facts figures - febelfin · 2019-03-15 · via crowdfunding bancaire financiering is maar een deel...
TRANSCRIPT
FACTS & FIGURES
2016-2017
3
Inho
udst
afel
Voorstelling van Febelfin 4
Belgische financiële sector 6
Bank- en financiewezen in België 8
Banksector 10
• Internationale en Europese dimensie• Sociaal-economische facetten• Voornaamste ontwikkelingen en tendensen• Resultaten
Kredietverlening aan gezinnen 48
Leasing-financiering 53
Instellingen voor collectieve belegging (ICB’s) 55
Beursvennootschappen 58
Financiële markten: valuta’s, aandelen, schuldpapier en afgeleide producten 63
• Mondiaal en Europees niveau• Euronext• Enkele bijkomende facetten van Belgische geld-en kapitaalmarkten• Clearing en settlement
10 18 30 45
63 67 69 72
4
voor
stel
ling v
an
Febelfin is de Belgische federatie van de financiële sector. Ze verzoent de belangen van haar leden met die van de beleidsmakers, toezichthouders, beroepsverenigingen en belangengroepen op nationaal en Europees niveau. www.febelfin.be
5
Voor
stel
ling
van
Febe
lfin
4
› Standpunten innemen voor en door haar leden: grootbanken, nichespelers, niet-bancaire financiële instellingen en organisaties, aanbieders van financiële infrastructuur, enz.
› Leden vertegenwoordigen op nationaal en Europees niveau en sociale onderhandelingen voeren.
› Diensten verlenen: informeren, duiden en advies geven, maar ook opleiding verstrekken via Febelfin Academy.
› Communiceren met de leden en het grote publiek, en deelnemen aan debatten op professioneel, politiek, maatschappelijk vlak.
caire
ssio-
Dit zijn niet-bancaire financiële instellingen en organisaties: Belgian Venturing Association, Belgische Beroepsvereniging der Factormaatschappijen, Belsipa, Euroclear, Isabel, LCH. Clearnet, Euronext, SWIFT enWorldline.
5deelverenigingen
+250leden
9leden met bijzonder statuut
9
6
Belg
ische
finan
ciël
e se
ctor
€ BANK
€ BANK € BANKSparen + Beleggen
1,6 miljoen mensen
€ 2,1
12,1 1,7
miljard
doen aan pensioensparen via een spaarfonds
spaargeld in volksleningen
abonnementeninternetbankieren
pensioenen
26,6%54,0%54,2%
Eigen vermogen
Hefboom
Kernkapitaal + reserves
Balans
Deze dienstverlening wordt verzorgd door 90 banken in België.
Zij zijn sinds 2008 sterk hervormd:
5,7%duurzamefondsen
€ BANK
€€
€€
miljoen miljard1,27 miljardonline sessies per jaar(internet en mobiel)
5,9 miljoenabonnementen mobiel bankieren
De rendabiliteit staat onder druk terwijl de banken (in België) heel wat specifieke taksen en heffingen aan de overheid moeten betalen, in 2017:
€ 1,355miljard(1)
kaartbetalingen
€ 301,2 miljardin beleggingsfondsen
1,27 miljardoverschrijvingen
273,5 miljoengeldafhalingen
€
95% van de spaartegoeden wordt omgezet in kredieten %
€ 260,1 miljardop spaarboekjes
5.896 kantorenBetalingen
%
€ 214,3
KredietverleningGezinnen
miljard
€ 131,4miljard
€ 73,5miljard
via obligatieleningenmiljard
€
Overheden
Ondernemingen € 59,6
€ 15,1 miljardvia leasing
€ 0,012 miljardvia crowdfunding
Bancaire financiering is maar een deel van de financieringsmix. Ondernemingen en particulieren kunnen ook een beroep doen op alternatieve financieringsvormen zoals obligatieleningen, leasing of crowdfunding.
%
Cijfers worden weergegeven zoals laatst gekend. Bron: BeAMA, BLV, ECB, Febelfin, NBB
(1) Banken en beursvennootschappen
aan de Belgische economie
€ BANK
€ BANK € BANKSparen + Beleggen
1,6 miljoen mensen
€ 2,1
12,1 1,7
miljard
doen aan pensioensparen via een spaarfonds
spaargeld in volksleningen
abonnementeninternetbankieren
pensioenen
26,6%54,0%54,2%
Eigen vermogen
Hefboom
Kernkapitaal + reserves
Balans
Deze dienstverlening wordt verzorgd door 90 banken in België.
Zij zijn sinds 2008 sterk hervormd:
5,7%duurzamefondsen
€ BANK
€€
€€
miljoen miljard1,27 miljardonline sessies per jaar(internet en mobiel)
5,9 miljoenabonnementen mobiel bankieren
De rendabiliteit staat onder druk terwijl de banken (in België) heel wat specifieke taksen en heffingen aan de overheid moeten betalen, in 2017:
€ 1,355miljard(1)
kaartbetalingen
€ 301,2 miljardin beleggingsfondsen
1,27 miljardoverschrijvingen
273,5 miljoengeldafhalingen
€
95% van de spaartegoeden wordt omgezet in kredieten %
€ 260,1 miljardop spaarboekjes
5.896 kantorenBetalingen
%
€ 214,3
KredietverleningGezinnen
miljard
€ 131,4miljard
€ 73,5miljard
via obligatieleningenmiljard
€
Overheden
Ondernemingen € 59,6
€ 15,1 miljardvia leasing
€ 0,012 miljardvia crowdfunding
Bancaire financiering is maar een deel van de financieringsmix. Ondernemingen en particulieren kunnen ook een beroep doen op alternatieve financieringsvormen zoals obligatieleningen, leasing of crowdfunding.
%
Cijfers worden weergegeven zoals laatst gekend. Bron: BeAMA, BLV, ECB, Febelfin, NBB
(1) Banken en beursvennootschappen
aan de Belgische economie
7
Bel
gisc
he fi
nanc
iële
sec
tor
6
€ BANK
€ BANK € BANKSparen + Beleggen
1,6 miljoen mensen
€ 2,1
12,1 1,7
miljard
doen aan pensioensparen via een spaarfonds
spaargeld in volksleningen
abonnementeninternetbankieren
pensioenen
26,6%54,0%54,2%
Eigen vermogen
Hefboom
Kernkapitaal + reserves
Balans
Deze dienstverlening wordt verzorgd door 90 banken in België.
Zij zijn sinds 2008 sterk hervormd:
5,7%duurzamefondsen
€ BANK
€€
€€
miljoen miljard1,27 miljardonline sessies per jaar(internet en mobiel)
5,9 miljoenabonnementen mobiel bankieren
De rendabiliteit staat onder druk terwijl de banken (in België) heel wat specifieke taksen en heffingen aan de overheid moeten betalen, in 2017:
€ 1,355miljard(1)
kaartbetalingen
€ 301,2 miljardin beleggingsfondsen
1,27 miljardoverschrijvingen
273,5 miljoengeldafhalingen
€
95% van de spaartegoeden wordt omgezet in kredieten %
€ 260,1 miljardop spaarboekjes
5.896 kantorenBetalingen
%
€ 214,3
KredietverleningGezinnen
miljard
€ 131,4miljard
€ 73,5miljard
via obligatieleningenmiljard
€
Overheden
Ondernemingen € 59,6
€ 15,1 miljardvia leasing
€ 0,012 miljardvia crowdfunding
Bancaire financiering is maar een deel van de financieringsmix. Ondernemingen en particulieren kunnen ook een beroep doen op alternatieve financieringsvormen zoals obligatieleningen, leasing of crowdfunding.
%
Cijfers worden weergegeven zoals laatst gekend. Bron: BeAMA, BLV, ECB, Febelfin, NBB
(1) Banken en beursvennootschappen
aan de Belgische economie
€ BANK
€ BANK € BANKSparen + Beleggen
1,6 miljoen mensen
€ 2,1
12,1 1,7
miljard
doen aan pensioensparen via een spaarfonds
spaargeld in volksleningen
abonnementeninternetbankieren
pensioenen
26,6%54,0%54,2%
Eigen vermogen
Hefboom
Kernkapitaal + reserves
Balans
Deze dienstverlening wordt verzorgd door 90 banken in België.
Zij zijn sinds 2008 sterk hervormd:
5,7%duurzamefondsen
€ BANK
€€
€€
miljoen miljard1,27 miljardonline sessies per jaar(internet en mobiel)
5,9 miljoenabonnementen mobiel bankieren
De rendabiliteit staat onder druk terwijl de banken (in België) heel wat specifieke taksen en heffingen aan de overheid moeten betalen, in 2017:
€ 1,355miljard(1)
kaartbetalingen
€ 301,2 miljardin beleggingsfondsen
1,27 miljardoverschrijvingen
273,5 miljoengeldafhalingen
€
95% van de spaartegoeden wordt omgezet in kredieten %
€ 260,1 miljardop spaarboekjes
5.896 kantorenBetalingen
%
€ 214,3
KredietverleningGezinnen
miljard
€ 131,4miljard
€ 73,5miljard
via obligatieleningenmiljard
€
Overheden
Ondernemingen € 59,6
€ 15,1 miljardvia leasing
€ 0,012 miljardvia crowdfunding
Bancaire financiering is maar een deel van de financieringsmix. Ondernemingen en particulieren kunnen ook een beroep doen op alternatieve financieringsvormen zoals obligatieleningen, leasing of crowdfunding.
%
Cijfers worden weergegeven zoals laatst gekend. Bron: BeAMA, BLV, ECB, Febelfin, NBB
(1) Banken en beursvennootschappen
aan de Belgische economie
8
bank
- en
finan
ciew
ezen
in B
elgi
ëGrafiek 1: Plaats van de financiële sector in de economie (in %, eind 2016)
Bron: Febelfin-berekeningen op gegevens nationale rekeningen (INR, gedetailleerde rekeningen en tabellen 2001-2016).(1) Het betreft de branche financiële activiteiten en verzekeringen.(2) Tertiaire sector: het geheel van de verhandelbare diensten (zie voetnoot 3), de overheid (openbaar bestuur, defensie, verplichte sociale verzekeringen), het onderwijs, en de overige diensten (gezondheidszorg, maatschappelijke dienstverlening, gemeenschapsvoorzieningen, sociaal-culturele en persoonlijke diensten, sport en recreatie, verenigingen, particuliere huishoudens met werknemers).(3) Verhandelbare diensten: het geheel van handel, vervoer, verkeer en communicatie, financiële diensten, immobiliën, verhuur machines, informatica, onderzoek/ontwikkeling en zakelijke diensten.
