een uitgave van · de jury bestaat uit meer dan dertig professionals uit het vak, gaande van...

RassenkeuzeEEN UITGAVE VAN

Adres redactieMiddel Broekweg 3, 2671 ME [email protected]

Hoofdredacteur: Jacco Strating

Redactionele bijdragen: Suzan Crooijmans, Bernadette Hoefsloot, Ellis Langen, Jacco Strating, Wendy Venhorst en Mario van Vliet.

Fotografie: Grodan, Holstein Flowers, Horti-Images, Glenn Mostert, The Greenery, Wageningen UR Glastuinbouw en alle veredelaars die hun medewerking aan deze uitgave hebben verleend.

Ontwerp/vormgeving: Glenn Mostert

Druk: BDUprint

Uitgever: Hans van Renssen

Sales: Hans van Renssen [email protected]. 06 81 02 76 88

Abonneren: [email protected]

KAS Rassenkeuze is een uitgave van KAS TuinbouwCommunicatie, dat een breed multimediaal pakket vakinformatie aanbiedt voor ondernemers in de (glas)tuinbouw. Verder worden aangeboden: KAS, HortiBiz, GroenteNet.nl, SierteeltNet.nl, AardbeienNet.nl, HortiBiz.com, KAStv.nl, TuinbouwMarktplaats.nl en TuinbouwJobs.nl.

Samenwerken met KAS TuinbouwCommunicatie? Neem contact op met Hans van Renssen:[email protected].

Disclaimer/copyright:De inhoud van Rassenkeuze is zorgvuldig samengesteld. De uitgever, redactie en auteurs zijn niet aansprakelijk voor schade die het gevolg is van beslissingen die worden genomen op basis van redactie, vormgeving en advertenties in KAS Rassenkeuze. Niets in deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen of openbaar worden gemaakt zonder uitdrukkelijke en schriftelijke toestemming van uitgever en auteur.

Colofon

De grootste rassen in tomaat, paprika, komkommer, chrysant, gerbera en roos P4/5/7

IN DEZE UITGAVE…

Octrooi en kwekersrecht: bedreiging of juist kans?Jarenlang stonden ze zij aan zij: het kwekersrecht en het octrooirecht. Het kwekers

recht was het exclusieve domein voor de land en tuinbouw. Octrooi was voor

bestemd voor de industrie. Maar toen de bio technologie haar intrede deed, bleek die

octrooiwet ineens ook heel interessant te zijn voor de veredelings sector. Sindsdien

houdt het octrooirecht de gemoederen van de zaad veredelings branche bezig. P19

Verder: FleuroStar P3 Veredelaars over tomaat P10 Tomatenteler

John de Jong P11 Veredelaars over gerbera P12 Gerberateler Ruud

Batist P13 Veredelaars over chrysant P15 Veredelaars over komkommer

P16 Komkommerteler Remi van Geest P17 Veredelaars over paprika

P22 Paprikateler Erik Gelderblom P23 Veredelaars over roos P25

Waardecreatie sierteelt P26 Gewassturing P28

Zelf veredelen geen trend, maar wel serieuze business Hoewel verschillende gerberatelers zich naast het telen van bloemen

ook op de veredeling van nieuwe soorten richten, blijkt dit geen

nieuwe trend te zijn. Het aantal telers dat ook veredelt neemt de

laatste jaren juist af. Vooral omdat de veredeling veel tijd en geld kost.

Daar staat tegenover dat degenen die zich er wel op richten, het vaak

professioneel aanpakken. Dit alles met één doel: je onderscheiden in

de markt. P8

Thema-uitgave KAS over Rassenkeuze De consument anno 2017 wil smaakvolle groenten, bloemen met een lang vaasleven

en stevige planten. Om aan die vraag te kunnen voldoen, is de rassenkeuze van

essentieel belang. Maar hoe maak je als teler de juiste keuze? Welke groente en

bloemenrassen zijn beschikbaar? Welke soorten voeren momenteel de boventoon?

En hoe zit het nu eigenlijk met kwekersrecht en octrooien? Dat en meer in deze

themaeditie van KAS.

mailto:[email protected]

http://www.kasmagazine.nl/



http://groentenet.nl/

http://sierteeltnet.nl/

http://aardbeiennet.nl/

http://hortibiz.com/

http://kastv.nl/

http://tuinbouwmarktplaats.nl/

http://tuinbouwjobs.nl/


Voordelen Grodan Supreme• Makkelijk stuurbaar• Meer groeikracht • Perfecte blok/matcombinatie• Hogere productie• Betere vruchtkwaliteit

www.grodan.nl/ng20

Paprika telen was nog nooit

zo precies

Part of the ROCKWOOL Group

140373_ADVERT_Supreme_297x420.indd 1 24-05-17 14:35

http://www.grodan.nl/ng20

KAS Rassenkeuze | 3

Voor de 2017 editie wedijveren vijf topintroducties met

elkaar om de opvolger te worden van de populaire

Begonia Miss Malibu, FleuroStar winnaar 2016.

Tijdens de FlowerTrials week zijn de vijf kandidaten

te bewonderen op een speciale wedstrijd stand bij

Beekenkamp, Benary, Dümmen Orange, Florensis,

Grünewald, PanAmerican Seed/Kieft Seed, Takii

(Fleuroselect stand), Sakata Ornamentals, Syngenta

FloriPro Services en Selecta One (DE).

De jury bestaat uit meer dan dertig professionals uit

het vak, gaande van veredelaars en kwekers over

handel en aankopers tot journalisten en marketing

experten. Elke schakel uit de keten is vertegen

woordigd. Vanuit veredelaarshoek brengt onder andere

Syngenta Flowers, Kieft Seed, Sakata en Volmary een

stem uit, op kwekers niveau onder meer Arjo Maat.

Met o.a. FloraHolland en Royal Lemkes is de handel

vertegen woordigd en de voorbije jaren zijn even

Tekst Ann Jennen

eens de aankopers van Intratuin, Obi en Blume 2000

toe getreden. Elk jurylid bezoekt één of meerdere

wedstrijd locaties en brengt een stem uit. Veredelaars uit

de jury mogen planten uit eigen huis niet beoordelen.

Scorecriteria zijn de hoogste visuele impact op het

verkoop punt (de wowfactor) en handels potentieel.

De winnaar wordt een heel jaar lang door Fleuroselect

gepromoot op handels beurzen, in vak bladen en op

social media.

Dit jaar nemen volgende planten deel:

1. Dahlia Labella Maggiore Rose Bicolour | Beekenkamp

Deze kleuren sensatie geeft felroze kleur van de lente

tot aan de eerste vorst. De stevige planten worden

4065 cm hoog en vertonen enorme, prachtige twee

kleurige bloemen tot 15 cm diameter. Deze Dahlia uit

stek ziet er oog verblindend uit in potten op het terras,

patio of balkon maar komt ook volledig tot zijn recht in

zomerperken.

2. Calibrachoa Conga Sunset Kiss | Florensis

Geheel passend in de urban gardening trend is

Calibrachoa Conga Sunset Kiss van Florensis de perfect

geproportioneerde plant voor een (bijzet)tafel op het

terras of balkon. Deze natuurlijk compacte Conga uit

stek heeft amper rem middelen nodig en is daarmee

bijzonder geliefd bij milieubewuste telers.

3. Helianthus interspecific Sunfinity | Syngenta Flowers

Sunfinity is veredeld om vele stelen met meerdere

bloemen te hebben en het hele seizoen door te bloeien

en is hiermee echt uniek op de markt. Deze nieuw komer

kan tot 1,5 meter hoog worden en ziet er spectaculair uit

in hoge potten op het terras of als kleurige achtergrond

in de tuin.

4. Pepper RedMamba F1 | Prudac

Deze vernieuwende Peper van Prudac met ‘Halloween

look’ vertoont een rechte groei met centrale stevige steel

en beperkte vertakkingen. Planten worden ongeveer

80 cm hoog en 30 cm breed. De naar boven groeiende,

glanzende vruchten zijn oorspronkelijk zwart, worden

felrood bij het rijpen en hebben een mild pikante smaak.

5. Calibrachoa MiniFamous Double PinkTastic |

Selecta one

Double PinkTastic van Selecta one springt meteen in

het oog dankzij de tweekleurige rozewitte kringetjes

van bloemblaadjes in het hart van de bloem. Deze

uitstekende performer geniet alle voordelen van de

MiniFamous® serie: versterkte wortels, erg vroeg

bloeiend en tolerant tegen meeldauw.

FleuroStar Evening

Voor het eerst wordt de nieuwe winnaar bekend gemaakt tijdens een eigen evenement. De FleuroStar

Evening vindt plaats op donderdag 15 juni bij Beekenkamp in Maasdijk. Vanaf 17u wordt de welkomst

cocktail geserveerd. Het officiële programma begint om 18u met een walking diner gevolgd door de

voorstelling van de kandidaten. Passend bij het thema – FleuroStar draait om de winnaar met de Wow

factor op het verkooppunt – geeft Cor Molenaar, professor en consultant in Ecommerce en Customer

Relations Management, zijn visie over de toekomst van het winkelpunt. De nieuwe winnaar wordt

bekend gemaakt rond 20u30, waarna er ruimschoots gelegenheid is tot feliciteren en netwerken bij

een drankje. Aanmelden voor deze avond kan via fleuroselect.com/events/show/fleurostarevening.

Welke nieuwe pot- of perkplant springt het meest in het oog in de supermarkt of tuincentrum? Welke nieuwe

variëteit trekt die consument over de streep en overtuigt tot aankoop? FleuroStar gaat jaarlijks op zoek naar

de ‘Winnaar met de Wow-Factor’, de plant met de hoogste visuele impact op point of sale.

FleuroStar zoekt naar de ‘wow-factor’

1 2 3 4 5

http://fleuroselect.com/events/show/fleurostar-evening.

4 | KAS Rassenkeuze

*Dit is een schatting: er wordt geplant tussen 15 juni en 15 juli. Het is dus mogelijk dat men hier nog niet een compleet en eenduidig beeld van heeft.

**Dit is een schatting want het planten gebeurt van begin april tot 15 juni.

***Dit is een schatting want planten gebeurt van begin juli tot 15 augustus

Maranello (Enza)

Maduro (Enza)

Red Line / Keesie (Rijk Zwaan)

Fraizier (Enza)

Overture (Syngenta)

Morraine (De Ruiter/Monsanto)

Allrounder (Rijk Zwaan)

Gialte (Enza)

Stayer (Rijk Zwaan)

DSP 7054 (De Ruiter/Monsanto)

Orbit (Enza Zaden)

Sweet Palermo (Rijk Zwaan)

Ramiro (De Ruiter/Monsanto)

Cooper (Enza Zaden)

Hi Power (Bayer Nunhems)

*Lausanna (Rijk Zwaan)

Topspin (Enza Zaden)

*Dee Lite/Kurios (Enza Zaden)

*Hi Force (Bayer Nunhems)

*Hi Power (Bayer Nunhems)

Hi Power (Bayer Nunhems)

Hi Force (Bayer Nunhems)

Proloog (Rijk Zwaan)*Hi Force (Bayer Nunhems)

*Lausanne (Rijk Zwaan) *Kurios (Enza Zaden)

*Hi Power (Bayer Nunhems)

Proloog (Rijk Zwaan)

Galibier (Rijk Zwaan)

Lucania (Enza Zaden)

Eqstar (Bayer Nunhems) **Lausanna (Rijk Zwaan)

** Kurios (Enza Zaden)

**Roxanna (Rijk Zwaan)

***Lausanna (Rijk Zwaan)

*** Kurios (Enza Zaden)

*** Roxanna (Rijk Zwaan)

*** Sheila (Bayer Nunhems)

RASSENAANBOD GROENTEN NAAR AREAALGROOTTE IN NL

PAPRIKA

KOMKOMMER

KAS Rassenkeuze | 5

KOMKOMMER HOGEDRAAD 2017- BELICHT EERSTE PLANTING- BELICHT TWEEDE PLANTING*

- ONBELICHT EERSTE PLANTING- ONBELICHT TWEEDE PLANTING*

KOMKOMMER TRADITIONEEL 2017 - VOORJAARSTEELT- ZOMERTEELT**

- HERFSTTEELT***

TROSTOMAAT GROFTROSTOMAAT MIDDENCOCKTAILTOMAATTROS-CHERRYTOMAATSNOEPTOMAAT/SNACKTOMAATVLEESTOMAATLOSSE TOMAATTROS-CHERRYPRUIMTOMAAT (COCKTAILPRUIM)

PAPRIKA ROODPAPRIKA GROENPAPRIKA GEELPAPRIKA ORANJEZOETE PUNTPAPRIKA

Merlice (De Ruiter/Monsanto)

Maxeza (Enza Zaden)

Endeavour (Rijk Zwaan)

Tourance (De Ruiter/Monsanto)

Caprica (Rijk Zwaan)

Sevance (De Ruiter/Monsanto)

Brioso (Rijk Zwaan)

Timotion (De Ruiter/Monsanto)

Campari (Enza Zaden)Piccolo (Gautier)

Juanita (De Ruiter/Monsanto)Belido (Syngenta)

Sweetelle (Syngenta)

Altadena (Syngenta)

Rebelski (De Ruiter/Monsanto)Rebelski (De Ruiter/Monsanto)

DR9544TH (De Ruiter/Monsanto)

Ducovery (De Ruiter/Monsanto)

Altadena (Syngenta)

Arvento (Rijk Zwaan)

E1124 (Enza Zaden)

Axy (Axia)

Sunstream (Enza Zaden)

Dunne (Syngenta)

Strabena (De Ruiter/Monsanto)

TOMAAT

Meeldauw?

Meltatox & Collisvoor een gezond resultaat!

BASF Nederland B.V., Divisie Agro, Telefoon (026) 371 72 71, www.agro.basf.nlGebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

www.axiaseeds.com

KwaliteitProductieHoudbaarheidKleurSmaak

✓✓

✓✓

✓

XandorXandor, hét nieuwe alternatief in grof tros!

In het segment grof tros gaat Xandor vol vertrouwen de strijd aan. Het ras heeft een betere kwaliteit en is gewastechnisch een eenvoudiger product. Ook qua houdbaarheid, kleur en smaak doet Xandor het uitermate goed. Na een groot aantal succesvolle proeven, belicht en onbelicht, is Xandor nu commercieel verkrijgbaar.

http://www.agro.basf.nl/

http://www.axiaseeds.com/

KAS Rassenkeuze | 7

Baltica (Deliflor)

Bacardi (Dümmen Orange)

Euro (Dekker)

Anastasia (Deliflor)

Anastasia Dark Green (Deliflor)

Anastasia Sunny (Deliflor)

Country (Dümmen Orange)

AAA Bouncer (Dekker)

AAA Aviso (Dekker)

Candela (Florist)Rich (Florist)

Don Leo (Florist)

Blinddate (Florist)

Pre Intenzz (Florist)

Suri (Schreurs) Kimsey (Schreurs) Bison (Schreurs)

GEPLOZEN CHRYSANT TROSCHRYSANT SANTINI CHRYSANT

RODE ROZENWITTE ROZENOVERIGE KLEUREN

GERBERA GROOTBLOEMIG GERBERA MINI’S

CHRYSANT

GERBERA

ROOS

Red Naomi! (Schreurs)

Avalanche+ (Dümmen Orange)

Aqua! (Schreurs)

Red Eagle (Kordes)

White Naomi! (Schreurs)

Heaven! (Schreurs)

Grand Prix (Dümmen Orange) / Lucky Red (Kordes)

Dolomiti (Dümmen Orange)

Belle Rose (Kordes)

RASSENAANBOD BLOEMEN NAAR AREAALGROOTTE IN NL

8 | KAS Rassenkeuze

Tekst Wendy Venhorst

Veredelen voor veel telers al lang geen hobby meer

Hoewel verschillende gerberatelers zich naast het telen van bloemen ook op de veredeling van nieuwe soorten richten,

blijkt dit geen nieuwe trend te zijn. Het aantal telers dat ook veredelt neemt de laatste jaren juist af. Vooral omdat de

veredeling veel tijd en geld kost. Daar staat tegenover dat degenen die zich er wel op richten, het vaak professioneel

aanpakken. Dit alles met één doel: je onderscheiden in de markt.

