erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014
DESCRIPTION
MVO Nederland organiseerde op 18 november de landelijke Dag van de Sociale Innovatie. In totaal werkten er zo’n 300 verschillende bedrijven aan 37 Innovatietafels door heel Nederland hard aan concrete oplossingen op het gebied van sociale innovatie. Zij wisselden ervaringen uit over de vraag: hoe houd ik mijn bedrijf innovatief en hoe onderneem ik slim in een veranderende economie? In deze presentatie geeft Henk Volberda uitleg bij de Innovatie Monitor van de Erasmus Universiteit. Hieruit blijkt de noodzaak voor deze dag: Nederlandse bedrijven investeren aanzienlijk minder in sociale innovatie dan een jaar geleden.TRANSCRIPT
ERASMUS CONCURRENTIE
EN INNOVATIE MONITOR
2013 - 2014
Prof.dr. Henk W. VolberdaRotterdam School of Management, Erasmus UniversityAcademic director INSCOPE
Dag van de Sociale Innovatie, 18 november 2014
Welkom!Bij de presentatie van de bevindingen
van de Erasmus Concurrentie en Innovatie Monitor 2013 - 2014
De Erasmus Concurrentie en Innovatie Monitor is
…..
… sinds het jaar 2006 een jaarlijks grootschalig onderzoek
naar innovatie onder Nederlandse bedrijven
… een graadmeter voor de innovativiteit van Nederlandse
bedrijven
… meer recentelijk ook in specifieke sectoren uitgevoerd, zoals
de zorg
… ook in andere landen uitgevoerd, waaronder België, Italië,
en het Verenigd Koninkrijk
Enkele achtergrondgegevens
van survey
Omvang steekproef:
≈ 10.000
Aantal
respondenten: 692
Algemeen directeur/Voo
rzitter van Raad van
Bestuur, 49%Marketingmanager, 14%
Innovatiemanager, 7%
Operations manager, 5%
Financieel manager, 5%
HR (of P&O) manager, 3%
Anders, 18%
AgendaInnovatievermogen
Nederlandse bedrijven:
Technologische innovatie
versus sociale innovatie:
Offshoring versus
onshoring:
Groei en
werkgelegenheidseffecten:
Kenmerken
innovatieve organisaties:
Innovatievermogen
Nederlandse bedrijven
Ontwikkelingen zijn minder
gunstig
Gemiddelde
groei percentages
2013 - 2014
Omzetgroei
Rentabiliteit
Productiviteit
Innovatie
-2,0%
-1,0%
-4,4%
-5,7%
6
Aanzienlijke daling van aantal
product-
en dienstinnovaties in Nederland5.3
5.2 5.2 5.25.2 5.2
5.35.4
5.1
4.34.2
4.3 4.3
4.14.2
4.3
4.4
4.2
4.0
4.2
4.4
4.6
4.8
5.0
5.2
5.4
5.6
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Sco
re o
p r
adic
lae
inn
ova
tie
cq
. in
cre
me
nte
lein
no
vati
e
(op
ee
n s
chaa
l van
1 t
ot
7)
Jaar
incrementele innovatie
radicale innovatie
-6%
-4%
Daling in radicale innovatie is het
minst bij het middengrootbedrijf
-6.9%
-3.6%
-5.9%
-4.5% -4.3% -4.5%
-8.0%
-7.0%
-6.0%
-5.0%
-4.0%
-3.0%
-2.0%
-1.0%
0.0%
minder dan 50 tussen de 50 en 250 meer dan 250
Ho
eve
elh
eid
rad
ical
e in
no
vati
es
cq. i
ncr
em
en
tele
in
no
vati
es
in 2
04
t.o
.v.
