1

2

En Eŭropo:Pro kio gejunuloj ofte ne ŝatas iri al la

preĝejo?

“Tio, kion oni ne komprenas,

estas teda.”

3

Ovoj rusaj1)unue malmole kuri la

ovojn;2)tiam forigi la ŝelojn;3)tiam tranĉi la ovojn;4)tiam meti ili sur

salaton;5)kaj aldoni kaviaron.En alia vico:neniaj rusa ovoj.

4

En ĉia scienco,kaj tiel ankaŭ en la teologio,la ĉefajo estas la konvena vico de la demandoj.

5

Elirpuntode kristana teologio:

La renkontiĝokun la kristana

mesaĝo.Sed en tia-ĉi momento ni ankoraŭ ne scias se la kristana mesaĝo estas vera. Mi nur konstatas ke lamesaĝo ekzistas kaj asertas ion.

6

La kristana mesaĝo asertas estila parolo de Dio .

Ke ĝi asertas tion, ankaŭ ĉiu ne kredanta povas ekkoni. Sed restas ankoraŭ aperte,kion tio-ĉi signifas kaj ĉu ĝi estas vera.

7

Kiu estas „Dio“?

La respondo ne estas facila,ĉar la kristana mesaĝoĉiam asertiske Dio estas nekomprenebla.

8

Ke Dio estas nekomprenebla signifaske Li ne konvenas al niaj nocioj.

Li estas • nek elirpunto• nek objekto• nek rezulto de konkludoj aŭ deduktoj.

Li estas pli granda ol ĉio kion ni povas pensi.

Sed tiam, kiel do ni povas paroli de Li?

9

La Apostola Kredo-Konfeso:„Mi kredas je Dio,la kreinto de la ĉielo kaj de la tero”

≠ Mi kredas, ke Dio estas la kreinto de la mondo.

= Mi kredas (en la sindonemo de la koro) je Dio, kiu estas la kreinto kaj kreanto de la mondo. = deklaro de

racio

= deklaro de fido

10

mondo

DIO

= sen kiu nenio estas

11

DIO

La kuro de la mondo:Ĉio, tiel kiel ĝi estaskaj ŝanĝiĝas, ne povas ekzisti sen Dio.

12

„ĉiopova“ en la kompreno kutima

= Dio povas ĉion eblan,sed oni neniam scias, ĉu li fakte volas fari tion

= nur „potenciala ĉiopovo“

„pova en ĉio“= nenio povas okazi sen Dio= „aktuala ĉiopovo“

13

Mt 10,29–30

29 Ĉu oni ne vendas du paserojn por asaro? tamen unu el ili ne falos teren sen via Patro;

30 sed eĉ la haroj de via kapo estas ĉiuj kalkulitaj.“

14

Gen 1,1

La vorto povas ankaŭ signifi: Unue (ni devas diri):

En la komenco Dio kreis la ĉielon kaj la teron.

15

La vorto = krei uziĝas nur kun Dio kiel subjektokaj eksplikas la signifon de la vorto „Dio“.

Gen 1,1

En la komenco Dio kreis la ĉielon kaj la teron.

La vorto povas ankaŭ signifi: Unue (devas diriĝi):

16

Gen 1,1

La vorto = Dio estas „kunsemantika“, t. e. la kunteksto ĝin klarigas.

En la komenco Dio kreis la ĉielon kaj la teron.

17

Gen 1,1

= ĉion

En la komenco Dio kreis la ĉielon kaj la teron.

18

LA UNUA RAKONTO DE LA KREADO (Gen 1,1 – 2,4)

(1) En la komenco Dio kreis la ĉielon kaj la teron.

(2) Kaj la tero estis senforma kaj dezerta, kaj mallumo estis super la abismo; kaj la spirito de Dio ŝvebis super la akvo.

(3) Kaj Dio diris: Estu LUMO; kaj fariĝis lumo. (4) Kaj Dio vidis la lumon, ke ĝi estas bona;

kaj Dio apartigis la lumon de la mallumo. (5) Kaj Dio nomis la lumon Tago, kaj la mallumon Li nomis Nokto. Kaj estis vespero, kaj estis mateno, unu tago.

(6) Kaj Dio diris: Estu firmaĵo inter la akvo, kaj ĝi apartigu akvon de akvo. (7) Kaj Dio kreis la firmaĵon, kaj apartigis la akvon, kiu estas sub la firmaĵo, de la akvo, kiu estas super

la firmaĵo; kaj fariĝis tiel. (8) Kaj Dio nomis la firmaĵon ĈIELO. Kaj estis vespero, kaj estis mateno, la dua tago.

