DISSERTATIO,

CENSURΛ ACTIONUMRATiONE

PERSONS AGENTJS,QUAM,

CONSENS. AMPHSS. FACULT. PHILOS.IN REGIA ACAD. UPSAL.

SUB MODERAMINE

MAG JOH. PETRISLEINCOUR,

Moral. Et Polit. Profes?. Reg. Et Ordin.PRO GRADU,

PUBLICΜ DISQjflSITIONI OFFERTStipendiarius Nesselianus

ANDREAS NESSELIUS,VES TMA Ν Ν U

IN AUDIT. GUSTAVIANG DIE III JUNIIANN! MDCCLXVIL

Η A. M. S.

UPSALIJ.Litteris JOHAN EDMAN t Reg. Acad, Tyrogr.

§· Ι·mnes qvemadmodurn genfes genera*im fpedata^qvarum felicitas nutan-ribus fatisaccefferit propius, dispa¬ri mods srfgurgitant fe in flagifia:Aliae per fummum facinus juftihoneftiqve limites cito ct indau-fe franliiiunr, ac proinde pr^cipi-ti curfu gregatlm veluti iliecebris

—- corruptelarum fefe irretientes lon-gt · turpiflimfSj pernitiem fibi brevi niachinantur: Aliselongius ab interifu fuo abfunt, ac , tanqvam nos pri¬ma in setatula Iac nntricis fugimus, toxicum lenrum actabidum b?bunt, nuliius fere confcii rnali, usqve dumgradatim, a redo in vitla, a viriis in irren^ibiles laby-rinthos ac ca?ca perveniunt prcecipltia; ilc etiarn compa-rati funt bom^nes in una eaderoqve rep blica vitamdegenfes. Magna eorum pars, qvod dolernus, flediturin de-vium iter ; ita tamen,ut alier, altero , longius, qvos virtusconft tuit, rransgrediafur terminos. Fieri efiam baud sliterneqvit in itatu,qvem fecuritas conglutinata concordia fin-χί£. Ibi inclinarionutln, morum ofHciorurriqve differentia,tnembra inter, eft lo? ge maxima Munera publica, omnis-qve generis artes vidum et amidum compsrandi, di-

vcr-

#)*(■*verfa funt indole, diverfamqvé poilulant agrndi prom-iitu iinern, Clavum en m imperii tenenti o>u; eit vi»ris, qvi, (incerum purifTimumqve bGni publici amoremomni tenipore ipirantes, femper vigiles fint3foliiciil fena¬per et imenti, qvo facra patriae jura integra conitentet incorrupta; qvo leges falubriores fanciantur , fanci-tse vero teétie, inviolatie, florentes omni tempore vi-geant. Sicqve iolatia et perfugiurn inopi probitasnon defiderat fru fira,, nec frena veriuCöe ifti nocendllibidini, rectum negligenti orriinem , Γιne frudlu injici-untur exoptato. AHa etiam danrur vitx genera ac neg -oiia, ad qvee peragenda, respublica , fl felix permane-bit, magno ftipata bit hominumchoro. Nihil enim iilore-ge egentius, nihiS regno iniirmius et enervatius eiTe poteit , in qvo cives pieriqve honores muneraqve snhe-bnt publica; at artes manu exercendas non iölunri vi-ieset abjeétasliabentjfedetiam agriculfur£e,préeceteris per-neffariae, alijsqve inilimtis fuum non cotfftituunt pretium.Hsc, qvamvis ab omni elegantia abhorrere dicant etinier aries illiberales ac fordidas referanr, funt tamencerte talta, qvorum ope non tantum cpmmodam civestranfire poflunt vifam, adeo ut illis fi^etant, qvte ad a-ptam decoramqve vita: fuftentationem plurimum condu-cuntj ied etiam res qvoqve,con)munem utlliiatem conti-nentes, egrefcia inde capiant incrementa, ut adiint ea,fjné qvibus finis, publica nempe et huic innixa, fingu-lorum ialns,vix ac ne vix qvidem obtineri poteft. Qvac-iibet jgitur rerpublica complexu fuo varias continet per-fonas, certis negotiis prieficiendas, qvse univerfae aciingui® illis, ad qvce natura eos genuit er ma^i/iratusiraperans conilituit diiiribuitqve, ofbciis paratifnmi per-fungantur. Verum enim vero^ ut e qvovis ligno nonfingitur Mercurius> ita optima qvseiibef respublica ina-jfniter gloriatur, fe ejusrnodi poffe producqrc cives,

