2 - ¡ 13

La exaltación de lo efimero

Siempre se ha dicho que el estilo es el hombre, y esta colección de "fe­rranchos" -como la titula su autor- no hace más que confirmar el aserto. Entodas las obras expuestas se aprecia el sello personal de su creador, peropor su diversidad no es nada fácil encuadrar el conjunto en cualquiera delas corrientes artísticas al uso. Una dificultad que, sin embargo, convierteesta exposición en algo singular, y por ello más interesante.

Una visión global de la muestra invita a evocar los movimientos construc­tivistas del pasado siglo, o a pensar simplemente en el llamado informalismomatérico, que navega entre la pintura y la escultura, entre lo figurativo ylo abstracto, incluso entre la artesanía y el arte. Y viene a cuento recordaraquí la vieja distinción entre los oficios del artesano y del artista: en lasobras del primero prima la utilidad sobre la belleza, y en las del segundosucede todo lo contrario.

Huelga señalar que en la obra expuesta, Xosé Luis, "Bibí", ha bus­cado ante todo la estética visual, valiéndose de diversos diseños formalesde evocación geométrica, en los que la materia es protagonista. Materiasprimordiales , como la madera, el hierro o el barro. Materias acopladas,superpuestas, ensambladas, cuyo resultado es una pintura-objeto de fuerteimpacto. Maderas erosionadas, hierros envejecidos, cerámicas con pátina...

Se comprende que el espectador desconozca la intrahistoria de cada unade esas piezas compositivas, pero puede imaginársela, porque en ello es­triba su valor añadido. En su origen, y en la mayoría de los casos, fueronutensilios, o restos de utensilios domésticos, que pasaron de la utilidad aldesuso, y de este al olvido; del que fueron rescatados para hacerlos renacercomo objetos bellos, en busca y recuperación de un tiempo perdido.

Así es como buena parte de estos "ferranchos" aportan a la muestra supequeña y humilde historia, unas veces con un inefable contenido sentimen­tal para el artista, y otras como elementos incorporados al servicio de laimagen plástica final, conseguida mediante técnicas mixtas, abstraccionesgeométricas y un juego armónico de formas y colores.

Ya queda dicho que el estilo es el hombre, y nadie mejor que el artistasabe rebuscar en el baúl de sus recuerdos -donde habita la materia de laque están hechos los sueños- para inspirar, definir y realizar su obra. Un obrapresidida aquí por la belleza de la cosas humildes, con evocaciones que vande la escultura aborigen al surrealismo o al arte "na"if", en un claro afán derescate de lo primigenio y de exaltación de lo efímero.

Armando Vázquez

o GRAN DíAAcrílico sobre pizarra. 110x90 cms.

(2003)

VACATOHAcrílico sobre tela de saco.94x81 cms.(2013)

De ferro e made'ira, coma os carros.

Ángel Calvo Ulloa

Da madeira e do ferro nace o carro, aparello básico da nosa economíadurante séculos. Dos ferros que os camiños lle gardaron aos carros nacen asesculturas de Bibí, pequenos anacos de historia rescatada do esquecemento.O carro torna home nas súas mans porque a base do seu repertorio iconográ­fico é antropocéntrica. Disque somos o que comemos. Por ende somos carro.Ferro e madeira.

As esculturas de Bibí nacen entón condicionadas polo material. Non res­ponden a unha idea preexistente, senón ao azar. Cos elementos achados, acabeza cameza a debullar usos posibles para as buxas perdidas dun muíño,para a porta vella do galiñeiro ou unha fouce que xa non cumpre o seu tra­bailo, pero que vai cumprir con outro. Anacos cargados coa memoria duntempo que ameaza con esquecerse. Do léxico que vai sobrevivir ao obxectodenominado.

Dicía Henry David Thoreau que o aburrimento non é senón outro nomeda domesticación. Por iso, ollar coma nun escuro garaxe da Rúa do Rodo Bibíconverte ferranchos en esculturas pode dar unha idea das idas e voltas doseu andar inquedo. Hoxe que a moitos lles está custando desempoar a imaxi­nación, bótanse de menos mans que convertan as casas en homes de madei­ra e ferro. Homes e mulleres construídas cos apeiros que son testemuñas doabandono do campo e da crecente vida enlatada que ofrece a cidade. DefineJohn Berger ao supervivente como alguén que sobreviviu a unha proba moidura, mais tamén unha persoa que segue a vivir cando outras desapareceronou feneceron.

Un non pode evitar recordar moitas das obras de Eugenio Granell candoatopa nas esculturas de Bibí todos eses obxectos que, lonxe da súa funciónorixinaria, volven á vida cun sorriso de vitoria. As cores vivas das cerámicas,o xeometria pura que desemboca en formas máis orgánicas e que apaga asilo cor ata chegar a unhas tonalidades que din: Terra.

Sorprende asistir ás explicacións, saber que cada peza ten a súa historiae que entre todas configuran unha nova. É un novo xeito de entendelo actocreativo, o exercicio de descompoñer para teorizar sobre a utilidade decada elemento, máis alá da natureza inútil da arte, que en verdade é o quea fai libre.

Recordo a historia dun encargo que un alcalde de Lalin l/e fixo a Laxei­ro. Encargáronl/e un cadro do Naranxo, pero trola execución da obra, 00

rexedor non l/e pareceu que o resultado valera o prezo pagado e o pintor,co orgullo ferido, devolveu os cortos e quedou coa pintura. Agora loce naUniversidade de Santiago, para máis escarnio, porque aquí todos sabemosde todo.

