XXXV OPEN INTERNACIONALDE XADREZ ALBARIÑO

C

O

N

C

E

L

L

O

C

A

M

B

A

D

O

S

Do 1 ao 9 agosto

Sábado, 10 agosto

F E S T I VA L D E X A D R E Z A L B A R I Ñ OCAMBADOS 2019

LXVII FESTA INTERNACIONAL DO ALBARIÑO

XXXIII TORNEO INFANTILDE XADREZ ALBARIÑO

DEPURADORA DE MARISCOSTelf.: 986 54 30 00 / 986 54 32 10

Recomendado por la

Guia MichelinA Capitana- CASA RURAL -

Tlf. 986 52 05 13

BODEGA DE ALBARIÑOY ESPADEIRO

VENTA A PARTICULARES:Sábado y Domingo: de 10 a 12 H.

Estimadas amigos e amigas do Albariño do Salnés,

Un ano máis, douvos a benvida a unha nova edición do OPEN IN-TERNACIONAL DE XADREZ ALBARIÑO, organizada polo Clube Xadrez Albariño coa colaboración do Concello de Cambados.

Este ano este torneo fai trinta e cinco anos que se está a celebrar no noso Concello, o que demostra a gran importancia e tradición que ten en Cambados, e que xunto co altísimo nivel dos participantes, proce-dentes de distintos puntos da xeografía mundial, fan que esta disciplina conte cun amplio recoñecemento no noso municipio e poñan a Camba-dos no punto de mira de todas aquelas persoas afeccionadas ao xadrez.

O Xadrez ano a ano, fai que se incorporen a este apaixonante depor-te, que promove o talento e o desenrolo da intelixencia, cada vez máis persoas, independiemente da idade: infancia, mocidade e terceira idade desfrutan deste deporte accesible para todos e todas, relaxante, estimu-lante e estratéxico. Os torneos infantís cada vez acadan tamén maior importancia e o número de inscritos segue a aumentar, o que non fai máis que corroborar que o xadrez está vivindo un importante momento no noso municipio.

Quero felicitar ao Clube Xadrez Albariño pola organización deste novo certame, nesta edición tan especial, e por manter vivo o interese polo xadrez en Cambados ao longo destes todos anos, así como pola súa promoción e difusión.

A todas aquelas persoas que vos achegades á nosa vila con motivo deste torneo de xadrez, tan importante para nós, sede benvidas ao noso pobo, sentídevos como na vosa casa e aproveitade a estancia para des-frutar da hospitalidade da nosa xente, así como da fermosura e historia desta vila, deixándose acompañar pola exquisita gastronomía da nosa terra e a excelsa calidade dos nosos viños.

Aos e ás participantes do Open deste ano, moitísima sorte, recibide un afectuoso saúdo de parte dos veciños e veciñas de Cambados, e que gañe o mellor!!!

Fátima Abal RomaAlcaldesa de Cambados

saúdoda

alcaldesa

Todos los cambadeses debemos felicitarnos. Por fin nuestro “REY”, “el príncipe dorado de los vinos”, reconocido en todo el mundo por su excelencia, ha cosechado un nuevo título: ¡Su Fiesta!, ¡¡Nuestra Fiesta!!, ha sido declarada de “INTERÉS TURÍSTICO INTERNACIONAL”. No cabe duda de que este merecidísimo galardón nos resitúa a nivel global y favorece la expansión de este sector tan importante en la dinamización de la economía local y de todo el Valle del Salnés.

Nuestra aportación a la Fiesta del Albariño, además de este libro en el que todos sus artículos giran alrededor de Cambados, Ajedrez y Albariño, es la organización del festival de ajedrez:

- XXXIII TORNEO INFANTIL DE AJEDREZ ALBARIÑO, puntuable para el XIV Circuito Gallego de Ajedrez Promoción, donde los futuros campeones se disputarán los trofeos en las categorías: Sub-8, Sub-10, Sub-12 y Sub-14.

- XXXV OPEN INTERNACIONAL DE AJEDREZ ALBARIÑO, decano de los torneos que se celebran en Galicia, puntuable para el XXXII Circuito Gallego Internacional de Ajedrez, y en el que un elenco de jugadores, de distintas nacionalidades, intentará alzarse con la victoria tras nueve jornadas de intensa lucha.

Por unos días, y ya van siete lustros, la Capital del Albariño se convierte en la Capital del Ajedrez.

Nuestro agradecimiento a todos los colaboradores que hacen posible la realización de este evento y a todos los participantes, que nos ofrecen la oportunidad de disfrutar y profundizar en el deporte ciencia en nuestra Villa.

Deseamos a todos aquellos que nos honren con su visita en esta emblemática edición: “LXVII Fiesta Internacional del Vino Albariño”, inicio de una nueva era, un pleno disfrute de todos los actos y actividades que, el siempre hospitalario Cambados, organiza para homenajear a su “REY”: ¡¡¡EL ALBARIÑO!!!

¡¡Felices Fiestas!!

Marco A. Costa Fuentes

saludodel

presidente

CONSERVAS DAPORTA, S.L. Avda. Castrelo, 88 - 36630 Cambados - Pontevedra (España)

Tel.: +34 986 520 111 - Fax: +34 986 52 01 12daporta@daportasl.com - export@daportasl.com

www.daportasl.com

Conservas de Pescados y mariscos

O primeiro que deberamos de fixar é a denominación referida a este movemento. Esta terminoloxía deriva dunha Institución: “A Santa Irmandade do Reino de Galicia”. Por outra parte, bastante lonxana do concepto de irmandade que se lle quere outorgar por influenza de etapas con diversas connotacións, que afectaron ás valoracións historiográficas. O punto en común era unha continua situación de abusos nobiliarios e unha mala situación económica que dende a metade do século XIV, provoca un sentimento de agravio compartido. Tanto a xente do común, como a pequena nobreza, burgueses e clérigos, compartiron este sentimento, e esta realidade, que foi derivando en revoltas e conflitividade social.

Esta organización en Irmandades, tivo as súa primeiras actuacións xa no 1418 en Compostela, onde os burgueses xuntáronse para sacudirse o excesivo control do Señorío do Arcebispo, e pasar a adquirir a condición de Realengo, cousa que conseguirán no 1445, pero polo escaso tempo de varios meses.

Pero xa contaron con outros antecedentes na zona de Lugo, onde houbo un forte enfrontamento no ano de 1386, entre o Bispo Don Pedro Lope de Aguiar, que morre na contenda e orixina unha forte represión, e os cidadáns de Lugo. Nesta tivo un papel dirixente a célebre María Castaña, e o seu home Martiño Cego.

Autores como Fermín López Costero, estable unha estruturación en tres momentos:

• A primeira no 1431, constituída como Irmandade Negra, Fusquenlla ou Fusquenlla Loca. Tivo coma epicentro a zona de Pontedeume, Ferrol, Betanzos e Vilalba, de onde foron estendéndose aos bispados de Lugo e Mondoñedo. Foi dirixida polo ferrolán Roi Xordo. Esta primeira Irmandade, ou “Irmandade Fusquenlla”, atacaron intereses dos Andrade na provincia de A Coruña. Fracasaron no seu intento de tomar Santiago, e foron derrotados polas tropas conxuntas dos Andrade, do Arcebispo de Santiago e do Correxidor do Rei en Galicia.

• A segunda entre 1451 e 1452, a que foi chamada Irmandade dos Portos, que atacou e destruíu as fortalezas dos nobres e do arcebispo de Santiago, nas Rías de Arousa e Pontevedra.

Xa no 1458, varias casas nobres asinan o Pacto contra o Arcebispo en San Paio de Antealtares, subscrito tamén polo Concello compostelán e que será tamén outro foco de conflitividade latente na revolta irmandiña do 1467.

o salnés nos tempos dosirmandiños

• A terceira supuxo a Gran Revolta Irmandiña, entre 1467 e 1469, e foi a reacción popular contra o violento expansionismo da nova nobreza galega trastamarista, trala victoria de Pedro I o Cruel no 1369. Esta reacción tivo lugar ata o reinado do Reis Católicos como medida para facer fronte aos abusos señorias contra as xentes do común.

O investigador Carlos Barros, no seu traballo “La Mentalidad Justiciera de los Irmandiños”, pon de manifesto que a orixinalidade histórica da Irmandade galega do 67, está na convicción colectiva de que o tempo de desorde que estaban a vivir, proviña dos Señores, impugnados no seu conxunto como malfeitores, o que transforma a

institución outorgada, nunha ferramenta para a demolición dos seus refuxios fortificados.

Tamén Carlos Barros, entre outros autores como Francisco Carballo ou Anselmo López, refiren a mobilización que supuxeron estas Irmandades, formados por exércitos de milicianos que unían localidades e comarcas. Armados con lanzas, escudos, dagas, ballestas, cascos e cotas de malla. Os Xefes militares eran cabaleiros na súa meirande parte, e tiñan unha subordinación total á Xunta do Reino e aos alcaldes de cada xurisdición. É dicir, que tiñan a convicción de que

as Irmandades constituíranse para garantir a orde pública en tempos de anarquía.

Pode resultar curioso que tiveran un amplo apoio da Igrexa galega, se fora como se dicía, unha loita entre señores e vasalos. A realidade era que a Igrexa fora a primeira vítima da rapiña da nobreza. E as Irmandades devolvéronlle terras e propiedades das que lle foran usurpadas.

A Galicia de mediados do século XV, era necesariamente vulnerable. Á crise económica, había que sumarlle os abusos dos nobres, e a situación de desorde que a bandidaxe, roubos e crimes de bandas de malfeitores, repetían por todo o territorio.

Imaxe tomada da publicación: GENEALOGÍA BERMÚDEZ DE CASTRO: La web de los Bermúdez de Castro.

Imaxe tomada da publicación: GENEALOGÍA BERMÚDEZ DE CASTRO: La web de los Bermúdez de Castro.

As cidades serán o espazo de rebelión contra este caos. En cada comarca formouse unha Irmandade. Estas estaban organizadas

nunha Xunta de Irmandade, na que elixian cargos e aportaban cotas para o seu funcionamento. A súa estruturación tiña tres niveis:

• Alcaldes, investidos do máximo poder xudicial e executivo.• Procuradores, que puñan en práctica os acordos da Irmandade, e actuaban

en representación dela.• Cuadrilleiros, que eran os que dirixían os grupos armados.Todos eles portaban Varas de Irmandade coma símbolo externo da súa

función. E a pesar de non ser en si mesmo un movemento revolucionario, así era como eran percibidos tanto pola Nobreza, como polos grupos de malfeitores que asolaban o país.

A pesar de que tradicionalmente se encadrase este movemento dentro dos episodios de revoltas antiseñoriais ou antinobiliarias, a realidade é que se analizamos quen dirixía o movemento e a quen ían destinados a meirande parte dos ataques, podemos concluír que foi un levantamento contra nobres moi determinados. Pedro Osorio, Alonso de Lanzós, Diego de Lemos ou Lopo Mariño de Lobeira, entre outros, cumpriron unha importante función militar coma Capitáns da Santa Irmandade. A pesar de todo, o lider irmandiño máis popular era Joan Branco (notario de Betanzos) que figura coma Capitán Xeral da Irmandade elixido nunha Xunta a nivel de Galicia. Pero tamén había labradores, coma Bartolo da Freiría, ou cambiadores coma Joan Domínguez ou Pedro Arousa. Os Señores que recibían os ataques principais, eran os máis fortes da nobreza galega: Pedro Álvarez de Soutomaior, o Arzobispo Fonseca, Alvar Paez de Soutomaior, O Conde de Benavente, Diego de Andrade, Sancho de Ulloa, o Mariscal Pardo de Cela ou o Conde de Lemos, entre outros.

Podemos concluír que foi un movemento, polo menos en orixe, contra unha parte da Nobreza moi determinada. E ademais, foi un movemento apoiado e impulsado polo propio Rei Henrique IV.

Carlos Barros sinala no seu estudo, que participaron xentes de todas as clases, e cuantitativamente a maioría dos Irmandiños foron campesiños, pescadores e artesáns. O que reforza esa caracterización coma movemento do pobo e das xentes do común. O que non evita a circunstancia de que o peso na estrutura foi diferente segundo o grpo social. A burguesía urbana, minoritaria, composta por mareantes, mercadores, escribáns, fidalgos urbanos e canónicos, levou a dirección política e a relación coa Corte. Mentres tanto, o protagonismo social correspondeulle ás xentes do campesiñado, do mar e dos gremios. Foron os que levantaron ás masas e acordaron o impago de rendas e cargas feudais e militares.

O Rei Enrique IV tivo un papel determinante neste proceso. Dende o 1465 parte da Nobreza Galega decantouse polo apoio ao bando do pretendente ao trono Alfonso, fronte ao Rei Henrique IV. Esta é unha das causas principais deste proceso. Non foi un movemento ilegal, senón que contou coa autorización e o respaldo do propio Rei.

Henrique IV, que a piques estivo de perder a coroa pola rebelión da Nobreza, permitiu finalmente a extensión da Irmandade ao Reino de Galicia, apoiándose nas cidades que lle eran leais. Así, o 6 de Xullo de 1467 asinou unha carta na

que aprobaba e legalizaba os derrocamentos dos meses anteriores, feitos sen autorización real, e pedía ás fortalezas asediadas que se renderan á Santa Irmandade.

En troques deste acordo, o Reino Irmandiño de Galicia, deulle todo o apoio ao rei Henrique, contribuíndo así á derrota do Príncipe Alfonso e da Nobreza de Castela.

En febreiro de 1467, convocouse finalmente a Xunta de Melide, punto de partida da existencia da Santa Irmandade do Reino de Galicia. Nos meses seguintes, deuse unha intensa febre constituínte: asembleas de Alcaldes, Deputados para asistir ás Xuntas, cuadrilleiros... As Asembleas eran presididas por Correxidores do Rei Henrique IV, que lían a carta do Rei na que ordenaba constituír as

Irmandades. Houbo cinco Xuntas: Melide, Betanzos (xuño 1467), Santiago (sen data coñecida), Lugo (marzo/abril 1468), e Ourense (maio 1469).

O día 25 de Abril de 1467 procedeuse ao derrube da primeira fortaleza, o Castelo Ramiro, nas proximidades de Ourense. Incluso as fortalezas de nobres aliados ou dos sinalados coma defensores do Rei, foron derrubadas. Este dato fala do carácter incontrolado destas accións, entendible polo feito da ampla xenreira que o pobo lle collera aos detentores das fortalezas. E nin o rei podía evitalo. En palabras dunha das testemuñas do posterior Pleito Tábera–Fonseca “chegara xa o momento no que os gorrións abian de correr tras los falcones...”

Co respaldo da Coroa de Castela, os Irmandiños triunfaron en todo o territorio, destruíndo 150 fortalezas e obrigando a fuxir aos principais representantes dos señoríos feudais e eclesiásticos. Así pardo de Cela e o Conde de Lemos foxen a Ponferrada; Ulloa e Andrade escapan a Castela, pero foron feitos prisioneiros pola Condesa de Ribadavia; Alonso de Fonseca e Pedro Álvarez de Soutomaior atoparon refuxio en Portugal. Precisamente, dende Portugal e Castela chegarán os rearmes para acadar o sometemento definitivo do movemento Irmandiño.

No 1468, morto Alfonso o rival de Henrique IV, este aprestábase a asinar a paz coa Nobreza que estivera na súa contra, e a Nobreza galega fuxida, empezou a preparase para o contraataque e a recuperación das fortalezas perdidas.

Pedro Álvarez de Soutomaiorw, Pedro Madruga, volta a Galicia, e na primavera de 1469 atravesando o Miño pola zona do Condado e seguíu cara a Pontevedra. Pasou a cidade sen combate e chegou con urxencia a Santiago, onde xuntou as súas forzas coas de Xoán Pimentel e as do Arcebispo Alonso de Fonseca. Na batalla de Almáciga, os irmandiños foron definitivamente vencidos. Finalmente, meses despois, cae o último reduto Irmandiño: a torre da Lanzada, onde resistía Xoán García cun puñado de homes.

Imaxe tomada da publicación: GENEALOGÍA BERMÚDEZ DE CASTRO: La web de los Bermúdez de Castro.

A Comarca do Salnés xa contaba dende tempos antigos, cunha personalidade territorial e xurídica moi definida. Unha xeografía moi delimitada na zona da Ría da Arousa e cunha serie de núcleos de poboación cunha actividade económica importante, vinculada ao mar, á terra e a explotación de salinas e comercio marítimo. Eran dominios da Mitra Compostelán, á que tan ligada estaba.