A 2 qvj

$ ) 4 ( Φ

qvi finguft vere eifent Catones. vfrtutum imagfnem mö-ribus fuis femper expreiTuri. Inveteratis fciilcet et pe-ftiferls vitiis multi mortalium laborant, et nobilis illa vir-tutls excercitatio, qva optimus qvisqve fecuram felicem*ve traducere poffit vliam, ita ufu et confvetudine qvö-rundam efl fublata, ut ejus umbrarn ac veftigium vixretineantj poitqvam ipfa fligkia et infanabilis fere con-fvetudo errandi dornictlium fibi exfiruxit in pedore illorum, id omne rejlciunf,qvorl curn opinionibus, lemel a-nimo coneeptis, pugnare videatur. Hasc tamen peccan-dilues,qvoe mentem nonnuilorum rnortaliurn totam q van-tam oceupat , tolerabilior fåne efiet, ii in deliciis at-qve In amoribus apud illos tantum baberetur, qvoröm a-anlmi ob duram et agrcli/em vivendi ratlonem, (apien-tia nulla atqve dodrinis funt imbuti. Qvemadnodum a-gricolis non aegre ferunt, fl agri, qvi iemper qvievere,et loca paluitra, virgultis inuiilibus, dumis ac veprecu-lis, aliaqve, qva inculta veftiuntur fterilitate oöfita,m\ nifi curn fpinis gramen proferantj fi vero adbduoperflringantur aratro et fiudiofe colantur, ex illls luxu-riem largae meilis ad fe rediturarn opinantur, iftumqvetiberiorem fetun, taoqvam mercedem adiiduitatis mol^e·ftitfve redfe exfpeéi/aot operarii, Sic mitlorem blandi-oremqve commererur cenfuram honio inficerae plebis,cul oec f a Hduftria aborumqve inilitufone data fuitoccafio aptas contexendi haben2S> qvibus Jibldinem pru·denter compefcere valeat, nec ea omnia, q\x honefta-ti repugnanc , continuo refpuat , rejiriat et averferur;qvam optimus qvisqve ab illis merito expofcir, qvibuslonge beatsor fuit fors et fuo rnarte perpoliendi fe i·pfos, et llmpidiiiimis fapientum virorum fontibus fuoshortulos irrigandi. Ex hifce aliisqve diverfis conditio-nibus, qvarum nonnuHas delinea^e nobis animus fcft,eruere licet, ratlonem perfoiwutA in jufta mcrum cen-

Φ ) 5 ( &fura effe habewlam ;aeproinrfe nemo dubitaverit, qvin,Gompluribus hominum ad idem ia&um concunentibus,fi aifcio legibus et «qvirati non jruerit congruens, cul-pa magis derivétur in illos, qvos vinculum focietatis elpropinqvitat s, cognirio rerum , irunus, getas, dignitasvel ad probe faciejirlum ftirnulare et excirare debutenfent, vei a neqviter agendo abhorrendom monuifienf >qvam in eos,qvi follicifationibus et rationibiis hifce pio*ventibus carent, eandem vero adgrediuntur aélionem»

§. II.Si vel tinta qvisqvarn adornatus tfTet fapientia,

qvantam mortalium conditio permitteret, 11 natura acInduftrfa adefTe poflet;de fingulis tan en cauflis nec oonperfonarum agentium conditionibus, qvx, ad bonas ma*hsqve a&iones co>currunt, examen omnibus numerifabfolutum minime inftituere valet. Qyis enim tam DI-vinis pollet dotibus , ut latebras et recefius in anirnishominum, qvod foli Deo competir, perfcrutari, ef adkiymere infernos, qvi Jn foro Divino haud mediocrifer admores bene maleqve compofitos eonducunt, diiigeiferinveiiigare et mdagare poterit ? Potius enim interdumipfum propofitum et aftus interiores tam deteftabilesfunt , cum pro fupremo tribunal! cum aliqvo agitur ,ut atrociffimum maleficium jure fjt reputandum. Hö¬rni ies vero, etiam qvi in rebus judicandis fint maximefpe&ati et cognitl, deliéla punienda ut plurimum eate-nus eonfideranf, qvatenus e fgrybs exterioribus innote-fcunt, et illud pa&um,qvo civilas primum coaluk , qvo-qve poftea fubiiftet, irritum faciunt , ipfam vero caus-fam radicemqve maieficii, et ad qvem fcopum fpefl/et,haud raro ignorant. Hinc cnonemus , nen cmnia vitia,erpansntia a conditione perfonarum agentium et e qvibus-liqet momentis, ad difciplinam ju/ti reéliqve Ppe&antl-Jms, nobis deiineanda iumfffej ied q v adsm tantum eo-

