Evropa polovinom 19.veka

Revolucije nakon Napoleonovih ratova

• Novi evropski poredak, nakon Napoleonovih ratova, uspostavljen je na Bečkom kongresu 1814-1815

• Osnove tog poretka bile su feudalni poredak i apsolutizam vladara

• Za očuvanje tog poretka bila je zadužena Sveta alijansa

• Julska revolucija u Francuskoj 1830.god. označila je kraj evropskog poretka, uspostavljenog Bečkim kongresom

• Ta revolucija označila je kraj dinastije Burbona, na vlast je doveden kralj Luj Filip Orleanski

• Velike sile su priznale revolucionarnu promenu u Francuskoj, čime je okončana i epoha Svete alijanse

• Revolucionarno raspoloženje se iz Francuske proširilo i na Belgiju, koja je 1830.god. proglasila nezavisnost od Nizozemske

• Iste godine izbio je i veliki ustanak u Poljskoj protiv ruske vlasti, ali je bio ugušen

Revolucije u Evropi 1848-1849

• Revolucijama 1848-49. završava se period gradjanskih revolucija, koje su započele Ratom za nezavisnost SAD 1776.god.

• Uzroci revolucija bili su višestruki: • Zahtevi za sprovodjenjem liberalnih reformi (vlast se

gotovo isključivo nalazila u rukama plemstva i bogatog gradjanstva)

• Poboljšanje socijalnog položaja siromašnih • Nerešeno nacionalno pitanje (otvorena pitanja

ujedinjenja Nemačke i Italije; kao i problemi u višenacionalnom Austrijskom carstvu)

• Od velikih sila jedino je Britanija izbegla revolucionarne potrese, jer je ona već sprovela odredjene političke i socijalne reforme

• U Francuskoj je opozicija zahtevala veće političke slobode, a siromašni poboljšanje svog položaja

• Kralj Luj Filip je abdicirao, a proglašena je tzv.”Druga republika”

• Pobuna radnika dovela je do donošenja ustava, koji je davao velika ovlašćenja predsedniku

• Za predsednika je izabran Luj Napoleon, rodjak Napoleona Bonaparte

• On je sproveo državni udar i 1852.god. proglasio se za cara Napoleona III, čime je u Francuskoj uspostavljeno Drugo carstvo (1852-1870)

• Nemačka je nakon Bečkog kongresa bila podeljena na 38 država, formiran je Nemački savez, u kojem su se za prevlast borile Austrija i Pruska

• 1834.god. na inicijativu Pruske formiran je Nemački carinski savez, kojim je stvoreno jedinstveno tržište, ali je iz njega bila isključena Austrija, što je za nju bio i ekonomski i politički udarac

• Pod uticajem zbivanja u Francuskoj u mnogim nemačkim državama izbili su nemiri, koji su umireni pristajanjem vladara na donošenje ustava

• Liberalno gradjanstvo je zahtevalo slobodu štampe, političkog udruživanja a seljaci ukidanje feudalizma

• Istovremeno su sve glasniji bili zahtevi i za ujedinjenjem Nemačke

• 1848.god. u Frankfurtu se okupio Svenemački kongres, ideja je bila da se stvori federalno carstvo, bez Austrije

• Kruna je bila ponudjena pruskom kralju, ali je on tu krunu odbio i angažovao je prusku vojsku, koja je ugušila pobune po nemačkim gradovima

• Italija je nakon Bečkog kongresa ostala razjedinjena• Bogate oblasti severne Italije i Venecija bile su pod

vlašću Habsburga, u većini ostalih država vladale su strane dinastije (Burboni u Napuljskoj kraljevini)

• Jedino je u Pijemontu (Sardinijska kraljevina) vladala domaća dinastija (Savojska dinastija)

• Revolucionari su zahtevali donošenje ustava, u Veneciji i Milanu su proglašene republike

• Pijemontski kralj je pokušao da situaciju iskoristi za ujedinjenje Italije, pa je pokrenuo rat protiv Austrije

• Medjutim, austrijska vojska je porazila Pijemont, tako da je taj pokušaj ujedinjenja doživeo neuspeh

• Poslednji revolucionarni pokušaj desio se u Rimu 1849.god., kada je proglašena Rimska republika na čelu sa revolucionarom Djuzepeom Macinijem, ali je intervencijom austrijske i francuske vojske ugušena revolucija

• Habsburška monarhija bila je višenacionalna država u kojoj su različite nacije imale nejednak status

• Centralizacija države i apsolutizam Habsburga izazivao je nezadovoljstvo Madjara, Slovena i Italijana

• Za sprovodjenje apsolutističke politike bio je zadužen kancelar Klemens Meternih

• Meternih se plašio nacionalnih težnji madjarskog plemstva, kao i panslavizma (ideja o kulturnom i političkom jedinstvu Slovena, ideja popularna u Rusiji, gde se verovalo da to jedinstvo treba ostvariti pod vodjstvom Rusije)

• Revolucija je izbila u Beču, Pragu i Budimpešti• Revolucionari su zahtevali ukidanje apsolutizma i

feudalnih odnosa, kao i liberalne reforme i donošenje ustava

• Madjarsku revoluciju je vodilo plemstvo na čelu sa Lajošem Košutom, jer je gradjanstvo bilo slabo razvijeno

• Medjutim, Madjari nisu bili spremni da priznaju autonomiju Slovenima, koji su se zato okrenuli saradnji sa bečkim dvorom

• Austrija je ugušila madjarsku revoluciju uz pomoć ruske vojske, koja je 1849.god. porazila Madjare kod Vilagoša