Holstein Flowers in De Lier teelt al sinds

1974 gerbera’s. Op 11 hectare worden

zowel groot bloemige gerbera’s (1,5

hectare) als mini gerbera’s (9,5 hectare)

geteeld. Sinds 1978 richt het bedrijf

zich ook op de veredeling. “Eerst heel

amateuristisch, maar inmiddels zijn we

redelijk professioneel bezig”, vertelt

Willem van Holstein, die samen met zijn

drie broers en twee neven aan het roer

staat van het familiebedrijf. Zo telt de

veredelings afdeling 2.500m2 en heeft

het bedrijf een eigen laboratorium en

houdbaarheids ruimte. Hierdoor blijven

de lijnen kort, kan het bedrijf makkelijk

inspelen op vragen vanuit de markt

en worden kosten bespaard. Doel

van de veredeling is het ontwikkelen

van unieke rassen. “We willen een

sortiment dat een ander niet heeft.

Als je allemaal dezelfde soorten

teelt, wordt het een prijs kwestie. Dat

gebeurt toch al te veel.”

Het bedrijf ontwikkelde onder andere

bolvormige mini’s en bracht ook

verschillende spriet vormige gerbera’s

op de markt. “We hebben best een

bijzonder sortiment specialties, maar

we zijn niet meer de enige. Iedereen

kijkt bij elkaar de kunst af.” Inmiddels

heeft Holstein Flowers zo’n 80 rassen,

waarbij 80 procent van eigen selectie

en veredeling komt. Ieder jaar zet het

bedrijf veel nieuwe soorten in; het

afgelopen jaar bleven er daar zo’n

twintig van over. Een deel daarvan

houdt Holstein zelf; het andere

deel wordt verhandeld. Hiervoor

ontvangt het bedrijf royalty’s. “We

proberen daarvan de veredeling

te betalen, maar dat lukt bij lange

na niet.” Holstein weet dat er niet

zoveel telers zijn die ook veredelen.

“De veredeling kost zoveel tijd en

kennis, dat doe je er niet even bij. Wij

hebben de hele keten in eigen hand

en zijn echt wel vergelijkbaar met de

‘echte’ veredelingsbedrijven. Er gaan

serieuze bedragen in om.” De teler

voegt daaraan toe dat ze op een heel

praktische manier veredelen. “Door

onze (markt) kennis en ervaring doen

we leuk mee. De kunst is dat je de

plant kunt lezen en de veredeling met

een praktisch oog kunt bekijken. Dat

zorgt ervoor dat wij goede resultaten

boeken.”

Professioneler

Ook LG Flowers, met vestigingen in

Pijnacker en Delfgauw, is al heel wat

jaartjes bezig met de veredeling van

gerbera’s. Het bedrijf teelt op 10

hectare zo’n 50 soorten mini gerbera’s

en richt zich sinds 1985 ook op de

veredeling. “In eerste instantie deden

we het erbij, maar vanaf 2000 werd

het steeds professioneler en groot

schaliger”, vertelt Ria Lansbergen.

Met de veredeling wil het bedrijf zich

vooral onderscheiden van collega

kwekers. “Voor 200 hectare gerbera

is eigenlijk geen ruimte in Nederland.

Wil je een goede prijs, moet je een

breed assortiment hebben. Daarnaast

bespaar je kosten omdat je geen

royalty’s hoeft af te dragen. Bovendien

heb je alles in eigen hand en weet

je wat je rassen doen wat betreft

productie en ziekte gevoeligheid.”

Om te ontdekken wat de consument

wil, zoekt LG Flowers de consument

regelmatig op. Zo heeft het bedrijf

op de Libelle Zomerweek gestaan

en mee gedaan aan Kom in de Kas.

“De inzichten die we daar krijgen,

helpen ons om keuzes te maken in

de veredeling. Zo hebben we vorig

jaar veel meer bijzondere soorten

gemaakt dan andere jaren. Waar we

de veredeling er eerst bij deden, willen

T +31 174 51 86 95 | E [email protected] | www.hollandcontracting.nl- Hoofdsponsor sinds 2010 -

+31 174 51 86 95

http://www.hollandcontracting.nl/


KAS Rassenkeuze | 9

we ons nu echt onder scheiden door

bijzondere rassen. En dat lukt aardig.

Er komen dit jaar veel leuke soorten op

de markt. Ik word er heel vrolijk van;

het zijn toch wel kindjes van je!”

Zelf uitvinden

Joris van der Wilt van Van der Wilt

Gerbera’s in Mijdrecht ging als kleine

jongen al met z’n vader mee om een

nieuw assortiment uit te zoeken bij de

veredelaars. Hij raakte geïnspireerd

en wilde het zelf ook proberen. Toen

hij een jaar of zestien was, begon hij

met het kruisen van soorten. “Dat

bleek wel iets gecompliceerder dan ik

dacht. Het was echt een kwestie van

zelf uitvinden. Daar zijn jaren overheen

gegaan.” Van der Wilt herinnert zich

nog zijn eerste commerciële ras. “Dat

was Rocky, vernoemd naar onze hond.

Ik dacht dat het een gouden ras was,

maar dat viel tegen. Je eigen kinderen

zijn altijd het mooist; daar moet je

wel voor waken”, zegt hij lachend. Vijf

jaar geleden maakte Van der Wilt de

keuze om de veredeling serieus op te

pakken en een eigen assortiment te

creëren. “Je kunt niet altijd hobbymatig

bezig blijven.” Evenals zijn collega’s

wil hij zich daarmee onderscheiden.

“Voordeel is dat je de prijzen dan ook

zelf in de hand hebt.”

Op dit moment heeft het bedrijf vijf

eigen rassen. De teler heeft inmiddels

ervaren dat ze een nieuw ras het

best exclusief voor zichzelf kunnen

houden. “Dat levert meer op dan je

met royalty’s vangt. Bovendien creëer

je exclusiviteit. De handel moet naar

jou toekomen. Als je dan een aantal

interessante rassen hebt, nemen ze ook

de standaardrassen mee.”

Terugkijkend valt de veredeling volgens

Van der Wilt toch wel wat tegen. “Het

is een lang traject; je bent al snel drie

tot vier jaar verder. Je moet er echt wel

in geloven. Tegelijkertijd is het ook erg

leuk en als iedereen het doet, kun je je

ook niet meer onderscheiden.”

Van der Wilt vertelt dat hij onlangs

bij een benzinestation in Frankrijk

boeketten met zijn eigen ras Rambo

zag staan. “Dan voel je toch wel

een bepaalde trots. En dat is nu

net de sport. Als je tussen de grote

jongens een soort vindt die andere

kwekers interessant vinden, voel je

je onwijs vereerd. Iedere keer als ik

bij een veredelaar ben, krijg ik een

nieuwe boost. Omdat ik dan rassen

zie waarvan ik denk: dat moet beter

kunnen. Dat bedoel ik niet arrogant,

maar het is een extra motivatie om

door te zetten!”

Voordeel

Florist Holland is al veertig jaar een

belangrijke speler op het gebied van

de vermeerdering en veredeling van

de gerbera voor zowel de snijbloemen

als potplantenteelt. In de 5.000 m2

tellende showkas, die jaarlijks zo’n

2.000 bezoekers telt, kunnen telers hun

keuze maken.

Melchior Moen, algemeen directeur

van Florist, geeft aan dat het bedrijf

met alle genoemde gerberatelers

samenwerkt en voor hen de rassen

naar het buitenland verhandelt. “Dat

is voor beide een voordeel. Zij kunnen

gebruikmaken van ons wereldwijde

netwerk, terwijl wij een breder

assortiment kunnen aanbieden.”

Florist veredelt om nieuwe kleuren en

vormen te krijgen, maar bijvoorbeeld

ook om soorten ziekteresistent te

maken of een hogere productie te

realiseren. Gemiddeld brengt het

bedrijf per jaar 25 tot 30 nieuwe

variëteiten op de markt, zowel

grootbloemige gerbera’s als mini’s.

De afzet gaat naar meer dan

honderd landen, wat betekent dat

het bedrijf rekening moet houden

met klimaatverschillen. “Onze rassen

worden in zeven klimaatzones getest.”

En dat is volgens Moen ook het

verschil met telers die veredelen. “Zij

blijven voor hun afzet dichter bij huis,

terwijl wij meer kijken naar genetica

voor de wereldmarkt.” Daarnaast is

de teler die veredelt volgens hem

meer geïnteresseerd in iets unieks en

exclusiefs. “Zij zijn meer op zoek naar

echte noviteiten zoals een spider of

een bloem met twee kleuren. Wij kijken

meer naar het grotere geheel en zijn

bijvoorbeeld op zoek naar een goede

witte of rode bloem.”

Dat telers zich ook op de veredeling

richten, komt volgens Moen omdat

ze minder afhankelijk willen zijn van

de klok. Hierdoor kunnen ze betere

prijzen realiseren. “Dat gaat makkelijker

met exclusieve soorten die in minder

grote aantallen beschikbaar zijn.” Maar

ook de directeur merkt dat het aantal

telers dat veredelt de laatste tien jaar

is afgenomen. “Wel zijn degenen

die het doen steeds professioneler

geworden. Ze zijn bijna niet meer

van echte veredelingsbedrijven te

onderscheiden. Het hobbyisme is er

wel vanaf!”

+31(0)318 525 888 | www.empas.nl | [email protected] ons!

Nederlands vakmanschap voor iedere tuinder

Horticultural Spraying Solutions

http://www.empas.nl/


+31(0)318 525 888

10 | KAS Rassenkeuze

“Merlice is marktleider in dit segment.”

Het segment snacktomaat groeit het

laatste jaar opvallend. Ben Zwinkels,

crop coördinator Rijk Zwaan, vertaalt

de ontwikkeling in de tomaten teelt

in de trend dat tomatenbedrijven

steeds vaker kiezen óf voor kilo’s

(kostprijs) óf voor smaak. “Kostprijs

gedreven segmenten, zoals trostomaat

grof, zijn ingegeven door de slechte

prijzen van de afgelopen jaren”,

weet hij. “In Nederland zien telers

zich genoodzaakt om die kant op te

gaan om de concurrentie druk vanuit

het buiten land te kunnen weerstaan.

Daarnaast kiezen andere telers juist

voor smaak en snack tomaat. Deze

trend, kostprijs gedreven versus

smaak gedreven, doet zich eigenlijk

in alle segmenten voor, ook in de

losse tomaat.” Omdat de uitbetaal

prijzen van tomaten in het buiten land

veelal gemiddeld hoger liggen dan

die in Nederland, ziet Zwinkels wel

dat tomaten telers in de rest van de

EU en buiten de EU iets minder kiezen

voor kost prijs gedreven rassen. “Waar

de afzetmarkt er in het buiten land

hetzelfde uitziet als in Nederland,

bijvoorbeeld in Polen, zien we

dezelfde prioriteiten in rassen keuze

als in Nederland. In de UK telen de

meeste tomaten bedrijven meerdere

Exponentiële groei voor snacksegment

segmenten omdat zij veelal vaste

afspraken met de retail afsluiten.”

De opkomst van het snacksegment

gaat vreselijk rap, zo ziet ook

Zwinkels: “Het tweede grootste ras

dat in de Benelux wordt geteeld,

is een snacktomaat.” Endhoven

geeft aan dat vooral dit jaar het

segment snacktomaat exponentieel

is gegroeid. Hij geeft aan dat er in

2016 zo’n 110 hectare van stond in

de Benelux. “Dit jaar is dat gegroeid

naar zo’n 170 hectare.” Dit komt

doordat deze tomaatjes in landen

in Westen ook OostEuropa steeds

populairder worden. Rijk Zwaan ziet

bij snacktomaten wel een verandering

optreden. Zwinkels: “Dit segment

was altijd erg smaak gedreven, maar

nu zie je dat ook hier productie

belangrijker wordt. Immers bij zo veel

productie gaat de middenprijs omlaag

en dan worden productieve rassen

belangrijker.” Het ras Sweetelle is in de

snacktomaat veruit het belangrijkste

ras. Endhoven schat dat dit ras 80

procent van de markt heeft.

Troscherrypruimtomaat

Het segment trostomaat fijn is vrij

klein in de Benelux, zo’n 30 hectare,

aldus Endhoven. Zwinkels verwacht

dat dit segment afneemt. “Maar zolang

supermarkten er naar blijven vragen

en zij er een redelijke prijs voor geven,

zal dit segment niet verdwijnen.”

Endhoven signaleert dat er ook groei

zit in het segment troscherrypruim

tomaat (ookwel cocktail pruim tomaat

genoemd). “Vier jaar geleden was dit in

de Benelux nog geen groot segment,

nu staat er ongeveer 130 hectare van.

Dit jaar liet het areaal hiervan ongeveer

10 procent groei zien ten opzichte van

2016.” Ook groeit volgens hem het

segment tros cherrytomaat. Stabiel

zijn de segmenten cocktail tomaat en

tros tomaat grof, aldus Endhoven. In het

segment losse tomaat heeft volgens

hem het belangrijkste ras Arvento in

een jaar tijd veel areaal verloren aan

E1124 en Axy en Merlice los. “Vorig jaar

was Arvento de leider in dit segment en

nu is deze positie overgenomen door

E1124”, weet Endhoven.

Belicht

Doordat de tomatenbedrijven steeds

groter worden en zij daarop ook

bepaalde investeringen doen, zoals

bepaalde sorteer en verpakkings

machines, zullen telers niet snel voor

een ander segment kiezen. De keuze

voor een bepaald ras is afhankelijk van

vele factoren. Zo is het hebben van

belichting een belangrijk item om een

bepaald ras te kiezen. En steeds meer

telers kiezen voor belichting. Enhoven

daarover: “De belichte teelt groeit elk

jaar met ongeveer 10 procent, dit jaar

steeg het met 20 procent.” Ongeveer

eenderde van het areaal tomaat in de

Benelux wordt momenteelt belicht.

De vraag vanuit de handel is natuurlijk

ook een belangrijk aspect voor een

teler(svereniging) voor de keuze van

een ras. Maar ook de mogelijkheden

die een teler heeft met zijn kas, zoals

kas opstanden (kort ras) tellen mee.

Zwinkels: “Ook de banken kunnen het

telen van bepaalde rassen adviseren.

In de periode dat het slecht ging in

de sector zag je dat soms. Nu de

laatste 1,5 jaar de prijzen beter zijn,

zie je dit minder.” Enhoven geeft

aan dat tomaten telers per segment

bepaalde raseigen schappen willen.

“In het segment tros grof zijn dat kilo’s

voor een zo laag mogelijke prijs (dus

weinig arbeids en energiekosten) en

resistenties. Bij de andere segmenten

spelen smaak, onderscheidend

vermogen ten opzichte van de rest

en presentatie van het product

(zoals uniforme trossen en goede

houdbaarheid van de groene delen) een

voorname rol.”

VEREDELAAR

Zo’n tien jaar geleden werd het segment trostomaat midden verreweg het meest geteeld in Nederland. Inmiddels is

trostomaat grof verreweg het grootst en dit beslaat ongeveer een kwart van het areaal tomaten dat wordt geteeld in de

Benelux, zegt Jack Endhoven, Account Manager West bij De Ruiter/Monsanto.

Tekst Ellis Langen

KAS Rassenkeuze | 11

NAAM JOHN DE JONGBEDRIJF MAATSCHAP DE JONG-FRANKE IN ’S GRAVENZANDETEELT GROVE TROSTOMAATRAS MERLICE (DE RUITER/MONSANTO)

Op basis van welke factoren bepaalt

u de keuze voor een ras?

“Kwaliteit en kilo’s zijn de belangrijkste

factoren en dan met name ook de

combinatie van die twee. Voor kwaliteit

geldt dat de tomaten het hele jaar

door van goede kwaliteit moeten zijn

en dan bedoel ik klasse I. Als er een ras

op de markt komt met een hele goede

kwaliteit, maar dit ras geeft 5 kilo

minder, dan ga ik het toch niet zetten.

Aantal kilo’s en kwaliteit moeten dus

op een bepaalde manier met elkaar

in evenwicht zijn. Merlice zit zeker in

de top van de producerende rassen.

Ik zou alleen over stappen als er een

ras is met een super kwaliteit en die

maar een heel klein beetje minder

productie geeft. Met Merlice haal ik

in principe het hele jaar door klasse I.

Je hebt altijd wel een weekje dat de

kwaliteit wat minder is, maar dat mag

geen paar maanden per jaar zijn. Dat is

niet acceptabel. Ik teel Merlice nu voor

het derde jaar en eigenlijk is het een

superras. Naast kwaliteit en productie

spelen ook andere factoren mee, zoals

gevoeligheid voor ziekten, gemiddeld

vrucht gewicht en lage arbeids kosten.