Álvaro Solano, no seu traballo “Historia urbana en la Galicia medieval” na que analiza as realidades urbanas dende os procesos de promoción do poder real ou dos señoríos de diversos tipos, recolle: a todas estas ciudades y villas hay que sumar las realidades cuasi urbanas que aparecen, especialmente en la costa para la explotación pesquera como son los “portos” de mar -puertos de mar o pesquerías fundados por los señores laicos o monacales para el aprovechamiento pesquero, como Portonovo, Rianxo, Fefiñanes, Cambados, Santo Tomé, Vigo, Cangas de Morrazo, Muxía, Laxe, Foz...- y las pequeñas villas surgidas en torno al fenómeno jacobeo para la atención de peregrinos...

Nestas zonas, dominadas polo Señorío episcopal de Compostela, seguiron o mesmo rumbo do enfrontamento entre os concellos, reforzados por actuar no nome do rei Henrique IV, e os señoríos, e algún choque violento tivo lugar. Segundo Portela Pazos, e seguindo os testemuños recollidos do Pleito tábera-Fonseca, refire episodios de maior ou menos violencia nas comarcas de Arousa e Pontevedra entorno ao 1446.

Un dos principais personaxes deste momento, Alonso II de Fonseca e Acevedo, Arcebispo de Santiago, mantiña unha estreita relación con María de Ulloa, Señora de Cambados. Desta relación nacen, entre 1470 e 1476, os dous fillos do Arcebispo: Diego de Acevedo Fonseca e Ulloa, e Alonso de Fonseca e Ulloa, quen será posteriormente Arcebispo de Compostela entre 1507 e 1523. Xa Caamaño Buornacell, nu traballo de 1950 titulado “Notas para un estudio sobre la verdadera personalidad de doña María de Ulloa, madre del Arzobispo don Alonso de Fonseca III”, aportaba interesantes datos desta muller, viúva de Álvaro Páez de Sotomayor, con quen non tivera fillos.

Como cita a investigadora Vázquez Bertomeu, “a medida que pasan estos años, diferentes miembros de las familias Fonseca, Acevedo, Maldonado y Castilla –profundamente emparentados entre ellos e intimamente relacionados con el Arzobispo- comienzan a escalar puestos en los asuntos de estado en un preludio de la influencia que alcanzarán en tiempos venideros”.

Unha das principais fontes para acceder ao coñecemento do sucedido no último cuarto do século XV en Galicia, foi o denominado coma PLEITO TÁBERA-FONSECA. Realmente é un compendio de testemuñas sobre a probanza e reedificación das fortalezas da Mitra compostelana, realizado entre o Prelado Sr Tábera e o seu antecedor Sr. Fonseca, sobre a reparación das ditas fortalezas.

O traballo de Angel Rodríguez González, Profesor da Universidade de Santiago e Arquiveiro, resulta fundamental para coñecer e comprender o alcance do derrocamento das fortalezas en Galicia, na época Irmandiña.

Dentro da relación de testigos que foi presentada e dos que se recolleron información sobre os diversos acontecementos que presenciaron, destaca unha nutrida presenza de homes da Comarca do Salnés. Segundo relaciona o Profesor Rodríguez González:

-O 6 de Marzo de 1527 en Villanueva de Arousa, Pedro de Cisneros presentou a Juan de Carballa, vecino de la feligresía de Sanxenxo de Padrianao, Alonso de Soutullo, vecino de San Estebo de Noalla, Juan de Refojos el Viejo, Vecino de Villanueva de Arousa, Juan Goldriño, pescador, vecino de la villa, Pedro Brión, vecino de San Vicente de los Groves, Pedro de Galmaas, vecino de la feligresía de San Juan de Meaño, Fernando Niñe, pescador, vecino de la villa.

-O 9 de Marzo, en el puerto de Fefiñanes, Pedro Cisneros presentó a Fernando Conde y María Alonso, vecinos del dicho puerto.

-En Carril el 10 de Marzo, Pedro Cisneros presentó a Alonso de Cedeira, vecino de la feligresía de San Pedro de Sea, Pedro de Oubiña vecino de Santo Adrao de Vilariño, Lope de Vilar, vecino de dicho puerto.

En Vilagarcía, el mismo día, presentó a Alonso Carballo, vecino de la feligresía de San Salvador de Sobradelo, y Pedro de Castroagudín, vecino del lugar de Castroagudín...

Entre moitos outros de Gondar, Catoira, Caldas etc. A meirande parte deles superan os 70 e os 80 anos, e falan do que lembran dos feitos que viviron na época irmandiña. Son testemuñas do Arcebispo de Santiago. Todos fan referencias ás Torres da Lanzada, castelo de Lobeira e Montesacro, a torre de Caldas, e as Torres de Pontevedra e de Este. O que resulta máis curioso é a referencia que fan determinados testigos ao Pazo de Peixón en San Adrián de Vilariño. Na actualidade, nada se coñece deste Pazo, nin se conservan restos do mesmo. Tan só na toponimia existe en Vilariño o lugar de Pasapeixón. Ademais aparece coma lugar onde se recollían as rendas para o arcebispado e refírense a el coma un lugar de importancia.

Destacamos neste senso, o declarado pola testigo María Alonso, do porto de Fefiñáns, e muller que foi de Juan González, labrador. De cerca de 100 anos.

“...que bido el palaçio que se dezia de Peixon e que el dicho testigo al tienpo que lo bido estar tejada e cubierto e al dicho tienpo luego lo bido destejado e oido dezir que lo destejaran e que cree que fue la dicha teja llebada para la fortaleza de Lobera e dize el dicho testigo que las obras de las otras dos casas questaban cabe del dicho palaçio una de cobado e otra de otro, el testigo no las bido cubiertas pero quel dicho testigo oio dezir a su madre Maria Alonso que bebia en Cortinas que abia visto el dicho palaçio adreçado e que en el se acogia e allegava el pan e el bino de la renta del arçobispo de Santiago e que hella biera que se cogia la dicha renta en el... dize que sienpre el dicho testigo desde el tienpo que ansi oio dezir que el dicho palaçio e caballeriças heran de los arçobispos de Santiago e que be que dichas casas hestan en pardinero que no tienen sino las paredes rasas.

Así mesmo, outro testigo Fernan Conde, pescador, vecino e morador do porto de Fefiñáns, vasalo do arzobispo de Santiago, de 70 anos de idade, fai referencia tamén ao dito palacio de Peixon:

“ ...y lo demas esta echo lo mando hacer lo mando azer de nuebo el dicho señor Patriarca siendo su merino Savastian de Balboa e que el dicho testigo fue alli a serbir e ayudar a los ofiçiales... e que para tejar e maderar la dicha casa de Lobera se fuera a la casa de Peijon que hera de la iglesia de Santiago donde cogia de primero la renta de alderredor que tenia la iglesia de Santiago ansi desta feligresia e de Castrelo e de Deña e carretaban en ella el pan, bino e outras cosas y que llebaran la

teja y madera toda de la dicha casa y palaçio que se llamaba e de otras dos casas que hestaban cabe dellas una de una parte e otra de otra e que despues aca no se moraron mas e quedaron sin teja e madera e ansi lo hestan, lo cual llevaran por mandato del dicho Valboa, merino de la dicha fortaleça...

Citaremos tamén a outro testigo que resulta de interese polos datos que tamén aporta dese palacio de Peixón ou Peijón, en Vilariño. Pedro de Oubiña, vecino da feligresia de Sancto Adran de Vilariño, vasalo do arcebispo de Santiago e de 67 anos de idade:

...que no save si fue echo a costa del dicho señor Patriarca si a cuia, pero que le paresçe que por razon asi abia de ser y los pedreros no abian de estar de balde e que en el dicho tienpo de su acordança bio la casa e palaçio de Pejon que hes en la feligresia de Sancta Adrao de Vilariño, çerca de Fafiñanes y lo biera estar tejado e cubierto e questaba sin puertas e que seria moço al dicho tienpo de diez o doze años e que hera un palaçio sobradado todo de alto abaxo e que al tienpo que lo bido dize que no tenia sobrado salbo que tenia sus trabes e teja, e que oia dezir a los vezinos de alli que solia ser sobradado de alto abajo con sus camaras e apartamentos e que no les oio dezir nio pregunto en que tienpo no tenia de fuera dos caballerizas de una parte una y de otra parte otra e que dezian que en el dicho palaçio se acogia la renta que alli tenia el arçobispo de Santiago e que el testigo despues andobiera ausente de la tierra obra de dos años e que quando bolbio que podra aber çincuenta años bido estar el dicho palaçio descubierto e sin bigas e que preguntara como se descubrera e que le dixeran unos vecinos... que heran onbres de bien e siebientes de la casas de Lobera, que llevara la dicha teja e madera para la dicha fortaleça de Lobera, e dize el testigo que el palaçio e caballeriças senpre oio dezir que heran de la iglesia de Santiago e de los arçobispos della e que las paredes del dicho palaçio estan sanas e las de las caballeriças estan desfecha la una dellas del todo e la otra mitad de las dichas paredes, e que despues nunca las bio morar ni abitar”.

Hipotética imaxe do castelo ou torre de Lobeira, imaxe tomada da publicación“Historia de Cambados”.

Pero tamén por parte de Fonseca declararon xentes de Cambados e a comarca. Destacamos a Juan Martinez, el viejo, vezino del puerto de Cambados, de 80 años e vasalo de Fonseca, que informa acerca da Irmandade de Pontevedra da que formaban parte: ...vido andar mucha gente de la tierra del Salnes donde el testigo es natural y tanbien dize que los de la dicha hermandad del conçejo de Pontevedra que serian asta quatroçientos onbres con la qual dicha gente dize este testigo que bio que andaban alcaldes de la hermandad e cadsrilleros e diputados, los quales dize que traian unas baras de justiçia, pintadas en ellas una saeta e que bido que la dicha gente con la dicha hermandad con los dichos alcaldes fueran a derrocar la fortaleça de Lantaño que hera de Suero Gomez de Sotomaior y tanbien la de Lobera que hera de la iglesia de Santiago...y que al tienpo que la hermandad andaba el testigo oia dezir por publico e notorio a muchas personas de la dicha tierra del Salnes de los que andaban el la dicha hermandad que dezian quel rey don Enrique a suplicaçion del pueblo los mandara que derrocasen las dichas fortaleças e que ansi hera publiuca voz e fama...

...Dize que no bio evantar mas fortaleças de las de Lobera que dicho tiene y tanbien bio llebantar a la fortaleça de Lantaño a Suero Gomez e el testigo nunca bio ni oio quexar a ninguno de sus vasallos que para hazer la obiese pago ninguna cosa porque si lo ubieran pago el testigo lo supiera porque es vezino de cabe San Thome que son basallos de Lantaño e xe lo oiera a su creer y por lo que dicho tiene cree que el dicho Suero Gomez a su costa la llebantara.

Dun xeito parecido fala o testigo Juan de Acuña el Viejo, vecino e morador da vila de cambados, que declara non saber a idade que ten pero que recordará de 70 anos ou mais. Este testigo aporta algún nome máis de alcaldes do Salnes participantes na Irmandade:

Finalmente, Ruy de Lamas, tamén veciño do porto de Cambados, vasalo e testigo de Fonseca, para declarar “cerca do paço que se dize de Teixon (Peixon?), de 70 anos:

“...dixo que desde el dicho tienpo de su andança e siendo este testigo moço de hedad de diez años sabe e tiene conosçimiento del dicho paço de Teixon (Peixon?)e dize que desde el dicho tienpo siempre bibio en el dicho puerto de Cambados e nunca bio el dicho paço de Teixon cubierto ni maderado sino con las paredes como aora esta e questo hes la verdad”.

A realide desta documentación que recolle o chamado Pleito Tábera-Fonseca, pon de manifesto que existen dúas posicións:

A do Arcebispo de Santiago, Sr Tábera, que pretende demostrar que las fortalezas de la Mitra compostelana sufrira graves danos causados por xentes que o fixeron sen permiso de ningunha autoridade. Polo que o Patriarca debera terlle esixido responsabilidades e obrigado a reparalas. É dicir, acusan a Fonseca de abandono e neglixencia.

Por outra parte, estaba postura do Arcebispo anterior, Alonso II de Fonseca, tamén chamado o Patriarca, que intenta asentar a idea dunha revolta popular apoiada por unha provisión real de Henrique IV, polo que todo foi considerado coma causa xusta e ao servizo de Deus e do Rei. Ademais estaba a situación de estrema pobreza dos habitantes de Galicia. A modo de remate, unha vez superado este

episodio, e unha vez vencidas as Irmandades, o choque de Pardo de Cela coa Igrexa e cos Reis Católicos, era unha continuación lóxica de todo o acontecido. Entre o 1483 e 1485 fracasaban as rebelións de Pedro Álvarez Osorio e de Rodrigo Enriquez de Castro, sucesivos Condes de Lemos. E con eles a oposición da Nobreza aos Reis católicos, e ademais supuxo a segregación do Bierzo do Condado de Lemos e polo tanto a súa separación de Galicia. No 1486 e superada xa toda oposición, os Reis Católicos visitaban Galicia.

Na nosa comarca, a vida continuaba, e collendo a cita da obra de “Estudios Arqueológicos”, de Antonio de la Iglesia González, xusto a que refire da Igrexa de Santa Mariña nese tempo, ” ... Es el templo de Santa Mariña d’ozo, como si dijesemos la parroquial iglesia de las villas de Cambados y Santo Tomé do Mar, en el espaciosísimo y bello de la Ria de Arosa para las que fué construída a finales del XV o principios de XVI en aquel lugar, un tanto separada y al oriente de ambas poblaciones, y colocada pintorescamente en medio de vergeles y viñedos y maizales y huertas; y custodiada por diversas casas de labranza y otras blasonadas y solariegas o pazos que entre arrayanes y perennes flores y limoneros, naranjales y jardines, a trechos y en puntos, mas o menos cercanos al templo elevan por todo el valle sus almenadas torres y acusan sus blasones señalados muy ilustres y nobles familias, como las de Ulloa, Caamaño, Silva, Fonseca, Patiño, Figueroa, Paadin, Abraldes, Ozores, Escudero, Sotomayor, Luaces, Valladares, Acevedo, Monterroso, Cardecid, Novoa, Zárate, Izquierdo, Balboa, Rojas, Maza, Torres, Mendoza, Quirós,Troncoso de Lira, Leal, Taboada, Bazán, Alonso, Mariño de Lobera y muchas otras igualmente memorables que la anteriores en los anales de Galicia...”

Domingo Tabuyo Romero.

Imaxe tomada da colección de Postais de Cambados, do blog fotos antigasde Cambados de Maribel Iglesias

Avda. de Vilagarcía, 13 - B - Tlfno: 986 520 872 - 36630 CAMBADOS (Pontevedra)

Un equipo de profesionais ao coidado da súa boca

- Implantes- Ortodoncia

- Scáner- Odontoloxía xeral

Especialidades:

XI ABERTO INTERNACIONAL DE XADREZ CARLOS I SILGARSanxenxo (Pontevedra), do 22 ao 30 de Xuño de 2019.

VI INTERNACIONAL DE XADREZ CAMPUS OURENSEOurense, do 01 ao 07 de Xullo de 2019.

XXXIV FESTIVAL INTERNACIONAL DE XADREZ “CIDADE DE FERROL”Ferrol, do 14 ao 21 de Xullo de 2019.

XXXV OPEN INTERNACIONAL DE XADREZ ALBARIÑOCambados (Pontevedra), do 01 ao 09 de Agosto de 2019.

VI ABERTO INTERNACIONAL DE XADREZ “HOTEL CEMAR”“Fernando Marcote in Memorian”

Mondariz – Balneario (Ponteareas - Mondariz), do 16 ao 23 de Agosto de 2019.

CIRCUITO GALEGODE XADREZXXXIIXXXII

Avda. de Castrelo, 97 · 36630 CAMBADOS (Pontevedra)Telf. 986 542 684

REPARACION DEL AUTOMOVIL

Cambados Motor, S.A.L.

ALAMEDA SANTO TOMÉ, 37TELEF. 986 520787

Medicina GeneralMedicina del trabajo

Especialidades Médicas

Avda. de Vilagarcía, 13Cambados

T. 986 543 938Nº Registro: C-36-000205

XXXV ABIERTO INTERNACIONALDE AJEDREZ DEL ALBARIÑO

Tendrá lugar el Lunes, día 29 de Julioa las 20:00 horas en el

“PARADOR NACIONAL DEL ALBARIÑO”.

