el litoral - caminosgalicia.gal · presidente de la empresa pública de obras y servicios...
TRANSCRIPT
I Congreso Internac ionalIngenier ía Civ i l y Terr i tor ioG a l i c i a - N o r t e d e P o r t u g a l
EL LITORAL
Vigo - Auditorio Centro Social Caixanova 22, 23 y 24 de octubre de 2008
COLEGIO DE INGENIEROS DE CAMINOS,CANALES Y PUERTOS DE GALICIA
ORDEM DOS ENGENHEIROS DE PORTUGALREGIÃO NORTE COLÉGIO DE ENGENHARIA CIVIL
N o r t e d e P o r t u g a l - G a l i z a
IV
Encontro
Engenharia
Civil
CASTELLANO 3.qxp 14/10/08 09:36 Página 1
P R E S E N TA C I Ó N
En el año 2002 el Colegio de Ingenieros de Caminos, Canales y Puertos de Galicia y la Ordem dos Engenheirosde Portugal - Região Norte iniciaron la celebración, cada dos años, de una serie de encuentros de carácter técni-co. Cada uno de los tres encuentros celebrados hasta ahora se desarrolló en torno a un tema prefijado de interésmutuo para ambas instituciones y para la región en la que se enmarcan. El último, celebrado hace dos años enOporto, giró en torno al agua.
Conscientes de la importancia y transcendencia que alcanzaron anteriores convocatorias, no sólo parecía opor-tuno continuar en la línea de trabajo hasta ahora mantenida, sino por el contrario, aprovechar las experienciasalcanzadas y afrontar retos de mayor envergadura. Es por ello, que se afronta la transformación de estosencuentros institucionales en un Congreso enmarcado dentro del ámbito de la euroregión del Eje Atlántico, per-mitiendo además, la puesta en común de experiencias y conocimientos de múltiples sectores profesionales,académicos, institucionales y empresariales.
Con tal fin se convoca este I Congreso Internacional de Ingeniería Civil y Territorio Galicia - Norte de Portugal que preten-de afianzar una realidad social y económica ya consolidada y que conforma un modelo de desarrollo euroregional dentrode la Unión Europea. Dada la vocación de continuidad con que se afronta el Congreso, se ha considerado conveniente quecada edición verse sobre una materia específica de alta trascendencia social y que relaciona ingeniería civil y territorio.
El lema escogido para esta edición del año 2008 es "El Litoral", entendiendo no sólo el espacio enmarcado por lafranja costera, sino también el territorio urbano y rural que depende de los elementos naturales y las actividades quese localizan en su entorno. Los objetivos son amplios, ya que se pretende abarcar una gran área geográfica, y tam-bién conceptuales, por incluir distintas aproximaciones a las relaciones entre la ingeniería civil y el territorio que afec-tan a los espacios litorales. Con esta formulación se ha estructurado el Congreso en cuatro grupos de trabajo:
1) Ordenación del territorio litoral
2) Puertos y comunicaciones en el litoral
3) La recuperación de las aguas del litoral
4) Gestión integral de la costa
Bajo esta propuesta, les invitamos a participar activamente en la celebración de este Congreso y a que expongansus iniciativas e investigaciones al conjunto de la sociedad al amparo de esta región común que nos une y sobreun tema como el litoral que constituye uno de los rasgos de identidad de la euroregión.
Galicia, octubre de 2008
CASTELLANO 3.qxp 14/10/08 09:36 Página 2
GRUPOS DE TRABAJO
GRUPO I
ORDENACIÓN DEL TERRITORIO LITORAL
Planeamiento territorial
Paisaje y patrimonio histórico litoral
Riberas litorales y fachada marítimas urbanas
Efectos territoriales de las infraestructuras de transporte
GRUPO II
PUERTOS Y COMUNICACIONES EN EL LITORAL
Puertos comerciales
Puertos deportivos
Comunicaciones marítimas y terrestres en el litoral
Plataformas logísticas y parques empresariales
GRUPO III
LA RECUPERACIÓN DE LAS AGUAS DEL LITORAL
Gestión del transporte marítimo y contaminación accidental
Control de vertidos y depuración
Directiva marco del agua - Zonas sensibles y aguas de transición
Ecosistemas de las rías
GRUPO IV
GESTIÓN INTEGRAL DE LA COSTA
Estrategias para la sostenibilidad de la costa
Actuaciones de regeneración del litoral
Gestión de espacios naturales
Accesibilidad a la costa