Verder moet een ras het zowel belicht

als onbelicht goed doen. Merlice doet

dat.”

In hoeverre bent/voelt u zich

verbonden met een bepaalde

veredelaar?

“Ik heb een demokas voor De Ruiter/

Monsanto waar ik verschillende rassen

voor hen in test. Maar dat doe ik dit

jaar voor het laatst. Maar gebonden

aan een veredelaar ben ik zeker niet.

Als er een beter ras komt, zal ik dat

nieuwe ras ook al is het van een andere

veredelaar, zetten. Ik kies dus niet voor

een veredelaar, maar voor het beste

ras. Ik teel al 20 jaar en heb al een paar

veredelaars gehad.”

Welke service/ondersteuning

verwacht u van een veredelaar?

“Zelf heb je vooral te maken met de

accountmanager van een veredelaar.

Deze accountmanager moet luisteren

naar wat telers zeggen over een

bepaald ras en dit doorspelen naar de

veredelaars binnen zijn bedrijf. Zo moet

hij bijvoorbeeld wensen vanuit de telers

doorspelen. Bijvoorbeeld de vraag of

veredelaars bepaalde eigenschappen

kunnen inkruisen. Die vragen kunnen

per seizoen of jaar verschillen. Het ene

jaar heb je namelijk ergens last van en

het andere jaar helemaal niet en speelt

er weer iets anders op. De natuur is

toch elk jaar anders. Ik heb ook best

veel contact met de accountmanager,

zowel telefonisch als bedrijfsbezoeken.

Gemiddeld denk ik een keer in de

maand. Het contact is vooral belangrijk

als er wat speelt, er problemen zijn, dan

wil je zaken kunnen overleggen.”

Laat u zich (extern) adviseren over de

rassenkeuze, zo ja door wie?

“Ja, onder andere door de account

manager van de veredelaar. Ook

collegatelers zijn een belangrijke

informatie bron voor mij. Ik ga ook elk

jaar een paar keer per jaar de open

dagen van de zaad huizen af. Daar

lichten ze zaken over hun rassen toe

en je krijgt een goed beeld van de

groei van de rassen. Het is eigenlijk

elk jaar weer alles goed op een rijtje

zetten en dan goed over wegen welk

ras ik ga kiezen. Als ik denk aan een

nieuw ras, test ik dat eerst ook altijd in

een kap of kleiner in een pad. Dan zie

en ervaar ik zelf hoe dit ras het doet.

Het ene jaar test ik een ander ras, het

andere jaar niet. Dit jaar heb ik geen

test staan. Ook collegatelers testen

rassen. Met hen kun je je bevindingen

bespreken. Die openheid met collega

telers hierover vind ik heel waardevol. Ik

ga niet van het ene jaar zo over op een

ander ras, zo ben ik niet.”

Gaan de ontwikkeling van nieuwe

rassen in uw gewas/segment volgens

u hard genoeg?

“Ja, wat is hard genoeg. Je wilt gewoon

altijd meer en een betere kwaliteit.

Maar als een veredelaar er niet meer

uit kan halen, dan houdt het op. Het

is tot nu toe moeilijk gebleken om

het ras Merlice te overtreffen. Er zijn

momenteel wel een paar rassen die er

qua kwaliteit en productie tegenaan

leunen. Maar je weet nooit wat de

veredeling gaat doen. Misschien zijn

er over twee jaar weer een paar veel

betere rassen te verkrijgen.”

TELER


Koop zegt dat er in Nederland 3 tot 5

hectare specialties staat, wereldwijd

zo’n 25 hectare. De afgelopen jaar is er

telkens iets afgesnoept van het areaal

groot bloemige gerbera’s, vertelt Martin

van der Mei, teeltvoorlichter bij Flori

Consult Group. Die krimp is nu wel

gestopt en de ongeveer 51 hectare

groot bloemigen vormen nu een stabiele

bodem. Hij schat in dat er zo’n 140

hectare germini’s staat. De bedrijven

telen vaak óf alleen mini’s óf alleen

groot bloemigen. “Die specialisatie is

een bewuste keuze omdat kwekers een

bepaald markt segment bedienen, maar

is bijvoorbeeld ook nodig om als bedrijf

kosten efficiënt te kunnen produceren.”

Zo’n 10 procent van de bedrijven teelt

zowel mini’s als grootbloemigen.

Divers assortiment

Hoeveel rassen er op een bedrijf staan,

is heel verschillend. Je hebt bedrijven,

bijvoorbeeld de kwekers van Colours

of Nature, die slechts een paar rassen

telen op een paar hectare. Maar er is

ook een bedrijf dat relatief klein is en

wel 60 rassen kweekt. De mate van

variatie in rassen hangt samen met of

een kweker produceert voor de retail óf

voor de detail handel en bloemist. Van

der Mei: “Sommigen hebben de keuze

daarin nog niet in gemaakt, al zeg ik niet

‘Minder vatbare rassen op de markt’

dat dat noodzakelijk is.” Willem van

den Berg van veredelaar Schreurs ziet

de trend dat vooral kwekers die mini’s

kweken voor de detailhandel en de

bloemist, voor een steeds meer divers

assortiment kiezen. “Zij telen duidelijk

meer rassen in kleinere vakken. Bij de

kwekers van grootbloemigen zie je dit

ook een beetje gebeuren.” Robin van

der Meer, vertegenwoordiger bij Florist

Holland, geeft aan dat er de afgelopen

jaren een duidelijke verschuiving is

geweest van veilingverkoop naar

directe handel. “Kwekers willen zich

kunnen onderscheiden en exporteurs

hebben behoefte aan een onestop

shop. Dit resulteert in een breder

assortiment, waarbij er naast meer

kleuren in mini’s en grootbloemigen

ook meer specialties als pomponi en

spiders bijkomen.” Daarnaast ziet hij

een trend van de optimalisatie van

verlichting op kwekerijen. Dit zorgt

ervoor dat kwekers zelfs in de winter

periode zomer kwaliteit kunnen leveren.

“Het verhogen van de belichtings

capaciteit heeft een positieve invloed

op kwaliteit maar ook op de productie.

Er is sprake van productietoename bij

een gelijkblijvend areaal.”

Buffer met rassen

De gerberarassen worden voor

minimaal drie jaar gepoot. Van der Mei:

“Heel soms gebeurt het dat een kweker

een ras er na één jaar al uit haalt en

deze ruilt voor een nieuw ras. Maar dat

gebeurt alleen als de teelt tegenvalt

of de markt.” Volgens Koop poten de

kwekers als ze een ras weghalen die

meestal ook weer terug of tenminste

dezelfde kleur. Koop: “De kwekers

hebben een ‘buffer met rassen’ waar

zij hun standaardinkomen uit halen.”

Gemiddeld vervangt een gerberakweker

per jaar ongeveer een derde van zijn

gewas in de kas. Dit gebeurt in het

voorjaar. Switchen naar een ander ras

is niet heel risicovol omdat een kweker

vaak veel rassen heeft staan. Van der Mei

denkt dat er elk jaar zo tussen de 30 en

40 nieuwe rassen op de markt komen.

“Maar die pakken telkens hooguit 2

procent tot 3 procent van het totale

areaal.”

Volgens hem hebben gerberakwekers

een grote wens in de veredeling van

nieuwe rassen. “Ze zien graag dat er

rassen veredeld worden die resistent zijn

tegen meeldauw. De reden hiervan is dat

chemische bestrijding tegen meeldauw

veel impact heeft op de balans tussen

natuurlijke vijanden en plaaginsecten.”

Van den Berg van Schreurs geeft aan

dat minder vatbare rassen voor onder

andere meeldauw, maar ook voor

trips, zeker de aandacht krijgt in hun

veredelings programma. “We letten er

bij de selectie op in hoeverre rassen bij

een lage temperatuur goed te telen zijn.

Want als je minder hoeft te stoken, heb

je ook minder kans op ziekten en plagen.

Zo hopen we met minder vatbare rassen

op de markt te komen. Maar echt

meeldauw resistente rassen vinden, vergt

een langere adem. Misschien dat we

over 4 tot 6 jaar zo ver zijn.”

Zelf veredelen

Binnen de gerbera is ook de kleine

trend te zien dat kwekers zelf meer

gaan veredelen. Twee grotere gerbera

kwekerijen, LG Flowers en Holstein

Flowers, doen dat al jaren en ook Van

der Wilt is er al een paar jaar mee bezig.

“Daarnaast zijn er nog 3 of 4 kwekers die

nu toch wel uit de ‘hobbymatige hoek’

komen met hun eigen veredeling”, zo

weet Van der Mei. Ze doen dit om met

een eigen ras onder scheidend te kunnen

zijn. Hij ziet ook de ontwikkeling dat

veredelaars hun rassen steeds meer op

praktijk bedrijven uit testen eer ze een ras

op de markt zetten. “Het komt namelijk

nog wel eens voor dat de rassen het

goed doen bij de veredelaar, maar ze het

op grotere schaal bij een kweker laten

afweten.”

VEREDELAAR

“De grootste rassen zijn al jaren achtereen dezelfde”, zo vertelt Jim Koop, productmanager gerbera bij Dümmen Orange

over de top 3 in de germini’s en grootbloemigen. Veel kwekers kweken deze ook. Uit de jaarlijkse marktinventarisatie van

oktober 2016 van veredelaar Schreurs blijkt dat de leidende kleuren bij zowel de mini’s als de grootbloemigen roze, oranje,

rood, paars en geel zijn. Een gerberakweker heeft zo’n 80 procent staan met deze standaardkleuren, pastelkleuren zijn

een niche. Gerbera’s met een zwart hart worden het meest geteeld (76 procent), de rest van de gerbera’s heeft een groen

hart, zo toont de inventarisatie. Kwekers hebben vaak beide harttypen om klanten te voorzien.

Tekst Jacco Strating

NAAM RUUD BATISTBEDRIJF BATIST IN MAASDIJKTEELT GERMINIRAS ‘N SYNC (DÜMMEN ORANGE)

Welke factoren bepalen uw

rassenkeuze?

“Engeland is voor ons als telers

vereniging Colours of Nature de

belangrijkste markt. De smaak van

de Engelse consument speelt dus

een belangrijke rol bij de keuze van

de rassen. Daarnaast houden we er

rekening mee dat we leveren aan de

super markt. We zoeken dus rassen met

een hoge productie en een lage kost

prijs; zoń zevenhonderd stelen per vier

kante meter per jaar is het minimum.

Verder is uiteraard het vaas leven

belangrijk; de consument moet er nog

minimaal een week plezier van kunnen

hebben. Het moeten dus rassen zijn

die niet gevoelig zijn voor bijvoorbeeld

botrytis.”

Veranderen die factoren in de loop

der tijd?

“We reageren op veranderingen in

de markt. Engeland zoekt het wat

meer in de lichte kleuren dan de rest

van Europa en daar spelen we dus op

in. Daarom telen we vrij veel roze en

cerise. Momenteel zien we de vraag

wat meer verschuiven richting crème,

groenwit en abrikoos en daar houden

we rekening mee. Maar het is ook

weer niet zo dat we met elke mode gril

meegaan, we testen een interessant

soort altijd eerst anderhalf tot twee jaar

uit.”

Voelt u zich verbonden aan een

bepaalde veredelaar?

“In principe niet. Er zijn drie veredelaars

van germini in Nederland en we hebben

een goede band met alle drie. Wat

ik belangrijk vind, is de garantie op

de planten en die is inmiddels overal

hetzelfde. Daarna hangt het puur af van

de rassen die ze te bieden hebben. We

telen als Colours of Nature een dertigtal

verschillende variëteiten, verdeeld

over acht locaties met in totaal zoń

32 hectare glas. Elke teler heeft dus

een behoorlijke hoeveel heid staan van

elke variëteit en kan zich daar goed op

focussen, in plaats van nood gedwongen

tien verschillende rassen te telen.”

Wat is belangrijk in de relatie met een

veredelaar?

“Het is prettig als een veredelaar zich in

onze markt verdiept en begrijpt wat wij

zoeken. Met een nieuw en heel speciaal

ras dat weinig produceert, hoeven ze

bij ons niet aan te kloppen, dat is meer

iets voor een nichemarkt waar niet elke

cent telt. Maar stel dat ze een goed

productief ras hebben dat een echte

verbetering is van onze bestaande

rassen, dan gaan we er vanuit dat we

het horen. We telen van alle kleuren die

belangrijk zijn voor onze markt zowel

een ras met een groen hart als eentje

met een zwart hart. Op het moment

dat een veredelaar aanklopt met een

ras dat beter is dan het bestaande,

gaan we dat zeker onderzoeken.”

Welke ondersteuning verwacht u

van een veredelaar?

“Ik verwacht een goede teel

begeleiding. Zij kennen het ras van

binnen en van buiten en dat kan net

het verschil maken, vooral bij nieuwe

rassen. Ik verwacht ook dat ze eerlijk

zijn over nieuwe rassen. Of ze dat ook

zijn? Ja hoor, dat gevoel heb ik wel.

Maar het heeft ook niet zoveel zin om

de zaken mooier voor te stellen dan ze

zijn, want daar komen we vanzelf achter

in de testfase. Je moet elkaar niet voor

de gek houden, een verkeerde rassen

keuze is een dure investering.”

Speelt de relatie met de veredelaar

een rol bij de rassenkeuze?

“Dat speelt zeker mee. Je moet

vertrouwen kunnen hebben in een

veredelaar, weten wat je aan elkaar

hebt. Of het ook belangrijk is dat je

gezellig een biertje kunt drinken met

elkaar? Nee, eigenlijk niet. Dat is leuk,

maar zakelijk gezien bijzaak.”

Laat u zich adviseren over de

rassenkeuze?

“Afgezien van door de veredelaar,

niet echt. Onze klanten hebben ook

geen invloed op de rassenkeuze. De

markt bepaalt de kleur, maar wij als

telers het ras. Wel bespreken we met

onze klanten de verhouding tussen de

volumes van bepaalde kleuren, zodat

we wat hoeveelheden betreft in de

goede richting zitten. Daarin kan in de

loop der tijd wel eens het een en ander

veranderen.”

Gaat de ontwikkeling van nieuwe

rassen hard genoeg?

“Ik denk dat het redelijkerwijs niet

sneller kan, dus ja, het gaat mij snel

genoeg. Veredelaars moeten de tijd

krijgen om de rassen goed te testen.

Waar wij nog op wachten? Een mooie

blauwe of groene germini, haha,

maar dat zal moeilijk worden, want

die kleuren zitten er van nature niet

in. Maar even serieus: een simpel te

telen rode met een hoge productie,

dus zonder een al te lange gebruiks

aanwijzing voor wat betreft klimaat

en gewasbescherming, die zou zeer

welkom zijn. Net als een witte die ook

echt wit blijft en waar je niet elke kleine

afwijking op ziet.”

Waarom heeft u onlangs gekozen

voor het ras Ń Sync van Dümmen

Orange?

“Dit is een goede vervanger van

het ras dat we voorheen gebruikten

als roze met zwart hart. We hebben

hem nu voor het eerst in productie,

nadat we hem bijna twee jaar hebben

uitgetest. Veel eigenschappen zijn

gelijk aan die van het vorige ras, maar

Ń Sync heeft een hogere productie

en ook een iets betere kwaliteit en

houdbaarheid. Dat zijn bij ons precies

de eigenschappen waar het om

draait.”

TELERTekst Bernadette Hoefsloot

Komkommerteler Ad Verhoeven voelde zich tien jaar geleden voor een keuze staan:

schaalvergroting of specialisatie. Inspelend op de trend van gezond snacken, besloot hij

zijn bedrijf stap voor stap in te gaan richten voor de snackkomkommer. Niet alleen zijn

teeltplan, zijn hele denkwijze moest daardoor veranderen. Jaarrond topkwaliteit leveren

werd het doel. Met innovatie in teelt, marketing en technologie weet hij dit te bereiken.

Korte lijnen blijven hierbij essentieel. Door direct en open samen te werken met veredelaars

en afnemers, ziet hij voor de snackkomkommer een mooie toekomst.

Het is Ads ambitie om consumenten 52 weken per jaar dezelfde hoge kwaliteit

snackkomkommers te kunnen bieden. Rijk Zwaan, wereldwijde speler in groenteveredeling,

deelt die ambitie. Samen werken we aan een gezonde toekomst.

