FIF

Varúðarleiðin við stjórn fiskveiða frá sjónarhóli fiskveiðráðgjafar

Fyrirlestur #12Haustönn 2006

Einar Hjörleifsson

2

© einar

Efnistök

Stjórn fiskveiða Alþjóðayfirlýsingar og

samþykktir Skilgreiningar á

viðmiðunarmörkum Dæmi um notkun Aflareglur (Ftarget)

FIF

Stjórn fiskveiða

4

© einar

Stjórn fiskveiða - I

Oft er markmið með að þróun og keyrslu á líkönum að spyrja “hvað ef” spurninga. Hver eru árhif aflamarks (quotas: einstaklingsbundin / allra

eign)?; sóknarmarks (fjöldi daga, fjöldi skipa, stærð

skipa)?; skyndilokun svæðis / svæðalokun?; veiðarfæratakmarkanir (fjöldi á gildrum,

netum)?; lágmarks- / hámarksmöskvastærð?; ..............

5

© einar

Stjórn fiskveiða - II

Ekki er endilega alltaf verið að spyrja um hagkvæmustu niðurstöðuna. Hugsanlega viljum við finna stjórnunaraðgerðir sem eru ekki viðkvæmar fyrir: Skekkju í stofnmati. Óvissu tengt líkaninu sem notað er. Óvissu tengt framkvæmd við stjórn veiða

(brottkast,.) Umhverfisáhrif og (hugsanlega) óþekkt áhrif vegna

langtímabreytinga á umhverfi og stofna. Ef við þekkjum rétta líkanið þá er hægt að

skilgreina “bestu veiðireglu”, en ef henni er beitt á vitlaust líkan þá getur hún reynst slæm.

6

© einar

Stjórn fiskveiða -III (markmið & aðferðir)

Stjórnvaldsaðgerðir eru byggðar á því að velja aðferðir (kvóti, sóknardagar, lágmarksstærð, svæðalokanir) til þess að ná fram ákveðnum markmiðum.

Afleiðsla - ef markmið fiskveiðistjórnunar eru óskilgreind á þá getum við ekki með neinum skynsömum hætti borið saman mismunandi aðferðir við stjórnun!

Vandamál: Þeir sem taka ákvaranir hafa oft ekki komið sér saman um markmið (eða vilja ekki gefa þær uppi opinberlega).

7

© einar

Stjórn fiskveiða-IV (markmið & aðferðir)

Gera verður skýran greinamun á: almennum markmiðum

“að vernda stofninn” “sjálfbær nýting”

verklegum markmiðum (framkvæmd/aðferðum) “Líkindi á að stofninn fari undir 100 þúsund tonn ætti

ekki að vera meiri en 5% á 20 ára tímabili”

Margir stjórnendur rugla saman verklegum markmiðum (hvað á að gera næsta ár) við almenn markmið (af hverju erum við að gera það sem við erum að gera næsta ár)

8

© einar

Almenn markmið fiskveiðistjórnunar

Almenn markmið er hægt að skilgreina/ finna í: Alþjólegum samþykktum. Lögum. Dómsúrskurðum.

FIF

Alþjóðayfirlýsingar og samþykktir

10

© einar

Alþjóðayfirlýsingar og samþykktir

Rio yfirlýsingin - 1992 Rio declaration

Siðareglur um FAO ábyrga fiskveiði-stjórnun - 1995

FAO code of conduct for responsible fisheries

Úthafsveiðisáttmáli SÞ - 1997(?) UN Conservation and management of

straddling fish stocks and highly migratory fish stocks

Jóhannesarborgaryfirlýsing SÞ 2002

11

© einar

Ríó yfirlýsingin 1992

varúðarleiðinni skal beita almennt .... ef hætta er á óafturkræfum

breytingum … skal skortur á upplýsingum ekki vera ástæða frestunar

Principle 15

In order to protect the environment, the precautionary approach shall be widely applied by States according to their capabilities. Where there are threats of serious or irreversible damage, lack of full scientific certainty shall not be used as a reason for postponing cost-effective measures to prevent environmental degradation.

