รายงานการปฏบตงานสหกจศกษา

อปกรณและการตดตงระบบการจายก าลงไฟฟา

Equipments and Installation of Power Distribution System

โดย

นางสาว ฉตรทพย ชแกว 6004220003

รายงานนเปนสวนหนงของวชาสหกจศกษา

ภาควชาวศวกรรมไฟฟา

คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยสยาม

ภาคการศกษาท 3 ปการศกษา 2560

หวขอโครงงาน อปกรณและการตดตงระบบการจายก าลงไฟฟา

Equipments and Installation of Power Distribution System ผจดท า นางสาว ฉตรทพย ชแกว 6004220003

ภาควชา วศวกรรมไฟฟา

อาจารยทปรกษา ผชวยศาสตราจารย ดร. ยงยทธ นาราษฎร

อนมตโครงงานนเปนสวนหนงของการปฏบตงานสหกจศกษาภาควชาวศวกรรมไฟฟาประจ า

ภาคการศกษาท 3 ป การศกษา 2560

คณะกรรมการการสอบโครงงาน

.................... ......................อาจารยทปรกษา

(ผชวยศาสตราจารย ดร.ยงยทธ นาราษฎร)

..........................................พนกงานทปรกษา

(คณ สรยา ธล )

(ผชวยศาสตราจารย พกจ สวตถ)

.............................................ผชวยอธการบดและผอ านวยการส านกสหกจศกษา

(ผชวยศาสตราจารย ดร. มารจ ลมปะวฒนะ)

ก

จดหมายน าสงรายงาน

วนท 2 กนยายน พ.ศ. 2560

เรอง ขอสงรายงานการปฏบตงานสหกจศกษา

เรยน อาจารยทปรกษาสหกจศกษา ภาควชาวศวกรรมไฟฟา

ผชวยศาสตราจารย ดร. ยงยทธ นาราษฎร

ตามทผจดท า นางสาวฉตรทพย ชแกว นกศกษาภาควชาวศวกรรมไฟฟาคณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยสยาม ไดไปปฏบตสหกจศกษาระหวางวนท 14 เดอนพฤษภาคมพ.ศ. 2561 ถงวนท 30 เดอนสงหาคม พ.ศ. 2561 ในต าแหนง วศวกรฝกหด ณ บรษท ไทยสโตเรจ เบตเตอร จ ากด (มหาชน)และไดรบมอบหมายจากพนกงานทปรกษาใหศกษาและท ารายงานเรอง “อปกรณและการตดตงระบบการจายก าลงไฟฟา”

บดนการปฏบตงานสหกจศกษาไดสนสดแลว ผจดท าจงขอสงรายงานดงกลาวมาพรอมกนนจ านวน 1 เลมเพอขอรบค าปรกษาตอไป

จงเรยนมาเพอโปรดพจารณา ขอแสดงความนบถอ

นางสาวฉตรทพย ชแกว

นกศกษาสหกจศกษา

ภาควชาวศวกรรมไฟฟา

ค

ชอโครงงาน : อปกรณและการตดตงระบบการจายก าลงไฟฟา ชอนกศกษา : นางสาว ฉตรทพย ชแกว อาจารยทปรกษา : ผศ.ดร.ยงยทธ นาราษฏร ระดบการศกษา : ปรญญาตร ภาควชา : วศวกรรมไฟฟา คณะ : วศวกรรมศาสตร ภาคการศกษา/ ปการศกษา : 3 /2560

บทคดยอ โครงงานสหกจศกษานน าเสนอประสบการณทเปนประโยชนเกยวกบอปกรณและการตดตงระบบการจายก าลงไฟฟาในโรงงานอตสาหกรรม ซงไดท าการศกษา และปฏบตงาน ณ บรษท ไทยสโตเรจ แบตเตอร จ ากด (มหาชน) ในระหวางโครงการสหกจศกษาของมหาวทยาลยสยาม ระบบการจายก าลงไฟฟาประกอบดวยสามสวนหลก ไดแก หมอแปลงไฟฟาแบบแปลงลง ตควบคมระบบไฟฟาหลกและตควบคมระบบไฟฟารอง อปกรณและเครองมอทจ าเปนส าหรบการตดตงระบบการจายก าลงไฟฟา ซงประกอบดวยสายไฟฟา บสบาร เซอรกตเบรกเกอร เพาเวอรมเตอร คาปาซเตอรแบงค แมกเนตกคอนแทคเตอร เพาเวอรแฟกเตอรคอนโทรลเลอร และอนๆ ถกน าเสนอไวโดยละเอยดเปนอนดบแรก กอนทเทคนคการตดตงจะถกแสดงใหเหน นอกจากนนเทคนคการทดสอบความสามารถในการท างานของระบบถกน าเสนอไวดวยเชนกนในรายงานน ขอมลนมจดมงหมายเพอชวยใหผอานเขาใจวตถประสงคของระบบการจายก าลงไฟฟาและอปกรณทเกยวของและเพมความรดานเทคนคเกยวกบเรองน

ค าส าคญ : ระบบการจายก าลงไฟฟา / ตควบคมระบบไฟฟาหลก / ตควบคมระบบไฟฟารอง

ข

กตตกรรมประกาศ

(Acknowledgement)

การทผจดท าไดมาปฏบตงานในโครงการสหกจศกษา ณ บรษท ไทยสโตเรจ แบตเตอร จ ากด (มหาชน) ตงแตวนท 14 พฤษภาคม ถงวนท 30 สงหาคม พ.ศ. 2561สงผลใหผจดท าไดรบความรและประสบการณตางๆ ทมคามากมายส าหรบรายงานสหกจศกษาฉบบนส าเรจลงไดดวยดจากความรวมมอและสนบสนนจากหลายฝายดงน

1. บรษท ไทยสโตเรจ แบตเตอร จ ากด (มหาชน)

2. คณ สรยา ธล พนกงานพเลยง

3. ผชวยศาสตราจารย ดร.ยงยทธ นาราษฎร อาจารยทปรกษา

และบคคลทานอนๆทไมไดกลาวนามทกทานทไดใหค าแนะน าชวยเหลอในการจดท ารายงานผจดท าขอขอบพระคณผทมสวนเกยวของทกทานทมสวนรวมในการใหขอมลและเปนทปรกษาในการท ารายงานฉบบนจนเสรจสมบรณตลอดจนใหการดแลและใหความเขาใจกบชวตของการท างานจรงซงผจดท าขอขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ ทนดวย

ผจดท า

ฉตรทพย ชแกว

สารบญ

หนา

จดหมายน าสงรายงาน ก กตตกรรมประกาศ ข บทคดยอ ค Abstract ง บทท 1 บทน า 1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา…………………………………………………….1 1.2 วตถประสงคของโครงงาน………………………………………………………………….1 1.3 ขอบเขตของโครงงาน……………………………………………………………………….2 1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ………………………………………………………………….2 บทท 2 ทฤษฎและหลกการ 2.1 ความเปนมาและความส าคญ………………………………………………………………...3 2.2 หมอแปลงไฟฟา……………………………………………………………………………..3 2.3 แผงควบคม………………………………………………………………………………….15 2.4 เซอรกตเบรกเกอร…………………………………………………………………………...18 2.5 Capacitor Bank……………………………………………………………………………...20 2.6 สายไฟ……………………………………………………………………………………….21 2.7 รางเคเบล…………………………………………………………………………………….37 บทท 3 รายละเอยดการปฏบตงาน 3.1 ชอและทตงของสถานประกอบการ…………………………………………………………39 3.2 ลกษณะการประกอบการผลตภณฑการใหบรการหลกขององคกร…………………………39 3.3 รปแบบการจดการองคการและการบรหารงาน……………………………………………..40 3.4 บทบาทและหนาททไดรบมอบหมาย………………………………………………………40 3.5 ชอและต าแหนงพนกงานทปรกษา………………………………………………………….40 3.6 ระยะเวลาทปฏบตงาน………………………………………………………………………41 3.7 ขนตอนและวธการด าเนนงาน………………………………………………………………41 3.8 อปกรณและเครองมอทใช…………………………………………………………………..42

สารบญ(ตอ)

หนา

3.9 วธการด าเนนการ……………………………………………………………………………42 3.10 แบบ Single Line Diagram…………………………………………………………………43 บทท 4 ผลการปฏบตงานตามโครงงาน 4.1 ระบบการจายก าลงไฟฟา……………………………………………………………………45 4.2 ชนดและขนาดของสายไฟ…………………………………………………………………..49 4.3 หมอแปลง…………………………………………………………………………………...51 4.4 Circuit Breaker……………………………………………………………………………...55 4.5 Capacitor Bank และ Power Factor Controller……………………………………………...57 4.6 Digital Panel Meter หรอ DPM และ Current Transformer หรอ CT………………………..58 4.7 Magnetic Contactor…………………………………………………………………………………...59 4.8 บสบาร (BUSBAR)…………………………………………………………………………60 4.9 ตดตงสายไฟฟาเขากบบสบาร……………………………………………………………….60 4.10 ตดตง Ground Test Box……………………………………………………………………64 4.11 การตรวจสอบ……………………………………………………………………………...66 บทท 5 สรปผลและขอเสนอแนะ 5.1 สรปผลของโครงงาน………………………………………………………………………..69 5.2 ปญหาทพบในการท าโครงงาน……………………………………………………………...69 5.3 วธการแกปญหา……………………………………………………………………………..69 5.4 ขอเสนอแนะในการปฏบตงาน……………………………………………………………...69 บรรณานกรม……………………………………………………………………………………70 ภาคผนวก……………………………………………………………………………………….71 ประวตผจดท า…………………………………………………………………………………...76

สารบญรปภาพ

หนา

รปท 2.1 รปแสดงการสงและจายพลงงานไฟฟาใหกบผใชไฟฟา……………………………….4 รปท 2.2 รประบบจ าหนายไฟฟาของการไฟฟานครหลวง……………………………………...4 รปท 2.3 รประบบจ าหนายไฟฟาของการไฟฟาสวนภมภาค……………………………………5 รปท 2.4 รปหมอแปลงปดผนกแบบใชกาซไนโตรเจน…………………………………………6 รปท 2.5 รปหมอแปลงปดผนกแบบผนงลอนคลน……………………………………………..7 รปท 2.6 รปหมอแปลงชนดแหง (Dry – type Transformer) และสงหอหม……………………..8 รปท 2.7 รปสวนประกอบของหมอแปลงน ามน………………………………………………...9

รปท 2.8 รปสวนประกอบของหมอแปลงแหง………………………………………………….11 รปท 2.9 รปแผนปายหมอแปลง 1500 KVA……………………………………………………13 รปท 2.10 รปฟวสแรงสง (Dropout Fuse)………………………………………………………14 รปท 2.11 รปลอฟาแรงสง (HV. Arrester)……………………………………………………...14

รปท 2.12 รปต MDB ( Main Distribution Board )……………………………………………..15 รปท 2.13 รปต SDB ( Sub Distribution Board )………………………………………………..17

รปท 2.14 ACB (Air Circuit Breaker)…………………………………………………………..18 รปท 2.15 MCCB (Molded Case Circuit Breaker)……………………………………………...19 รปท 2.16 MCB (Miniature Circuit Breaker)……………………………………………………20

รปท 2.17 capacitor bank………………………………………………………………………...21 รปท 2.18 ชนดและการใชงานของสายไฟฟา…………………………………………………….21 รปท 2.19 สาย CV……………………………………………………………………………….25 รปท 2.20 สายทนไฟ (FRC)……………………………………………………………………..26 รปท 2.21 สายไฟฟาแรงดนสง…………………………………………………………………..28 รปท 2.22 สายไฟฟาอะลมเนยมตเกลยวเปลอย AAC……………………………………………29 รปท 2.23 สายไฟฟาอะลมเนยมแกนเหลก ACSR……………………………………………….29 รปท 2.24 สาย Partial Insulated Cable ( PIC )………………………………………………......30 รปท 2.25 สาย Space Aerial Cable ( SAC )……………………………………………………..30

สารบญรปภาพ(ตอ)

หนา รปท 2.26 สาย Cross-linked Polyethylene (XLPE)………………………………………………..31 รปท 2.27 60227 IEC 01 สาย THW……………………………………………………………….33 รปท 2.28 สาย VAF………………………………………………………………………………..34 รปท 2.29 สาย NYY……………………………………………………………………………….34 รปท 2.30 รางเคเบลแบบบนได (Ladder Type)……………………………………………………37 รปท 2.31 รางเคเบลแบบดานลางทบ (Solid Bottom Type)……………………………………….38 รปท 3.1 แผนทตงบรษท…………………………………………………………………………..39 รปท 3.2 โครงสรางบรหารงานบรษท……………………………………………………………..40 รปท 3.3 Single Line Diagram ของต MDB (Main Distribution Board)…………………………..43 รปท 3.4 Single Line Diagram ของ SDB ( Sub Distribution Board )……………………………..44

รปท 4.1 Single Line Diagram ของระบบ…………………………………………………………45 รปท 4.2 ตควบคมหลก…………………………………………………………………………….46 รปท 4.3 Single Line Diagram ของ SDB ( Sub Distribution Board )……………………………..47 รปท 4.4 ตควบคมยอย……………………………………………………………………………..48 รปท 4.5 การเดนสายเขาทอไปตอทหมอแปลง…………………………………………………….49 รปท 4.6 สายไฟขนาด 240 SQ.MM………………………………………………………………..50 รปท 4.7 การเดนสายไฟบนแลดเดอร………………………………………………………………50 รปท 4.8 การเดนสายบนแลดเดอรในอาคาร………………………………………………………..51 รปท 4.9 การตดตงหมอแปลงบนนงรานนอกอาคาร ……………………………………………….53 รปท 4.10 การตดตงหมอแปลงบนนงรานนอกอาคาร……………………………………………...53 รปท 4.11 แผนปายของหมอแปลงไฟฟา…………………………………………………………...54 รปท 4.12 ACB (Air Circuit Breaker)……………………………………………………………...55 รปท 4.13 MCCB (Molded Case Circuit Breaker)…………………………………………………56 รปท 4.14 การตดตง Circuit Breaker……………………………………………………………….56

รปท 4.15 Capacitor Bank………………………………………………………………………….57 รปท 4.16 หนาจอแสดงผลของ Power Factor Controller…………………………………………..58

สารบญรปภาพ

หนา

รปท 4.17 จอแสดง Digital Panel Meter………………………………………………………….58 รปท 4.18 Current Transformer…………………………………………………………………..59 รปท 4.19 Magnetic Contactor…………………………………………………………………………….59 รปท 4.20 บสบาร………………………………………………………………………………...60 รปท 4.21 สายไฟทหมอแปลง 24 เสน…………………………………………………………...61 รปท 4.22 สายไฟจากหมอแปลงมาท MDB 24 เสน……………………………………………..61 รปท 4.23 สายไฟจากหมอแปลงมาท MDB ทครบ………………………………………………62

รปท 4.24 การตอสายเมน สายนวตรอน สายกราวด……………………………………………...62 รปท 4.25 การตอสายเมน นวตรอน สายกราวด………………………………………………….63 รปท 4.26 การตอสายเมน นวตรอน สายกราวด………………………………………………….63 รปท 4.27 ตดตง Ground Test Box……………………………………………………………….64

รปท 4.28 เครองมอวด Earth Tester Meter……………………………………………………….65

รปท 4.29 หลกดนขนาด 120 ตารางมลลเมตร……………………………………………………65 รปท 4.30 การตอหลกดนดวยชดเบาหลอมหลกดน Exothermic Welding……………………….66 รปท 4.31 การตอหลกดน…………………………………………………………………………66

สารบญตาราง

หนา

ตารางท 2.1 ระบบแรงดนและโหลดในการจายไฟของการไฟฟาฯ……………………………..4 ตารางท 2.1 อกษรยอและความหมายของแผนปาย……………………………………………...12 ตารางท 2.3 ตารางส Bus bars…………………………………………………………………...16 ตารางท 2.4 เปรยบเทยบคณสมบตของทองแดงและอะลมเนยม………………………………..23 ตารางท 2.5 คณสมบตของฉนวน PVC และXLPE……………………………………………...24

ตารางท 2.6 เครองหมายการทนไฟ อณหภมและเวลาทใชในการทดสอบ………………………27 ตารางท 2.7 ขนาดของสายดนส าหรบตอจากจดนวตรอนไปยงหลกดน………………………...35 ตารางท 2.8 ขนาดต าสดของสายดนของเครองอปกรณไฟฟา …………………………………...36 ตารางท 3.1 ขนตอนและวธการด าเนนงาน……………………………………………………...41 ตารางท 4.1 อกษรยอและความหมายของแผนปาย……………………………………………...52 ตารางท 4.2 การตรวจสอบต MDB……………………………………………………………...66 ตารางท 4.3 การตรวจสอบต SDB………………………………………………………………67