A 3 tum

$ ) 6 { &

ram, qv«e faspius erumpunt , inter nos latlus vaganturet inveterafcunt, qvaeqve , Γι cito non coerceaatur,ipfam feliritatis noÖrse compagem diiTolvunt fere ac de-ftruunt. Id genus multa repemmtur, qvorum minimumnon eft, attentionem, focietaiis et cognationis vinculoaffigsndam, negligere. Et qvamvis patrocinsa vitiis nun-qvam qvaeramus, neqve eadem, ulia fuh fpecie probita-tli, in vireutum concilitim adducamus j nGn poiTumustamen non affirmare, munieipem, qvi damnum cui-dam noftrum infert, mulio turpius transgredi juftos le-gum cancellos, qvam ii idem fecerit alienigena, Etnominem incredibili habendi cupidine fcatentem, fsne-brem rem immodice exercendo aut in tofaro remcqra-blicam aut inprobamegeftatem, eui ejusdem civjratis juseft, fcelusgraviuscommittere conftat, cfam Ci advena apudgentes, nulio fecum fpeciali vincuio conjunélas, eundem ni-mium qvaeftum fecerit et ufuram, qvibus patriee fuse,ingravefcente inopia attenuatae reiqve domi anguftse a-liqva ex parte opitularl et fubvenire tentatj fic muitiexiftimant eum eo minus magnopere cuipandum, qvo pro-babilius videtur, eum juce graflari n.on iraude, neqveillas violare leges , qvibus Conditor rerum animos ho-minum omnes voluii catenajos» Qvod ad ipfam remattinet , ipfum fummum Numen in auguftiilimis iliisfapientise ;thesaurls iilorum hane non improbst mentem,ii inträ juftos limites contineatm*: Fratri tuo, inqvit·,ne fenerato pecuniam : ne viétum, ne rem, ullam, qvcefeneretur. JExrraneo fenerato: at fratri tuo ne fenerato jut tibi lova omnia tua negotia b^ne fortuner,in terra,qvam vadis ocupatum. Deut. 23: 19,20 Guilibet ta¬meη patet , haec omnia eo vaiere, ut partim diftin-gvamus inter ifta et haec rempora, adeo ut, qvte ingente Dei vetita fuere,nunc etiam generatim non fintprohibica ; partim ufuram illicitam non effe, niii com.

mer

Mxu åfc-

η Sfr*- il AjU CIAA-Ukf flult/ftam#, furuby Q) βh%n* rn*yir*i£- UiAlttcrvu&wiy fhr^uÅn*, Λ»ώ/ν J&suLc M·ψ(/*ν\ fl ,4x^^tryt(yvu f ILrrUot^.; ' ~~(XU^irUl/ 5ώ, ^yVl-U^mn^^y \ψτ^*1*+1 . Jr, *Jnu», er^, eA ^^

... ,AAJJ /%*»✓* veJ-h**c/ ΟΧ^/μ™™^ / ν ,«&*■*. -fvr··^;•'ÄÄÄ

tLAyvoj tn ιίΑΛΙΟΛ** Jcx££>\^ φ ■

yu) iÅk 'JyyjMi JVii^^U)2ICvxb>^/J.yt.J

■Slå.

"7 r --y , , y „ /

{^bjXictau/ c&h*/l6*J /cmtvy eJ ./aiywvL. ^c+fjt/taxjw ju-UMJM-wijLtty φφθ-^y^cOl^ uyuf nL^tZ>itxJLf $*UjjC*UwmAshf äX+iUauJ beu+y jo^n/e^y U cZr-iC^^y tvx-Λ 'f '*^' ΛJtUl·*- /swd>*j: 44ML ZéCT^if ^h^U^rnJL^atsyU, ΛΙΑ/Α.'-^ J» U/ttitOvélwä>HJ, «. au^o-mctWM,^ · mj^u'm*K^,'