0 3 6 9 12 15
Financiële sector(1) in de gehele economieFinanciële sector(1) in de gehele tertiaire sector(2)
Financiële sector(1) in de verhandelbare diensten(3)
Financiële sector(1) in de gehele economieFinanciële sector(1) in de gehele tertiaire sector(2)
Financiële sector(1) in de verhandelbare diensten(3)
Bruto investeringen
in vaste activa
Beloningwerknemers
Werk-gelegenheid
Bruto toegevoegdewaarde 8,1
11,8
5,6
2,6
3,3
5,7
4,7
5,911,3
3,3
4,3
5,2
De bijdrage van de financiële sector tot het bruto binnenlands product (bbp) van de Belgische economie is 5,6%.
9
Ban
k- e
n fin
anci
ewez
en in
Bel
gië
8
Grafiek 2: Spreiding bruto toegevoegde waarde over de financiële subsectoren (in % van het totaal, periode 2014-2016)
Bron: Febelfin-berekeningen op gegevens nationale rekeningen (INR, gedetailleerde rekeningen en tabellen 2001-2016).(1) Kredietinstellingen, instellingen voor elektronisch geld, instellingen voor collectieve belegging met monetair karakter en centrale bank.(2) Lege financiële instellingen die effectiseringstransacties verrichten, beursvennootschappen, financiële leasebedrijven, instellingen die consumentenkrediet, handelskrediet, hypotheekleningen en andere kredieten (huurkoop) verstrekken, risicokapitaal- en ontwikkelingskapitaal-maatschappijen, export en importfinancieringsmaatschappijen, vastgoedbeleggingsvennootschappen (BEVAKS), PRIVAKS, instellingen voor collectieve belegging met niet-monetair karakter, eenheden met rechtspersoonlijkheid (trusts, nalatenschappen, derden-rekeningen en brievenbusmaatschappijen), holdings die een zeggenschapsbelang bezitten in een groep dochterondernemingen, SPE’s die financiële middelen aantrekken ten behoeve van hun moederondernemingen, kredietverstrekkers, instellingen die leningen aan studenten of voor buitenlandse handel verstrekken en staatsinvesteringsfondsen.(3) Maatschappijen voor beheer van beurzen (o.a. Euronext), betalingsinstellingen, instellingen voor het verzorgen van uitgifte van effecten en de infrastructuur van de financiële markten, centrale toezichthoudende organen voor financiële bemiddelaars en markten, makelaars in effecten en hypothecair krediet, maatschappijen voor advies in verzekeringen, beleggingen en pensioenen, beheerders van pensioenfondsen, beleggingsinstellingen, enz.(4) Verzekeringsinstellingen, herverzekeringsondernemingen en sociale verzekeringspensioenfondsen.
De monetaire financiële instellingen (MFI’s), vooral banken, zorgen voor meer dan 48% van de bruto toegevoegde waarde van de Belgische financiële sector.
» Monetaire�nanciëleinstellingen(1):48,6
» Overige �nanciële bemiddelaars met uitzondering van verzekeringsinstellingen enpensioenfondsen(2): 18,5
» Financiëlehulpbedrijven(3): 18,6
» Verzekeringsinstellingenen pensioenfondsen(4): 14,2
10
Grafiek 3: Internationale vergelijking van het relatieve belang van de banksector in de economie (totale activa in % van het bbp, eind 2016)
Bron: Febelfin-berekeningen op basis van gegevens ECB.
Luxemburg
Cyprus
Malta
Frankrijk
Nederland
Eurozone
België
Finland
Duitsland
Spanje
Oostenrijk
Italië
Portugal
Ierland
Griekenland
Letland
Estland
Slovenië
Slovakije
Litouwen
0 200 400 600 1.500
1.440,9
477,6
465,4
358,0349,8
276,3
252,2
243,0
260,0
247,8
238,7
229,9
214,2
233,2
201,7
118,1
117,199,2
90,1
70,0
Sinds de financiële crisis van 2008 is de totale balans van de Belgische banksector aanmerkelijk kleiner geworden, zowel in absolute bedragen als in vergelijking met de omvang van de Belgische economie. In bijvoorbeeld Nederland en Frankrijk is dat minder het geval.
de ba
nkse
ctor
in
tern
atio
nale
en
Euro
pese
dim
ensi
e
11
De
bank
sect
or >
Inte
rnat
iona
le e
n Eu
rope
se d
imen
sie
10
Grafiek 4: In België gevestigde banken (aantal, september 2017)
Bron: Febelfin-berekeningen op basis van eigen gegevens en gegevens NBB.
90
» Banken naarbuitenlandsrecht: 56
» Banken naar Belgisch rechtmet Belgische meerderheid: 15
» Banken naar Belgisch rechtmet buitenlandse meerderheid: 19
België telt 90 banken. 75 daarvan zijn bijkantoren of dochterondernemingen van buitenlandse banken.
12
De
bank
sect
or >
Inte
rnat
iona
le e
n Eu
rope
se d
imen
sie
Grafiek 5: Buitenlandse banken(1) gevestigd in België (aantal, eind september 2017)
Bron: Febelfin -berekeningen en -voorstelling op basis van gegevens NBB.(1) Geheel van dochterondernemingen (‘subsidiaries’) en bijkantoren (‘branches’) van buitenlandse banken.
De in ons land gevestigde bijkantoren en dochter-ondernemingen van buitenlandse banken hebben hun roots voornamelijk in de overige EU-lidstaten, met Frankrijk, Nederland en Luxemburg op kop.
0 2010
75
61
19
14
11
6
3
2
6
14
3
4030 50 60 70 80 90
5
4
2
Totaal
Totaal EU-landen
Frankrijk
Nederland
Luxemburg
Verenigd Koninkrijk
Spanje
Duitsland
Overige
Totaal niet-EU-landen
Verenigde Staten
India
Japan
Overige
12 13
De
bank
sect
or >
Inte
rnat
iona
le e
n Eu
rope
se d
imen
sie
De
bank
sect
or >
Inte
rnat
iona
le e
n Eu
rope
se d
imen
sie
Grafiek 6: Internationalisatie van de bankenpopulatie - Europese vergelijking (aantal buitenlandse banken(1) in het totaal aantal banken, in %, eind 2016)
Bron: Febelfin voor België en berekeningen Febelfin op basis van gegevens ECB voor overige landen.(1) Banken naar buitenlands recht (‘branches’), alsook banken naar het recht van de betrokken lidstaat maar met een buitenlandse meerderheid (‘subsidiaries’).(2) Gegeven voor de 15 ‘oude’ lidstaten van de EU.
0 20 40 60 80 100
Luxemburg
België
Verenigd Koninkrijk
Griekenland
Nederland
Spanje
Frankrijk
EU 15 (2)
Zweden
Denemarken
Portugal
Italië
Ierland
Finland
Oostenrijk
Duitsland
95,7
68,7
60,5
53,148,8
40,9
38,6
24,2
23,619,3
17,2
13,0
11,5
10,4
8,0
83,3
De Belgische bankbevolking is veel internationaler dan die in onze buurlanden. In België is 83% van de banken buitenlands, in Nederland 53%, in Frankrijk maar 41% en in Duitsland slechts 8%.
14
De
bank
sect
or >
Inte
rnat
iona
le e
n Eu
rope
se d
imen
sie
Grafiek 7: Geografische verdeling van het aantal buitenlandse vestigingen(1) van de Belgische banken (eind 2017)
Bron: Febelfin.(1) Het betreft bijkantoren, bancaire en financiële dochterondernemingen, vertegenwoordigingskantoren en gekwalificeerde deelnemingen in banken en financiële instellingen.(2) EU met 28 lidstaten.
100
» EU(2): 75
» Andere Europese landen: 5
» Azië: 12
» Noord-Amerika: 8
De Belgische banken hebben 100 vestigingen in andere landen, waarvan driekwart in de EU is gelegen.
14 15
De
bank
sect
or >
Inte
rnat
iona
le e
n Eu
rope
se d
imen
sie
De
bank
sect
or >
Inte
rnat
iona
le e
n Eu
rope
se d
imen
sie
Grafiek 8: Aanmeldingen van banken uit andere EU-lidstaten om in België diensten te kunnen aanbieden onder het stelsel van vrije dienstverlening (aantal, eind december 2016)
Bron: Febelfin-berekeningen en -presentatie op basis van gegevens NBB.
0 200100 300 400 500 600
679
132
68
105
63
36
471
100
57
49
59
28
700
7763
Totaal
Verenigd Koninkrijk
Frankrijk
Duitsland
Luxemburg
Nederland
Ierland
Aanmeldingen voor depositowervingAanmeldingen voor depositowerving
waarvanwaarvan
Bijna 700 banken uit andere EU-lidstaten hebben zich administratief aangemeld om in België rechtstreeks diensten te kunnen verstrekken zonder hier te zijn gevestigd. Daarvan hadden 471 aanmeldingen ook betrekking op depositowerving.
16
De
bank
sect
or >
Inte
rnat
iona
le e
n Eu
rope
se d
imen
sie
Grafiek 9: Aandeel van de internationale verrichtingen(1) in de activiteiten van de in België gevestigde banken (in %, eind december 2016)
Bron: Febelfin-berekeningen op basis van gegevens NBB.(1) Verrichtingen in EUR met het buitenland en verrichtingen in vreemde valuta’s.(2) Gemiddelde van activa en passiva.(3) Alle effecten en deelnemingen, uitgezonderd de Belgische overheidseffecten.
0 20 40 60 80 100
Balanstotaal(2)
Klantendeposito’s
Klantenkredieten
Effectenportefeuille(3)
Interbankenverrichtingen
47,2
27,0
27,1
87,2
44,8
Bijna de helft van de balans van de Belgische banksector heeft een internationaal karakter, d.w.z. slaat op verrichtingen met buitenlandse tegenpartijen of luidt in andere munten dan de euro.
16 17
De
bank
sect
or >
Inte
rnat
iona
le e
n Eu
rope
se d
imen
sie
De
bank
sect
or >
Inte
rnat
iona
le e
n Eu
rope
se d
imen
sie
Grafiek 10: Belang buitenlandse banken(1) in het activiteitenvolume van de kredietinstellingen (aandeel, in %, in de totale activa, eind 2016)
Bron: Febelfin-berekeningen op basis van gegevens ECB.(1) Geheel van dochterondernemingen (‘subsidiaries’) en bijkantoren (‘branches’) van buitenlandse banken.(2) Voor dit land werden de activatotalen van de monetaire financiële instellingen (MFI) genomen.
0 20 40 60 10080
Luxemburg
België
Verenigd Koninkrijk⁽²⁾
Duitsland
Italië
Frankrijk
Spanje
Nederland
Griekenland
92,8
63,1
50,0
12,813,9
7,7
7,17,5
1,8
In België staan de bijkantoren en dochterondernemingen van buitenlandse banken voor bijna 2/3 van de totale balans van de banksector. In Duitsland, Frankrijk en Nederland is dat veel minder het geval.
18
Grafiek 11: Klantendeposito’s van ingezetenen(1) bij de in België gevestigde banken naar vorm (uitstaande bedragen, in % van het totaal, eind juni 2017)
Bron: Febelfin-berekeningen op basis van gegevens NBB.(1) Het betreft alle niet-bancaire klanten (inclusief niet-bancaire financiële instellingen).
