Eldgosasaga ÍslandsEldgosasaga ÍslandsEldgosaannáll ÍslandsEldgosaannáll ÍslandsEldfjöllEldfjöll

Eldvirkni á ReykjaveshryggEldvirkni á Reykjaveshrygg

Eldvirkni á Íslandi byrjar í Eldvirkni á Íslandi byrjar í hafinu þar sem hafinu þar sem Reykjaneshryggurinn kemur Reykjaneshryggurinn kemur upp að landgrunninu.upp að landgrunninu.

Syðsta eldstöð landsins er í Syðsta eldstöð landsins er í raun Eldey, SV af landinu, raun Eldey, SV af landinu, en hún myndaðist árið 1783en hún myndaðist árið 1783

Vestara rek- og gosbeltiðVestara rek- og gosbeltið

ReykjanesReykjanes

ReykjanesReykjanes

3 vestustu eldstöðvarkerfin, Reykjanes, 3 vestustu eldstöðvarkerfin, Reykjanes, Trölladyngja og Brennisteinsfjöll eru í eðli Trölladyngja og Brennisteinsfjöll eru í eðli sínu ungar megineldstöðvar, en sínu ungar megineldstöðvar, en kvikuhólfið er ennþá ekki fullmótaðkvikuhólfið er ennþá ekki fullmótað

Síðast gaus á Reykjanesskaga 1223 – Síðast gaus á Reykjanesskaga 1223 – 1240, við Bláa Lónið.1240, við Bláa Lónið.

HengillHengill

Hengileldstöðin hefur sprungureinar frá Hengileldstöðin hefur sprungureinar frá Selvogi og upp undir Langjökul. Selvogi og upp undir Langjökul.

Mest er virknin nálægt Hrómundartindi. Mest er virknin nálægt Hrómundartindi. Síðast gaus í Hengli fyrir 2000 árum, og Síðast gaus í Hengli fyrir 2000 árum, og mynduðust Nesjavallahraun og yngstu mynduðust Nesjavallahraun og yngstu hraun á Hellisheiði. hraun á Hellisheiði.

Sandey í Þingvallavatni myndaðist í því Sandey í Þingvallavatni myndaðist í því gosi.gosi.

HengillHengill

HofsjökullHofsjökull Hofsjökull er einn af Hofsjökull er einn af

fegustu jöklum landsins. fegustu jöklum landsins. Kerlingarfjöll eru oft talin Kerlingarfjöll eru oft talin tilheyra eldstöðvarkerfi tilheyra eldstöðvarkerfi Hofsjökuls.Hofsjökuls.

Við kortlagningu á Við kortlagningu á jöklinum kom í ljós að jöklinum kom í ljós að þarna er á ferðinni risatór þarna er á ferðinni risatór askja eð 650 metra djúp.askja eð 650 metra djúp.

Eystra rek- og gosbeltiðEystra rek- og gosbeltið

Nær frá Tungnaá í Suðri allt norður til Nær frá Tungnaá í Suðri allt norður til sjávar í Öxarfirði og á Melrakkaslettu.sjávar í Öxarfirði og á Melrakkaslettu.

Margar af virkustu eldstöðvum landsins Margar af virkustu eldstöðvum landsins eru á þessu svæði, hugsanlega vegna eru á þessu svæði, hugsanlega vegna nálægðar við möttulstrókinn undir Íslandi.nálægðar við möttulstrókinn undir Íslandi.

Tungnafellsfökull sem gosið hefur Tungnafellsfökull sem gosið hefur lparítgosum er vestata kerfi þessa svæðis.lparítgosum er vestata kerfi þessa svæðis.

Bárðarbunga.Bárðarbunga.

Gossprungur Veiðivatnasvæðisins sem gaus við Gossprungur Veiðivatnasvæðisins sem gaus við landnám 872 og aftur árið 1480 tilheyra þessu landnám 872 og aftur árið 1480 tilheyra þessu svæði. Líklega er djúp askja undir Bárðarbungu.svæði. Líklega er djúp askja undir Bárðarbungu.

