ekonomik faaliyetlerin sınıflandırılması
TRANSCRIPT
EKONOMİK FAALİYETLERİN EKONOMİK FAALİYETLERİN SINIFLANDIRILMASISINIFLANDIRILMASI
Merhaba!Merhaba!
Derse başlamadan sizlerden Derse başlamadan sizlerden cevaplamanızı istediğim cevaplamanızı istediğim
birkaç soru varbirkaç soru var
Ekonomik faaliyet denilince Ekonomik faaliyet denilince aklınıza ne geliyor?aklınıza ne geliyor?
Çevremizde hangi ekonomik Çevremizde hangi ekonomik faaliyetler var?faaliyetler var?
Ekonomik gelişmişlik düzeyi Ekonomik gelişmişlik düzeyi üzerinde etkili olan faktörler üzerinde etkili olan faktörler
nelerdir?nelerdir?
Ve sonuncusu:Ve sonuncusu:
Hangi ekonomik faaliyetlerin Hangi ekonomik faaliyetlerin yoğun olduğu yerleşmeler yoğun olduğu yerleşmeler
daha çok gelişmiştir?daha çok gelişmiştir?
İnsanlar, hayatlarını devam ettirmek ve İnsanlar, hayatlarını devam ettirmek ve ihtiyaçlarını karşılamak için çalışmak ihtiyaçlarını karşılamak için çalışmak
zorundadırlar.zorundadırlar.
Bu amaçla çeşitli ekonomik Bu amaçla çeşitli ekonomik faaliyetlerde bulunurlar.faaliyetlerde bulunurlar.
Bu faaliyetler;Bu faaliyetler;
BirincilBirincilİkincilİkincil
ÜçüncülÜçüncül
Olmak üzere BEŞ grupta incelenebilirOlmak üzere BEŞ grupta incelenebilir
DördüncülDördüncül
BeşincilBeşincil
BirincilFaaliyetler Madencilik
Hayvancılık
Balıkçılık
Tarım
AvcılıkToplayıcılık
Ormancılık
İkincilFaaliyetler
Metal İşleme
Tekstil Sanayi
İnşaat
KimyaSanayi
Makine Sanayi
Otomotiv Sanayi
ÜçüncülFaaliyetler Turizm
Eğitim
Pazarlama
Ulaşım
Sağlık
Bankacılık
DördüncülFaaliyetler
Dördüncül ekonomik faaliyetler bilgisayar ve uydu bilgi aktarma sistemlerinin geli mesi ile ortaya ç kan bilgi toplama , ş ıi leme , de i tirme ve yayma i lemleriyle ş ğ ş ş u ra an kesimin çal t faaliyetlerdir.ğ ş ış ığı
Üçüncül faaliyetler içinden teknolojik bak mdan ıileri ülkelerde, say lar gittikçe artan birçok insan ı ıbilgi toplama, i leme, de i tirme ve yayma i iyle ş ğ ş şu ra malar dördüncül (kuaterner) faaliyetler ğ ş ıolarak bir grubun ayr lmas na gidilebilece ini ı ı ğgöstermektedir.