» Termijn-deposito's: 8,0
» Gereglementeerde spaardeposito's: 46,3
» Zichtdeposito's: 32,4
» Overige: 4,4
» Deposito-certi�caten: 2,2
» Kasbons en obligaties: 6,7
549,2miljard EUR
Belgische klanten (gezinnen, bedrijven en overheden) houden voor bijna 550 miljard euro aan deposito’s aan bij banken in België, voornamelijk in de vorm van spaardeposito’s en zichtdeposito’s.
de ba
nkse
ctor
so
ciaa
l-eco
nom
isch
e fa
cett
en
19
De
bank
sect
or >
Soc
iaal
-eco
nom
isch
e fa
cett
en
18
Grafiek 12: Spaarquote gezinnen(1) Europese vergelijking (in %, eind 2016)
Bron: Eurostat.(1) Brutospaarquote gezinnen, als procent van beschikbaar inkomen.
0 5 10 15 20
Zweden
Duitsland
Frankrijk
Oostenrijk
Nederland
Slovenië
Eurozone
België
Denemarken
Italië
Slovakije
Spanje
Finland
Portugal
Verenigd Koninkrijk
17,1
13,5
13,4
13,1
12,8
12,1
11,2
11,2
9,5
6,0
5,85,2
10,5
7,7
18,2
Belgische gezinnen sparen ongeveer 11% van hun inkomen, wat iets minder is dan het gemiddelde van de eurozone.
20
De
bank
sect
or >
Soc
iaal
-eco
nom
isch
e fa
cett
en
Grafiek 13: Totale deposito’s bij de monetaire financiële instellingen (MFI’s) t.a.v. het bbp Europese vergelijking (in %, eind 2016)(1)
Bron: Febelfin-berekeningen op basis van gegevens ECB (voor deposito’s) en Eurostat (voor bbp).(1) De deposito’s omvatten de volumes aan deposito’s die door niet-bancaire klanten bij de monetaire financiële instellingen (MFI’s, voornamelijk kredietinstellingen), exclusief het ESCB (Europees Systeem van Centrale Banken), worden aangehouden. Bbp-cijfers betreffen ramingen zoals gepubliceerd door Eurostat. Aan de aldus berekende gegevens mag alleen een indicatieve waarde worden toegekend.
0 100 200 300 500300
Luxemburg
Cyprus
Malta
Nederland
Spanje
Verenigd Koninkrijk
België
Portugal
Eurozone
Duitsland
Frankrijk
Italië
Oostenrijk
Ierland
Griekenland
Zweden
Estland
Finland
Slovakije
Slovenië
514,1
214,1190,4
135,3
126,0124,2
121,9
114,6
106,3
102,2
100,199,6
97,2
78,0
71,3
65,765,4
64,0
60,959,9
België is een relatief sterk ‘depositoland’: het percentage deposito’s dat bij de Belgische banken wordt aangehouden komt op 121,9% van het bbp. Dit is meer dan het gemiddelde van de eurozone dat op 106,3% ligt.
20 21
De
bank
sect
or >
Soc
iaal
-eco
nom
isch
e fa
cett
en
De
bank
sect
or >
Soc
iaal
-eco
nom
isch
e fa
cett
en
Grafiek 14: Totale kredieten t.a.v. de totale deposito’s bij de monetaire financiële instellingen (MFI’s) (in %, eind 2017)(1)
Bron: Febelfin-berekeningen op basis van gegevens ECB.(1) Voorlopige gegevens afkomstig uit de balansrapportering van de monetaire financiële instellingen (MFI’s, voornamelijk de kredietinstellingen), exclusief het ESCB ( Europees Systeem van Centrale Banken). Het betreft de kredieten aan en de deposito’s van de niet-bancaire sectoren. De kredieten zijn exclusief de ‘geëffectiseerde’ volumes. De berekende data hebben enkel een indicatieve waarde.
0 100 15050 200
Luxemburg
Malta
België
Slovenië
Ierland
Duitsland
Portugal
Spanje
Eurozone
Verenigd Koninkrijk
Italië
Oostenrijk
Slovakije
Frankrijk
Nederland
Cyprus
Estland
Griekenland
Finland
Zweden
143,6
119,0
192,4
149,5
108,8
111,5
103,8100,2100,0
94,7
94,5
93,392,3
83,192,1
79,9
79,1
71,4
63,156,4
De loan-to-deposit ratio, de verhouding van de leningen t.a.v. de deposito’s, ligt in België relatief laag (71,4%). Dit is onder meer een uiting van de sterke liquiditeitspositie van de Belgische banken.
22
De
bank
sect
or >
Soc
iaal
-eco
nom
isch
e fa
cett
en
Grafiek 15: Kredietfinanciering van de Belgische reële economie (exclusief bancaire en andere financiële instellingen) door de banken (uitstaande kredieten, in % van het totaal, eind december 2017)(1)
Bron: Febelfin-berekeningen op basis van gegevens NBB. (1) Omloop van de opgenomen uitbetalingskredieten, op territoriale basis, inclusief de kredietvolumes die werden ‘geëffectiseerd’. Voor de kredieten aan de overheid zijn de door de banken aangehouden schuldbewijzen (schatkistcertificaten en obligaties uitgegeven door de overheid) inbegrepen.
» Kredieten aan gezinnen: 51,2
» Kredieten aan de overheid: 17,5
» Kredieten aanniet-nanciële ondernemingen: 31,3419,2
miljard EUR
De Belgische banken hebben bijna 420 miljard euro krediet uitstaan aan Belgische gezinnen, bedrijven en overheden. Meer dan 82% van dat kredietvolume is verstrekt aan de Belgische privésector.
22 23
De
bank
sect
or >
Soc
iaal
-eco
nom
isch
e fa
cett
en
De
bank
sect
or >
Soc
iaal
-eco
nom
isch
e fa
cett
en
Grafiek 16: Net van contactpunten van de banken: kantoren en zelfstandige bankagenten
Bron: Febelfin (enkel banken-leden).
0
Kantoren eigendom van de banken: 3.195
(a) Kantoren eigendom van de banken en beheerd door hun personeel in loondienst
(b) Kantoren eigendom van de banken en beheerd door zelfstandige agenten
Kantoren eigendom van zelfstandige agenten: 2.701
Zelfstandige bankagenten actief in kantoren waarvan ze zelf eigenaar zijn: 2.534
Zelfstandige bankagenten actief in kantoren eigendom van de banken: 764
Kantoren eigendom van de banken: 3.195
(a) Kantoren eigendom van de banken en beheerd door hun personeel in loondienst
(b) Kantoren eigendom van de banken en beheerd door zelfstandige agenten
Kantoren eigendom van zelfstandige agenten: 2.701
Zelfstandige bankagenten actief in kantoren waarvan ze zelf eigenaar zijn: 2.534
Zelfstandige bankagenten actief in kantoren eigendom van de banken: 764
Kantoren (aantal, eind 2017)
Zelfstandige agenten (aantal, eind 2017)
2.000 4.000 8.0006.000
(b) 1.1205.896
3.298
(a) 2.075
De klanten kunnen terecht in 5.896 bankkantoren. Iets meer dan de helft van die kantoren behoort toe aan de banken zelf, het overige deel aan zelfstandige bankagenten.
24
De
bank
sect
or >
Soc
iaal
-eco
nom
isch
e fa
cett
en
Grafiek 17: Aantal ATM’s(1) per miljoen inwoners (eind 2016)
Bron: Febelfin (België) en ECB (andere landen).(1) Volgens de ECB-definitie gaat het om automaten waar cashafhalingen en/of andere diensten mogelijk zijn.
0 300100 500 700 900
Portugal
Oostenrijk
België
Kroatië
Verenigd Koninkrijk
Spanje
Duitsland
Luxemburg
Eurozone Totaal
Frankrijk
EU Totaal
Italië
Slovenië
Bulgarije
Ierland
Polen
Cyprus
Estland
Roemenië
Letland
Slowaakse Republiek
Hongarije
Malta
Griekenland
Tsjechische Republiek
Litouwen
Denemarken
Nederland
Finland
Zweden
1.100 1.300 1.500 1.700
725,97
610,27596,55
586,67
563,10519,72
508,95
508,92
493,63
492,41445,23
411,70
401,29
396,36
349,94
1.466,27
1.397,971.216,04
1.089,13
1.067,83
1.075,21
1.034,68
923,58
874,69
867,59
813,00811,77
803,80
287,21
922,62
Veel meer dan in de meeste andere Europese landen hebben Belgische bankklanten toegang tot een uitgebreid net van bankautomaten. In België zijn er 1.216 ATM’s per miljoen inwoners. Het gemiddelde van de eurozone ligt met 923 veel lager.
24 25
De
bank
sect
or >
Soc
iaal
-eco
nom
isch
e fa
cett
en
De
bank
sect
or >
Soc
iaal
-eco
nom
isch
e fa
cett
en
Grafiek 18: Self-banking faciliteiten en automaten in België
Bron: Febelfin (alleen banken-leden).(1) Self-banking eenheden die los staan van een bemand kantoor. Exclusief geldautomaten die los staan van self-banking eenheden.(2) Geldautomaten die niet staan opgesteld in een bankkantoor of self-banking eenheid.(3) Het gaat om geldautomaten die niet behoren tot een van de voorgaande categorieën.
Eenheden in kantoren eigendom van de banken en beheerd door personeel in loondienst van de banken 1.732
Eenheden in kantoren eigendom van de banken en beheerd door zelfstandige agenten 1.114
Eenheden in kantoren eigendom van zelfstandige agenten 1.375
Autonome eenheden(1) 156
Geldautomaten in self-banking eenheden van kantoren van banken en zelfstandige bankagenten, alsook in autonome self-banking eenheden 6.998
Geldautomaten ‘off premise’(2) 297
Andere geldautomaten(3) 940
Eenheden in kantoren eigendom van de banken en beheerd door personeel in loondienst van de banken 1.732
Eenheden in kantoren eigendom van de banken en beheerd door zelfstandige agenten 1.114
Eenheden in kantoren eigendom van zelfstandige agenten 1.375
Autonome eenheden(1) 156
Geldautomaten in self-banking eenheden van kantoren van banken en zelfstandige bankagenten, alsook in autonome self-banking eenheden 6.998
Geldautomaten ‘off premise’(2) 297
Andere geldautomaten(3) 940
0
Self-banking eenheden(aantal, eind 2017)
Geldautomaten toegankelijk voor iedereen
(aantal, eind 2017)
2.000 4.000 6.000 8.000
4.377
8.235
Belgen kunnen gebruik maken van bijna 4.400 self-banking eenheden en meer dan 8.200 automaten.