/////(9) Kaj Dio diris: Kolektiĝu la akvo de sub la ĉielo en unu lokon, kaj aperu la sekaĵo;

kaj fariĝis tiel. (10) Kaj Dio nomis la sekaĵon TERO, kaj la kolektiĝojn de la akvo Li nomis MAROJ.

Kaj Dio vidis, ke ĝi estas bona.

(11) Kaj Dio diris: Kreskigu la tero VERDAĴON, herbon, kiu naskas semon, FRUKTARBON, kiu donas laŭ sia speco frukton, kies semo estas en ĝi mem, sur la tero; kaj fariĝis tiel.

(12) Kaj la tero elkreskigis verdaĵon, herbon, kiu naskas semon laŭ sia speco, kaj arbon, kiu donas frukton, kies semo estas en ĝi mem laŭ sia speco. Kaj Dio vidis, ke ĝi estas bona.

(13) Kaj estis vespero, kaj estis mateno, la tria tago. (14) Kaj Dio diris: Estu LUMAĴOJ en la ĉiela FIRMAĴO, por apartigi la tagon de la nokto, kaj ili prezentu

signojn, tempojn, tagojn, kaj jarojn; (15) kaj ili estu lumaĵoj en la ĉiela firmaĵo, por lumi super la tero; kaj fariĝis tiel.

(16) Kaj Dio faris la du grandajn lumaĵojn: la pli grandan lumaĵon, por regi la tagon, kaj la malpli grandan lumaĵon,

por regi la nokton, kaj la stelojn. (17) Kaj Dio starigis ilin sur la ĉiela firmaĵo, por ke ili lumu sur la teron, (18) kaj por

ke ili regu la tagon kaj la nokton kaj faru diferencon inter la lumo kaj la mallumo. Kaj Dio vidis, ke ĝi estas bona.

(19) Kaj estis vespero, kaj estis mateno, la kvara tago.

19

(20) Kaj Dio diris: La akvo aperigu moviĝantaĵojn, VIVAJN ESTAĴOJN, kaj BIRDOJ ekflugu super la tero, sub la ĉiela firmaĵo. (LXX: kaj fariĝis tiel. )

(21) Kaj Dio kreis la grandajn balenojn, kaj ĉiujn vivajn estaĵojn moviĝantajn, kiujn aperigis la akvo, laŭ ilia speco,

kaj ĉiujn flugilhavajn birdojn laŭ ilia speco. Kaj Dio vidis, ke ĝi estas bona.

(22) Kaj Dio ilin benis, dirante: Fruktu kaj multiĝu, kaj plenigu la akvon en la maroj, kaj la birdoj multiĝu sur la tero.

(23) Kaj estis vespero, kaj estis mateno, la kvina tago.

(24) Kaj Dio diris: La tero aperigu vivajn estaĵojn, laŭ ilia speco, BRUTOJN kaj rampaĵojn kaj surterajn bestojn, laŭ ilia speco; kaj fariĝis tiel.

(25) Kaj Dio kreis la bestojn de la tero, laŭ ilia speco, kaj la brutojn, laŭ ilia speco, kaj ĉiujn rampaĵojn de la tero,

laŭ ilia speco.Kaj Dio vidis, ke ĝi estas bona. /////

(26) Kaj Dio diris: Ni kreu homon laŭ Nia bildo, similan al Ni; kaj ili regu super la fiŝoj de la maro kaj super la birdoj de la ĉielo kaj super la brutoj, kaj

super ĉiuj rampaĵoj, kiuj rampas sur la tero. (27) Kaj Dio kreis la homon laŭ Sia bildo, laŭ la bildo de Dio Li kreis lin; en formo de viro kaj virino Li kreis ilin.

(28) Kaj Dio benis ilin, kaj Dio diris al ili: Fruktu kaj multiĝu, kaj plenigu la teron kaj submetu ĝin al vi, kaj regu super

la fiŝoj de la maro kaj super la birdoj en la ĉielo, kaj super ĉiuj bestoj, kiuj moviĝas sur la tero. (29) Kaj Dio diris: Jen Mi donis al vi ĉiujn herbojn, kiuj semas semon, kiuj troviĝas sur la tuta tero, kaj ĉiujn arbojn,

kiuj havas en si arban frukton, kiu semas semon; tio estu por vi manĝaĵo. (30) Kaj al ĉiuj bestoj de la tero kaj al ĉiuj birdoj de la ĉielo kaj al ĉiuj rampaĵoj sur la tero, kiuj havas en si vivan animon, la tutan verdan herbaĵon kiel manĝaĵon. Kaj fariĝis tiel.