Por causas coma estas, boto de menos o Lalín dos tolos, o Lalín queRamón de Valenzuela escribía en O Naranxo. Ese Lalín no que moitos traba­llaban arreo porque si, pala Alagarabía, polos concertos no Manuel Rivera,polas tardes de verán na Tarabe/a. O Lalín no que apareceron figuras comoWily ou como Luis Areán -todos tolos, por suposto!-, e outros moitos queaínda vivos seguen a ser tamén tolos a dia de hoxe. Boto de menos os xo­gos na Praza das Pipas, as noites de recitais na estatua, as exposicións nasárbores do parque. De alí penderon toda a vida as obras dos que matabanas horas como Bibí, dándolle unha segunda oportunidade aos diferentes{erranchos que no seu vagar [oran aparecendo.

Se de algo podemos presumir, se nalgún momento podemos levantalacabeza ante tanta vergonza allea, é pala xente inqueda. A xente que gastao seu tempo en sacarnos un sorriso, en contarnos o que somos de diferentesxeitos. En poñernos os pes no chan dicíndonos tamén o que non somos.

Lalín non é unha vila de artistas, Lalín é unha vila de xente inqueda.Unha xente que responde ao ataque constante dos que saben de todo, dosque créndose en posesión da verdade executan accións indignas e agachantrala ignorancia as armas coas que manexar aos que venden a alma. A almade moitos é ben barata, pero a duns poucos é intocable. Por eles, polos quea conservan asi, merece a pena tolear.

VERÁNAcrílico sobre ferro. 65x67 cms.

(2013)

INVERNOMadeira e ferro. 4Bx55 cms.(2013)

PRIMAVEIRAAcrílico sobre ferro e madeira. 56x74 cms.(2013)

S/TAcrílico sobre madeira. 44x147 cms.

(2003)

5/TAcrílico sobre madeira. 86,5x39 cms.(2003)

ORNITORRINCOAcrílico sobre madeira e ferro. 75,5x40 cms.(2003)

MORRIÑAAcrílico sobre madeira e ferro. 39,5x123 cms.

(2012)

DEMOMadeira e ferro. 18x62 cms.(2012)

XUIZMadeira e ferro. 41x57 cms.(2013)

MATERMadeira e ferro. 32x49 cms.

(2010)

GARDAMadeira e ferro. 32x49 cms.(2010)

PARELLAMadeira e ferro. 22x58 cms.

(2012)

RECORDOS-2Acrílico sobre cerámica. Madeira e ferro. 44x78 cms.(2011 )

RECORDOS-1Acrílico sobre cerámica. Madeira e ferro. 70x31 cms.

(2011)

RECORDOS.3Acrílico sobre cerámica. Madeira e ferro. 81x48 cms.

(2011)

RECORDOS·4Acrílico sobre cerámica. Madeira e ferro.28x8? cms.(2011 )

FAISE LEÑAMadeira e ferro.

25X61 cms.(2012)

PROFETAMadeira e ferro. 15x61 cms.

(2012)

OLlVIAAcrílico sobre madeira e ferro. 38x123 cms.(2012)

OUTONOMadeira e ferro. 19x71 cms.

(2012)

ROMEO E XULlETAMadeira e ferro. 31x82 cms.(2012)

FERRANCHOS de Bibi*

Ferros consumíndose na humidade do aireComa en ácidos potentes se disipa un corpo

Como o planeta se rozaEn todas as partes sólidas e líquidas

Coa súa propia atmosfera

A atmosfera que éo ceo de polo día

o ceo para o que miraba a xenteA xente da casa

E sabíaQue tempo virá mañá

Se poderemos botar o milloCavar o monte

Ou se tomarei o día por meuDía dos apeiros

Para que o ferreiro faga co ferroDuro pero dócilO contrario do que fai o tempo en desuso e o labrador en activoQue desgastan

O ferreiro traballa como a clara de ovo no viñoAfinando, facendo a peza transparente, coma o cristalPeza útil

Ou o artistaQue dá a metáforaA parábola que aclaraQue serve para resucitar o ferro traballadoQue traballouEn corpo e almaPero agora a alma é de teatro, non de traballo(Que teatro fariamos nós, no noso apoxeo de resucitados?)

Cada ferrancho desocupado do traballo,Cada ferranchada só ocupada en chamar a atenciónNo espectáculo da memoria e o do teatro(Escollo coma en area, o ouro; dúas trasformaciós calquera: Unhapunta é un brazo, unha rella é unha cara)

Todo isto no ceo do artista coa obra creadaE no purgatorio da exposición

* *

FerranchosSon os ferros e pezas en desusoDa Casa de Lula e de Lías de BermésEscollo unha palabra, rellas

Escollo unha palabra, buxasDo muíño de Abeledo de Belpellós de VilariñoPara a arqueoloxía e a resurrección

Lalín 2 de agosto de 2013Celso Fernández Sanmartín

Exposicións:

• Exposición en Vacabú. Lugo

• Exposición na Galería Copacabana. Lalin

• Cartel "Festa da Carne ó Caldeiro" de Dozón

• Exposición ARTISTAS DE DEZA. Castelo de Soutomaior

• Exposición Colectiva Benéfica ASPADEZA 2007

• Homenaxe a "Willy". Agolada.

• EmporArt. Lalin 2013

• XI Bienal "Pintor Laxeiro"

José Luis Abeledo "Bibí" no seu taller

· ..

- .

Museo "Ramón Ma Aller". lalíndo 9 ao 30 de ~gosto de 2013

r

-Museo "Ramón MaAller" .