12

© einar

Siðareglur FAO 1995

7.5 Varúðarnálgun ... beita varúðarnálgun í ríkum mæli við verndun,

stjórnun og nýtingu .... Skortur á fullnægjandi vísindalegum upplýsingum skal ekki beitt sem rökum til að fresta eða láta hjá líða að gera verndunar- eða stjórnunarráðstafanir [7.5.1]

Við framkvæmd varúðarnálgunar ætti að hafa í huga óvissu varðandi stærð stofns, afrakstursgetu, viðmiðunarmörk ... [7.5.2]

.. ákveða: sóknar- og takmarkaviðmiðunarmörk ... og á sama tíma hvaða aðgerða skuli gripið til ef farið er fram úr þeim. [7.5.3]

13

© einar

Úthafsveiðisáttmáli SÞ 1997

Skilgreina ber takmarkandi viðmiðunar-mörk (hættumörk) á grundvelli vísindalegra upplýsinga:

fiskveiðidauði (Flim) stofnstærð (Blim)

Veiðistjórnun tryggja að hættan á að farið sé fram úr

takmarka-viðmiðunarmörkum sé mjög lítil taka ber tillit til óvissu sýna meiri varúð þegar upplýsingar eru

óvissar, óáræðanlegar eða ónógar

14

© einar

Jóhannesarborgaryfirlýsingin 2002

Stefna ber að því að villtir stofnar verði komin upp fyrir hættumörkum eigi síðar en árið 2015. Fyrsta skipti sem að ákveðinn tímamörk

eru settar í alþjóðasamþykkt.

15

© einar

Reglurnar eru almenns eðlis ...

Alþjóðasáttmálar og reglur taka ekki eingöngu til skilgreininga á viðmiðunarmörkum. Þannig segir t.d. í Siðareglum FAO:

Fyrirfinnist veiðarfæri eða aðferðir sem eru raunverulega kjörhæf og hættulaus frá umhverfissjónarmiði ætti að láta nota þau öðru fremur þegar ráðstafanir eru gerðar til verndunar stofna og stjórnar fiskveiða. [6.5]

Öll mikilvæg búsvæði fisks ... eins og t.d. uppeldis- og hrygningarstöðvar, ætti að varðveita og koma aftur í gott horf eins og hægt er ... Sérsök áhersla ætti að vera á að verja slík búsvæði gegn eyðileggingu, hnignun, mengun og öðrum veigamiklum áhrifum ... sem ógnar heilbrigði og lífvænleika nytjastofna. [6.8]

Ríki ættu með viðeigandi reglum að greiða fyrir samráði og virkri þátttöku fiskiðnaðarins, fiskverkafólks, umhverfissamtaka og annarra áhugasamtaka þegar ákvarðanir eru teknar .... [6.13]

16

© einar

Um hlutverk stjórnenda

Alþjóðahafrannsóknaráðið (ICES) hefur gert tillögu að varúðarmörkum í mörgum stofnum (sjá síðar).

Skilgreining á varúðarmörkum er á endanum á hendi og á ábyrgð stjórnenda

ákvörðun um hvar mörkin eru sett m.t.t. fjarlægðar frá hættumörkum er háð

nákvæmni í stofnmati þeirri áhættu sem ásættanleg er

áhættan er háð pólitískum, félagslegum og efnahagslegum forsendum

17

© einar

Alþjóðasáttmálar: Niðurlag I

Óvissa í stofnstærðarmati er grund-vallarréttlætingin á varúðarleiðinni.

Varúðarleiðin er í eðli sínu ekki verkfæri í stofnstærðarmati heldur leið fiskveiði-stjórnenda til að taka ákvörðun í ljósi óvissu í stofnstærðamati.

18

© einar

Alþjóðasáttmálar: Niðurlag II

Skilgreining á hættumörkum (limit reference points) skal, ef þess er nokkur kostur, vera byggt á vísindalegri nálgun.

