fengsla

hilde k. kvalvaag

Hjarteklapp. Ungdomsroman. Samlaget 2004

Nattsommarfugl. Ungdomsroman. Samlaget 2005

Skagerrak. Roman. Samlaget 2008, 2009

Nynorsk barnelitteraturpris for Hjarteklapp

Kulturdepartementets litteraturpris for beste

barne- og ungdomsbok for Nattsommarfugl

Guro Sandsdalens litteraturpris for Nattsommarfugl

Samlagsprisen 2010

2

Fengsla ferdig.qxd:Mordet 27-08-10 08:29 Side 2

Hilde K. Kvalvaag

Fengsla

Roman

SamlagetOslo 2010

3


© 2010 Det Norske Samlaget

www.samlaget.no

omslag: Ellen Lindeberg | exil design

førtrykk: Samlaget

skrift: Minion 11,5⁄14

papir: 90 g Munken Print Cream 1.5

trykkeri: AIT Otta AS

Printed in Norway

isbn 978-82-521-7426-7

4


Det er tre ting att etter henne. Det eine er ei av teikning-ane, ei av dei som ikkje blei ferdige. Det er av ein valp.Det rare var at ho teikna valpen nedanfrå, byrja medbeina og halen. Ho blei aldri ferdig med hovudet. Hun-den har berre eitt øyre og eitt auge. Det andre er gipshun-den. Den står på nattbordet mitt med hovudet vendt påskrå inn mot puta. Eg våger ikkje å røre den. Eg synest ateg kan sjå noko fælt i auga til gipshunden. Som om denveit. Men eg skjønar at det ikkje er sant. Den er aldelesdød. Den tredje tingen er genseren som mamma strikka,i gammalt rosemønster. Mamma skulle nok ønskje atMai hadde hatt den på seg då ho drog. I staden heng denpå stolen med det eine ermet bøygd, som om det ligg atteit minne etter Mai der inne i ermet.

Eg skulle ha trudd på henne. Ho sa så mange fine tingtil alle. Eg tenkte at dersom du seier fine ting til alle, erdei til slutt ingenting verde. Det tenker eg ikkje lenger. Egtenker at ein skal seie så mykje fint som mogleg, til alleein møter, før det er for seint.

Det er mange måtar å snakke sant.


1. Eg heldt på å slå Ane Mo. Ein kort augneblink truddeeg at eg kunne slå henne. Seks hundre meter hadde visprunge, det var to hundre meter att. Eg prøvde åspringe med lange steg. Publikum heia på tribunen,dei få som var der. Det lukta varme pølser. Eg haddetatt innpå Ane Mo. Kvart av stega mine var litt lengreenn Ane Mo sine, og brått var eg ikkje trøytt, alt egtenkte, var at eg ville forbi den dinglande hestehalenhennar. Synet av hestehalen som slo som ein pisk påskuldrene hennar, gjorde meg sint. No tok eg innpå,det kunne vere fem meter mellom oss, så fire. Lukta avdei varme pølsene frå kiosken inne på stadion gjordemeg svolten, Ane Mo var våt på ryggen, nakken underhestehalen var raud og sveitt, og det var tre metermellom oss. Hadde ho sprokke? Eg var nesten oppe påsida i det ho snudde seg og såg meg inn i auga, og såskifta ho takt. Ane Mo sette inn eit gir som eg ikkjehadde, og drog ifrå. Dei siste hundre metrane inn motmål hadde eg ikkje ein sjanse. Etterpå kasta eg opp pådoen i garderoben. Eg hang over doringen og kjendemeg som det mest einsame mennesket i universet.

Dagen etter stod vi på stasjonen og venta på Mai.Det var ein søndag i august. Mai skulle komme med

7


ettermiddagstoget. Mai var her snart, og på stasjonenlukta det roser og jasmin, ei tung lukt frå blomar somsnart ville falle saman og visne. Hjartet mitt slo litt forfort, lik ei nervøs klokke innestengd i brystet. Eg varfylt opp med den dumpe kjensla av at sommaren varslutt, og den pinlege angsten eg aldri delte med nokon,over å bli eit år eldre. Eg syntest at eg var gammal nokno. Nesten seksten år. Og no skulle fridom bli erstattaav pugging og mellomdistanseløp som nesten tok livetav meg. Eg skulle springe gjennom hausten, og Maiskulle vere innanfor veggane våre. Eg var ikkje lengerkvalm, men eg var framleis sint. Eg ville slå Ane Mo.

Toget skulle vere her om tre minutt. Eitt hundre ogåtti hjarteslag. Eg hadde seks i naturfag. Det var sliketing eg visste. Hjartet mitt slo forresten seinare ennandres hjarte. Det var fordi eg trena så mykje. Utan ateg hadde blitt spurt, hadde mamma bestemt at Maiskulle få bu hjå oss. Mai var dotter av mammas søster.– Familie, sa mamma, som om det var eit hemmelegkodeord. Og no gjekk mor mi i sirklar rundt på stasjo-nen, såg opp på stasjonsklokka, retta på håret. Mammavar kledd i sommarkjole og høge hælar. Ho pynta segmeir etter at ho blei skilt. Som om lykka brått skullelande rett framfor føtene hennar, og då måtte ho vereførebudd.