บทท 1 บทน ำ

1.1 ควำมเปนมำและควำมส ำคญ เนองจากบรษท ไทยสโตเรจ แบตเตอร จ ากด (มหาชน) ก าลงขยายก าลงการผลตแบตเตอรท า

ใหระบบการจายก าลงไฟฟาทมอยเดมไมเพยงพอกบโหลดทขยายเพมมาใหมจงมความจ าเปนตองตดตงระบบการจายก าลงไฟฟาเพมซงประกอบดวยการตดตงหมอแปลงขนาด 1500 kVA,24 kV/416-240V ชนดระบายความรอนดวยน ามนตดตงบนนงรานเดนสายไฟแรงสงชนดในทอรอยสายเขามายงหมอแปลงและจากหมอแปลงเขามายงต MDB ดวยสายไฟชนด XLPE เดนบนแลดเดอรตลอดจนตดตงต MDB และ SDB ใหม ซงทงหมดนจะตองใชอปกรณและการตดตงใหเปนไปตามมาตราฐานของการไฟฟานครหลวงและถกตองตามหลกวชาการ ดงนน ระบบดงกลาวจงมความนาสนใจในการฝกษาและน ามาน าเสนอในรายงานฉบบน 1.2 วตถประสงคของโครงงำน

1.2.1 เพอศกษาหลกการท างานตางๆ และการตดตงหมอแปลงไฟฟาในระบบการจายก าลงไฟฟาใหกบโรงงานอตสาหกรรม

1.2.2 เพอศกษาหลกการท างานและการตดตงอปกรณตางๆในต MDB และ SDB ของระบบการจายก าลงไฟฟา

1.2.3 เพอออกแบบหรอเลอกหมอแปลงไฟฟาทใชงานในระบบการจายก าลงไฟฟา

1.2.4 เพอออกแบบหรอเลอกอปกรณตางๆ ทใชในการตดตงต MDB และ SDB

1.2.5 เพอสรปขอมลของอปกรณและการตดตงระบบการจายก าลงไฟฟาใหมใหกบทางบรษท

1.2.6 เพอออกแบบหรอเลอกชนดและขนาดของสายไฟทใชในระบบจายก าลงไฟฟา

2

1.3 ขอบเขตของโครงงำน 1.3.1 ศกษาการท างานและวธการตดตงหมอแปลงไฟฟาขนาด 1500 kVA,24 kV/416-240V ท

รบไฟจากการไฟฟานครหลวง 1.3.2 เลอกและตดตงสายไฟของระบบการจายก าลงไฟฟา 1.3.3 ท าการเลอกและตดตงอปกรณตางๆ ในต MDB 1.3.4 สรปขอมลอปกรณและการตดตงระบบการจายก าลงไฟฟาใหมนใหกบทางบรษท

1.4 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ 1.4.1 ไดรบความรเกยวกบการท างานและการตดต งหมอแปลงไฟฟาในระบบการจายก าลงไฟฟาใหกบโรงงานอตสาหกรรม 1.4.2 ไดรบความรและประสบการณเกยวกบการตดตงสายไฟในระบบการจายก าลงไฟฟา 1.4.3 ไดรบความรและประสบการณเกยวกบการท างานและการตดตงอปกรณตางๆในต MDB และ SDB 1.4.4 ไดขอมลอปกรณและการตดตงระบบการจายก าลงไฟฟารวบรวมใหกบบรษท

บทท 2 ทฤษฎและหลกการ

2.1 ความเปนมาและความส าคญ ระบบการจายก าลงไฟฟาใหกบโรงงานอตสาหกรรมโดยซอหรอรบก าลงไฟฟาจากการไฟฟานครหลวง เนองจากโรงงานอตสาหกรรมถอวาเปนผใชไฟรายใหญซงมโหลดทใชไฟจ านวนมาก จงมความจ าเปนทตองตดตงหมอแปลงไฟฟาเปนของโรงงานเองเพอลดแรงดนไฟฟาลงกอนจายก าลงไฟฟาเขาโรงงานผานตไฟหลก(MDB) และตไฟรอง(SDB) ในการทจะด าเนนการออกแบบและตดตงอปกรณเหลานได จ าเปนตองมความรความเขาใจในหลกการท างานของอปกรณทงหมดเหลานเปนอยางดดงนนในบทนจะเปนการอธบายหลกการท างานของอปกรณตางๆ ทใชในการตดตงซงไดแก หมอแปลงไฟฟาและอปกรณประกอบ เซอรกตเบรกเกอร คาปาซเตอรแบงค สายไฟ บสบาร และรางเดนสายไฟ 2.2 หมอแปลงไฟฟา

หมอแปลงไฟฟา (Transformer) เปนอปกรณหลกทท าหนาทเปลยนระดบของแรงดนไฟฟาใหสงขนหรอลดลงตามวตถประสงคทตองการทความถเทาเดมซงอาศยหลกการเหนยวน าของสนามแมเหลกผานขดลวด และแกนเหลก โดยพลงงานไฟฟาจะถายทอดจากขดลวดดานจายไฟเขาหมอแปลงซงประกอบดวยขดลวด 2 ชด คอ ขดลวดปฐมภม (Primary Winding) และขดลวดทตยภม (Secondary Winding) หมอแปลงไฟฟาในระบบไฟฟามอยหลายชนด เชน หมอแปลงไฟฟาก าลง (Power Transformer) หมอแปลงจ าหนาย (Distribution Transformer) หมอแปลงส าหรบเครองมอวด (Instrument Transformer) ซงมหนาทแตกตางกนไปในระบบการสงและจายพลงงานไฟฟา ดงแสดงในรปท 2.1 ซงมระดบแรงดนทตองท าการแปลงอย 3 ระดบ ดงแสดงในตารางท 2.1 ในทนจะกลาวถงเฉพาะหมอแปลงทใชในระบบจ าหนายไฟฟา ซงกคอหมอแปลงจ าหนาย (Distribution Transformer) ซงหมอแปลงทเปลยนระดบแรงดนไฟฟาจากระบบ แรงดนปานกลาง (Medium Voltage) แรงดนไมเกน 33 kV ไปเปนระบบแรงดนต า (Low Voltage) เพอใชงานมขนาดพกดเปน kVA ซงจะแบงเปนระบบ 1 เฟส 2 สาย 1 เฟส 3 สาย และระบบ 3 เฟส 4 สาย

4

รปท 2.1 แสดงการสงและจายพลงงานไฟฟาใหกบผใชไฟฟา ตารางท 2.1 ระบบแรงดนและโหลดในการจายไฟของการไฟฟาฯ

ระบบจ าหนาย กฟน.(MEA) กฟภ.(PEA) ระบบแรงสง > 15000 kVA 69/115 kV

3Ph 3W > 10000 kVA 115 kV 3Ph 3W

ระบบแรงกลาง ≥ 300 – 15000 kVA 12/24 kV 3Ph 3W

≥ 250 – 10000 kVA 22/33 kV 3Ph 3W

ระบบแรงต า < 300 kVA 240/416 V < 250 kVA 230/400 V หมอแปลงไฟฟาในระบบจ าหนายของการไฟฟานครหลวงและการไฟฟาสวนภมภาค มการแปลงระดบแรงดนทตางกนดงน

• การไฟฟานครหลวง (Metropolitan Electricity Authority ; MEA) • แรงดนระบบจ าหนาย 24 kV หรอ 12/24 kV และแรงดนใชงาน 240/415V, 3PH 3W • Tapping Range: * 4 x 2.5% (Off-Load Tap-Changer on HV Side)

รปท 2.2 ระบบจ าหนายไฟฟาของการไฟฟานครหลวง

5

- การไฟฟาสวนภมภาค (Provincial Electricity Authority ; PEA)

• แรงดนระบบจ าหนาย 22 kV หรอ 33 kV และแรงดนใชงาน 230/400V, 3PH 3W • Tapping Range: * 2 x 2.5% (Off-Load Tap Changer on HV Side)

รปท 2.3 ระบบจ าหนายไฟฟาของการไฟฟาสวนภมภาค - มาตรฐานหมอแปลงไฟฟามดงตอไปน • มอก.384-2543/TIS 384-2000 • IEC 60076 Power Transformer - IEC 60076-1,2011 Part 1 : General - IEC 60076-2,2011 Part 2: Temperature Rise - IEC 60076-3,2000 Part 3 : Insulation Level and Dielectric Tests - IEC 60076-4,2002 Part 4 : Lightning and Switching Impulse - IEC 60076-5,2006 Part 5 : Withstand Short Circuit - IEC 60076-1,2004 Part 11 : Dry-type Transformer • IEEE C57.12.00-2000 - General Requirements for Liquid-Immersed Distribution, Power and Regulating

Transformers 2.2.1 ชนดของหมอแปลงไฟฟา

หมอแปลงไฟฟาทใชงานในระบบจ าหนายของการไฟฟา สามารถแบงไดเปน 2 ชนด ไดแก หมอแปลงแบบใชของเหลว (Liquid-Immersed Transformers) และหมอแปลงแบบแหง (Dry-Type Transformers)

2.2.1.1 หมอแปลงแบบใชของเหลว (Liquid - Immersed Transformers) เปนหมอแปลงทใชของเหลวเปน ฉนวนและตวระบายความรอนแบงเปน 3 ประเภทดงน

6

(1) หมอแปลงชนดฉนวนของเหลวตดไฟได (Flammable Liquid - Insulated Transformer) หรอเรยกวา หมอแปลงน ามน (Oil Type Transformer) เปนหมอแปลง ทใชน ามนหมอแปลงเปนฉนวนและเปนตวระบายความรอนดวย ซงน ามนหมอแปลงมคณสมบตในการเปนฉนวนไฟฟาทด ราคาถก การบ ารงรกษาไมยงยาก นยมใชกบงานภายนอกอาคาร ถาจะน ามาตดตงภายในอาคารตองตดตงในหองหมอแปลง เนองจากน ามนสามารถตดไฟไดโดยมจดตดไฟ (Fire Point) ท 165 ºC หมอแปลงน ามน ยงแบงออกเปน 2 แบบคอ - แบบมถงพก (Open Type with Conservator) เปนหมอแปลงในระบบจ าหนายชนด ดงเดมซงนยมใชมานานระบายความรอนดวยน ามนและมทอใหอากาศผานเขาออกไดนอกจากนยงมสารซลกาเจล (Silica Gel) สฟาใสเปนตวชวยดดความชน และเปนตวบงบอกความเปนฉนวนของน ามนหมอแปลงไฟฟา - แบบทมตวถงปดผนก (Hemetically Sealed Tank) ในปจจบนไดมการใชหมอแปลงทมตวถงปดผนกมากขน เนองจากหมอแปลงแบบนไมมถงพกไมตองมซลกาเจลไมตองบ ารงรกษา จงสามารถปองกนความชนไดอยางสมบรณและเพอรองรบการขยายตวของน ามนขณะจายโหลดหรอเกดจากการลดวงจรและหมอแปลงปดผนกมการออกแบบเปน 2 ลกษณะไดแก (ก) หมอแปลงปดผนกแบบใชกาซไนโตรเจน หมอแปลงแบบนจะอดกาซไนโตรเจนเขาเหนอน ามนเพอใหมทวางส าหรบการขยายตวของน ามน

รปท 2.4 หมอแปลงปดผนกแบบใชกาซไนโตรเจน

7

(ข) หมอแปลงปดผนกแบบผนงลอนคลน (Corrugated Tank) หมอแปลงแบบนจะออกแบบใหผนงสามารถระบายความรอนดวยลอนคลนขณะเดยวกนตวถงสามารถยดหยนไดเพอรอบรบการขยายตวของน ามนในหมอแปลงซงในปจจบนเปนทนยมใชกนอยางแพรหลาย เนองจากราคาถก การ

บ ารงรกษานอยลงและความชนภายนอกไมมโอกาสเขาสภายในหมอแปลง

รปท 2.5 หมอแปลงปดผนกแบบผนงลอนคลน

(2) หมอแปลงชนดฉนวนของเหลวตดไฟยาก (Less Flammable Liquid Insulatard Transformer) เปนหมอแปลงทใชของเหลวทตดไฟยากเปนฉนวนและระบบความรอน โดยทวไปนยมใชสารซลโคน (Silicone) ซงมจดตดไฟทอณหภมไฟไมต ากวา 300 C º ไมเปนพษตอบคคลและสงแวดลอม ปจจบนมใชนอยแตมความปลอดภยสงกวาหมอแปลงน ามนและหมอแปลงชนดนอนญาตใหตดตงภายในอาคารไดตามขอก าหนด

(3 ) ห มอแปลงชนดฉนวนของเหลวไ มตดไฟ (Non- Flammable Fluid - Insulatard Transformer) เปนหมอแปลงทมการใชงานนอยมากและมการราคาแพงเพราะตองระมดระวงการน าฉนวนไมตดไฟมาใชเนองจากอาจเปนพษตอบคคลได

2.2.1.2 หมอแปลงชนดแหง (Dry – type Transformer) เปนหมอแปลงทใชฉนวนเปนของแขงนยมใชตดตงภายในอาคารมความปลอดภยจากการเกดไฟไหมสง เนองจากหากหมอแปลงเกดระเบดขนจะไมมสวนทตดไฟ หมอแปลงชนดนมทงชนดทเปนฉนวนเรซนแหง (Cast Resin) และฉนวนอากาศ (Air Cooled) แตทนยมใชกนมากคอหมอแปลง Cast Resin ซงเปนหมอแปลงทมระหวางขดลวดอดดวย Cast Resin Reinforced Glass Fiber ซง Resin มคณสมบตตดไฟไดทอณหภมสงถง 350 Cº ท าใหหมอแปลงชนดนตดไฟยากฉนวน Resin ตองไมเปนพษตอคนและสงแวดลอม รวมถงตองอยในสงหอหม (Enclosure) ดวย

8

รปท 2.6 หมอแปลงชนดแหง (Dry – type Transformer) และสงหอหม 2.2.2 สวนประกอบของหมอแปลง

(1) สวนประกอบของหมอแปลงน ามน สามารถแสดงไดดงรปท 2.7 ซงประกอบดวย - แกนเหลก (Magnetic Core) เปนแผนเหลกซลคอนบางๆ วางเรยงซอนกนยดดวย แคลมบน-ลาง ท าหนาทเปนวงจรแมเหลก - ขดลวดแรงสง-แรงต า (High voltage - Low Voltage Winding) เปนลวดทองแดงกลม/แบน เคลอบน ายาหรอหมกระดาษฉนวนพนรอบแกนเหลก ขดลวดรบแรงสงสรางเสนแรงแมเหลก เหนยวน าขดลวดแรงต า ท าหนาทเปนวงจรไฟฟา

- แทปปรบแรงดน (Tap Changer) เปนชดสวตชเปลยนเพม/ลด จ านวนขดลวดแรงสงเพอปรบ แรงดนไฟฟาดานจายหรอแรงต าใหเหมาะสมกบการใชงาน

- สายไฟและบสบาร (Cable and Busbar) เปนสายไฟและบสบารทองแดงเชอมตอเขากบชดแทปขดลวดแรงสงเชอมตอปลายขดลวดแรงสง-ต าระหวางเฟสและปลายขดลวดกบแกน ลกถวย เพอเชอมตอระบบไฟฟาภายนอก

- น ามนหมอแปลง (Transformer Oil) เปนน ามนแรผสมท าหนาทเปนฉนวนไฟฟาและระบาย ความรอนของขดลวดและแกนเหลก

- ถงและครบ (Tank and Fin) เปนโลหะเชอมขนรปบรรจสวนประกอบภายในหมอแปลงและ น ามนหมอแปลง มครบหรอลอนลกฟกส าหรบระบายความรอนหรอรองรบการขยายตวของ นามนหมอแปลงชนดปด

- ลกถวยแรงสง-แรงต า (HV-LV Bushing) เปนเซรามคฉนวนมแกนน าอยภายในส าหรบเชอมตอ สายวงจรไฟฟาภายในตวหมอแปลงกบภายนอก

9

- ถงพกน ามน (Conservator Tank) อยเหนอถงหมอแปลง มหนาทส ารองในถงลดหรอเพมจากการขยายตวของหมอแปลงทมถงพก (เฉพาะหมอแปลงแบบมถงพก)

- ระดบน ามน (Oil Level Gauge) เปนเกจชแสดงระดบน ามนซงอาจมลกษณะเปนรอง เปนทอ หรอเขมหนาปด หมอแปลงชนดปดจะมลกลอยชบอกการมอยของน ามน