26
De
bank
sect
or >
Soc
iaal
-eco
nom
isch
e fa
cett
en
Grafiek 19: Werkgelegenheid – Intersectorvergelijking (aantal werknemers, in duizenden, eind 2016)
Bron: Febelfin-berekeningen op basis van gegevens van het Instituut voor de Nationale Rekeningen (INR), nationale rekeningen, gedetailleerde rekeningen en tabellen 2001-2016.
0 200 400 600 800
935.4
581.0
247.3
153.5
123.2
118.7
114.4
94.1
95.4
80.3
50.6
43.2
39.7
23.4
Verhandelbare diensten
Secundaire sector (exclusief bouw)
Bouw
Primaire sector
Onroerend goed, verhuur, zakelijke diensten
Groot- en kleinhandel
Vervoer en opslag
Hotels en restaurants
Financiële instellingen
Chemische en farmaceutische producten,rubber, kunststof
Informatie en communicatie
Voedings- en genotsmiddelen
Machines, apparaten, transportmiddelen,informaticaproducten, elektronische en
optische producten
Metaal en metaalproducten
Electriciteit, gas, water, stoom, luchtkoelingafvalwater en sanering
Meubelen, overige industrie,reparatie en installatie van machines
Hout, papier, uitgeverijen, drukkerijen
Textiel, kleding en leer
Schaal boven
Schaal onder
0 500 1.000 1.500 2.000
2.154,8
549,8
268,6
62,2
935,4
581,0
247,3
153,5
123,2
118,7
114,4
94,1
95,4
80,3
50,6
43,2
39,7
23,41.000
De financiële instellingen in België stellen rechtstreeks 123.200 mensen tewerk.
26 27
De
bank
sect
or >
Soc
iaal
-eco
nom
isch
e fa
cett
en
De
bank
sect
or >
Soc
iaal
-eco
nom
isch
e fa
cett
en
Het bankpersoneel heeft een hoge scholingsgraad: 8 op 10 bankmedewerkers hebben hoger onderwijs genoten.
Grafiek 20: Onderverdeling van het bankpersoneel volgens diploma (in % van het totaal, eind 2016)
Bron: Febelfin (banken-leden aangevuld met niet-leden die deelnemen aan de enquête).(1) HOBU: Hoger onderwijs buiten de universiteit.
» Hoger secundair: 19,1
» Overige diploma's: 0,6
» Universitair: 34,5
» HOBU(1): 45,8
28
De
bank
sect
or >
Soc
iaal
-eco
nom
isch
e fa
cett
en
De hoge scholingsgraad van het bankpersoneel blijkt ook uit de samenstelling van de groep van de nieuw aangeworven medewerkers. Meer dan de helft van die nieuw aangeworven bankmedewerkers heeft een universitaire opleiding genoten.
Grafiek 21: Onderverdeling van de nieuw aangeworven medewerkers in de banksector, volgens diploma (in % van het totaal, aanwervingen in de loop van 2016)
Bron: Febelfin (banken-leden aangevuld met niet-leden die deelnemen aan de enquête).(1) HOBU: Hoger onderwijs buiten de universiteit.
» Universitair: 51,4
» Overige diploma's: 0,9
» Hoger secundair: 10,0
» HOBU(1): 37,7
28 29
De
bank
sect
or >
Soc
iaal
-eco
nom
isch
e fa
cett
en
De
bank
sect
or >
Soc
iaal
-eco
nom
isch
e fa
cett
en
Grafiek 22: Raming van het gebruik van betaalinstrumenten(1) in België (in % van het totaal, eind 2016)
Bron: Febelfin-berekeningen op basis van gegevens ECB.(1) Alle gebruikers (particulieren, bedrijven) samen. Sommige instrumenten (contanten, handelspapier, ATM-afhalingen) worden buiten beschouwing gelaten.
» Debet-, krediet- en privatieve kaarten: 49,5
» Cheques: 0,3
» Elektronische portemonnee: 0,3
» Domiciliëringen: 12,9
» Overschrijvingen: 37,0
» Andere : 0,0
De Belg betaalt het vaakst met zijn bankkaart (debet- of kredietkaart). In bijna de helft van de gevallen kiest hij voor dat betaalmiddel. Ook overschrijvingen worden heel frequent gebruikt.
30
Grafiek 23: Aandeel van de vijf grootste banken in de totale activa van de gezamenlijke banken (in %, eind 2016)
Bron: Voorstelling Febelfin op basis van gegevens ECB.(1) De ‘oude’ 15 lidstaten van de EU. Ongewogen rekenkundig gemiddelde.
0 20 40 60 80 100
Griekenland
Nederland
Portugal
Denemarken
Finland
België
Spanje
Zweden
EU 15(1)
Frankrijk
Ierland
Italië
Verenigd Koninkrijk
Oostenrijk
Duitsland
Luxemburg
97,3
84,7
71,2
68,366,5
66,2
61,8
56,3
55,6
46,0
44,3
43,0
35,5
34,5
31,4
27,6
Het procentuele aandeel van de vijf grootste banken in het totaal van de activa van alle banken in België is een graadmeter voor ‘concentratie’ in de sector. Doorgaans ligt dat aandeel hoger in kleinere landen. In Nederland is de banksector aanzienlijk sterker geconcentreerd dan in België.
de ba
nkse
ctor
vo
orna
amst
e on
twik
kelin
gen
en te
nden
sen
31
De
bank
sect
or >
Voo
rnaa
mst
e on
twik
kelin
gen
en t
ende
nsen
30
Gra
fiek
23bi
s: E
volu
tie
aand
eel v
an d
e vi
jf g
root
ste
bank
en
in d
e to
tale
act
iva
van
de g
ezam
enlij
ke b
anke
n (in
%)
Bron
: Voo
rste
lling
Feb
elfi
n op
bas
is v
an g
egev
ens
ECB.
102030405060708090100
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
Oos
tenr
ijkBe
lgië
Duits
land
Dene
mar
ken
Span
jeFi
nlan
dFr
ankr
ijkVe
reni
gd K
onin
krijk
Grie
kenl
and
Ierla
ndIta
liëLu
xem
burg
Ned
erla
ndPo
rtug
alZw
eden
In België is deze graadmeter na de financiële crisis op een lager peil gekomen, in tegenstelling tot in Nederland.
32
De
bank
sect
or >
Voo
rnaa
mst
e on
twik
kelin
gen
en t
ende
nsen
Grafiek 24: Herfindahl-index op basis van de totale activa(1) (eind 2016)
Bron: Voorstelling Febelfin op basis van gegevens ECB.(1) Som van de kwadraten van de marktaandelen van alle individuele kredietinstellingen inzake totale activa.(2) De ‘oude’ 15 lidstaten van de EU. Ongewogen rekenkundig gemiddelde.
Griekenland
Nederland
Finland
Denemarken
Portugal
België
EU 15(2)
Spanje
Zweden
Ierland
Frankrijk
Italië
Verenigd Koninkrijk
Oostenrijk
Duitsland
Luxemburg
0 1.000 2.000 3.000
2.332
2.097
1.790
1.224
1.1811.017
961
937
845644
572
452
422
358
277
260
De Herfindahl-index is een meer gesofisticeerde indicator om sectorconcentratie te meten: de Belgische banksector scoort gemiddeld en opnieuw lager dan andere kleine economieën (zie ook grafiek 23).
32 33
De
bank
sect
or >
Voo
rnaa
mst
e on
twik
kelin
gen
en t
ende
nsen
De
bank
sect
or >
Voo
rnaa
mst
e on
twik
kelin
gen
en t
ende
nsen
Gra
fiek
24bi
s: E
volu
tie
Her
finda
hl-in
dex
op b
asis
van
de
tota
le a
ctiv
a Br
on: V
oors
telli
ng F
ebel
fin
op b
asis
van
geg
even
s EC
B.
0
500
1.00
0
1.50
0
2.00
0
2.50
0
3.00
0
3.50
0
4.00
0
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
Oos
tenr
ijkB
elgi
ëD
uits
land
Den
emar
ken
Span
je
Finl
and
Fran
krijk
Ver
enig
d K
onin
krijk
Gri
eken
land
Ierl
and
Ital
iëLu
xem
burg
Ned
erla
ndP
ortu
gal
Zwed
en
De evolutie van de Herfindahl-index illustreert hoe de concentratiegraad in de Belgische banksector na de financiële crisis op een aanmerkelijk lager niveau is gekomen (zie ook grafiek 23bis).
34
De
bank
sect
or >
Voo
rnaa
mst
e on
twik
kelin
gen
en t
ende
nsen
Grafiek 25: Bruto-financieel vermogen van de Belgische gezinnen(1) (in miljarden EUR, eind december 2017)
Bron: Febelfin-berekeningen op gegevens NBB.(1) Inclusief chartaal geld.(2) Totale financiële activa van gezinnen bij Belgische financiële instellingen, in de vorm van deposito’s bij en schuldbewijzen uitgegeven door deze instellingen.
0 300 600 900
« (2) »In België
In het buitenland
Deposito's bij �nanciële instellingen: 386,3Schuldbewijzen van �nanciële instellingen: 12,7Verzekeringen en pensioenen: 284,2Aandelen (en gelijkgesteld): 291,4Participaties in ICB's: 101,0Schuldbewijzen van overheid en niet-�nanciële vennootschappen: 4,0Overige: 22,7
Deposito's bij �nanciële instellingen: 386,3Schuldbewijzen van �nanciële instellingen: 12,7Verzekeringen en pensioenen: 284,2Aandelen (en gelijkgesteld): 291,4Participaties in ICB's: 101,0Schuldbewijzen van overheid en niet-�nanciële vennootschappen: 4,0Overige: 22,7
1.102,3
245,3
Het bruto-financieel vermogen (inclusief munten en biljetten) van de Belgische gezinnen bedraagt nagenoeg 1.350 miljard euro, waarvan meer dan vier vijfde in België wordt aangehouden.
34 35
De
bank
sect
or >
Voo
rnaa
mst
e on
twik
kelin
gen
en t
ende
nsen
De
bank
sect
or >
Voo
rnaa
mst
e on
twik
kelin
gen
en t
ende
nsen
Grafiek 26: Aandeel in het bruto financiële vermogen van de Belgische gezinnen van respectievelijk deposito’s bij nationale financiële instellingen (inclusief schuldbewijzen), participaties in ICB’s en verzekeringsactiva (in % van het totale financiële vermogen(1), einde periode)
Bron: Febelfin-berekeningen op basis van gegevens NBB.(1) Inclusief biljetten en munten.(2) Het geheel van enerzijds de deposito’s aangehouden bij de nationale financiële instellingen en anderzijds de effecten met uitzondering van aandelen uitgegeven door deze instellingen en in het bezit van de Belgische gezinnen.(3) Participaties in ICB’s(4) Verzekeringstechnische voorzieningen (vooral voorzieningen pensioen- en levensverzekeringen).