, ΛΤν', .^' •"'^f^r·'/'» ^y-^,y&vltuv ■eZjZ^Oa^y rKJif-L+n& ttisvtcd-e^u^iZh, ' " / '/

tV

S) μ. τ.CVrn iftufår rrvc/n ' &νϋ\V&yt> 9\t luJ 1/177

A^n £uC-CétS %/OrV»^C/ cLcéfi>^*_ Ju /T~iA£r-yT7^cy\i^C-p^yf Λ^-CJJ?c^z.^u-yx^i' ibt/rtj yi^uoryj, ψ/Α/^ -rutm '^äWjdl-rrUJut· tiofyCk^ y-zCntr^ &4{c(-r^ f c^us' ttuW a2 (bukJfr cftyr\*y ■η«ά*Λ&ί-'^ *yrU c^wfrrO\ d*ri&u/-u**j \Qfyttvy rriJlJJnurvM*(£ct

Φ ) 7 (mércium infbituator, et υΠι ram qvis fsciat IniqviifimOfer.ore. Pur t ntes, qvi ad fines .ir.atrfrrobii ulfimos omnes res fras exigunr, rfficia er pktatis obfeqvia a Jibe-ris fuis non exfpe&ant folun , féd etiam poftulant. Na¬rr igitur niifero errore huc illuc eircumaéli ae velu-tl fludlusntes, Γι indomitse animi cupiditares ad rr.&Iapären tibus etlam inferenda eos peliicianf , pcenäm fuhkedupli longeqve graviorem eo, qvi q vi dem eadem ad-gfcffLS facinors , tamen cognsiione q vadarn ei fingula-ri, qvo vis ipfius naturse parent s et progeniem vinxif,vircu.=o, rralis invehendis cfepftere baud permovetur.In primis circa conliderafionem iiatus et conditionis a-gentis,atiendendum eit,an qvis ex anirrd ferocia et pravaeemulatione, vel faftu et inajori pravkaie in transverfumagatur ; an qvis maturiori confiiio ef fponte, anabaliisinrtigatus, ex imbeciiiitate coanmörioniirn, animi seftu,ignorantia , metu , jufto , ut dicitur, dolore crisnen com-rniferit j an primus, an aliorum exernploj ;feme! an fae-pius deiiqverit; an qvis officli fui partes deferar in iss ca~éibus, ubi reipublicse (alus rrax mé periciitaiur: fic iindies In ftatione nfedlita verit, fomnuixtave bbi obreperepadus fuerit, fkpe meretur ultimum fypliciurn 5 licet ejusnegiigentia videatur leviffima, tamen Esse perniciofts-fimam aliqvando reipublicse minatur ruinam.

§. III.Semina virrutum et prima redle agendi principia ,

licet in multis non ferrper eluceant, ulli mortalium de-negare velie, i dem eilef, ac vi rum litterarum gloria flo-rentiiTinum, qvi grato fopore artus langvidos inter per-ficiendum nihil doélrince fuse expromit, hominem impe-ritum rerumqve omnium rudem appellare. Eft noblsnämqve, antiqvi ut verbis utar Philofophi, qvsedarn nonfcripla, ftd nata Iex , qvam non didicimus, verum exnaiura ipfa arripyimus, haufimut, expreflimus, ad qvara

DQB

❖ ) 8 ( Φηοτ*οΛi, fe·! fiftLnon inilituti ,fefliinbutifumiu. Verumenim vero tanta omnino vis, tantumqve mamenturn politumcft in infticutione et litteriSjUtjhifce abfentibus^otesanatu-ra datae non poiTjfcat non, aut deceptae vokiptatum blanditiisabsqve illarum ope facile fuffocari, aut, ubi vim fuarnpericlitentur ifte, in fyrtes offendere et fcopulos, nul-la fua fugiendos induftria, conje&ura nuila. Inilitutioet ftudia e'egantiora excitant naturalis bonitatis fcintil-las» easqve non riiodo provehunt, fed et proveftas etlaudabili ind-jftria crefcentes multo politiores reddunt etmcliores, juxu iliud Horatii:

Doftrina - - vim promovet infitam ,Reftiqve cultus peftora roborant.