Skilgreining á varúðarmörkum (precautionary reference points) er háð þeirri áhættu sem stjórnendur vilja taka. Sú áhætta er hinsvegar oft ekki skilgreind,

þ.e. stjórnvöld hafa ekki komið fram með skilgreiningu á verklegum markmiðum.

Á eftir verður gerð grein fyrir frumkvæði ICES

19

© einar

Almenn markmið - hvalveiðar

Alþjóðahvalveiðiráðið hefur sett sér eftirfarandi markmið um hvalveiðar:

Ásættanleg áhættustig þannig að stofn fari ekki (með ákveðnum líkindum) niður fyrir einhverja skilgreinda stærð (t.d. hlutfall af metinni eða sögulegri hámarksstofnstærð), þannig að áhættan (líkindin) á útrýmingu aukist ekki mikið með veiðum.

Ná fram hámarkslangtíma afrakstri úr stofninum Stöðuleiki í veiðum milli ára

Fyrsta markmiði var sett sem aðalmarkmið en var útfært nánar tölulega.

Illa skilgreind markmið hafa leitt til endalausrar óeiningar innan Alþjóðahvalveiðiráðsins

20

© einar

Almenn markmið - Ástralía

Að kerfið sé skilvirkt og hagvæmt. Að tryggja að veiðar og aðrir þættir sem

geta haft áhrif á auðlindir sjávar séu í samræmi við vistfræðilega sjálfbæra þróun og samkvæmt varúðarnálgun.

Að veiðistjórnun leið til hámarks efnahagslegs afraksturs.

Að stjórnkerfið tryggi ábyrgð útgerðar og fiskvinnslu gagnvart eigendum auðlindarinnar.

Að kerfið standi undir kostnaðir vegna rannsókna og eftirlits.

21

© einar

Verkleg vs. almenn markmið

Verkleg markmið lýsa almennum markmiðum með tölulegum hætti: Varðveita fjölbreytileikann

Að setja upp friðunarsvæði með þeim hætti að a.m.k. 80% af öllum tegundum í vistkerfinu séu innan þeirra svæða.

Varðveita tegundir í útrýmingarhættu Dæmi: Að það séu 75% líkur á að alla

tegundir sem nú eru í útrýmingarhættu verði það ekki innan næstu 50 ára.

Varðveita vistfræðilega fúnksjón Hver veit hvað þetta þýðir í framkvæmd??

22

© einar

Áhættugreiningar

Við getum stundum metið áhrif ákveðinna stjórnvalds-aðgerða beint, t.d. með því að skoða áhrif mismunandi veiðidauða á afrakstur á nýliða.

Oftar en ekki berum við saman mismunandi stjórnunar-möguleika með því að nota áhættugreiningu. Til þess að það sé hægt þarf að liggja fyrir:

Almenn markmið. Verkleg markmið. Búa til hermilíkan af því kerfi sem á að stjórna (að

meðtalinni óvissu) Nota hermilíkanið til að meta áhrifin af mismunandi

möguleikum. Taka saman helstu niðurstöður og kynna þær

stjórnvöldum, sem væntanlega taka síðan ákvarðanir um hvaða kerfi skuli framfylgja.

23

© einar

Framkvæmd áhættugreiningar

Skilgreina stöðu kerfisins á fyrsta ári framreikninganna

Reikna aflamark miðað við núverandi stöðu.

Framreikna um eitt ár (hér gæti verið framkvæmdarleg óvissa sem þyrfti að taka tillit til)

Endurtaka skref tvö til þrjú inn í framtíðina

Endurtaka skref eitt til fjögur mörgum sinnum.

FIF

Skilgreiningar ICES á viðmiðunarmörkum

(Frá orðum til athafna)

25

© einar

Skilgreiningar ICES á hættumörkum

Í úthafsveiðisáttmála Sameinuðu þjóðanna kemur fram að skilgreina ber viðmiðunarmörk. ICES hefur

tekið upp eftirfarandi skilgreiningu á hættumörkum: Blim

Hrygningastofnstærð sem gefur af sér aukin líkindi á slakri nýliðun eða viðbrögð stofnsins eru óþekkt undir þessari stærð. Veiðstjórnun ætti að miða af því að líkindi á að stofnstærð stefni í Blim séu litlar.