0 5 10 15 20 25 30 35 40
2000
2005
2010
2011
2012
2013
2014
2016
2015
2017
Deposito's, chartaal geld en schuldbewijzen nationale �nanciële instellingen(2)
ICB's(3)
Verzekeringen(4)
Deposito's, chartaal geld en schuldbewijzen nationale �nanciële instellingen(2)
ICB's(3)
Verzekeringen(4)
29,816,9
20,3
25,9
14,6
13,1
33,4
11,0
24,3
33,0
10,0
24,3
32,6
11,1
23,4
33,3
10,4
24,1
32,1
12,7
23,4
31,3
14,4
22,8
29,7
14,4
23,3
23,2
29,6
15,5
Deposito’s vormen nog steeds een heel aanzienlijk deel (circa 30%) van de financiële activa van de Belgische gezinnen.
36
De
bank
sect
or >
Voo
rnaa
mst
e on
twik
kelin
gen
en t
ende
nsen
Grafiek 27: Financiële verplichtingen van de Belgische niet-financiële vennootschappen (in % van het totaal, eind december 2017)
Bron: Febelfin-berekeningen op basis van gegevens NBB.(1) Voornamelijk leningen van andere niet-financiële vennootschappen (onder meer binnen groepsstructuren).
» Door de kredietinstellingen toegekende leningen: 8,6
» Overige leningen(1): 24,0
» Vastrentende effecten: 3,4
» Overige verplichtingen: 9,8
» Aandelen en overige deelnemingen: 54,2
1.909,9miljard EUR
De financiële verplichtingen van de Belgische niet-financiële vennootschappen bedragen nagenoeg 2.000 miljard euro. Het overgrote deel heeft de vorm van aandelen en van leningen binnen groepsstructuren (i.e. intercompany loans).
36 37
De
bank
sect
or >
Voo
rnaa
mst
e on
twik
kelin
gen
en t
ende
nsen
De
bank
sect
or >
Voo
rnaa
mst
e on
twik
kelin
gen
en t
ende
nsen
Grafiek 28: Totaal uitstaand kredietbedrag (inclusief effectisering) verstrekt door in België gevestigde banken aan Belgische gezinnen(1) (uitstaande bedragen, in miljarden EUR, einde periode)
Bron: Febelfin-berekeningen op basis van gegevens NBB.(1) Totaal aan bankleningen aan Belgische gezinnen (hypothecaire kredieten, consumentenkredieten en andere soort kredieten), inclusief geëffectiseerde kredietvolumes.
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
50 100 150 200
82,4
85,8
92,3
138,1
126,7114,3
100,9
149,0
165,5
175,6
155,0
183,2
187,0
200,2
191,6
209,8
214,3
De Belgische gezinnen hebben 214 miljard euro aan kredietverplichtingen lopen bij de banken.
38
De
bank
sect
or >
Voo
rnaa
mst
e on
twik
kelin
gen
en t
ende
nsen
Grafiek 29: Spaarquote Belgische gezinnen(1) (in %, einde jaar)
Bron: Eurostat.(1) Brutospaarquote van de gezinnen, in procent van het beschikbare inkomen.
0 5 10 15 20
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
16,7
15,9
17,3
16,6
16,3
15,0
14,815,4
15,7
16,4
14,9
13,5
17,7
12,9
12,5
12,3
11,9
11,2
Na de financiële crisis spaarden de Belgische gezinnen steeds minder. In 2016 zetten ze 11,2% van hun beschikbaar inkomen opzij. Voor 2017 berekent de NBB deze spaarquote op 11,3%.
38 39
De
bank
sect
or >
Voo
rnaa
mst
e on
twik
kelin
gen
en t
ende
nsen
De
bank
sect
or >
Voo
rnaa
mst
e on
twik
kelin
gen
en t
ende
nsen
Grafiek 30: Europese vergelijking inzake woning-kredieten verstrekt door monetaire financiële instellingen (MFI’s): uitstaand kredietbedrag per hoofd van de bevolking (in EUR, eind 2017)(1)
Bron: Febelfin-berekeningen op basis van gegevens ECB (voor woning-krediet) en Eurostat (voor bevolkingsgegevens).(1) Monetaire financiële instellingen (voornamelijk kredietinstellingen), exclusief het ESCB (Europees Systeem van Centrale Banken). Het betreft het kredietvolume zoals dat voorkomt in de MFI-balansen (d.w.z. exclusief ‘geëffectiseerde’ kredietvolumes). De berekende gegevens hebben enkel een indicatieve waarde.
0 10.000 20.000 30.000 40.000
Luxemburg
Zweden
Nederland
Verenigd koninkrijk
Finland
Ierland
Frankrijk
Duitsland
België
Cyprus
Eurozone
Oostenrijk
Spanje
Malta
Portugal
Italië
Griekenland
Estland
Slovakije
Slovenië
17.462,315.644,5
14.679,7
14.184,8
51.975,1
31.615,3
28.282,0
20.663,0
13.399,8
13.102,4
12.368,3
11.888,9
11.259,7
10.444,3
9.127,4
6.200,7
5.447,5
5.396,6
4.673,12.904,3
Per inwoner staat er in België nagenoeg 14.000 euro voor woningfinanciering uit. Daarmee liggen we zo een 8% boven het Europese gemiddelde.
40
De
bank
sect
or >
Voo
rnaa
mst
e on
twik
kelin
gen
en t
ende
nsen
Grafiek 31: Europese vergelijking inzake consumentenkredieten verstrekt door de monetaire financiële instellingen (MFI’s): uitstaand kredietbedrag per hoofd van de bevolking (in EUR, eind 2017)(1)
Bron: Febelfin-berekeningen op basis van gegevens ECB (voor consumentenkrediet) en Eurostat (voor bevolkingsgegevens).(1) Monetaire financiële instellingen (voornamelijk kredietinstellingen), exclusief het ESCB (Europees Systeem van Centrale Banken). Het betreft het kredietvolume zoals dat voorkomt in de MFI-balansen (d.w.z. exclusief ‘geëffectiseerde’ kredietvolumes). De berekende gegevens hebben enkel een indicatieve waarde.
Luxemburg
Cyprus
Ierland
Finland
Frankrijk
Duitsland
Verenigd Koninkrijk
Oostenrijk
Zweden
Griekenland
Eurozone
Spanje
Italië
Portugal
Slovenië
Slovakije
Nederland
Malta
België
Estland
0 1.000 2.000 3.000 4.000
2.780,2
2.426,02.317,6
5.248,3
2.924,72.785,4
2.299,12.154,4
2.141,0
2.063,7
1.917,5
1.693,6
1.566,3
1.319,2
1.161,71.122,3
1.001,1
908,2
791,8
608,1
5.000
Per inwoner staat er in België 792 euro consumenten-krediet uit. In vergelijking met andere landen en met de eurozone zitten we hier op een laag niveau.
40 41
De
bank
sect
or >
Voo
rnaa
mst
e on
twik
kelin
gen
en t
ende
nsen
De
bank
sect
or >
Voo
rnaa
mst
e on
twik
kelin
gen
en t
ende
nsen
Grafiek 32: Kredieten van de in België gevestigde banken aan Belgische niet-financiële vennootschappen, naar grootte van de ondernemingen (in % van de totale uitstaande en opgenomen bankkredieten, einde periode)
Bron: Berekeningen Febelfin op basis van gegevens Observatorium voor krediet aan niet-financiële vennootschappen bij de NBB.(1) Tijdstip waarvoor de gegevens voor het eerst beschikbaar zijn.(2) Sinds 2016 verstrekt de NBB aparte gegevens voor microvennootschappen.
0 20 40 60 80
200520062007200820092010
(1)19992000
2011201220132014
100
201520162017
Grote vennootschappenKmo'sMicrovennootschappen(2)
Grote vennootschappenKmo'sMicrovennootschappen(2)
56,343,758,241,8
70,129,971,328,770,529,5
73,126,972,327,7
67,832,2
73,027,074,525,5
76,623,474,625,474,225,864,225,962,625,5
9,911,9
Ongeveer driekwart van de bancaire kredietomloop aan Belgische niet-financiële bedrijven betreft financiering van kmo’s en mirco-ondernemingen.
42
De
bank
sect
or >
Voo
rnaa
mst
e on
twik
kelin
gen
en t
ende
nsen
Grafiek 33: Gewicht van de banken in de financiering van de Belgische overheidsschuld (uitstaande bedragen, einde periode, in miljarden EUR)
Bron: Febelfin-berekeningen op basis van gegevens NBB.(1) Geconsolideerde brutoschuld (definitie ‘Maastricht’).(2) In de vorm van zowel schuldbewijzen als directe kredietverstrekking.
0
100
200
300
400
500
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2014
09.2
017
2013
2016
2015
Bij de Belgische banksector uitstaande kredieten aan de overheid(2)
Belgische overheidsschuld(1)
Terwijl de Belgische overheidsschuld in absolute bedragen verder oploopt, vertoont het totale volume van de leningen door de banken in België aan de Belgische overheid sinds 2014 een geleidelijke afbrokkeling.
42 43
De
bank
sect
or >
Voo
rnaa
mst
e on
twik
kelin
gen
en t
ende
nsen
De
bank
sect
or >
Voo
rnaa
mst
e on
twik
kelin
gen
en t
ende
nsen
Grafiek 34: Evolutie en samenstelling van de termijnverrichtingen van de Belgische banksector (uitstaande bedragen, einde periode, in miljarden EUR)
Bron: Febelfin-berekeningen op basis van gegevens NBB.
1995
1997
1999
2001
2003
2007
2009
2011
2013
09.2017
2005
2015
samen-stelling
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
6.000
7.000
8.000
» Totaal termijnverrichtingen
Op rente: 2.591,564
Op deviezen: 438,766
Overige: 100,054
9.000
10.000
3.130,384
Transacties op rente (vaak gebruikt als bescherming tegen renterisico’s) maken het overgrote deel uit van de termijnverrichtingen van de Belgische banksector. Het totale volume van die termijn-verrichtingen is na de financiële crisis op een lager niveau gekomen.
44
De
bank
sect
or >
Voo
rnaa
mst
e on
twik
kelin
gen
en t
ende
nsen
Grafiek 35: Belang van de bankverzekering(1) in de distributie van verzekeringsproducten op de Belgische markt - Aandeel in diverse verzekeringssegmenten(2) (in %, eind 2016)
Bron: Voorstelling Febelfin op basis van gegevens Assuralia.(1) Onder bankverzekering verstaan we de contracten die verkocht worden via een bankloket, ofwel door een werknemer van de bank, ofwel door een zelfstandig bankagent, die alleen de verzekeringsproducten verkoopt van de onderneming die het contract uitgegeven heeft (of groep van ondernemingen, waarbij er in elk geval participatiebanden bestaan tussen de verzekeringsonderneming en de bank). (2) Limitatieve opsomming. Op basis van premie-incasso’s of productie van nieuwe zaken.