(31) Kaj Dio rigardis ĉion, kion Li kreis, kaj vidis, ke ĝi estas tre bona. Kaj estis vespero, kaj estis mateno, la sesa tago.

(2,1) Kaj estis finitaj la ĉielo kaj la tero kaj ĉiuj iliaj apartenaĵoj. (2) Kaj Dio finis en la sepa tago Sian laboron,

kiun Li faris, kaj Li ripozis en la sepa tago de la tuta laboro, kiun Li faris. (3) Kaj Dio benis la sepan tagon kaj sanktigis ĝin, ĉar en ĝi Li ripozis de Sia tuta laboro, kiun Li faris

kreante.

(4) Tia estas la naskiĝo de la ĉielo kaj la tero, kiam ili estis kreitaj.

20

LA UNUA RAKONTO DE KREADO (Gen 1,1 – 2,4) [Praredakcio antaŭ la greftado de la semanskemo]

(1) En la komenco Dio kreis la ĉielon kaj la teron.(2) Kaj la tero estis senforma kaj dezerta, kaj mallumo estis super la abismo; kaj la spirito de Dio ŝvebis super la

akvo.(3) Kaj Dio diris: Estu LUMO; kaj fariĝis lumo.(4) Kaj Dio vidis la lumon, ke ĝi estas bona;

kaj Dio apartigis la lumon de la mallumo. (5) Kaj Dio nomis la lumon Tago, kaj la mallumon Li nomis Nokto. (6) Kaj Dio diris: Estu firmaĵo inter la akvo, kaj ĝi apartigu akvon de akvo.(8) Kaj Dio nomis la firmaĵon ĈIELO. (9) Kaj Dio diris: Kolektiĝu la akvo de sub la ĉielo en unu lokon, kaj aperu la sekaĵo; kaj fariĝis tiel. (10) Kaj Dio nomis la sekaĵon TERO, kaj la kolektiĝojn de la akvo Li nomis MAROJ. Kaj Dio vidis, ke ĝi estas bona.(11) Kaj Dio diris: Kreskigu la tero VERDAĴON, herbon, kiu naskas semon, FRUKTARBON, kiu donas laŭ sia speco

frukton, kies semo estas en ĝi mem, sur la tero; kaj fariĝis tiel. Kaj Dio vidis, ke ĝi estas bona.(14) Kaj Dio diris: Estu LUMAĴOJ en la ĉiela FIRMAĴO, por apartigi la tagon de la nokto, kaj ili prezentu signojn,

tempojn, tagojn, kaj jarojn; (15) kaj ili estu lumaĵoj en la ĉiela firmaĵo, por lumi super la tero; kaj fariĝis tiel. Kaj Dio vidis, ke ĝi estas bona.

(20 Kaj Dio diris: La akvo aperigu moviĝantaĵojn, VIVAJN ESTAĴOJN, kaj BIRDOJ ekflugu super la tero, sub la ĉiela firmaĵo.

(LXX: kaj fariĝis tiel. )Kaj Dio vidis, ke ĝi estas bona.

(24) Kaj Dio diris: La tero aperigu vivajn estaĵojn, laŭ ilia speco, BRUTOJN kaj rampaĵojn kaj surterajn bestojn, laŭ ilia speco; kaj fariĝis tiel. Kaj Dio vidis, ke ĝi estas bona.

(26) Kaj Dio diris: Ni kreu homon laŭ Nia bildo,(27) Kaj Dio kreis la homon laŭ Sia bildo, laŭ la bildo de Dio Li kreis lin; en formo de viro kaj virino Li kreis ilin. (29) Kaj Dio diris: Jen Mi donis al vi ĉiujn herbojn, kiuj semas semon, kiuj troviĝas sur la tuta tero, kaj ĉiujn arbojn, kiuj havas en si arban frukton, kiu semas semon; tio estu por vi manĝaĵo. (30) Kaj al ĉiuj bestoj de la tero kaj

al ĉiuj birdoj de la ĉielo kaj al ĉiuj rampaĵoj sur la tero, kiuj havas en si vivan animon, la tutan verdan herbaĵon kiel

manĝaĵon. Kaj fariĝis tiel. (31) Kaj Dio rigardis ĉion, kion Li kreis, kaj vidis, ke ĝi estas tre bona.