20
13
(in
%)
Aantal medewerkers
radicale innovatie incrementele innovatie
Agri & Food scoort
relatief hoog op radicale
innovatie en incrementele
innovatie
12%
8%
7%
-1%
-2%
-5%
-5%
-11%
8%
1%
-2%
2%
-2%
-2%
5%
-3%
-15% -10% -5% 0% 5% 10% 15%
Agri & Food
Creatieve industrie
Zakelijke dienstverlening
High Tech en Energie
Overig
Life Sciences & Health, chemie, tuinbouw, water
Logistiek
Bouw
Mate van radicale innovatie cq. incrementele innovatie in een sector t.o.v. score van alle onderzochte sectoren tezamen (in %)
Sect
ore
n g
eo
rde
nd
op
bas
is v
an d
e m
ate
van
ra
dic
ale
inn
ova
tie
radicale innovatie
incrementele innovatie
Hoeveelheid radicale en
incrementele innovaties varieert
per regio
4.0%
2.5%
-1.1%
-5.5% 2.8%
-3.6%
4.9%
-4.7%
0.9%
-2.4%
0.0%
-1.3%
3.5%
-0.7%1.9%
-1.9%
-6.0% -4.0% -2.0% 0.0% 2.0% 4.0% 6.0%
Score op radicale innovatie cq. incrementele innovatie per postcodegroep t.o.v. scores van alle observaties tezamen (in %)
Po
stco
de
gro
ep
incrementele innovatie
radicale innovatie
- Noord-Oost Nederland
- Drenthe/Achterhoek/Twente
- Zuid-Limburg/Arnhem/Nijmegen
- Midden-/Oost-Brabant
- Zeeland/West-Brabant
- Utrecht/Rijnmond-gebied
- Haaglanden/Leiden
- Noord-Holland
Technologische innovatie
versus sociale innovatie
Investeringen in technologische
innovatie nemen weer toe
4.1%
4.7%
5.7%
6.6%4.9%5.2%
4.6%
3.0%
4.2%
5.2% 5.3%
6.6%7.0%
4.3%
3.5%
2.2%
3.2%
0.0%
1.0%
2.0%
3.0%
4.0%
5.0%
6.0%
7.0%
8.0%
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Investeringen in R&D of in ICT (als % van de omzet)
Jaar
R&D-investeringen
ICT-investeringen
Ontwikkeling R&D- en ICT-
investeringen 2013 – 2014:
R&D: + 1,2%
ICT: + 1,0%
59% – 75%
Wat is Sociale Innovatie?
Fasen innovatie Type innovatie
Nieuwe kenniscreatie Technologische
innovatie: R&D, ICT,
technologie
Herkennen,
verwerven integreren
en toepassen van
kenniseconomie
Sociale innovatie:
management,
organisatie en arbeid
25% – 41%
Relatieve effecten:
Sociale innovatie is van
doorslaggevend belang
0%
50%
100%
59% 62% 72% 66% 75%
41% 38% 28% 34% 25%
rela
tie
f e
ffe
ct v
an s
oci
ale
inn
ova
tie
en
te
chn
olo
gisc
he
inn
ova
tie
op
div
ers
e
pre
stat
iem
aats
tave
n
Prestatiemaatstaf
technologische innovatie
sociale innovatie
N.B.: de som van de gestandaardiseerde effecten op een
prestatiemaatstaf is gelijk gesteld aan 100%.
Technologische innovatie is hier gemeten als de som
van R&D-investeringen en ICT-investeringen.
Sociale innovatie barometer
2.5
5.2
12.814.7
18.15
21.6
12
0
5
10
15
20
25
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Toe
nam
e s
oci
ale
inn
ova
tie
t.o
.v.
niv
eau
in h
et
jaar
2
00
6 (
in %
)
Jaar
Barometer Sociale Innovatie in Nederland:
+ 12% tussen 2006 en 2014 (cumulatief)
- 8% tussen 2013 en 2014
Agri & Food, High Tech en Energie
scoren bovengemiddeld op sociale
innovatie7.3%
5.0%
1.2%
0.7%
-0.1%
-0.3%
-2.0%
-7.1%
3.0%
1.5%
-2.1%
-1.4%
0.1%
0.7%
-1.8%
-0.4%
-0.3%
-0.5%
0.6%
-0.7%
0.2%
0.7%
-0.5%
0.0%
-8.0% -6.0% -4.0% -2.0% 0.0% 2.0% 4.0% 6.0% 8.0% 10.0%
Agri & Food
High Tech en Energie
Creatieve industrie
Logistiek
Life Sciences & Health, chemie, tuinbouw, water
Zakelijke dienstverlening
Bouw
Overig
Mate van sociale innovatie cq. R&D-investeringen, en ICT-investeringen in een sector t.o.v. score van alle onderzochte sectoren tezamen (in %)
Sect
ore
n g
eo
rde
nd
op
bas
is v
an
de
mat
e v
an s
oci
ale
inn
ova
tie
sociale innovatie
R&D-investeringen
ICT-investeringen
Met name regio Midden en Oost-
Brabant scoort bovengemiddeld op
sociale innovatie èn technologische
innovatie
-2.1%
0.2%
0.2%
-2.1%
1.5%
0.5%
-0.2%
1.0%
