fhv2011 / anatomie & fysiologie periode 1 week 2 1 anatomie / fysiologie o1 week 2 homeostase...
TRANSCRIPT
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 1
Anatomie / fysiologie
O1 week 2
Homeostase
Diffusie osmose filtratie
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 2
Bij de mens zit er in verhouding meer water intracellulair dan
extracellulair.
1. 2.
0%0%
1. Ja
2. Nee
CountdownCountdown
10
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 33
Infrastructuur van het menselijk lichaam
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 44
Eencellige in de ‘oerzee’
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 55
Lichaamscel• Elke lichaamscel is omringd door vocht
• Dit vocht is INTERCELLULAIR
vocht en bevindt zich in de
interstitiële ruimte, weefselvocht
• Het vocht in de cellen
noemen we INTRACELLULAIR
vocht = celvocht.
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 6
3 ltr
bloedplasma weefselvocht celvocht
COD
capillairwand
KOD
Celmembraan
9 ltr
27 ltr
6
Vochtverdeling
COD (colloïd osmotische druk)KOD (kristalloïd osmotische druk)
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 7
Bij de mens zit er in verhouding meer water intracellulair dan
extracellulair
1. 2.
0%0%
1. Ja
2. Nee
Answer NowAnswer Now CountdownCountdown
10
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 8
Door middel van osmose worden stoffen getransporteerd door een selectief permeabel membraan
1. 2.
0%0%
1. Ja
2. Nee
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 99
Infrastructuur van de meercellige
• Bij een meercellig organisme hebben zich organen ontwikkeld om dit milieu intérieur in stand te houden.
• Het in stand houden van het milieu interne wordt HOMEOSTASE genoemd.
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 10
De hoogte van een boom is afhankelijk van de aanwezigheid van eiwitten in de kruin van de
boom
1. 2.
0%0%
1. Ja
2. Nee
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 11
De lengte van een mens is afhankelijk van de aanwezigheid van eiwitten in het hoofd van de
mens
1. 2.
0%0%
1. Ja
2. Nee
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 12
Het ontstaan van gerimpelde handen na langdurig in bad zitten komt eerder door de opname van
water dan door de afgifte van water door de huid.
1. 2.
0%0%
1. Ja
2. Nee
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 1313
Homeostase
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 14
Homeostase• Complexiteit van het menselijk lichaam heeft
een goed afgestemd fysiologisch
regelmechanisme nodig
• Homeostase is dat dynamisch evenwicht, d.w.z.
niet steeds dezelfde waarden. (koorts)
• zowel lichamelijk als geestelijk
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 15
Homeostase voorbeelden
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 16
Homeostase
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 1717
Uitwisseling van stoffen: FILTRATIE
• transport door een meer of minder permeabele wand.
• ook vaste deeltjes mee.
• nieren en vanuit de bloedbaan naar het interstitium.
• drukverschil
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 18
Filtratie
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 19
CHD (capillaire Hydrostatische druk
COD (colloidOsmotische druk)
Legenda
ArterioleVenule
Filtratie
Cel Cel Cel Cel
CelCelCelCel CelCel
CelCel
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 20
Diffusie oppervlak
Ondoorlaatbaar Doorlaatbaar DOORlaatbaarGeen wand
Selectief permeabel
http://www.johnkyrk.com/diffusion.html
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 21
Diffusie
1 Indien de zoutdeeltjes(ionen) de doorlaatbare membraan passeren
2 dan het NaCl (keukenzout) zich gelijkmatig over de bak verdelen over de hele bak
3 er gelijke concentraties Li en Re bestaan
Theezetten: de bruine kleurstof verdeelt zich gelijkmatigover de gehele pot
NaCl NaCl
20 ST 2 ST
1 2 3
NaCl NaCl
20 ST 2 ST
NaCl NaCl
11 ST 11 ST
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 22
Diffusie temperatuur
Warm water Koud water
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 23
Selectieve permeabiliteit
• selectie van de in- en output van de cel– Bijvoorbeeld insuline verandert de
permeabiliteit van de celwand voor glucose
• maakt uitwisseling tussen de cel en zijn omgeving mogelijk
• Verstoring door:– Bacterie / virus / ontsteking– Beschadiging, wondjes– Tekorten
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 2424
NaCl NaCl
20 ST 2 ST
Osmose
1 de scheidingswand is niet permeabel (doorlaatbaar) voor zout. Er kan geen diffusie optreden maar wel druk van het zout (NaCl)
2 zuigkracht van het zout trekt water aan, water van Re => Li
3 er ontstaat evenwicht tussen waterdruk hoge kolom en zuigkracht van het zout
Osmose is diffusie van het oplosmiddel
31 2
NaCl NaCl
20 ST 2 STNaCl 2 ST
NaCl 20 ST
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 2525
Uitwisseling van stoffen: OSMOSE
• Osmose vindt altijd plaats wanneer twee vloeistoffen gescheiden zijn door een gedeeltelijk doorlaatbare (semipermeabele of beter selectief permeabele) wand.