(2,4) Tia estas la naskiĝo de la ĉielo kaj la tero, kiam ili estis kreitaj.

21

PAROLKREADO LABORKREADO

Aprobformulo (7) Semanskemo (2 x 3 + 1)

a) lumo a) Lumob) ĉielo, // tero, maro b) ĉielo (akvo)c) Pflanzenwelt c) tero (maro), plantojd) astroj a’) astroje) fiŝoj kaj birdoj b’) fiŝoj kaj birdojf) bestoj // c’) bestoj, homog) homo d) Sabato

(Je Hans Lubsczyk, Bibel und Leben 1965, 191–208)

// = poste v. 8 kaj v. 25 en la semanskemo ŝanĝita disdivido de la laboroj

22

LABORKREADO

semanskemo (2 x 3 + 1)

a) lumob) ĉielo (akvo)c) tero (maro), plantoja’)astrojb’)fiŝoj kaj birdojc’) bestoj, homod) Sabato

nemoveblaĵoj

moveblaĵoj

23

Trenoj apartenus en hodiaŭa rakonto de la kreado al la “moveblaĵoj”.

24

La rakonto de La rakonto dePAROLKREADO LABORKREADOsubstrekas sunbstrekasla transcendo de Dio la imanento de Dio

Sed tie-ĉi “Parolo de Dio” ankaŭ ne signifas homan parolon kiel la posta anonco de la fido.

Sed tie-ĉi“laboro de Dio” ankaŭ ne signifasla salvhistorion.

25

La dua rakonto de la kreado (Gen 2,4b−15)4b Kiam Dio la Eternulo faris la teron kaj la ĉielon, 5 nenia kampa arbetaĵo ankoraŭ estis sur la tero, kaj nenia kampa herbo ankoraŭ kreskis, ĉar Dio la Eternulo ne pluvigis sur la teron, kaj ne ekzistis homo, por prilabori la teron. 6 Sed nebulo leviĝadis de la tero kaj donadis malsekecon al la tuta supraĵo de la tero.

7 Kaj Dio la Eternulo kreis la homon el polvo de la tero, kaj Li enblovis en lian nazon spiron de vivo, kaj la homo fariĝis viva animo.

8 Kaj Dio la Eternulo plantis ĝardenon en Eden en la Oriento, kaj Li metis tien la homon, kiun Li kreis.9 Kaj Dio la Eternulo elkreskigis el la tero ĉiun arbon ĉarman por la vido kaj bonan por la manĝo, kaj la arbon de vivo en la mezo de la ĝardeno, kaj la arbon de sciado pri bono kaj malbono.[…] 15 Kaj Dio la Eternulo prenis la homon kaj enloĝigis lin en la ĝardeno Edena, por ke li prilaboradu ĝin kaj gardu ĝin.

26

La rakonto dePAROLKREADOsubstrekasla transcendo de Dio

La unua rakonto de la kreado Gen 1,1 − 2,4a

Homo homo

Sabato

homo Oni povas substreki la gravecon de la homometando lin en la finoaŭ en la comenco.

La rakonto deLABORKREADOsubstrekasla imanento de Dio

unue ĉio cetera

poste ĉio cetera

La dua rakonto de la kreado Gen 2,4b−15

27

Ne:

Sed:

mondo Dio

Nocio „esti“

Tia-ĉi ideoestas la spuro de la peko origina en nia penso.

mondo DIO

Nocio „esti“

Ankaŭ la tempo plene apartenas al la flanko de la kreaĵo.Ne ekzistas tempokio inkluzivas Dion kaj mondon.

28

Mi nur komprenas de Dioĉion diferencan de Likaj samtempe indikantan al Li.

mondo

DIO

29

Esti kreata de la neniosignifas:

Nia ekzistado = nia estado kreata.

Se ni povus abolicii nian estadon kreatan(ni ne povas),nenio de ni postrestus.

mondo

DIO

30

mondo ekzistanta ekde ĉiam

mondo kun komenco en la tempo

mondo restanta ĉiam la sama

mondo evolua

ordigado per la hazardo

Ĉiokaze en ĉia momentode lia ekzistola mondoestas kreata=plene relata al … /en plena diferenco de …

mondo

31

Mi ne scias unue, kiu estas Dio,por diri sekve, ke Li kreis nin.Ĉar tiukaze Dio devus konveni al niaj konceptoj.