DördüncülFaaliyetler
Bu, bilgisayar ça n n, uydu bilgi aktarma ğı ı(transmisyon) devrinin ve önceden tahmin edilemeyen miktar ve hacimdeki bilgi birikiminin bir ürünüdür. Co rafi bilgi ğsistemlerini (GIS Geographical Information Systems) ortaya ç karan co rafyac lar da bu ı ğ ıdördüncül faaliyetlere önemli katk daıbulunmaktad rlar. ı
BeşincilFaaliyetler
Be incil faaliyetler ise dördüncül ekonomik ş faaliyetlerden akan bilginin temeline dayanan karar verme faaliyetleri olarak tan mlanabilirı Nazmiye Özgüç Ekonomik Co rafyaya Giri 'te bu konuyla ilgili unlar yazm :ğ ş ş ı ışBaz ekonomik co rafyac lar da be inci bir düzey ı ğ ı şdaha ay rt etmektedirler ki bu da k sacaı ıbe incil (kuiner) faaliyetler grubudur ve karar verme şfaaliyetleri olarak da an labilirı
BeşincilFaaliyetler
Bunlar, dünyada say lar büyük ölçüde artan belli ba l ı ı ş ıirketlerine rehberlik eden i letme ya daş ş
kontrol fonksiyonu faaliyetleridir ve bu faaliyetlerde kararlar kuaterner faaliyetlerden akanbilgi temeline dayand r larak verilir. Her ne kadar az say da ı ı ıki i be incil denilen buş şfonksiyonlar icra ediyorsa da, bunlar n dünya ı ıekonomisindeki etkileri korkunç büyüktür(Tümertekin ve Özgüç 2011).
Şimdi sizinle küçük bir etkinlik Şimdi sizinle küçük bir etkinlik yapalımyapalım
Herkes kendine bir meslek Herkes kendine bir meslek belirlesinbelirlesin
Sorduğumuz arkadaşımız bize Sorduğumuz arkadaşımız bize o meslekle ilgili ipucu versino meslekle ilgili ipucu versin
Biz de bu mesleğin hangi Biz de bu mesleğin hangi faaliyet grubunda olduğunu faaliyet grubunda olduğunu
bulalım?bulalım?
MESLEĞİ SEÇİP
BURADAN BAŞLAYALI
M
Bu etkinlikte ilgili yerlere fare ile tıklatın
HAYIRHAYIREVETEVET
Topraktan veya Denizden mi elde ediliyor
HAYIRHAYIREVETEVET
Bir şey imal ediliyor mu?
HAYIRHAYIREVETEVET
İnsanlara hizmet ediliyor mu?
BİRİNCİL FAALİYETBİRİNCİL FAALİYET
YENİ BİR MESLEK
SEÇMEK İÇİN TIKLAYINIZ
Konuya devam
İKİNCİL FAALİYETİKİNCİL
FAALİYET
YENİ BİR MESLEK
SEÇMEK İÇİN TIKLAYINIZ
Konuya devam
ÜÇÜNCÜL FAALİYET
ÜÇÜNCÜL FAALİYET
YENİ BİR MESLEK
SEÇMEK İÇİN TIKLAYINIZ
Konuya devam
TEKRAR DENE
Konuya devam
Şimdi de az önceki Şimdi de az önceki etkinliğimizden yararlanıp etkinliğimizden yararlanıp
bazı meslekleri faaliyet bazı meslekleri faaliyet grubuna ayıralımgrubuna ayıralım
meh
met
alie
rcan
@h
otm
ail.
co
m –
ww
w.c
og
rafy
aku
lub
u.c
om
– K
arac
ab
ey A
nad
olu
Lis
esi
Mesleklere Göre:Mesleklere Göre:
SATIŞ ELEMANI
ÖĞRETMENOVERLOKÇU
MUHASEBECİİNŞAAT USTASIAVCI
DOKTORDEMİR-ÇELİK İŞÇİSİORMANCI
İTFAİYECİFIRINCIÇOBAN
OTOBÜS ŞOFÖRÜMOBİLYACIMADEN İŞÇİSİ
BANKACIDEMİRCİÇİFTÇİ
POLİSFABRİKA İŞÇİSİBALIKÇI
ÜÇÜNCÜL FAALİYETLER
İKİNCİL FAALİYETLER
BİRİNCİL FAALİYETLER
Şimdi deŞimdi de
gibi kavramları aşağıdaki gibi kavramları aşağıdaki tabloya yerleştirelimtabloya yerleştirelim
ULAŞIM ULAŞIM TİCARET TİCARET
BALIKÇIKLIK BALIKÇIKLIK ORMANCILIK ORMANCILIK
TEKSTİLTEKSTİL
EĞİTİM EĞİTİM
ENERJİENERJİ
SAĞLIKSAĞLIK
TARIM TARIM HAYVANCILIKHAYVANCILIK
İNŞAAT VE İNŞAAT VE BAYINDIRLIK BAYINDIRLIK
SİGORTACILIK SİGORTACILIK HABERLEŞMEHABERLEŞME
meh
met
alie
rcan
@h
otm
ail.