Lees meer hierover op rijkzwaan.com

Wij delen Ads keuze om de consument centraal te zetten

449514RZW_advertentie_NL_Ad_A3S.indd 1 22-05-17 14:59

http://rijkzwaan.com/


Verschuiving naar Santini

Het grootste deel van alle chrysanten

die in Nederland worden geteeld, valt

onder de segmenten pluis en tros. Maar

waar het aandeel pluis volgens Bas van

Mourik van Dekker Chrysanten daalt en

tros stabiel is, ziet hij juist structurele

groei voor Santini. “Vooral de laatste

drie jaar heeft er een verschuiving

plaatsgevonden van pluis naar tros

en van tros naar Santini. Dit vanwege

het feit dat de concurrentiepositie

van Santini ten opzichte van andere

snijbloemen in het boeket erg sterk

is.” De kleuren wit en geel zijn veruit

de meest verkochte kleuren en die

markt wordt met name door een

aantal bestaande rassen gedomineerd.

“Maar uiteraard zoeken we altijd

naar verbeteringen met een goede

houdbaarheid, transporteerbaarheid en

mooie stevige bloemen”, zegt Begovic

namens Deliflor, die aangeeft dat het bij

de ontwikkeling van een chrysantenras

vooral draait om goede teelttechnische

en kwalitatieve eigenschappen. “Die

zaken zijn altijd belangrijk voor een ras.

Daarnaast kijken wij ook altijd naar de

marktpotentie van een ras, halen we

marktinformatie binnen en we houden

nauw contact met de exportbedrijven

en groothandels en bloemisten in de

diverse afzetlanden. Ook bij de keuze

die een teler maakt, zijn deze factoren

van groot belang.”

Jim Koop van Dümmen Orange

signaleert juist dat de bestaande

rassen over het algemeen een lange

levensduur hebben van soms wel

meer dan tien jaar. “Kwekers switchen

in mijn optiek niet heel makkelijk of

kiezen veelal voor de bekende rassen.

Dit komt onder andere doordat de

verschillen klein zijn en de naam van

een ras vaak belangrijk is in de markt.

Dat betekent niet dat er helemaal geen

nieuwe rassen worden opgenomen,

maar vaak duurt het al snel twee jaar

tot een ras zijn naam heeft kunnen

vestigen.” Zaken die volgens Koop het

verschil kunnen maken, zijn uniformiteit,

snelle reactietijd, goed gewicht, lange

houdbaarheid, eventueel verfbaarheid

en de geschiktheid voor transport.

“De meeste veredelaars richten zich

daarnaast vooral op resistenties en

rassen met minimale behoefte aan

bestrijding, ook omdat de markt dit

steeds meer eist. Ik verwacht dat de

belangrijkste vernieuwing de komende

jaren hierin zal zitten.”

Hoewel ook kostprijs een belangrijk

issue is en blijft, noemt Van Mourik

nadrukkelijk de houdbaarheid als

voorname voorwaarde voor een goed

ras. “Net als uniformiteit en teeltduur

voor een teler van grote waarde zijn.

Bovendien is er ruimte voor verbreding

in bloemtypen.” Vernieuwing wordt

volgens hem structureel gezocht

binnen Dekker Chrysanten. “De lat

licht erg hoog. Wij hanteren strenge

eisen voor teelttechnische aspecten en

ketengeschiktheid van de producten. In

pluizers zien we vernieuwing door

middel van verbreding in type en

kleuren. Tevens zijn daar verbeteringen

mogelijk op gebied van teelt. Hogere

uniformiteit en sterke houdbaarheid

zorgen eveneens voor verbreding.

In Tros zoekt Dekker Chrysanten

voornamelijk naar verbeteringen ten

opzicht van huidige rassen. “Maar

binnen het Santini is echt ruimte

voor vernieuwing. In 2016 zagen

we het aanbod van Santini Pompon

verdubbelen. En Madiba wordt zelfs

niet als vernieuwende chrysant gezien,

maar als een apart product.”

Rendement voor de teler

Als het gaat om een trouwe relatie

van telers richting een veredelaar, wil

Lejla Begovic niet namens de telers

spreken. “De wijze waarop een kweker

met een veredelaar is verbonden, zal

namelijk per geval verschillen. Maar

het uitgiftebeleid van Deliflor is erop

gericht om aantallen in de markt te

zetten waarmee zo goed mogelijk aan

de vraag kan worden voldaan. We

willen graag rassen in de markt hebben

die voor alle partijen in de keten

rendement kunnen opleveren.”

Van Mourik is het daarmee eens.

Ook Dekker Chrysanten wil haar

klanten optimaal laten renderen.

Het bedrijf tracht het uitgiftebeleid

daarop aan te passen. “We doen dat

door de prestaties van onze rassen

in de keten structureel te evalueren,

zodat we waar nodig aanpassingen

kunnen doen.” Van Mourik is van

mening dat een goede onderlinge

relatie tussen teler en veredelaar wel

belangrijk is. “Meerwaarde creëren

voor je klant kan door middel van de

juiste ondersteuning op gebied van

teelt en promotie van rassen in de

keten. Daarnaast is het waarborgen

van stekkwaliteit een kritische prestatie

indicator. Vaak hebben kwekers een

bepaalde ervaring of historie van

telen met een bepaald bloemtype of

segment. Echter, uiteindelijk bepaalt

het rendement van de rassen toch

grotendeels de keuze.”

In het buitenland is dat een ander

verhaal, merkt Jim Koop op. “Daar

waar in Nederland alles in een volledig

gecontroleerd klimaat wordt geteeld,

is dit niet het geval in de andere

grote markten als Colombia en Azië.

Hier heeft men vaak geen moderne

kas nodig om goed te kunnen telen,

waardoor er behoefte is aan rassen

met ander soort eigenschappen. Denk

aan hitte/koudebestendigheid en

roestresistentie. Ook is uniformiteit

in het buitenland minder belangrijk,

waardoor de keuze vaak op andere

rassen valt. Maar als Dümmen Orange

hanteren wij een relatief streng

uitgiftebeleid, gebaseerd op onze

inschattingen van de mogelijkheden

van bepaalde segmenten binnen de

markt. En aan dat beleid houden wij

gedisciplineerd vast.”

‘Structurele groei voor Santini’Niets zo veranderlijk als het rassenlandschap in de chrysantenteelt. Volgens Lejla Begovic van Deliflor Chrysanten is

de chrysant één van de meest veelzijdige bloemen in de markt. “Naast vele kleuren, zijn er ook diverse bloemvormen

beschikbaar. Deliflor introduceert zo’n vijftien tot twintig nieuwe rassen per jaar die zich onderscheiden op het

gebied van teelt, kwaliteit en uiterlijke kenmerken. Zo hebben wij bijvoorbeeld enkele rassen in de markt die unieke

kleurcombinaties bevatten. Unieke rassen zorgen voor een verbreding van het assortiment.”


VEREDELAAR


Automatisering

Het areaal hogedraadteelt groeit

nog steeds ten koste van het areaal

traditionele teelt. Volgens Paul van

Dijck, cropsalesmanager Enza Zaden,

is het areaal hogedraad teelt dit jaar

20 procent gegroeid ten opzichte van

2016. “Nu is ongeveer een derde van het

totale areaal komkommer in Nederland

hogedraadteelt.” Volgens hem is het

areaal hoge draad teelt dit jaar met 40

tot 45 hectare toegenomen en daarmee

komt het uit op 180 hectare. De crop

coördinator van Rijk Zwaan, schat dat

in de verre toekomst er alleen maar

komkommer teelten aan de hogedraad

zullen zijn. “Maar het zal niet zo zijn dat

binnen drie jaar de meerderheid van de

komkommer telers een hogedraadteelt

heeft.” De snelheid waarmee deze

trend naar hogedraadteelt doorzet, is

afhankelijk van in hoeverre komkommer

telers verdienen en ze dus kunnen

investeren. Verder zijn factoren als

verbetering van rassen voor de

hogedraad teelt, de mate waarin

automatisering in de arbeid doorzet en

het overwinnen van de problemen met

pythium en komkommerbontvirus, ook

bepalend.

Bij rassenkeuze letten de telers naast

productie, volgens de zaadfirma’s

‘Meer diversificatie in komkommertypes’

steeds meer op de kwaliteit van de

vruchten. Van Koppen: “Vanwege het

inkrimpende gewas beschermings

middelen pakket wordt ook steeds meer

op ziekte gevoeligheid gelet en wordt

een sterk wortel gestel belangrijker.”

Wat betreft rassen, is Lausanna van

Rijk Zwaan dit jaar in populariteit

gegroeid. Van Koppen: “Dit ras is voor

in de zomer en voor in de herfst. Het

ras heeft het ook goed gedaan in de

tweede planting van de hogedraad

teelt”, zo weet hij. Het ras is sterk tegen

komkommer bont virus en heeft een

sterk wortel gestel. Dat zijn belangrijke

zeker heden voor telers. “Het ras is

een blijver”, stelt hij. Wel geeft hij ook

min punten aan van dit ras. “Zo is het

ras bijvoorbeeld in vergelijking met

de rassen van Bayer Nunhems Zaden

niet zo compact.” Van Dijck erkent

Lausanna als ‘runnerup’. Hij geeft

tevens aan dat Kurios wat betreft areaal

haar maximum wel heeft bereikt, maar

het ras is nog steeds medekoploper

in de zomer rassen. “We werken hard

aan een opvolger voor Kurios. Dat is

ons nummer E23L.2300.” Het unieke

van dit nummer is de combinatie van

meel dauw resistentie, minder gevoelig

voor Mycosphaerella en de groei

wijze; een snel planttype en een open

gewas. Van Dijck: “Voorheen ging

meeldauwresistentie ten koste van

productie en ook waren deze rassen

vaak gevoeliger voor Mycosphaerella.

Bij E23L.2300 is dit niet zo. Hij heeft

ook een groeiwijze als die van een

meeldauw vatbare plant en dat zijn we

niet gewend van meeldauw resistente

rassen.” Telers zijn het nummer nu aan

het testen. Deze zomer staat er 15

hectare van in Nederland, aldus Van

Dijck. “Als het deze zomer in de smaak

valt, kan het in de herfstteelt zo maar

eens groeien naar 50 hectare”, is zijn

voorspelling.

Snackkomkommers

Er is een lichte uitbreiding van het

areaal komkommers dat wordt belicht.

Van Koppen schat dit jaar het areaal

belichte komkommers op maximaal 30

hectare, Van Dijck heeft het over 40. De

belichting gebeurt met bovenbelichting

met hogedruk natrium lampen. Boven

en tussen belichting met leds worden

momenteel ontwikkeld en getest en het

zal nog moeten blijken in hoeverre leds

doorzet. Van Koppen: “Eén teler teelt

geheel met alleen tussenleds en één

teler van snack komkommer gaat binnen

kort op een deel van zijn bedrijf jaarrond

telen omdat het bedrijf investeert in

twee hectare bovenleds.” Het areaal

snack komkommer is overigens volgens

beiden zaadfirma’s al jarenlang vrij

stabiel en groeit lichtjes. Het hoofdras

is Quarto van Rijk Zwaan. Van Koppen

schat in dat er maximaal 13 hectare

van deze snackkomkommer van 40

45 gram staat. Van minikomkommer

(Picowell), die iets groter is dan de

snackkomkommer, namelijk 120 gram,

staat ongeveer 10 hectare in Nederland.

Rijk Zwaan ziet dat deze maat vooral

populair is bij mensen uit het midden

oosten. Zowel Rijk Zwaan als Enza

proberen diversificatie aan te brengen

in komkommertypes. Van Koppen: “We

voelen ons als marktleider geroepen

om vernieuwingen te zoeken en ermee

op de markt te komen.” Enza geeft aan

behoorlijk wat Katrina (minikomkommer)

aan Turkse telers in Nederland te

verkopen, aldus Van Dijck.

VEREDELAAR

Het areaal komkommer is de laatste twee jaar stabiel, maar kabbelde de vier jaar daarvoor elk jaar wat af. In 2013 was

er nog 630 hectare komkommers in Nederland, nu ligt dat op zo’n 570 hectare. Gunstig is dat de komkommerteelt

in landen rondom Nederland niet groeit, aldus Marcel van Koppen, Crop coördinator komkommer bij Rijk Zwaan. In

Duitsland bijvoorbeeld krimpt het areaal nog steeds. Hij ziet dat Duitse komkommertelers vanwege de slechte prijzen

nogal eens overstappen naar tomaten. “Hierdoor groeit de markt van komkommers vanuit Nederland naar Duitsland.”

Tekst Ellis Langen


NAAM REMI VAN GEESTBEDRIJF GREEN-Y-LAND IN TINTETEELT KOMKOMMERRAS E23L.2300 (ENZA ZADEN)

Welke factoren bepalen uw

rassenkeuze?

“Het belangrijkst zijn houdbaarheid

en kwaliteit, voor ons in elk geval.

Productie telt uiteraard mee, maar

een grote oogst is niet zo interessant

als een flink deel van de komkommers

de eind streep niet haalt. Belangrijker

dan productie zijn ook weerbaar

heid tegen ziektes en aan tastingen.

Vooral mycosphearella, meel

dauw en pythium kunnen grote

problemen opleveren, die wil je liever

voorkomen. Verder willen we graag

een open gewas, vooral omdat het

gemakkelijker werkt en het daardoor

arbeid bespaart.”

Veranderen die factoren in de loop

der tijd?

“Dat kan. We hechten tegenwoordig

meer waarde aan de weerbaarheid van

de planten tegen aantastingen dan

vroeger, omdat we over steeds minder

gewas beschermings middelen kunnen

beschikken. Dat beïnvloedt dus de

rassen keuze. Verder veranderen de

keuze factoren eigenlijk niet. De vraag

van de consument? Die speelt in die

zin geen rol dat ze de verschillende

rassen niet van elkaar kunnen onder

scheiden. De keuze wordt al in een

eerder stadium gemaakt, in de

handel. Maar natuurlijk is de smaak

wel belangrijk. We zullen nooit een ras

telen waarvan de smaak niet goed is,

of die waterig is.”

Voelt u zich verbonden met een

bepaalde veredelaar?

“Nee, we kiezen puur op de

kwaliteiten van het ras. Er zijn in

Nederland drie of vier veredelaars

van komkommers. De vertegen

woordigers van de twee markt leiders

komen hier regelmatig even langs, de

andere nooit. Waarom, dat weet ik

ook niet. Niet dat dat voor ons nodig

is, je wilt ook weer niet dat ze de deur

platlopen bij je, we hebben al genoeg

aanloop.”

Wat is belangrijk in de relatie met

een veredelaar?

“Uiteraard de kwaliteit van de rassen,

maar ook de teelbegeleiding. De

teelt begeleiders kennen het ras door

en door en kunnen adviseren over de

aanpak en de teelt.”

Welke ondersteuning verwacht u van

een veredelaar?

“Naast een eerlijke voorlichting over

de rassen, toch vooral een goede

teeltvoorlichting. Zeker bij een nieuw

ras heb je die hard nodig. De teelt

begeleider kent het ras in het begin

beter dan jij.”



“Nee, dat speelt geen rol. Het zou ook

niet goed zijn als dat wel zo was, het

draait uiteindelijk om het ras.”

Laat u zich adviseren over de

rassenkeuze?

“We beslissen zelf, onze telers

vereniging Van Nature houdt zich hier

niet mee bezig. Natuurlijk luisteren we

naar adviezen van anderen, zoals voor

lichters en teelbegeleiders. Als een ras

ons aan staat, testen we het altijd in

onze eigen kas, daar heb je uiteindelijk

het meeste aan. Vooral als je het niet

te kleinschalig doet. We planten van

een kanshebber altijd minstens twee

honderd planten, zo kunnen wij hem

goed beoordelen. Dit is een enorm

belangrijke fase in het traject. Daar

blijkt of het werkelijk een verbetering

is ten opzichte van het bestaande

ras. Vooral omdat we hem onder

dezelfde omstandigheden telen als het

bestaande ras.”


rassen hard genoeg?

“Ja, de veredelaars zoeken

voortdurend naar verbetering en

regelmatig komt er ook een goede

vervanger uit van de huidige rassen.

Er is lang gezocht naar rassen die

minder gevoelig zijn voor meeldauw

en daar zijn inmiddels al goede

resultaten mee geboekt, zoals dus bij

het nummer E23L.2300, die we nu net

hebben geplant. Of ik nog tips heb

voor de veredelaars? Jazeker, graag

rassen met alle goede kwaliteiten en

daarbovenop géén baarden aan de

plant! Deze draaien zich om de takken

en het touw en zorgen ervoor dat het

indraaien langzamer gaat. Maar ik heb

begrepen dat eraan wordt gewerkt …

Verder is een goede resistentie tegen

virussen zeer welkom. Gelukkig heb ik

er nog nooit last van gehad, maar het

kan elke teler overkomen en dat is een

regelrechte ramp.”