- อปกรณระบายความดนหรอทอกนระเบด (Pressure-Relief Device) เปนกลไกสปรงเมอ ความดนภายในหมอแปลงสงจนชนะแรงสปรง ความดนจะระบายออก

- บคโฮลซรเลย (Buchholz Relay) เปนอปกรณปองกนท าหนาทเตอนหรอตดวงจรเมอเกดเหตไมปกตภายในหมอแปลง(เฉพาะหมอแปลงแบบทมถงพก)

- ขวตอสายแรงสง-แรงต า (HV-LV Terminal) เปนทตอสายระหวางแกนลกถวยหมอแปลงกบสายแรงสงเขาและแรงต าออกไปใชงาน

- ลอฟาหรออารคซงฮอรน (Arcing Horn) เปนอปกรณปองกนหมอแปลงมใหช ารดเสยหายจากภาวะแรงดนเกนทเกดจากฟาผา

- เทอรโมมเตอร (Thermometer Pocker) เปนตววดอณหภมของน ามนหมอแปลง - ทตอสายดน (Earthing Terminal) เปนจดทตอสายจากตวถงลงสดนเพอความปลอดภยจากไฟรว ลดวงจร ฟาผา

- วาลวถายน ามน (Oil Drain Valve) เปนวาลวเปลยนถายน ามนออกจากน ามนหรอแปลงหรอเปนวาลวเปดเกบตวอยางน ามนทดสอบ

รปท 2.7 สวนประกอบของหมอแปลงน ามน

10

1. Magnetic Core (แกนเหลก) 2. Low Voltage Winding (ขดลวดแรงต า) 3. High Voltage Winding (ขดลวดแรงสง) 4. Corrugated Tank (ตวถงและครบระบายความรอน) 5. Transformer Base (ฐานหมอแปลง) 6. Oil Level Gauge (เกจวดระดบน ามน) 7. Lifting Eye (หยกหมอแปลง) 8. Pressure Relief Device (ทอกนระเบด) 9. Low Voltage Terminal (ขวตอสายแรงต า) 10. High Voltage Terminal (ขวตอสายแรงสง) 11. Low Voltage Bushing (ลกถวยแรงต า) 12. High Voltage Bushing (ลกถวยแรงสง) 13. Arcing Horn (ลอฟา) 14. Off-Load Tap Changer (แทปปรบแรงดน) 15. Upper Steel Clamp (เหลกหนบแกนเหลกดานบน)

(2) สวนประกอบของหมอแปลงแหง สามารถแสดงไดดงรปท 2.8 ซงประกอบดวย - แกนเหลก (Magnetic Core) แกนเหลกของหมอแปลงชนดนจะท าดวยแผนLaminations of

Grain Oreinted Siligon Steel น ามาตดออกเปนมม 45 องศา แลวประกอบเรยงเขาดวยกนอยางพถพถนเพอใหได Core Loss ต าและอาบแกนเหลกทประกอบขนดวย Resin และทาสเพอปองกนการกดกรอน

- ขดลวดแรงสง (HV) ตวน าท าจากลวดกลม (Round Winding) หรอเปนแผนตวน า (Strip Foil) และตวน าสามารถใชไดท งทองแดงและอลมเนยมตามมาตรฐานผผลต โดยจะมฉนวน หมระหวางรอบตวน าและจะม Glass Fiber ขนกลางเพอใหเกดความแขงแรงทางกลเพมขน ฉนวนทใชจะเปน Class F หรอ Class H ขดลวดทไดนจะน าไปหลอดวย Resin ภายใต สญญากาศเพอใหสาร Resinแทรกไปทกสวนและไมใหมฟองอากาศ

- ขดลวดแรงต า (LV) จะเปนขดลวดทจายไฟใหกบโหลด ตวน าทใชขดลวดแรงต าอาจใช ทองแดงหรออลมเนยมซงมรปแบบเปนแบบลวดกลม (Round Winding) หรอแผนตวน า (Strip Foil) คลายแรงสงซงสวนใหญจะใชแผนตวน าเพราะสามารถกระจายกระแสไฟทได สม าเสมอ ฉนวนทใชจะเปน Class F (155C) หรอ Class H (180 C)

11

- อปกรณประกอบอนๆ เชน ขวตอสาย อปกรณปรบแทป ฉนวนรองรบขดลวด ขวตอสายดนเหลกประกบแกนเหลก ชดลอเลอน

รปท 2.8 สวนประกอบของหมอแปลงแหง

1. Core (แกนเหลกของหมอแปลง) 2. Low Voltage Winding (ขดลวดแรงต า) 3. High Voltage Winding (ขดลวดแรงสง) 4. High Voltage Terminal (ขวตอสายแรงสง) 5. High Voltage Delta Connection (บารตอวงจรเดลตาดานขดลวด) 6. High Voltage Tapping (อปกรณปรบแทปขณะไมจายไฟดานแรงสง) 7. Low Voltage Terminal (ขวตอสายแรงต า) 8. Neutral Terminal (ขวตอสายนวตรอนดานแรงต า) 9. Lifting Eye (หยกหมอแปลง) 10. Upper Yoke Clamp (เหลกประกบแกนเหลกดานบน) 11. Spacer Block (ฉนวนรองรบขดลวด) 12. Earthing Terminal (ขวตอสายดน) 13. Lower Yoke Clamp (เหลกประกบแกนเหลกดานลาง) 14. Roller Profile (ชดลอเลอน)

12

แผนปายของหมอแปลงไฟฟา (Name plate) จะตดอยทดานขางของตวถงหมอแปลงไฟฟาดานใดดานหนง ซงจะใชเปนตวบงบอกรายละเอยดเกยวกบหมอแปลงไฟฟาและเพออางองกบทางบรษทฯ ผผลต เพอใหเกดความเขาใจตรงกน โดยมรายละเอยดดงแสดงในตารางท 2.2 ตารางท 2.2 อกษรยอและความหมายของแผนปาย ล าดบ อกษรยอ ความหมาย 1 KVA ขนาดก าลงไฟฟาของหมอแปลงไฟฟาแตละเครอง ท

สามารถจายก าลงไฟไดเปนกโลโวลท-แอมแปร 2 PHASE จ านวนเฟสของหมอแปลงไฟฟาอาจเปนชนด 1 เฟส หรอ 3

เฟส 3 FREQUENCY ความถของระบบไฟฟาในการใชงาน

4 TYPE ระบบการระบายความรอนของหมอแปลงไฟฟา 5 CLASS ชนดของฉนวนทใชในการผลตหมอแปลงไฟฟา

6 PRI. VOLT. แรงดนทก าหนดทางดานแรงสงหรอปฐมภม 7 SEC. VOLT. แรงดนทก าหนดทางดานแรงต าหรอทตยภม 8 PRI. AMP. กระแสไฟฟาทก าหนดทางดานแรงสง 9 SEC. AMP. กระแสไฟฟาทก าหนดทางดานแรงต า 10 PERCENT IMP คาอมพแดนทโวลทเทจ ทเทยบเปนรอยละ 11 OIL TEMP. RISE คาการเปลยนแปลงของอณหภมน ามนทสงขน เมอเทยบกบ

อณหภมโดยรอบขณะใชงานท 100% 12 OIL QTY.(L) ปรมาณของน ามนหมอแปลงไฟฟาทงหมด

13 DRAIN OIL QTY.(L) ปรมาณน ามนทตองถายออกในขนตอนการผลต (ขอมลนใชส าหรบ หมอแปลงไฟฟาแบบเตมน ามนเตมเทานน)

14 TOTAL WR. (KG) น าหนกรวมของหมอแปลงไฟฟา

15 LIFTING WT.(KG) น าหนกของหมอแปลงไฟฟาทไมรวมน าหนกตวถงและน ามน

16 VOLTAGE AND TAP POSITION

คาความสมพนธของแรงดนดานแรงสงและแรงต า ตามต าแหนงแทป ตางๆ

13

17 CONNECTION DIAGRAM

แผนภมแสดงต าแหนงของขวตางๆ ทงดานปฐมภมและทตยภม

18 VECTOR DEAGRAM

แผนภมแสดงความแตกตางของมมเฟส แระหวางดานแรงสงและแรงต า

19 ITEM CODE รหสของหมอแปลงไฟฟาแตละชนดทใชส าหรบงานออกแบบ 20 SERIAL NUMBER หมายเลขเครองทบงบอกหรออางองถงหมอแปลงไฟฟาแตละ

เครอง เพอใชในการตดตอตวแทนขายหรอศนยบรการ

รปท 2.9 แผนปายหมอแปลง 1500 KVA

14

2.2.3 อปกรณประกอบหมอแปลง - ฟวส (Fuse) ดงแสดงในรปท 2.10 เปนอปกรณทท าหนาทปองกนระบบหรออปกรณไฟฟาจากภาวการณลดวงจร (Short Circuit) หรอกระแสเกน (Over Load) จะมทงฟวสดานแรงสง (ตดตงดานปฐมภมของหมอแปลง) และฟวส ดานแรงต า (ตดตงดานทตยภมของหมอแปลง) ขนาดฟวสแรงสงตามมาตรฐาน EEI-NEMA คอ 1, 2, 3, 6, 8, 10, 15, 20, 25, 30, 40, 50, 65, 80, 100, 140, 200 A

รปท 2.10 ฟวสแรงสง (Dropout Fuse) - กบดกฟาผา (Lightning Arrester) ดงแสดงในรปท 2.11 เปนอปกรณทท าหนาทปองกนอปกรณหรอระบบและสายสงไมใหไดรบความเสยหายจากภาวะแรงดนเกน (Over Voltage) ทเกดจากฟาผาหรอการปลดสบสวตช

รปท 2.11 กบดกฟาผา (HV. Arrester)

15

2.3 แผงควบคมไฟฟา แผงควบคมไฟฟามความจ าเปนอยางยงในการปองกนระบบไฟฟาภายในอาคาร ส านกงานไป

จนถงโรงงานขนาดใหญ อนทจะสรางความเสยหายใหแกชวตและทรพยสนไดรวมไปถงการตดตอนวงจรในการบ ารงรกษาและซอมแซม ระบบไฟฟาใหมประสทธภาพ ประกอบดวย แผงควบคมไฟฟาหลก MDB (Main Distribution Board) และแผงควบคมไฟฟารอง SDB (Sub Distribution Board) (1) แผงควบคมไฟฟาหลก (Main Distribution Board, MDB) แผงควบคมไฟฟาหลก (MDB) เปนแผงจายไฟขนาดใหญ ทใชในอาคารทใชในอาคารขนาดกลางถงขนาดใหญและในโรงงานอตสาหกรรมตางๆ ทมการใชไฟฟาเปนจ านวนมาก สามารถแสดงตวอยางของลกษณะต MDB นไดดงรปท 2.12

รปท 2.12 ต MDB ( Main Distribution Board ) หนาทของ MDB คอน าไฟฟาทรบมาจากหมอแปลง แลวท าการจายไฟไปยงโหลดผานไปทาง

แผงจายไฟยอยในสวนตางๆ ของอาคารหรอโรงงานอตสาหกรรมโดยต MDB มสวนประกอบตางๆ

ดงน

16

(1) โครงต (Enclosure) เปนสวนประกอบหลกท าหนาทยดตวอปกรณตาง ไๆวภายใน และปองกนอนตรายจากกระแสไฟฟาทจะท าอนตรายตอผอยใกล และปองกนสงตางๆทจะท าความเสยหายใหกบตวอปกรณภายในได เชน สตวเลอยคลาน วตถแขง และสงแวดลอมอนๆทเปนปจจยทท าใหเกดความเสยหายโครงตท าขนจากโลหะแผนน ามาประกอบขนเปนโครงสรางสามารถเปดฝาตไดทงสดาน หรอดานเดยวกไดขนอยกบการออกแบบและการใชงานเปนหลก

(2) บสบาร (Busbar) มทงชนดทตวน าท าดวยทองแดง รปรางของบสบารทนยมใชกนทวไปเปนแบบ Flat คอ มพนทหนาตดเปนรปสเหลยมผนผา เนองจากตดตงงาย ระบายความรอนด แบงออกเปน 3 ประเภท คอ

(2.1) บสบารแบบเปลอย (2.2) บสบารแบบทาส / หมดวยปลอกฉนวน (2.3) บสบารชบดบก

Bus bars ภายในตใหทาสหรอพนสดวยสทนความรอน เพอระบเฟสแสดงไดดงตารางท 2.3 ตารางท 2.3 ตารางส Bus bars มาตรฐานวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ก าหนดเมอป 2556

Bus bars ส Bus bars เฟส A สน าตาล (Brown) เฟส B สด า (Black) เฟส C สเทา (Grey) Neutral สน าเงน (Blue) Ground สเขยวหรอสเขยวคาดเหลอง (G/Y)

(3) เซอรกต เบรคเกอร (Circuit Breaker) Circuit Breaker มสองแบบ คอ ACB (Air Circuit Breaker) และ MCCB (Mold Case Circuit Breaker) โดย ACB จะใชเปนเมนเบรคเกอรในวงจรและ MCCB ใชเปนเบรคเกอรยอยของวงจร หรอใชเปนเมนเบรคเกอรในต MDB ทมขนาดเลก การเลอกใชงานเบรคเกอรควรเลอกใหเหมาะสมกบการใชงานถกตองอางองตามหลกวศวกรรม

(4) เครองวดไฟฟา (Metering) เครองวดพนฐานทใชในต MDB คอ โวลทมเตอรและแอมปมเตอรหรอจะเลอกใชเปน ดจตอล เพาเวอร มเตอร ใชเพอแสดงผลการวดแรงดนและกระแสในแตละเฟสพกด และหากต MDB ขนาดใหญมกมอปกรณเพมเตม เชน Watt Hour Meter , PF. Controller

(5) อปกรณปองกน (Protection Unit) อปกรณทปองกนทใชในต MDB เชน อปกรณปองกนแรงดนฟาผา และ ไฟกระโชก (Surge Arrester, Surge Protection) เฟสโปรเทคชน (phase protection)อปกรณปองกนปญหาทางดานแรงดนในเฟสไฟตก + ไฟเกน + ไฟในเฟสเสยหายแบบฉบพลน,Under Voltage

กแปลตามตว คอถาไฟตก สงปลด วงจร หรอน าคอนแทคไปใชงานอยางอน

17

(6) อปกรณประกอบ (Accessories) เพอใหต MDB มความสะดวกในการใชงานจงจ าเปนตองมอปกรณประกอบอนๆเพมเตม เชน CT (Current Transformer) ใชตอรวมกบแอมปมเตอรเพอใชวดคาพกดกระแสแตละเฟส Selector Switch ใชตอรวมกบโวลทมเตอรและแอมปมเตอร เพอวดแรงดนและกระแสในแตละเฟสพกด Pilot Lamp เพอแสดงใหทราบวาต MDB ท างานอยหรอไม

(7 ) อปกรณ อน เ ชน Wattmeter ,Power Factor Meter , kWh Meter , Capacitor Bank , ATS (Automatic Transfer Switch = ใชกบการตดตอวงจรของหมอแปลงทรบไฟฟาจากการไฟฟาฯ และเครองก าเนดไฟฟากรณทตองการใชก าลงไฟฟาอยางตอเนอง) ตMDB สวนมากจะมขนาดใหญดงนน ในการตดตงในอาคารจงมกตดตงวางบนพน โดยจะตองท าฐานคอนกรตส าหรบวาง ต MDB และท าชองส าหรบวางสายไฟฟาดวย (2) ตควบคมไฟฟารอง (Sub Distribution Board, SDB)

ตควบคมไฟฟารองหรอ SDB จะมลกษณะและสวนประกอบคลายกนกบต MDB แตจะมพกดของอปกรณตดตอนเลกกวา ดงนน ขนาดโครงสรางจงเลกกวา การตดตงจงสามารถวางบนพนหรอวางตดผนงได ใชในการควบคมในสวนทตองการควบคมสวนทเฉพาะลงไปอก เชน ควบคมระบบไฟฟาของชนตางๆ ในอาคารสง หรอควบคมระบบไฟฟาของอาคารทอยตดกนทมขนาดเลกกวา โดยจะถกควบคมทเซอรกตเบรคเกอรทตดตงในต MDB อกชนหนง ลกษณะของต SDB สามารถแสดงไดดงรปท 2.13

รปท 2.13 ต SDB ( Sub Distribution Board )