CASTELLANO 3.qxp 14/10/08 09:36 Página 3
COMITÉ DE HONOR
Dª. Elena Espinosa ManganaMinistra de Medio Ambiente y Medio Rural y Marino
D. Manuel Ameijeiras ValesDelegado del Gobierno en la Comunidad Autónoma de Galicia
D. Abel Caballero ÁlvarezAlcalde de VigoVicepresidente Eje Atlántico del Noroeste Peninsular
D. José Ramón Fernández AntonioConselleiro de Economía e Facenda. Xunta de Galicia
Dª. María José Caride EstévezConselleira de Política Territorial, Obras Públicas e Transportes. Xuntade Galicia
Dª. Carmen Gallego CalvarConselleira de Pesca e Asuntos Marítimos. Xunta de Galicia
D. Manuel Vázquez FernándezConselleiro de Medio Ambiente e Desenvolvemento Sostible. Xunta deGalicia
Dª. María Teresa Táboas VeleiroConselleira de Vivenda e Solo. Xunta de Galicia
D. Rafael Louzán AbalPresidente Diputación Provincial de Pontevedra
D. Jesús Salvador Fernández MoredaPresidente Diputación Provincial de A Coruña
D. José Ramón Gómez BesteiroPresidente Diputación Provincial de Lugo
D. José Luís Baltar PumarPresidente Diputación Provincial de Ourense
D. Xosé A. Sánchez BugalloAlcalde de Santiago de CompostelaPresidente Buró Ejecutivo Conferencia de las Ciudades del A r c oAtlántico
D. Carlos Antonio Fernández CastroAlcalde de AmesPresidente Federación Gallega de Municipios y Provincias
D. Alberto Gago RodríguezRector Universidad de Vigo
D. Senén Barro AmeneiroRector Universidad de Santiago de Compostela
D. José María Barja PérezRector Universidad de A Coruña
D. Santiago Domínguez OlveiraTeniente de Alcalde de VigoConcejal de Industria, Comercio, Turismo y Cascos Históricos
D. Jorge Marquínez GarcíaPresidente de la Confederación Hidrográfica del Cantábrico
D. Francisco Fernández LiñaresPresidente de la Confederación Hidrográfica del Miño - Sil
D. Rafael Eimil ApenelaJefe de la Demarcación de Costas en GaliciaMinisterio de Medio Ambiente y Medio Rural y Marino
D. Ángel González del RíoJefe de la Demarcación de Carreteras del Estado en GaliciaMinisterio de Fomento
Dª. María Teresa Pisano AvelloDelegada del Estado Consorcio Zona Franca de Vigo
D. Jorge Santiso BlancoPresidente de Aguas de Galicia
D. José Luis Romero ValeirasPresidente de la Empresa Pública de Obras y Servicios Hidráulicos
D. Jacinto Parga FernándezPresidente Ente Público Portos de Galicia
D. Jesús Paz AriasPresidente Autoridad Portuaria de Vigo
D. Macario Fernández-Alonso TruebaPresidente Autoridad Portuaria de A Coruña
D. Amable Dopico FreirePresidente Autoridad Portuaria de Ferrol - San Cibrao
D. Juan Carlos Surís RegueiroPresidente Autoridad Portuaria de Marín y Ría de Pontevedra
D. Javier Gago LópezPresidente Autoridad Portuaria de Vilagarcía
D. José Miguel Estevan DolsJefe del Servicio Provincial de Costas de LugoMinisterio de Medio Ambiente y Medio Rural y Marino
Dª. Cristina de Paz-Curbera y LlovetJefa del Servicio Provincial de Costas de PontevedraMinisterio de Medio Ambiente y Medio Rural y Marino
D. Julio Fernández GayosoPresidente de Caixanova
D. José García CostasPresidente Cámara de Comercio, Industria y Navegación de Vigo
D. Edelmiro Rúa ÁlvarezPresidente Nacional del Colegio de Ingenieros de Caminos, Canales y Puertos
D. Carlos Nárdiz OrtizDecano del Colegio de Ingenieros de Caminos, Canales y Puertos de Galicia
D. Manuel Casteleiro MaldonadoDirector de la Escuela Técnica Superior de Ingenieros de Caminos,Canales y Puertos de A Coruña, Universidad de A Coruña
PRESIDENCIAD. Emilio Pérez TouriñoPresidente de la Xunta de Galicia
CASTELLANO 3.qxp 14/10/08 09:36 Página 4
D. Humberto RosaSecretário de Estado do Ambiente Ministério do Ambiente, doOrdenamento do Território e do Desenvolvimento Regional
D. João FerrãoSecretário de Estado do Ordenamento do Território e das CidadesMinistério do Ambiente, do Ordenamento do Território e doDesenvolvimento Regional
D. Rui Nuno BaleirasSecretário de Estado do Desenvolvimento RegionalMinistério do Ambiente, do Ordenamento do Território e doDesenvolvimento Regional
D. Luis Medeiros VieiraSecretário de Estado Adjunto da Agricultura e das PescasMinistério da Agricultura, do Desenvolvimento Rural e das Pescas