Hiic qvisqve facile animadvertit artium fcientiarumqvecultores atqve in primis eruditos, qvibus benignior forsfuit, litteris, tunditus deguftatis, edifcere, qvantus fitIn virtute fplendor et gloria, qvanta in Titiis deformitas,In veritatibus inveftigandis inqve officiis fuis finguiis fer-vandis palmam imperitae ac rudi mulfitudinl ionge am-pliorem praeripere oportere. Et accufandos omnäno efieeo magis illorurn malefaciendi conatus putamus, qvt,qvam potiffimum capeffent probitatis viam edofti, adju-mentis fufifjlti, generofts difciplinij exornatl,Iarigvefcunttamen, et ioglorio eonfenefcere vitio malunt, qvam cal-cando virtutis veftigla, mulcere animoi et faturare in-nocentium obleftationem voluptatum fvaviflimo iilo fapi-entiae paftu. Dantur apud hifpidos praecipue et agreftes homi-n«s virla feredomeitica,faftum loqvor, odium,invidiam,ca-villandifcacoéthe/·, nullam ii ve inrebus habendis,(tveiisdemrefte fruendis temperantiam. Hsec vero mala , fiad amici-tiam eruditorum adrepant, et plus damni toti inferuntreipublicse, et mijorem merentur reprehentionem: qvam-vls hl rerum periti, Theramenis cothurnum induendoh«ud raro in foro humano ejusmodi fafta tanqvam in-

no-

* # ): 9 ( φ

nöcua phaleris qvibuscurrqve exormnda curent, Ecqveiubrepfis virtuti purpuris, ilii lacinias fraudulenias selin-ere non dubitent.

§. IV.Confilium et fibl et maxime reipubllese inimicum

cap^unt illi, qvi publicis in officiis eligcndis prudentinon uö fucrint ratione; qvi conniventibus veluti oculiset minus accurata clreumfpedbione penftaverint fuamerita; qvi non confideraverint ingenii dofes, affedbus,inclinationes aliasqve animi propenfiones, exqvibiis uni-cuiqve de habiliute fus, graviane , an ievia obeundafint negotia. . judicandum cenfeo. Qvi vero, negiedbishifce abisqve confiderationibus, ad rem fpedbaniibus, ad-petunft munera publica, non ut officium fuum dem a ii da¬tum rite exfeqvantur , ted fuam tantum aucupentur u-tiiitatem ; aliigant fe prse aiiis graviori crimini, fi delira-verint. Et fane iibfc non pofiunt non fledbi in devia;nam favör et iargitlo, qvibus tnunus funt adepti impe-riiunt, qvo minus res fuas redbe agant. Prudentem igi-tur rnunerum publicorum diftributionem , vduti magnumiliud virtutis exercendce illicium ac nimium qvamtumtotsus regni, conibanti talo in poiberum permanfuri, fir-mitatis indicium, diligentiifime eiTe obiervandam, faci·le adducor ,ut credam At ubtnsm gentium rnodum huncfaiubrem , munera in idoneos erogandi, fartum te dbumqvefemper fuilinent et tuentur morrales l in unsqvaqve re-publica , munera qvi arr-biunt publica ru la re alia commen·däri debent, qvam dodbrina, moribus etnaturali ingenii dex-teritate.Ci vitatum miferia et urbium cada vera dilucide feiban-tur bobus fepe impofitas fuiffe clitellas, et rei um omnis ae-νί ufus edocet maxirne, nuilum fuiiTe tam gr ave fandbum-qve inter bomines negotium, qvod ron aliqvando ar-tibus qvibus cumqve etapertis et clandeibinis delatum Et adeos, qvi inepti iuere, morum corruptores et reipubli-

B cae

& ) ΪΟ ( $ea; deniqve perditores. Neqvlcqvam qvidem inter ho-mines exipedtanduin eit, ut Safurnia regna adhuc fupe^/eiTent, et illa in cerebro Platonis felix respublicainitiiui poiTetj de eo tamen nobis gratulamur, qvod be-nigniffirnurn Numen largiatur principes aliosqve proce-res, al qvorum erninentiflimarurn virtutum in fublimipo(ita exemplaria cetera civitatis multitudo fuos corn-ponere poilit mores. Id vero audendum exiftimamus,licet vei optima fuerint inftituta 3 ac obices ponantur fu-perbise stqve humance vanifati, plurimiqve» confortioneomnium vitiorum fpreta, ad folam laudem ita adipirent,ut irritamentum malorum omni nifu evifare conentur;qvod alii tamen nihilominus munere et honore admo-ducn aniphricati, vel defediu probifatis morum , vei de-ferendo officium fuum et munus, rempublicam labefadta-re 3C corrumpere reiigioni non hnt habituri. Data eitnobis religio ineffabiii laude digna, cujus et Auétor,furrsmus nempe Arbiter Deus, ut illam redte amplexu·ri fimus, qvosdam conftituit, οίτινεε, ut apoftolus ad Ti-snotheum ierlpfit, ικανό) έσονται v&j ετεξουσ $iåot£ai, Ho«rum eit» non tantum falutis viam commonftrare aiiis,fed et ita fe ipfos tanqvam antebgnanos moderari eltenipsrare , ut ab illis, qvje impla, inhoneita et abfur-da aut funt aui videri poiTunt, in prirois abitineant, omniaqve ad meliorern vitae inftitutionem apta et accom-modata proferant, Omnes vero hulc tantarum curarumoneri ferendo pares noftra non proferunt tempora- Utenim hoc munus honorihcum eit, ita et grave, eaqveibi oceurrunt agenda,qvse non tanturn judicandi reqvi-runt folertiam , fed et veram anifni probitatem et con-itantiam. Qys virtutes qvidem omr.ibus „ maxime tameniis funt neceflariae; nam ab bis exemplum peiunt alii etad virtutem excitantur. Aiias,