18

2.4 เซอรกตเบรกเกอร อปกรณทท างานเปดและปดวงจรไฟฟาแบบไมอตโนมต แตสามารถเปดวงจรอตโนมต ถามกระแสไหลผานเกนกวาทก าหนดโดยไมมความเสยหายเกดขน โดยเซอรกตเบรกเกอรสามารถแบงไดเปน 3 ชนดดงน 2.4.1 แอรเซอรกตเกอร (Air Circuit Breaker, ACB) แอรเซอรกตเบรกเกอรหรอ ACB เปนเบรกเกอรขนาดใหญ มความแขงแรง ทนทานตอกระแสไฟฟาลดวงจรสง มพกดกระแสไฟฟาสงถง 6300 A ท าใหราคาของเบรกเกอร ACB มราคาแพง และนบวาเปนเบรกเกอรทมขนาดใหญทสดในเบรกเกอรแรงดนไฟฟาต า (LV) สวนมากใชเปน Main เบรกเกอรในวงจรไฟฟา ถกตดตงไวในต MDB เบรกเกอร ACB จะมทงแบบตดตงอยกบท (Fixed Type) และแบบถอดออกได (Drawout Type) เบรกเกอรชนดนสามารถเพมอปกรณเสรมตางๆ เขาไปไดตามความตองการ ตางจากเบรกเกอร MCCB ทจะเพมอปกรณเขาไปภายหลงไมได เปนเซอรกตเบรกเกอรทใชปองกนสายเมน นยมใชกบงานแรงดนสงๆ (HVAC) โครงสรางทวไปท าดวยเหลกมชองดบอารก (Arcing Chamber) ทใหญและแขงแรงเพอใหสามารถรบกระแสลดวงจรจ านวนมากได สวนใหญจะมหลกการท างานโดยใชอปกรณอเลกทรอนกสในการตรวจจบและวเคราะหกระแสเพอสงปลดวงจร ลกษณะของแอรเซอรกตเบรกเกอรสามารถแสดงไดดงรปท 2.14

รปท 2.14 ACB (Air Circuit Breaker)

19

2.4.2 โมลดเคสเซอรกตเบรกเกอร (Molded Case Circuit Breaker, MCCB) โมลดเคสเซอรกตเบรกเกอรหรอ MCCB เปนเบรกเกอรชนดหนงทเปนทงสวตชเปด-ปดวงจรไฟฟา และเปดวงจรเมอมกระแสเกนหรอไฟลดวงจร เบรกเกอรชนดนใชกบกระแสไฟตงแต 100– 2,300 A เหมาะกบตดตงในอาคารขนาดใหญหรอโรงงานอตสาหกรรม ตดตงในพาเนลบอรดลกษณะของเซอรกตเบรกเกอรแบบ MCCB สามารถแสดงไดดงรปท 2.15 การเลอกใชงานบางครงจะเลอกเบรกเกอรผดประเภท ระหวาง MCB กบ MCCB เนองจากเบรกเกอรทง 2 แบบมพกดทนกระแสใชงาน (AT) ทคลายกน แตถาจะใหแนนอนจรงๆ ตองดทคาพกดกระแสลดวงจรสงสดทปลอดภยของเบรคเกอรตวนนๆ หรอคา IC (kA) หากใชในอาคารขนาดใหญตองใชเบรกเกอร MCCB และถาในบานพกถงจะใชเบรกเกอรลกยอย MCB

รปท 2.15 MCCB (Molded Case Circuit Breaker) 2.4.3 เซอรกตเบรกเกอรลกยอย (Miniature Circuit Breaker, MCB)

เซอรกตเบรกเกอรลกยอยหรอ MCB เปนเบรกเกอรชนดหนง มขนาดเลก ส าหรบใชในบานหรออาคารทมกระแสไฟฟาไมเกน 100 A มทงขนาด 1, 2, 3 และ 4 Pole ใชไดกบระบบไฟฟา 1 เฟสและ 3 เฟส เบรกเกอรลกยอย MCB ม 2 แบบทนยมใชกนคอ Plug-on และ DIN-rail ในประเทศไทยสวนใหญใชแบบ Plug-on ทรจกกนมากคอเบรกเกอรลกยอย MCB Square D ของ Schneider Electric เบรกเกอรลกยอย MCB สวนมากใชตดตงภายในอาคาร ใชตดตงเปนอปกรณปองกนรวมกบแผงจายไฟฟายอย (Load Center) หรอแผงจายไฟฟาในหองพกอาศย (Consumer Unit) มพกดกระแสลดวงจรต า เปนเบรกเกอรชนดทไมสามารถปรบตงคากระแสตดวงจรได และสวนใหญจะอาศยกลไกการปลดวงจร

20

ในรปแบบ Thermal และ Magnetic เบรกเกอรลกยอย MCB ทเปนทรจกกนด เชน เบรกเกอร MCB Square D ของแบรนด Schneider ทจะพบบอยตามบานเรอนคนไทย นอกจากนย งม เบรกเกอร MCB Schneider รนอนๆ อกมากมายทไดรบความนยม และเบรกเกอร MCB ของ ABB จะถกตตดงใน

ตคอนซมเมอร ยนท หรอตโหลดเซนเตอร ลกษณะของเซอรกตเบรกเกอรแบบ MCB สามารถแสดงไดดงรปท 2.16

รปท 2.16 MCB (Miniature Circuit Breaker)

2.5 Capacitor Bank เพอปองกนคา Power Factor ของระบบไมใหต ากวา 0.85 ตามกฎของการไฟฟาทองถน จงตอง

ตดตงระบบ Automatic Var Regulator ซงมขนาดและจ านวนตามทระบในแบบ โดยม รายละเอยดของ Capacitor ดงตอไปน

1.เปนชนด Dry Capacitor, Metallized Polypropylene Film of Self-Healing Characteristics ผลตตามมาตรฐาน IEC, UL หรอ JIS

2. เปนชนด 3P 525V, 50 Hz มการตอเปนเดลตา พรอมม Discharge Resistor ในแตละ เฟส มคาการสญเสย (Loss)ไมเกน 0.5วตต ตอ เควาร ซงรวมคาสบเสยใน Discharge Resistor แลว

3. ม Degree of Protection อยางนอย IP42 4. สามารถใชงานไดทอณหภมโดยรอบไมเกน 50 องศาเซลเซยส 5. มอปกรณปองกนเปน Circuit Breaker หรอ HRC, Fuse ทกStep ตามทระบในแบบ ใน กรณ

ทเปน HRC Fuse จะตองม Auxiliary Contact เพอสงยกเลกการท างานของ Step นนทนทถา Fuse เฟสใดเฟสหนงขาด

6. มอปกรณ Three Phase Filter Reactors7% Detuned

21

รปท 2.17 capacitor bank

2.6 สายไฟฟา สายไฟฟามหนาทส าหรบน าพลงงานไฟฟา จากแหลงจายไฟไปยงบรภณฑไฟฟาตางๆ ในปจจบนไดมผผลตสายไฟฟามากมายหลายชนด ตามความตองการส าหรบการตดตงสายไฟฟาในรปแบบตางๆ ดงนนการเลอกใชสายไฟฟา เพอใหม ความเหมาะสมปลอดภย ประหยด และเชอถอได จะตองพจารณาถงปจจยหลายประการดวยกน ไดแก ความเหมาะสม กบสภาพแวดลอมทตดต ง ความสามารถในการน ากระแสของตวน า ขนาดแรงดนตกทเกดขน ความสามารถในการทนตอความรอนทเกดขนทงในขณะใชงานปกตและขณะเกดการลดวงจร 2.6.1 ชนดและการใชงานของสายไฟฟา

รปท 2.18 ชนดและการใชงานของสายไฟฟา

22

สายไฟฟาสามารถแบงประเภทตามลกษณะตางๆ ไดดงน (1) แบงตามลกษณะการท างานได 2 แบบไดแก

- สายแขง (SOLID WIRE) - สายออน (STRANDED WIRE)

(2) แบงตามชนดของวสดตวน า 2 ชนดไดแก - สายทองแดงมความบรสทธของทองแดง 98% - สายอลมเนยมมความบรสทธของอลมเนยม 99.3%

(3) แบงตามลกษณะการใชงานเปน 2 แบบไดแก - สายเปลอก (BARE WIRE) - สายหมฉนวน (INSULATED WIRE)

(4) แบงตามพกดแรงดนสายไฟฟา ม 2ประเภทไดแก - สายไฟฟาแรงดนสง - สายไฟฟาแรงดนต า

2.6.2 สวนประกอบของสายไฟฟา สายไฟฟาประกอบดวยสวนประกอบทส าคญ 3 สวนไดแก ตวน า ฉนวน และเปลอก

(1) ตวน า

ของสายไฟฟาท ามาจากโลหะทมความน าไฟฟาสง อาจจะอยในรปของตวน าเดยว (Solid) หรอตวน าตเกลยว (Strand) ซงประกอบไปดวยตวน าเลกๆ ตเขาดวยกนเปนเกลยวซงมขอดคอ การน ากระแสตอพนทของสายไฟฟาสงขน เนองจาก ผลของ Skin Effect ลดลง และการเดนสายท าไดงาย เพราะมความออนตวกวา โลหะทนยมใชเปนตวน าใชผลตสายไฟฟาไดแก ทองแดง อลมเนยม โดยโลหะทงสองชนดมขอดขอเสยตางกนไปตามแตลกษณะของงาน

ทองแดงเปนโลหะทมความน าไฟฟาสงมาก มความแขงแรง เหนยว ทนตอการกดกรอนไดด แตมขอเสยอยคอ มน าหนกมากและราคาสายไฟฟาสง จงไมเหมาะส าหรบงานดานไฟแรงดนสง แตจะเหมาะกบการใชงานสายไฟฟาโดยทวไป โดยเฉพาะสายไฟฟาในอาคาร

อลมเนยม เปนโลหะทมความน าไฟฟาสงรองจากทองแดง แตเมอเปรยบเทยบในกรณกระแสเทากนแลว พบวา สายไฟฟาอลมเนยมจะมน าหนกเบาและราคาสายไฟฟาถกกวาราคาสายไฟฟาทองแดง จงเหมาะกบงานเดนสายไฟนอกอาคารและแรงดนสงถาทงอลมเนยมไวในอากาศจะเกดออกไซดของอลมเนยม ซงมคณสมบตเปนฉนวนฟลมบางๆ เกาะตามผว ชวยปองกนการสกกรอน แต

23

จะมขอเสยคอ ท าใหการเชอมตอท าไดยาก สามารถเปรยบเทยบคณสมบตตางๆ ของทองแดงและอลมเนยมไดดงตารางท 2.4 ตารางท 2.4 เปรยบเทยบคณสมบตของทองแดงและอะลมเนยม

(2) ฉนวน ฉนวนของสายไฟฟาท าหนาทหอหมตวน า เพอปองกนการสมผสกนโดยตรงระหวางตวน า

หรอระหวางตวน ากบสวนทตอลงดน และปองกนตวน าจากผลกระทบทางกลและเคมตางๆ ในระหวางทตวน า น ากระแสไฟฟาจะเกดพลงงานสญเสย ในรปของความรอน ความรอนทเกดขนจะถายเทไปยงเนอฉนวน ความสามารถในการทนตอความรอนของฉนวนจะเปน ตวก าหนดความสามารถในการทนความรอนของสายไฟฟานนเอง การเลอกใชชนดของฉนวนจะขนอยกบอณหภมใชงาน ระดบแรงดนของระบบ และสภาพแวดลอมในการตดตง วสดทนยมใชเปนฉนวนอณหภมใชงาน ระดบแรงดนของระบบ และสภาพแวดลอมในการตดตง วสดทนยมใชเปนฉนวนสายไฟฟามากทสด คอ Polyvinyl Chloride (PVC) และ Cross linked Polyethylene (XLPE ) ฉนวน XLPE มความแขงแรง ทนตอความรอนและถายเทความรอนไดดกวาฉนวน PVC ปจจบนจงมการใชฉนวน XLPE เพมมากขน สามารถเปรยบเทยบคณสมบตของฉนวน PVC และ XLPE ไดดงตารางท 2.5

คณสมบต ทองแดง อะลมเนยม

ความน าไฟฟาสมพนธ

สภาพความตานทานไฟฟาท 20 °C ( mΩ x 10−8)

สมประสทธการขยายตวเนองจากความรอน ( per °C x 10−6)

จดหลอมเหลว (°C)

ความน าความรอน ( W / cm °C)

ความหนาแนนท 20 °C ( g / cm3)

100

1.724

17

1083

3.8

8.89

61

2.803

23

659

2.4

2.7

24

ตารางท 2.5 คณสมบตของฉนวน PVC และXLPE

จะเหนวาฉนวน XLPE มความแขงแรงทนตอความรอนและถายเทความรอนไดดกวาท าใหมความนยมทฉนวนชนด XLPE

(3) เปลอก

เปลอกท าหนาทหมแกนหรอหมสายไฟฟาชนนอกสด เปลอกของสายไฟฟาอาจจะม 1 หรอ 2 ชนกไดเพอปองกนความเสยหายทางกายภาพทอาจเกดขนในขณะตดตงหรอใชงาน การเลอกใชชนดของเปลอกสายไฟฟาจะขนอยกบสภาพแวดลอมในการตดตง วสด ทนยมท าเปนเปลอกสายไฟฟามากทสด คอ Polyvinyl Chloride (PVC) และ Polyethylene (PE) สวนกรณสายไฟฟาทตองการคณสมบต พเศษกอาจใชวสด เชน Flame Retardant Polyvinyl Chloride (FR-PVC) หรอ Low Smoke Halogen Free (LSHF) กได 2.6.3 สายไฟฟาแรงดนต า

สายไฟฟาแรงดนต า เปนสายไฟฟาทใชไดกบแรงดนไมเกน 1000 V มลกษณะเปนสายไฟฟาหมดวยฉนวน โดยทตวน าส าหรบสายไฟฟาชนดนอาจจะใชทองแดงหรออะลมเนยมแตทนยมใชส าหรบสายไฟฟาแรงดนต า คอ สายทองแดงสายไฟฟาขนาดใหญ มลกษณะเปนตวน าตเกลยวแตถาเปน

คณสมบต PVC XLPE

พกดอณหภมสงสดขณะใช(°C)

พกดอณหภมสงสดขณะลดวงจร (°C)

คาคงทไดอเลกตรก

ความหนาแนน ( g / cm3 )

ความน าความรอน ( cal / cm.sec °C )

ความทนทานตอแรงดง ( kg / mm2)

70

120

6

1.4

3.5

2.5

90

250

2.4

0.92

8

3

25

สายไฟฟาขนาดเลก ตวน ากจะเปนตวน าเดยววสดฉนวนทนยมใชกบ สายไฟฟาแรงดนต า ไดแก Polyvinyl Chloride (PVC) และ Cross-linked Polyethylene (XLPE)

(1) สายไฟฟาอะลมเนยมหมดวยฉนวน PVC สายไฟฟาชนดนแลวจะมตวน าทใชวสดเปนอะลมเนยม และหมดวยฉนวน PVC โดยอาจจะเปน PVC ธรรมดาหรอเปนแบบ Heat Resisting PVC กไดซงสายไฟฟาชนดนสามารถใชกบ แรงดนไดไมเกน 750 V ตามทมาตรฐานไดก าหนดโดยสายไฟฟาชนดนจะเปนไปตามมาตรฐาน มอก. 293-2541 สายไฟฟาอะลมเนยมหมดวยฉนวน PVC นน สามารถใชส าหรบงานทอยในระบบจ าหนาย แรงดนต า เดนภายนอกอาคารเปนสายประธาน (Main) หรอสายปอน (Feeder) โดยจะใชในอากาศ เหนอพนดน ทางการไฟฟานครหลวงและการไฟฟาสวนภมภาค ใชสายชนดนเปนสายประธาน แรงดนต า เดนมาจากหมอแปลงจ าหนาย (Distribution Transformers) พาดบนลกถวยตามเสาไฟฟา หรอใตชายคาบานหรอตกแถว เพอจายไฟฟาใหกบผใชสายชนดนมราคาถกและรบแรงดงได พอสมควร

(2) สายไฟฟาทองแดงหมดวยฉนวน PVC เนองจากทองแดงนน มคณสมบตขอดทเหนอกวา อะลมเนยมหลายประการดวยกน ไมวาจะเปนโลหะทมความน าไฟฟาสงกวาการตดตอกท าไดงายกวา จงนยมใชสายไฟฟาชนดนกนมาก สายไฟฟาทองแดงหมดวยฉนวน PVC มดวยกนมากมายหลายชนด และแตละชนดกเหมาะกบงาน แตละแบบ โดยทสามารถจะเปนสายเชอมตอวงจรเลกๆ จนกระทงเปนสายประธานหรอสายปอน