Stærsta hraun sem runnið hefur á nútíma, Stærsta hraun sem runnið hefur á nútíma, Þjóssárharun rann úr Gjáfjöllum. Síðast gaus Þjóssárharun rann úr Gjáfjöllum. Síðast gaus norðan Gjáfjalla árið 1862 – 1864. norðan Gjáfjalla árið 1862 – 1864.

Talsverð eldvirkni hefur verið á þessu svæði Talsverð eldvirkni hefur verið á þessu svæði síðustu ár, og gaus síðast í Gjálp árið 1666síðustu ár, og gaus síðast í Gjálp árið 1666

BárðarbungaBárðarbunga

Frá gosinu í Bárðarbungu 1996

GrímsvötnGrímsvötn

1913 - Grímsvötn      

GrímsvötnGrímsvötn

Magnús Tumi

Snið gegnum gosstöðvar og Grímsvötn fyrir og eftir gosið í október. Ekki hafa verið gerðar neinar mælingar á lögun hryggjarins sem myndaðist í gosinu en myndin sýnir líklega stærð og lögun. Matið á magni gosefna og þar með stærð nýja fjallsins er fengin með því að reikna út magn þeirrar kviku sem þarf til að bræða ísinn.

KverkfjöllKverkfjöll

Askja í DyngjufjöllumAskja í Dyngjufjöllum

KraflaKrafla

SuðurlandsgosbeltiðSuðurlandsgosbeltið

Ekki tilbúiðEkki tilbúið

HeklaHekla HeklaHekla er 1491 er 1491 mm há hrygglaga há hrygglaga eldkeilaeldkeila og er eitt virkasta og er eitt virkasta

og þekktasta og þekktasta eldfjalleldfjall á á ÍslandiÍslandi og gjarnan kölluð og gjarnan kölluð Drottning Drottning íslenskra fjallaíslenskra fjalla (ásamt (ásamt HerðubreiðHerðubreið).).

Fjallið er staðsett Fjallið er staðsett sunnanlandssunnanlands í í RangárvallasýsluRangárvallasýslu og og sést víða að og er auðþekkjaleg – eins og sést víða að og er auðþekkjaleg – eins og báturbátur á hvolfi á hvolfi með breiðar með breiðar axliraxlir og háan toppgíg. Síðast gaus Hekla í og háan toppgíg. Síðast gaus Hekla í febrúarfebrúar 20002000. Þá var hægt að spá fyrir um eldgosið 15 . Þá var hægt að spá fyrir um eldgosið 15 mínútummínútum áður en það hófst. áður en það hófst.

Hekla er fremur ungt eldfjall og er núverandi meginhluti Hekla er fremur ungt eldfjall og er núverandi meginhluti hennar talinn vera yngri en 2.500 til 7.000 hennar talinn vera yngri en 2.500 til 7.000 áraára gamall. gamall. Fjallið stendur á fremur þykkri Fjallið stendur á fremur þykkri jarðskorpujarðskorpu þar sem þar sem SuðurlandsbrotabeltiðSuðurlandsbrotabeltið og og SuðurlandsgosbeltiðSuðurlandsgosbeltið mætast. mætast. Þarna er því mikil virkni í Þarna er því mikil virkni í jarðskorpunnijarðskorpunni, spenna er , spenna er hlaðinn í hlaðinn í brotbeltinubrotbeltinu en undir en undir gosbeltinugosbeltinu liggja liggja kvikuhólfkvikuhólf og og -þrær-þrær..