D. Marques dos SantosReitor Universidade do Porto
D. António Guimarães RodriguesReitor Universidade do Minho
D. Armando Mascarenhas FerreiraReitor Universidade de Trás-os-Montes e Alto Douro
D. Rui RioPresidente Câmara Municipal do Porto
D. Luís Filipe MenezesPresidente Câmara Municipal de Vila Nova de GaiaPresidente Eixo Atlântico do Noroeste Peninsular
D. Guilherme PintoPresidente Câmara Municipal de Matosinhos
D. Mário AlmeidaPresidente Câmara Municipal de Vila do Conde
D. José Macedo VieiraPresidente Câmara Municipal da Póvoa de Varzim
D. Fernando João Couto e CepaPresidente Câmara Municipal de Esposende
D. Defensor Oliveira MouraPresidente Câmara Municipal de Viana do Castelo
Dª. Júlia Paula Pires Pereira CostaPresidente Câmara Municipal de Caminha
D. Orlando BorgesPresidente INAGInstituto da Água, IP
D. Almerindo da Silva MarquesPresidente Estradas de Portugal, EP
D. Carlos LagePresidente Comissão de Coordenação e Desenvolvimento Regional doNorte de Portugal, CCDRN
Dª. Natércia CabralPresidente Instituto Portuário e dos Transportes Maritimos, IPTM
D. Matos FernandesAdministrador APDLAdministração dos Portos do Douro e Leixões, SA
D. Reis CamposPresidente Associação dos Industriais da Construção Civil e ObrasPúblicas, AICCOPN
D. Rui MoreiraPresidente Associação Comercial do Porto
D. Manuel Santa Cruz Domingues Basto OliveiraPresidente Associação Industrial do Minho, AIM
D. Basílio HortaPresidente Agência para o Investimento e Comércio Externo dePortugal, A I C E P
Dª. Célia RamosDirectora Geral CCDRN Direcção de Serviços do Ordenamento do Te r r i t ó r i o
D. Júlio PereiraDirector Geral CCDRNDirecção de Serviços de Desenvolvimento Regional
Dª. Paula PintoDirectora Geral CCDRN Direcção de Serviços de Ambiente
D. Gerardo SaraivaPresidente Ordem dos Engenheiros - Região Norte, OERN
D. Hipólito de SousaPresidente do Conselho Nacional de Engenharia CivilOrdem dos Engenheiros, OE
COMITÉ DE HONOR
CASTELLANO 3.qxp 14/10/08 09:36 Página 5
COMITÉ TÉCNICO
Juan Román Acinas GarcíaProfesor Titular de Portos e CostasEscola Técnica Superior de Enxeñeiros de Camiños, Canais e Portos da CoruñaUniversidade da Coruña
Ana Isabel Calzadilla BouzónXefa da Área de Explotación e PlanificaciónEnte Público Portos de Galicia Xunta de Galicia
Vicent Josep de Esteban ChapapríaProfesor Catedràtic de Ports i Costes - Director EscolaEscola Tècnica Superior d'Enginyers de Camins, Canals i PortsUniversitat Politècnica de València
Emilio Manuel Fernández SuárezDirector Xeral de Desenvolvemento SostibleConsellería de Medio Ambiente e Desenvolvemento Sostible Xunta de Galicia
Ramón Saul Lueje EspinaDirector Xeral de UrbanismoConsellería de Política Territorial, Obras Públicas e Transportes Xunta de Galicia
Raul Medina SantamaríaProfesor Catedrático de Ingeniería HidráulicaEscuela Técnica Superior de Ingenieros de Caminos, Canales y Puertosde Santander Universidad de Cantabria
Enrique Peña GonzálezProfesor da Área de Enxeñería HidráulicaEscola Técnica Superior de Enxeñeiros de Camiños, Canais e Portos da CoruñaUniversidade da Coruña
José Antonio Revilla CortezónProfesor Catedrático de Ingeniería HidráulicaEscuela Técnica Superior de Ingenieros de Caminos, Canales y Puertosde Santander Universidad de Cantabria
Miguel Domingo Rodríguez BugarínProfesor Catedrático Área de Enxeñería e Infraestrutura do Tr a n s p o r t eEscola Técnica Superior de Enxeñeiros de Camiños, Canais e Portos da CoruñaUniversidade da Coruña
Juan Antonio Santamera SánchezProfesor Titular de Urbanismo y Ordenación del Territorio - Director EscuelaEscuela Técnica Superior de Ingenieros de Caminos, Canales y Puertos de MadridUniversidad Politécnica de Madrid
Alberto Manuel Botelho de MirandaProfessor Departamento de Engenharia CivilFaculdade de EngenhariaUniversidade do Porto
Álvaro Fernando de Oliveira CostaProfessor Departamento de Engenharia CivilFaculdade de EngenhariaUniversidade do Porto
António Guerreiro de BritoPresidente da Comissão Instaladora daAdministração da Região Hidrográfica Norte, I.P.