(3) สายไฟฟาทองแดงหมดวยฉนวน XLPE เ นองจากคณสมบตของฉนวน XLPE ทมความสามารถในการทจะทนตอความรอนไดสงมความแขงแรงทนตอแรงทางกลและการกดกรอนทางเคมไดในปจจบนจงมการใชสายไฟฟาทหม ดวยฉนวน XLPE มากขนโดยสายไฟฟาชนดนมชอเรยกวา สาย CV หรอ CVW ดงแสดงในรปท 2.19 ซงไมไดอยในมาตรฐาน ผลตภณฑอตสาหกรรม แตจะใชตามมาตรฐานอน เชน IEC 60502 โดยทวไปสายชนดนจะสามารถใชงานไดเหมอนกบ สาย NYY จงนยมใชเปนสายปอนหรอสายประธาน

รปท 2.19 สาย CV

26

(4) สายไฟฟาทนไฟ (Fire Resistant Cable) สายไฟฟาปกตจะมฉนวนหรอเปลอกทท ามาจากวสด เชน PVC หรอ XLPE โดยหากเมอวสดเหลานถกเพลงไหมกจะท าใหวสดเหลานสามารถตดไฟและลกลามไปทวบรเวณตามชองทางเดนสายไฟนอกจากนจะท าใหเกดควนหนาแนนและอากาศพษกระจายไปทวซงท าใหคนหมดสต และเสยชวตในทสดไดเพอแกปญหาจะตองเลอกสายไฟฟาทลกษณะทนไฟ โดยสายไฟฟาทนไฟมลกษณะสมบตทส าคญดงตอไปน

(a) คณสมบตตานเปลวเพลง (Flame Propagation or Flame Retardancy) คอ คณสมบตการหนวงเหนยวลกลามของการลกไหมของสายไฟฟา เมอเกดไฟไหมสายไฟฟาจะชวยลดปญหาลกลามของไฟไปตามสายไฟฟา ดงนน บรเวณทถกเพลงไหมจะขยายเปนบรเวณกวางและเมอเอาแหลงไฟออกกจะดบเอง (Self-extinguish) ก าหนดใหใชตามฐานของ IEC 60332-1 หรอ IEC 60332-3

(b) คณสมบตการปลอยกาซกรด (Acid and Corrosive Gas Emission) คอ คณสมบตซงแสดงการเกดกรดหลงจากเกดไฟไหมกรดทเกดขนจะกดโลหะของโครงสรางและ อปกรณอนๆ สายไฟฟาทมสาร Halogen นอย หรอไมมเลยกจะลดการเกดกรดและกาซพษก าหนดใหใชตามมาตรฐานของ IEC 60754-2

(c) คณสมบตการปลอยครน (Smoke Emission) คอคณสมบตทแสดงคาปรมาณควนทจะเกดขณะเกดเพลงไหมสายไฟฟาก าหนดใหใชตามมาตรฐานของ IEC 61034-2

(d) คณสมบตตานทานการตดไฟ (Fire Resistance) คอคณสมบตทแสดงวาภายใตสถานการณไฟไหมสายไฟฟายงสามารถจายกระแสไฟฟาไดในชวงเวลาหนงก าหนดใหใชตามมาตรฐานของ BS6387 หรอ IEC 60331 สวนประกอบของสายไฟฟาทนไฟ (FRC) ไดแก

- ตวน า (Conductor) : ทองแดง - เทปกนไฟ (Fire Barrier Tape) : Mica/Glass - ฉนวน (Insulator) : XLPE 11

- ฉนวนหมชนนอก(Outer Sheath) : ท าดวยสารจ าพวก Zero Halogen, Low smoke (OHLS)

รปท 2.20 สายทนไฟ (FRC)

27

สายไฟฟาทนไฟ (FRC) ควรใชกบระบบและวงจรไฟฟาทมความส าคญตอความปลอดภย เชน 1. ระบบสญญาณเตอนอคคภย (Fire Alarm System) 2. ระบบควบคมอาคารอตโนมต (Building Automation) 3. ระบบไฟแสงสวางฉกเฉน (Emergency Lighting System) 4. ระบบเสยงอากาศ (Public Address System) 5. ระบบไฟฟาส ารอง (Standby Power System) 6. ระบบเครอขายคอมพวเตอร(Computer Network System) 7. ระบบโทรทศนวงจรปด (Closed Circuit TV System) 8. ระบบลฟตและบนไดเลอน (Lifts and Escalators System) 9. ระบบปมมน าดบเพลงและปมอดอากาศในชองบนไดหนไฟ (Fire Pumps and Pressurized

Stairs) 10. ในอตสาหกรรมตางๆ ซงตองการใหระบบสามารถปฏบตงานไดในขณะทเกดไฟไหม ตารางท 2.6 เครองหมายการทนไฟ อณหภมและเวลาทใชในการทดสอบ

ประเภท การทดสอบ เครองหมาย การทนไฟ

650°C เปนเวลา 3 ชวโมง A

750°C เปนเวลา 3 ชวโมง B

950°C เปนเวลา 3 ชวโมง C

650°C เปนเวลา 20 นาท S ก า ร ท น ไฟและน า

650°C เปนเวลา 15 นาท จากนนพนน าและท าการทดสอบ 650°C เปนเวลา 15 นาท

W

การทนไฟและทนแรงกระแทก

650°C เปนเวลา 15 นาท โดยมแรงกระแทก X

750°C เปนเวลา 15 นาทโดยมแรงกระแทก Y

950°C เปนเวลา 15 นาท โดยมแรงกระแทก Z

28

2.6.4 สายไฟฟาแรงดนสง

สายไฟแรงสงเปนสายตเกลยวมขนาดใหญ แบงออกเปน 2 ประเภทคอ สายเปลอย และสายหมฉนวน

รปท 2.21 สายไฟฟาแรงดนสง

(1) สายเปลอย ( Bare Wires ) สายเปลอย คอ สายทไมมเปลอกฉนวนหมสาย ถาหากน าไปใชกบระบบจ าหนายแรงดนต าจะ

ไมปลอดภยจงใชสายชนดนกบงานแรงดนสงสายเปลอยนยมใชในงานแรงดนสงมกจะท ามาจากอะลมเนยมเพราะมน าหนกเบาและราคาถกแตสายอะลมเนยมลวนจะไมสามารถรบแรงดงไดสงขน โดยการเสรมแกนเหลกหรอใชโลหะอนผสมสายเปลอยทนยมใชในปจจบนไดแก

(a) สายไฟฟาอะลม เ นยมต เก ลยวเปลอย ( AAC-All Aluminum Conductor ) เปนตวน าอะลมเนยมพนตเกลยวเปนชนๆ สายชนดนรบแรงดงไดต า จงไมสามารถขงสายใหมระยะหางชวงเสา ( Span ) มากๆ ไดโดยปกตความยาวชวงเสาตองไมเกน 50m ยกเวนสายทมขนาด 95mm² ขนไปนน สามารถทจะมระยะหางชวงเสาไดไมเกน 100 m มาตรฐานส าหรบสายไฟฟาอะลมเนยมตเกลยวเปลอย คอ มอก. 85-2548, IEC 61089:1991 ( Aluminum stranded conductors. ) สาย AAC มลกษณะดงรปท 2.22

29

รปท 2.22 สายไฟฟาอะลมเนยมตเกลยวเปลอย AAC

(b) สายไฟฟาอะลม เ นยมผสม ( AAAC-All Aluminum Alloy Conductor ) สายชนด นมสวนผสมของอะลมเนยม แมกนเซยม และซลกอน สายไฟฟาอะลมเนยมผสมจะมความเหนยวและรบแรงดนไดสงกวาสายไฟฟาอะลมเนยมลวน จงสามารถขงสายใหมระยะหางชวงเสาไดมากขน นยมใชเดนสายบรเวณชายทะเล เพราะสามารถทนตอการกดกรอนของไอเกลอบรเวณชายทะเลไดด มาตรฐานส าหรบสายไฟฟาอะลมเนยมตเกลยวเปลอย คอ มอก. 85-2548, IEC 61089:1991 (Aluminum alloy stranded conductors) (Aluminum–magnesium–silicon type)

(c) สายไฟฟาอะลมเนยมแกนเหลก ( ACSR-Aluminum Conductor Steel Reinforced ) เปนสายไฟฟาอะลมเนยมตเกลยวและมสายเหลกอยตรงกลางเพอใหสามารถรบแรงดงไดสงขน ท าใหสามารถขยายระยะหางชวงเสาไดมากขน แตจะไมใชสายชนดนบรเวณชายทะเล เพราะวาจะเกดการกดกรอนจากไอของเกลอท าใหอายการใชงานสนลงมาตรฐานส าหรบสายอะลมเนยมแกนเหลก คอ มอก. 85-2548 IEC 61089:1991 (Aluminum conductors, steel-reinforced) สาย ACSR มลกษณะดงรปท 2.23

รปท 2.23 สายไฟฟาอะลมเนยมแกนเหลก ACSR

30

(2) สายหมฉนวน

ในการเดนสายไฟฟาแรงสงผานบรเวณทมผอยอาศยเพอความปลอดภยจะตองใชสายไฟฟาแรงสงทมฉนวนหมและการใชสายหมฉนวนยงชวยลดการเกดลดวงจรจากสตวหรอกงไมแตะถกสายไฟอกดวยท าใหระบบไฟฟามความเชอถอไดสงขน สายไฟฟาแรงดนสงหมฉนวนทนยมใชมดงตอไปน

(a) สาย Partial Insulated Cable (PIC) การใชสายเปลอยจะมโอกาสเกดลดวงจรขนไดงาย เพอลดปญหาน จงไดมการน าสาย PIC มาใชแทนสายเปลอย โดยโครงสรางของสาย PIC นจะประกอบดวย ตวน าอะลมเนยมตเกลยวหมดวยฉนวน XLPE 1 ชน ดงรปท 2.24

รปท 2.24 สาย Partial Insulated Cable ( PIC )

แมวาสายชนดนจะมฉนวน XLPE หมแตกไมสามารถทจะแตะตองโดยตรงไดเนองจากฉนวนเปนเพยงฉนวนบางซงจะชวยลดการเกดลดวงจรของสายเปลอยเทานน การไฟฟาฯไดน าสายชนดนมาใชงานโดยเดนในอากาศผานลกถวยบนเสาไฟฟาแทนสายเปลอยแตไดผลไมคอยด

(b) สาย Space Aerial Cable ( SAC ) สาย SAC โครงสรางมนเปนตวอะลมเนยมตเกลยวฉนวน XLPE หมเชนเดยวกบสาย PLC แตจะมเปลอก (Sheath) ทท าจาก XLPE หมฉนวนอกชนหนงท าใหมความทนทานมากกวาสาย PIC สาย SAC มลกษณะดงรป 2.25

รปท 2.25 สาย Space Aerial Cable ( SAC )

31

แมวาสายชนดนจะมเปลอก (Sheath) หมฉนวนอกชนหนงแตกไมควรสมผสสายโดยตรงเพราะจะเปนอนตรายไดในการใชงานสายชนดนการไฟฟาฯใชเปนวงจรเสรมส าหรบวงจรทใชสาย PIC โดยในการเดนสายจะตองใช Spacer เพอจ ากดระยะหางระหวางสายสายชนดนแมวาจะสามารถวางใกลกนไดมากกวาสาย PIC แตกตองไมเกนระยะจ ากดคาหนงนอกจากนจะตองใช Messenger Wire ชวยดงสายไวโดย Messenger Wire จะตอลงดนท าหนาทเปนสาย Overhead Ground Wire

(c) สาย Preassembly Aerial Cable สายชนดน จดเปนสาย Fully Insulated โดยมโครงสรางคลายสาย XLPE แตมตวน าเปนอลมเนยม เนองจากสายชนดนสามารถวางใกลกนไดจงใชสายชนดน เมอสายไฟฟาผานในบรเวณทมระยะหาง (Clearance) กบอาคารจ ากดหรอผานบรเวณทมคนอาศยอย สายชนดนยงสามารถวางพาดไปกบมมตกได เนองจากมความแขงแรงทนทานมาก

(d) สาย Cross-linked Polyethylene (XLPE) สาย XLPE เปนสายทใชมากทสดในปจจบน จดเปนสาย Fully Insulate โดยมโครงสรางและสวนประกอบดงรปท 2.26

รปท 2.26 สาย Cross-linked Polyethylene (XLPE)

สวนประกอบตางๆ ของสาย XLPE มดงน - ตวน า ( Conductor ) สวนใหญจะเปนทองแดงในลกษณะตเกลยว ( Strand ) ซงอาจอยในรปแบบของ Copper Concentric Strand หรอ Copper Compact Strand

- ชลดของตวน า ( Conductor Shield ) ท าดวยสารกงตวน า ( Semi Conducting Material ) มหนาทชวยในสนามไฟฟาระหวางตวน ากบฉนวนกระจายอยางสม าเสมอในแนวรศมเปนการชวยลดการเกด Breakdown ได

- ฉนวน ( Insulation ) เปนชนทหมหอชนชลดของตวน าอกทหนง ท าดวยฉนวน XLPE สายเคเบลทดนนผวดานนอกของชนฉนวนจะตองเรยบ

- ชลดของฉนวน ( Insulation Shield ) เปนชนของ Semi Conducting Material หมทบชนของฉนวน จากนนกหมดวยชนของลวดทองแดง ( Copper wires ) หรอเทปทองแดง ( Copper Tape ) อกทหนง ชลดของฉนวนน จะท าหนาทจ ากดสนามไฟฟาใหอยในเฉพาะภานในสาย

32

เคเบล เปนการปองกนการรบกวนระบบสอสาร นอกจากนการตอชลดลงดนจะชวยลดอนตรายจากการสมผสถกสายเคเบลดวย และท าใหเกดการกระจายของแรงดนอยางสม าเสมอขณะใชงาน

- เปลอกนอก (Jacket ) ชนของเปลอกนอกนอาจจะเปน Polyvinyl Chloride ( PVC ) หรอ Polyethylene ( PE ) กไดแลวแตวาลกษณะของงานจะเปนอยางไร ถาเปนงานกลางแจงกมกใช Polyvinyl Chloride เพราะวามนเฉอยตอการตดไฟในขณะท Polyethylene มกจะใชงานแบบเดนลอยเนองจากความทนทานตอสภาพดนฟาอากาศ สวนในกรณทวางเคเบลใตดนอาจจะมชนของ Service Tape ซงอาจท าดวยชนผา ( Fabric Tape ) คนระหวางชลดกบเปลอกนอกชวยปองกนการเสยดสและการกระทบกระแทกสาย XLPE นสามารถเดนลอยในอากาศหรอฝงใตดนกได แตนยมใชฝงใตดนเนองจากมความแขงแรงทนทานสามารถทนตอความชนไดด

2.6.5 สายไฟฟาตาม มอก. 11-2553 สายไฟฟาแรงต า หมฉนวนพอลไวคลอไรดมใชอยมากมายและมมาตรฐานบงคบมานานแลวฉบบแรกคอ มอก11-2518 ตอมาไดปรบปรงเปน มอก11-2553 โดยมรายละเอยดตางๆดงน

• ขอก าหนดทวไป แรงดนไฟฟาก าหนดใหเปน U0 / U U0 = แรงดน RMS ระหวางตวน ากบดน

U = แรงดนRMSระหวางตวน ากบตวน า • สฉนวน

(1) สายแกนเดยว ไมระบส (2) สาย 2 แกน ฟา ( N), น าตาล (L) (3) สาย 3 แกน เขยวแถบเหลอง (G),ฟา (N),น าตาล (L)หรอน าตาล(L1),ด า (L2),เทา (L3)

(4) สาย 4 แกน เขยวแถบเหลอง (G), น าตาล(L1), ด า (L2), เทา(L3) (5) สาย 5 แกน เขยวแทบเหลอง (G) ฟา ( N), น าตาล (L), ด า (L2), เทา(L3)

ระบบไฟฟา 3 เฟส 4 สายมการก าหนดสตางๆ ดงน สายเฟส A สน าตาล สายเฟส B สด า

สายเฟส C สเทา สายนวทรล สฟา สายดน สเขยวแถบเหลอง

33

สายไฟฟาตาม มอก. 11-2553 ทนยมใชงานมดงน (1) สาย THW

สาย THW คอ สายไฟฟาแกนเดยวไมมเปลอก ชนดตวน าสายแขงส าหรบงานทวไปรหส 60227 IEC 01 แรงดนไฟฟาทก าหนด 450 /750 V คลายสายไฟฟา มอก. 11-2531 หรอเรยกทวไปวาสาย THW ดงแสดงในรปท 2.27 มขนาด 1.5 mm2 ถง 400 mm2 โดยมการใชงานดงน

- ใชงานทวไป - เดนในชองเดนสายและตองปองกนน าเขาชองเดนสาย - หามรอยทอฝงดนหรอฝงดนโดยตรง - หามเดนบน Cable Trays