Waarom heeft u onlangs gekozen

voor het nummer E23L.2300 van

Enza Zaden?

“De meeldauwresistentie is belangrijk

natuurlijk. De combinatie hiervan met

het open planttype maakt het nog

eens extra interessant, die was er nog

niet. Verder hebben we gekeken naar

de kwaliteit en de houdbaarheid. Die

blijken hetzelfde te zijn als bij Kurios,

die we de laatste jaren gebruikten voor

de zomerteelt. Maar de productie van

E23L.2300 ligt zo´n tien procent hoger,

deels door het feit dat hij iets sneller

in productie komt. Verder verschijnen

de ranken sneller en heeft hij naar mijn

idee minder snel last van pythium.

Tijdens mijn proef van vorig jaar zagen

we op enkele plaatsen pythium bij

het standaardras, maar bij E23L.2300

heb ik het niet gezien. Of we voor de

herfstteelt ook E23L.2300 kiezen? Dat

zou kunnen, die beslissing moeten

we nog nemen. Hij moet de hoge

verwachtingen deze zomer natuurlijk

nog wel waarmaken.”

TELERTekst Bernadette Hoefsloot

KOM OOK BIJ ZON!Als tomatentelers denken we samen met ZON na over de benadering van de retail.

Peter van Bree, Kwekerij van Bree-Rijks thuis bij

Kijk voor meer info op www.royalzon.com

NYENRODE. A REWARD FOR LIFE

De wereld vraagt om een duurzame oplossing van de foodsector.

Maar wat is het antwoord van uw bedrijf op de stijgende vraag

naar voedsel en de toenemende welvaart? Met het gegeven dat

de klant steeds meer invloed heeft op de voedselketen? Wij gelo-

ven dat door samen op te trekken we meer waarde creëren en een

duurzame beweging kunnen realiseren in de gehele keten. Van

productie tot retail en van financiering tot transport. Want met

elkaar zijn we beter in staat om kansen te herkennen en te creë-

ren en innovaties toe te passen die bijdragen aan een duurzame

sector.

Om u en uw organisatie te helpen naar een duurzame waardeke-

ten, start Nyenrode in september met het vernieuwde Modulair

Executive MBA in Food & Innovation. Deze Engelstalige track richt

zich op mensen en organisaties die het beste uit zichzelf willen

halen en daarmee een duurzame meerwaarde willen realiseren

voor zichzelf, hun organisatie én de gehele keten. Door de com-

binatie van academische theorie, praktische relevantie en per-

soonlijke ontwikkeling maakt u het verschil.

Ook bepaalt uzelf uw ontwikkeltraject en volgt u modules wan-

neer dit u uitkomt. De modulaire opzet zorgt ervoor dat u naast

een zware baan en een druk sociaal in staat bent uw ambities te

verwezenlijken.

VOOR MEER INFORMATIE NEEM CONTACT OP MET ÉÉN VAN ONZE PROGRAMMA-ADVISEURS, [email protected] +31 (0)346 291 001 NYENRODE.NL/FOODINNOVATION

MODULAIR EXECUTIVE MBA IN FOOD & INNOVATION

STEL ZELF

SAMEN

http://www.royalzon.com/


http://nyenrode.nl/FOODINNOVATION


variant te kweken. Een octrooi geeft

voor 20 jaar het exclusieve recht op

een uitvinding. Voort borduren op

die uitvinding blijft vallen onder de

octrooi bescherming en kan dus een

door ontwikkeling blokkeren. En voor

de plantenveredeling komt deze

octrooibescherming bovenop het

vertrouwde Nederlandse kwekers recht,

dat de basis vormt voor de vooruitgang

binnen de zaadveredeling.

Uitholling

Niels Louwaars, algemeen directeur van

Plantum, volgt de ontwikkelingen op

de voet. Hij voorziet een uitholling van

de veredelingssector als de octrooi

voorziening op planten niet wordt

aangepakt. De titanen strijd die Plantum

sinds 2009 voert, is in februari 2017

in een beslissende fase beland. De

Europese Unie deed de hoop volle

uit spraak dat het octrooi recht niet

van toepassing moet zijn op klassieke

veredeling. Het is een doorbraak in

de discussie die hoop biedt op een

positieve aanpassing van de Europese

Octrooiwet. Tenminste zo ziet Louwaars

het.

De uitspraak is goed gevallen bij

de groep bedrijven die jarenlang

gelobbyd heeft om het octrooirecht

op natuurlijke planteigenschappen

aan te pakken. Hun grootste bezwaar

is dat het de ontwikkeling van nieuwe

plantenrassen belemmert. Al die

jaren heeft Plantum ervoor gepleit

dat veredelaars vrij moeten kunnen

beschikken over biologisch materiaal

om nieuwe gewassoorten te kunnen

kweken. De vrees was dat dit steeds

moeilijker zou gaan worden. Louwaars

legt uit waarom: “In 1998 heeft Europa

een richtlijn uitgevaardigd waarin staat

dat je op gewone kruisingsmethodes

geen octrooi kunt aanvragen, en ook

niet op een plantenras. Om dat te

omzeilen, gingen kwekers octrooi

aanvragen en ook krijgen op nieuwe

planten waarin via kruising een

interessante eigenschap is ingebracht,

zoals bijvoorbeeld resistentie tegen

een ziekte. Deze octrooien hebben

verstrekkende gevolgen. Want als

een eigenschap gepatenteerd is, dan

valt het hele ras weg voor de vrije

veredeling.”

Om hieraan een halt toe te roepen,

luidde de brancheorganisatie de

nood klok: Als de weg naar octrooien

zo gemakkelijk is, dan wordt de hele

planten veredeling geblokkeerd. Om

betere rassen te kunnen ontwikkelen,

is het voor waarde om toegang te

hebben tot genetische diversiteit.

Plantum kreeg bijval van LTO, VBN en

andere keten partijen die het belang van

een diverse veredelings sector onder

streepten. “Het is belangrijk om een

goede bescherming te hebben, maar

het octrooi recht op natuurlijke eigen

schappen gaat te ver”, zegt Louwaars.

“Uiteindelijk is dat ook de grootste

reden geweest om er tegen te ageren.

Wij willen dat een continue aanvoer van

nieuwe rassen gegarandeerd blijft. Dat

is in het belang van de sector, van de

kwekers en van de consument.”

Ook maatschappelijke organisaties als

Greenpeace en ‘No Patent On Seeds’

mengden zich in de discussie en gingen

Tekst Suzan Crooijmans

Octrooi op natuurlijke eigenschappen staat op scherp

Jarenlang stonden ze zij aan zij: het kwekersrecht en het octrooirecht. Het kwekersrecht was het exclusieve domein voor de land en tuinbouw. Octrooi was voorbestemd voor de industrie. Maar toen de biotechnologie haar intrede deed, bleek die octrooiwet ineens ook heel interessant te zijn voor de veredelingssector. Sindsdien houdt het octrooirecht de gemoederen van de zaadveredelingsbranche

bezig.

Volgens Syngenta

Syngenta vindt dat de verklaring

van de EU Commissie meer

vragen oproept dan antwoorden

geeft. De onduidelijkheid wordt

veroorzaakt doordat de European

Patent Convention (EPC) en de

EU commissie een verschillende

definitie gebruiken voor ‘essentially

biological processes’. Hierdoor kan

de EUkennisgeving niet per direct

door het Europese Octrooi bureau

geïmplementeerd worden. Deze

onduidelijkheid is belemmerend

voor innovatie in de agrifood sector

en moet daarom zo snel mogelijk

worden weggenomen. Zowel het

kwekersrecht als het octrooirecht

zijn van belang voor het stimuleren

van de broodnodige innovatie in de

plantenveredeling. Indien toegang

tot innovaties in de plantenveredeling

goed is geregeld, zijn er geen

knelpunten tussen het octrooi en

kwekersrecht.

Syngenta heeft een bijdrage geleverd

aan het EUSymposium gehouden op

18 mei 2016.

Met de daar overeengekomen maat

regelen wordt de balans tussen het

kwekersrecht en het octrooirecht

hersteld. Het bedrijf is voorstander van

de volgende principes:

• Vrije toegang tot innovaties in de

plantenveredeling, maar commercieel

gebruik is niet gratis. ‘Free access but

not access for free’.

• Verbeterde kwaliteit van toegekende

octrooien. Dat wil zeggen strikte

toepassing van de criteria: nieuw,

innovatief en industrieel toepasbaar.

• Verbeterde transparantie ten

aanzien van aanwezigheid van

geoctrooieerde eigen schappen in

commerciële variëteiten. Dat wil

zeggen het proactief publiceren van

informatie over geoctrooieerde

eigen schappen in het veredelings

proces (een data base voor patenten,

zoals de Pintodatabase). Dit

voor komt het ongemerkt gebruik

van plant materiaal met een

geoctrooieerde eigenschap in het

veredelings proces. Tevens zal door

verbeterde transparantie worden

aangetoond dat het “probleem dat

patenten de toegang blokkeren

tot genetisch materiaal” in de

plantenveredeling, in werkelijkheid

minder groot is dan wordt

voorgesteld.

• Goede toegang tot genetische

diversiteit en innovatieve eigen

schappen voor veredelaars, onder

andere door het International

Licensy Platform Vegetables (ILP) en

TraitAbility.

De sector is verdeeld in twee kampen.

Waar enkelen hun best doen om

octrooi te verkrijgen, vinden de meeste

veredelaars het een on eigenlijk gebruik

van de regel geving. Zij vinden het

vertrouwde kwekersrecht een afdoend

systeem. Waar komt dit spannings

veld tussen octrooi en kwekers recht

vandaan? Hoe zit het precies?

Kwekersrecht versus Octrooi

Van oudsher teerde de veredelings

sector op het kwekers recht. Het

geeft voor 25 jaar exclusief recht op

een plantenras met de mogelijkheid

dat anderen daarop kunnen voort

bouwen. Het bepaalt namelijk

dat iedereen elkaars ras vrij mag

gebruiken om daarmee een nieuwe

Di�uus glas van Saint-Gobain Cultilene

Mid haze

Low haze

Crystal

High haze

Highquality

horticulture glass

De sterke punten van Albarino glas:

� extra helder glas, zeer hoge lichtdoorlatendheid in UV- en PAR-gebied

� te combineren met de meest duurzame anti-refl ectie behandeling

� 10 jaar garantie op AR-coating

� hoogste lichtdoorlatendheid onder natte omstandigheden

� AmberClean: het speciaal ontwikkelde schoonmaakmiddel voor Albarino voor binnen en buiten

glass.cultilene.com | [email protected]

14617 CUL_adv_Albarino_297x420mm.indd 1 22-05-17 11:48

http://glass.cultilene.com/



nog een stapje verder. Zij huldigden ook

het standpunt dat planten, verkregen uit

essentieel biologische processen, zoals

klassieke veredeling, in het geheel niet

octrooieer baar zouden moeten zijn.

EU-lidstaten zijn tegen

Al dit verweer heeft, met een aanloop

van acht jaar, uiteindelijk geleid tot een

belangrijke uitspraak. Eind 2015 trok

het Europees Parlement aan de bel. In

mei 2016 organiseerde EUvoorzitter

Nederland een belangrijk symposium

over dit onderwerp. In februari 2017

concludeerden de Europese lidstaten

dat het in nooit de bedoeling is geweest

van die wet van 1998, om octrooien te

vestigen op producten van wezenlijk

biologische processen. “Ofwel als je

gewoon via kruisingsveredeling uit een

wilde plant een nieuwe eigenschap

selecteert, zoals bijvoorbeeld een

nieuwe bloem kleur of een resistentie

tegen een ziekte, dan komt dat uit de

natuur en dan moet je daarop geen

octrooi kunnen vestigen”, licht Louwaars

toe. “Een octrooi op technische

methodes, zoals genetische modificatie,

voor het verkrijgen van een nieuw ras

en dan ook op die eigen schappen

zelf, blijft echter wel mogelijk binnen dit

voorstel.”

De mening van de EUlidstaten ligt

nu ter beoordeling aan het Europees

Octrooibureau, EOB, het uitvoerend

orgaan voor deze materie. Iedereen

wacht met spanning op een reactie.

Zal het EOB het EUstandpunt over

nemen en zo ja, hoe gaat ze dat dan

implementeren? Ook Mark Jolink,

Nederlands en Europees octrooi

gemachtigde bij octrooi bureau EP&C

volgt de gang van zaken nauw gezet.

“Vorige maand, april 2017, zijn aan

de 38 aangesloten landen een aantal

opties voor gelegd”, weet hij. “De meest

waarschijnlijke optie is dat de regels van

het verdrag worden aangepast, zodanig

dat octrooien op planten uitsluitend

verkregen via klassieke veredeling niet

meer mogelijk zijn.”

Exclusively

Als octrooigemachtigde kijkt Jolink naar

de formulering van die voor gestelde

nieuwe regel. Die luidt: ‘European

patents shall not be granted in respect

of plants or animals exclusively obtained

by means of an essentially biological

process.’

“Ik ben vooral getriggerd door het

woord ‘exclusively’. Dat lijkt te betekenen

dat als je kunt laten zien dat de plant

ook op een andere manier te verkrijgen

is, dat die dan wel octrooieerbaar is.”

Een aanpassing van de regel zal vooral

door de ‘klassieke’ veredelaars een

over winning zijn, denkt Jolink. “Het

kan ervoor zorgen dat er meer vrijheid

van handelen ontstaat. Het groter

belang is het snel en betaal baar kunnen

beschikken over geoctrooieerd materiaal.

Nu ligt daar een obstakel omdat de

octrooi houder kan verhinderen dat er

met zijn vinding in een commerciële

setting verder wordt ontwikkeld.”

Als octrooi gemachtigde kan Jolink zich

ook voorstellen dat de nieuwe regel voor

grote innovatieve zaad concerns minder

kansen biedt om gedane investeringen

terug te verdienen. Maar hij laat

erop volgen dat gerichte genetische

aanpassingen die tot nieuwe planten

leiden wél octrooieer baar blijven. “Het

is dus zaak uit te zoeken tot welke

genetische veranderingen het kruisen

en selecteren heeft geleid.” Het is zijn

dagelijkse praktijk. “Ik heb een aantal

zaken waar dit speelt. Het gaat dan

om slimme en inventieve manieren om

via kruisen en selecteren tot een zeer

waardevolle plant te komen. Voor die

zaken moet ik straks wellicht uitzoeken of

we beschreven hebben welke genetische

veranderingen die plant heeft

ondergaan. En of die ook op een andere

manier dan via kruisen en selecteren te

bereiken zijn.”

“Octrooigemachtigden zijn ongelooflijk

bedreven in het formuleren”, zegt

Louwaars. “Het is aftasten wie de slimste

is: het octrooibureau met haar ‘water

dichte’ omschrijving, of de octrooi

gemachtigde die het lukt om de regels

zo te interpreteren dat de aan vraag

octrooi waardig is.”

Wannéér het Europees Octrooibureau

met haar beslissing naar buiten komt,

is niet bekend. Tot die tijd staan

octrooi aanvragen op dit gebied in de

wacht. Wat betreft de reeds verleende

octrooien, moet worden afgewacht wat

het Europees Hof van Justitie hiervan

vindt. Daarover heeft het Europees

Octrooi bureau geen zeggen schap.

Plantum heeft in elk geval veel positieve

reacties gehad van de achter ban over

de op handen zijnde wending van de

Europese Octrooiwet. Maar er zijn ook

bedrijven voor wie de uitspraak wellicht

zwaar ingrijpt in de strategie. “Als

octrooien een belangrijke plaats hebben

in het bedrijfs beleid, dan is het teleur

stellend als je de rechten verliest of op

zijn minst het uitzicht op toekomstige

rechten ziet afnemen”, erkent Louwaars.

International Licensing PlatformBuiten alle wetgeving om, is ook

de veredelings sector zelf in actie

gekomen om de problematiek van

blokkerende octrooien weg te nemen.