António Manuel Perez da Silva BaboProfessor Departamento de Engenharia CivilFaculdade de EngenhariaUniversidade do Porto
Fernando Nunes da SilvaProfessor Catedrático Área de Urbanismo e TransportesInstituto Superior TécnicoUniversidade Técnica de Lisboa
João Pedro Soeiro de Matos FernandesPresidente do Conselho de Administração da APDLAdministração dos Portos do Douro e Leixões, S.A.
Joaquim Manuel Veloso Poças MartinsPresidente do Conselho de AdministraçãoÁguas do Porto, E.M.Câmara Municipal do Porto
Paulo Manuel Neto da Costa PinhoProfessor Catedrático Departamento de Engenharia CivilFaculdade de EngenhariaUniversidade do Porto
CASTELLANO 3.qxp 14/10/08 09:36 Página 6
COMITÉ ORGANIZADOR
PRESIDENTERafael Eimil Apenela
COORDINADORMiguel Fernández Solís
VOCALESFrancisco Alonso FernándezAndrés Álvarez Vales
Lino Ameneiro Seijo
Juan Cagiao VillarÁngel Colsa Lloreda
Luis Marinheiro
Fernando Martínez Abella
Pedro Mêda MagalhãesXoan Carlos Novoa Rodríguez
José Antonio Orejón Pajares
Carlota Pita PitaJerónimo Puertas Agudo
Juan Luís Ríos González
Mafalda Maria Rodrigues Alves
Paulo Edgar Rodrigues Ribeirinho SoaresCarlos José Seabra Faria
Joaquín Suárez López
Cristina Vázquez HerreroFernando Veloso Gomes
SECRETARIOFrancisco Rosado Corral
CASTELLANO 3.qxp 14/10/08 09:36 Página 7
P R O G R A M A
MIÉRCOLES 22 DE OCTUBRE
SESIÓN INAUGURAL
10:00 h - 12:00 h Acreditación y entrega de documentación10:30 h - 11:30 h Inauguración de la exposición (Pazo de Castrelos)
“Los Ingenieros de Caminos, Canales y Puertos en Vigo”D. Abel Caballero Álvarez - Alcalde de Vi g o
12:00 h - 12:30 h C a f é12:30 h - 13:30 h Acto de apertura
Dª. María José Caride Estévez - Conselleira de Política Territorial, Obras Públicas e Tr a n s p o r t e s
D. Carlos Lage - Presidente da Comissão da Coordenação e Desenvolvimento Regional do Norte, I.P.
D. Carlos Antonio Fernández Castro - Presidente Federación Gallega de Municipios y P r o v i n c i a s.
13:30 h - 15:30 h Comida
SESIÓN 1ª ORDENACIÓN DEL TERRITORIO LITORAL
15:30 h - 17:00 h PonenciasExposición invitadosMesa redonda y debate
17:00 h - 17:15 h Café
17:15 h - 19:15 h ComunicacionesPresentaciones autores y relatoresDebate
20:00 h Recepción oficial Concello de Vigo (Pazo de Castrelos)
JUEVES 23 DE OCTUBRE
SESIÓN 2ª PU E R TO S Y C O M U N I C A C I O N E S E N E L L I TO R A L
10:00 h - 11:30 h PonenciasExposición invitados Mesa redonda y debate
11:30 h - 12:00 h Café
CASTELLANO 3.qxp 14/10/08 09:36 Página 8
12:00 h - 14:00 h ComunicacionesPresentaciones autores y relatores Debate
14:00 h - 16:00 h Comida
SESIÓN 3ª LA R E C U P E R A C I Ó N D E L A S A G U A S D E L L I TO R A L
16:00 h - 17:30 h PonenciasExposición invitadosMesa redonda y debate
17:30 h - 17:45 h Café17:45 h - 19:45 h Comunicaciones
Presentaciones autores y relatores Debate
VIERNES 24 DE OCTUBRE
SESIÓN 4ª GESTIÓN INTEGRAL DE LA COSTA
10:00 h - 11:30 h PonenciasExposición invitadosMesa redonda y debate
11:30 h - 12:00 h Café12:00 h - 13:30 h Comunicaciones
Presentaciones autores y relatores Debate
13:30 h - 14:30 h Acto de clausuraDª. Elena Espinosa Mangana - Ministra de Medio Ambiente y Medio Rural y
MarinoD. Francisco Nunes Correia - Ministro do Ambiente, do Ordenamento do Território
e do Desenvolvimento RegionalD. Manuel Vázquez Fernández - Conselleiro de Medio Ambiente e
Desenvolvemento Sostible15:00 h Comida de clausura
Nota: los horarios se establecen según el horario oficial de España (1 hora menos en Portugal).