รปท 2.27 สาย THW

(2) สาย VAF สาย VAF คอ สายไฟฟาหมดวยฉนวนและเปลอก ม 2 แบบ คอ สายแบบ 2 แกนและ 2แกนม

สายดนรหสชนดกรณไมมสายดน VAF กรณมสายดน VAF- G หรอ VAF / G แรงดนไฟฟาทก าหนด 300 / 500 V ดงแสดงในรปท 2.28 มขนาด 1 mm2 ถง 16 mm2 โดยมการใชงานดงน

- ใชเดนเกาะผนง - เดนในชองเดนสาย - หามรอยทอ - หามฝงดน

34

รปท 2.28 สาย VAF

(3) สาย NYY

สาย NYY มลกษณะดงแสดงในรปท 2.29 คอ สายไฟฟาหมดวยฉนวนและเปลอกม 2 แบบ คอ สายแบบ 2 แกน และ 2 แกนมสายดนรหสชนดกรณไมมสายดน NYY กรณมสายดน NYY- G 18

แรงดนไฟฟาทก าหนด 450 /750 V NYY แกนเดยว มขนาด 1 mm2 ถง 500 mm2 NYY หลายแกน มขนาด 1 mm2 ถง 500 mm2 NYY หลายแกนมสายดน มขนาด 1 mm2 ถง 500 mm2 โดยมการใชงานดงน

- ใชงานทวไป - รอยทอฝงดนหรอฝงดนโดยตรง - เดนบน Cable Trays

รปท 2.29 สาย NYY

มาตรฐานการตดต งทางไฟฟาทวสท.ไดปรบปรงแบบการตดตงและลกษณะการตดตงสายไฟฟา โดยแบงเปนกลมการตดตงไดทงหมด 7 กลมดงน

35

กลมท 1 สายแกนเดยวหรอหลายแกนหมฉนวนม / ไมมเปลอกนอก เดนในทอโลหะหรออโลหะ ภายในฝาเพดานทเปนฉนวนความรอนหรอผนงกนไฟ กลมท 2 สายแกนเดยวหรอหลายแกนหมฉนวนม / ไมมเปลอกนอกเดนในทอโลหะหรออโลหะเดนเกาะผนงหรอฝงในผนงคอนกรตหรอทคลายกน กลมท 3 สายแกนเดยวหรอหลายแกนหมฉนวนมเปลอกนอกเดนเกาะผนง หรอ เพดานทไมมสงปดหมทคลายกน กลมท 4 สายเคเบลแกนเดยวหมฉนวนม / ไมมเปลอกนอกวางเรยงแบบมระยะหางเดนบนฉนวนลกถวยอากาศ กลมท 5 สายแกนเดยวหรอหลายแกนหมฉนวน มเปลอกนอกเดนในทอโลหะหรออโลหะฝงดน กลมท 6 สายแกนเดยวหรอหลายแกน หมฉนวนมเปลอกนอกฝงดนโดยตรง กลมท 7 สายเคเบลแกนเดยวหรอหลายแกนหมฉนวนมเปลอกนอกวางบนรางเคเบลแบบดานลางทบ, รางเคเบลแบบระบายอากาศหรอรางเคเบลแบบบนได 2.6.6 สายดน (Grounding Conductor) สายดนสามรถบงไดเปน 2 สวน คอ สายดนของระบบไฟฟา (System Grounding) และสายดนส าหรบอปกรณ (Equipment Grounding)

(1) สายดนของระบบไฟฟา (System Grounding) สายดนของระบบไฟฟาเปนการตอสวนของระบบไฟฟาทไมมกระแสไหล ผาน เชน จดนวตรอนของหมอแปลงลงดน โดยขนาดของสายดนสามารถแสดงไดดงตารางท 2.7 และมขอก าหนดในการตอสายดนดงน

- การตอจดนวตรลลงดนใหกระท าทต Main Distribution Board (MDB) เทานน หามท าตอสายนวตรลใดๆ ลงดนทางดานโหลด

– ในกรณทหมอแปลงไฟฟาตดตงอยภายในอาคาร จะตองตอจดนวตรลลงดนเพมอยางนอยหนงจด เชน ทจดนวตรลของหมอแปลง ตารางท 2.7 ขนาดของสายดนส าหรบตอจากจดนวตรอนไปยงหลกดน

ขนาดสายเมนเขาอาคาร (ตวน าทองแดง) (ตร.ม.)

ขนาดต าสดของสายตอหลกดน (ตวน าทองแดง) (ตร.ม.)

ไมเกน 35 10 เกน 35 แตไมถง 50 16 เกน 50แตไมเกน 95 25

36

เกน 95แตไมเกน 185 35 เกน 185แตไมเกน 300 50 เกน 300แตไมเกน 500 70

เกน 500 95

(2) สายดนส าหรบอปกรณ (Equipment Grounding) สายดนส าหรบอปกรณเปนการตอเปลอกนอกหรอสวนทเปนโลหะของวสดอปกรณ ในระบบ

ไฟฟา ซงไมมกระแสไฟฟาไหลผานลงดนทอปกรณในระบบไฟฟาทตองมการตอเปลอกนอกหรอสวนทเปนโลหะลงดน ไดแก หมอแปลง Switchgears, Distribution Boards, Panel boards, Circuit Breakers, Safety Switches, Bus way, Machine Frames, Steel Supports, Cable Trays, Wire Ways, Junction Boxes, Pull Boxes, Outlet Boxes, ทอรอยสายและสวนทเปนโลหะอนๆ ในระบบไฟฟาทผควบคมงานไดพจารณาแลว เหนควรตอลงดนโดยขนาดของสายดนส าหรบอปกรณตางๆ จะตองเปนไปดงตาราง 2.8 ตารางท 2.8 ขนาดต าสดของสายดนของเครองอปกรณไฟฟา

พกดหรอขนาดปรบตงของเครองปองกนกระแสเกนไมเกน ( แอมแปร )

ขนาดต าสดของสายดนบรภณฑไฟฟา

(ตวน าทองแดง) (ตร.มม.) 16 1.5 20 2.5 40 4 70 6 100 10 200 16 400 25 500 35 800 50 1000 70 1250 95 2000 120 2500 185

37

4000 240 6000 400

การตอสายดนส าหรบอปกรณมขอก าหนดตางๆ ดงน

- หามใชทอรอยสายเปนสายดน นอกจากระบไวเปนอยางอน - การตอสายกบเปลอกวสดอปกรณตองใชหางปลาทองแดงขนาดทเหมาะสมกบสายเทานน - ในกรณทใชสายไฟตอขนานกนและเดนในทอรอยสายมากกวา 1 ทอสายดนจะตองอย ในแตละทอและตอขนานกนดวย 2.7 รางเคเบล (Cable Tray) รางเคเบลเปนโครงสรางส าหรบรองรบสายเคเบล ตองไมมสวนทเปนคมทอาจท าใหฉนวนฉกขาดไมถอวาเปนทอสาย (Raceway) นยมใชกนมากในโรงงานอตสาหกรรมเพราะตดตงไดงาย และ มราคาถกแบงออกตามลกษณะไดดงน 2.7.1 รางเคเบลแบบบนได (Ladder Type) มลกษณะคลายบนได (Rung) ดงแสดงในรปท 2.30 ใชกบสาย เคเบลก าลงท ามาจากเหลกแผนมาตรฐานผานการพนดวยสฝ น Epoxy/Polyester หรอเคลอบผว ดวย Hot-Dip Galvanized

รปท 2.30 รางเคเบลแบบบนได (Ladder Type)

2.7.2 รางเคเบลแบบดานลางทบ (Solid Bottom Type) เปนชนเดยวโดยตลอด ดานลางเปนโลหะทบ ดงแสดงในรปท 2.31 ใชกบสายตวน าโดยทวไปทมขนาดเลก ซงสามารถเพม เคลอนยาย เปลยนแปลง สายไฟฟาไดโดยสะดวก

38

รปท 2.31 รางเคเบลแบบดานลางทบ (Solid Bottom Type)

บทท 3 รายละเอยดการปฏบตงาน

3.1 ชอและทตงของสถานประกอบการ บรษท ไทยสโตเรจ แบตเตอร จ ำกด (มหำชน) เลขท 387 หมท 4 ซอยพฒนำ 3 นคมอตสำหกรรมบำงป ถนนสขมวท ต ำบลแพรกษำ อ ำเภอเมอง จงหวดสมทรปรำกำร 10280

รปท 3.1 แผนทตงบรษท

3.2 ลกษณะการประกอบการผลตภณฑการใหบรการหลกขององคกร รบผดชอบในกำรปฏบตกำรควบคมตำงๆ ดแลกำรท ำงำน วำงแผนและกำรบรหำรจดกำรและ

ใหค ำปรกษำแนะน ำทำงดำนวศวกรรมดงตอไปน 1. Design Engineering Department (DSD) 2. Project Engineering Department (ENG) 3. Research &and Development (R&D) 4. Process and Products Engineering (PDD)

40

3.3 รปแบบการจดการองคการและการบรหารงาน

รปท 3.2 โครงสรำงบรหำรงำนบรษท

3.4 บทบาทและหนาททไดรบมอบหมาย

1. ศกษำและตรวจสอบกำรตดตงหมอแปลงไฟฟำและอปกรณประกอบ 2. ศกษำและตรวจสอบอปกรณและกำรตดตงต MDB และ SDB 3. ตรวจสอบสำยไฟและกำรตดตงสำยไฟ 4.จดท ำรำยงำนเสนอตอพนกงำนทปรกษำ

3.5 ชอและต าแหนงพนกงานทปรกษา

คณ สรยำ ธล พนกงำนทปรกษำ ต ำแหนง Project Engineer Department

41

3.6 ระยะเวลาทปฏบตงาน ระยะเวลำทไดปฏบตงำนทบรษท ไทยสโตเรจ แบตเตอร จ ำกด (มหำชน) เรมเขำมำฝกปฏบต

สหกจศกษำตงแตวนท 14 เดอนพฤษำคม พ.ศ.2561 ถงวนท 31 เดอนสงหำคม พ.ศ. 2561 เปนระยะเวลำ 4 เดอน โดยระยะเวลำในกำรท ำงำนใน 1 วนจะท ำงำนทงหมด 9 ชวโมงตอวน ซงท ำงำนตำมตำรำงทบรษทจดใหเปนกำรท ำงำนตงแต เวลำ 08.00 น. – 17.00 น. ซงมเวลำพก 1 ชวโมงคอ ชวง 12.00 น.วนหยด หยดทกวนอำทตย 3.7 ขนตอนและวธการด าเนนงาน ตำรำงท 3.1 ขนตอนและวธกำรด ำเนนงำน

ขนตอนกำรด ำเนนงำน พฤษภำคม 2560 มถนำยน 2560 กรกฏำคม 2560 สงหำคม 2560

1. รวบรวมขอมล

2. วเครำะหขอมล

3. ศกษำขอมล

4. ทดสอบและเกบผลกำรทดสอบ

5. ประเมนผลกำรทดสอบ

6. จดท ำเอกสำรโครงงำน

42

3.8 อปกรณและเครองมอทใชในการตรวจสอบ 3.8.1 แบบ Shop Drawing 3.8.2 แบบ Single Line Diagram 3.8.3 เครองคอมพวเตอร 3.8.4 ใบขออนญำตเขำท ำงำนอนตรำยในโรงงำน(ส ำหรบผรบเหมำ) 3.8.5 เครองมอวดระยะหรอตลบเมตร

3.8.6 ไขควงหรอสกรไร 3.9 วธการด าเนนการ 3.9.1 ศกษำรำยละเอยดของบรษทและโครงกำร 3.9.2 ศกษำวธกำรท ำงำนตงแตเรมตนจนจบโครงกำร 3.9.3 ศกษำรำยละเอยดและขอก ำหนดของโครงกำร 3.9.4 ศกษำกำรท ำงำนของระบบไฟฟำในอำคำร 3.9.5 ศกษำวสด/อปกรณของระบบไฟฟำในอำคำร 3.9.6 กำรดหนำงำนจรงของระบบไฟฟำในอำคำร 3.9.7 จดท ำเอกสำร

43

แบบ Single Line Diagram ของต MDB

27592759

UVUV

GFPGFP

PFCPFCDPMDPM

KK

FROM MEA.FROM MEA.

FUSEFUSE FUSEFUSE

TRTR

CV 6(4x1Cx240 Sp.,mm.)R-S-T-NIN CABLE LADDER SIZE 800 MM

CV 6(4x1Cx240 Sp.,mm.)R-S-T-NIN CABLE LADDER SIZE 800 MM

1500 KVA OIL IMMERESED TRANFORMER24KV/416/240V

1500 KVA OIL IMMERESED TRANFORMER24KV/416/240V

12 STEP12 STEP

CapacitorBank

12x40kVAR415V

CapacitorBank

12x40kVAR415V

3x4A3x4A 3x4A3x4A

3xCT3xCT

2500/5A2500/5A

NCTNCT

ABB E2.2N3P ACB2500AT2500AF

ABB E2.2N3P ACB2500AT2500AF

RR SS TT

Cu. BUSBAR 2500A ,25% G

Cu. BUSBAR 2500A ,25% GFCFC F1F1 F2F2 F3F3 F4F4 F5F5

HRC.FUSE

HRC.FUSE

ABB(T6S)800AT800AF

ABB(T6S)800AT800AF

SDBSDB

ABB E2.2N3P ACB2500AT2500AF

ABB E2.2N3P ACB2500AT2500AF

ABB (A1N)3P 100AT125AF

ABB (A1N)3P 100AT125AF

ABB (A1N)3P 100AT125AF

ABB (A1N)3P 100AT125AF

SPARE (100A)SPARE (100A)

EE

IC > 50 KA 415 VIC > 50 KA 415 V

รปท 3.3 Single Line Diagram ของต MDB (Main Distribution Board)

44

แบบ Single Line Diagram ของต SDB

UVUV DPMDPM

3x4A3x4A 3x4A3x4A

3xCT3xCT2500/5A2500/5A

NW4013F2EM 3P ACB2000AT2500AF

NW4013F2EM 3P ACB2000AT2500AF

RR SS TT

F1F1

ABB(T5N)3P MCCB630AT630AF

ABB(T5N)3P MCCB630AT630AF

3x4A3x4A

DPMDPM

Cu. BUSBAR 2500A ,35% GCu. BUSBAR 2500A ,35% G

F2F2 F3F3 F4F4 F5F5 F6F6 F7F7 F8F8

ABB(T5N)3P MCCB630AT630AF

ABB(T5N)3P MCCB630AT630AF

ABB(T5N)3P MCCB630AT630AF

ABB(T5N)3P MCCB630AT630AF

ABB(T5N)3P MCCB630AT630AF

ABB(T5N)3P MCCB630AT630AF

3x4A3x4A

DPMDPM

CV

2(3

x1

Cx1

50

Sp

.,m

m.)

R-S

-TIE

C0

1 (

1x1

Cx1

50

Sp

.,m

m.)

N

CV

2(3

x1

Cx1

50

Sp

.,m

m.)

R-S

-TIE

C0

1 (

1x1

Cx1

50

Sp

.,m

m.)

N

CV 5(3x1Cx240 Sp.,mm.)R-S-TCV 3(1Cx240 Sp.,mm.)NIEC01 (1Cx240 Sp.,mm.)EIN CABLE LADDER SIZE 800 MM

CV 5(3x1Cx240 Sp.,mm.)R-S-TCV 3(1Cx240 Sp.,mm.)NIEC01 (1Cx240 Sp.,mm.)EIN CABLE LADDER SIZE 800 MM

FROM MDB

3x4A3x4A

DPMDPM

3x4A3x4A

DPMDPM

FUSEFUSE FUSEFUSE FUSEFUSE FUSEFUSE

CV

2(3

x1

Cx1

50

Sp

.,m

m.)

R-S

-TIE

C0

1 (

1x1

Cx1

50

Sp

.,m

m.)

N

CV

2(3

x1

Cx1

50

Sp

.,m

m.)

R-S

-TIE

C0

1 (

1x1

Cx1

50

Sp

.,m

m.)