co
m –
ww
w.c
og
rafy
aku
lub
u.c
om
– K
arac
ab
ey A
nad
olu
Lis
esi
Sektörlere Göre:
SAĞLIKMAKİNE SANAYİİAVCILIK
EĞİTİMKİMYA SANAYİİMADENCİLİK
TİCARETOTOMOTİVORMANCILIK
ULAŞIMENERJİHAYVANCILIK
SİGORTACILIKTEKSTİLTARIM
HABERLEŞMEİNŞAAT-BAYINDIRLIKBALIKÇILIK
ÜÇÜNCÜL FAALİYETLER
İKİNCİL FAALİYETLER
BİRİNCİL FAALİYETLER
Ekonomik faaliyetleri gruplarına Ekonomik faaliyetleri gruplarına ayırdıktan sonra şimdi deayırdıktan sonra şimdi de
Aktif nüfusun ekonomik faaliyet Aktif nüfusun ekonomik faaliyet gruplarına dağılımını görelimgruplarına dağılımını görelim
mehmetaliercanmehmetaliercanKaracabey Anadolu LisesiKaracabey Anadolu Lisesi
AKTİF NÜFUSUN AKTİF NÜFUSUN EKONOMİK FAALİYET EKONOMİK FAALİYET GRUPLARINA DAĞILIMIGRUPLARINA DAĞILIMI
Ekonomik faaliyetler ve bu Ekonomik faaliyetler ve bu faaliyetlerde çalışan insanların faaliyetlerde çalışan insanların
sayısı, ülkeden ülkeye ve zamana sayısı, ülkeden ülkeye ve zamana göre değişir.göre değişir.
Çalışan nüfusun ekonomik Çalışan nüfusun ekonomik faaliyetlere göre dağılım oranları bir faaliyetlere göre dağılım oranları bir ülkenin kalkınma düzeyini gösterir.ülkenin kalkınma düzeyini gösterir.
Örneğin;
• ABDABD
• İngiltereİngiltere
• NorveçNorveç
• JaponyaJaponya
• İtalya İtalya
gibi ülkelerle;gibi ülkelerle;
• MaliMali• NijeryaNijerya• SomaliSomali• ÇinÇin• BangladeşBangladeş
gibi ülkelerde çalışan gibi ülkelerde çalışan nüfusun ekonomik nüfusun ekonomik faaliyetlere dağılımı faaliyetlere dağılımı birbirinden farklıdırbirbirinden farklıdır
Dünya Bankasının 2005 Dünya Bankasının 2005 verilerine göre farklı verilerine göre farklı
ülkelerdeki çalışan nüfusun ülkelerdeki çalışan nüfusun sektörlere dağılımını sektörlere dağılımını
inceleyeliminceleyelim
SOMALİ
Birincil 65%
İkincil 10%
Üçüncül 25%
meh
met
alie
rcan
@h
otm
ail.
co
m –
ww
w.c
og
rafy
aku
lub
u.c
om
– K
arac
ab
ey A
nad
olu
Lis
esi
BULGARİSTAN
Birincil 21%
İkincil 29%
Üçüncül 50%
ALMANYABirincil 1%
İkincil 31%
Üçüncül 68%
Şimdi de resim ve Şimdi de resim ve metinlerden yararlanarak metinlerden yararlanarak ekonomik faaliyetlerin az ekonomik faaliyetlerin az önce gösterdiğimiz hangi önce gösterdiğimiz hangi
ülkeye ait olabileceği ülkeye ait olabileceği konusunda çıkarımlarda konusunda çıkarımlarda
bulunalımbulunalım
Birinci Ülkemizde,Birinci Ülkemizde,
• HayvancılıkHayvancılık
• BalıkçılıkBalıkçılık
• OrmancılıkOrmancılık
• Madencilik önemli Madencilik önemli geçim geçim kaynaklarındandır.kaynaklarındandır.