Sed ni devas komenci dirante ke ni estas kreataj,por povi paroli sence de Dio.Ni povas paroli de Dionur ekde la mondo kaj pro tio indike (= analoge)

32

DIO La tri vojojde indika parolo:a) jesado (via affirmativa)

simileco, pro tio ke la mondo estas rilatata al …

b) nejado (via negativa) malsimileco, pro tio ke diferenca de …

c) superado (via eminentiae) pli granda malsimileco, pro tio ke simileco nur unuflanka

mondo

33

„Ci, do, Sinjoro,kreis la cielon kaj la teron,kiu estas belo – ĉar ili estas belaj;kiu estas bono – ĉar ili estas bonaj;kiu ekzistas – ĉar ili ekzistas. (= via affirmativa)Sed nek tiamaniere ili estas belajnek tiameniere bonajnek tiamaniere ekzistas,kiel ci, ilia kreanta, (= via negativa)kun kiu komparatajili nek estas belaj nek bonajnek ekzistas.“(= via eminentiae) Augustinus, Konfesoj, 11a libro, ĉap. 4, n. 6 (PL 32, 811)

34

projekcio = duflanka simileco

35

analogio = unuaflanka simileco

DIO

mondo

36

Nenia „pruvo de Dio“Ĉar Dio ne konvenas al niaj konceptoj.

Ni provas de la mondoje ĝi ne povas ekzisti sen Dio.

sed „pruvo de nia esto kreata“.

37

La mondo klariĝas

• ne per Dio,

• sed per ĝia

„totala rilato al … / enn totala diferenco de …“

= per ĝia estado kreata.

38

WELT Ĉio en la mondo

= unueco de esto kaj neesto

kio sen kontraŭdiro nur povas priskribi kiel

„totala rilato al … / en totala diferenco de …“

+/–

39

Patro

Filo

SanktaSpirito

• = racionaturo

leĝo

• = fidograco

evangelio

mondo

40Sakramentosteleo: Beate Peilert, Köln 1990.St. Joseph und Medardus, Lüdenscheid.Foto: Jutta Mader.

41Patro FiloSankta Spirito

42

Persono = povi esti ĉe si mem

Naturo

43

La unua persono

Esti Dio

44

La unua persono La dua persono

45

La tria persono

La unua persono la dua persono Dio estas ĉe si mem Dio estas ĉe si mem

Dio estas ĉe si mem

46

Mi

Ci

Ni

Mi – Ci – Ni estas samtempe (sameterne)kaj tamen en sinsekvo orda:

Mi ne havas antaŭon; Ci havas antaŭon en Mi; Ni havas antaŭon en Mi kaj Ci.

47

Mi Ci

Ni

48

Patro Filo

Sankta Spirito

49

generita:

ne kreita: MONDO

50

Kredi al Jesuokiel la Filo de Dio=surbaze de lia paroloscii sin mem (kaj la tutan mondon) amatande Dio la Patrokune kun li kiel la Filo.

51

Joh 17,26

… Porke la amo,per kiu vi amasminestu en ili kaj mi en ili.

52

53

sen mikso= diferenca unu de la alia, distingita

sen separo= rilatata unu al la alia

Oni ĉi-tie ne konfuzu „distingi“ kaj „separi“.

54

Patro Filo

La homaesencodeJesuo

Sankta Spirito

La diaesenco

Personeco humana

DiaPersono

55

homo parolo

korpoanimo

persono

sonosignifo

vero

56

57 Glaube Glaube Vernunft

58 Glaube Glaube Vernunft

59

Dio

Jesuo

aliajhom

oj

60

La kruco de Jesuo:

Martireco pro lia mesaĝo

Jesuo mortis• kaŭze de lia mesaĝo• kaj pro tio ke li trovis adeptojn.Li estas mortigita de tiuj,kiuj konstruas sian povon timigante aliojn.