CASTELLANO 3.qxp 14/10/08 09:37 Página 9
MESAS DE PONENCIAS
PRESIDENTE MODERADOR
Luís Valente de OliveiraProfessor Catedrático
Coordenador Europeu das Auto-Estradas do Mar
Jacinto Parga FernándezPresidente de Puertos de GaliciaConsellería de Política Territorial,
Obras Públicas e TransportesXunta de Galicia
GRUPO I
Paulo GomesVicepresidente da Comissão de Coordenação e
Desenvolvimento Regional do Norte
Vicent Josep de Esteban ChapapríaDirector de Escola
Profesor Catedràtic de Ports i CostesEscola Tècnica Superior d´Enginyers de Camins,
Canals i Ports de ValènciaUniversitat Politècnica de València
GRUPO II
José Luis Romero ValeirasDirector Xeral de Augas de GaliciaConsellería de Medio Ambiente e
Desenvolvemento SostibleXunta de Galicia
José Manuel Ferreira LemosProfessor Catedrático
Director do Departamento de Engenharia CivilFaculdade de Engenharia
Universidade do Porto
GRUPO III
Alicia Paz AntolínDirectora General de Sostenibilidad de la
Costa y del MarMinisterio de Medio Ambiente y Medio Rural y Marino
Paulo PinhoProfessor Catedrático
Departamento de Engenharia CivilFaculdade de Engenharia
Universidade de Porto
GRUPO IV
CASTELLANO 3.qxp 14/10/08 09:37 Página 10
PONENTES
Ramón Saul Lueje Espina Director Xeral de Urbanismo
Consellería de Política Territorial, Obras Públicas e TransportesXunta de Galicia
“Directrices de la ordenación Territorial de Galicia. El caso del Litoral”
Alberto Manuel Botelho de MirandaProfessor Departamento de Engenharia Civil
Faculdade de EngenhariaUniversidade do Porto
“Plano Regional de Ordenamento do Territorio Norte”
Angel Aparicio MoureloDirector General del CEDEX
Ministerio de Fomento“Oportunidades del Transporte Intermodal
en el Litoral Atlántico”
Luis PardalPresidente de Rede Ferroviaria de Alta Velocidades, S.A.
“Projecto da alta velocidade - Ligação Norte Galiza”
Escola Técnica Superior de Enxeñeiros de Camiños, Canais e PortosUniversidade da Coruña
“Nuevas estrategias para la gestión del saneamiento en Galicia”
Joaquim Poças MartinsProfessor Departamento de Engenharia Civil
Faculdade de Engenharia - Universidade do PortoPresidente da Comissão de Estruturação - Águas do Porto
“As praias urbanas e a nova directiva da qualidade das aguas balneares”
Raúl Medina SantamaríaProfesor Catedrático de Ingeniería Hidráulica
Universidad de Cantabria“Gestión Integral de las zonas costeras (GIZC)”
Fernando Veloso Gomes Professor Catedrático - Departamento de Engenharia Civil
Faculdade de EngenhariaUniversidade de Porto
“Estudos temáticos sobre riscos relacionados com o interface terra/mar na região norte de Portugal”
Jerónimo Puertas AgudoProfesor Catedrático de
Enxeñería Hidráulica
Joaquín Suárez LópezProfesor Titular de
Enxeñería Sanitaria e Ambiental
CASTELLANO 3.qxp 14/10/08 09:37 Página 11
MESAS DE COMUNICACIONES
PRESIDENTE
Juan Santamera SánchezProfesor Titular de Urbanismo y Ordenación del Territorio
Directorio de la Escuela de Ingenieros de Caminos, Canales y Puertos de MadridUniversidade Politécnica de Madrid
Jesús Paz AriasPresidente de la Autoridad Portuaria de Vigo
João Pedro Soeiro de Matos FernandesPresidente do Conselho de Administração da APDL
Porto de Leixões
Carlos Costa Professor Catedrático
Director da Faculdade de EngenhariaUniversidade do Porto
GRUPO I
GRUPO II
GRUPO III
GRUPO IV
CASTELLANO 3.qxp 14/10/08 09:37 Página 12
RELATORES
Miguel Fernández SolísEmpresa Municipal da Vivenda e Solo de Santiago de Compostela
Concello de Santiago de Compostela
Paulo Pinho Professor Catedrático
Departamento de Engenharia CivilFaculdade de Engenharia
Universidade do Porto
Miguel Rodríguez Bugarín Profesor Catedrático Área de Enxeñería e Infraestrutura do TransporteEscola Técnica Superior de Enxeñeiros de Camiños, Canais e Portos
Universidade da Coruña
António Perez Babo Professor Departamento de Engenharia Civil
Faculdade de EngenhariaUniversidade do Porto
Enrique Peña GonzálezProfesor da Área de Enxeñería Hidráulica
Escola Técnica Superior de Enxeñeiros de Camiños, Canais e PortosUniversidade da Coruña
António Guerreiro de BritoPresidente da Comissão Instaladora da
Administração da Região Hidrográfica Norte, I.P.