Vidla jacet pietas, et virgo csede madentesUltima coeleiium terras Aftraea relinqvit.

Sunt

■'# ) II ( &Surt tamen fnter nos, qvos tnagncpére laudamus 5 qvinulias ignorant!® fyrtes extimefcunt, de ocelfo seter-nse feiicitatis nexu iia certiatqve infåituti, ur eximia pol-leant virtuteetfcientia etfumma dexteritate, ceterorum a-nimis pietatis praceptainftiilandi: fatis gnars Deum mentesillorum maxiroe adfpicerc et poftulare, ut illis, qva pr®ceteris oiortalibus enitere debent, plefas prsecipue, u-na cum reliqvis virtutibus rnagnopere iit cordi. Brevi-ter, vere funt tales, in qvibus nullus fere iit reprehen-fioni locus. Et cum hi fmgulas, qv® iacrum doélo-rem crnant dotes,apud fe pulcherrimo veluii nexu co-pulatas habent, non pofiont non illis, qvi ab ore pen-dent, magno eiTe ufui, nec ron fimul ab eme? data vi¬ta remotiilimos , tot fuis laudandis exemplis ad imitan-dum propofitls, in rreliorem excitare frugem. Magnanimirum exemplorum etiann apud improbos eft virtus, etqverr admodum, qvi in fole ambulant, eriarrifi eam ob cauiiafnid non faciunt, ut colorentur , colorantur tan en : 3taheri vix poteft , qvin is, qvi cum fapienjtibus vitseqvecorredae viris confvetudines jungit, aliqam fapientiamet pr®claram morum caftiratem iibi ccmparet; faltemperfonam probl hominls induere conetur. Sed qviqvidhi adficant, deftruunt illi ac convellunt, qvi pietatemnomine pallioqve pr® fe ferunt, munus fuun» in popu¬läre artificium convertentes. Et Γι ejusmodi do&oresunqvarn exiftunt, nefrofua fide fpondeat, qvin illis con-tingere foleat, ur, dum qvalitercurnqve aliorurn animisde vera vit® via erudiendis uniee vacant, aut nullamaut minirram fu® mentis ac vcluntatis babrant rationem,iilamqve veluti obfutefcere patiantur, Fx qvo fit, utpietstis igniculoSj qvos in animis auditorum adhorta·tiunculis accendunt ,ipfi exftingvant, et qvid exftrudumiit, perverfa fua vivendi ratione perdant: longiqve pe-rit Iabor irritus anni. Mores enim aiiorum maxime fub

B 2 ecu-

&)«■(#oculos cadunt, et illorum vitas tanqvam in fpeculum in-fpiciunt ceteri et intuentur. Si igitur iili repiehen-dunt aliena, et ipfi non proferunt meliora. fi viria re-darguunt aliena, qvi ipii propriis excellunt , non video,qvem ufum prseftent, nifi liceat dicere, ipfa improbaexempla homines ad virtutem acuere, cautiores et con-fideratiores efficere. Hinc (i peccent, qvi tot admini-culis fint fuffulti, tot ex faeris pandeélii adhortationi·bus ad meliorem fru&um excitati ; peccant fane gravi-us, qvam qvisqvam ex plebe idena fa&urus; qvid ? qvodacriorem aiio, in qvovis vitse genere conilituto, fube-unt objurgationem. Fierä vero interdum poteif, ut,qvx multorum hominum eit ingenii imbeciilitas, verumpretium perfonisac aélionibus illörWn non femper coniti-cuatur, fed , qvod laudent in aliis, vltuper^nt in aliis,prout vel favör, vel odium, vel dulcedo privati com-modi fvaferit, qvare dicitur :