Met de oprichting van het International

Licensing Platform (ILP) in 2015, heeft

een groep van groentezaad bedrijven

uit Nederland, Frankrijk, Zwitserland en

Japan onderlinge afspraken gemaakt

om de scherpe randjes van het

octrooi systeem weg te poetsen. De

intentie is om geoctrooieerd materiaal

gemakkelijker beschik baar te maken,

weliswaar onder betaling. “Ik begrijp

dat het zo werkt dat als iemand een

licentie vraagt, de octrooi houder

die niet mag weigeren en in onder

handeling moet gaan over de prijs”,

legt Louwaars het principe uit. Komen

de partijen er onderling niet uit, dan

beslist de arbitrage commissie. “Dat

platform is goed voor zowel partijen die

innovatief bezig zijn, alsook die gebruik

willen maken van de nieuwigheid”,

aldus Jolink. Hij noemt die samen

werking een mooie oplossings richting

om uit de impasse te komen. “Ik snap

de zorg van de sector. Het is niet

wenselijk dat een octrooihouder de

macht heeft om een doorontwikkeling

op zijn uitvinding tegen te houden.

In de industriële sector zijn ze al veel

verder in het nadenken hierover.

Bijvoorbeeld in de telecomsector. Als

de octrooihouder van 4Gtechnologie

niemand toestaat daar gebruik van

te maken, dan krijgt die een enorme

machts positie en kan hij de hele markt

blokkeren. In die branche zijn daarom

zogenaamde patent pools opgericht

waarin die belangrijke octrooien bij

elkaar zijn gezet en waarbij tegen een

redelijk tarief licenties kunnen worden

afgegeven.”

Volgens Rijk Zwaan

In de laatste twee decennia heeft

het octrooirecht zijn intrede gedaan

in de plantenveredeling. Octrooien

op technologische uitvindingen

kunnen een bijdrage leveren aan

innovatiekracht. Als octrooien zich

uitstrekken tot biologisch materiaal

kan dit echter belemmerend werken

voor innovatie. En dat is niet wat

Rijk Zwaan wil. De organisatie vindt

open innovatie in de veredeling

van essentieel belang voor de

wereld wijde voedsel voorziening.

Rijk Zwaan vindt het belangrijk haar

investeringen terug te verdienen om

weer opnieuw te kunnen investeren

in onderzoek en ontwikkeling. Het

kwekersrecht maakt dat mogelijk.

Veredelingsbedrijven mogen rassen

van concurrenten vrij gebruiken voor

hun eigen veredelingsprogramma.

Ook octrooirechtelijk beschermd

biologisch materiaal moet

steeds beschikbaar zijn voor de

ontwikkeling van nieuwe rassen,

is Rijk Zwaan van mening. Deze

nieuwe rassen moeten ook

gecommercialiseerd kunnen

worden. Hierin volgt Rijk Zwaan het

stand punt van branche organisatie

Plantum. Om dat te faciliteren is

Rijk Zwaan initiatiefnemer en lid

van het International Licensing

Platform Vegetabele (ILP). Daarin

geven leden elkaar tegen een

redelijke vergoeding toegang

tot geoctrooieerd biologisch

materiaal. Het ILP staat open voor

alle bedrijven en instellingen die

nieuwe plantenrassen van groenten

ontwikkelen. Daarnaast heeft Rijk

Zwaan een overeenkomst getekend

met Syngenta, waarin beide

partijen elkaar het recht geven om

‘biologisch materiaal dat onder

de reikwijdte van hun octrooien

valt, te gebruiken voor veredeling

en commerciële doeleinden in

groenten.’ Ook met Bejo heeft

Rijk Zwaan een soortgelijke

overeenkomst.

De recente uitspraak van de

Europese Commissie is in de ogen

van Rijk Zwaan een belangrijke stap

in het weer in balans brengen van

kwekersrecht en octrooirecht.

Di�uus glas van Saint-Gobain Cultilene

Mid haze

Low haze

Crystal

High haze

Highquality

horticulture glass

De sterke punten van Albarino glas:

� extra helder glas, zeer hoge lichtdoorlatendheid in UV- en PAR-gebied

� te combineren met de meest duurzame anti-refl ectie behandeling

� 10 jaar garantie op AR-coating

� hoogste lichtdoorlatendheid onder natte omstandigheden

� AmberClean: het speciaal ontwikkelde schoonmaakmiddel voor Albarino voor binnen en buiten

glass.cultilene.com | [email protected]

14617 CUL_adv_Albarino_297x420mm.indd 1 22-05-17 11:48


“We zien de laatste jaren niet

hele grote verschuivingen in het

rassenlandschap. Rendementsrassen

als Maranello en Allrounder blijven de

hoofdsegmenten domineren. Ook in

oranje is 7054 DRP al jaren de vaste

keuze en krijgen nieuwe rassen niet

eenvoudig voet aan de grond.” De

reden daarvoor ligt volgens Van den

Berg bij de keuzes die telers maken.

“Telers gaan voor rendement en

betrouwbaarheid. Risico’s moeten

zoveel mogelijk worden uitgesloten

op de steeds groter wordende

bedrijven. Wanneer de klant tevreden

is, schakelt men niet zomaar over

naar een nieuw ras. Daarnaast ligt de

standaard gewoon hoog in de meeste

segmenten. Alleen in groen lijkt er veel

verschuiving naar grovere rassen. In de

overige kleuren heeft deze verschuiving

enkele jaren geleden al grotendeels

plaatsgevonden.”

Enza Zaden heeft er bewust voor

gekozen om te verdelen in een breed

assortiment paprika’s, zo geeft Peter

Buijks namens het bedrijf aan. “Onze

veredeling vindt lokaal in diverse

regio’s over de hele wereld plaats in

zowel geblokte paprika’s als diverse

specialties. Het grootste areaal

paprika’s in de Benelux bestaat uit rode

blokpaprika, gevolgd door de gele,

groene en oranje paprika. Momenteel

bestaat er nog maar een relatief

‘Paprikarassen moeten rendement opleveren’

klein gedeelte uit specialties zoals

hete peper, mini zoete punt (snack

paprika’s) en zoete puntpaprika’s.”

Kijkend naar de rode geblokte markt

heeft het ras Maranello van Enza

Zaden al diverse jaren achtereen het

grootste areaal. “De belangrijkste

reden hiervan zijn de productiviteit in

combinatie met een goed gemiddeld

vruchtgewicht”, geeft Buijks aan.

“Het ras Maduro, productief sterk

met een zeer hoge kwaliteit, wordt

met name geteeld in het zuiden

van Nederland en België.” De gele

geblokte paprikamarkt wordt zoals

gezegd al langere tijd aangevoerd

door Allrounder van Rijk Zwaan. Vorig

jaar heeft Enza Zaden het nieuwe ras

Gialte zeer succesvol geïntroduceerd.

“Dit ras is door de markt opgepikt

vanwege met name productie,

kwaliteit en stabiel vruchtgewicht en

wij hebben er hoge verwachtingen

van”, aldus Peter Buijks, die ook in

de groene geblokte paprika’s een

verschuiving meent waar te nemen

van sortering op maat naar sortering

op gewicht. “De vraag naar een

zwaardere paprika is toegenomen en

de verwachting is dat die groeiende

vraag zich ook komend jaar zal

vertalen in een groter areaal van onder

meer het ras Frazier dat Enza Zaden

voert.”

Binnen Rijk Zwaan liggen de

accenten bij de veredeling vooral

op productie en stabiele grofheid.

“Snelle doorkleuring is een pre,

arbeidsvriendelijk in oogsten en

gewaswerk ook. Resistenties zoals Tm3

en TSWV:01 lijken steeds belangrijker

te worden.” In het zoete puntpaprika

en het snacksegment draait het echter

om smaak en meer om toegevoegde

waarde kunnen creëren verderop in

de keten, aldus Van den Berg, die over

het algemeen meer groeikrachtigere

rassen signaleert, waarbij de extra

groeikracht moet worden omgezet in

productie en stabiele grofheid. “We

verwachten nieuwe ontwikkelingen

vanuit het Sweet Palermoassortiment

en het snacksegment. Ook aan ‘hot

peppers’ werken we hard, omdat we

een toenemende vraag naar hete

pepertypes zien vanuit de consument.”

Rendement

Telers kiezen volgens Rudy van

den Berg steeds meer op basis van

rendement, betrouwbaarheid én

wat er past in hun afzetpatroon. “De

betreffende veredelaar die bij dat

ras hoort is minder belangrijk. Wel

proberen wij telers natuurlijk te binden

door extra service, betrouwbaarheid en

onze transparante werkwijze. Wanneer

de rassen gelijk zijn, dan maken onze

mensen het verschil. Alleen bij Sweet

Palermo gaan we uitgebreid met

potentiele telers in gesprek die willen

toetreden. Rijk Zwaan streeft ernaar dat

Sweet Palermotelers zoveel mogelijk

het Sweet Palermolabel voeren op

de productverpakkingen. Daarnaast

dient afzet van het Sweet Palermo

eindproduct voor het teeltjaar door de

telers zo goed mogelijk geregeld te

zijn.”

Oranje

De oranje geblokte paprika is een

relatief kleinere markt en dat is terug te

zien aan het rassenaanbod. DSP 7054

van Monsanto staat eenzaam aan de

top, al kreeg het ras twee jaar geleden

gezelschap van Orbit, een alternatief

van Enza Zaden. Orbit is een specifiek

ras om te telen en staat bekend om de

productiviteit en de gewenste grofheid.

Maar een echte bedreiging voor DSP

7054 vormt Orbit vooralsnog niet. Een

segment waar de komende jaren nog

wel het een en ander te gebeuren staat,

is dat van de specialties. Hete pepers

in verschillende soorten en kleuren

veroveren stap voor stap de markt,

terwijl ook het assortiment conical

type’s wat in areaal aan het toenemen

is, geeft Peter Buijks van Enza Zaden

aan. “Het betreft met name zoetpunten

en de miniconicals (snackpaprika)

in verschillende kleuren. Momenteel

hebben wij voor elke kleur een optie in

het grove conical segment.”

VEREDELAAR

Betere teelteigenschappen, dat is waar vooral de focus ligt als het gaat om blokpaprika, zo beamen verschillende

veredelaars. De geblokte rassen vormen nog altijd de voornaamste segmenten in Nederland, geeft Rudy van den Berg

van Rijk Zwaan aan. Maar als het gaat om de snelste groeiers, dan zijn het volgens hem de zoete puntpaprika’s en het

snacksegment.



NAAM ERIK GELDERBLOMBEDRIJF P.N.M. VAN DEN BOSCH B.V.TEELT GELE EN RODE PAPRIKARAS ALLROUNDER (RIJK ZWAAN)

Welke factoren zijn algemeen

bepalend bij de rassenkeuze?

“Bij Kwekerij PNM Van den Bosch

telen we rode en gele paprika’s op

5,5 hectare. Het bedrijf is in feite in

tweeën gesplitst, waarbij de verdeling

rood en geel ongeveer fifty fifty is. In

het oudere deel van het bedrijf, waar

de kas wat lager is, telen we het rode

paprikaras Keessie van Rijk Zwaan.

Dat ras blijft ook wat kleiner. In het

nieuwere deel van ons bedrijf, waar we

over een hogere kas beschikken, telen

we sinds vorig jaar de gele Allrounder

van Rijk Zwaan. Een paprikaras met

een meer grove sortering. Bij onze

rassenkeuze heeft het verschil tussen

de twee kasdelen zeker meegespeeld.

Je zoekt tenslotte toch rassen uit die

het beste passen binnen je bedrijf en

die je persoonlijk goed liggen. Ook zet

je voor en nadelen van verschillende

rassen tegen elkaar af om uiteindelijk

het best mogelijke ras te kunnen kiezen.

Daarnaast is de vraag vanuit de markt

natuurlijk ook heel bepalend.”

Waarom heeft u gekozen voor het

ras Allrounder van Rijk Zwaan?

“We hebben jarenlang Stayer geteeld,

ook een geel ras van Rijk Zwaan. Dat

ras lag ons heel goed, het paste bij ons.

Wij houden van een snelle teelt. Stayer

had een makkelijke zetting en kon vrij

vroeg worden belast. Maar later in

het seizoen werd de kwaliteit wel wat

minder. Toen de handelshuizen meer

focus op kwaliteit gingen eisen, zijn

we naar alternatieven gaan kijken. Er

waren meer gele rassen op de markt

gekomen, maar Allrounder kon ons

de kwaliteit garanderen waar wij naar

zochten. Het ras geeft iets minder

kilo’s dan Stayer, maar wel voldoende.

Terwijl de kwaliteit aanzienlijk beter is

gedurende het seizoen. Daarnaast kent

Allrounder weinig topgroei, draait het

gewas makkelijk in en kunnen we door

de uniformiteit van de paprika’s ook bij

de sortering besparen op arbeid.”

Waar haal je als teler de informatie

over rassen vandaan?

“We stappen niet zomaar over op

een ander ras. Daar gaat altijd veel

tijd overheen, want uiteindelijk moet

het wel een echte verbetering zijn

ten opzichte van het vorige ras. Vaak

maak je kennis met nieuwe rassen

via excursiegroepen. Iedereen heeft

wel wat proeven staan en je gaat dan

regelmatig bij elkaar kijken. Door die

rassen goed te volgen, kun je veel

informatie inwinnen over de prestaties

en eigenschappen. Ook gaan we wel

eens langs open dagen van veredelaars

of op een speciale rondgang. Ook

de mening en het advies van de

teeltvoorlichter weegt voor ons mee in

de keuzes die wij maken.”



“We werken nu al heel veel jaar op

prettige wijze samen met Rijk Zwaan.

Dat is fijn omdat je weet wat je aan

elkaar hebt. Maar het is niet zo dat

wij aan een specifieke veredelaar vast

zitten. Je weet nooit hoe lang een ras

uiteindelijk meegaat. In de praktijk van

je eigen bedrijf kan een ras soms net

weer andere resultaten geven dan je

hoopte. Als er dan een mogelijkheid

is om naar een beter ras over te

stappen, moet je dat doen. Ongeacht

wie de veredelaar is. Natuurlijk spelen

de goede ervaringen die je bij een

veredelaar hebt mee bij de keuzes die

je maakt en moet het gevoel dat je

hebt bij een veredelaar ook goed zijn.

Ook kan het een voordeel zijn als je

samenwerkt met een veredelaar die

heel actief is met het door ontwikkelen

van rassen en het ontwikkelen van

nieuwe rassen. In dat geval kun je

makkelijker overstappen naar een

beter ras van dezelfde veredelaar.

Maar uiteindelijk is het ras zelf toch

bepalend.”

Wat is belangrijk in de relatie met een

veredelaar?

“We hebben vrij veel contact met Rijk

Zwaan. Met regelmaat komen ze langs

op de tuin om mee te kijken en advies

te geven. Zeker met een nieuwe ras is

dat heel prettig omdat je het ras toch

eerst moet leren kennen. De ervaring

die een veredelaar met het ras heeft,

komt dan goed van pas en ervaren

wij ook als leerzaam. En omdat je

elkaar goed kent, word je ook sneller

bij de ontwikkeling van nieuwe rassen

betrokken. Daardoor weet je wat er

speelt en kun je tijdig inspelen op

nieuwe trends.”


rassen hard genoeg?

“De ontwikkeling gaat in ieder geval

een stuk sneller dan tien jaar geleden.

Toen was er eigenlijk vrij weinig

keuze en teelde je jaren achtereen

hetzelfde ras omdat er geen beter ras

beschikbaar was. De laatste jaren is dat

veranderd en is er ook meer keuze in

geel gekomen. In smaak is tot op heden

weinig onderscheid bij paprika’s. Dat is

wel jammer, maar dat gaat de komende

jaren veranderen. Veredelaars zijn daar

mee bezig. Consument en handel zijn

leidend als het gaat om het verbeteren

van producten. Zo draaien wij mee in

de pilot met gele paprika’s voor de

export naar China. Met het oog op

grote transportafstanden, is kwaliteit

natuurlijk heel belangrijk. Daar kun je

met de rassenkeuze ook rekening mee

houden.”

TELER

Met vernieuwde Airobug extra rendement van biologie

Met de verbeterde Airobug nog meer effect van biologie in de sierteelt:

•Homogenereverdelingbestrijders

•Veiligvoornatuurlijkevijanden

Tel. +31 (0)10 514 04 44 [email protected]

www.koppert.nl


+31 (0)10 514 04 44

http://www.koppert.nl/


Het rozenareaal in Nederland is

weggezakt naar circa 250 hectare,

terwijl het areaal in Kenya en Ethiopia

samen richting of zelfs al over de 4.000

hectare gaat. Ecuador en Colombia

zijn samen goed voor meer dan 5.000

hectare. Wil je je als teler staande

houden in die markt, dan zul je voor

voldoende onderscheid moeten

zorgen. Veredelaars Dümmen Orange

en Schreurs Rozen menen dat het nog

steeds mogelijk is om het verschil te

maken. Ook al is van vernieuwing niet

heel veel sprake.