• Voorwaarde is een concentratieverschil in opgeloste stoffen die niet vrij de wand kunnen passeren.
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 2626
Uitwisseling van stoffen: OSMOSE
• Vaak concentratieverschillen van keukenzout (NaCl) dat zich in een vloeistof splitst in de ionen Na+ en Cl-.
• Osmose = waterdiffusie
• Met het water worden ook stoffen meegesleurd (als ze door de membraanporiën kunnen).
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 2727
Osmose
Hoge concentratie
lage concentratie
Hogere concentratie
lagere concentratie
Osmotische druk
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 2828
Osmotische waarde
• = Zuigkracht = osmotische druk
COD = Colloïd Osmotische druk = in het bloed de zuigkracht voornamelijk
bepaald door de eiwitten in het bloed
Molecuulgewicht, hoe hoger hoe groter de aanzuigende werking
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 29
Osmose voorbeelden
• Rimpelvingertjes na lang in bad liggen
• Hoogte van bomen wordt beperkt door de maximale osmostische zuigkracht, dus veel eiwitten in de kruin
• Hongeroedeem
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 30
Osmose animatie
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 3131
Uitwisseling van stoffen: ACTIEF TRANSPORT
• Op veel plaatsen in het lichaam is het nodig stoffen energetisch ‘bergopwaarts’ te transporteren ofwel tegen hun elektrochemisch verval oftewel tegen de concentratiegradiënt in.
• In tegenstelling tot de passieve processen is bij deze processen altijd energie (ATP oftewel glucose) nodig.
• Het betreft hier voornamelijk ionen transport, vandaar dat we spreken van IONENPOMPEN
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 32
Homeostase
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 3333
Actief transport (kost energie)
• Enzymatische pomp of ionenpomp (bijvoorbeeld Na/K pomp) soort draaideur effect.
• Endocytose (buiten de cel naar binnen de cel)– Fagocytose (vaste stoffen)– Pinocytose (vloeistoffen)
• Exocytose (binnen de cel naar buiten de cel) zweetklieren
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 3434
Intracellulair: veel K, weinig NaExtracellulair: weinig K, veel Na
Door diffusie verplaatsing Na en K
Dit kost energie (glucose = suiker)
Door actief transport probeert de cel:K terug te zuigenNa eruit te gooien
Natrium / kalium pomp
CelCel KK
NaNa
BloedBloed
CelCel KK
NaNa
BloedBloed
1 celmembraan2 pomp (schematisch)
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 3535
Capillairwand
Leukocyt
Bacteriën
Fagocytose = opnemen door insluiting
Leukocyten (witte bloedcellen) verlaten bloedvat (diapedese).Ruimen bacteriën op door fagocytose.
Diapedese
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 36
Herhaling van de vragen
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 37
Door middel van osmose wordt water getransporteerd door een selectief permeabel membraan
1. 2.
0%0%
1. Ja
2. Nee
CountdownCountdown
10
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 38
De hoogte van een boom is afhankelijk van de aanwezigheid van eiwitten in de kruin van de
boom
1. 2.
0%0%
1. Ja
2. Nee
CountdownCountdown
10
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 39
De lengte van een mens is afhankelijk van de aanwezigheid van eiwitten in het hoofd van de
mens
1. 2.
0%0%
1. Ja
2. Nee
CountdownCountdown
10
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 40
Het ontstaan van gerimpelde handen na langdurig in bad zitten komt eerder door de opname van
water dan door de afgifte van water door de huid.
1. 2.
0%0%
1. Ja
2. Nee
CountdownCountdown
10
FHV2011 / Anatomie & fysiologie periode 1 week 2 4141
SamenvattingGrofweg zijn er 4 soorten transport te onderscheiden:
1. Filtratie 2. Diffusie
3. Osmose 4. Actief transport
En
ergie