Juan Román Acinas GarcíaProfesor Titular de Portos e Costas
Escola Técnica Superior de Enxeñeiros de Camiños, Canais e PortosUniversidade da Coruña
Fernando Veloso GomesProfessor Catedrático
Departamento de Engenharia CivilFaculdade de Engenharia
Universidade de Porto
CASTELLANO 3.qxp 14/10/08 09:37 Página 13
COMUNICACIONES A C E P TA D A S
GRUPO I - ORDENACIÓN DEL TERRITORIO LITORAL
Influencia del desarrollo territorial en la erosión de la costa en Pontevedra: caso Carabuxeira y AlcabreJosé Manuel de la Peña Olivas · Francisco Javier Sánchez Palomar
20 años de la ley de costas: una mirada al futuroAntonio Lechuga Álvaro
La planificación portuaria en el entorno litoral. El caso del puerto de A CoruñaIrene Souto Blázquez · Enrique Maciñeira Alonso
La actuación en el borde litoral del norte de la ciudad de A Coruña. Algo más que un paseoEnrique Urcola Fernández-Miranda · Patricio Aguilar Cavanillas · Alfonso Janeiro Pérez
Análisis evolutivo del paisaje litoral de Galicia a partir de imágenes de satélite e integración de la información en un SIGAlba González Esteban · Nicanor Prendes Rubiera
Red de sendas para el recorrido del litoral de A CoruñaGael Sánchez Rivas · Pablo Regueira Pacín · Manuel Verdes Montero · Irene Rabanal Carballido · Natalia Pumariño Gándaras
La protección del litoral en la ley de costas. ¿Todo a 100?José Ramón Martínez Cordero
Un territorio de aguaMaría del Carmen Cid Castro · Rosario Sancho Castro
Plan de ordenación del litoral de CantabriaManuel Riloba Pérez
El plan especial de la bahía de SantanderJosé María Mazón Ramos · Pedro Ángel Gómez Portilla · Gema Margarita Sotero Castanedo · Elena Saina-Maza Abascal · Belén Cebada Torre
Pasado, presente y futuro de las carreteras de Galicia: La importancia de las vías de gran capacidad en la integración territorialAlberto Domínguez Sarabia · Pedro Díaz Simal · Soledad Nogués Linares · María Henar Salas Olmedo · José María Díaz y Pérez de la Lastra
La proximidad al litoral como factor de localización de áreas empresariales e industriales en el área metropolitana de VigoJosé Andrés Álvarez Vales
Redescubrir SálvoraCristina Amil López
De la explotación de islas naturales a la creación de islas artificialesFerrán Ventura Blanch
O transporte aéreo no Norte de Portugal-GalizaÄlvaro Costa
Papel dos PDM´s no ordenamento do litoral português: O caso do concelho de EspinhoPaulo Pinho
CASTELLANO 3.qxp 14/10/08 09:37 Página 16
GRUPO II - PUERTOS Y COMUNICACIONES EN EL LITORAL
Nuevas instalaciones portuarias en Punta Langosteira (A Coruña, España)Fernando J. Noya Arquero · Victoria Bajo González
Afección de los puertos deportivos gallegos a las playas adyacentesFernando López Mera · Nicolás Villacieros Robineau · Javier Sopelana Peralta
Plan director de las instalaciones náutico deportivas de GaliciaAna Isabel Calzadilla Bouzón · Fernando López Mera - Lorenzo Quevedo
Efeitos económicos da melhoria da ligação ferroviária Porto-Vigo na euroregião Norte de Portugal-GalizaRui António R. Ramos · Franciso Carballo-Cruz · José Cadima Ribeiro
Observatório da mobilidade numa região metropolitanaAntónio Gaspar
El mercado global de contenedores. Terminales en el atlántico europeo. El puerto exterior de FerrolAmable Dopico Freire · Julio Hernández Sanmamed
El transporte marítimo de corta distancia en Europa. Viabilidad en la Eurorregión Galicia-Norte de PortugalJulio Hernández Sanmamed · Amable Dopico Freire
Plataforma logística de Salvaterra-As NevesLuis Lara Rubido
A plataforma logística de LeixõesJoão Pedro Braga da Cruz
Terminal de cruzeiros de LeixõesLuís Pedro Ferreira da Silva
CASTELLANO 3.qxp 14/10/08 09:37 Página 17
COMUNICACIONES A C E P TA D A S
GRUPO III - LA RECUPERACIÓN DE LAS AGUAS DEL LITORAL
Delimitación y tipificación de masas de agua portuarias en términos de la ROM 5.1 y de la IPHMaría Luisa Sámano Celorio · Aina García Gómez · Bárbara Ondiviela Eizaguirre · José Antonio Juanes de la Peña· José Antonio Revilla Cortezón