0 10 20 30 40 50 60 70
5,2Burgerrechtelijke aansprakelijkheid
Brand en andere gelijkgestelde gevaren
Motorrijtuigen
Ongevallen
Ziekte
Totaal niet-leven
Groepsverzekering
Individuele levensverzekering
Totaal leven
Totaal leven en niet-leven
14,1
7,5
15,3
8,1
2,0
54,7
32,7
22,0
5,9
Het bancaire verkoopnet speelt een voorname rol in de commercialisering van individuele levensverzekeringen.
4544
De
bank
sect
or >
Voo
rnaa
mst
e on
twik
kelin
gen
en t
ende
nsen
de ba
nkse
ctor
re
sulta
ten
Grafiek 36: Evolutie van de ROA en de ROE van de gezamenlijke in België gevestigde banken (in %, einde periode)(1)
Bron: Voorstelling Febelfin op basis van gegevens NBB.(1) Gegevens op geconsolideerde basis. Vanaf 2006, gegevens volgens het IAS/IFRS-rapporteringsschema (om deze methodologische breuk aan te geven werd tussen 2005 en 2006 een stippellijn geplaatst). ROA: return on (average) assets; ROE: return on (average) equity (alleen voor de banken naar Belgisch recht).
20002001200220032004200520062007
0-20-30 -10 10 20 30-40
20082009
ROE
2010201120122013
20152014
201609.2017
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
20072008
2009
2010
2011
2012
2013
ROA
2015
2014
201609.2017
0-1,5 -1 10,5-0,5
20,4
0,60,4
0,4
0,4
0,50,5
0,7
11,813,6
15,818,5
22,4
13,7
0,4
0,5
0,0
-1,3
-0,1
13,2-36,5
10,5
3,00,7
-2,6
0,1
0,3
5,9
0,6
10,1
0,5
7,7
9,3
0,60,7
9,8
Met een gemiddeld rendement op het eigen vermogen van 9% à 10% in de jaren 2015-2017, haalden de Belgische banken een solide rendabiliteit. In de komende jaren zal de omgeving (onder meer de langdurig heel lage rente) evenwel voor grote uitdagingen zorgen.
46
De
bank
sect
or >
Res
ulta
ten
Grafiek 37: Evolutie van de risk asset ratio van de gezamenlijke banken naar Belgisch recht (in %, einde periode)(1)
Bron: Voorstelling Febelfin op basis van gegevens van de NBB.(1) Risk asset ratio (RAR): verhouding van enerzijds het reglementaire eigen vermogen van de banken en anderzijds hun gewogen risicovolume, dat eveneens op basis van de reglementering wordt bepaald, gegevens op geconsolideerde basis.
0 2 6 10 12 16
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
4 8 14 18 20
11,9
12,9
13,1
12,8
13,0
11,5
11,9
11,2
17,316,2
19,3
18,5
18,2
18,7
17,6
18,7
18,8
Na de financiële crisis zijn de eigenvermogens-verplichtingen voor de banken aanzienlijk aangescherpt. De solvabiliteitsratio’s (risk asset ratio’s) van de Belgische banken liggen op een hoog peil, wat van financiële soliditeit getuigt.
46 47
De
bank
sect
or >
Res
ulta
ten
De
bank
sect
or >
Res
ulta
ten
Grafiek 38: Evolutie cost/income-ratio van de banken (in %, einde periode)(1)
Bron: Febelfin-berekeningen op basis van gegevens NBB.(1) Gezamenlijke banken naar Belgisch recht, gegevens op geconsolideerde basis.
50 55 60 65 70 80 85
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
09.2017
75
74,1
74,7
73,9
72,672,0
54,4
72,2
60,2
85,6
76,9
64,5
65,8
72,1
60,8
58,6
61,2
59,5
58,4
In een heel competitieve omgeving en met talrijke fundamentele uitdagingen in het verschiet, is het een opdracht voor alle banken om hun kostenefficiëntie (cost/income-ratio) permanent te bewaken en te verbeteren.
48
Gra
fiek
39:
Fin
anci
ële
verp
licht
inge
n va
n de
Bel
gisc
he g
ezin
nen
(u
itst
aand
e be
drag
en, e
inde
per
iode
, in
milj
oene
n EU
R)
Bron
: Voo
rste
lling
Feb
elfin
op
basi
s va
n ge
geve
ns N
BB.
2000
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
20
17H
ypot
heca
ire
leni
ngen
: 22
6.13
2Co
nsum
ente
nkre
diet
en:
19.2
76O
veri
ge le
ning
en o
p m
eer d
an 1
jaar
: 10
.894
Leni
ngen
op
hoog
sten
s 1 j
aar:
7.
961
Ove
rige
: 14
.318
20
17H
ypot
heca
ire
leni
ngen
: 22
6.13
2Co
nsum
ente
nkre
diet
en:
19.2
76O
veri
ge le
ning
en o
p m
eer d
an 1
jaar
: 10
.894
Leni
ngen
op
hoog
sten
s 1 j
aar:
7.
961
Ove
rige
: 14
.318
50.0
0010
0.00
015
0.00
020
0.00
025
0.00
00
107.
161
137.
903 15
1.71
9
180.
237
186.
086
197.
366
166.
727
219.
961
227.
245
234.
444
256.
754
247.
359 26
6.32
5
278.
581
De financiële schulden van de Belgische gezinnen hebben voornamelijk te maken met woningfinanciering.
kred
ietv
erle
ning
aa
n ge
zinn
en
49
Kre
diet
verl
enin
g aa
n ge
zinn
en
48
Grafiek 40: Hypothecaire kredieten naar bestemming (in 2017 verleende kredieten, in % van het totale bedrag van de verleende kredieten)
Bron: Febelfin-berekeningen op basis van gegevens NBB.
» Aankoop: 58,0
» Externe her�nanciering: 10,1
» Ander onroerend doel: 3,3
» Aankoop + verbouwing: 5,1
» Verbouwingswerken: 7,8
» Nieuwbouw: 15,7
33.569miljoen EUR
In 2017 diende bijna 75% van het bedrag van de verleende hypotheekleningen om een bestaande of nieuwe woning (of appartement) te verwerven. Ongeveer 10% was bedoeld voor de herfinanciering van een bestaand hypothecair krediet.
50
Kre
diet
verl
enin
g aa
n ge
zinn
en
Grafiek 41: Consumentenkrediet naar kredietvorm(1)
(in % van het totaal uitstaand bedrag, eind juni 2017)
Bron: Febelfin-berekeningen op basis van gegevens van ADSEI (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie).(1) Overeenkomsten waarop de wet van 12 juni 1991 op het consumenten-krediet van toepassing is (enkel consumentenkrediet aan particulieren); overeenkomsten gesloten bij alle kredietverstrekkers.
» Leningen op afbetaling: 74,9
» Verkopen op afbetaling: 3,2
» Kredietopeningen: 21,9
25.233miljoen EUR
Bij de consumentenkredieten die gezinnen hebben lopen, ging het in nagenoeg driekwart van de gevallen om leningen op afbetaling.
50 51
Kre
diet
verl
enin
g aa
n ge
zinn
en
Kre
diet
verl
enin
g aa
n ge
zinn
en
Grafiek 42: Europese vergelijking schuldgraad gezinnen (financiële schulden gezinnen als % van het bbp, 2016)
Bron: Voorstelling Febelfin op basis van gegevens Eurostat.
0 20 40 60 80 100 120 140
Denemarken
Nederland
Verenigd Koninkrijk
Portugal
Zweden
Finland
Spanje
Frankrijk
Griekenland
Luxemburg
Eurozone
België
Ierland
Italië
Duitsland
Oostenrijk
133,2
119,8
93,3
89,7
88,3
65,3
72,8
69,1
66,1
65,6
63,9
63,0
55,9
55,2
53,6
52,1
De financiële schuldgraad van de Belgische gezinnen is tijdens de voorbije jaren geleidelijk opgelopen tot ongeveer het niveau voor de hele eurozone. Er zijn aanzienlijke verschillen tussen de lidstaten van de monetaire unie.
52
Kre
diet
verl
enin
g aa
n ge
zinn
en
Gra
fiek
43:
Evo
luti
e sc
huld
graa
d ge
zinn
en
(fina
ncië
le s
chul
den
gezi
nnen
als
% v
an h
et b
bp, 1
995-
2016
)
Bron
: Voo
rste
lling
Feb
elfi
n op
bas
is v
an g
egev
ens
Euro
stat
.(1
) V
oor I
erla
nd, g
egev
ens
besc
hikb
aar v
anaf
200
1.(2
) V
oor L
uxem
burg
, geg
even
s be
schi
kbaa
r van
af 19
99.
050100
150
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
Oost
enrij
kDu
itslan
dIta
liëIe
rland
(1)
Fran
krijk
Grie
kenl
and
Finlan
dZw
eden
Portu
gal
Vere
nigd
Kon
inkr
ijkNe
derla
nd
Luxe
mbu
rg (2
)
Span
je
Dene
mar
ken
Belgi
ë
De financiële schuldgraad van de Belgische gezinnen is tijdens de voorbije jaren geleidelijk opgelopen tot ongeveer het niveau voor de hele eurozone. Er zijn aanzienlijke verschillen tussen de lidstaten van de monetaire unie.
5352
Kre
diet
verl
enin
g aa
n ge
zinn
en
leas
ing-f
inan
cierin
g Grafiek 44: Samenstelling van de leasingproductie (2017, in % van het totaal)(1)
Bron: BLV (Febelfin).(1) Enkel BLV-leden.
» Industriële machines en uitrustingen: 29,2
» Computers en kantooruitrusting:12,8
» Overige: 2,9
» Onroerende leasing: 13,4
» Bedrijfs-voertuigen: 18,0
» Personenwagens: 23,7
5.800,1miljoen EUR
In 2017 bedroeg de leasingproductie 5,8 miljard euro. Leasing is meer dan alleen een financieringsinstrument voor wagens. Het levert ook financiering voor vele andere doeleinden in de reële economie (o.a. voor investeringen in machines, gebouwen enz.).
54
Leas
ing-
finan
cier
ing
Grafiek 45: Waarde uitstaande leasingfinanciering – Evolutie in de tijd(1) (einde jaar, in miljoenen EUR)
Bron: BLV (Febelfin).(1) Enkel BLV-leden.
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
8.345,7
8.846,7
9.666,2
4.000 6.000 8.000 10.000 12.000
10.368,412.211,8
11.958,1
12.655,5
11.637,4
12.214,1
12.783,9
12.999,8
14.558,8
13.506,6
14.000
15.118,9
Er stond in 2017 15,1 miljard euro aan leasing uit, flink wat meer dan de voorgaande jaren.
5554
Leas
ing-
finan
cier
ing
Grafiek 46: In België openbaar verdeelde nettoactiva van ICB’s naar Belgisch en buitenlands recht (einde jaar 2017, in miljarden EUR)
Bron: BEAMA (Febelfin).