Nas primeiras décadas do século XX, a vida, en Cambados, transcorría dun xeito canso, indolente, ante o desleixo das súas clases dirixentes. Dende La Habana, Ramón Cabanillas, na súa adicatoria de Vento Mareiro, editado en 1915, retrata moi graficamente a situación anímica do seu querido Cambados dicindo que durme deitado ao sol, á beira do mar. No mundo da po-lítica, o caciquismo navegaba pracenteiramente nas augas do sistema de quenda de partidos, deseñado a nivel estatal por Cánovas e Sagasta, sen oposición de ningún tipo. Social e econo-micamente, Cambados perdera o tren, tanto no sentido real da frase – Caldas ganara a partida – coma no sentido figurado. A industria era inexistente, a primeira fábrica de conservas non se abriría ata o ano 1934, e o campo e o mar, cunha indiscutible riqueza potencial, non xeraban as suficientes rendas para que as persoas que traballaban nestes sectores puidesen vivir digna-mente.

En contraste con esta triste realidade, en Cambados, nesta época, no mundo da cultura, vaise producir unha eclo-sión de persoeiros destacados nas letras e nas artes, con tal relevancia alén do ámbito local, que poderiamos estar a fa-lar dunha especie de “século de ouro” ou “belle époque” da cultura cambadesa, aínda que parezan uns cualificativos un tanto pretensiosos. Á parte dos máis coñecidos e consagra-dos, como Ramón Cabanillas e Francisco Asorey, podemos salientar outros máis, uns nacidos en Cambados e outros non, pero que aquí viviron e desenvolveron a súa actividade profesional e a súa creatividade cultural, como o escultor Narciso Pérez, morto moi novo, o pianista Ramón Ulloa, o compositor Faustino Temes, os irmáns Sánchez Peña, Manuel, periodista e Joaquín, historiador, o mestre Anto-nio Magariños, o xuiz e fotógrafo José Bellver, o secretario municipal e poeta Adolfo Caamaño, o escritor e periodista Plácido Castro… O Seminario de Estudos Galegos, creado en 1923, conta entre os seus membros con varios cambadeses, á parte de Cabanillas e Asorey, como Joaquín Gil Armada, Pedro Rovira Carreró, Antonio Ma-gariños Granda e Luciano Fariña Couto. Nesta ampla nómina vai destacar con luz propia unha muller, nacida en Cambados, aínda que aquí viviu poucos anos, a soprano Matilde Vázquez, diva triunfadora no mundo musical madrileño, nas décadas dos 30 e 40, cunha brillante carrei-ra. Para coñecer aquí algúns trazos da súa biografía, acudiremos a distintas entrevistas que deu ao longo da súa vida, a informacións da prensa da época e, tamén como non, á tradición oral, que a hai. A primeira información onde nos atopamos con datos controvertidos é a do ano do seu nacemento. Algúns din que naceu no 1905, ela mesma, nunha entrevista, di que

unha sopranonacida en

cambados:matilde vázquez

Páxina da revista Blanco y Negro

foi no 1909. Pois ben, o testemuño incontesta-ble do Rexistro Civil sitúa esta data en 1906. Contaban persoas de idade a anécdota de que a futura diva viñera ao mundo nas escaleiras da casa, porque á súa nai, apurada polas dores do parto, non lle dera tempo a subir á habitación. Este feito anecdótico, que por unha parte viría a demostrar a súa galeguidade, por aquilo que din de nós, que sempre estamos na escaleira e ninguén sabe se subimos ou baixamos, foi ta-mén unha premonición de que Matilde sempre estaría subindo e triunfando na súa vida pro-fesional. A nena Matilde pasará en Cambados a súa primeira infancia, facendo amigas que conservará de maior, facendo a primeira co-muñón, e facendo xa gala dunha voceciña moi agradable.

Pouco tempo despois, o seu pai, panadei-ro, que viñera dunha zona de Melide, lindeira co concello de Boimorto, terra de procedencia doutro panadeiro, José López Rodríguez, que uns anos antes tamén se instalara en Cambados; trasládase a vivir a Vilagarcía, onde atopara unha oportunidade de mellorar a súa vida profesio-nal e familiar; que, desgraciadamente, vai ser breve, porque ao pouco tempo morre; e a viúva, coas súas fillas aínda nenas, téñense que facer cargo do negocio. As nenas, espelidas e traba-lladoras, empezan a ser coñecidas popularmente en Vilagarcía como Las Panaderitas. A voz da xa adolescente Matilde dáse a coñecer en coros escolares e da igrexa, e non pasa desapercibida para un personaxe vilagarcián, Ricardo Urioste, amante da música e do teatro, director de ron-dallas e coros, promotor de espectáculos e outros actos – vamos, o que hoxe chamaríamos un “animador cultural” – considerado o descubridor do xenio artístico da nosa paisana. Segundo nos conta o periodista cesureño Borobó, en La Noche, no ano 1921 Urioste organiza en Vila-garcía, no teatro Cervantes, un festival benéfico, posiblemente para axudar aos soldados que estaban na guerra de África, poñendo en escena a coñecida zarzuela Gigantes y Cabezudos, na que fai debutar nun pa-pel destacado a Matilde, con grande éxito. Esta actuación sería, pois, o seu bautismo no mundo das táboas, ou polo menos é a primeira coñecida e documentada.

Pero o negocio da panadería non marchaba ben. Se-gundo confesaba Matilde anos despois nunha entrevista, a familia chegou á máis extrema penuria e a súa nai tomou a decisión de trasladarse a Madrid. Aquí Matilde xa non vai traballar de panadeira. Lembrando aquilo que todo o mun-do lle dicía, de que tiña un oído magnífico e unha voceciña moi agradable, decide probar fortuna, e cunha grande con-fianza en si mesma, percorre tódolos teatros de Madrid. En todos lle dicían o mesmo, que era moi nova e que, pola súa beleza, era mellor que buscase traballo nunha revista. E así foi, no teatro Reina Victoria contrátana como vicetiple de recheo, facendo de soldado, na opereta Roma se divierte, primeiro chanzo daquela escaleira na que nacera en Cam-bados, pola que non parará de subir de aquí en diante.

Partida de nacemento

Matilde coas súas irmás e a súa nai

A teimosía de Matilde vai dar os seus froitos. Acode a clases de canto co tenor, xa retirado, Luis Iribarne, e máis de un xa se vai decatando do seu bo oído e da súa magnífica voz. En 1925 o mestre compositor Agustín Bódalo escribe unha opereta titulada La mujer chic, e Matilde Vázquez é contratada xa como primeira figura na compañía de Celia Gámez. Os carteis anun-ciadores proclaman: Debut de la diva Matilde Vázquez, que será no teatro Martín, onde tamén traballaba o artista de variedades Felipe Moreno, ventrílocuo, músico e humorista, con quen casa nese mesmo ano e ten unha filla no seguinte. Aínda seguirá a facer algo de revista, como La poupée de París, no teatro Pavón, pero o ano 28 vai significar a súa consa-gración. O director escénico Eugenio Casals convence a Matilde para que deixe o xéne-ro frívolo da revista, no que xa demostrara sobradamente as súas cualidades musicais, e que, subindo un chanzo máis da súa esca-leira, pase ao mundo da zarzuela. O 24 de marzo, no teatro Fuencarral, tendo como partenaire a un barítono xa moi coñecido, Emilio Sagi Barba, Matilde Vázquez trunfa para o público e para a crítica coa súa in-terpretación no papel estelar de La del Soto del Parral, con música do pontearán Reve-riano Soutullo. Sete anos despois daquela actuación como afeccionada en Vilagarcía, esta primeira actuación profesional vai sig-nificar a entrada nun novo mundo no que se consagrará definitivamente. Alternando con algunhas actuacións en revistas (Las aviadoras, Las cariñosas…) sigue a súa exito-sa traxectoria na representación de zarzue-las, como en Los Claveles (1929), do mestre Serrano; La Picarona (1930),do mestre Alonso, da que grava un disco co barítono Marcos Redondo; El mesón de la Florida (1930); ou La musa gitana (1931), que representa no teatro Apolo, de Barcelona.

Coa chegada da República, o ministro de Instrución Pública, Fernando de los Ríos, cun-ha formación académica baseada nos principios da Institución Libre de la Enseñanza, crea o Teatro Lírico Nacional, con base no teatro Calderón, coa idea de popularizar a cultura, espa-llando o coñecemento do rico patrimonio lírico español. Dende o primeiro momento Matilde Vázquez pasa a formar parte da compañía e a participar activamente na representación de variadas e coñecidas zarzuelas, como Curro Vargas (1932) e La revoltosa (1932), de Chapí; Talismán (1932) e Doña Francisquita (1932), de Amadeo Vives – nesta última compartindo protagonismo con Miguel Fleta – que despois interpretaría no cine (1934).

Mais, non foi esta a primeira incursión de Matilde no mundo da sétima arte. A súa beleza e fotoxenia – foi nomeada Miss Teatro en Barcelona en 1934 – unidas a unhas certas aptitudes dramáticas que amosaba sobre o escenario, non pasaron desapercibidas aos ollos dos produ-tores cinematográficos. No ano 1930 xa protagonizara Prim, filme de carácter histórico e un dos primeiros sonoros do cine español. Máis tarde interviría en La última falla (1940), Todo por ellas (1942) e Con los ojos del alma (1943). As películas non eran alá unha gran cousa, pero a actuación da nosa paisana mereceu sempre os favores da crítica e do público.

Páxina de ABC. 1931

Nos anos 34 e 35 Matilde cumpre co desexo de moitos artistas consagrados: o cruzar o charco. A compañía do Teatro Lírico Nacional, baixo a dirección de Federico Moreno Torroba, desprázase a Buenos Aires, e no teatro Colón, santuario do belle canto, pre-séntase por primeira vez o mundo da zarzuela. As re-presentacións de Luisa Fernanda, María la tempranica, Doña Francisquita, La verbena de la Paloma, Las golon-drinas… obteñen un gran éxito de acollida entre o pú-blico porteño. A prensa de aquí danos tamén a noticia de que os cambadeses residentes na capital arxentina, organizados na Sociedad Nativos del Ayuntamiento de Cambados, agasallan orgullosamente cun banquete á súa compatriota diva.

De volta en Madrid, o Teatro Lírico Nacional, a tra-vés do seu director artístico Modesto Rebollo, anuncia nunha entrevista no Heraldo de Madrid o proxecto de representar no teatro da Zarzuela, durante a Cores-ma, tres óperas musicadas polo arquitecto e músico coruñés Eduardo Rodríguez Losada, con decorados de Camilo Díaz: Ultreia, de Armando Cotarelo, O Mariscal, de Ramón Cabanillas e Antón Villar Ponte, e El monte de las ánimas de Gustavo Adolfo Bécquer. A primeira chegou a representarse no teatro da Zarzuela no primeiro trimestre de 1935, e das outras dúas non hai constancia. Nesa entrevista Rebollo daba conta pormenorizada dos preparativos e da relación de artistas que intervirían nas representacións, figurando Matilde Vázquez nun lugar destacado. Estaría ela destinada a poñerlle voz sobre as táboas madrileñas aos versos do seu ilustre paisano cambadés? Se cadra nunca o saberemos, porén, nun exercicio de historia-ficción, ben podemos imaxinár-nola como Dona Sabela, a muller do Mariscal Pardo de Cela. Seguro que a don Ramón lle gustaría.

Co levantamento militar contra o goberno da Repú-blica e a conseguinte guerra, o control da capital vai ser o principal obxectivo dos dous bandos. Madrid é asediada e os ataques aéreos e levantamento de ba-rricadas e trincheiras converteranse nunha estampa habitual. Porén, a xente segue coa súa vida normal, traballando, paseando, desprazándose dun sitio para outro e… divertíndose. Os cines e teatros seguen coa súa actividade. A nosa diva alternará actuacións en Barcelona, no teatro Novedades, representando Lui-sa Fernanada, María la tempranica, La Dolores, Doña Francisquita, con Miguel Fleta de compañeiro; con ac-tuacións no teatro Pardiñas de Madrid, onde interpre-ta Los claveles, Luisa Fernanda, Gigantes y cabezudos – aquela obra coa que debutara en Vilagarcía – e tamén coa participación en festivais benéficos para feridos de guerra.

Na década dos corenta estrea en Madrid dúas obras do mestre Moreno Torroba, La Caramba (1942), no teatro da Zarzuela, e Polonesa (1944), no teatro Fontalba, tendo como partenai-re ao barítono Pedro Terol. Nesta etapa da súa vida, Matilde vai dar un paso importante na súa carreira montando unha compañía propia, coa que non só actuará en Madrid, senón que

Protagonista en varias películas

Matilde Vázquez, Miss Teatro 1934. Mundo Gráfico

fará xiras por toda a península e Canarias levando o mellor do seu repertorio. E será no ano 1947 cando, por primeira vez actúe en Galicia como profesional, despois de que o ano anterior acudise a Vilagarcía para colaborar na homenaxe que se lle fixo a Ricar-do Urioste, o director musical que a descubrira e a fixera actuar por primeira vez en público. Aprovei-tando esta circunstancia, aquí, en Cambados, a súa vila natal, váiselle facer tamén unha homenaxe a ela. A iniciativa parte da Sociedade Cultural e a ela únen-se o Concello, Casino, Pósito e moita máis xente. Nos salóns da Cultural celébrase unha recepción, con asistencia das autoridades locais e representacións de colectivos culturais, musicais e sociais. Despois de visitar a casa onde naceu, a igrexa onde se bauti-zou, o asilo-pazo de Montesacro e pasear polas rúas de Cambados, é agasallada cun banquete no restau-rante Toscano. Matilde Vázquez retírase dos escenarios a mediados dos cincuenta, pero antes aínda interpretará con gran éxito, entre outras, La Lola se va a los puertos (1951) no teatro Albéniz e La verbena de la Paloma (1955) en La Corrala de Madrid. Ao reti-rarse dedicouse á súa gran paixón, que era a pintura, e a dar clases de canto a aqueles artistas que empezaban e aspiraban ao éxito, como lle pasou a ela cando chegou a Madrid a principios dos anos vinte. Morreu en Madrid en 1992.

Xoan Antonio Pillado Silvoso

Cunha amiga cambadesa, Marina Sineiro Chuca

Homenaxe de Cambados, no ano 1946. Matilde e a súa filla do brazo de Ricardo Urioste. Entre os asistentes, o alcalde Luciano Fariña Couto (2º esq.), o xuiz Jaime Castro (3º der.) e os representan-

tes da Cultural, Jesús García Ferrer (1º esq.), e do Casino, José Otero Otero (1º der.)

C/ San Francisco, 2Telf. 986 52 11 1136630 CAMBADOS

contacto@nuriadoce.comwww.nuriadoce.com

Álvaro FernándezTel. 693 610 181

lalauss@pepaaloba.comwww.pepaaloba.com

Un ano máis estamos a festexar ao albariño, “o noso rei dos viños” e seguimos da man dos Torneos de Xadrez Albariño. Parabéns a todos os participantes.

Vou iniciar a miña achega literaria cuns versos de don Ramón Cabanillas, o cambadés “poeta da raza”:

... os brillos dourados do albariño,saltarín e algareiro,que borracho de luz e alegría,todo o ouro do sol ten prisioneiro !

Son versos da obra “Camiños no tempo”, que me fan reflexionar a min sobre a nosa propia historia e debullar os seus fitos máis significativos. Neste caso particular, sobre a evolución do sector agrícola na terra do Salnés, que tanto me importou e ao que tratei de achegar durante anos o meu esforzo.

Galicia foi tradicionalmente un país agrícola. As mulleres e homes traballaron no campo empregando unha serie de trebellos que esixían un enorme esforzo físico, obtendo a cambio un baixo rendemento económico.

As condicións físicas do país (clima, relevo, tipos de chan, etc.) permitiron un policultivo xeral (distintos cultivos ao longo do ano) e unha agricultura mixta (varios produtos na mesma leira). As condicións estruturais (excesiva parcelación, nula industrialización, deficiente comercialización dos produtos, descapitalización das explotacións) trouxeron consigo unha agricultura de consumo ou subsistencia. Agricultura propia de zonas subdesenvolvidas economicamente.

O ideal do labrego era conseguir a autosuficiencia posible ás necesidades da familia, aínda que esta autarquía era unha meta que non sempre se alcanzaba. A comercialización da produción restrinxíase aos excedentes do consumo familiar e tiña un carácter esporádico e marxinal.