Flim Fiskveiðidauði sem að ætti að forðast með háum

líkindum þar sem slík sókn leiða til hruns eða að viðbröð stofnsins við þá sókn eru óþekkt.

ICES: Alþjóðahafrannsóknaráðið

26

© einar

Hornsteininn - Blim

Í praktís þá er Blim leitt út frá sögulegum hrygningarstofn-nýliðunar gögnum og er sá punktur þar sem auknar líkur eru á að slakri nýliðun neðan þeirra marka. Ein leið til að meta þennan punkt tölfræðilega

er að gera tveggja línu aðhvarfsgreiningu á SSB-R sambandinu þannig að:

Hallatalan er jákvæð frá 0-punktinum upp að (B*,R*) Hallatalan er núll fyrir ofan (B*,R*) punktinn Punkturinn (B*,R*) er fundinn þannig að summa

kvaðratfrávika þessara tveggja lína er lágmarkað

27

© einar

Þorskur: Útreikningur á Blim

0

100

200

300

400

500

0 250 500 750 1000 1250 1500

SSB

R

Blim = 414S*, R* = (414, 216)

28

© einar

Útreikningar á Flim

Hægt er að reikna út Flim eftir ýmsum forsendum: Flim = Fcrash

Fcrash samsvarar til hallatölu í núllpunkti á línulegu hrygningarstofn-nýliðunarferli (t.d. Ricker eða Beverton-Holt).

Ókostir: Notum línulegt ferli

Flim = Fhigh

Fhigh samsvarar til þess veiðidauða sem að nýliðun hefði 95% tilfella ekki staðið undir slíkri veiði

Kostir: Notum ekki línulegt ferli

Flim = F(Blim)

Flim er reiknað sem sá veiðidauði sem að meðaltali (þ.e. með 50% líkum) leiðir til þess að stofninn endi í Blim punktinum.

Kostir: Er tengt skilgreiningu á Blim

29

© einar

Þorskur: Skilgreining á Flim = f(Blim)

0

5

10

15

20

25

0.0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.9 1.0

F 5-10

SSB/R

S*/R* = 414/216 = 1.92Flim = 0.67

30

© einar

Þorskur: SSB og F í ljósi hættumarka

0.0

0.2

0.4

0.6

0.8

1.0

1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005

VeiðidauðiFlim=0.67

0

200

400

600

800

1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005

Hrygningarstofn

Blim=414

0.0

0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

0.6

0.7

0.8

0.9

0 200 400 600 800 1000 1200 1400

Flim=0.67

Blim=414

2005

1955

Hrygningarstofn

Veið

idauði

Athugið að Blim og Flim hefur ekki verið formlegaskilgreint í íslenska þorskinum. Meðfylgjandi ber þvíað líta á sem akademíska æfingu.Samkvæmt þessu hefur hrygningarstofninn veriðkerfisbundið fyrir neðan Blim síðan um 1980 ogveiðidauði hefur verið í kringum Flim síðan um 1970.Framreikningar, sem byggðir eru á aflareglu, eru háðir mikilli óvissu sem hér hefur ekki verið tekiðtillit til. Þurfum að taka tillit til óvissunar, mætti t.d.gera með því að gefa til kynna:p(F2004>Flim)p(B2005<Blim)

31

© einar

Frá hættumörkum að varúðamörkum

Ef að engin óvissa væri í stofnmati og framkvæmd þá þyrfti einungis að gefa til kynna hvort að ákveðin veiði/afli leiddi til þess að punktmatið í stofnmati og framreikningi leiddi til þess að F væri undir og B yfir hættumörkum.

Í framangreindum sáttmálum og reglum kemur fram að að tryggja beri að hættan á að farið sé fram úr hættumörkum sé mjög litlar. M.ö.o. við ráðgjöf og framkvæmd ber að tryggja, í ljósi óvissunnar um stofnmat og framkvæmd ákvörðunar stjórnvalda, að líkurnar á að farið sé yfir hættumörk (F>Flim og B<Blim) sé mjög litlar.

