kişiyi etkiliyor.

Küresel Isınma

“It's not choice between our

environment and

our economy; it's a choice

between

prosperity and decline”

- Barack Obama

Çevresel Etkiler

1999 Dow Jones Sürdürülebilirlik Endeksi

UNEP FI 1992 1994, Almanya’da banka/sigorta sektörlerinde “çevresel yönetim”

1994, A.B.D Çevreci Bankalar Birliği 1993-98 İngiltere’de Bankalar Birliği “çevre”

2000, Yenibinyıl Hedefleri

2000 Global Compact1999 GRI İlkeleri

2003 Ekvator Prensipleri

2005 Kyoto Protokolü

2006 Sorumlu Yatırımcı İlkeleri

2006 FT-IFC Sürdürülebilirlik Ödülü

2002 Londra İlkeleri2003 Karbon Saydamlık Projesi

Çevresel Duyarlılığın Dünyada Gelişimi

Uluslararası İnisiyatifler I

UNEP FI, 1992 yılında, ekonomik gelişmelerle çevre arasındaki dengeyi sağlamak amacıyla kurulmuştur,Amacı, finans dünyasında karar verme mekanizmalarında çevresel ve sosyal konuların gözetildiği altyapının kurulmasına destek olmaktır,170’in üzerinde finansal kurum üyedir, Üyelerin % 70’i bankadır.

IFC, IBRD, EBRD gibi bankalar çevre konusunda bireysel prosedürlerini oluşturmaya başladılar,IFC’ nin sosyal ve çevresel rehberlerini kabul eden bankalar 2003 yılında “Ekvator İlkelerini” oluşturmuştur, 10 milyon USD veya daha yüksek olan projelere uygulanmaktadır, hali hazırda 67 finansal kurum kabul etmiştir,Üye bankalar yıllık değerlendirme sonuçlarını açıklamak zorundadır.

İş dünyası için ortak bir kalkınma kültürü oluşturmak üzere hazırlanan kurumsal sorumluluk yaklaşımıdır,

“Sürdürülebilir ve kapsamlı küresel ekonominin” gönüllülük ilkesiyle saplanması hedeflenir,

“İnsan Hakları”, “Çalışma Standartları”, “Çevre” ve “Yolsuzlukla Mücadele” başlıklarında 10 ilkeden oluşmaktadır,

160’ ın üzerinde finansal kurum üyedir.

Uluslararası İnisiyatifler II

Kuruluşların ekonomik, sosyal ve çevresel performanslarının raporlamasında sistematik yapı vizyonuyla hazırlanmıştır,

Hazırlanan sürdürülebilirlik raporlaması formatı 1999 yılından itibaren otomotiv, kimya, inşaat, finans, havacılık ve diğer sektörler tarafından kullanılmaktadır,

Finans Sektöründe 2000 yılında sadece 4 kurum rapor hazırlarken, bu sayı 2009 yılında 187’dir.

Kar amacı güdülmeden, özel sektör kuruluşlarının Kyoto Protokolü ve İklim Değişikliği konusunda duyarlılığını artırmak amacıyla oluşan projedir.

Bugüne değin 2500 kuruluş projeye katılmıştır.

Uluslararası İnisiyatifler III

1997 yılında imzalanan ve 2005 yılında uygulanmaya başlamıştır,

Sözleşmenin ilk dönemi 2012 sonrasında tamamlanacaktır,

Türkiye 2009 yılında Sözleşmeyi imzalamıştır,Türkiye AB Ülkeleri ve diğer gelişmiş ülkelerle aynı

listededir, 2012 sonuna kadar yükümlülük altında değildir,2012 sonrasının nasıl şekilleneceği Kopenhag’da

netleşmeyip, Aralık’ta Meksika’da yapılacak toplantıya kalmıştır,

Türkiye’nin CO2 emisyonu, sanayileşmeye paralel artmaktadır,

Konu finans sektörünü de yakından ilgilendirmektedir.

Yatırımcıların, uzun vadeli yatırım kararlarını verirken “sosyal, çevre ve kurumsal yönetişim” konularını dikkate alarak yatırım kararı almasına yardımcı olmak için oluşturulmuş bir inisiyatiftir,

Birleşmiş Milletler öncülüğünde 2006 yılında kurulmuştur.

Devletler

Yeni Kanun YapıcılarÇalışanlar

TedarikçilerMüşterilerYerel Halk

Finans KuruluşlarıSTK

Medya

Çevre Konusunda Değişen Roller

Finansal Kurumlar için Çevresel Risk

STK’lar ve Finansal Kurumlar

1993 Türk Çevresel Etki Değerlendirme(ÇED) Yönetmeliği

2008 Türk ÇED Yönetmeliği Rev. :4

2009 TBB Çevre Çalışma Grubu

2010 Karbon Saydamlık Projesi

1997 Türk ÇED Yönetmeliği Rev. :1

2003 Türk ÇED Yönetmeliği Rev. :3

2002 Türk ÇED Yönetmeliği Rev. :2

2009 Kyoto Protokolü

Türkiye’de Gelişim

Yeni yatırımlar için:

ÇED Yönetmeliği kapsamında gerekliliklerin tamamlanması,

ÇED Raporlarının kapsamlarının etüdü (özellikle çevresel boyutları büyük ve kompleks projelerde),

Halkın Katılımı Toplantıları,

Çevre Yönetim Planı hazırlanması ve izleme raporları(yatırım dönemi ve ilk işletme yılını kapsayan),

Kamulaştırma konuları, yoğun arazi kullanımı gerektiren projelerde sosyal konuların takibi,

İnşaat ve özel konstrüksiyon gerektiren özel projelerin takibi,

Finanse edilen projelerin çevresel sonuçlarının paydaşlarla/kamuouyu ile paylaşılması.