No transcurso da historia temos que facer referencia, con toda xustiza, ás plantas do millo e da pataca, traídas de América, que resolveron a fame tradicional da nosa terra.

Na terra do Salnés, nos últimos tempos, as cousas teñen cambiado moito. Non obstante, a paisaxe agraria conserva aínda moitas características da paisaxe tradicional.

xadreze

albariño 2019

En principio, os cultivos fixéronse máis intensivos, presentando un policultivo máis complexo, cun aumento dos rendementos a costa dun maior esforzo de traballo. A porcentaxe da poboación ocupada no sector agrario aínda é moi considerable, tendo en conta que non falamos de agricultores profesionais, senón de traballadores doutros sectores que se ocupan dos labores agrarios a tempo parcial.

Viñemos asistindo nesta comarca a unha intensificación da horticultura, tanto ao aire libre como baixo invernadoiros de plástico. A produción chegou a representar o 60 % da provincia de Pontevedra, o 30 % de toda Galicia. Igualmente, fomos testemuñas da expansión da viticultura, centrada no cultivo da variedade albariña. A D.O. Rías Baixas é hoxe, por extensión e produción, a máis importante de Galicia. E mesmo certificamos o asentamento do cooperativismo agrícola, conseguindo a unión dos labregos para a produción, a transformación e a comercialización dos produtos...

De cara ao futuro, vese que estamos en camiño. Pero teñamos en conta o que nos dixo acertadamente o poeta: “Camiñante non hai camiño. Faise camiño ao andar...”. Así é que o futuro pasa por recoñecer con realismo os problemas que aínda temos na nosa agricultura, esforzarnos por analizalos en profundidade e tratar de procurar as posibles solucións...

Un dos problemas que arrastramos dos séculos pasados é o do minifundismo, a fragmentación e escasa dimensión das explotación agrícolas. Esta eiva de tipo estrutural resólvese en gran parte mediante a “concentración parcelaria”, á que aínda non chegaron moitas parroquias de comarca. Trátase de agrupar as terras de cultivo que un propietario teña espalladas en diferentes eidos e así mellorar a estrutura da súa explotación. Isto fai posible tamén a construción de novas redes de camiños de servizo, facilitando os labores de cultivo e os transportes e favorecendo o emprego de maquinaria moderna.

Outros elementos a potenciar no futuro son o fomento das cooperativas, a formación profesional dos agricultores (precísanse os que teñan talento e capacidade; non vale calquera), a creación de parques comunitarios de maquinaria, a asistencia técnica e económica ás explotacións, etc.

No actual mundo globalizado non podemos quedar á marxe da dinámica comercial, que impón as tendencias de consumo e marca os parámetros da produción agrícola mundial. Non podemos sermos unha excepción, polo que temos imperiosamente que evolucionar, asumindo as melloras tecnolóxicas, as normas fitosanitarias e as regras comerciais de envasado e etiquetado dos produtos de consumo. Temos condicións beneficiosas para que os nosos produtos agrícolas sexan valorados no comercio mundial como singulares e dignos de aprecio. Iremos facendo camiño !

Felices e venturosas festas !

Hernando Martínez Chantada

Viticultor xubilado.

Avda. de Villagarcía, 8 36630 Corbillón (Cambados)

Telfs. 986 543477 / 986 542878 • Fax 986 542878http://www.hrosita.com

Diferentes propuestas para los amantes de los vinos de Rías Baixas

Las Fiestas del Vino son las grandes protagonistas de la primavera y verano a lo largo y ancho del territorio de la D.O. Rías Baixas. El culmen de estos festejos popu-lares se produce con Fiesta del Vino Albariño D.O. Rías Baixas 2019, una celebración que ya goza del reconocimiento de Interés Turístico Internacional y este año alcanza la LXVII edición, además transcurrirá en Cambados desde el 31 de julio hasta el 4 de agosto.

Dentro de este contexto diferente y más próximo, se busca divulgar la variedad y

calidad de los vinos de Rías Baixas entre todo tipo de públicos, al tiempo que se pone en valor el trabajo desarrollado por el sector, integrado por viticultores y bodegueros. Por ello, desde el Consejo Regula-dor se pondrán en marcha multi-tud de actividades dirigidas a los amantes del vino que buscan pro-fundizar, un poco más, en los Rías Baixas. Además del tradicional es-pacio expositivo en el Paseo da Cal-zada, en cuyas casetas se darán cita medio centenar de bodegas inscri-tas, también se organiza el Túnel del Vino y las Catas Temáticas en el Salón de Congresos y Exposiciones José Peña de Cambados. Allí, los amantes de la enología tienen un entorno tranquilo donde degus-tar más de un centenar de marcas de Rías Baixas. Este espacio supone una excelente oportunidad para que profesionales y visitantes conozcan de primera mano el amplio abanico de elaboraciones que se pueden encontrar dentro de esta Denominación de Origen. Una experiencia que se completa con las catas temáticas que se desarrollan de modo paralelo y que ofrecen un punto de vista más personal de los diferentes vinos, de la mano de los bodegueros y enólogos.

Otra de las grandes apuestas del Consejo Regulador dentro de esta fiesta es la

organización de la XXXI Cata-Concurso Rías Baixas Albariño. Dicha actividad tendrá lugar el jueves y viernes, 1 y 2 de agosto, en el Parador de Cambados. Un grupo de 20 expertos, integrado por un panel externo así como por catadores del propio panel del Consejo, elegirán los tres mejores Albariños Rías Baixas de 2018, que ha sido califica-da como “Muy Buena”. Un importante reconocimiento para las bodegas de la Denomi-nación de Origen que se da a conocer durante el almuerzo oficial de la fiesta en el Pazo de Torrado de Cambados.

Castriño, 13 - Castrelo36639 CambadosTeléfono: +34 986520763E-mail : bodega@bodegasnanclares.esWeb: www.bodegasnanclares.esFacebook: https://www.facebook.com/bodegas.nanclares

Alberto Nanclares Ocio

VITICULTOR

.

Panadería

A ModiaTelf. 986 54 22 33 • A MODIA, 75

CAMBADOS (Pontevedra)

639 09 70 13 Especialidad en tapas caseras, pescado fresco y marisco

Plaza San Gregorio, s/n - 36630 CAMBADOSPontevedra - T. 986 075 360 - 674 148 657

vasilesuciu84@gmail.com

Telf. 986 54 24 09 • Puente-CastreloSISÁN - RIBADUMIA (Pontevedra)

C/. Pardo Bazán, 15 - 17Telf. y Fax 986 54 36 36 - CAMBADOS

“Tu instalaciónde calidad”

ELECTRICIDADFONTANERÍA · CALEFACCIÓN

TARIFA NOCTURNAAIRE ACONDICIONADO

ASPIRACIÓN · VENTILACIÓNENERGÍA SOLAR · PISCINAS

Rúa Isabel II, nº8CAMBADOS

Tragove, 11 • Aptdo. 113 - 36630 CAMBADOS (Pontevedra)Telfs.: (Depuradora) 986 52 49 14 - 986 52 49 16 - Fax: 986 52 60 85

DEPURADORA DEMOLUSCOS

VIVEROS PROPIOS DE OSTRASALMEJAS Y

VIEIRA

vodas de ourodo capítulo serenísimo(1969-2019)

Nos anos sesenta a Festa do Albariño xa non era a mesma que nacera como cea e concurso de viños na horta de Ángel Botana, organizada en 1953 por un grupo de cambadeses que lideraban Bernardino Quintanilla, Ernesto Zárate, Manuel Silva, José Rodiño e Francisco Fernández Aguiño. Dende aquela primeira cata-concurso, o evento fora gañando prestixio e presenza mediática grazas á participación dos escritores Álvaro Cunqueiro e José María Castroviejo. Ambos enxalzaron a celebración e foron incrementando a nómina de devotos daquel viño feiticeiro que, xa daquela, brilaba como un dos mellores brancos de Galicia, malia a escaseza da súa producción.

Aqueles alardes oratorios e gastronómicos tanto de Cunqueiro como de Castroviejo, secundados polos irmáns Álvarez Blázquez, recollidos en actas asinadas polo notario Alberto Casal, aportaban esplendor á cita albariñense dos cálidos agostos do Salnés. A intensidade lírica do pregoeiro e do cronista, con ser sobranceiros, xa non debían ser os únicos argumentos que procuraban os organizadores. Nestes anos xa se viñan outorgando distincións ós principais convidados, como follas de prata e follas de ouro, ademáis de catadores de honra. Pero o alcalde, Joaquín Fole, quería asentar algo diferente: “Está en nuestro ánimo darle una mayor seriedad y formalidad legal creando una Orden o algo por el estilo, que regirá el futuro patronato”.

O 22 de maio de 1966, a inauguración do Parador Nacional de Turismo supoñía un punto de inflexión no avance turístico de Cambados e do Salnés, que redundou en forza impulsora do cónclave albariñense. Xa que logo, no ano 1968, sendo ministro de Turismo Manuel Fraga, convocouse unha xuntanza no Concello de Cambados, con Joaquín Fole á fronte da corporación municipal, co obxectivo de darlle un pulo á enxebre romaría do viño. Alguén tiña que anunciarlle ó mundo a existencia desta excelsa celebración pioneira entre os numerosos certames enogastronómicos que se irían engadindo á estela albariñense. Queríase implicar a todo o pobo cambadés e mesmo salinense naquelas actividades que rendían pleitesía ó Príncipe Dourado que cantaba Cunqueiro, e que xa andaba en versos do poeta Cabanillas e en coplas do bardo Emilio Álvarez Blázquez.

Na Asemblea Provincial de Turismo, que presidía o gobernador civil da época, Ramón Encinas Diéguez, o futuro canciller Pedro Rial invocou o asunto do Albariño. Un grupo de cambadeses e pontevedreses puxéronse dacordo para deseñar un plan que impulsara a promoción do viño. O tempo demostraría que a festa chegou moito máis alto e lonxe do que ninguén soñara naquel momento histórico.

Xa existía un precedente, en forma de faixas de “catador de honra” que se adxudicaban a algúns albariñenses notables que acudían ó evento, pero para entender a nova dimensión da festa hai que remontarse a agosto de 1969. Fúndase como asociación o Capítulo Serenísimo do Albariño, que quedaría constituído definitivamente o 21 de xullo de 1970, dezasete anos despois daquela primeira cata-concurso que hoxe é recoñecida en toda Europa. A creación do Capítulo Serenísimo foi un paso crucial para entender o carácter internacional que hoxe acada a Festa do Albariño. O viño albo ainda non se exportaba a ningures, pero xa tiña vocación de cruzar fronteiras. Supuxo un pulo definitivo cara adiante, xa que conseguiu implicar a figuras sobranceiras de todo o orbe na promoción do albariño e tamen da vila de Cambados.

O Capítulo marcaría o despegue da festa, dándolle un rango ben gañado de cimeira entre as que se celebraban en España, máis que por ser a segunda en antigüidade do país (despois de Xerez), polo seu prestixio en incesante crecemento. Podemos afirmar que, sen a existencia do Capítulo a Festa do Albariño nunca tería contado na súa nómina de valedores co Rei Felipe VI nin con presidentes como Charles De Gaulle, Juan Domingo Perón, María Estela Martínez ou Mariano Rajoy, nin con artistas da talla universal de Julio Iglesias ou Alejandro Sanz, entre tantos outros.

Benito Leiro, xornalista

Telf.: 986 52 73 88Avda. de Galicia, 86 Bajo • 36630 Cambados

tendadepesca@virason.es

Plaza de FefiñanesCambados (Pontevedra)Telf. 986 54 24 36

Exposición y Venta de Albariños, Ribeiros

y Aguardientes

TENDA DE ARTÍCULOSPARA A PESCA DEPORTIVA

XXXIV abierto internacional AJEDREZ albariño

PRESENTACIÓN EN EL PARADOR DEL ALBARIÑO

XXXIV abierto internacional AJEDREZ albariño

Entrega de premios por tramos

Entrega de premios general

IIIIIIIVVVIVIIVIIIIXXXIXIIXIIIXIVXVXVIXVIIXVIIIXIXXXXXIXXIIXXIIIXXIVXXVXXVIXXVIIXXVIIIXXIXXXXXXXIXXXIIXXXIIIXXXIV

1974198619871988198919901991199219931994199519961997199819992000200120022003200420052006200720082009201020112012201320142015201620172018

Nicolás Santos (Lugo) Fermín Vázquez (Coruña)MF Daniel Rivera (Uruguay)MI Antonio Frois (Portugal)MF Daniel Rivera (Uruguay)GM Amador Rodríguez (Cuba)MI Víctor Moskalenko (Ucrania)GM Víctor Moskalenko (Ucrania)GM Henry Urday (Perú)MI Darcy Lima (Brasil)MF Facundo Pierrot (Argentina)MI Alexandre Dgebuadze (Georgia) Manuel A. Pérez (Pontevedra)MI Irisberto Herrera (Cuba)MI Jordan Ivanov (Bulgaria) Diego González GaliciaMI Azer Mirzoev (Azerbaiyán)GM Oleg Korneev (Rusia)MI Ciprián Nanu (Rumanía)MI Vladimir Petkov (Bulgaria)MI Maikel Góngora (Cuba)MI Marius Manolache (Rumanía)MI Valentín Iotov (Bulgaria)MI Filip Lucián (Rumanía)MI José A. Guerra (Cuba)MI Camilo Gómez (Cuba)GM Alexandre Dgebuadze (Bélgica)MF Arián González (Cuba)MF Nikita Meskovs (Letonia)GM David Lariño (Galicia)MI Toms Kantans (Letonia)MI Ernesto Fernández (Málaga)GM David Lariño (Galicia)GM Ibragim Khamrakulov (Uzbekistán)

Juan Vidal Fraga (Cambados) Victor Miguel Lago (Vigo)MI Daniel Elguezabal (Argentina)MI Juan C. Gil Reguera (Madrid)MF Mauricio Vasallo (Argentina)GM Borislav Ivkov (Yugoslavia)GM Jesús Nogueiras(Cuba)MI Pablo Ricardi (Argentina)MF Alfredo Giaccio (Argentina)GM Nikola Mitkov (Macedonia)GM Valentín Lukov (Bulgaria)MI Jordan Ivanov (Bulgaria)MF Fernando Bertona (Argentina)MF Marcial García Carbó (Galicia)MI Eugueny Piankov (Ucrania)MF Gabriel Rojo (Madrid)MI Rodney Pérez (Cuba)GM Ljuben Spassov (Bulgaria)MI Maikel Góngora (Cuba)MI Daniel Moldovan (Rumanía)MI Aryam Abreu (Cuba)MI Valentín Iotov (Bulgaria)MI Ilmars Starostits (Letonia)MF Juan L. Ramiro (España)MF Alexey Fdez. Cardoso (Cuba)GM Alexandre Dgebuadze (Bélgica)MI Camilo Gómez Garrido (Cuba)MI José A.Guerra Méndez (Cuba)MF Arián González Pérez (Cuba)MI Roberto Gómez Ledo (Cuba)MI Camilo Gómez Garrido (Cuba)MI Arián González Pérez (Cuba)MI Arián González Pérez (Cuba) David Gómez Diéguez (Orense)

TORNEO AÑO CAMPEON SUBCAMPEON

Rosalía de CastroTel. 986 52 46 11 - CAMBADOS

1.- ORGANIZACIÓN: A cargo del Club de Ajedrez Albariño, con la colaboración de la Federación Española y

la Gallega. El Torneo, que está incluido en el “XXXII Circuito Galego de Xadrez” y registrado en la FIDE, es

válido para la obtención de ELO NACIONAL e INTERNACIONAL.

2.- PARTICIPACIÓN: Podrán participar todos aquellos jugadores que posean Licencia Federativa en vigor.

3.- SISTEMA DE JUEGO: Sistema Suizo a 9 rondas.

4.- RITMO DE JUEGO: 90 minutos + 30 segundos de incremento por jugada realizada.

5.- BYES: Cada Jugador puede solicitar 3 BYES (0,5 puntos), para las 6 primeras Rondas.

6.- HORARIO: Todas las partidas darán comienzo a las 17,00 horas, excepto la ÚLTIMA que comenzará a las

15,00 horas. Tiempo de espera 1 hora.

7.- LOCAL DE JUEGO: Instituto de Bachillerato “RAMÓN CABANILLAS”. (R/ Rosalía de Castro).

8.- INSCRIPCIONES: Teléfonos: 986 524 863 o 660 687 883, e-mail: macostafuentes@yahoo.es.