Það eru til tvær leiðir til að meta slíkt: Að skilgreina varúðarmörk, Fpa og Bpa, fyrir veiðidauða og

hrygningar-stofnstærð og að veita ráðgjöf út frá punktmati á stofnstærð og veiðidauða.

Að meta óvissu í stofnmatinu á hverjum tíma og byggja ákvörðun á því að p(F>Flim) og p(B<Blim) sé lágt.

32

© einar

Um óvissu

Óvissa er grundavallar réttlæting á varúðarleiðinni Engin óvissa = afleiðing ákveðinnar

aðgerðar er fyrirfram þekkt----> engin ástæða til að beyta varúðarleiðinni

Óvissunni fylgir áhætta Ákvörðun um hve mikla áhættu skuli

taka við stjórn fiskveiða er pólitísk

33

© einar

Skilgreiningar á varúðarmörkum - Fpa

Fpa Skilgreining: Fiskveiðidauði sem skilgreindur er m.t.t.

þess að litlar líkur eru á að raunverulegur fiskveiðdauði fari yfir Flim

Fpa<Flim, p[F>Flim] = lágt Fpa er því leiddur út frá Flim þannig að fjarlægðin

milli þessara viðmiðunarpunkta taki tillit til áætlaðrar óvissu í stofnmati.

Ráðgjöf ICES miðar af því að punktmat á veiðidauða á ráðgjafarárinu eigi ekki að fara yfir Fpa. Ef að mat á óvissu í stofnmatinu er rétt ætti þetta að leiða til þess að litlar líkur eru á að ráðlagður veiðidauði (í praskís afli) sé í raun og veru Flim.

pa = precautionary approach

34

© einar

Skilgreiningar á varúðarmörkum - Bpa

Bpa Skilgreining: Hrygningastofnstærð sem skilgreind er

m.t.t. þess að litlar líkur er á að raunveruleg stofnstærð fari undir Blim

Bpa>Blim, p[B<Blim] = lágt Bpa er því leiddur út frá Blim þannig að fjarlægðin mill

þessara viðmiðunarpunkta taki tillit til áætlaðrar óvissu í stofnmati.

Ráðgjöf ICES miðar af því að punktmat á hrygningarstofni í lok ráðgjafarársins eigi ekki vera undir Bpa. Ef að mat á óvissu í stofnmatinu er rétt ætti þetta að leiða til þess að litlar líkur eru á að ráðlagður veiðidauði (í praskís afli) leiði til þess að stofninn fari undir Blim

35

© einar

Um hlutverk stjórnenda

ICES hefur skilgreint hættumörk (lim) fyrir marga stofna. Litið hefur verið svo á að skilgreining hættumarka eigi að byggjast á fiskifræðilegum forsendum.

Einnig hefur ICES gert tillögu að varúðarmörkum (pa) í mörgum stofnum. Skilgreining á varúðar-mörkum er á endanum á hendi og á ábyrgð stjórnenda. Ákvörðun um hvar mörkin eru sett m.t.t. fjarlægðar frá hættumörkum er háð

nákvæmni í stofnmati þeirri áhættu sem ásættanleg er áhættan er háð pólitískum, félagslegum og

efnahagslegum forsendum

FIF

Dæmi um notkun við ráðgjöf

37

© einar

Viðmiðunarmörk lúru í Írska hafinu

0

5

10

15

20

25

0 1 2 3 4 5 6 7

Hrygningarstofn (kt)

Nýliðun (

N2: m

illjónir

) Blim Bpa

Tæknilegar forsendur skilgreiningar:Blim: Lægsta mat á hrygningarstofni, viðbrögð stofnsins óþekkt undir þessari stærðBpa = 1.4*Blim, skv. mati á óvissu í stofnmatiFlim: Veiðidauði sem leiðir til þess að stofninn stefni í Blim til lengri tíma litiðFpa: p(F<Flim)=litlar, skv. mati á óvissu í stofnmati