Meer variatie

“Er zijn eigenlijk geen opvallende

rassen waarvan we verwachten dat

ze op korte termijn de positie van

Avalanche en Red Naomi zullen

aantasten”, laat Philippe Veys,

productmanager roos bij Dümmen

Orange weten. “Wel komt er steeds

meer variatie in het assortiment met

nieuwe rassen, andere kleuren en

vormen. Maar vooralsnog wel op

beperkte schaal. Er zijn relatief weinig

verschuivingen. Dat heeft vooral te

maken met het feit dat het Nederlandse

areaal flink is gezakt de afgelopen

tien tot vijftien jaar en doordat men

voor rassen heeft gekozen met meer

zekerheid. Ook rassen die in het

buitenland niet of nauwelijks worden

geteeld.” Daarnaast is men volgens

Veys ook langer gaan telen. “Voorheen

was de levenscyclus van een ras vier

Stabiele toppers maken het verschil

tot vijf jaar, maar tegenwoordig laten

telers rassen acht tot tien jaar of soms

nog langer staan. En als men dan

vervangt, wordt vaak nog eens voor

hetzelfde ras gekozen.” Veys geeft aan

dat de variatie in de markt vroeger

op conto van de Nederlandse telers

kwam, tegenwoordig komt die vooral

uit Afrika en ZuidAmerika. “Er blijft

dus sowieso veel variatie in de markt.

Het totaal aantal rassen dat wereldwijd

wordt geïntroduceerd, neemt jaarlijks

toe.”

Peter Schreurs van Schreurs Rozen

herkent dat beeld. Ook hij ziet dat de

grote rassen amper terrein verliezen

en dat veranderingen op dit moment

nog vooral in de marge zijn. “Je ziet

nu een paar kwekers die kleurtjes

gaan doen in Nederland, anderen

specialiseren zich op kwaliteit, weer

anderen kiezen voor een breed

pakket en sommigen gaan voor

specialties. Maar ook de voornaamste

rassen blijven zich door ontwikkelen.

Daardoor kiezen de meesten toch

voor zekerheid en dus voor rassen die

zich al hebben bewezen in de markt.

En waar ook vanuit consument en

handel vraag naar is. Want nieuwe

rassen zijn zeker geen garantie voor

afzet.” Volgens Ook Schreurs ziet dat

rozentelers hun gewas tegenwoordig

langer laten staan. “In tegenstelling tot

de gerberateelt, waar jaarlijks wordt

gewisseld, blijft een rozengewas vaak

tien jaar staan.” Een veredelaar kan

daar in de relatie met telers volgens

Schreurs weinig aan veranderen.

“Uiteindelijk gaat het erom wat het

beste ras is, niet of telers mij aardig

vinden. Wat wij als veredelaar wél

kunnen doen, is blijven werken aan

verbeteringen. Van bestaande rassen

en door betere nieuwe rassen op de

markt te brengen.”

Beperkte markt

Maar waar dient een goed ras aan te

voldoen anno 2017? Dat hangt van

de behoefte af, meent Philippe Veys.

“Als een ras gewenst is waarvan veel

areaal moet worden aangeplant,

dan blijft vooral de productie heel

erg belangrijk in combinatie met

eigenschappen als grote knoppen,

goede houdbaarheid, openkomen en

goede verhandelbaarheid. Maar ook

een ras waar maar 1 hectare van wordt

geplant, kan best een super goed ras

zijn. Alleen wel voor een beperkte

markt.” Met Avalanche als witte topper

en Red Naomi! als rode koploper heeft

de sector in ieder geval al langere tijd

de beschikking over twee goede rassen

die zich onderscheiden op gebied

van kwaliteit. Volgens Peter Schreurs

kunnen Nederlandse telers daarmee

het verschil maken ten opzichte van de

rozen uit het buitenland. “Op speciale

dagen als Moederdag, Valentijn en met

Kerst zijn consumenten bereid om meer

geld uit te geven aan goede mooie

rozen. Daar kan een Nederlandse teler

met een kwalitatief sterk rood of wit

ras zich nog steeds in onderscheiden.

Hetzij een bestaande ras, hetzij met

een nieuwkomer.” Philippe Veys is

ook van mening dat het mogelijk is om

succesvol te zijn in de markt met nieuwe

rode en witte rassen. “Zoals Red Eagle,

White Soda en Alpe d’Huez. Stuk voor

stuk goede rassen, ook al zullen ze het

areaal van Avalanche en Red Naomi op

korte termijn niet gaan vervangen.”

Voor de teelt van Avalanche zijn er

afspraken gemaakt in de Avalanche

cooperatie, met als doel de levensduur

van deze rassen te verlengen. Ook bij

Red Naomi! ligt er een strategie op

tafel voor het uitgiftebeleid. “In beide

gevallen wordt geprobeerd rendement

voor de teler te behouden”, legt Veys

uit. “Telers die niet in aanmerking

komen om óf Avalanche óf Red Naomi!

te telen, wijken uit naar andere rassen.

Voor iedere teler zal de keuze dan

anders uitvallen, afhankelijk van de

bedrijfssituatie en de wensen voor

de toekomst. Er is een trend gaande

naar afwijkende vormen en kleuren

die ook moeilijk te telen zijn in het

buitenland. Echter zijn dit wel niche

rassen met minder goede producties.

De prijsvorming hiervan is dus heel

belangrijk en bij net iets teveel aanvoer

kunnen er al problemen ontstaan.”

VEREDELAAR

In de Nederlandse rozenteelt zijn de kleuren wit en rood al jaren leidend en veel verandering komt daar vooralsnog niet

in, zo verwachten de toonaangevende veredelaars. De witte Avalanche en de rode Red Naomi voeren de ranglijsten

haast onaantastbaar aan.



Nieuwe tools voor rassenkeuze sierteelt

Verschillende aspecten zoals houdbaarheid en resistenties spelen een belangrijke rol bij

de rassenkeus in de sierteelt. Maar als het gaat om consumenttevredenheid wordt de

keuze van het ras nog vooral op gevoel gemaakt.

Bij de groenten is dit al anders

georganiseerd. Veredelaars en telers

kunnen vooraf al weten of nieuwe

tomaten rassen zullen voldoen aan

objectieve criteria over smaak.

Hiervoor wordt een screening

uitgevoerd, voor afgaand aan de

introductie. Vergelijkbare screenings

methoden worden nu ook ontwikkeld

voor het uiterlijk van groenten. WUR

nam in 2015 in samen werking met

enkele bedrijven in de sierteelt het

initiatief om tools te ontwikkelen die

in de toekomst ook de meerwaarde

van bloemen in een getal kunnen

uitdrukken.

Nieuwe tools voor waardecreatie

Modellen kunnen de smaak van

groenten voorspellen aan de hand

van metingen aan het product.

Deze smaak modellen zijn inmiddels

ingeburgerd in de groenten en

fruit sector. Hierdoor kunnen zowel

veredelaars als telers verenigingen

doel gerichter toewerken naar de door

de consument gewenste producten.

Ook kan in de keten helderder worden

gecommuniceerd over smaak niveaus.

Geïnspireerd op deze ontwikkelingen

gaat WUR nu ook fundamenteel

onder zoek doen om beter te

begrijpen hoe bloemen effect hebben

op mensen. Voor de ontwikkeling van

vergelijkbare modellen bij bloemen

is het nodig om de reacties van

consumenten te kunnen kwantificeren

en daarmee vervolgens te gaan

modelleren. Met zulke modellen wordt

het mogelijk om nieuwe rassen voor

introductie te screenen en daarmee

de slagingskans in de markt te

vergroten. Daarmee kan de sierteelt

sector een doorbraak gaan maken op

het gebied van waardecreatie.

Achtergrond

Zouden er verbanden te vinden zijn

tussen de afzonderlijke eigen schappen

van bloemen en de bij personen

opgeroepen emoties? Uit zo’n analyse

moet blijken of het mogelijk is om

combinaties van kenmerken te vinden

die gericht bepaalde emoties van

groepen consumenten aanspreken.

Met deze kennis zouden rassen

kunnen worden gekozen of speciaal

worden ontwikkeld die beter aanslaan,

zeker als het gaat om gebruik van

bloemen bij bepaalde gelegen heden.

Door veredeling en teelt kunnen de

eigen schappen die verantwoordelijk

zijn voor zulke positieve emoties

worden versterkt. Zo moet het

mogelijk worden om gerichter op

meerwaarde creatie te gaan veredelen

en telen, zodat er bloemen kunnen

worden geproduceerd die een

kwantificeerbaar groter geluks gevoel

oproepen bij consumenten. De

verwachting is dat deze producten de

aankoop bereid heid zullen vergroten,

zodat er betere marges voor de sector

kunnen ontstaan.

Emoties

In het geval van bloemen gaat het

uiteraard om andere emoties dan

bij smaak van groenten: Waar wordt

men blij/gelukkig van? Wat appelleert

het meest aan gevoelens van liefde,

geluk of blijd schap? Wanneer kan een

boeket troostend werken of is het

passend bij gevoelens van rouw? Wat

is geschikt als aardig heidje zonder

bijbedoelingen? Het precies kunnen

definiëren en waarnemen van ervaren

emoties bij bloemen en boeketten is

hierbij een eerste stap. Een volgende

stap is het ontwikkelen van modellen,

die aan de hand van enkele aan de

bloemen te bepalen metingen de

keuze van de consument kunnen

voorspellen. Als het onder zoek in een

volgende fase kan worden uitgevoerd

met foto’s, dan kan via diverse digitale

platforms het vervolg onderzoek op

een effectieve wijze in principe in elk

land worden uitgevoerd.

Aanpak

In 2015 is in samenwerking met

Royal FloraHolland gestart met het

weten schappelijke onderzoek naar

het effect van diverse kleuren en

vormen bloemen op de emoties

die mensen hierbij voelen. Er

wordt hierin door de business unit

Glastuinbouw samen gewerkt met

psychologen en hersen onderzoekers

van respectievelijk de vakgroep

Marktkunde en Consumentengedrag

van Wageningen University en

het UMCG van de Universiteit van

Groningen. Zo wordt voor de sector

geïnventariseerd wat drempel

verlagend werkt om consumenten

makkelijker, sneller en meer bloemen/

boeketten te laten kopen. Het doel

is om zowel achtergrond kennis

als praktisch toepas bare kennis te

verzamelen over hoe te komen van

de huidige boeketten (een naam loze

verzameling bloemen) tot een serie

Tekst Maike Hanenberg, Ilona de Hooge en Wouter Verkerke, Wageningen University & Research


14 juni 2017

prijsuitreiking derde

Klaas Schoone

Memorial Award

Bezoek ons tijdens de

FlowerTrials13 t/m 16 juni 2017

ww

w.floricu

ltura.com

merken of labels in de bloemen

verkoop, passend bij onder scheidende

doel groepen en gelegen heden. Ter

vergelijking: een pizza Napolitana is

overal ter wereld hetzelfde, je weet

precies wat je krijgt als je daar om

vraagt. Dit is bij boeketten nu niet

mogelijk. Het is daarentegen nu zelfs

bij benadering niet mogelijk om een

liefdes verdriet boeket of rouw boeket

te bestellen zonder precies te moeten

aangeven wat voor bloemen er in

moeten zitten, terwijl uit onderzoek

onder consumenten bekend is dat er

juist op dit vlak behoefte is aan meer

ontzorging van de klant.

MRI

Inmiddels is uit de eerste resultaten

bekend dat MRI en pupil dilatatie

zeer geschikt zijn om fundamentele

emoties die bloemen oproepen te

analyseren en registreren. De signalen

van deze technieken geven, lang

voordat gevoelens tot het bewustzijn

zijn door gedrongen of tot woorden

zijn gevormd, snel aan welke reacties

proefpersonen ondergaan bij het

ervaren van een sensatie. Hiermee

moet het mogelijk zijn om patronen

van reacties in kaart te gaan brengen

zodat achterliggende motieven om

bloemen en boeketten te “liken”

kunnen worden opgespoord. Het

is wellicht mogelijk om aan de hand

van de respons ook groepen te gaan

samenstellen die gevoelig zijn voor

bepaalde typen boeketten, zodat er

veel gerichtere panels kunnen worden

opgezet. Over het algemeen is in

het psychologisch onderzoek tot nu

toe vooral veel aandacht geweest

voor het beschrijven van de effecten

van negatieve emoties, en veel

minder voor positieve emoties zoals

geluksgevoel, trots en het ervaren

van schoonheid. Deze kennislacune

moet in het onderzoek worden

aangepakt om de meerwaarde van

bloemen en boeketten te kunnen

gaan realiseren. In een speciaal voor

consumentenonderzoek ingerichte

ruimte in Bleiswijk (de ‘Mood

Room’) kunnen verkennende live

experimenten met echte bloemen

en boeketten en echte panels

worden uitgevoerd, eventueel ook

in combinatie met verpakkingen. Dit

onderzoek wordt uitgevoerd met

Beekenkamp, Post NL, ‘s Zomers

Bloemen en het Ministerie van

Economische Zaken in het kader

van de Topsector Tuinbouw &

Uitgangsmaterialen.

Praktische Toepassingen

Naast dit fundamentele onderzoek

ontwikkelt WUR ook methodes om

bloemen, planten en boeketten door

consumenten te laten beoordelen

op aantrekkelijkheid. Deze methodes

worden ontwikkeld voor bedrijven

die willen weten over hoe hun

sierteeltproducten gewaardeerd

worden. Hiermee kan worden

nagegaan welk ras de consument

het meest aanspreekt. Er kan ook

worden onderzocht wat het effect van

verpakking, prijsstelling op de liking

is, waarbij de onderlinge interacties

door middel van conjunct analyse

worden onderzocht. Het beoordelen

van de optimale boeketgrootten

behoort ook tot de mogelijkheden. De

Mood Room in Bleiswijk, waarin een

echte winkelsituatie is nagebootst,

is speciaal voor dit type onderzoek

gebouwd. Het winkelschap in deze

onderzoeksruimte kan met bloemen of

planten worden gevuld. Een panel van

400 consumenten uit de omgeving

van Zoetermeer en Bleiswijk kan in

deze ruimte de uitgestalde producten

beoordelen. Door de hele setting

voelt het voor consumenten alsof zij

daadwerkelijk aan het winkelen zijn,

waardoor de gegeven antwoorden de

realiteit zoveel mogelijk benaderen.

Diverse producten zijn op deze

manier al oriënterend getest, zoals

Cyclamen en Gerbera. Door bedrijven

te betrekken bij deze testfase kunnen

de meet methoden verder worden

verfijnd voor diverse typen bloemen

en planten. De resultaten van deze

onderzoeken kunnen verrassende

inzichten opleveren, zo weet Olaf van

der Voort, teler van diverse typen

potplanten uit Honselersdijk. Op

verzoek van WUR stelde hij materiaal

beschikbaar voor het ontwikkelen van

een testmethode bij Spathiphyllum.

Diverse typen werden in de “Mood

Room” door het panel beoordeeld,

waarbij ook het effect van het type

verpakking kon worden onderzocht.

Van der Voort: “Het was erg handig

voor ons om te horen welke aspecten

consumenten waarderen, zowel van

de plant als van de verpakking. Met de

informatie uit het onderzoek kunnen

wij onze rassenkeus en verpakkingen

nog verder optimaliseren.”

Bent u veredelaar of teler en bent u

benieuwd naar de Mood Room?

Op 22 juni organiseert WUR in

Bleiswijk een Inspiratiedag voor

professionals in de sierteelt. Voor

meer informatie betreffende deze

bijeenkomst kunt u mailen naar:

[email protected].

http://www.floricultura.com/


‘Telers hebben behoefte aan gewassturing

op maat’

Grodan introduceert in juni twee gewasspecifieke steenwolmatten voor tomaat en paprika: Grodan Elite en Grodan

Supreme. De substraatontwikkelaar speelt daarmee in op de groeiende behoefte aan gewassturing op maat.

Grootschalige proeven op praktijkbedrijven laten positieve resultaten zien.

Hoe beter je deze elementen op elkaar

afstemt, hoe beter je de teelt kunt

sturen en optimaliseren.”