61

La kruco de Jesuo:

Martireco pro lia mesaĝo

Hebr 12,3: „Ĉar pripensu tiun, kiu suferis tian kontraŭdiradon de pekuloj kontraŭ li.“Apok 1,5: „de Jesuo Kristo, la fidela atestanto [martiro]“ (komparu Apok 3,14: „la atestanto [martiro] fidela kaj vera“)1 Tim 6,13: „Kristo Jesuo, kiu antaŭ Pontio Pilato atestis la bonan konfeson.“Joh 18,8: „Se do vi min serĉas, lasu ĉi tiujn foriri.“

62

Majstro de la krucumo de laAŭgustinanoj,je 1400

63

Psalmo 22“Mia Dio, mia Dio,kial Vi forlasis min? “

“Jen li vokas Elijan” Mt 27,47: Eli, Eli; Mk 15,34: Eloi, Eloi

1 Kor 16,22: Marana tha: “Nia Sinjoro, venu!”

Elija, tha = „Elija, venu!“

Eli, atta = „Mia Dio — Vi.“

Psalmo 22,11: Mt 27,47 + Mk 15,34Psalmo 31,15: Lk 23,46 Psalmo 63,2: Joh 19,28

64

La resurekto:

Jesuo estas la Filo de Dio kaj vidalvide de la morto.

• Mi kredas en Jesuo Kristo.• Li estis kaj estas la Filo de Dio.• Li mortis pro ni.• Li resurektis.

Ĉiuj tiuj atestoj estas samsignifaj.

65

SpeyererEvangelistarum 1200

66

tria persono

unua persono dua persono

Jesuo

ni La Sankta Spirito ligas personojn

67

Kredi estas

partoprenien la relato de Jesuoal Dio =esti plenumigitaj de lia Sankta Spirito

(komparu Hebr 3,14:

partoprenantoj en Kristo)

(komparu Hebr 6,4:

partoprenantoj en la Sankta Spirito)

68

La Sankta Spirito estas la sama en Kristo kaj en la kristanoj.

• Tial la eklezio estas la korpo de Kristo,ĉar la Sankta Spirito estas la sama en Kristo kaj ni.

• La eklezio estas la popolo de Dio,ĉar la Sankta Spirito estasla sama en la multajn.

• La eklezio estas la fianĉino de Kristo,ĉar la Sankta Spirito estasalie en Kristo kiel sia originokaj alie en ni,al kiuj Li sin donacas.

69

Patro

Filo

Sankta Spirito

en la eternoen la tempo = Jesuo

en la eternoen la tempo = eklezio

Strukturo de la kredo

Unuamencio de la Sankta Spirito„koncipita per laSankta Spirito“

en la eterno

70

= eklezio

Grafito en enirejo de metroo en Montrealo 1982

71

Eklezio

= la daŭra eventode la transdonode la parolo de Dio

72

„Ekstere de la eklezio ne estas savo.“

eklezio

ekstere

?

73

„Ekstere de la eklezio ne estas savo.“

Ne ekzistas ia alia savo ol la anoncata per la eklezio, sed tiu-ĉi savo koncernas la tutan mondonkaj ekskludas neniun.

WELT

Patro

Filo

Sankta Spirito

74

Tri fundamentaj formuloj dogmaj:• Triunuo de Dio:

Patro – Filo – Sankta Spirito: tri personoj en ununura naturo (Koncilio de Niceo 325)

• Enkarniĝo de la Filo: Jesuo – vera Dio kaj vera homo: ununura persono en du naturoj (Koncilio de Chalkedono 451)

• Ekleziiĝo de la Sankta Spirito: La Sankta Spirito la sama en Kristo kaj en la kristanoj: ununua persono en multaj personoj (Koncilio Vatikana II, 1964: Lumen gentium 7,7; 8, 2)

Ni estas akceptataj en la amo inter la Patro kaj la Filo.

Ni scias tion nur per la parolo de la Filo enkarniĝita.

Kaj nia fido konsistas en ke ni estas plenumiĝataj de la Sankta Spirito.

75

Mistero de fido:• ne legebla en la mondo;• devas diriĝi al ni

en homa parolo;• povas ekkoniĝi kiel vera

nur en la fido mem.

ebleco = realecoAnkaŭ la ebleco de mistero de fidonur ekkoniĝas en la fido mem, kaj tiam jam kiel realeco.

sed absolutene estas enigmo

76

La fido estas ununurakaj ne estas kunmetita el partoj.La fido estas nedividebla.Nenio povas havi fidon nur duone.

77

Sed:kaŝa

malkaŝa

prastato enkarniĝo de la Filo

Ne: La amo de Dio kreskas

La amo de Dio malkaŝas sin en sia grandeco ekde la origino.

78

Pro tio ke la kredo estas tute la sama,neniu havas pli,kiu povas diri multe pri ĝikaj neniu havas malplikiu povas diri malmulte pri ĝi.