• Ekonomimizde işçi Ekonomimizde işçi gücüne ihtiyaç gücüne ihtiyaç duyulurduyulur
• İhracatımızdaİhracatımızda ham ham maddeler, maddeler,
• İthalatımızdaİthalatımızda ise sanayi ise sanayi ürünleri önemli yer tutarürünleri önemli yer tutar
• Sanayimizi geliştirip, Sanayimizi geliştirip, geçim standardımızı geçim standardımızı yükseltebilmek için yükseltebilmek için gelişmiş ülkelerden mal gelişmiş ülkelerden mal ve makineler satın alırızve makineler satın alırız
AncakAncak• Eğitim,Eğitim,• Sağlık,Sağlık,• Ulaşım veUlaşım ve• İletişim hizmetlerinde bazı İletişim hizmetlerinde bazı
sorunlar yaşanmaktadırsorunlar yaşanmaktadır
İkinci Ülkemizde,İkinci Ülkemizde,
• İnsanların büyük İnsanların büyük çoğunluğu çeşitli çoğunluğu çeşitli sanayi kollarında sanayi kollarında çalışırçalışır
• İhracatımızda İhracatımızda işlenmiş mamullerin işlenmiş mamullerin payı giderek payı giderek artmaktadırartmaktadır
• Ulaşım,Ulaşım,• İletişim,İletişim,• Sağlık ve Sağlık ve • Eğitim alanında Eğitim alanında
önemli gelişmeler önemli gelişmeler olmaktadır.olmaktadır.
• Bu gelişmelerde, sanayinin büyük bir Bu gelişmelerde, sanayinin büyük bir katkısı bulunmaktadırkatkısı bulunmaktadır
İnsanlarımız İnsanlarımız genellikle,genellikle,
• Hastanelerde,Hastanelerde,• Okullarda,Okullarda,• Ofislerde,Ofislerde,• Turizm ve Turizm ve • Bilimsel araştırma Bilimsel araştırma
gibi alanlarda gibi alanlarda çalışırlarçalışırlar
Üçüncü Ülkemizde,Üçüncü Ülkemizde,
• Eğitim,Eğitim,• Sağlık,Sağlık,• Ulaşım,Ulaşım,• İletişim ve İletişim ve • Kültürel etkinliklerKültürel etkinlikler
İnsanlarımız için İnsanlarımız için önemlidirönemlidir
• Ülkemizde yaşam Ülkemizde yaşam standardı oldukça standardı oldukça yüksektiryüksektir
• Gelişmiş Gelişmiş sanayimizin sanayimizin ihtiyacı olan ham ihtiyacı olan ham maddeleri diğer maddeleri diğer ülkelerden satın ülkelerden satın alırız.alırız.