Mejora de la depuración y vertido de A CoruñaIgnacio Maestro Saavedra · José Javier González Martínez
Evolución da depuración no litoral galego (2000-2008)Jesús Manuel Vázquez Arias · Francisco Alonso Fernández · Roberto Arias Sánchez · Antonio Vicente Rubido Bará
Análise dos usos da auga nos concellos costeiros de Galicia e designación de zonas protexidas por criterios económicosAntonio N. López Grueiro · Miguel Gañete Piñeiro
Inventario español de presiones en aguas costeras y de transición. Aplicación para la recopilación, consulta y gestión de datosAna Lloret Capote · José María Grassa Garrido · Gines Ibáñez · Javier Cachón de Mesa
La Instrucción de planificación hidrológica. Aspectos relativos a las aguas costeras y de transiciónAna Ruiz Sierra · Javier Cachón de Mesa · Ana Lloret Capote
Vertido al mar de efluentes industriales con altas concentraciones de sólidos en suspensión: El caso de Usgo (Cantabria)Andrés García Gómez · César Álvarez Díaz · José Antonio Revilla Cortezón · José María Mier López · José Antonio Juanes de la Peña · Raúl Medina Santamaría
Metodologia para estabelecimento de zonas de mistura ambiental associadas a descargas de águas residuais em águas costeirasAlexandre Freire · José Antonio Revilla Cortezón · José Antonio Juanes de la Peña · C. Díaz · X. Guinda · A. García · K. N. Koev
Desarrollo de un modelo de contaminación bacteriológica en zonas de producción de moluscos: Aplicación al estudio del saneamiento de Vi g oJavier García Alba · César Álvarez Díaz · Andrés García Gómez · José Antonio Revilla Cortezón · Jorge Rojo Gómez
Contaminación en tiempo de lluvia en los sistemas de saneamiento unitario: Problemática y soluciones en medio costeroJerónimo Puertas Agudo · Joaquín Suárez López · Juan Alfredo Jacome Burgos · José Anta Álvarez · Hector Cambeses del Río · José Luis Romero · DavidHernáez · Jean-Pierre Blanco · Roberto Arias · Noela Mouriño
Contaminación en tiempo de lluvia en los sistemas de saneamiento separativo: Problemática y soluciones en medio costeroJoaquín Suárez López · Jerónimo Puertas Agudo · Juan Alfredo Jacome Burgos · José Anta Álvarez · Hector Cambeses del Río · David Hernáez · Jean-PierreBlanco · Roberto Arias · Noela Mouriño · José Luis Romero
La planificación integrada de las zonas costeras y la directiva marco del aguaJosé Antonio Orejón Pajares · José Manuel Orejón Guillén
Gestão dos recursos hídricos do litoralAntónio Guerreiro de Brito
CASTELLANO 3.qxp 14/10/08 09:37 Página 18
GRUPO IV - GESTIÓN INTEGRAL DE LA COSTA
Parques eólicos marinos: una nueva tensión territorial sobre el litoral. Planeamiento y estrategiasJosé Manuel Izquierdo Toscano
Seguimiento de la playa sumergida de la playa de La Devesa de La AlbuferaJosé Serra Peris · Vicent Josep de Esteban Chapapría
Gestión integral del frente costero entre las desembocaduras de los ríos Júcar y RaconsJosé Serra Peris · Lidia Pérez González · José Alberto González Escrivá · Vicent Josep de Esteban Chapapría
Recursos energéticos y parques eólicos en el litoral de Galicia y Norte de PortugalJuan Manuel Fernández Suárez · Juan Román Acinas García
Gestión del litoral valenciano y la directiva marco del aguaJose Luis Navarro Bernad
Estudio de cota de inundación de playa Anfa. Propuesta de actuaciónJavier Sopelana Peralta · Nicolás Villacieros Robineau · Fernando López Mera
Recuperación ambiental de las dunas de El EspartalRamón Galán Cortés · José Luis Gutiérrez García · Jesús Valderrábano Luque
Recuperación de las marismas del SellaRamón Galán Cortés · José Luis Gutiérrez García · Jesús Valderrábano Luque
Recuperación de la marisma de JoyelJosé Antonio Osorio Manso
La gestión de sedimentos en la costa de Sagunto (Valencia) como estrategia de actuación frente a la regresión costeraLidia Pérez González
Recuperación de espacios naturales: ecosistemas de Vilarrube en Valdoviño (A Coruña)Antonio J. Durán Maciñeira · Demarcación de Costas en Galicia