1.2%
0.9%
0.6%
-3.2%
2.5%
-0.4%0.8%
-5.2%
-6.0% -5.0% -4.0% -3.0% -2.0% -1.0% 0.0% 1.0% 2.0% 3.0%
Score op sociale innovatie cq. technologische innovatie per postcodegroep t.o.v. scores van alle observaties tezamen (in %)
Po
stco
de
gro
ep
sociale innovatie
technologische innovatie
- Noord-Oost Nederland
- Drenthe/Achterhoek/Twente
- Zuid-Limburg/Arnhem/Nijmegen
- Midden-/Oost-Brabant
- Zeeland/West-Brabant
- Utrecht/Rijnmond-gebied
- Haaglanden/Leiden
- Noord-Holland
Offshoring versus onshoring
Nederlandse bedrijven verplaatsen
netto 4,4% meer activiteiten naar het
buitenland (dan dat zij activiteiten terug
verplaatsen naar NL)
N.B.: alleen bedrijven met minimaal 20 medewerkers
hebben deze stellingen voorgelegd gekregen
17.0%
12.3%
7.8%
4.1%
3.3%
2.2%-1.5%
-2.0%
4.4%
-5.0% 0.0% 5.0% 10.0% 15.0% 20.0%
ICT-activiteiten
Productie/dienstverlening
Inkoopactiviteiten
Product-/dienstverbetering
Financiële activiteiten
Onderzoek en ontwikkeling
Klantenservice (bijv. callcenter)
Human resource activiteiten
algemeen
Mate waarin Nederlandse bedrijven activiteit naar buitenland verplaatsen t.o.v. dat activiteit terug naar Nederland wordt verplaatst (in %)
Met name de grote bedrijven
verplaatsen meer activiteiten
naar het buitenland
-4.8%
-8.5%
-5.4%
-4.9%
0.0%
-3.5%
1.8%
-8.2%
-9.8%
-15.6%
4.1%
-8.3%
10.7%
-7.4%-6.3%
1.7%
46.3%
40.9%
81.8%
20.1%
34.6%
34.2%
54.7%
27.8%
-40.0% -20.0% 0.0% 20.0% 40.0% 60.0% 80.0% 100.0%
Financiële activiteiten
Human resource activiteiten
ICT-activiteiten
Klantenservice (bijv. callcenter)
Productie/dienstverlening
Onderzoek en ontwikkeling
Inkoopactiviteiten
Product-/dienstverbetering
Mate waarin Nederlandse bedrijven activiteit naar buitenland verplaatsen t.o.v. dat activiteit terug naar Nederland wordt verplaatst (in %)
meer dan 250 medewerkers
tussen de 50 en 250 medewerkers
minder dan 50 medewerkers
Vooral in Noord-Oost Nederland, Zeeland
en West-Brabant komen er netto
activiteiten bij
2.0%
21.0%9.6%
-10.0%
4.8%20.7%
0.9%
-9.1%
-15.0% -10.0% -5.0% 0.0% 5.0% 10.0% 15.0% 20.0% 25.0%
Mate waarin bedrijven in een bepaalde regio activiteiten naar buitenland verplaatsen t.o.v. dat bedrijven in die regio activiteiten terug verplaatsen naar Nederland (in %)
Re
gio
- Noord-Oost Nederland
- Drenthe/Achterhoek/Twente
- Zuid-Limburg/Arnhem/Nijmegen
- Midden-/Oost-Brabant
- Zeeland/West-Brabant
- Utrecht/Rijnmond-gebied
- Haaglanden/Leiden
- Noord-Holland
Groei en
Werkgelegenheidseffecten
Sociaal innovatieve bedrijven
presteren beter
36%
29%
19%
18%
13%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%
businessmodel-vernieuwing
radicale innovatie
businessmodel-replicatie
incrementele innovatie
bedrijfsprestaties
score op maatstaf bij sociaal innovatieve bedrijven t.o.v. score van niet-sociaal innovatieve bedrijven op betreffende maatstaf (in %)
Maa
tsta
f
Economische groei door
technologische én sociale innovatie
weinig
veel
-6.0%
-4.0%
-2.0%
0.0%
2.0%
4.0%
6.0%
8.0%
10.0%
nietwel
-4.2%
-0.7%-5.8%
8.3%
Mate van technologische innovatie
Toe
nam
e a
anta
l me
de
we
rke
rs
(als
% v
an t
ota
al a
anta
l me
de
we
rke
rs)
Mate van sociale innovatie
Kenmerken innovatieve organisaties
Cross
functionele
teams
Experimenteer
vaardigheden
en individuele
trekkers
Nauwe
samenwerking
met klanten
Vakmanschap en een
sterke identificatie met
de organisatie
Cross-functionele teams
de mate waarin medewerkers van verschillende subsystemen met elk hun eigen expertise worden samen gebracht
‘Strategic crop teams’
Nunhems BV
Goed presterende bedrijven
worden gekenmerkt door veel
cross-functionele teams
weinig
veel
-4%
-2%
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
weinigveel
0%
-3%
10%12%
Cross-functionele teamsVers
ch
il i
n b
ed
rijf
sp
resta
ties t
.o.v
. b
ed
rijf
sp
resta
ties b
ij w
ein
ig o
psp
lits
ing
in
te
am
s e
n w
ein
ig c
ross
-fu
ncti
on
ele
team
s (
in %
)
Opsplitsen in teams
N.B.: alleen bedrijven met minimaal 20 medewerkers
hebben deze stellingen voorgelegd gekregen
Experimenteervaardigheden
en individuele trekkers
Experimenteervaardigheden: vrijblijvende
en meer generieke coördinatie binnen een bedrijf
Individuele trekkers: de mate waarin medewerkers
bestaande protocollen/richtlijnen van bedrijfsactiviteiten
ter discussie stellen en nieuwe ontplooien
‘Coördinatie op basis van vertrouwen
en een open werkomgeving’
Triple IT
Experimenteervaardigheden zijn vooral
gunstig voor bedrijfsprestaties; individuele
trekkers zijn vooral gunstig voor
vernieuwing van bedrijf
N.B.: de som van de gestandaardiseerde effecten op een
prestatiemaatstaf is gelijk gesteld aan 100%.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Bedrijfsprestaties Vernieuwing van bedrijf
38%59%
62%41%
Re
lati
ef
eff
ect
op
maa
tsta
f
Maatstaf
experimenteervaardigheden
individuele trekkers
Vakmanschap en een sterke
identificatie met de organisatie
Vakmanschap: kennis, vaardigheden, en capaciteiten van medewerkers
Organisatorische identiteit: de ervaren mate van saamhorigheid binnen een organisatie, de mate waarin medewerkers successen en fouten van de organisatie als hun eigen successen en fouten zien
‘Vernieuwing door verjonging’
YoungCapital
Een sterke organisatorische
identiteit en veel vakmanschap
versterkt bedrijfsprestaties
beperkt
veel
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
beperktveel
0%
19%
27%
35%
Mate van organisatorische identiteit
Ve
rsch
il in
be
dri
jfsp
rest
atie
s t.
o.v
. be
dri
jfsp
rest
atie
s b
ij b
ep
erk
te m
ate
van
vak
man
sch
ap e
n b
ep
erk
te
org
anis
ato
risc
he
ide
nti
teit
(in
%)
Mate van vakmanschap
Nauwe samenwerking met
klanten
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
Bedrijfsprestaties Vernieuwing van bedrijf
29%
43%
Sco
re o
p p
rest
atie
maa
tsta
f b
ij in
ten
sie
ve
sam
en
we
rkin
g m
et
klan
ten
t.o
.v.
we
inig
sa
me
nw
erk
ing
me
t kl
ante
n
Maatstaf
‘Franchise-concept met telers in Brazilië’
Incotec Group
De sector Agri & Food werkt
relatief intensief samen met
klanten
9.7%
4.1%
3.3%
0.8%
-1.9%
-3.7%
-4.7%
-4.8%
-6.0% -4.0% -2.0% 0.0% 2.0% 4.0% 6.0% 8.0% 10.0% 12.0%
Agri & Food
Logistiek
Zakelijke dienstverlening
High Tech en Energie
Life Sciences & Health, chemie, tuinbouw, water
Overig
Bouw
Creatieve industrie
Mate van samenwerking met klanten in een sector t.o.v. score van alle onderzochte sectoren tezamen (in %)
Sect
ore
n g
eo
rde
nd
op
bas
is v
an d
e m
ate
van
sa
me
nw
erk
ing
me
t kl
ante
n
Conclusie
Conclusie
Innovatiegraad Nederlandse bedrijven is
afgenomen
◦ Ondanks meer investeringen in R&D scoren Nederlandse
bedrijven gemiddeld lager op diverse typen innovatie, zoals
sociale innovatie (-8%), radicale innovatie (-6%), en incrementele
innovatie (-4%)
Nederlandse bedrijven verplaatsen 4% meer
activiteiten naar het Buitenland dan dat er
activiteiten terug naar Nederland komen
Zet in op Groeiagenda door Sociale Innovatie
◦ Het aantal arbeidsplaatsen neemt gemiddeld met 8% toe als
bedrijven intensief met technologische en sociale innovatie actief
zijn
ERASMUS CONCURRENTIE
EN INNOVATIE MONITOR
2013 - 2014
Prof.dr. Henk W. VolberdaRotterdam School of Management, Erasmus UniversityAcademic director INSCOPE
Dag van de Sociale Innovatie, 8 november 2014