Gewasspecifieke substraten

Uiteindelijk heeft dit alles na zo’n

drie jaar ontwikkelen en testen

geresulteerd in twee gewas specifieke

substraten voor tomaat en paprika:

Grodan Elite en Grodan Supreme. Deze

nieuwe steenwol matten zijn ontwikkeld

op basis van de Next Generation

2.0technologie (NG 2.0) van Grodan,

waarbij het voor telers mogelijk is om

meer te produceren met minder water

en voedings stoffen. Zo worden water

en voedings stoffen beter verdeeld,

met name in de bovenste laag van het

sub straat. Als gevolg daarvan maken

de wortels beter gebruik van het totale

substraat volume, wat leidt tot gezonde

en fijn vertakte wortels.

De ontwikkeling van de nieuwe sub

straten komt niet helemaal uit de lucht

vallen. Hempenius vertelt dat Grodan in

2011 en 2012 al markt onderzoek heeft

gedaan naar de wensen en behoeften

van de telers. Belangrijkste conclusie

was dat telers specifieker willen kunnen

sturen. “Ze willen een snellere controle

op de ECsturing; over het algemeen

duurt het te lang voordat ze kunnen

corrigeren.” Daarnaast willen ze

makkelijker water kunnen geven in de

zomer, zodat ze de groei en productie

kunnen blijven stimuleren, en meer

grip hebben op de gezondheid in de

eindfase. “Dit alles met een hogere

productie als resultaat.”

Grodan Elite

Voor de tomaat heeft dat geleid tot

de ontwikkeling van Grodan Elite, een

innovatief substraat voor het top

segment in de tomaten teelt. “Praktijk

proeven hebben aangetoond dat met

deze nieuwe mat tot wel vijf procent

hogere producties worden behaald”,

weet Hempenius.

Maar hoe wordt dit dan gerealiseerd?

De product ontwikkelaar licht toe dat

de planten op Elite direct vanaf de start

een gecontroleerde en generatieve

wortel ontwikkeling laten zien. “De

speciale mat structuur bevordert

een sterke en fijn vertakte wortel

ontwikkeling, ook bovenin de mat. Dit

resulteert in een efficiënt wortel systeem

door de hele mat, waar de planten het

hele teelt seizoen profijt van hebben.”

Door de goede horizontale en verticale

water verdeling, zijn daarnaast het

water gehalte en de EC in de mat snel

en nauw keurig te sturen. “Dat geeft

maximale grip op de juiste plant balans.”

Daarnaast hebben proeven aangetoond

dat de wateropname hoger is dan bij

traditionele matten en dat voedings

stoffen volledig ten goede komen aan

de plant. Dit resulteert in een weerbaar

gewas dat minder gevoelig is voor

schimmelziekten zoals Botrytis en meel

dauw.

Ook blijkt uit gewas beoordelingen dat

de vruchten sneller en uniformer door

kleuren en dat tomaten planten op Elite

meer vruchten van gemiddeld betere

kwaliteit produceren. Boven dien vindt

een optimale verversing van water en

voedings stoffen plaats en een volledige

benutting daarvan door de plant.

Het gewas is continu in balans en dat

vertaalt zich in een efficiënter energie

verbruik per kilo eind product. “En dat

is nu precies waar Precision Growing

om draait: met een effectievere en

efficiëntere inzet van middelen een

hogere opbrengst realiseren van top

kwaliteit.”

Grodan Supreme

In de paprikateelt ontstaan de

problemen volgens Hempenius vooral

aan het begin van de teelt. Zo treedt

er gemakkelijk bloem knop abortie op,

waarbij de plant de energie niet in de

bloemen maar in het blad en de wortels

steekt. “Wij hebben ontdekt hoe we

de bloem aanleg beter vast kunnen

houden, waardoor je de productie niet

meteen kwijt bent.”

Tekst Wendy Venhorst


Grodan levert innovatieve en duurzame

substraat oplossingen voor de teelt

van groenten en bloemen, waar

onder tomaat, paprika, komkommer,

aubergine, roos en gerbera. De

substraat oplossingen zijn gebaseerd op

het Precision Growingprincipe, waarbij

met een minimale inzet van middelen

een maximaal resultaat wordt behaald.

Eelke Hempenius, productontwikkelaar

bij Grodan, houdt zich bezig met het

optimaliseren van substraten. Hij geeft

aan dat Grodan zich de afgelopen

jaren met name heeft gericht op de

ontwikkeling van gewas specifieke

substraten. “Waar je normaal gesproken

een bepaald substraat gebruikt voor

verschillende gewassen, hebben onze

klanten steeds meer behoefte aan

maat werk. Ze willen de watergift en

de toediening van mest stoffen steeds

specifieker kunnen afstemmen op

het gewas. Daar spelen wij op in.”

Volgens Hempenius wordt het steeds

makkelijker om met minder water en

mest stoffen een betere productie te

krijgen. “Maar dan moeten we wel

kritisch kijken naar de onderlinge

samen hang tussen het klimaat, de

plant en het wortel milieu en dit niet

als losse onder delen zien. Als het

klimaat verandert, heeft dat effect op

de wortels en daarmee op de plant.


Daarnaast willen paprika telers

meer groei kracht, een verminderde

gevoeligheid voor binnen rot en een

hogere totale productie, bij voor keur

als gevolg van een sterkere en meer

gelijk matige eerste zetting. Ook willen

ze de EC beter kunnen sturen. “Vroeger

gingen daar enkele dagen over heen, nu

kan dat in een halve dag.”

Grodan vertaalde het wensen lijstje in

de Grodan Supreme. Dit is een NG

2.0mat die 12 centimeter breed en 10

centi meter hoog is, waar 15 centimeter

breed en 7,5 centimeter hoog de

standaard is voor een Vsysteem. Uit

de praktijk proeven blijkt dat dankzij

de extra mat hoogte en de betere

water verdeling vooral bovenin de mat

meer fijne, gezonde wortels ontstaan.

“Het nieuwe substraat laat een veel

betere wortel ontwikkeling zien; het

totale volume van de mat wordt

beter gebruikt. Hierdoor kan de plant

makkelijker omgaan met verschillende

weers condities. De plant gezondheid is

op een hoger niveau, waardoor geen

bloem knop arbortie plaatsvindt.”

Ook de productie wordt positief

beïnvloed. “In vrijwel alle proeven kwam

de productie een paar procent hoger

uit, met een enkele uitschieter van

boven de vijf procent.” Een flink deel

van die winst werd geboekt tot en met

de vierde zetting, wanneer de prijzen

doorgaans een stuk hoger liggen dan

in de zomer. Daarnaast was er sprake

van minder uitval door fusarium in het

najaar.

Volgens Hempenius zijn telers erg

tevreden over de nieuwe paprika mat.

Ze merken dat ze de gewas ontwikkeling

via de water gift en EC sneller in de

gewenste richting kunnen bijsturen. “De

mat geeft meer grip op de plant balans

en daarmee ontzorgen we de telers.”

Hij voegt daaraan toe dat de GroSens

mat sensoren en de eGro app het

plaatje compleet maken. “Het GroSens

MultiSensor Systeem dat zowel bij

de nieuwe tomaten mat als de nieuwe

paprika mat kan worden toegepast

geeft continu inzicht in het water

gehalte, de EC en de temperatuur in

de wortelomgeving, wat snel en gericht

bijsturen mogelijk maakt.

Efficiëntere rassen

Al deze ontwikkelingen staan niet op

zichzelf. Doordat wereld wijd steeds

minder water beschikbaar is, groeit de

behoefte aan efficiëntere rassen. “In

de toekomst hebben we rassen nodig

die minder water nodig hebben en toch

dezelfde productie geven.”

Volgens de productontwikkelaar

speelt daar naast ook duurzaam heid

een steeds grotere rol. Het feit dat er

steeds minder chemische middelen

mogen worden gebruikt, maakt het

er niet makkelijker op. “Daarom wordt

een biologisch evenwicht in de matten

steeds belangrijker.”

Hempenius merkt dan ook op dat

er vanuit de markt steeds meer

interesse is voor nieuwe substraat

ontwikkelingen. “In het verleden werd

vaak alleen gekeken naar de productie

en vrucht grootte van bepaalde rassen.

Het substraat was een beetje onder

geschikt. Maar we krijgen steeds meer

vragen van telers over het wortel

milieu; de kennis behoefte neemt

toe. Door wetgeving zien telers de

toekomst veranderen en daar willen

ze op anticiperen. Ze willen weten hoe

je een plant op de juiste manier kunt

aansturen. Niet alleen de uiterlijke

kenmerken, maar ook de innerlijke

kenmerken worden steeds belangrijker.”

Dat is volgens hem een goede zaak.

“Alles wat in de steenwol mat gebeurt,

heeft invloed op het functioneren van

het wortel milieu en daarmee op de

ontwikkeling van de plant.”

Ook wijst hij erop dat veel ziekten vanuit

het wortelgestel ontstaan. Als er sprake

is van zuurstof tekort en de wortels niet

in staat zijn om voldoende water en

voedings stoffen op te nemen, zie je dat

verlaat terug in het gewas. “Hoe sneller

je erbij bent, hoe beter het is. Daarom

is het belangrijk dat veredelaars steeds

meer kijken naar de kracht van de plant

vanuit de wortel.”

Wat dat betreft moeten Grodan,

de veredelaars en de telers volgens

Hempenius veel meer samen werken

met elkaar. “Er was altijd veel besloten

heid in de sector, maar daar komt

langzaam verandering in. We hebben

onderling steeds meer contact en leren

beter met elkaar samen werken. En

dat is ook nodig. Er komt veel op de

telers af, zeker wat betreft de milieu

wetgeving. Daar moet je gezamenlijk

instaan. Het is een leerweg, maar het

betrekken van veredelaars en telers bij

onze ontwikkelings processen is een

cruciale stap op weg naar succes!”

ECHTE MEELDAUW LUISTERT NAAR FADO

Fado is een uniek biologisch fungicide tegen echte meeldauw in de bedekte teelt van onder andere vruchtgroenten, aardbeien, boomkwekerijgewassen, vaste planten en rozen. Uniek omdat Fado de weerbaarheid van de plant activeert en echte meeldauw geen kans geeft.

Win een koptelefoonBezoek nufarm.com/nl/fado. Lees meer over Fado en maak kans op een van de fantastische koptelefoons.

nufarm.com/nl/fado

Een aandeel in elkaar

rabobank.nl/bedrijven

met de Food&Agriondernemers vanvandaag.

Dichtbij door hetdelen van kennis en

netwerk

http://nufarm.com/nl/fado.

http://nufarm.com/nl/fado

http://rabobank.nl/bedrijven


Xandor belangrijke troef voor Axia Seeds

“Dik kans dat Xandor binnen twee tot drie jaar het belangrijkste grove trostomatenras is voor de moderne kasteelt.” Zo, dat is eruit. Teeltbegeleiders Cees Kortekaas en Michel de Winter van Axia Seeds in

Naaldwijk willen vooral niet arrogant overkomen, maar ze zijn erg enthousiast over Xandor. “De kleur is mooi donkerrood, de steel stevig en donkergroen en hij is jaarrond te telen, ook onder groeilicht”, zegt

Michel de Winter.

Cees Kortekaas, net als zijn collega

Michel de Winter voormalig tomaten

teler, roemt verder de kwaliteit en

houdbaar heid van deze nieuweling.

´De tomaat zelf en de groene delen van

de tros blijven er erg lang vers uitzien,

van de oogst tot en met de supermarkt

aan toe. Dat is een belangrijk pluspunt ,́

geeft Kortekaas aan. “Verder is het blad

stevig en tast de wittevliegbestrijder

Macrolophus de tomaten niet aan. Dat

hoort ook niet te gebeuren, maar in de

praktijk zien we bij sommige rassen toch

schade. Xandor heeft daar zo goed als

geen last van.” Michel de Winter voegt

eraan toe dat Xandor in de winter minder

wankleurige of holle tomaten geeft dan

de standaard rassen. “Bovendien zijn

de productie en de smaak van Xandor

prima. Zeker zo goed als die van de

huidige marktleider Merlice.”

Ras voor moderne kas

Kortekaas en De Winter zijn overtuigd

van de kwaliteiten van Xandor. Nu de

telers nog, want die zijn logischer wijs

kritisch en ze stappen niet zomaar over,

weten ze ook. “Telers willen resultaten

zien. Maar als die er zijn, durven ze ook

over te stappen. Het maakt dan niet

uit welke veredelaar het product op

de markt brengt, ze willen gewoon de

beste.” Een mooie troef voor Xandor

is dat er in de Benelux al zo´n vijftien

hectare geplant is. In Nederland,

maar ook in de USA, Mexico, Rusland,

SaoediArabië en Australië, staan er

bovendien bij verschillende bedrijven

proeven van vijftien tot twee duizend

planten. Kortekaas: “Xandor doet het

overal goed, zolang hij maar in een

moderne kas staat; het is geen ras voor

een plastic kas in Spanje.”

Axia Seeds is een jonge veredelaar, die

sinds 2011 flink aan de weg timmert

met nieuwe tomaten rassen en daarmee

opbokst tegen de gevestigde orde.

Michel de Winter geeft aan dat het

voor telers prettig zaken doen is met

een klein bedrijf. “Ze kunnen zo bij ons

binnen lopen om teelt proeven te zien

en de lijnen met de veredelaars zijn

kort. We horen graag van telers wat

zij belangrijk vinden. Overigens zijn wij

dan wel een relatief kleine veredelaar,

maar op het gebied van tomaten in

Nederland wel de grootste.”

Cees Kortekaas legt uit wat die korte

lijnen in de praktijk opleveren. “Wij

betrekken de telers vanaf het eerste

moment bij de veredeling. Als wij

bijvoorbeeld van een kruising dertig

hybriden hebben waar wij iets in

zien, vragen we de telers om hun

mening. Die is voor ons uiteraard zeer

waardevol. Zo houden we er vier of vijf

over waarmee we verder gaan.”

Niet alle hybriden groeien uiteraard uit

tot toppers. Maar dat hoeft ook niet,

vindt dit bedrijf. Kortekaas: “Als we

hybriden tegenkomen met speciale

eigenschappen, zoals een aparte kleur

of vorm, dan zetten we ze in onze

´specialtyskas .́ Soms zijn er telers die

brood zien in bijvoorbeeld een paarse

tomaat. Dan kunnen we zelfs zo ver

gaan dat we zaad maken, speciaal voor

deze teler. In België heeft een teler op

deze manier vijf Axxiarassen in z´n kas

staan die niemand ter wereld heeft.”

Verschillende segmenten

Axia Seeds richt zich op tomaten in

de breedste zin van het woord. In het

middensegment trostomaten kwamen

uit deze stal al de Axiradius (100 gram)

en de Axxy (110 – 130 gram), waarvan

de laatste ook los te oogsten is. Bij de

losse tomaten is er verder de Mediax

(80 gram). Timeax is de variëteit voor

cocktail trosmaten. Van die laatste,

in 2015 geïntroduceerd, wordt dit

jaar in Nederland zeventig hectare

aangeplant. Cees Kortekaas noemt

verder de cherrytrostomaat Axiany.

“Deze is wereldwijd aangeplant en

is bij uitstek een smaaktomaat, echt

het topsegment. We geven hem maar

beperkt uit, één of twee kwekers

per land, dan blijft het exclusief. In

Noorwegen is deze tomaat als beste

uit de bus gekomen van een brede

smaaktest onder consumenten. Daar

zijn we trots op natuurlijk.”

Als laatste noemen de heren graag

nog Prunaxx, een nieuwe roma

tomaat die dit jaar op voor het eerst

commercieel wordt geteeld en waarvan

de verwachtingen hoog gespannen zijn.

Michel de Winter: “Dit ras blinkt uit in

kwaliteit en de mooie romavorm.”

Enthousiasme

Cees Kortekaas en Michel de Winter

praten met een enorm enthousiasme

over ´hun´ tomaten. “Dat klopt, we

zijn geen autoverkopers die met een

glimmende folder onder hun arm bij

de telers aankomen. Natuurlijk zijn wij

ook verkopers, maar met een enorme

dosis praktijkervaring en met korte

lijnen naar veredeling en telers. We

zeggen wel eens dat er geen bloed

maar tomatensap door onze aderen

stroomt!”

Tekst Bernadette Hoefsloot

Onderde grondzit het beste

Beter en krachtigertegen Pythium

Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig.Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

een uitgave van · de jury bestaat uit meer dan dertig professionals uit het vak, gaande van...

Documents