Cuota general 40 €, Sub-16 30, Sub-12 20€. EXENTOS: GM, MI y ELO >2350

Fecha límite: 30 de Julio.

9.- ÁRBITROS: Juan B. Aranzabe Balciscueta y Rubén Costa Trigo

10.- DIRECTOR TORNEO: Marco A. Costa Fuentes

O PÓSITO

• BOCATAS• RACIONES• VINOS• TAPAS

Avda. de Galicia, 29Tel. 986 52 43 20CAMBADOS

la hoja de plataEs la distinción que otorgamos en reconocimiento a la colaboración

prestada por personas, entidades, instituciones etc. que, de forma sig-nificativa, han contribuido al logro de los objetivos fijados por este Club.

Se ha concedido a:

D. Rafael Pérez SantamaríaVeterano aficionado cambadés

D. Julio Salgado GonzálezGran aficionado y uno de los padres del Circuito

D. Rafael del Río ÁlvarezPresidente de la FEGAXA y “pater” del Circuito

Dª. Marisol Bueno Berrio-AtegortúaPresidenta del Consejo Regulador D.O. Rías Baixas

D. José Manuel Cores TourísAlcalde del Excmo. Ayuntamiento de Cambados

D. Luis Viqueira ValdésColaborador que, a través de sus artículos, nos aproximó a su gran pa-sión: el mar

D. Isidoro Pintos CostaColaborador que, en su condición de médico pediatra, nos hizoreflexionar sobre distintas enfermedades con sus artículos

D. Hernando Martínez Chantada“O COLABORADOR”, xa que foi quen de estar, cos seus artigos, nas 31 edi-cións celebradas do ABERTO INTERNACIONAL DE XADREZ ALBARIÑO

D. Juan Roberto Patiño RomarísPor ser el jugador con más ediciones a sus espaldas del“ABIERTO INTERNACIONAL DE AJEDREZ ALBARIÑO”

D. Manuel Núñez PérezPola súa colaboración no libro do “OPEN INTERNACIONAL DE XADREZ ALBARIÑO”, cos seus variopintos artigos e as súas referencias ó rico patrimonio cambadés

Dª María del Mar Trigo LemetreResponsable del “Vino Albariño” que nos ayuda cada año a reponernos de nuestra pasión

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2013

2015

2016

2017

2018

Entrega de la distinción HOJA DE PLATA aDª. Mª del Mar Trigo Lemetre

Tragove, 7 Telf./Fax 986 543 06136630 CAMBADOS

E-mail: efectosnavalita@eresmas.comwww.efectosnavaleslita.com

O pasado 23 de marzo presentouse no Auditorio Municipal o libro “Apunta-mentos e recordos da ESCOLA DO CONVENTO” (V.I. Textos e V.II. Documentos).Neste traballo documentado e rigoroso, o seu autor Antonio Magariños Com-paired cóntanos a historia desta escola desde o ano 1835 ata o ano 1968 que se traslada as novas Escolas Nacionais de Ensino Primario. Ou o que é o mesmo: a completa historia de case século e medio da educación en Cambados.

O antedito ven ó caso, pois o libro informa da constitución en outubro de 1913 da 3ª Junta Local de Primera Enseñanza del Ayuntamiento de Cambados. Organismo que naque-les tempos tiña amplas competencias de dirección e inspección do proceso educativo no ámbito local. Estaba composta por persoas de coñecida influencia da sociedade cambade-sa, concretamente: “Ramiro Padín Fraga/(Suplente, Aniceto Vidal) Concelleiros: Andrés Quintanilla Alonso/ Daniel Meis Sineiro/ Médico: Manuel Rovira Carreró/ Pais/nais: Luis Sánchez Cunqueiro/Lorenzo Gómez Barros/Lucila Fernández Soler, viuva de Fraga/ Do-lores Bournacell Camaño, de Camaño Silva/ Cura-párroco: Cándido Arosa Álvarez/ Farma-céutico: Servando Vidal Lores/ Mestre: Antonio Magariños Pastoriza/ Secretario: Adolfo Caamaño Silva”.

Como podemos ver, a protagonista do Álbum formou parte desta Xunta. Fago notar que aparece cos dous apelidos paternos, Fernández Soler, e non os da nai, Bofill Martorell.

Despois deste detalle biográfico proseguimos co contido do álbum. Dúas ilustracións, unha a cor de De-metrio Durán e outra a lápiz de F. Mota.

Demetrio José Durán Hermida, creador de decora-dos, naceu en Pontevedra na década entre 1860 e 1870 e faleceu en Buenos Aires en 1942. Foi oficial de secreta-ría no Instituto de Pontevedra e en 1895 obtivo a praza de Profesor de Caligrafía como Maestro Superior de Se-gunda Enseñanza en Pontevedra.

A historiadora e conservadora no Museo de Ponteve-dra, Angeles Tilve Jar destaca a importancia da súa obra, especialmente a do “Carnaval del Urco” de Pontevedra en 1900, nas que deseña as carrozas da Sociedade Liceo

o álbum dunhadama cambadesa:

Dona LucilaFernández Bofill (4)

Gimnasio; a decoración das estacións de Carril e Cornes na visita de Alfonso XIII a Galicia en 1904; e , en 1909, a decoración do Salón Variedades de Cambados. Tal como informa o xornal “ La Correspondencia Gallega”: “Se ha terminado en Cambados la construcción de un edificio destinado a cine y teatro, cuya superficie es de 300 metros cuadrados. Las decoraciones las está pintando el reputado esce-nógrafo pontevedrés D. Demetrio Durán”.

Francisco Mota foi un coñecido ilustrador que entre os anos 1909 e 1926 colaborou como porta-dista e ilustrador de interiores da revista literaria “Los Contemporáneos”. Esta publicación, editada en Madrid, aparecia os venres e publicaba novelas curtas. Entre os autores estaban os galegos: Linares Rivas, Pardo Bazán, Prudencio Canitrot, Sofia Casa-nova, Valle Inclán e Fernández Flórez.

O seguinte poema do álbum é da autoría de Fi-lomena Dato Muruais (Ourense, 1856 - A Coruña, 1926). Fervente feminista, reinvindica a liberación da estigmatización da muller, e traballou a prol da Cultura Galega. Mantivo amizade con Sofía Casanova e Emilia Paardo Bazán e colaborou con Lamas Carvajal. Publicou varios poemarios en castelán e un en galego : “Follatos” (1891). Nel inclúe o poema “En defensa das mulleres”, premiado en 1887 no certame “Ci-

dade de Ourense”. Dela son os versos que aparecen no remate da novela de Pérez Lugín “La Casa de la Troya”: “n’a Mariña entre loureiros/ teño unha casiña branca;/ teño paz e teño amor:/ ¡Estou vivindo n’o ceo!”. Son unha das estrofas do coñecido “Alalá das Mariñas” que popularizou Fustino Santalices.

A mi querida amiga Lucila Fernández Bofill.Noche y día.

Bella es la noche en que suenancomo cantares divinoslos enamorados trinos

del celoso ruiseñor,pero son mucho mas belloslos que cuando nace el día

al sol hermoso le envíael peregrino cantor.

Para vestir a la nochetejió Dios tela muy ricaen que el oro multiplica

sobre terciopelo azul,mas para el regio atavío

de la espléndida mañanamanto de armiño y de grana

con rondas de oro y de tul.Con tenue gasa de plata

cubre el manto de la nocheprendiendo con rico broche

blanco velo de vestalmas para vestir el día

trae el sol con sus alboresun derroche de colores

en su paleta ideal.Cuando la noche serena

prendiendo su oscuro velomuestra la luna en el cielo

como brillante joyel,su emblemática hermosura

es sublime alegoríadel sol con que prende el día

su magnífico dosel.La misteriosa belleza

que al resplandor de la lunatiene en la quieta laguna

el transparente cristales radiante, esplendorosa,

cuando el sol sus ondas hierey los cambiantes adquierede algún precioso metal.Luz de luna es la belleza

que ostenta tu linda cara,luz de luna hermosa y clara

de dulcísimo arrebol:mas es tanta tu hermosurapor que es tu cara el espejodonde Dios puso el reflejo

de tu alma que es el sol.

Filomena Dato Santiago, Junio 8/96.

A seguinte páxina é unha ilustración a cor de J. Martínez Villar coa adicato-

ria “Á Lucila”, datada en Santiago no 96.Ven logo un texto en prosa de A. Díaz de Rábago con data de 23-6-96. Coido

que se trata de Antonio Díaz de Rábago que pertenceu ao Partido Liberal e es-tivo vencellado a Montero Ríos. Foi elexido deputado polo distrito de Cambados

nas eleccións de 1893 e volveu ser elexido en 1898. Faleceu neste mesmo ano na Pobra do Caramiñal.

O texto di: “El amor redime y vivifica como la Fé; á su igual

requiere temple de elegido para desarrollarse y subsistir; en unión suya es poderosísimo motor de las más grandes acciones humanas, y como ella, esencialmente espiritualista, tiene por fundamen-to creer en lo que no vemos.

Para mujeres reúne tantos atractivos para ins-pirar una verdadera, arrebatadora é inextinguible pasión como tu Lucila, amiga mía encantadora”.

José J. Labarta Roura asina o 1 de xaneiro de 1897 o poema seguinte.

¿Cuento ó madrigal?Era una joven como tu de hermosa

De corazón igual;Como á una parécese otra rosa

A ti se parecía tu rival.No extrañes que así sea, pues mi intento

Es pintar la heroína de este cuentoLo mas angelical.

Vivió sufriendo y se murió tranquila.¿Qué pronto lo acabé, dices Lucila?

No es cuento, es madrigal.Y conste que aquí mento

Una joven cual tu bella…adorableTan solo como cuento

Pues se que eres Lucila incomparable.

Antonio Navarro y García Tejerina do que só sei que colaborou en “Extracto de Literatura”. Semanario Dosímétrico Ilustrado.dirixido por Enrique Labarta; adícalle a Dna. Lucila un breve poema que asina na Coruña en setembro de 1896.

A LucilaSi a la mujer más bella de la tierra

se hubiera de otorgarun premio, como aquel que el pobre Páris

tanto le hizo pensar,fuera hoy, Lucila, la elección bien fácil,

pues, sin hacer merced,ni dudar ni un octavo de segundo,

se lo ganaba usted.

A seguinte composición aparece coa única sinatura do seu autor na que se le: Ramón Martelo. Ven despois doutras de 1896 e 97 polo que penso que debe ser da autoría do pai de Evaristo Martelo Pauman que tamén inclúe unha adicatoria no álbum e do que xa falamos. De ser así, Ramón Martelo Núñez de Leis , do que sabemos que foi presidente da Deputación da Coruña e mercou, xunto co seu fillo Evaristo Martelo Pauman, o Castelo de Vimianzo e a Casa do Arco de Laxe aos descendentes da casa de Altamira.

Realidad de la ilusiónQue el alma en sueños forjara

Más bella no te crearaLa ardiente inspiración.

Que el caprichoso destinoEn fantástico camino

Jugando con nuestro empeño,Sueños trueca y realidad

De un sueño hizo tu beldadY de tu belleza, un sueño.

Y es grande mi pretensiónCuando te escribo este verso

Quisiera decirte aquí,Lo que aquí no te dijeron.Mas preciso es no pensarPara hacer el verso,en tiHuya esa imagen de miQue me voy á equivocar.

Ramón Asensio Más (Crevillente, Alican-te; 1787-Madrid,1917) , periodista e prolífico dramaturgo (máis de 80 obras entre zarzuelas, operetas, vodevís e comedias) entre as que destacan: “La prosa de la vida” (comedia) en colaboración con J.J. Cadenas e P.Luna; “El puñao de rosas” (zarzuela) con Arniches e R. Chapí e “El tirador de palomas” (zarzuela) con Fernández Shaw e A. Vives; dedícalle esta breve e humorística composición:

Imitación(Con permiso de Vital Aza)

Naciste en Gracia, Gracia te pusieron,por graciosa en el mundo te aclamaron

y gracias á tu gracia te quisieronaquellos que tus gracias celebraron.

………………………………………………….¿Hay quien tenga la audacia

de decir que esto tiene poca gracia?

Os que supoño matrimonio, J. Sánchez López e Leonor Centeno de Sánchez firman en Madrid o día 3 de maio de 1897 estas dedicatorias:

“En las páginas blancas de tu Álbum queda mi recuerdo. Guárdalocomo conservas el candor de tu alma reflejado en tus hermosos ojos.”

“Dios para convencer al incrédulo de su grandeza -formó la mujer- lo más evidente y bello de lo humano.- Mi querida amiga Lucila es una de la obras

más perfectas.”

A seguinte dedicatoria, que é un poema, está asinada en Madrid – 1899 por Enrique Aguilar, cremos ler, pois a súa personalísima caligrafía non é moi doada de entender.

La Fuente –Prendal de perlas de argentado oriente

cayendo de esmeralda en rico vasose deslizan en límpida corrienteque bate rumorosa y suavementelas flores que se oponen á su paso.

De improviso un obstáculo cualquieracierra su cauce. Párase callada.

¡pero no retrocede!, luego arteratomando fuerza se reúne, y fierase precipita y rompe desbordada.

¡Así ¡ en el alma, nacen las pasionesdulces, sumisas, plácidas, serenas,

y cuando nuestros pobres corazonesven morir sus doradas ilusiones

airados quiebran las duras cadenas.

Estes pentagra-mas son a dedicatoria de Ruperto Chapí Lorente (Villena-Alicante, 1851- Ma-drid,1909). Seguindo a tradición familiar inicia desde neno a súa formación musi-cal que completa no

Conservatario de Madrid co mestre Arrieta. Obtén o premio final de carreira xunto co seu condiscípuloTomás Bretón. Ao longo da súa vida compón cerca de duascentas obras, des-de a zarzuela “Estrella del Bosque”, cando tiña 12 anos, foi creando concertos para or-

questra sinfónica, de cámara, música relixiosa, operetas, óperas e especialmente zarzuelas, entre as que se poden salientar: “La tempestad” (1882), “La Bruja” (1887), “El Rey que Rabió”(1891), “El Tambor de Granadero” (1896), e “La Re-voltosa”, Sainete lírico nun acto e tres cadros (1897), cun libreto obra de José López Silva e Carlos Fernández Shaw. Tamén libretistas de “La Chavala”, “Las Bravías” e da ópera “Margarita la Tornera”.

Carlos Fernández Shaw (Cádiz, 1865-Ma-drid,1911) Foi tamén poeta, dramaturgo e pe-riodista. Publicou os poemarios “Tardes de abril y mayo” , “Poesías de la sierra” e “Poesías del mar” e as obras teatrais “El gatito negro” e “El romacero de los sitios de Zaragoza”. Asina no álbum o soneto titulado:

EstivalDeslumbra tanto el sol, que no lo mira

ni el águila caudal, reina del viento.Es un (….) el azul del firmamento,entre incesantes llamaradas gira.

Todo es luz, y es aroma, todo inspira…y sopla el aire, perezoso y lento,como si fuera el fatigado aliento

con que la tierra, en el sopor, respira. Y tu, mi encanto, la mujer que adoro,

surges en esta atmósfera de oro,llena de sol y cálidos efluvios,

como Visión y Musa del Verano,con un ramo de espigas en la mano,

y una amapola en los cabellos rubios.

Remato esta nova entrega en Cambados, no mesmo día que se cumpre o 143 aniversario do nacemento de D. Ramón Cabanillas, que lembro coas súas pro-pias verbas: “Nacín o 3 de San xoán do 1876, ás tres da tarde, caendo a Dios dar ágoas, nunha casiña vella, con un vello patín de pedra, da viliña feudal de Fefiñáns,…”

Manuel Núñez Pérez

PEFC/14-38-00204FSC C121798

www.graficassalnes.com

PREIMPRESIÓN PACKAGING IMPRESIÓNSERIGRÁFICA

IMPRESIÓNDIGITAL

IMPRESIÓNOFFSET

cajas premiumpara vinosy licores

BODEGAS Y VIÑEDOS DON OLEGARIO, S.L.C./ Refoxos, s/n. Corvillón. Cambados. Telf. 986 520 886

Polí. Ind. Sete PíasVial nº4 - Parcelas 20-2236635 CAMBADOSPontevedraT. +34 986 52 41 41F. +34 986 52 01 33

XXXV TORNEO ABERTO ALBARIÑO DE XADREZXXXV TORNEO ABERTO ALBARIÑO DE XADREZCAMBADOS

Tódolos participantes e colaboradores están invitados ao acto de clausura e entrega premios que terá lugar o vindeiro día 9 de agosto ás 19,30 h. no I.E.S. Ramón Cabanillas, brindando con ALBARIÑO a vosa participación no vindeiro ano no “XXXVI OPEN INTERNACIONAL DE XADREZ ALBARIÑO” en Cambados.