Mevcut tesisler için:Tesisin mevcut durumda ve yatırım sonrası tüm çevresel

önlemlerini/izinlerini almış olmasının etüdü (deşarj izni, emisyon izni, katı atık depolama veya bertaraf izni gibi).

Finansmanda Çevresel Unsunlar

Finansal Kurumlarda “Sürdürülebilir Bankacılık”

TSKB’de çevre konusu 1980’li yıllardan itibaren dikkate alınmaktadır.

2005 yılında konuya daha sistematik yaklaşmak üzere Çevre Yönetim Sistemi Projesine başlanmıştır.

TSKB, ISO 14001 almaya hak kazanan ilk Türk sermayeli Banka olmuştur,

Çevre Politikası oluşturulmuştur,

TSKB Çevre Riskleri tanımlanmıştır:İç etkiler: ofis-bina kullanımından kaynaklı, kağıt,

enerji, su ve diğer tüketimlerden kaynaklıçevresel etkiler,

Dış etkiler: kredilendirme sebebiyle yatırım projelerinden oluşan çevresel etkiler ve riskler,

TSKB’de “Çevre ”

TSKB ERET Modeli2005 yılında dizayn edildi ve 2007 yılından her projeye uygulanmaktadır,

TSKB, Türkiye’de bunu yapan tek bankadır,

Toplam [35X5] sorunun yargısal yanıtlanmasından oluşmaktadır.

ERET Çevresel Risk Gruplamasına göre;A yüksek, B orta ,C düşük,çevresel ve sosyal riski ifade etmektedir.

Issue Impact of the issue (client perspective)

Manageability of concerns and

consequence of the issue

Likelihood of occurrence of the

issue

Risk score Overall Priority

Business Liability Media Attn.Land use (forestry and agricultural)

How big is the impact of changes to natural environment resulting from the project, e.g. cutting down trees or use of agricultural land?

2 2 2 1 2 2 C

Resource consumption

Does the project make demands on natural resources?2 2 2 2 2 3 B

Waste

Is hazardous waste being generated by the project? 1 1 1 1 1 1 C

Climate and meteorological conditions

Is the project sensitive to weather conditions - sun, rainfall, snowfall, extreme temperatures?

3 2 2 3 2 6 B

Örnek: Enerji Sektörü/HES Projeleri

TÜRK ÇED YÖNETMELİĞİ TSKB

Çevresel raporlamaKapasite/güç ile sınırlı

Kapasite değil, çevresel etki referans alınır

Halkın katılımı toplantısı

Hes 25 MW üstü veya çok

yüksek rezervuarlı ERET Sonucuna göre karar verilirRüzgar - ERET Sonucuna göre karar verilirBio-kütle sadece 300 MW üzeri için ERET Sonucuna göre karar verilirJeotermal - ERET Sonucuna göre karar verilirÇevre Yönetim Planı - √Baraj Güvenliği Paneli - √Yatırım Süresince İzleme - √Arazi kullanım etüdü - √

Sadece doğrudan finansman modelinde değil, APEX Bankacılığında da çevre konusuna önem verilmektedir,

TSKB’ de elektrik, su, doğal gaz, yapılan tüm seyahatlerin envanteri 2006 yılından beri takip edilmektedir. Bu veriler yardımıyla, TSKB karbon ayakizi 2006 yılından itibaren hesaplanmaktadır,

Türkiye’nin ilk karbon ayakizini silen bankasıdır,

2009 yılında karbon ayakizi %45, elektrik kullanımını %9,5, doğalgaz kullanımını %10 azalmıştır,

Haziran 2009 tarihinden itibaren tüm TSKB binalarında yenilenebilir enerji kullanılmaktadır,

2009’da UNEP-FI’a, 2010 da Global Compact’a üye olunmuştur,

2010 yılı başında GRI onaylı ilk sürdürülebilirlik raporunu yayınlayan bankadır.

Yenilenebilir Enerji, Enerji Verimliliği ve Çevre Yatırımlarının finansmanı TSKB‘nin öncelikli konularıdır.

TSKB’de “Sürdürülebilir Bankacılık”

GRI onaylı “Sürdürülebilirlik Raporu” hazırlayan ilk bankadır.GRI onaylı “Sürdürülebilirlik Raporu” hazırlayan ilk bankadır.

Türkiye’nin ilk  “karbon nötür” bankasıdırTürkiye’nin ilk  “karbon nötür” bankasıdır

Türkiye’nin ISO 14001 sahip ilk bankasıdır. Türkiye’nin ISO 14001 sahip ilk bankasıdır. 

UNEP‐FI üye tek bankadır. UNEP‐FI üye tek bankadır. 

“2008 & 2009 & 2010 yıllarında IFC-FT Sürdürülebilirlik Ödülleri

“2008 & 2009 & 2010 yıllarında IFC-FT Sürdürülebilirlik Ödülleri

“Küresel İşbirliği” imzalanmıştır “Küresel İşbirliği” imzalanmıştır 

Temiz Enerji Fonu ve Özel Sosyal Sorumluluk ProjesiTemiz Enerji Fonu ve Özel Sosyal Sorumluluk Projesi

“cevreciyiz.com” ve “cevreciyiztv.com”“cevreciyiz.com” ve “cevreciyiztv.com”

Özetle TSKB’de Sürdürülebilirlik

Karbon Saydamlık Projesine katılım  Karbon Saydamlık Projesine katılım