Comrnittunt eadem diverfo crimina fato:Ilie crucetn fceleris pretium eulit, hic diaiema,

Interim fapientiorum et piorum jufta cenfura nunqvamerit defutiira j faltem fa&a male moratorum , adumbra*tis virtutum fign;s in foro Divino certe non perfufa,verum jucliciurn ac pcenam mmhne efifugere poilunt. Ce-terum Γι hOmines funt culpandi, qvi alias, relu&antenatura, improbam honoribus operarn dederint, non ut «illis rite et prudenter perfungantur, fed ut privatis fo-lurn rebus inferviant , ditefcant et in deliciis vivant,multo magis Iili funt vituperandi, qvi ad capefTenrJunafan&urn hocce munus cieco fsepius et inconfiderato im-petu, et amore lucri potius, qvam certo et exploratoac pio confilio ieruntur. Sic forte nnulti, leviter gu-ftatis iapientise dementis, ne qvidem optimas artes prl-us a limine falutant , qvam ad aiios de incomparabillilla fapientia et fumma felicitate erudiendos adfpirant;

un-

Φ ) t! ( $unde non miraridum, ii ilios vöti compoces feeerit for-tuna , qvod ex ilio copioiiilimo Scripturse Sacrie penoreea, juiio nempe ordine, depromere non intelligant,q v·®· pafcendse ovium gregi, iibl comrniiTae, iu η t apta,atqve accoinmodata. Qyare nihil valent a fe ipfis in u-fum conferre, nifi blandiri veiint prapclarne fcilicet Γικεindoli fertiliqve ingenio , dum poilunt aliorum fcriniacompilare, diveria coniundere, er, qvidqvid in buccamvenerit, in fuam dicervdi copiam convertere. Cum , ita-qve buic eciam rei medicina praebetur optiine, ii in e-ligendo vitoe genere omnis adhibeatu-r cura ac eircum-fpeéHo, et ingeniorum delectus a Sapiente teneatur,hoc ipfum magno commendaci debet opere. Qyare re-Se monuit Auclor apud nos celebris : Sni/levjilet, in-qvit, är utan tvifvel et Riksvårdande ärende, jä mycket,Jom något annat: ty därpå fvilar hufvudfakelig en allanäringars framgång, och Rikets tjenfiers behöriga fkotfel.Skada är det, när en Jå vigtig jak endäft beror antingenpå en del oforfiåndiga föräldrars, eller flygtiga ynglin¬gars omogna infröt; då merendels förutfattade meningaroch oriktiga begrep, men icke ungdomens naturliga boijel¬fe och fkickelighet tages i ofvervägande. Däraf komma fåmånga o lyekeliga byten, at ofta et ämne til den forfraKouflenär hhfvit om/kapat til en ofkickehg ämbetsman,och få tvert omj och påminner jag mig härvid, ibland an¬dra exempel en pråfman, bvilken knapt til någon tingvar mindre fallen , än at prädika. Ty när han hadetappat et enda nrd ur fitt minne; få var han ej i ftånd>at fätta et annat i flälle, utan ängflades och fvettades,och fokte vinna tiden, genom allehanda underliga åtbörder,tiIs han omfrder fick åter fatt på fin rymmare. Däremotvar han ganfka jnäll i allehanda fiogder * och fådant arbe·te lyckades honom Jå väfat det ofta kunnat anfes for mä¬tterfiyeken.

B 3 Pra>

& ) 14 ( ❖

Praeter has allatas ratfones, qvse humanas a&ionesaltetum tantum allqvando reddunt pejores,rnult£e aliae dan-tur, qvas vel ob brevitatem, cui ftudcrnus, vel qviaeasdem tetigimus in diiTertatione neftra, exeunte ab hinc an^noedita,relinqvimus. Anteqvam verorivos jam claudimus,seqvam tuam B. L· expetimus cenfuram, et leves hofce

conatus Tibi non ingratos fore , neqve Teomnia ad vivum , qvod ajunt,

refeéturum, fperamus.

S. D. G.

sp& 3% 3% 3% 3%cftg3 c^jö" ϋ(β o0AVÄ effe A%> C\QO^0