Actuaciones en el entorno de las lagunas litorales de la comarca de FerrolCarlos Gil Villar · Antonio J. Durán Maciñeira · Manuel Fonseca Gallego · Francisco Novoa Rodríguez
Actuaciones de recuperación medio ambiental en zonas naturales del litoral de A CoruñaCarlos Martínez Bustelo
Recuperación ambiental de la playa de A Lanzada - TT.MM. de Sanxenxo y O GroveAntonio Iglesias Magán
Actuaciones de conservación, mantenimiento y divulgación medioambiental en el litoral de A CoruñaPedro Alvarez Arias · Miguel Domingo Rodríguez Ruzo
CASTELLANO 3.qxp 14/10/08 09:37 Página 19
C O M U N I C A C IONES A C E P TA D A S
Propuesta metodológica de zonificación espacial para la gestión en propiedades adscritas al DPMT: La aplicación de los mode-los de evaluación multiobjetivo en los planes de gestión de las baterías militares del litoral murciano
Francisca Baraza Martínez · Francisco José Gomariz Castillo · Fernando Camero Iriarte · Fernando Egea Orengo
Estabilización de la playa de Altar (Lugo)José Miguel Estevan Dols · Javier Enríquez Fernández · Ana Baró Ollero
Regeneración de varias playas en RianxoRicado Babio Arcay · Francisco Dapena Canabal · Marcos Dopazo Iglesias
Aprovechamiento de la energía del oleaje en la costa gallegaGerardo Miguel López Roibás
Estudos temáticos sobre riscos relacionados com o interface terra/mar na região norte de PortugalFernando Veloso Gomes
Intervenções integradas no litoral português. O caso do Polis Litoral NorteAna Neves Lopes
Acondicionamiento medioambiental del borde litoral en la playa de Limens en el municipio de Cangas (Pontevedra)Elena Urcola Tellería
As infra-estruturas do distrito de Viana do Castelo como promotoras de desenvolvimentoAntónio Luís Rodrigues da Cruz
CASTELLANO 3.qxp 14/10/08 09:37 Página 20
IN S C R I P C I O N E SGeneral: 450 €Comunicación aceptada: 300 €Estudiantes universitarios: 200 €(Cuotas exentas de IVA según artículo 20 de la Ley37/1992).
BE C A SSe podrán conceder becas a estudiantes de últimoscursos de universidad y doctorandos que acreditenformalmente esta condición.
ID I O M A S CO N G R E S OCastellano, gallego y portugués.
CO S T E S I N C L U I D O SSe incluyen dentro de la cuota de inscripción al Congresolos cafés y comidas de las sesiones, la recepción oficial yla comida de clausura, documentación del Congreso ylibro de actas del mismo.
S E C R E TA R Í A D E L CO N G R E S OSecretaría I Congreso Internacional Ingeniería Civil yTerritorio Galicia - Norte de Portugal / "El Litoral"Colegio de Ingenieros de Caminos, Canales y Puertosde GaliciaPlaza de La Milagrosa, 2, bajo · 15008 - ACoruña (España)Tfno.: (+34) 981.248.355 · Fax: (+34) 981.248.645c v c o n g r e s o @ c i c c p . e s w w w. c i c c p . e s / g a l i c i a /
S E D E D E L CO N G R E S OAuditorio Centro Social Caixanova (2ª planta)Policarpo Sanz, 24 - 26 · 36202 - Vigo (España)w w w. c a i x a n o v a . e s / i n s t a l a c i o n e s / c e n t r o s o c i a l c a i x a n o v a / 0 1 i n d e x . h t m
AC TO S S O C I A L E SMiércoles 22 de octubre - Recepción oficial del Concellode Vigo.Viernes 24 de octubre - Comida de clausura.
AL O J A M I E N TOHOTEL NH PALACIO DE VIGO ****Habitación doble (uso individual) . . . . . . . . . . .136,43 €Habitación doble (dos personas) . . . . . . . . . . .151,94 €(Precios por noche y habitación con desayuno e IVAincluidos)
Para otros establecimientos alternativos contactar conla Secretaría Técnica del Congreso (MBKARMA).- Hotel Ciudad de Vigo ****- Hotel AC Palacio Universal ****- Hotel Atlántico **
F O R M A L I Z A C I Ó N D E IN S C R I P C I O N E S Y AL O J A M I E N TOSE C R E TA R Í A TÉ C N I C AM B K A R M A
Caracas, 3, entreplanta · 36203 - Vigo - Pontevedra (España)Tfno.: (+34) 986.443.171 · Fax: (+34) [email protected] · www.mbkarma.com
FO R M U L A R I O PÁ G I N A WE Bwww.ciccp.es/galicia/
INFORMACIÓN G E N E R A L
CASTELLANO 3.qxp 14/10/08 09:37 Página 21