Irenaios de Lyon, Contra haereses, I, 10, 2 (PG 7 553A)

79

III CXILXIVIX

3111

50149

CLXXXVII

187

80

IIICXILXIVIX

3111

50149

81

DIO

homo

MONDO

Fido = scii sin amata

Faroj= ami

Ne la fruktoj faras

la arbonbona.

Nur bona arbo

donasbonajn

fruktojn.

82

Ĉar ni estas kunlaborantoj kun Dio: vi estas la kultivotaĵo de Dio, la konstruotaĵo de Dio.

1 Kor 3,9DIO

homo

MONDO

La „kunlaboro kun Dio“ direktis sinal la mondo.

83

Ke Dio nin amassignifaske Li donas al nikomunecon kun Sikai tiel liberante ninel la timo por ni amigas nin.

84

Ami Dionsignifaskonfidi al Lia amo por ni.

85

Ami la proksimulon kiel sin memsignifasfari al li tion,kion mi dezirusse mi estus en lia loko.

86

Torah = leĝo

Nebiim = profetoj

Ketubim = skriboj

La “skribo de Israelo”

Tenak

87

Kristo

• relatigo

• universaligo

• plenumigo

MnT

NT

La skribo de Israelo

88

Notu:

Ne estas la Malnova Testamentokiu • relativiĝas, • universaliĝas • kaj plenumiĝas,sed la scribo de Israelo .

La rezulto de tiu-ĉi procesoestas la Malnova Testamento.

89

90Margot Auth 1985

91

92

2 Kor 3,14Ĉar eĉ ĝis hodiaŭ, ĉe la legado de la malnova testamento, nelevita restadas tiu sama vualo, kiu estas forigita en Kristo.

93

Sakramentoj= figuroj

de la Parolo de Dio akceptata

• nek kompletigo• nek supero• nek inkarniĝo• nek la formo plej alta

de la parolo de Dio,• sed lia substreko

94

Kion volas gepatroj esprimi,se ili celebras la naskiĝtagon de infano? Ĉu ke ili amas la infanon en naskiĝtago pli ol alitage?Aŭ kiom ege ili amas ĝin ĉiam?

95

Koncilio de Florenzo (1439–1445), DH 1322

La efiko de tiu-ĉi sakramento estas …la unuiĝo de la homo kun Kristo …Ĉiu efiko kion havas tera manĝaĵo kaj

trinkaĵopro la vivo korpa:

• konservi,• plikreskigi, • renovigi, • ĝojigi,

efikas tiu-ĉi sakramento pro la vivo spirita …

96

Preĝi en la nomo de Jesuo:

Paroli kun Dio?

Respondi a la parolo de Dio.

97

La sama mondokun ĝia ĝojo kaj ĝia suferoestas

vidata sen fido BILDO DE LA INFERO:Pasemo kaj morto havasla lastan parolon;

vidata en la fidoBILDO DE LA ĈIELO:Ĉiu bona sperto fariĝas bildo de la AMO DE DIO,de kiu eĉ la morto ne povas separi nin.

98

Sen naturaj leĝoi malindulgajne povus ekzisti respondeco.

Ĉu estus dezirindake granda martelokius lasiĝas falikaj falas sur pedochanĝiĝus falanteen ŝaŭmkaŭĉuko?

99

MIRAKLO • factum sensibile

evento sensa= atingebla al la sensoj

kaj ne nur pensata aŭ revata

• extra cursum naturaeekstere de la kuro de la naturo

= ne povas per regulaj aŭ malregulaj eventoj mondaj motiviĝi aŭ refutiĝi.

• a Deo patratumfarata per Dio

= sindonemo de Dio

racio

fido

=

100

Parolo de Dio

Comuneco de la fido

amo kio venas de la fido

Parolo, fido, amoestas la manieroj, kiel Dio agas en la mondo eksteren de nis esto kreata.

101

LA PAROLOtrankviliganta

la ŝtormon.

LA FIDOtanslokanta

montojn

LA AMOplimultiganta

panojn

102

103

La ideode ebleco de monde evidenta“interveno” de Dio en la mondo (“acts of God”)erare premisas, ke la mondo alie nur kiel horloĝa mekanismo jam streĉitakuras nun independente.

kuro de la mondo

interveno

104

105

106

107

Voli apogi la fidon kun la racio, estus kiel meti rokon super alumetoj.