• Dördüncül ve Dördüncül ve Beşincil faaliyetler Beşincil faaliyetler genelde bu genelde bu ülkelerde ülkelerde yaygındıryaygındır
Gelişmiş ÜlkelerGelişmiş Ülkeler
• Sanayi ürünleri ihraç ederSanayi ürünleri ihraç eder
• Ürün değeri yüksektirÜrün değeri yüksektir
• Nüfus artış hızı düşüktürNüfus artış hızı düşüktür
• Nüfusun önemli bir kısmı hizmet Nüfusun önemli bir kısmı hizmet sektöründe çalışırsektöründe çalışır
• Gelişmemiş ülkelere göre daha çok Gelişmemiş ülkelere göre daha çok gazete ve dergi okunurgazete ve dergi okunur
• Ortalama ömür uzun ve yaşam Ortalama ömür uzun ve yaşam standardı yüksektirstandardı yüksektir
Gelişmemiş ÜlkelerGelişmemiş Ülkeler
• İhraç ürünlerinin çoğunluğunu tarım İhraç ürünlerinin çoğunluğunu tarım ürünleri oluştururürünleri oluşturur
• Sanayileşme sınırlıdır, teknolojik alt yapı Sanayileşme sınırlıdır, teknolojik alt yapı bakımından dışa bağımlıdırbakımından dışa bağımlıdır
• Nüfus artış hızı fazladırNüfus artış hızı fazladır• Beslenme yetersizdirBeslenme yetersizdir• Hastalık ve çocuk ölüm oranı yüksektirHastalık ve çocuk ölüm oranı yüksektir• Ortalama ömür kısa ve yaşam standardı Ortalama ömür kısa ve yaşam standardı
düşüktürdüşüktür
Şimdi Şimdi İngiltere’de 1790, İngiltere’de 1790,
1890, 1990 1890, 1990 yıllarında Çalışan yıllarında Çalışan
nüfusun nüfusun ekonomik ekonomik
faaliyet kollarına faaliyet kollarına dağılımı dağılımı
grafiklerini grafiklerini inceleyelim.inceleyelim.
meh
met
alie
rcan
@h
otm
ail.
co
m –
ww
w.c
og
rafy
aku
lub
u.c
om
– K
arac
ab
ey A
nad
olu
Lis
esi
İngiltere: Çalışan nüfusun ekonomik faaliyet kollarına dağılımı İngiltere: Çalışan nüfusun ekonomik faaliyet kollarına dağılımı (Kaynak: Dünya Bankası 2005)(Kaynak: Dünya Bankası 2005)
1790
Birincil 75%
İkincil 15%
Üçüncül 10%
1890Birincil 4%
İkincil 56%
Üçüncül 40%
1990Birincil 3%
İkincil 32%
Üçüncül 65%
Bu üç grafiği daha iyi analiz Bu üç grafiği daha iyi analiz edebilmek için aşağıdaki tabloda edebilmek için aşağıdaki tabloda Yıllara göre Ekonomik faaliyetleri Yıllara göre Ekonomik faaliyetleri
gösterelimgösterelim
meh
met
alie
rcan
@h
otm
ail.
co
m –
ww
w.c
og
rafy
aku
lub
u.c
om
– K
arac
ab
ey A
nad
olu
Lis
esi
İngiltere: Çalışan nüfusun ekonomik faaliyet İngiltere: Çalışan nüfusun ekonomik faaliyet kollarına dağılımı (Kaynak: Dünya Bankası 2005)kollarına dağılımı (Kaynak: Dünya Bankası 2005)
%65%65%32%32%3%319901990
%40%40%56%56%4%418901890
%10%10%15%15%75%7517901790
ÜçüncülÜçüncül
FaaliyetFaaliyetİkincil İkincil
FaaliyetFaaliyetBirincil Birincil FaaliyetFaaliyetYıllarYıllar
Evet! Tabloda hepsini bir arada Evet! Tabloda hepsini bir arada gördük.gördük.
Buna göre şimdi size soracaklarımı Buna göre şimdi size soracaklarımı birlikte düşünelim:birlikte düşünelim:
Verilere göre en çok değişim Verilere göre en çok değişim hangi grupta olmuştur?hangi grupta olmuştur?
Bu ülkenin gelişim düzeyi nasıl Bu ülkenin gelişim düzeyi nasıl bir değişim göstermektedir?bir değişim göstermektedir?
Sizce değişimin nedenleri Sizce değişimin nedenleri nelerdir?nelerdir?
Az daha unutuyordumAz daha unutuyordum
Ölçme ve Değerlendirme Sorularına Ölçme ve Değerlendirme Sorularına Bakmayı UnutmayınBakmayı Unutmayın