0 30 60 90 120 150 180
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
210
47,19
54,61
68,26
94,22
117,86
128,57133,15
121,56
127,21
137,06
166,92
179,07
178,33
123,64
128,51
114,32
119,79
131,79
132,98
172,65
159,51
177,22
194,43
De nettoactiva van de in België openbaar verdeelde fondsen nam de laatste 5 jaar toe met 75 miljard euro en bedragen 194 miljard euro.
inst
ellin
gen
voor
co
llect
ieve
bel
eggi
ng (I
CB’s)
56
Inst
ellin
gen
voor
col
lect
ieve
bel
eggi
ng (I
CB’s
)
Grafiek 47: Europese ICB-sector naar nationaal recht Totale nettoactiva (in miljarden EUR, eind 2017)
Bron: Voorstelling Febelfin op basis van gegevens van EFAMA. (1) De Belgische ICB-markt, d.w.z. in België verdeelde nettoactiva van ICB’s naar Belgisch en buitenlands recht.(2) ICB’s naar Belgisch recht.
Luxemburg
Ierland
Duitsland
Frankrijk
Verenigd Koninkrijk
Nederland
Zwitserland
Zweden
Italië
Denemarken
Spanje
België(1)
Oostenrijk
België(2)
Finland
Noorwegen
Polen
Portugal
0 1.000 1.500 3.500500
843,49
4.159,61
2.369,09
2.038,19
1.929,12
1.646,06
550,80
335,42
320,77300,82
295,27
182,88
155,26
115,68
66,79
23,09
116,25
194,43
De Europese fondsenmarkt wordt gekenmerkt door enkele landen die hun fondsen naar nationaal recht wereldwijd commercialiseren.
56 57
Inst
ellin
gen
voor
col
lect
ieve
bel
eggi
ng (I
CB’s
)
Inst
ellin
gen
voor
col
lect
ieve
bel
eggi
ng (I
CB’s
)
Grafiek 48: Nettoactiva van de ICB’s naar nationaal recht, in verhouding tot het bbp (in %, eind 2016)
Bron: Febelfin-berekeningen op basis van gegevens EFAMA (ICB’s), BEAMA en Eurostat (BBP). (1) De Belgische ICB-markt, d.w.z. in België verdeelde nettoactiva van ICB’s naar Belgisch en buitenlands recht.(2) ICB’s naar Belgisch recht.
Luxemburg
Ierland
Nederland
Denemarken
Zwitserland
Frankrijk
Verenigd Koninkrijk
Zweden
Duitsland
Oostenrijk
Finland
België(1)
Noorwegen
België(2)
Spanje
Italië
Polen
Portugal
0 50 100 900 6.800
6.829,2
812,4
110,5
90,5
80,0
66,3
60,3
49,749,7
42,0
30,124,1
18,1
14,0
11,7
80,9
99,4
31,2
De Europese fondsenmarkt wordt gekenmerkt door enkele landen die hun fondsen naar nationaal recht wereldwijd commercialiseren.
58
beur
s-
Grafiek 49: Financiële instrumenten van cliënten in bewaring bij beursvennootschappen (in miljoenen EUR, einde periode)(1)
Bron: NBB.(1) Het betreft het geheel van de financiële instrumenten van cliënten in bewaring bij vereffeningsinstellingen binnen of buiten de groep, in kluizen bij derde bewaarders of bij de instelling zelf. Ook de debetstanden van cliënten en de eventuele waarderings-verschillen werden in aanmerking genomen.
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
09.2017
0 25.000 50.000 75.000 100.000
20.700
41.100
32.800
19.700
28.400
46.600
73.200
54.772
69.59478.769
69.737
80.11993.266
108.296
16.200
103.922
118.269126.830
25.000 50.000 75.000 100.000
Eind september 2017 waren er in België 19 beursvennootschappen actief. De waarde van de financiële instrumenten die de klanten in bewaring hebben bij beursvennootschappen steeg de jongste jaren tot ruim boven de 100 miljard euro.
venn
oots
chap
pen
59
Beu
rsve
nnoo
tsch
appe
n
58
Eind september 2017 beheerden beursvennoot-schappen 4,2 miljard euro activa.
Grafiek 50: Door beursvennootschappen beheerde activa (in miljoenen EUR, einde periode)
Bron: NBB.
2012
2013
2014
2015
2016
09.2017
0 5.000 10.000
3.356
7.636
10.324
3.596
3.869
4.168
60
Beu
rsve
nnoo
tsch
appe
n
De jongste drie jaar lagen de totale ontvangsten van de beursvennootschappen op een relatief laag niveau.
Grafiek 51: Totale ontvangsten van de beursvennoot-schappen (in miljoenen EUR, einde periode)(1)
Bron: Febelfin-berekeningen op basis van de NBB.(1) Van 2000 tot en met 2010, het totaal van de bedrijfsopbrengsten. Vanaf 2011, het totaal van de netto-renteopbrengsten (en soortgelijke), de netto-ontvangstenprovisies, het resultaat uit financiële transacties en de overige bedrijfsopbrengsten.
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
09.2017
0 100 200 300 400 500
504
289
339
305189
274
316
357
275
285
221
285
215
220
205
173151
132
60 61
Beu
rsve
nnoo
tsch
appe
n
Beu
rsve
nnoo
tsch
appe
n
Grafiek 52: Cost/Income-ratio van de beursvennootschappen (in %)(1)
Bron: Berekeningen Febelfin op basis van gegevens van de NBB.(1) Van 2000 tot en met 2010, de verhouding tussen de bedrijfskosten en de bedrijfsopbrengsten. Vanaf 2011, verhouding tussen enerzijds de algemene administratieve kosten en de overige bedrijfskosten en anderzijds de ontvangsten zoals gedefinieerd voor grafiek 51.
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
09.20170 20 40 60 80 100
53,0
103,5
102,1
105,293,1
72,6
67,4
70,6
101,8
104,2
88,2
90,2
89,8
99,5
88,2
78,6
88,781,8
Net als de banken moeten ook de beursvennoot-schappen bijzondere aandacht hebben voor een kostenefficiënte werking.
62
Beu
rsve
nnoo
tsch
appe
n
Grafiek 53: Rendement op het eigen vermogen van de beursvennootschappen (ROE, in %)
Bron: Berekeningen Febelfin op basis van gegevens van de NBB.
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
20160 10 20 30
26,1
2,8
0,83,2
11,3
18,824,2
25,27,5
7,8
10,5
-1,2
16,5
2,7
7,5
9,0
4,3
De beursvennootschappen als geheel behaalden in 2016 een rendement op het eigen vermogen van iets meer dan 4%.
6362
Beu
rsve
nnoo
tsch
appe
n
finan
ciële
mar
kten
: va
luta
’s, aa
ndele
n, sc
huld
papi
er en
afge
leide
prod
ucte
nop
mon
diaa
l en
Euro
pees
nive
auGrafiek 54: Internationale schuldbewijzen(1) (volgens woonplaats en sector van emittent, uitstaande bedragen in miljard USD, eind september 2017)
Bron: Bank voor Internationale Betalingen (BIB).(1) Internationale schuldbewijzen (International Debt Securities of IDS) zijn schuldbewijzen die worden uitgegeven op een markt van een ander land dan het land waar de emittent is gevestigd. Ze worden doorgaans ook ‘euro-obligaties ‘ en ‘buitenlandse obligaties’ genoemd.
0
Totaal
Industrielanden
O�shore centra
Minder ontwikkelde landen
Financiële ondernemingen
waarvan banken
Niet-�nanciële ondernemingen
Overheidsinstellingen
5.000 10.000 15.000 20.000
21.874
17.090
2.368
2.416
16.401
6.840
3.607
1.867
75% van het uitstaande bedrag aan internationaal schuldpapier werd uitgegeven door financiële instellingen. Van dat bedrag is 42% toe te schrijven aan banken.
64
Fina
ncië
le m
arkt
en >
Mon
diaa
l en
Euro
pees
niv
eau
Grafiek 55: De 15 grootste aandelenmarkten van de wereld, op basis van de marktkapitalisatie (in miljarden USD, eind 2017)
Bron: Voorstelling Febelfin op basis van gegevens van de World Federation of Exchanges.
NYSE
NASDAQ - US
Japan Exchange Group Inc.
Shanghai Stock Exchange
LSE Group
Euronext
Hong Kong Exchanges and Clearing
Shenzhen Stock Exchange
TMX Group
National Stock Exchange of India Ltd.
BSE India Limited
Deutsche Börse AG
Korea Exchange
SIX Swiss Exchange
Nasdaq Nordic Exchanges
0 5.000 10.000 20.000
22.081,4
10.039,3
6.222,8
5.089,6
4.455,4
4.393,0
4.350,5
3.621,62.367,1
2.351,5
2.331,6
2.262,2
1.771,81.686,5
1.533,5
De New York Stock Exchange (NYSE) blijft qua marktkapitalisatie de grootste aandelenbeurs ter wereld. Euronext en de London Stock Exchange (LSE) staan in de ranking kort bij elkaar, terwijl Deutsche Börse op afstand volgt.
64 65
Fina
ncië
le m
arkt
en >
Mon
diaa
l en
Euro
pees
niv
eau
Fina
ncië
le m
arkt
en >
Mon
diaa
l en
Euro
pees
niv
eau
Grafiek 56: Aantal op de aandelenmarkten genoteerde ondernemingen (eind 2017)
Bron: Voorstelling Febelfin op basis van gegevens van de World Federation of Exchanges.(1) Alternext inbegrepen.
BSE India Limited
Japan Exchange Group Inc.
TMX Group
BME Spanish Exchanges
Nasdaq - US
LSE Group
NYSE
Australian Securities Exchange
Korea Exchange
Hong Kong Exchanges and Clearing
Shenzhen Stock Exchange
National Stock Exchange of India Ltd.
Shanghai Stock Exchange
Euronext (1)
Nasdaq Nordic Exchanges
Binnenlandse ondernemingen
Buitenlandse ondernemingen
0
3.878
3.136
2.949
3.604
3.328
2.498
2.286
2.134
2.147
2.118
2.0891.897
1.396
1.255
984
1.000 2.000 3.000 4.000
De Bombay Stock Exchange (BSE) noteert het grootste aantal ondernemingen. Volgens deze indicator staat Euronext veel lager in de rangschikking. Op de Nasdaq, de LSE en de NYSE noteren relatief meer buitenlandse ondernemingen.
66
Fina
ncië
le m
arkt
en >
Mon
diaa
l en
Euro
pees
niv
eau
Contracten op rente (o.a. gebruikt voor indekking tegen renterisico’s) zorgen wereldwijd gezien voor de grootste volumes aan afgeleide financiële instrumenten of ‘derivaten’.