Hekla frhHekla frh Allstór Allstór sprungureinsprungurein er undir fjallinum sem bendir er undir fjallinum sem bendir

til þess að gos hafi verið í til þess að gos hafi verið í gossprungumgossprungum áður en áður en fjallið hlóðst upp og kvikuhólf þess myndaðist. fjallið hlóðst upp og kvikuhólf þess myndaðist. Þessi sprunga sést vel á yfirborðinu og hefur oft Þessi sprunga sést vel á yfirborðinu og hefur oft gosið úr henni, en þó líka úr öxl fjallsins, s.s. gosið úr henni, en þó líka úr öxl fjallsins, s.s. utan sprungunnar. Þessari Heklugjá tengjast utan sprungunnar. Þessari Heklugjá tengjast fleiri gígar sem hafa gosið í áranna rás, sumir fleiri gígar sem hafa gosið í áranna rás, sumir einu sinni, aðrir oftar.einu sinni, aðrir oftar.

Fjallið sker sig frá öðrum íslenskum eldfjöllum að Fjallið sker sig frá öðrum íslenskum eldfjöllum að því leyti að kvikuhólf hennar er mun dýpra en í því leyti að kvikuhólf hennar er mun dýpra en í öðrum fjöllum landsins, eða á um 11 km dýpi í öðrum fjöllum landsins, eða á um 11 km dýpi í jarðskorpunni.jarðskorpunni.

HeklaHekla

Hekla forsöguleg gosHekla forsöguleg gos Einhver mestu Einhver mestu hamfaragoshamfaragos á Íslandi áttu sér stað í Heklu á Íslandi áttu sér stað í Heklu

fyrir 7000, 4500 og 2900 árum. Þá var gosvirkni í Heklu fyrir 7000, 4500 og 2900 árum. Þá var gosvirkni í Heklu öðruvísi en nú er. Lengra leið á milli gosa og öðruvísi en nú er. Lengra leið á milli gosa og sprengivirkni þeirra var mun meiri, en eingöngu kom upp sprengivirkni þeirra var mun meiri, en eingöngu kom upp kísilríkkísilrík (súr) (súr) gjóskagjóska og að öllum líkindum runnu engin og að öllum líkindum runnu engin hraun í þessum gosum. Ummerki um þessi gos má finna hraun í þessum gosum. Ummerki um þessi gos má finna í formi gjóskulaga sem dreifðust yfir stóran hluta í formi gjóskulaga sem dreifðust yfir stóran hluta landsins, einkum í landsins, einkum í norðuráttnorðurátt..

Það var Það var jarðfræðingurinnjarðfræðingurinn Sigurður ÞórarinssonSigurður Þórarinsson sem gaf sem gaf þessum gjóskulögum nöfn og nefndi þau H5, H4 og H3, þessum gjóskulögum nöfn og nefndi þau H5, H4 og H3, en af þeim er H3 mesta og útbreiddasta gjóskulagið. en af þeim er H3 mesta og útbreiddasta gjóskulagið. Ummerki hafa einnig fundist um fjórða Ummerki hafa einnig fundist um fjórða sprengigosiðsprengigosið sem sem líklega varð fyrir um 3500 árum en það er þó mörgum líklega varð fyrir um 3500 árum en það er þó mörgum stærðargráðum minna en hinstærðargráðum minna en hin

Eldgos í HekluEldgos í Heklu

11041104 — — 11581158 — — 12061206 — — 12221222 — — 13001300 — — 13411341 — — 13891389 — — 15101510 — — 15971597 — — 16361636 — — 16931693 — — 17661766 — — 18451845 — — 19471947 — — 19701970 — — 1980 — 1991 — 20001980 — 1991 — 2000

Hamfarasíða um HekluHamfarasíða um Heklu

TorfajökullTorfajökull

EyjafjallajökullEyjafjallajökull

MýrdalsjökullMýrdalsjökull

VestmannaeyjarVestmannaeyjar

ÖræfajökullÖræfajökull

SnæfellsjökullSnæfellsjökull

Mikilvægar Megineldstöðvar í Mikilvægar Megineldstöðvar í Jarðsögu ÍslandsJarðsögu Íslands

HeklaHeklaMýrdalsjökullMýrdalsjökullAskjaAskjaÖræfajökullÖræfajökullGrímsvötnGrímsvötnSnæfellsjökullSnæfellsjökullVestmanneyjarVestmanneyjar