– Kor lenge skal ho bli? spurde eg då mamma varnær nok til å bli snakka til.

Mamma svara ikkje, ho berre såg på meg med detblikket som hadde eit anna blikk innanfor som sa at egburde vere meir generøs. Eg tenkte på Mai og alt rotet

8


ho hadde laga i fjor sommar. Ho hadde halde på medto gutar på éin gong. Mai var, om eg skal vere ærleg, eihore. Ein slik type der det å ligge med nokon er detsame som å seie hei. Men om eg hadde sagt sanninga tilhenne, at ho er den største hora eg kjenner, hadde hosikkert byrja å gråte.

Stasjonsklokka viste 16.03. Vi høyrde toget før vi sågdet, suset frå skjenegangen likna elvebrus. Så dukkaden raude metallklumpen opp, som eit tungt dyr langsskjenegangen, gleid inn med prusting og kvining ogutydelege menneske bak vindaugsglasa. Vi såg skuggenav Mai gjennom døropninga i togvogna, og så steig honed på perrongen, snubla nesten framover med sekkensom stakk opp over hovudet og tok overbalanse på dentynne kroppen. Ho hadde trong bukse og ein singletlimt til kroppen. Øyredobbane hennar svinga som i einslags optimisme, men eg kunne sjå at ho hadde gråte,for ho hadde svarte render under auga. Ho gjekk saktemot oss over perronggolvet i basketsko med kamufla-sjemønster. Eg såg gjennom den skitne ruta til vente-rommet, der det var linoleum med svarte merke etterkubba sigarettar, og brått skjemdest eg over stasjonen.Men eg lest som ingenting, vi lest som ingenting alletre. Vi stod der og smilte åndssvakt og sjenert og sa heii kor. Så var det Mai som tok eit skritt fram. Klemdeførst mamma, så meg. Kinnet hennar lukta parfyme,og eg kunne kjenne varmen frå det då ho la det inntilmitt eit kort sekund.

– Velkommen, sa mamma, som om Mai var ein for-nem gjest.

9


– Herregud, sa eg, – «Velkommen,» og eg hermaetter henne, og då lo Mai, litt håst og kråkeaktig, einmeir vaksen latter enn eg hugsa.

– Kom, sa mamma. – La oss skunde oss heim.– Du får rommet til Morten.– Takk, sa Mai då. – Takk. Så eg skal sove i Morten si

seng.Ho lyste opp i eit augneblinkssmil, før ansiktet la

seg tilbake i ein sørgjepositur ho ikkje eingong prøvdeå skjule.


2. Mor mi og eg budde aleine no. På visse tider av døg-net sykla det forbi ein mann i gul refleksjakke, og håretsom ein skjerm ut bak. Denne mannen i gult var farmin på veg til skift på fabrikken. I byrjinga tenkte eg athan såg trist ut, at det verka som om det var tungt forhan å løfte handa når han passerte huset der han haddebudd i atten år. Men no smilte han og var rak i ryggen.Det var nok fordi han hadde fått seg dame. Det gjekk eirett line frå den nye dama som låg i senga hans ogskreva, til det fornøgde ansiktet. Morten, storebrormin, kalla den nye dama hans for russaren. Det varfordi ho hadde så mykje sminke i det kvite trynet sitt.Morten og eg rakka ned på russaren, kroppsdel forkroppsdel. Ho hadde kne som ein halt sau, sa Morten,og naseborer som fuglereir. Det gjekk nesten ikkje an åsjå skilnad på framme og bak på henne, for ho var såflatbrysta. Men pappa sykla smilande forbi. Ofte røyktehan mens han sykla. Då hang sigaretten i munnvikahans og vippa. Om det ikkje var for sigaretten, mis-tenkte eg at han ville ha plystra, og det ville ikkje veretil å bere. Før pappa flytta, sa han noko til meg som egofte tenkte på. – Ikkje lyg for deg sjølv, av og til må einlyge for andre, men lyg aldri for deg sjølv. Han hadde på

11


seg refleksjakka då han sa det. Det var ein av dei tingasom fekk det til å breste for mamma. Ho tolte ikkje denjakka. Nokre gonger besøkte eg pappa utan at mammavisste det, då åt vi fersken rett frå hermetikkboksen oggjekk med jakke inne. Men eg tenkte ikkje så mykje påpappa. Berre av og til, når eg stod og såg ut mot detgule lyset frå fyret, tenkte eg på alle gongene vi var ibåten, og det var berre oss og slimete små fiskar som vidrog opp og eg skar hovudet av. Så kasta eg hovudamed dei stirande auga i vatnet. Det sa plopp, og så sokkdei. Eg måtte lære meg å bli herda, sa pappa. Men hanvar jo ikkje her lenger. I staden skulle vi få Mai. Hoskulle inn i denne avblomstra familien som ein om -plassert hund der eigaren hadde fått allergi.


fengsla

Documents