38

© einar

Írsk lúra: Ráðgjöf fyrir árið 2004

0

1

2

3

4

5

6

7

8

1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005

Hrygningarstofn

0

0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

0.6

0.7

0.8

1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005

VeiðidauðiICES ráðlagði að veiðidauði árið2004 yrði lægri en Fpa þar sem að það leiðir til þess að punktmatiðá stofnstærð í lok ráðgjafarársins(upphafi árs 2005) yrði fyrir ofanBpa. Þar sem stjórn veiða í þessumstofni er byggður á aflamarkskerfieru F gildin umbreytt í ígildi afla.Athugið að markmið ráðgjafar erekki að F04<Fpa og B05>Bpaheldur að líkur á að raunverulegurveiðidauði fari yfir Flim og raun-veruleg stofnstærð fariundir Blim séu litlar, þ.e.a.s.p(F04>Flim)=litlarp(B05<Blim)=litlar

39

© einar

Írsk lúra: Ráðgjöf fyrir árið 2004

0

0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

0.6

0.7

0.8

0 2 4 6 8

Hrygningarstofn (kt)

Veið

idauði (

F4-7

)

2005

BpaBlim

Flim

Fpa

2004

40

© einar

“Sjálfbær veiði”

Hættusvæði

0

0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

0.6

0.7

0.8

0 2 4 6 8

Hrygningarstofn (kt)

Veið

idauði (

F4-7

)

BpaBlim

Flim

Fpa

Ráðgjöf m.t.t. hættumarka með óvissu

Í ljósi óvissu þá er ráðgjöf B>Bpa og F<Fpa

Öryggissvæði

41

© einar

Hættusvæði

Ráðgjöf m.t.t. hættumarka án óvissu

0

0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

0.6

0.7

0.8

0 2 4 6 8

Hrygningarstofn (kt)

Veið

idauði (

F4-7

)

BpaBlim

Flim

Fpa

Ef engin óviss þá myndi ráðgjöf byggjast á að B>Blim og F<Flim

42

© einar

0.0

0.2

0.4

0.6

0.8

1.0

1.2

0 10 20 30 40

Hrygningarstofn (kt)

Veið

idauði (

F2-5

)

BpaBlim

Flim

Fpa

2005

Lokun veiða: Þorskur við V-SkotlandÍ ljósi þess að þó F2004=0.0 þá verður B2005<<Blim þá er ráðlagt að banna allarveiðar þar sem líklegt er að þorskur komi í veiðarfæri.

“Sjálfbær veiði”

Hættusvæði

Öryggissvæði

43

© einar

Mat með öryggismörkum

Framangreint byggir á því að stofnstærð er einungis metin sem punktmat (besta mat). Tekið er tillit til óvissunnar í stofnmati með því að skilgreina Fpa og Bpa.

Ef mat hvers árs innifelur einnig í sér öryggismörk er skilgreining á pa-punktum í raun óþörf og nægilegt er að skoða líkindadreifingu stofnmats m.t.t. Blim og Flim.

44

© einar

Viðmiðunarmörk og aflaregla

0.0

0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

0.6

0.7

0.8

0.9

0 200 400 600 800 1000 1200 1400

Hrygningarstofn (kt)

Veið

idauði (F

5-1

0)

Flim=0.67

Blim=414

2005

1955

Aflaregla

Núverandi 25% aflaregla í þorski er ígildi þess að veiðidauði verði að öllu jafnaði F5-10=0.4. Líklegt er að með því að beita aflareglu séu litlar líkur á því að raunverulegur fiskveiðidauði verði Flim=0.67. Annmarkar á aflareglunni í ljósi framangreinds eru hinsvegar þær að hún tekur ekkert tillit til stöðu hrygningarstofnsins á hverjum tíma. Þ.e. þó svo að hrygningarstofninn fari undir Blim, og hvað þá söguleg mörk (um 200kt), þá verður aflinn samkvæmt reglunni samt sem áður 25% af veiðistofni.

Athugið að Blim og Flim hefur ekki verið formlegaskilgreint í íslenska þorskinum. Meðfylgjandi ber þvíað líta á sem akademíska æfingu.