A COMISIÓN ORGANIZADORA

GENERALES (SISTEMA BOLSA)1500 €1200 €1000 €

800 €700 €600 €500 € 400 € 350 € 300 € 250 € 200 €

Trofeo HOJA DE PLATA

Pin HOJA DE PLATA

“

“

“

“

“

“

“

“

“

“

1º2º3º4º5º6º7º8º9º

10º11º12º

1º160 €140 €120 €100 €

ELO < 2200ELO < 2000ELO < 1800ELO < 1600

2º120 €100 €80 €70 €

3º80 €60 €50 €40 €

RIAS BAIXAS (POR TRAMOS)

C/ Pontevedra, 14T. 986 520 807

CAMBADOSwww.hotelolagar.com

Avda. de Vilariño, 3 - CAMBADOSTelf. 986 543 131 - Fax 986 543 131

Ninjutsu - Defensa Personal • Culturismo • Aerobic • Gimnasia MantenimientoMasajista Terapéutico - Deportivo (Lumbago, Cervicales, Dolores Musculares)

Fitness • Saunas y Solarium • Preparaciones para otros deportes •Zumba - Aerobic • Body-Combat • Pilates • Yoga

C/ Celso Emilio Ferreiro, nº 18 B - Telf. 986 520 166CAMBADOS (Pontevedra)

Clasificación Año 2018Rk. No.Ini. Nombre FED FIDE EloN Pts. Des 1 Des 2 Des 3 Des 4

1 4 GM KHAMRAKULOV Ibragim S. ESP 2430 2422 7,5 1 2350 43 552 9 GOMEZ DIEGUEZ David ESP 2273 2253 7 1 2283 40 503 6 FM SANCHEZ ALLER Fernando ESP 2345 2330 6,5 1 2313 42,5 54,54 8 FM ABAL CORES Lucas ESP 2286 2266 6,5 2 2227 40,5 51,55 15 CARBALLO CANCELA Manuel ESP 2093 2086 6,5 3 2177 37 476 5 FM MEDARDE SANTIAGO Luis Marcos ESP 2361 2356 6,5 4 2174 40 517 1 IM CORI QUISPE Kevin Joel PER 2480 0 6,5 5 2502 42,5 558 3 GM LARINO NIETO David ESP 2438 2420 6,5 6 2303 39 509 11 REY MALDE Henrique ESP 2156 2132 6 1 2208 40 51,5

10 7 IM ESPINEIRA GONZALEZ Diego ESP 2329 2344 6 2 2089 38 48,511 10 FM PRIETO ARANGUREN Alain ESP 2252 2256 6 3 2059 37 47,512 20 PATINO ROMARIS Juan Roberto ESP 2049 2030 6 4 2010 38 46,513 2 IM GONZALEZ PEREZ Arian FID 2458 2452 6 5 2178 38 49,514 17 GOMEZ CARRENO Martin ESP 2072 2059 6 6 2002 34 43,515 26 FERNANDES Tiago Saraiva POR 1929 2062 5,5 1 2046 39 4916 22 TUBIO AGRASAR Pablo ESP 2020 1977 5,5 2 2031 36 4717 16 GOIRIA EGIDAZU Jon Asel ESP 2081 2086 5,5 3 2005 35 45,518 14 CARDENAS SERRANO Sergio ESP 2095 2111 5,5 4 1980 35 45,519 23 SANTOS Ricardo Alexandre Luis POR 2010 0 5,5 5 1972 35 45,520 36 RODRIGUEZ FERREIROS Andres ESP 1777 1765 5,5 6 1915 33,5 44,521 48 ALVAREZ FERNANDEZ Jesus ESP 1594 1496 5,5 7 1793 28,5 3722 13 TEIJEIRO BARROS Alberto ESP 2140 2133 5,5 8 2051 35,5 4523 31 SERRANO MARTINEZ Francisco Jose ESP 1865 1899 5,5 9 1767 28 35,524 21 ANDIAS Joao Pedro Menezes POR 2036 0 5 1 2003 36 4725 19 PENA TORRES Jose Carlos ESP 2053 2042 5 3 1894 33 4326 28 GOMEZ SEGADE Pablo ESP 1899 1884 5 4 1807 32,5 4127 25 LOPEZ DE TURISO Jose Angel ESP 1990 2020 5 5 1898 35 4428 40 NUNEZ GARCIA Ramon ESP 1715 1674 5 5 1795 29 38,529 44 VICTORERO DOMINGUEZ Alejandro ESP 1662 1624 5 6 1780 30,5 39,530 32 LOBATO REY Pablo ESP 1842 1828 5 7 1940 35,5 4531 37 SALGADO GONZALEZ Julio ESP 1758 1745 5 8 1710 28,5 3732 18 CAMPOS CALVO-SOTELO Javier ESP 2055 2093 4,5 1 1808 33 4233 46 REY CHIMERA Luca ESP 1624 1596 4,5 2 1802 32,5 41,534 30 SUSAVILA MUNIZ Antonio ESP 1879 1860 4,5 3 1800 34 42,535 39 PROL LUSQUINOS Jose Manuel ESP 1724 1688 4,5 4 1794 33 4236 35 DIEGUEZ LOPEZ Luis ESP 1793 1847 4,5 5 1710 31,5 39,537 52 REZA SALGADO Marcos ESP 1510 1469 4,5 6 1693 30,5 39,538 43 CHESA CHAVARRIA Aurelio ESP 1677 1678 4,5 7 1627 28 36,539 42 ALVAREZ PAMPILLON Antonio ESP 1696 1695 4,5 8 1884 36 46,540 58 GONZALEZ FERNANDEZ Pedro I ESP 1359 1321 4,5 9 1561 24,5 32,541 12 LORENZO DURAN Marcos ESP 2141 2134 4,5 10 2078 38,5 48,542 38 VAZQUEZ GOMEZ David ESP 1740 1649 4,5 11 1784 31 4143 61 MALLO PENAS Antonio ESP 1270 1231 4 1 1686 31 39,544 34 MENDEZ RIAL Jorge ESP 1821 1791 4 2 1667 32,5 3945 33 MARTINEZ RODRIGUEZ Eugenio ESP 1821 1816 4 3 1657 28,5 3746 51 VICTORERO DOMINGUEZ Oscar ESP 1548 1529 4 4 1648 29 3847 27 GARCIA BUGALLO Jose Luis ESP 1911 1894 4 5 1646 30 3948 41 LOPEZ MENA Emilio ESP 1705 1624 4 6 1617 29 3849 59 VAZQUEZ BREA Raul ESP 1303 1284 4 7 1571 28 3650 29 CAMPOS CALVO-SOTELO Juan ESP 1898 1922 3,5 1 1776 35 45,551 67 DIEGUEZ NOVOA Benjamin ESP 1185 1134 3,5 2 1558 29 36,552 68 PIQUIN REY Luis ESP 1106 1079 3,5 3 1446 27 35,553 56 ALONSO RODRIGUEZ Tristan ESP 1403 1393 3,5 4 1441 25,5 33,554 60 DOCAL AREA Miguel ESP 1283 1236 3,5 5 1349 24,5 3155 53 PEREZ SOUSA Xabier ESP 1467 1427 3,5 6 1556 28,5 3756 57 PRADA OCHOA Thomas ESP 1369 1366 3,5 7 1380 23 30,557 47 SUAREZ ROZAS David ESP 1618 1587 3,5 8 1663 32,5 40,558 62 ALVARINO PITA Fernando ESP 1264 1276 3,5 9 1376 24,5 3159 24 BOUZA-BREY TEIJEIRO Gonzalo ESP 1993 1976 3,5 10 1703 31 3960 45 RUIZ DE ALMIRON LOMO Luis ESP 1648 1524 3,5 11 1483 30,5 37,561 50 REZA SALGADO Miguel ESP 1559 1532 3 1 1383 26,5 3362 54 RODRIGUEZ LOPEZ Evaristo ESP 1436 1416 3 2 1356 26,5 33,563 66 OUBINA PAZOS Cesar ESP 1186 1132 3 3 1161 22 27,564 55 DE LA PENA LLERANDI Adolfo ESP 1429 1401 3 4 1412 25 32,565 71 ABANA MARTIN Hugo ESP 0 0 3 5 1527 29 3766 49 FERNANDEZ ROMANO Artai ESP 1566 1556 2,5 1 1447 28 35,567 64 DIEGUEZ NOVOA Pura ESP 1236 1201 2,5 2 1180 22 2968 63 GIRALDEZ RODRIGUEZ Daniel ESP 1248 1232 2,5 3 1138 20 25,569 70 NAVIA GONZALEZ Alvaro ESP 1074 1050 2,5 4 1105 23 3070 65 GARCIA MARTINEZ Belarmino ESP 1220 1195 2,5 5 1576 28 3671 72 ABANA MARTIN Saul ESP 0 0 2,5 6 1174 22,5 29,572 73 OUBINA PAZOS Ricardo ESP 0 0 2 1 610 22 2973 69 GORIS LORENZO Manuel ESP 1085 1053 2 2 1277 24,5 32,5

Rk. No.Ini. Nombre FED FIDE EloN Pts. Des 1 Des 2 Des 3 Des 4

1 4 GM KHAMRAKULOV Ibragim S. ESP 2430 2422 7,5 1 2350 43 552 9 GOMEZ DIEGUEZ David ESP 2273 2253 7 1 2283 40 503 6 FM SANCHEZ ALLER Fernando ESP 2345 2330 6,5 1 2313 42,5 54,54 8 FM ABAL CORES Lucas ESP 2286 2266 6,5 2 2227 40,5 51,55 15 CARBALLO CANCELA Manuel ESP 2093 2086 6,5 3 2177 37 476 5 FM MEDARDE SANTIAGO Luis Marcos ESP 2361 2356 6,5 4 2174 40 517 1 IM CORI QUISPE Kevin Joel PER 2480 0 6,5 5 2502 42,5 558 3 GM LARINO NIETO David ESP 2438 2420 6,5 6 2303 39 509 11 REY MALDE Henrique ESP 2156 2132 6 1 2208 40 51,5

10 7 IM ESPINEIRA GONZALEZ Diego ESP 2329 2344 6 2 2089 38 48,511 10 FM PRIETO ARANGUREN Alain ESP 2252 2256 6 3 2059 37 47,512 20 PATINO ROMARIS Juan Roberto ESP 2049 2030 6 4 2010 38 46,513 2 IM GONZALEZ PEREZ Arian FID 2458 2452 6 5 2178 38 49,514 17 GOMEZ CARRENO Martin ESP 2072 2059 6 6 2002 34 43,515 26 FERNANDES Tiago Saraiva POR 1929 2062 5,5 1 2046 39 4916 22 TUBIO AGRASAR Pablo ESP 2020 1977 5,5 2 2031 36 4717 16 GOIRIA EGIDAZU Jon Asel ESP 2081 2086 5,5 3 2005 35 45,518 14 CARDENAS SERRANO Sergio ESP 2095 2111 5,5 4 1980 35 45,519 23 SANTOS Ricardo Alexandre Luis POR 2010 0 5,5 5 1972 35 45,520 36 RODRIGUEZ FERREIROS Andres ESP 1777 1765 5,5 6 1915 33,5 44,521 48 ALVAREZ FERNANDEZ Jesus ESP 1594 1496 5,5 7 1793 28,5 3722 13 TEIJEIRO BARROS Alberto ESP 2140 2133 5,5 8 2051 35,5 4523 31 SERRANO MARTINEZ Francisco Jose ESP 1865 1899 5,5 9 1767 28 35,524 21 ANDIAS Joao Pedro Menezes POR 2036 0 5 1 2003 36 4725 19 PENA TORRES Jose Carlos ESP 2053 2042 5 3 1894 33 4326 28 GOMEZ SEGADE Pablo ESP 1899 1884 5 4 1807 32,5 4127 25 LOPEZ DE TURISO Jose Angel ESP 1990 2020 5 5 1898 35 4428 40 NUNEZ GARCIA Ramon ESP 1715 1674 5 5 1795 29 38,529 44 VICTORERO DOMINGUEZ Alejandro ESP 1662 1624 5 6 1780 30,5 39,530 32 LOBATO REY Pablo ESP 1842 1828 5 7 1940 35,5 4531 37 SALGADO GONZALEZ Julio ESP 1758 1745 5 8 1710 28,5 3732 18 CAMPOS CALVO-SOTELO Javier ESP 2055 2093 4,5 1 1808 33 4233 46 REY CHIMERA Luca ESP 1624 1596 4,5 2 1802 32,5 41,534 30 SUSAVILA MUNIZ Antonio ESP 1879 1860 4,5 3 1800 34 42,535 39 PROL LUSQUINOS Jose Manuel ESP 1724 1688 4,5 4 1794 33 4236 35 DIEGUEZ LOPEZ Luis ESP 1793 1847 4,5 5 1710 31,5 39,537 52 REZA SALGADO Marcos ESP 1510 1469 4,5 6 1693 30,5 39,538 43 CHESA CHAVARRIA Aurelio ESP 1677 1678 4,5 7 1627 28 36,539 42 ALVAREZ PAMPILLON Antonio ESP 1696 1695 4,5 8 1884 36 46,540 58 GONZALEZ FERNANDEZ Pedro I ESP 1359 1321 4,5 9 1561 24,5 32,541 12 LORENZO DURAN Marcos ESP 2141 2134 4,5 10 2078 38,5 48,542 38 VAZQUEZ GOMEZ David ESP 1740 1649 4,5 11 1784 31 4143 61 MALLO PENAS Antonio ESP 1270 1231 4 1 1686 31 39,544 34 MENDEZ RIAL Jorge ESP 1821 1791 4 2 1667 32,5 3945 33 MARTINEZ RODRIGUEZ Eugenio ESP 1821 1816 4 3 1657 28,5 3746 51 VICTORERO DOMINGUEZ Oscar ESP 1548 1529 4 4 1648 29 3847 27 GARCIA BUGALLO Jose Luis ESP 1911 1894 4 5 1646 30 3948 41 LOPEZ MENA Emilio ESP 1705 1624 4 6 1617 29 3849 59 VAZQUEZ BREA Raul ESP 1303 1284 4 7 1571 28 3650 29 CAMPOS CALVO-SOTELO Juan ESP 1898 1922 3,5 1 1776 35 45,551 67 DIEGUEZ NOVOA Benjamin ESP 1185 1134 3,5 2 1558 29 36,552 68 PIQUIN REY Luis ESP 1106 1079 3,5 3 1446 27 35,553 56 ALONSO RODRIGUEZ Tristan ESP 1403 1393 3,5 4 1441 25,5 33,554 60 DOCAL AREA Miguel ESP 1283 1236 3,5 5 1349 24,5 3155 53 PEREZ SOUSA Xabier ESP 1467 1427 3,5 6 1556 28,5 3756 57 PRADA OCHOA Thomas ESP 1369 1366 3,5 7 1380 23 30,557 47 SUAREZ ROZAS David ESP 1618 1587 3,5 8 1663 32,5 40,558 62 ALVARINO PITA Fernando ESP 1264 1276 3,5 9 1376 24,5 3159 24 BOUZA-BREY TEIJEIRO Gonzalo ESP 1993 1976 3,5 10 1703 31 3960 45 RUIZ DE ALMIRON LOMO Luis ESP 1648 1524 3,5 11 1483 30,5 37,561 50 REZA SALGADO Miguel ESP 1559 1532 3 1 1383 26,5 3362 54 RODRIGUEZ LOPEZ Evaristo ESP 1436 1416 3 2 1356 26,5 33,563 66 OUBINA PAZOS Cesar ESP 1186 1132 3 3 1161 22 27,564 55 DE LA PENA LLERANDI Adolfo ESP 1429 1401 3 4 1412 25 32,565 71 ABANA MARTIN Hugo ESP 0 0 3 5 1527 29 3766 49 FERNANDEZ ROMANO Artai ESP 1566 1556 2,5 1 1447 28 35,567 64 DIEGUEZ NOVOA Pura ESP 1236 1201 2,5 2 1180 22 2968 63 GIRALDEZ RODRIGUEZ Daniel ESP 1248 1232 2,5 3 1138 20 25,569 70 NAVIA GONZALEZ Alvaro ESP 1074 1050 2,5 4 1105 23 3070 65 GARCIA MARTINEZ Belarmino ESP 1220 1195 2,5 5 1576 28 3671 72 ABANA MARTIN Saul ESP 0 0 2,5 6 1174 22,5 29,572 73 OUBINA PAZOS Ricardo ESP 0 0 2 1 610 22 2973 69 GORIS LORENZO Manuel ESP 1085 1053 2 2 1277 24,5 32,5