Grafiek 57: De mondiale markten van de afgeleide producten(1) (notionele uitstaande bedragen, in miljarden USD, eind 2017)
Bron: Voorstelling Febelfin op basis van gegevens Bank voor internationale Betalingen (BIB). (1) Het betreft hier de ‘over-the-counter (OTC) derivatives’.
Totaal contracten
Contracten op vreemde valuta's
Contracten op rente
Aandelen-gebonden contracten
Contracten op goederen
Credit default swaps
Andere derivaten
Diversen (onbepaald)
0 100.000 500.000
107
6.836
1.401
76.980
542.436
415.914
31.330
9.868
6766
Fina
ncië
le m
arkt
en >
Mon
diaa
l en
Euro
pees
niv
eau
Gra
fiek
58:
Aan
tal n
oter
inge
n op
Eur
onex
t: o
nder
nem
inge
n en
eff
ecte
n (e
ind
2017
)
Bron
: Voo
rste
lling
Feb
elfin
op
basi
s van
geg
even
s Eu
rone
xt.
(1)
Geg
even
s vo
or B
russ
el: 1
.559
(obl
igat
ies)
; 17
(tra
cker
s); 2
.721
( str
uctu
red
prod
ucts
).
Bru
ssel
sA
mst
erda
mPa
ris
Lisb
onLo
ndon
Ond
erne
min
gen
met
aan
dele
nnot
erin
g
Obl
igat
ies(1
)
Trac
kers
(1)
Stru
ctur
edpr
oduc
ts(1
)
Bin
nenl
ands
72
6B
uite
nlan
ds
102
Bin
nenl
ands
72
6B
uite
nlan
ds
102
Genoteerde effecten Genoteerde effecten
010
.000
30.0
0060
.000
828
5.65
9
63.2
3280
4
40.0
0020
.000
50.0
00
Eind 2017 hadden 828 ondernemingen een aandelennotering op Euronext (Alternext niet inbegrepen).
finan
ciële
mar
kten
: va
luta
’s, aa
ndele
n, sc
huld
papi
er en
afge
leide
prod
ucte
nEu
rone
xt
68
Fina
ncië
le m
arkt
en >
Eur
onex
t
Gra
fiek
59:
Ver
hand
elde
con
trac
ten
op d
e de
riva
tenm
arkt
van
Eur
onex
t (a
anta
l in
milj
oene
n, in
201
7)
Bron
: Voo
rste
lling
Feb
elfi
n op
bas
is v
an g
egev
ens
Euro
next
.
050
100
150
Tota
al E
uron
ext
Aan
dele
npro
duct
en
Pro
duct
en o
p gr
onds
toff
en
FX p
rodu
cten
140,
3
127,
1
13,2
0,01
8
Op de derivatenmarkt van Euronext werden in 2017 140 miljoen contracten verhandeld. In de meeste gevallen ging het om aandelencontracten.
6968
Fina
ncië
le m
arkt
en >
Eur
onex
t
Gra
fiek
60:
Vas
tren
tend
e ef
fect
en o
p m
eer d
an é
én ja
ar, v
olge
ns s
ecto
ren
van
emit
tent
en e
n ho
uder
s
(uit
staa
nde
bedr
agen
, in
milj
oene
n EU
R, e
ind
dece
mbe
r 201
7)
Bron
: Voo
rste
lling
Feb
elfi
n op
bas
is v
an g
egev
ens
NBB
.(1
) En
erzi
jds
de n
iet-
fina
ncië
le v
enno
otsc
happ
en (7
.417
milj
oen
EUR
) en
ande
rzijd
s de
Bel
gisc
he o
verh
eid
(23.
996
milj
oen
EUR
).(2
) U
itge
zond
erd
geld
mar
ktfo
ndse
n.
Sect
oren
van
em
itte
nten
Sect
oren
van
hou
ders
Sect
oren
van
em
itte
nten
Bui
tenl
and:
31
8.54
7O
verh
eid:
42
9.94
2Fi
nanc
iële
inst
ellin
gen:
13
4.09
4N
iet-
�na
ncië
le
venn
oots
chap
pen:
59
.647
Sect
oren
van
em
itte
nten
Bui
tenl
and:
31
8.54
7O
verh
eid:
42
9.94
2Fi
nanc
iële
inst
ellin
gen:
13
4.09
4N
iet-
�na
ncië
le
venn
oots
chap
pen:
59
.647
Sect
oren
van
hou
ders
Mon
etai
re �
nanc
iële
inst
ellin
gen
(MFI
's):
289.
238
Bui
tenl
and:
31
8.70
6G
ezin
nen:
45
.876
Verz
eker
ings
onde
rnem
inge
n en
pen
sioe
nfon
dsen
: 20
4.54
3O
veri
ge �
nanc
iële
inst
ellin
gen:
23
.550
And
ere
houd
ers(1
) : 31
.413
Bel
eggi
ngsf
onds
en(2
) : 28
.904
Sect
oren
van
hou
ders
Mon
etai
re �
nanc
iële
inst
ellin
gen
(MFI
's):
289.
238
Bui
tenl
and:
31
8.70
6G
ezin
nen:
45
.876
Verz
eker
ings
onde
rnem
inge
n en
pen
sioe
nfon
dsen
: 20
4.54
3O
veri
ge �
nanc
iële
inst
ellin
gen:
23
.550
And
ere
houd
ers(1
) : 31
.413
Bel
eggi
ngsf
onds
en(2
) : 28
.904
020
0.00
040
0.00
060
0.00
080
0.00
01.
000.
000
942.
230
942.
230
Eind december 2017 bedroeg het uitstaande volume van de in België uitgegeven schuldbewijzen (voornamelijk obligaties op meer dan 1 jaar) 942 miljard euro. De obligaties uitgegeven door Belgische overheden vormden het grootste bestanddeel van dat volume.
finan
ciële
mar
kten
: va
luta
’s, aa
ndele
n, sc
huld
papi
er en
afge
leide
prod
ucte
nen
kele
bijk
omen
de fa
cett
en va
n Be
lgisc
he ge
ld- e
n ka
pita
alm
arkt
en
70
Fina
ncië
le m
arkt
en >
Fac
ette
n va
n B
elgi
sche
gel
d- e
n k
apit
aalm
arkt
en
Grafiek 61: Houderschap van OLO’s (in miljoenen EUR, einde periode)(1)
Bron: Voorstelling Febelfin op basis van gegevens NBB.(1) In deze statistiek wordt ervan uitgegaan dat er bij cessie/retrocessie-transacties geen eigendomsoverdracht van effecten gebeurt.
2001
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2001 2016 2017Kredietinstellingen in België 32.184 34.875 29.212Andere houders in België 40.953 109.811 123.092Houders in andere EU-lidstaten 88.560 101.615 102.380Houders in niet-EU-landen 24.030 80.806 75.126
2001 2016 2017Kredietinstellingen in België 32.184 34.875 29.212Andere houders in België 40.953 109.811 123.092Houders in andere EU-lidstaten 88.560 101.615 102.380Houders in niet-EU-landen 24.030 80.806 75.126
0
185.727257.803
272.351
286.549
315.054
306.719
300.616
327.107
300.000100.000 200.000
329.810
Het houderschap van OLO’s is sterk gediversifieerd: meer dan de helft van het uitstaand volume wordt aangehouden door buitenlandse tegenpartijen.
70 71
Fina
ncië
le m
arkt
en >
Fac
ette
n va
n B
elgi
sche
gel
d- e
n k
apit
aalm
arkt
en
Fina
ncië
le m
arkt
en >
Fac
ette
n va
n B
elgi
sche
gel
d- e
n k
apit
aalm
arkt
en
Grafiek 62: Houderschap van gedematerialiseerde schatkistcertificaten (in miljoenen EUR, einde periode)(1)
Bron: Voorstelling Febelfin op basis van gegevens NBB.(1) In deze statistiek wordt ervan uitgegaan dat er bij cessie/retrocessie-transacties geen eigendomsoverdracht van effecten gebeurt.
2001
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2001 2016 2017Kredietinstellingen in België 6.643 276 343Andere houders in België 6.393 1.092 1.420Houders in andere EU-lidstaten 10.061 6.832 6.332Houders in niet-EU-lidstaten 4.658 18.256 17.509
10.000 20.000 30.000 40.0000
40.663
35.484
24.681
27.755
31.790
25.306
26.421
26.456
25.604
Het overgrote deel van het volume aan gedematerialiseerde Belgische schatkistcertificaten is in handen van houders buiten het eurogebied. Eind 2017 hadden Belgische tegenpartijen slechts 6,9% in hun bezit.
72
finan
ciële
mar
kten
: va
luta
’s, aa
ndele
n, sc
huld
papi
er en
afge
leide
prod
ucte
ncle
arin
g and
sett
lem
ent
Grafiek 63: Evolutie omzet Euroclear (in duizenden miljard EUR, tijdens de periode)
Bron: Voorstelling Febelfin op basis van gegevens Euroclear.
0 100 200 300 400 500 600
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
700
Euroclear Bank: 498,1
209,8
241,9
256,2
307,2
361,4
451,7
559,8
561,8
572,8
526,1
580,6
513,5
541,6
655,4
623,2 669,5
732,8
In 2017 bedroeg de turnover bij Euroclear meer dan 732.000 miljard euro. Bijna 70% van dat bedrag had betrekking op Euroclear Bank.
73
Fina
ncië
le m
arkt
en >
Cle
arin
g an
d se
ttle
men
t
72
Grafiek 64: Euroclear transacties na netting (aantal in miljoenen, tijdens de periode)
Bron: Voorstelling Febelfin op basis van gegevens Euroclear.
0 20 40 60 80 140100 120 160 180
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
200
Euroclear Bank: 95,4
123,4
123,4
113,6
114,9
129,2
143,1
163,3
158,9
155,6
157,3
179,6
150,4
170,4
181,6
190,7
195,9
214,8
In 2017 gebeurden er 215 miljoen Euroclear-transacties na netting.
74
Fina
ncië
le m
arkt
en >
Cle
arin
g an
d se
ttle
men
t
Grafiek 65: Waarde van de effecten in bewaring bij Euroclear (in duizenden miljard EUR, einde periode)
Bron: Voorstelling Febelfin op basis van gegevens Euroclear.
0 5 10 15 2520
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
11,2
Euroclear Bank: 12,8
10,8
11,9
13,1
15,7
18,2
26,0
18,0
19,2
21,9
22,1
20,2
27,7
24,2
23,0
27,5
28,5
De waarde van de effecten waarvoor Euroclear de bewaring op zich nam, bedroeg eind 2017 meer dan 28 triljoen euro.
74
Fina
ncië
le m
arkt
en >
Cle
arin
g an
d se
ttle
men
t
Belgische federatie van de financiële sector Aarlenstraat 82 - 1040 Brussel
T 02 507 68 11 | [email protected]
www.febelfin.beVerantwoordelijke uitgever: Karel Van Eetvelt