108Katedralo de Bourges 1195 …

109

kristanamesaĝo

Parolo de Dio

Jes

sendecide ne

= kredo?

= malkredo?

110

jes sendecide ne

racionalistefideiste

kredo malkredoĉi-tion oni povas fari por si mem.

kristana mesaĝo

Parolo de Dio

111

jes sendecide ne

racionalistefideiste

kristana mesaĝo

Parolo de Dio

libero nura liberode la infanoj de la volo de Dio

ĉi-tion oni povas fari por si mem.

112

libero mallibero

libero nura liberode la infanoj de la volo de Dio

113

114

115

Kiel oni povas entrien la fido,en la sfero de la difavoro?

?

Tia-ĉi limone povas superpontiĝi.

116

Mi devas forlasi la iluzionke vi devus eniri de ekstere.

117

… kaj ni devas lasi diri al nike vi estas jam delongekreitaj en Kristo.

118

Se iu por la veroturnas la dorson al Kristo,kuras direkte en liaj armoj.

Martin Lönnebo, Kristendomens återkomst, Arlöv 1982, 39

119

Corruptio optimi pessima.

La falsigo de la plej bonoestas la plej mala.

120

Kristo contraŭ la religiojekskluzivismo

Kristo supre de la religiojinkluzivismo

Kristo flanke de la religiojpluralismo

Kristo en la religiojinteriorismo

Komp.: Internat. Theologenkommission, 30. September 1996:„Das Christentum und die Religionen“, als Arbeitshilfe 136hg. v. Sekretariat d. Dt. Bischofskonferenz, Bonn 1996, Nr. 9.

121

Joh 3,21

Sed tiu, kiu faras la veron, venas al la lumo, por ke liaj faroj estu montrataj, ke ili estas faritaj en Dio.

Se homo vivas amekaj renkontras la kristan mesaĝon klare,tiam ili ekkonas retrovide kun ĝojoke li jam delonge vivis ek la Spirito de Jesuo.

MONDO

Patro

Filo

Sankta Spirito

122

La eklezio estas la komuneco de tiuj, kiuj kredas kaj konfesas,ke ĉia vera komunecoestas plenumigita de la Spirito de Diokaj en tio havas sencon, kiu supervivas la morton.

123

Saĝuloj ne konfliktas unu kun la alia,sed komparas la opinojn.

Rafael (1483–1520), skolo de Ateno

124

LIBERA VOLOsamtempe racionala sed ne determinita

1) KONO de objekto :temas pri ununura bonaĵo .

En ambaŭ kazoj

estas MI,kiu decidas

kaj scias,kion mi agas.2) DECIDO:

Jes, ĉar temas pri ununura bonaĵo

aŭ Ne, ĉar temas pri ununura bonaĵo.

125

Principo de etiko:

Ago nur povas esti “mala en si” se ĝi permesas aŭ kaŭzas

damaĝon

sen “proporcia motivo”

126

Kriterioj de etika aprezado de ago (fontes moralitatis)

Kvalite: • objekto (obiectum) aŭ celo de la ago (finis operis)

= la ( unua ) ago volita

• intenco (intentio) aŭ celo de la aganto (finis operantis)

= ( dua ) ago jam en la unua aldone intencata

Kvante:• circonstancoj (circumstantiae)

1

1 2

127

La principo de la duobla efektoen hermeneŭtika novtekstigokiel fundamenta pricipo de la etiko

1) Ago nur estas “mala en si”,se oni en ĝi permesas aŭ kaŭzas damaĝonsen “proporcia motivo”.

La motivo de ago ne estas “proporcia” se la bonaĵo aŭ la unuiĝo de bonaĵojkiojn oni intencas,en la daŭro kaj en la tuto (universalvide)subfosiĝas aŭ alia bonaĵo nebezonate ĝeniĝas.

2) Por la kazo dekunligado de pluraj agoj validas: ago estas ankaŭ “mala”,a) se la aganto fare de ĝi

volas ebligi alian agon “malan en si”b) se la aganto

volas ebligi ĝin fare de alia ago “mala en si”.

128

129

Moderna Purgatorio

konsistas en tioke por la ĉielo oni devaslerni ĉiujn lingvojn,por povi interkompreniĝi kun ĉiuj.

Sed ekzistas ankaŭ moderna „indulgenco“:

ESPERANTO

130

Peter-knauer.de/Glaubeesperanto03.ppt

131