Rk. No.Ini. Nombre FED FIDE EloN Pts. Des 1 Des 2 Des 3 Des 4

1 4 GM KHAMRAKULOV Ibragim S. ESP 2430 2422 7,5 1 2350 43 552 9 GOMEZ DIEGUEZ David ESP 2273 2253 7 1 2283 40 503 6 FM SANCHEZ ALLER Fernando ESP 2345 2330 6,5 1 2313 42,5 54,54 8 FM ABAL CORES Lucas ESP 2286 2266 6,5 2 2227 40,5 51,55 15 CARBALLO CANCELA Manuel ESP 2093 2086 6,5 3 2177 37 476 5 FM MEDARDE SANTIAGO Luis Marcos ESP 2361 2356 6,5 4 2174 40 517 1 IM CORI QUISPE Kevin Joel PER 2480 0 6,5 5 2502 42,5 558 3 GM LARINO NIETO David ESP 2438 2420 6,5 6 2303 39 509 11 REY MALDE Henrique ESP 2156 2132 6 1 2208 40 51,5

10 7 IM ESPINEIRA GONZALEZ Diego ESP 2329 2344 6 2 2089 38 48,511 10 FM PRIETO ARANGUREN Alain ESP 2252 2256 6 3 2059 37 47,512 20 PATINO ROMARIS Juan Roberto ESP 2049 2030 6 4 2010 38 46,513 2 IM GONZALEZ PEREZ Arian FID 2458 2452 6 5 2178 38 49,514 17 GOMEZ CARRENO Martin ESP 2072 2059 6 6 2002 34 43,515 26 FERNANDES Tiago Saraiva POR 1929 2062 5,5 1 2046 39 4916 22 TUBIO AGRASAR Pablo ESP 2020 1977 5,5 2 2031 36 4717 16 GOIRIA EGIDAZU Jon Asel ESP 2081 2086 5,5 3 2005 35 45,518 14 CARDENAS SERRANO Sergio ESP 2095 2111 5,5 4 1980 35 45,519 23 SANTOS Ricardo Alexandre Luis POR 2010 0 5,5 5 1972 35 45,520 36 RODRIGUEZ FERREIROS Andres ESP 1777 1765 5,5 6 1915 33,5 44,521 48 ALVAREZ FERNANDEZ Jesus ESP 1594 1496 5,5 7 1793 28,5 3722 13 TEIJEIRO BARROS Alberto ESP 2140 2133 5,5 8 2051 35,5 4523 31 SERRANO MARTINEZ Francisco Jose ESP 1865 1899 5,5 9 1767 28 35,524 21 ANDIAS Joao Pedro Menezes POR 2036 0 5 1 2003 36 4725 19 PENA TORRES Jose Carlos ESP 2053 2042 5 3 1894 33 4326 28 GOMEZ SEGADE Pablo ESP 1899 1884 5 4 1807 32,5 4127 25 LOPEZ DE TURISO Jose Angel ESP 1990 2020 5 5 1898 35 4428 40 NUNEZ GARCIA Ramon ESP 1715 1674 5 5 1795 29 38,529 44 VICTORERO DOMINGUEZ Alejandro ESP 1662 1624 5 6 1780 30,5 39,530 32 LOBATO REY Pablo ESP 1842 1828 5 7 1940 35,5 4531 37 SALGADO GONZALEZ Julio ESP 1758 1745 5 8 1710 28,5 3732 18 CAMPOS CALVO-SOTELO Javier ESP 2055 2093 4,5 1 1808 33 4233 46 REY CHIMERA Luca ESP 1624 1596 4,5 2 1802 32,5 41,534 30 SUSAVILA MUNIZ Antonio ESP 1879 1860 4,5 3 1800 34 42,535 39 PROL LUSQUINOS Jose Manuel ESP 1724 1688 4,5 4 1794 33 4236 35 DIEGUEZ LOPEZ Luis ESP 1793 1847 4,5 5 1710 31,5 39,537 52 REZA SALGADO Marcos ESP 1510 1469 4,5 6 1693 30,5 39,538 43 CHESA CHAVARRIA Aurelio ESP 1677 1678 4,5 7 1627 28 36,539 42 ALVAREZ PAMPILLON Antonio ESP 1696 1695 4,5 8 1884 36 46,540 58 GONZALEZ FERNANDEZ Pedro I ESP 1359 1321 4,5 9 1561 24,5 32,541 12 LORENZO DURAN Marcos ESP 2141 2134 4,5 10 2078 38,5 48,542 38 VAZQUEZ GOMEZ David ESP 1740 1649 4,5 11 1784 31 4143 61 MALLO PENAS Antonio ESP 1270 1231 4 1 1686 31 39,544 34 MENDEZ RIAL Jorge ESP 1821 1791 4 2 1667 32,5 3945 33 MARTINEZ RODRIGUEZ Eugenio ESP 1821 1816 4 3 1657 28,5 3746 51 VICTORERO DOMINGUEZ Oscar ESP 1548 1529 4 4 1648 29 3847 27 GARCIA BUGALLO Jose Luis ESP 1911 1894 4 5 1646 30 3948 41 LOPEZ MENA Emilio ESP 1705 1624 4 6 1617 29 3849 59 VAZQUEZ BREA Raul ESP 1303 1284 4 7 1571 28 3650 29 CAMPOS CALVO-SOTELO Juan ESP 1898 1922 3,5 1 1776 35 45,551 67 DIEGUEZ NOVOA Benjamin ESP 1185 1134 3,5 2 1558 29 36,552 68 PIQUIN REY Luis ESP 1106 1079 3,5 3 1446 27 35,553 56 ALONSO RODRIGUEZ Tristan ESP 1403 1393 3,5 4 1441 25,5 33,554 60 DOCAL AREA Miguel ESP 1283 1236 3,5 5 1349 24,5 3155 53 PEREZ SOUSA Xabier ESP 1467 1427 3,5 6 1556 28,5 3756 57 PRADA OCHOA Thomas ESP 1369 1366 3,5 7 1380 23 30,557 47 SUAREZ ROZAS David ESP 1618 1587 3,5 8 1663 32,5 40,558 62 ALVARINO PITA Fernando ESP 1264 1276 3,5 9 1376 24,5 3159 24 BOUZA-BREY TEIJEIRO Gonzalo ESP 1993 1976 3,5 10 1703 31 3960 45 RUIZ DE ALMIRON LOMO Luis ESP 1648 1524 3,5 11 1483 30,5 37,561 50 REZA SALGADO Miguel ESP 1559 1532 3 1 1383 26,5 3362 54 RODRIGUEZ LOPEZ Evaristo ESP 1436 1416 3 2 1356 26,5 33,563 66 OUBINA PAZOS Cesar ESP 1186 1132 3 3 1161 22 27,564 55 DE LA PENA LLERANDI Adolfo ESP 1429 1401 3 4 1412 25 32,565 71 ABANA MARTIN Hugo ESP 0 0 3 5 1527 29 3766 49 FERNANDEZ ROMANO Artai ESP 1566 1556 2,5 1 1447 28 35,567 64 DIEGUEZ NOVOA Pura ESP 1236 1201 2,5 2 1180 22 2968 63 GIRALDEZ RODRIGUEZ Daniel ESP 1248 1232 2,5 3 1138 20 25,569 70 NAVIA GONZALEZ Alvaro ESP 1074 1050 2,5 4 1105 23 3070 65 GARCIA MARTINEZ Belarmino ESP 1220 1195 2,5 5 1576 28 3671 72 ABANA MARTIN Saul ESP 0 0 2,5 6 1174 22,5 29,572 73 OUBINA PAZOS Ricardo ESP 0 0 2 1 610 22 2973 69 GORIS LORENZO Manuel ESP 1085 1053 2 2 1277 24,5 32,5

FABRICAMOSTUS VENTANAS

Y PUERTASDE PVC Y ALUMINIO

AHORRO ENERGÉTICO AISLAMIENTO ACÚSTICOFINANCIACIÓN HASTA 24 MESES SIN INTERESES

MONTAJE EXPERTO SIN MOLESTIAS

MARISCO GALLEGO DE CALIDADTelfs. 986 54 29 11 - 986 52 60 60 - Fax 986 52 03 72Tragove - Corvillón - 36630 CAMBADOS (Pontevedra)

www.mariscosfarina.com

I n m o b i l i a r i a d e X e s t i ó n

Plaza Clemencio Fdez. Pulido - Bajo CII36630 CAMBADOS - TELF./ FAX 986 52 42 42

inmocam@inmoxes.com www.inmoxes.com

agrotiendaPANCHO

PRODUCTOS ECOLÓGICOSHUERTA - VIÑA

Sineiro, 8 - VilariñoCAMBADOS - T. 986 54 23 61

XXXIII TORNEO INFANTILDE XADREZ ALBARIÑO

C

O

N

C

E

L

L

O

C

A

M

B

A

D

O

S

PUNTUABLE PARA O “XIV CIRCUITO GALEGODE XADREZ PROMOCIÓN”

BASES:

- ORGANIZA: Club de Xadrez Albariño. - FECHA: Sábado 10 de agosto de 2019

- LUGAR: Pabellón I.E.S. Ramón Cabanillas- SISTEMA DE XOGO: Sistema Suizo a 7 rondas

- RITMO DE XOGO: 20 minutos a finish- CATEGORIAS: SUB-8, SUB-10, SUB-12 e SUB-14

- HORARIO:

RONDA 1 2 3 4 5 6 7

HORA 11:00 12:00 13:00 16:00 17:00 18:00 19:00

INSCRICIÓNS: Teléfonos: 986 524 863 o 660 687 883 e-mail: macostafuentes@yahoo.es

Fecha límite: 8 de agosto.CLAUSURA: as 20:00 horas

TROFEOS: Para os 5 primeiros clasificados de cada categoría.MEDALLAS: Do 6º o 10º clasificado de cada categoría.

OBSEQUIO: Recordo conmemorativo a todos os participantes. SORTEO: Regalos entre todos os participantes.

ÁRBITROS: Juan B. Aranzabe Balciscueta y Rubén Costa Trigo

www.grupocpbarros.comOFICINA DE INFORMACIÓN Y VENTAS: C/ Vista Alegre, 58 (36600) Vilagarcía de Arousa

Tlf. 986 56 52 10 - 679 197 252 | Fax 986 51 20 79 | info@grupocpbarros.com

www.grupocpbarros.comOFICINA DE INFORMACIÓN Y VENTAS: C/ Vista Alegre, 58 (36600) Vilagarcía de Arousa

Tlf. 986 56 52 10 - 679 197 252 | Fax 986 51 20 79 | info@grupocpbarros.com

REFORMAS Y REHABILITACIONES

www.grupocpbarros.comOFICINA DE INFORMACIÓN Y VENTAS: C/ Vista Alegre, 58 (36600) Vilagarcía de Arousa

Tlf. 986 56 52 10 - 679 197 252 | Fax 986 51 20 79 | info@grupocpbarros.com

1OS CLASIFICADOS 2018

SUB-8

SUB-10

SUB-12

SUB-14

Rúa Albergue nº136630 CAMBADOSTLF. 699 74 32 00

taperíavinoteca

O RASTROCOMPRAR - VENDERSEGUNDA MANO

ESPECIALIZADOS EN LACOMPRA-VENTA DE LIBROS Y CÓMICS

• MUEBLE AUXILIAR• LÁMPARAS• ANTIGUEDADES• CERÁMICA Y PORCELANA

• LPs Y DVDs• COLECCIONISMO EN GENERAL• LIBROS, CÓMICS Y TEBEOS• ETC.

MÁS DE 10.000 LIBROS Y CÓMICS A LA VENTA

CASTRELO - CAMBADOS - LG BOUZA, 5TELF.: 625 52 94 33 E-MAIL: xuruxanorastro@gmail.com

1. REALISMO SOCIALISTAEntrou naquela tenda de cedés, nun barrio periférico que non coñecía a penas. Un

letreiro escrito a man, anunciando a vindeira liquidación por cese de actividade, campaba na vidreira. Levaba tempo sen ver negocio ningún de venda de música en soporte físico. Anos se cadra. Esta debía ser a última tenda de cedés que quedaba no país antes coñecido como Galicia e/ou Galiza, e agora como comunidade autónoma descafeinada do noroeste. Con probar non se perdía nada, decideu. Entrou. Daquela, o corazón deulle un chouto. Acababa de chegar, mirou por riba, e foi un deses instantes máxicos dos que acontecen poucos na vida. É-lo. A piques estivera de pasar sen o ver, case desapercibido entre a fileira de cubertas de monstros ironmaideanos, bachatas e triunfitos. Finalmente, era seu. E iso que entrara á tenda sen esperanza ningunha. A decadencia das tendas de cedés parecía correr parella á do mundo en xeral. As pouquísimas que restaban convertíranse en tendas de camisetas. Así e todo, nunca deixaba de entrar en ningunha e probar. Sen sorte, até hoxe mesmo.

Levaba tanto tempo pescudando aquel disco que lle daba pena admitilo. Coma o pobre xogador da canción de Los Suaves, debía apostar todo á carta derradeira para así non ter nada máis que perder, para poder rematar sen nada. Rematar sen nada. A única forma digna do fracaso. Porque buscar un cedé vinte e sete anos é absurdo, pero non máis absurdo do que é a vida en xeral. E aquí o tiña, ao cabo. Veleiquí a peza cobrada ante os seus ollos de asombro, abertos e presos no seu feitizo. No sitio onde menos agardara achalo, cando xa non o esperaba. Mirouno engaiolado. Ao comezo, mesmo lle parecía que o soñaba. Pero non, era certo. Alí estaba. Era o disco que lle faltaba, o mesmo que procurara tantos anos de tenda en tenda, e máis tarde nas páxinas especializadas en coleccionismo da rede. O mesmo disco que tivera tanto suceso nos seus xa afastados anos de estudante compostelán. Daquela trunfara na súa primixenia e clandestina versión de vinilo negro en funda de cartón, envoltorio que rematara rachado e coa tinta erosionada por tantas mans que como o compatiran, tanto como o propio disco finara de seu, cuberto de pegadas dixitais e raias nos sucos pola repetición innúmera dos xestos e das escoitas. Acaso como a súa alma gastada e marcada a ferro polas pegadas e mudanzas dos tempos e vontades que mudaran, segundo anunciara o cantor, aínda que non a mellor necesariamente.

A certa altura da vida, pensou, da vertixe mirar cara tras. O peor é que case dá vertixe ollar a calquera lado. A vida está chea de malentendidos: el sempre confundira os bugallos coas landras, por exemplo. Ou sexa, a superestructura coa infraestructura, que vén sendo como comezar a casa polo tellado. Por iso preferira de sempre a Soledad Bravo antes que a Mercedes Sosa. Eis a razón de procurar gravacións de cantos revolucionarios e non as edicións raras das obras fundacionais de Karl Marx ou Rosa Luxemburg. O universo é infinito, certamente. Pero os límites do coñecemento humano directo son case tan estreitos coma os do coñecemento carnal, que xa é dicir.

tres viaxesno tempo

Volveu soñar un gran incendio que alumease o mundo co seu replandecer, unha biblioteca de Alexandría en lapas elevada a enésima potencia, e que liberase de vez o espírito humano, sulagándoo nun océano de paz e ledicia perpetuas, dunha amplitude cósmica. Tan cumprido e tan brillante coma o lume ardente que as hordas proletarias comandadas por Lenin, Trosky ou Bakunin ergueran no seu día. Pero desta volta cun final máis feliz do que lle tocou a Allende: Eso no está muerto/ no me lo mataron/ ni con la distancia/ ni con el vil soldado. Impensadamente escoitábao na súa cabeza, cunha intensidade descoñecida en case tres décadas.

Alén do dito, Chile volvía a estar de moda hoxe, agora pola súa gastronomía. Nin a nostalxia é o que era... Aínda coa quentura que despedía o remol do incenciado Palacio de Inverno ardéndolle nas fázulas, pagou o cedé. Quince euros con oitenta e cinco. Meteu o tiqué na carteira e rexeitou a bolsa de plástico. Non vía a hora de chegar á casa e poñelo.

Saiu da tenda e o seu paso pareceulle, non sabía ben polo que, o andar dun rapaz máis novo.

2. INVESTIGACIÓN APLICADAO gañador do Premio Nobel de Bioloxía en 2023, o coñecido neurólogo Carlo

Rotcheidder, demostrou as bases fisiolóxicas da EGOG, a optoxenética epixénica, vulgarizada polos medios de comunicación como “manexo dos circuítos neuronais”. En esencia, a súa investigación sostiña a existencia de patróns repititivos no cerebro humano, auténticos camiños ou circuítos neuronais dotados de certa autonomía fronte ao cerebro consciente, que o propio suxeito non é quen de percibir como seus, pero que condicionan aspectos claves da súa conducta, como a toma de decisións, as recompensas psicolóxicas, a sensación de culpabilidade, ou mesmo as crenzas. E aínda máis, subministraba, cos seus experimentos, bases para o seu control.

Sabido é que na especie humana o desenvolvemento do cerebro é un proceso sumamente lento e delicado, que abarca toda a infancia e adolescencia, e no que interveñen factores xenéticos e ambientais. Así, dous irmáns xemelgos idénticos, co mesmo ADN en consecuencia, mais criados en ambientes moi distintos non terán exactamente a mesma estructura cerebral, porque as sinapses, as conexións entre neuronas, que se desenvolven ou non o fan en parte como resposta a determinados estímulos, non chegaran a formarse idénticas en ambientes moi distintos. A xeito de manipulador ou operador de cadro de mandos, o ambiente activará ou manterá desconectada a unión entre unhas concretas neuronas, segundo lle conveña. Este on/off adquirido durante os procesos de crecemento e diferenciación do sistema nervioso, os do individuo completo en realidade, foi admitido pola comunidade científica, mália ás reticencias iniciais, tras varias investigacións relevantes que o demostraron a comezos do século vinte, co nome de epixenética.

Rotcheidder, por contra, comezou polo cabo do proceso: identificou redes ou circuítos neuronais concretos presentes na poboación, indagou nas súas frecuencias estatísticas e no seu funcionamento. Non os individuos concretos, nin en como os desenvolveran cada un deles. Dos vinte circuitos identificados e investigados pola súa equipa, detectou seis que resultaron ser moito máis frecuentes, presentes a un tempo no 93% da poboación mundial, se ben en proporcións variábeis. Así o circuíto AD1, un dos implicados na toma de decisións, estaba presente en maior medida nas poboacións caucásicas, case nun 98% dos individuos, e non alcanzaba o 82% nas africanas. Pero aínda máis: a importancia do seu modelo foi que Rotcheidder demostrou experimentalmente algo que se viña sospeitando desde moito antes, a saber: que moitos procesos mentais das persoas, ou alomenos aqueles aspectos do pensamento nos que eses circuítos neuronais concretos eran determinantes, podían chegar

controlarse externamente, sempre que o suxeito tivese estas configuracións neuronais, independentemente da súa propia vontade. Unha epixenética instantántanea a nivel funcional. Pura investigación aplicada. Os factores desencadeantes da activación ou parada destes circuítos non eran verbais, emotivos ou culturais, senón puramente visuais. Imaxes concretas, por exemplo, facían entrar en acción o citado AD1, relacionado coa estimulación da recompensa psíquica. Así se provocaban conductas masivas, no seu experimento. Os suxeitos decidían mercar algo, comer ou crer en algo compulsivamente, sen ter en conta para nada as consecuencias.

Cando os descubrimentos de Rotcheidder se fixeron públicos en todas as súas implicacións, resultou evidente para o común da poboación que moitas corporacións, empresas, cadeas de tendas, grupos relixiosos e partidos políticos, entre outros sectores de intereses dubidosos, coñecían estas técnicas de control mental, e que as levaban empregando décadas alomenos, sin ningún tipo de prevención, limitación ou aviso, de continuo e a cotío, na súa publicidade visual, fora subliminal ou directa. Isto podía explicar determinadas configuracións sociais e sucesos aparentemente irracionais da sociedade actual. Algunhas voces autorizadas advertiron dunha revolta das masas contra a súa manipulación desapiadada. Evidentemente nada disto pasou, o último circuíto neuronal de Rotcheidder, o DZ8, o número 21, endexamáis feito público, permitía a desactivación do pensamento crítico. Abondou, como sinxela medida preventiva, bombardear masivamente á poboación con determinadas imaxes, empregando todas as canles dispoñibeis.

3. SANTI PLAYS GUITAR A M. S.Tocaba como nunca. Era a súa gran noite, a do seu aniversario. Talmente como a

noite inaugural que abrise unha nova era. Endexamais experimentara antes unha euforia semellante riba dun escenario. Sentiu que toda a súa vida agardara este momento. Santi Soul estaba de volta cunha forza inaudita. Sen dúbidas nen vacilacións. Coa seguridade de saber o que quería, quen era, e o que os seus seguidores esperaban esta noite del. Repasou toda a súa carreira, sen deixar ningún tema fóra, nin as cancións coñecidas nin as malditas. Estremecía escoitar pezas como Ruído mental, Moscas de estrea, A curmá do baixo ou Puto flasback. As cantigas, feitas de raiba e sentimento, non perderan actualidade ningunha co paso dos anos, ao contrario. Santi Soul reviviu as pegadas que fora deixando no ronsel do seu itinerario; un camiño coutado, de verbas iradas e notas distorsionadas, que os cambios tecnolóxicos e as decisións governamentais interrumpiran catro décadas antes, de xeito brusco e previsíbel. Cantaba e pulsaba as cordas da súa vella Fender esportillada disfrutando de cada inflexión da voz, de cada pulsación, de cada fricción da puga contra as cordas tensas da guitarra, como se fose a reencarnación do mesmo Hendrix.

A electricidade estaba nas xemas dos seus dedos, atravesáballe o corpo todo. Unha enerxía especial subía do granito do pavimento, chegaba á súa gorxa e inflamaba o ar, verténdose nun auditorio enfebrecido. Ou se cadra era só a emoción dun día tan sinalado, pero non. Era algo especial, irreptíbel, unha noite como non habería outra na historia do mundo. A súa banda de gala, os que sobreviran aos anos silandeiros, os que venderan os instrumentos en poxas para coleccionistas, os que se reciclaran coma historiadores da arte, os novos seaeiros, un público que agardaba esta velada contando os días.

Cumpría setenta anos. Tocaba con público presencial, por vez primeira en trinta anos. Tocaba coma se ardese cun lume interior xamais apagado. Tocaba e cantaba como se fose o espírito vivo de todos os músicos, os comediantes, os xograres, os poetas que o precederan desde a noite dos tempos. Santi Soul era todo iso esta noite, sen deixar de ser el mesmo. E nunca tanto foi el mesmo. As horas corrían e por terminar apagaron. O artista choraba de

pura emoción, esgotado. O seu público, co corazón sobrecollido abandonaba o recinto, coas mans doridas de aplaudir.

Estamos no ano 2073. A esperanza de vida no planeta Terra supera os setenta anos, e mesmo acada os cen de ordinario, pero non para os artistas. Os artistas saen da norma, e presentan anomalías. Hai que lles dar de comer aparte. O común dos humanos superou innúmeros problemas de saúde, ambientais e de toda caste, e vive doadamente, sen lle buscar as tripas á máquina. A intelixencia artificial global, a verdadeira autoridade que governa este mundo, decidiu tolerar aos artistas novos, deixalos facer no furor creativo da súa primeira xuventude, mais pasada esta non liberalos de traballos rutineiros, e telos en cintura, até que acaden a idade de retiro laboral. Cando esta chega todos os artistas, que aínda conserven azos nesa altura, poden reverdecer os seus loureiros nunha fermosa noite, á vez de apoteose e de despedida. Ao seu remate, deben optar entre as dúas posibilidades reservadas para eles.

Isto acontece ao cumpriren setenta anos, idade na que eses raros temperamentos comezan a dar, estatisticamente, á sociedade que os tolera, un gran número de problemas. Das dúas cousas a elixir, alternativa pola que optou Santiago Cousido, Santi Soul de nome artístico, é a de emigrar ao planeta Marte, onde unha colonia humana pioneira se bate contra un medio hostil. Con esta idade, sete décadas no lombo, só unha terceira parte dos pasaxeiros sobreviven á viaxe; pero en compensación, caso de chegaren a Marte en condicións, poden adicarse á arte sen restricción ningunha, en compaña de espíritos tan creativos e anómalos coma os seus. A intelixencia omnisapiente matou así dous paxaros dun tiro: librarse de espécimes estraños, antes de que envellen e confundan demais e, ao tempo, repoboar o afastado planeta vermello. A outra única alternativa para os artistas, cumprido o aniversario sinalado, é o suicidio voluntario. Mais poucos elixen esta segunda posibilidade.

Ramón Caride

El Ajedrez fue introducido en Europa por los árabes alrededor del siglo X, a través de la conquista de España llegando rápidamente a ser popular, alcanzando todo el continente europeo a finales del siglo XI. Las restricciones religiosas en la práctica del Ajedrez se mantuvieron a pesar de que seguían siendo desobedecidas tanto por el tribunal europeo como por el clero. El primer registro literario en Europa fue encontrado en un monasterio suizo VERSUS DE SCACHIS, en el cual se describía el movimiento de las piezas del ajedrez, las reglas de juego y el tablero con el patrón estándar empleado actualmente, las reglas eran las mismas que las del shatranj; sin embargo este poema hace mención de la DAMA (Regina en Latín), aunque todavía con los mismos movimientos que del Fers (Alfil), y diferentes reglas para la promoción del peón, que impediría la presencia de dos damas en el tablero, siguiendo la orden de mantener.

La normativa de la monogamia real, así como entre los teólogos islámicos la práctica del ajedrez fue discutida entre los teólogos católicos y prohibida, a pesar de las diferencias del derecho canónico. Una carta de Pedro Damián obispo de Ostia el año 1061 para el papa Alejandro II discutió el asunto. Hasta aproximadamente el siglo XIV, la práctica del ajedrez fue prohibida en varias ocasiones en diferentes países como Francia, Rusia, Inglaterra, Alemania, etc. Religiones ortodoxa, judaísmo y católica. Pero poco a poco, el juego comenzó a ser aceptado por la nobleza, siendo considerado un entretenimiento adecuado para caballeros, soldados cruzados y ministriles. También se le permitía a un hombre

como llegó aeuropa elajedrez

visitase la habitación de una dama con la intención de jugar al ajedrez?. Alrededor del año 1250 surgieron los primeros sermones que utilizan el ajedrez como metáfora para la enseñanza de la ética y la moral, estas obras fueron llamadas moralidades y se hicieron muy populares en la época la primera obra de su clase fue “La moral inocente” de autoría atribuida al Papa Inocencio III (1163-1216) un prolífico escritor de sermones y posteriormente a un fraile franciscano llamado Juan de Gales en la segunda mitad del siglo XIII el monje Jacobo de Cessolis publico los sermones en el “Libro de las costumbres de los hombres y deberes de los nobles o el libro del ajedrez” una obra que se hizo muy popular, siendo traducida a varios idiomas y la base del libro “The Game and Playe of the Chesse”, uno de los primeros libros impresos en inglés.

El origen del juego moderno se debe que a finales del siglo XV, el juego sufrió la principal alteración en su historia, con la sustitución de los lentos Fers y Fil por la Dama y el Alfil respectivamente. Tres poetas valencianos Bernat Fenollar, Franci de Castellví y Narcis Vinyoles escribieron el poema alegórico Scachs d´amor donde se describe por primera vez el movimiento de la reina o la dama el 15-05-1495 se publicó en Valencia el Llibre dels jochs partits dels schachs en nombre de 100 donde el segorbiano Francesch Vicent exponía las nuevas reglas que se extendieron por toda Europa gracias.

A la imprenta esta nueva versión del juego que había surgido en el sur de Europa, rápidamente se hizo popular por el continente volviendo obsoleto todo el conocimiento adquirido previamente sobre la teoría de aperturas y finales, debido a la gran movilidad de las piezas nuevas. Surgieron entonces los primeros análisis y libros contemplando las nuevas reglas de Luis Ramírez de Lucena (1497) “Repetición de amores y arte de ajedrez” Damiano “Questo Libro e da Imparare Giocare a Scacchi”(1512) Ruy López de Segura “Libro de la invención liberal y arte del juego del Axedrez” (1561) siendo este último el jugador más fuerte de la época y el primero en formalizar las reglas del enroque en un solo movimiento y la captura al paso. También surgieron otros nombres que eran patroneados en diferentes cortes, produciendo una gran variedad de manuscritos con nuevas teorías en aperturas.

PHILIDOR WILHELM STEINITZ (1º Campeón del Mundo)

En 1947, Philidor público su libro “L´analyse des échecs” discutiendo en detalle la estrategia como un todo y la importancia de la estructura de peones en el juego como un factor posicional. Su libro incluía catorce partidas y varias anotaciones ficticias del medio juego discutiendo características como peones aislados, doblados, retrasados, pasados, y la isla de peones.

Philidor fue el mejor jugador de ajedrez de su tiempo y su libro siguió siendo una obra de referencia del ajedrez moderno por más de un siglo, siendo traducido a varios idiomas, sus ideas sirvieron de base para la primera escuela de pensamiento del ajedrez, la escuela de Philidor sin embargo la escuela Italiana desarrollada por Ponziani, Lolli y Del Rio alrededor del año 1750 abogaba, en oposición a Philidor, un rápido desarrollo de las piezas y el ataque directo contra el rey adversario, dominando el desarrollo de la teoría hasta finales de la década de 1840, en el mismo periodo, surgieron en Londres y Paris las primeras cafeterías que popularizaron la práctica del juego. La Slaughter´s en Londres y el café de la Régence en Paris fueron testigos de la primera confrontación entre los mejores jugadores del periodo como Stamma, Kermeuer; y Philidor. Ya a principios del siglo XIX, surgieron los primeros establecimientos dedicados exclusivamente a la práctica del ajedrez, los clubes de ajedrez en Londres, Praga, Viena y París. Esto aumento la necesidad de formalización de las reglas, visionando la realización de torneos en las agremiaciones- a partir de 1803 los clubes comenzaron a publicar sus conjuntos de reglas.

Por la década de 1840, el centro de ajedrez europeo aún estaba en Francia, que celebró a los mejores jugadores de la época como Bourdonnais y Saint-Amat. Sin embargo después de la victoria de Staunton sobre el último, Inglaterra llegó a ser el centro mundial de ajedrez, a partir de la escuela de pensamiento inglesa. Lasa, Staunton y Jaenisch (de forma independiente) publicaron los primeros libros de reglas de ajedrez al final de este periodo, que fueron la base de las competiciones posteriores. Lasa fue co-autor de Handbuch des Schachspiels (1843), utilizado en idioma Alemán, y Staunton publico el libro Chess praxis en 1860.

Hasta aquí unos datos específicos de la entrada del ajedrez en Europa, el origen del juego moderno, las escuelas del pensamiento, la actuación de las diferentes doctrinas y cleros con el ajedrez y sobre todo los cambios que sufrió en su estructura hasta llegar a nuestros días en que el ajedrez ya estructurado ha adquirido una importancia que nadie puede dudar con un numero importantísimo de torneos (casi a diario) distribuidos por todo el mundo y las competiciones de alto nivel como la de candidatos al campeonato del mundo tanto masculino como femenino y como no el mismísimo Campeonato del mundo que tanta atracción tiene tanto entre los ajedrecistas como entre los que no son, con una cobertura tanto a nivel de prensa como de la televisión a muy alto nivel, al igual que las Olimpiadas que se celebran cada dos años con una participación numerosísima tanto en hombres como en mujeres, además debemos de añadir la paridad conseguida con el feminismo, pues hoy en día vemos participando en cualquier Open a muchas mujeres, sin olvidarnos las que están a nivel mundial o estuvieron como las hermanas Polgar, demostrando que pueden competir sin ningún problema con los jugadores de elite del ajedrez mundial.

JUAN BAUTISTA ARANZABE “MATE”

Avda. de Galicia, 96 - Telf. 986 54 21 48 - CAMBADOS

- PRODUCTOS PARA EL CAMPO- SEMILLAS

15,00 H. · Última Ronda.19,30 H. · Entrega de Premios. · Vino “Albariño”

9 de AGOSTO I.E.S. Ramón Cabanillas

www.vieitesdaporta.es

Alimentos Javimar, S.L.: Polígono Ind. El Salnés - Rúa do Pan, 12 36636 Ribadumia (Pontevedra) - Telf. 986 718 588 - Fax 986 710 775

www.javimarcorp.es • e-mail: javimar@javimarcorp.com