N

3xCT630/5A

3xCT630/5A

3xCT630/5A

3xCT630/5A

3xCT630/5A

3xCT630/5A

3xCT630/5A

3xCT630/5A

ABB (A1B)3P MCCB100AT125AF

ABB (A1B)3P MCCB100AT125AF

ABB (A1B)3P MCCB100AT125AF

ABB (A1B)3P MCCB100AT125AF

ABB (A1B)3P MCCB100AT125AF

ABB (A1B)3P MCCB100AT125AF

ABB (A1B)3P MCCB100AT125AF

ABB (A1B)3P MCCB100AT125AF

RECTIFIERNO.1

RECTIFIERNO.2

RECTIFIERNO.3

RECTIFIERNO.4

CONTROLNO.1

CONTROLNO.1

PUMP AIR 1

EE

IC > 50 KA 415 V

รปท 3.4 Single Line Diagram ของ SDB ( Sub Distribution Board )

บทท 4

ผลการปฏบตงานตามโครงงาน

4.1 ระบบการจายก าลงไฟฟา ระบบการจายก าลงไฟฟาทไดท าการออกแบบและตดตงส าหรบเตรยมจายใหกบเครองชารจ

แบตเตอรและเครองจกรในไลนการผลตของโรงงานบรษท ไทยสโตเรจ แบตเตอร จ ากด (มหาชน) สามารถแสดงดวย Single Line Diagram ของระบบและต MDB ไดดงรปท 4.1 และ รปท 4.2 ตามล าดบ

27592759

UVUV

GFPGFP

PFCPFCDPMDPM

KK

FROM MEA.FROM MEA.

FUSEFUSE FUSEFUSE

TRTR

CV 6(4x1Cx240 Sp.,mm.)R-S-T-NIN CABLE LADDER SIZE 800 MM

CV 6(4x1Cx240 Sp.,mm.)R-S-T-NIN CABLE LADDER SIZE 800 MM

1500 KVA OIL IMMERESED TRANFORMER24KV/416/240V

1500 KVA OIL IMMERESED TRANFORMER24KV/416/240V

12 STEP12 STEP

CapacitorBank

12x40kVAR415V

CapacitorBank

12x40kVAR415V

3x4A3x4A 3x4A3x4A

3xCT3xCT

2500/5A2500/5A

NCTNCT

ABB E2.2N3P ACB2500AT2500AF

ABB E2.2N3P ACB2500AT2500AF

RR SS TT

Cu. BUSBAR 2500A ,25% G

Cu. BUSBAR 2500A ,25% GFCFC F1F1 F2F2 F3F3 F4F4 F5F5

HRC.FUSE

HRC.FUSE

ABB(T6S)800AT800AF

ABB(T6S)800AT800AF

SDBSDB

ABB E2.2N3P ACB2500AT2500AF

ABB E2.2N3P ACB2500AT2500AF

ABB (A1N)3P 100AT125AF

ABB (A1N)3P 100AT125AF

ABB (A1N)3P 100AT125AF

ABB (A1N)3P 100AT125AF

SPARE (100A)SPARE (100A)

EE

IC > 50 KA 415 VIC > 50 KA 415 V

รปท 4.1 Single Line Diagram ของระบบ

46

ต MDB (Main Distribution Board) หรอแผงสวตช (Switchboards) ท อย ใน Single Line Diagram ของรปท 4.1 เปนแผงจายไฟขนาดใหญซงทางโรงงานม MDB ทรบไฟมาจากดานแรงต าของหมอแปลง เพอจายใหโหลดตางๆ เชน แผงส ารอง แผงยอย เปนตน MDB มสวนประกอบทส าคญไดแก โครงหอหม บสบาร เซอรกตเบรกเกอร (Circuit Breaker : CB) และCapacitor Bank โดยโครงสรางแบบ Modular เปนตจายไฟมความสงประมาณ 2200 mm ขนาดตามมาตรฐาน ซงความหนาจะตองค านงขนาดและจ านวนของตปองกนแผงสวตซ หลงจากด าเนนการตดตงเสรจเรยบรอยสามารถแสดงไดดงรปท 4.2

รปท 4.2 ตควบคมหลก (MDB)

47

สวนของต SDB ทรบไฟมาจากต MDB จะสามารถแสดงดวย Single Line Diagram ไดดงรปท 4.3

UVUV DPMDPM

3x4A3x4A 3x4A3x4A

3xCT3xCT2500/5A2500/5A

NW4013F2EM 3P ACB2000AT2500AF

NW4013F2EM 3P ACB2000AT2500AF

RR SS TT

F1F1

ABB(T5N)3P MCCB630AT630AF

ABB(T5N)3P MCCB630AT630AF

3x4A3x4A

DPMDPM

Cu. BUSBAR 2500A ,35% GCu. BUSBAR 2500A ,35% G

F2F2 F3F3 F4F4 F5F5 F6F6 F7F7 F8F8

ABB(T5N)3P MCCB630AT630AF

ABB(T5N)3P MCCB630AT630AF

ABB(T5N)3P MCCB630AT630AF

ABB(T5N)3P MCCB630AT630AF

ABB(T5N)3P MCCB630AT630AF

ABB(T5N)3P MCCB630AT630AF

3x4A3x4A

DPMDPM

CV

2(3

x1

Cx1

50

Sp

.,m

m.)

R-S

-TIE

C0

1 (

1x1

Cx1

50

Sp

.,m

m.)

N

CV

2(3

x1

Cx1

50

Sp

.,m

m.)

R-S

-TIE

C0

1 (

1x1

Cx1

50

Sp

.,m

m.)

N

CV 5(3x1Cx240 Sp.,mm.)R-S-TCV 3(1Cx240 Sp.,mm.)NIEC01 (1Cx240 Sp.,mm.)EIN CABLE LADDER SIZE 800 MM

CV 5(3x1Cx240 Sp.,mm.)R-S-TCV 3(1Cx240 Sp.,mm.)NIEC01 (1Cx240 Sp.,mm.)EIN CABLE LADDER SIZE 800 MM

FROM MDB

3x4A3x4A

DPMDPM

3x4A3x4A

DPMDPM

FUSEFUSE FUSEFUSE FUSEFUSE FUSEFUSE

CV

2(3

x1

Cx1

50

Sp

.,m

m.)

R-S

-TIE

C0

1 (

1x1

Cx1

50

Sp

.,m

m.)

N

CV

2(3

x1

Cx1

50

Sp

.,m

m.)

R-S

-TIE

C0

1 (

1x1

Cx1

50

Sp

.,m

m.)

N

3xCT630/5A

3xCT630/5A

3xCT630/5A

3xCT630/5A

3xCT630/5A

3xCT630/5A

3xCT630/5A

3xCT630/5A

ABB (A1B)3P MCCB100AT125AF

ABB (A1B)3P MCCB100AT125AF

ABB (A1B)3P MCCB100AT125AF

ABB (A1B)3P MCCB100AT125AF

ABB (A1B)3P MCCB100AT125AF

ABB (A1B)3P MCCB100AT125AF

ABB (A1B)3P MCCB100AT125AF

ABB (A1B)3P MCCB100AT125AF

RECTIFIERNO.1

RECTIFIERNO.2

RECTIFIERNO.3

RECTIFIERNO.4

CONTROLNO.1

CONTROLNO.1

PUMP AIR 1

EE

IC > 50 KA 415 V

รปท 4.3 Single Line Diagram ของ SDB ( Sub Distribution Board )

48

ต SDB ( Sub Distribution Board ) ทอยใน Single Line Diagram ของรปท 4.3 หางจากต MDB 52 m ทรบไฟมาจาก MDB และตดตง SDB .ใหใกลๆ กบโหลดเพอจายไฟฟาใหกบโหลดทจ าเปนทตองการไฟฟา เเตมขนาดเเละพกดของตเเละอปกรณทางไฟฟาลดหลนจากต MDB การท างานเชน ใชควบคมระบบไฟฟาสวนตางๆของอาคาร ลกษณะของต SDB ทท าการตดตงเสรจเรยบรอยสามารถแสดงไดดงรปท 4.4

รปท 4.4 ตควบคมยอย (SDB)

49

4.2 ชนดและขนาดของสายไฟ สายไฟแรงดนสงจากการไฟฟานครหลวงจายก าลงไฟฟา 24 kV 3 เฟส 3 สาย ตอไปยงหมอ

แปลงจ าหนายเพอลดแรงดนลงใหไดแรงดน L-L เทากบ 416V และแรงดน L-N เทากบ 240V โดยใชสาย SAC 70 SQ.MM. 25 kV มาเขาฟวสแรงสงผานกบดกฟาผาและการเขาปลายสายท Termination kit แลวตอเขาสาย XLPE 50 SQ.MM.24 kV และเดนสายเขาทอรอยสายไฟไปตอทหมอแปลง ลกษณะของการตดตงฟวสแรงสง กบดกฟาผา และการเขาปลายสายดวย Termination Kit กอนเขาทอรอยสาย สามารถแสดงไดดงรปท 4.5

รปท 4.5 การเดนสายแรงสงเขาทอรอยสายไปยงหมอแปลง

50

สายไฟฟาแรงต าทออกจากหมอแปลงไปเขาตอตควบคมหลกจะใชสาย XLPE แสดงมวนของ

สาย XLPE ไดดงรปท 4.6

รปท 4.6 สายไฟขนาด 240 SQ.MM

สายแรงต าทออกจากหมอแปลงนจะเดนในรางเดนสายไฟเคเบลแลดเดอร (Ladder Cable) ซงรางเคเบลนจะเหมาะกบการใชงานทงแบบ Indoor กบ Outdoor ทงยงทนตอการเกดสนมไดด ดงแสดง

ในรปท 4.7 และรปท 4.8

รปท 4.7 การเดนสายไฟบนแลดเดอร

51

รปท 4.8 การเดนสายบนแลดเดอรในอาคาร

4.3 หมอแปลงไฟฟา

หมอแปลงไฟฟาทใชตดตงในระบบการจายก าลงไฟฟาใหกบโหลดในไลนการผลตทโรงงานขยายเพมขนใชยหอเอกรฐขนาด 1500 kVA,24 kV/416V-240V ตอแบบเดลตา-สตาร ประเภทระบายความรอนดวยน ามนโดยตดตงบนนงรานนอกอาคาร ท าหนาทลดแรงดนทรบมาจากการไฟฟานครหลวง 24 kV ลงใหไดแรงดน L-L เทากบ 416V และแรงดน L-N เทากบ 240V เพอจายใหโหลดโดยผานอปกรณปองกนและต MDB,ต SDB โดยรายละเอยดตางๆ ของหมอแปลงไฟฟานสามารถแสดงไดดงตารางท 4.1 และสามารถแสดงการตดตงหมอแปลงไดดงรปท 4.9 และ 4.10

52

ตารางท 4.1 รายละเอยดตางๆ ของหมอแปลงไฟฟา

ล าดบ อกษรยอ ความหมาย 1 kVA 1500 kVA 2 PHASE 3 PHASE 3 FREQUENCY 50 Hz

4 TYPE ระบบการระบายความรอนของหมอแปลงไฟฟา ONAN

5 CLASS A 6 PRI. VOLT. 24000 V 7 SEC. VOLT. 416/240 V 8 PRI. AMP. 36.08 A 9 SEC. AMP. 2081.79 A 10 PERCENT IMP 5.99 11 OIL TEMP. RISE 60 K 12 OIL QTY.(L) 1160

13 DRAIN OIL QTY.(L) 20.6

14 TOTAL WR. (KG) 4570

15 LIFTING WT.(KG) 2110 16 VOLTAGE AND TAP POSITION คาความสมพนธของแรงดนดานแรงสง

และแรงต า ตามต าแหนงแทป ตางๆ 17 CONNECTION DIAGRAM แผนภมแสดงต าแหนงของขวตางๆ ทง

ดานปฐมภมและทตยภม 18 VECTOR DEAGRAM แผนภมแสดงความแตกตางของมมเฟส

แระหวางดานแรงสงและแรงต า 19 ITEM CODE 53415024808 20 SERIAL NUMBER 61145808EE

53

รปท 4.9 การตดตงหมอแปลงบนนงรานนอกอาคาร

รปท 4.10 การตดตงหมอแปลงบนนงรานนอกอาคาร

54

โดยในการบอกรายละเอยดของหมอแปลงจะแสดงทแผนปายของหมอแปลงไฟฟา จะตดอยทดานขางของตวถงหมอแปลงไฟฟาดานใดดานหนง ซงจะใชเปนตวบงบอกรายละเอยดเกยวกบหมอแปลงไฟฟาและเพออางองกบทางบรษทฯ ผผลต เพอใหเกดความเขาใจตรงกน โดยมรายละเอยดดงตารางท 4.1

รปท 4.11 แผนปายของหมอแปลงไฟฟา

55

4.4 เซอรกตเบรกเกอร (Circuit Breaker) 4.4.1 แอรเซอรกตเบรกเกอร (Air Circuit Breaker, ACB) ACB เปนเซอรกตเบรกเกอรแรงต า ทสามารถจะท าการดบอารคได ดวยอากาศหรอ

เรยกวา Air Insulator Circuit Breaker ซง ACB จะเปนเซอรกตเบรกเกอรขนาดใหญ มพกดกระแสไฟฟาตอเนองสง ซงจะมขนาดใหญใชส าหรบเปนเมนเบรกเกอรจะมบรภณฑไฟฟา เปนจ านวนมากอยภายในตว ซงจะสามารถน าไปใชงานไดโดยตรงเพอเพมประสทธภาพในการท างานของเซอรกตเบรกเกอรโดยในงานนมการใชแอรเซอรกตเบรกเกอรทงหมดสองตวขนาด 2500 AT/2500 AFยหอ ABB รน E2.2N ตวแรกใชเปนเมนเบรกเกอรในต MDB และตวทสองใชเปนเบรกเกอรยอยทจายไปยงต SDB ดงแสดงไดดงรปท 4.12

รปท 4.12 ACB (Air Circuit Breaker) 4.4.2 โมลดเคสเซอรกตเกอร (Molded Case Circuit Breaker, MCCB)

MCCB ท าหนาทเปน สวตชเปด-ปด ดวยมอและเปดวงจรโดยอตโนมต (กระแสเกนเนองจากโหลดเกนหรอลดวงจร) เมอเซอรกตเบรกเกอรเปดวงจรจะสงเกตเหนวาดามจบคนโยกจะเลอนมาทต าแหนง Trip ซงจะอยกงกลางระหวาง ON และ OFF ทงหมดใช 11 ตว ยหอ ABB มขนาด 800 AT/800AF,630AT/630AF,100AT/125AF ซงท าหนาทเปนเบรกเกอรยอย สามารถแสดงการตดตงไดดงรปท 4.13 และ 4.14

56

รปท 4.13 MCCB (Molded Case Circuit Breaker)

การตดตงเซอรกตเบรกเกอรในต MDB สามารถแสดงไดดงรปท 4.14

รปท 4.14 การตดตง Circuit Breaker

57

4.5 Capacitor Bank และ Power Factor Controller เพอควบคมคา Power Factor ของระบบไมใหต ากวา 0.85 ตามกฎของการไฟฟาทองถน จงตอง

มการตดตง Capacitor Bank และ Power Factor Controller เขาไปในระบบซงมขนาดและจ านวนตามทระบในแบบ ยหอทใช ABB ขนาด 40 kVAR โดยมรายละเอยดของ Capacitor Bank สามารถแสดงไดดงรปท 4.15

รปท 4.15 Capacitor Bank Power Factor Controller หรอ PFC เปนอปกรณทใชในการประมวลผลคา Power Factor วาเปนไปตามทก าหนดไวหรอไม ซงคา Power Factor คอคาประสทธภาพทางไฟฟา โดยปกตแลว ประสทธภาพทางไฟฟาทดคอ kW/kVA = 1 แตเมอมการใชงานไฟฟามากเกนไป จะท าใหคาประสทธภาพทางไฟฟาลดลง ซงอปกรณ Power Factor Controller จะชวยสงให Capacitor Bank ท าการจาย kVAR ในสวนทเกน โดยปกตแลวการใชงานไฟฟาในโรงงานมกจะไมคงท เนองจากมการเกดโหลดไฟฟาซงเกดจากเนองจากโหลดไฟฟา ดงนนการตดตงคาปาซเตอรเพอปรบปรงคาตวประกอบก าลงไฟฟา (Power Factor) จงจ าเปนอยางยงทจะตองมระบบควบคมเพอใชในการควบคมการตดตอคาปาซเตอรใหเหมาะสมกบโหลด เพอเพมคณภาพของไฟใหดขน และไมโดยปรบคา PF จากการไฟฟาโดยตวควบคมตวนนเรยกวา Power Factor Controller โดยในงานนใชยหอ ABB ดงแสดงในรปท 4.16

58

รปท 4.16 Power Factor Controller

4.6 Digital Panel Meter (DPM) และ Current Transformer (CT)

Digital Panel Meter ทเลอกใชในงานนเปนยหอซเมนส รน SENTRON PAC3100 ซงเปนเครองวดมลตฟงกชนแบบดจตอลทสามารถวดและแสดงผลของแรงดนทง 3 เฟส kVA kW kVAR และkWh และสามารถเชอมตอกบคอมพวเตอรเพอแสดงผลบนหนาจอคอมพวเตอรไดดวยดงนนจงเหมาะทจะน ามาใชกบระบบทมการจดการพลงงาน