45

© einar

Aflareglan fyrir 1999 og viðmiðunarmörk

0.0

0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

0.6

0.7

0.8

0.9

1.0

0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8

Veiðidauði 1999

p(F

1999>

F)

Flim=0.67

0.00.10.20.30.40.50.60.70.80.91.0

275 325 375 425 475 525 575 625

Hrygningarstofn 2000

p(B

2000<

B)

Blim=414

Keyrum á raunaflanum árið 1999, 260kt

Litlar líkur á að veiðidauði verði umfram Flim:p(F99>Flim)=0.07

Eftiráhugsun: Með því veiða 260 kt árið 1999 (afliákvarðaður miðað við þámat sem var ofmat) þáeru, miðað við núverandi uppsetningu á líkaninu,miklar líkur (40%) á því að hrygningarstofninnfari undir Blim árið 2000.

Spurning: Hvað hefði átt að veiða mikið þannig aðlíkur á að B2002<Blim eru litlar? Til að svaraþessu þyrfti að keyra líkanið með mismunandiafla (F) og finna afla sem samvarar t.d.: p(B02<Blim)=5%

46

© einar

Aflareglan fyrir 1999 og viðmiðunarmörk

0.0

0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

0.6

0.7

0.8

0.9

1.0

0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8

Veiðidauði 1999

p(F

1999>

F)

Flim=0.67

0.00.10.20.30.40.50.60.70.80.91.0

275 325 375 425 475 525 575 625

Hrygningarstofn 2000

p(B

2000<

B)

Blim=414

Keyrum á 210kt afla árið 1999, sá afli sem aðmiðað við stofnmatið sem hér er gert hefði áttað vera afli skv. aflareglu. Litlar líkur á að veiðidauði verði umfram Flim efveitt væri skv. aflareglu árið 1999

Eftiráhugsun: Með því veiða 210 kt árið 1999 (afliákvarðaður miðað númat) þá eru, miðað við nú-verandi uppsetningu á líkaninu, miklar um 20%líkur á því að hrygningarstofninn verði undir Blimárið 2000.

Spurning sem stjórnvöld þurfa að vera búin aðgera upp við sig fyrirfram er hversu mikla áhættuþeir vilja taka. Ef ásættanleg áhætta er 20% þáer niðurstaða þessarar æfingar að þá sé 210kt afli í samræmi við þá áhættu. Ef áhættan er einhver önnur þurfum við að finna aflann sem aðsamrýmist þeirri áhættu.

FIF

Aflareglur

48

© einar

Einfaldar aflareglur (verkleg markmið)

Fastur afli (b=0). Föst sókn / fastur veiðidauði (a=0). Fast magn skilið eftir (a<0). Dæmi:

Loðnan: a=-400 þúsund tonn, b=1 Íslenskur þorskur: Gamla aflareglan var a=0 og

b=0.25 og svo mátti aflinn ekki fara undir 150 þúsund tonn, þ.e.

Afli = max(150, a + b * Stofnstærð) Hvernig er jafnan fyrir nýju reglunni?

Stofnstærð*Afli ba

49

© einar

Einfaldar aflareglur (verkleg markmið)

0100200300400500600700800900

1000

0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000

Stofnstærð

Afli

a=200,b=0

a=0, b=0.25

a=-100, b=0.25

a=-400, b=1

Stofnstærð*Afli ba

50

© einar

Einfaldar aflareglur

0

0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

0.6

0.7

0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000

Stofnstærð

Afli/

Sto

fnst

ærð

a=200,b=0

a=0, b=0.25

a=-100, b=0.25

a=-400, b=1

Stofnstærð*Afli ba

51

© einar

Aflareglur og hættumörk ICES

Aflareglur eru ákveðin stjórntæki sem ættu að fela í sér eftirfarandi eiginleika: Eru fyrirframsamþykktar reglur Ftarget ætti að vera skilgreint þannig að:

p(Ftarget>Flim)=litlar p(B<Blim)=litlar

Ef stofninn er við hættumörk ætti F<Ftarget.

Skilgreindan viðmiðunarpunkt hrygningar-stofns þar sem veiðar yrðu stöðvaðar ef stofninn væri undir slíkum mörkum.

52

© einar

Aflareglur og hættumörk

0.0

0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

0.6

0.7

0.8

0.9

0 200 400 600 800 1000 1200 1400

Hrygningarstofn (kt)

Veið

idauði (F

5-1

0)

Ftarget

Blim

Flim

Í þessu dæmi væri veitt á F=0.4 þegar B>500kt. Ef stofninn er undir þeim mörkum þá er dregið úr veiðidauða (lægra hlutfall af stofni tekið í formi afla). Ef stofninn er undir Blim (hér 414kt) þá eru veiðar alfarið stöðvaðar.

53

© einar

Annmarkar aflareglu í þorski

0.0

0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

0.6

0.7

0.8

0.9

0 200 400 600 800 1000 1200 1400

Hrygningarstofn (kt)

Veið

idauði (F

5-1

0)

Flim=0.67

Blim=414

Núverandi aflaregla

Hugsanlegar reglur þegar B er lágt.

Eins og fram hefur komið eru annmarkar á núverandi aflareglu í þorski þar sem hún tekur ekki tillit til stöðu hrygningarstofnsins á hverjum tíma. Almennt er litið svo á að aflaregla ætti að innifela samdrátt í sókn þegar B fer niður fyrir ákveðin mörk. Ein leið væri t.d. að draga úr sókn meir en sem nemur aflareglu ef stofninn færi niður fyrir 500kt. Hér eru sýndar tvær “aflareglur”, þ.e. F=0 þegar B=200kt eða B=400kt.

54

© einar

Framreikningar í þorski

Ljósgrá svæði: 95% gilda innan þess svæðisDökkgrá svæði: 50% gilda innan þess svæðis

Hrygningarstofn við F5-10=0.8

0

200

400

600

800

1000

1200

1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020

Afli við F5-10=0.8

0

100

200

300

400

500

600

1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020

Afli við F5-10 = 0.4

0

100

200

300

400

500

600

1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020

Hrygningarstofn við F5-10 = 0.4

0

200

400

600

800

1000

1200

1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020

55

© einar

Framreikningar í þorski

F5-10 = 0.8 Þegar til lengri tíma er litið þá eru miklar líkur

(>97.5%) á að hrygningarstofninn haldist undir 400 þús. tonnum við þessa sókn. 50% líkur eru á að aflinn verði undir 220 þúsund tonnum

F5-10 = 0.4 Þegar til lengri tíma er litið þá eru miklar líkur

(>97.5%) á að hrygningarstofninn haldist yfir 400 þús. tonnum við þessa sókn. 50% líkur eru á að aflinn verði undir 400 þúsund tonnum (en mjög líklega yfir 300 þúsund tonn).

56

© einar

Framreikningar í þorski

Í framangreindu líkani er ekki tekið tillit til: Skekkju í stofnmati Breytileika í þyngd, náttúrulegum dauða, Að stjórn veiða verði hugsanlega ekki í

samræmi við gefna sókn Að framleiðsla hrygningastofnsins verði með

öðrum hætti en söguleg gögn benda til ......

Ef slíkar skekkjur eru teknar með þá leiða þær til þess að öryggismörkin víkka út.

57

© einar

Þorskurinn og varúðarnálgun

Aflareglan í íslenska þorskinum var sett á áður en að ICES skilgreindi varúðarmörk í mörgum fiskistofnum.

Varúðarmörk ekki skilgreind í þorskinum þar sem aflareglan var talin samræmast varúðarsjónarmiðum við stjórn fiskveiða.

Óvissan í stofmati (og stofnmatsferlinu líka) meiri en gert var ráð fyrir í aflareglunni.

Líklega verða hættumörk (Blim) skilgreind í endurskoðun aflareglunnar.

58

© einar

Varúðarleiðin frá öðru sjónarhorni

Ég skal segja þér hvað þetta þýðir, -- engin lágmarksstærð og til helvítis með hættumörkin.