รปท 4.17 จอแสดง Digital Panel Meter

Current Transformer หรอ CT

หมอแปลงกระแสหรอ CT เปนหมอแปลงชนดหนงทตดตงใชงานโดยการคลองกบสายไฟเพอตรวจสอบวดกระแสไฟฟาทไหลผานสายไฟเสนนนแลวสงคาทตรวจวดไดไปยง Digital Panel Meter

ตอไปโดย CT จะท าการลดทอนกระแสไฟฟา (Step down) ทจะวดน นใหเหมาะสมกบพกด

59

กระแสไฟฟาทขดลวดกระแสของเครองมอวดรบได เชน อตราสวน 15/5A, 50/5A, 150/5A, 500/5A

หรอรวมไปจนถงกระแสสงๆ เชน 10,000/5A, 15,000/5A เปนตน

รปท 4.18 Current Transformer

4.7 แมกเนตกคอนแทคเตอร (Magnetic Contactor)

แมกเนตกคอนแทคเตอร คอ อปกรณสวตชตดตอวงจรไฟฟา เพอการเปด-ปด ของหนาสมผส (Contact) ท างานโดยอาศยอ านาจแมเหลกไฟฟาชวยในการเปด-ปดหนาสมผส ในการตดตอวงจรไฟฟา เชน เปด-ปด การท างานของวงจรควบคมมอเตอร นยมใชในวงจรของระบบแอร , ระบบควบคม

มอเตอร หรอใชในการควบคมเครองจกรตางๆ ในงานนใชแมกเนตกคอนแทคเตอรในการตดตอ Capacitor Bank เพอควบคมคาเพาเวอรแฟกเตอรใหเปนไปตามคาทตงไวโดยควบคมการตดตอของ

แมกเนตกคอนแทคเตอรน โดย Power Factor Controller

รปท 4.19 Magnetic Contactor

60

4.8 บสบาร (Busbar)

บสบาร เปนโลหะตวน าไฟฟานยมท าจากทองแดงและมรปทรงเปนสเหลยมผนผาใชบสบารเปนจดรวมของวงจรภายในต MDB และ SDB โดยรบไฟทจายผานแอรเซอรกตเบรกเกอร (ACB) เขามาทบสบารของเฟส a,b,c และจากบสบารเหลาน จะถกตอไปยงเซอรกตเบรกเกอรยอยเพอจายไฟไปยงสวนอนๆ หรอโหลดของระบบตอไป โดยลกษณะของบสบารทตดตงในต MDB ของงานนสามารถ

แสดงไดดงรปท 4.20

รปท 4.20 บสบาร

4.9 ตดตงสายไฟฟาเขากบบสบาร

สายไฟฟาทจะตดตงเขาหมอแปลงกบต MDB ม 24 เสน มสาย Line 1 จ านวน 6 เสน สน าตาล Line 2 จ านวน 6 เสน สด า Line 3 จ านวน 6 เสน สเทา Neutral จ านวน 6 เสน สฟา Ground จ านวน 1 เสน สเขยวแถบเหลอง สตาม มอก.11-2553 สายเมนใชสาย XLPE ขนาด 240 SQ.MM. สาย

นวตรอน 240 SQ.MM. สายกราวด 120 SQ.MM. ตาม Single Line Diagram ในรปท 4.1

61

รปท 4.21 สายไฟทหมอแปลง 24 เสน

รปท 4.22 สายไฟจากหมอแปลงมาท MDB 24 เสน

62

รปท 4.23 สายไฟจากหมอแปลงมาท MDB ทครบ

การตอสายเมน สายนวตรอน สายกราวด ของต MDB

การตอสายไฟหมอแปลงจากหมอแปลงตอสายไฟเขาต MDB จาก MDB ตอสายไฟเขาต SDB

รปท 4.24 การตอสายเมน สายนวตรอน สายกราวด

63

การตอสายเมน นวตรอน สายกราวด ของต SDB

การตอสายไฟจากต MDB ไปต SDB

รปท 4.25 การตอสายเมน นวตรอน สายกราวด

รปท 4.26 การตอสายเมน นวตรอน สายกราวด

64

4.10 ตดตง Ground Test Box

การตดตงอปกรณระบบ Ground Test Box ของ ต MDB เปนสาย 120 ตารางมลลเมตร

THW เดนในทอ ∅25 mm. PVC

รปท 4 27 ตดตง Ground Test Box

การตอสายดน (Grounding)

การตอลงดนของระบบไฟฟา (SYSTEM GROUNDING) คอการน าสาย NEUTRAL ลงดน เพอท าใหอปกรณปองกนท างานไดตามวตถประสงคกรณเกด single line to ground fault และลดแรงดนเกนหรอแรงดนตกกรณโหลดไมสมดล คอ จดตอลงดนของระบบไฟฟา (จดตอลงดนของเสนศนยหรอนวตรอน) ตออยดานไฟเขาของเครองตดวงจรตวแรกของตเมนสวตชจดตอลงควรตองมมากกวา 1 จด สายดนละสายเสนศนยสามารถกนไดเพยงแหงเดยวทจดตอลงดนภายในตเมนสวตชหามตอรวมกนใน

ทอนๆ อก

การทดสอบหลกดน

ส าหรบหลกดนทตอกลงไปในพนดนแลวนน กอนทจะตดตงสายตอหลกดน ควรท าการทดสอบหลกดน โดยการทดสอบทางกลและการทดสอบวดคาทางไฟฟาส าหรบการทดสอบทางกลนนสามารถท าไดเบองตน โดยการใชมอจบทสวนบนของหลกดนทโผลพนดนมา แลวใชแรงดงพอเหมาะ เพอเปนการทดสอบความแขงแรงของหลกดนทตอกลงไปแลว ซงหลกดนทดนน ตองมความแขงแรงและแนน เมอดงหรอโยกดวยแรงพอประมาณจะตองเคลอนทไมไดอยางงาย หากพบวาหลกดนทตอกลงไปสามารถดงหรอขบไดงายๆดวยมอเปลา แสดงวาหลกดนนนไมมประสทธภาพในดานความแขงแรง และการถายเทประจไฟฟากยอมท าไดไมดดวย

65

และในสวนของการทดสอบวดคาทางไฟฟา เปนวธการทดสอบอกขนตอนทตองท า เพอตรวจสอบวดคาความตานทานของหลกดนจดนน ดวยเครองมอวดและทดสอบทออกแบบมาโดยเฉพาะ โดยเครองมอทใชวดทดสอบคาความตานทานหลกดนนนเรยกวา Earth Tester Meter หรอ Earth Resistance Testerโดยหลกดนทไดมาตรฐานนนตองมคาความตานทานดนไมเกน 5 โอหม ซงถาหากหลกดนทตอกลงไปนน มความตานทานสงเกนกวา 5 โอหม จะตองตอกแทงหลกดนเพม ใหขนานกบแทงหลกดนอนแรกทตอกลงไป แลวจงใชสายตอฝาก เชอมตอใหหลกดนทตอกลงไปตอถงกนหมด การตอกแทงหลกดนเพมแลวตอฝากถงกนนนจะชวยใหคาความตานทานหลกดนลดลงได

รปท 4.28 เครองมอวด Earth Tester Meter

รปท 4.29 หลกดนขนาด 120 ตารางมลลเมตร

ระบบหลกดนทตอกลกเขาไปในดนซงสายตอหลกดนจะตองไมมการตดตอใดๆ โดยการตอสายตอหลกดนเขากบหลกดน วธทดทสด คอ วธการตอหลกดนดวยชดเบาหลอมหลกดน

Exothermic Welding ดงแสดงในรปท 4.30 และ 4.31

66

รปท 4.30 การตอหลกดนดวยชดเบาหลอมหลกดน Exothermic Welding

รปท 4.31 การตอหลกดน

หลงจากไดด าเนนการตดตงอปกรณตางๆเรยบรอยแลวเพอตรวจสอบวาผรบเหมาไดตดตงอปกรณทก

อยางตามแบบและท าการตดตงถกตองตามแบบมาตราฐานของการไฟฟานครหลวงจ าเปนตองมการ

ตรวจสอบตามรายการทแสดงในตารางท 4.2 และ 4.3

ตารางท 4.2 การตรวจสอบต MDB

ต MDB ผลการตรวจสอบ แนวทางการแกปญหา

ถกตอง ไมถกตอง ถกตอง ไมถกตอง

1.CU Busbar Main 2500A,100% N,25%G

2. Line 1 (XLPE 1x240 SQ.MM.) ม 6 เสน

3. Line 2 (XLPE 1x240 SQ.MM.) ม 6 เสน

4. Line 3 (XLPE 1x240 SQ.MM.) ม 6 เสน

67

5. Neutral (XLPE 1x240 SQ.MM.) ม 6 เสน

6. Ground (THW 1x120 SQ.MM.) ม 1 เสน

7. ACB (E2.2N) 2500 2500A 3P 36 KA

8. ACB (E2.2N) 2500 2000A 3P 36 KA

9. MCCB (T6S) 800 800A 3P

10. MCCB (A1N) 125 100A 3P ม 2 ตว

11. Pilot Lamp,220V,LED type,red

12. Pilot Lamp,220V,LED type,yellow

13. Pilot Lamp,220V,LED type,blue

14. Capacitor 12 step

15. Power factor controller RVC

16. Digital Panel Meter

17. SPARE 100 A ม 2 จด

ต MDB ขางทตอไปทต SDB ผลการตรวจสอบ แนวทางการแกปญหา

ถกตอง ไมถกตอง ถกตอง ไมถกตอง

18. Line 1 (XLPE 1x240 SQ.MM.) ม 5 เสน

19. Line 2 (XLPE 1x240 SQ.MM.) ม 5 เสน

20. Line 3 (XLPE 1x240 SQ.MM.) ม 5 เสน

21. Neutral (XLPE 1x240 SQ.MM.) ม 3

เสน

68

22. Ground (THW 1x120 SQ.MM.) ม 1 เสน

ตารางท 4.3 การตรวจสอบต SDB

ต SDB ผลการตรวจสอบ แนวทางการแกปญหา

ถกตอง ไมถกตอง ถกตอง ไมถกตอง

1.CuBusbar Main 2500A,100% N,25%G

2. Line 1 (XLPE 1x240 SQ.MM.) ม 5 เสน

3. Line 2 (XLPE 1x240 SQ.MM.) ม 5 เสน

4. Line 3 (XLPE 1x240 SQ.MM.) ม 5 เสน

5. Neutral (XLPE 1x240 SQ.MM.) ม 3 เสน

6. Ground (THW 1x120 SQ.MM.) ม 1 เสน

7. ACB (NW4013F2EM) 3P 2500 2500A

8. MCCB (T5N) 3P 630 630A ม 4 ตว

9. MCCB (A1B) 3P 125 100A ม 4 ตว

10. Digital Panel Meter ม 5 ตว

บทท 5

สรปและขอเสนอแนะ

5.1 สรปผลของโครงงาน จากการทไดรบมอบหมายจากสถานประกอบการใหศกษา รวบรวมขอมล ตรวจสอบอปกรณตางๆ ในการตดตงระบบการจายก าลงไฟฟาใหกบสวนงานทก าลงขยายการผลตของโรงงานผลตแบตเตอรทงนเพอใหอปกรณทใชในการตดตงเปนไปตามมาตรฐานและการตดตงเปนไปตามมาตรฐานดวย โดยการตดตงระบบดงกลาวเสรจสมบรณไดมาตรฐานประกอบดวย การตดตงหมอแปลงไฟฟาและอปกรณประกอบ การตดตงสายไฟฟา การตดตงต MDB และ SDB 5.2 ปญหาทพบในการท าโครงงาน 5.2.1 มการขนทสงในการปฏบตงาน 5.2.2 ยกของหนกมากกวา 1 ตน 5.2.3 มงานตด,การเชอม

5.2.4 อปกรณ เครองมอบางชนดไมเคยรจก เนองจากไมมในหองปฏบตการของมหาวทยาลย 5.3 วธการแกปญหา 5.3.1 ใชอปกรณ Safety belt และท า Lifeline ใชปองกนดวย 5.3.2 ใชคนงานทช านาญงานในการยกวสด 5.3.3 ใชผากนไฟและถงดบเพลงเพอปองกนเบองตน

5.3.4 สบคนขอมลจากอนเตอรเนตและสอบถามจากผรบเหมาและพนกงานทปรกษา 5.4 ขอเสนอแนะในการปฏบตงาน 5.4.1 ตองมความรความเขาใจกอนเขาปฏบตงาน 5.4.2 ใชเครองมอใหถกตองกบลกษณะงาน

5.4.3 มการวางแผนและพดคยกบทมงานกอนปฏบตงานทกครง 5.4.4 ควรจดใหมเครองมออปกรณในหองปฏบตการใหทนสมย สอดคลองกบทมใชงานจรง

บรรณานกรม

วศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ. (2556). มาตรฐานการตดตงทางไฟฟาของประเทศไทย.เขาถงไดจาก https://blog.rmutl.ac.th/montri/assets/ee2556.pdf

ลอชย ทองนล. (2561). มาตรฐานสายไฟฟา. เขาถงไดจาก http://www.coe.or.th/coe-2/Download /Articles/ Luechai/L3.pdf

ประเทอง ใจแกว. (2561). แบบระบบไฟฟาเบองตน. เขาถงไดจาก http://www.kruthueang.com/kru/web1/web/ mainfile/ OYnA64RzeBXS.PDF

บรษท สเตเบล อเลกตรก ซพพลาย จ ากด. (2561). หมอแปลงไฟฟา. เขาถงไดจาก http://www.stable.co.th /index.php? lay=show&ac=article&Id=539185370&Ntype=17

บรษท ไอดา อนเตอรเทรด จ ากด. (2561). แผงควบคมไฟฟาหลก (Main Distribution Board, MDB). เขาถงไดจาก http://www.aida-intertrade.co.th/2016/mdb-main-distribution-board/

ภาคผนวก ก

72

1. นยามศพททเกยวของ

Rectifire Circuit ระบบวงจรไฟฟาส าหรบอนเวอรเตอรของกระแสสลบปจจบน

เปนกระแสตรง

MDB (Main Distribution Board) ระบบควบคมวงจรไฟฟาเบองตน

SDB (Sub Distribution Board) ระบบควบคมวงจรไฟฟาส ารอง

PB Panel of electric Board การควบคมวงจรไฟฟายอย

Tranformer เปนอปกรณไฟฟา ทใชในการสงผานพลงงานจากวงจรไฟฟาหนงไปยงอกวงจรโดยอาศยหลกการของแมเหลกไฟฟา โดยปกตจะใชเชอมโยงระหวางระบบไฟฟาแรงสง และไฟฟาแรงต า หมอแปลงเปนอปกรณหลกในระบบสงก าลงไฟฟา

Capacitor Bank ตวเกบประจเพอปรบก าลงไฟฟา

PLC โปรแกรมเมเบลลอจกคอลโทรลเลอร (Programmable logic Control: PLC) เปนอปกรณควบคมการท างานของเครองจกร

IGBT เปนสวตซหลกในตวอนเวอรเตอร

Refrigerant system ระบบท าความเยน

AS-Built Drawing แบบทเขยนขนหลงจากการกอสรางเสรจไปเรยบรอยแลว โดยแบบ AS-Built Drawing นจะแสดงรายละเอยดของสงทไดกอสรางไปจรง

Shop Drawing แบบทเขยนขนมาเพอใชท างานจรงๆ ณ สถานทกอสรางเพราะโดยปกตแบบทเขยนจากบรรดาสถาปนก-วศวกร จะแยกสวนออกจากกนทงทการกอสรางจะตองสมพนธกน เกยวของกน เชอมตอกน

ACS2V Acid circulate system 2 Volt (ระบบหมนเวยนน ากรด 2 โวลต)

73

2. ใบอนญาตเขาท างานอนตรายในโรงงาน

74

อาจารยทปรกษาไปนเทศสหกจศกษา

75

รปพเซนททมหาลย

76

ประวตผจดทา

ชอ – นามสกล : นางสาวฉตรทพย ชแกว

รหสนกศกษา : 6004220003

คณะ : วศวกรรมศาสตร

สาขาวชา : วศวกรรมไฟฟา

ทอย : 222/188 ม.5 ต.แพรกษา อ.เมอง จ.สมทรปราการ 10280

เบอรตดตอ : 063-4063678

ประวตการศกษา

มธยมศกษาตอนตน : โรงเรยนนพคณวทยา

มธยมศกษาตอนปลาย : โรงเรยนสมทรปราการ

ปรญญาตร : คณะวศวกรรมศาสตร สาขาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยสยาม