Editörden

Dergimizin bu sayısını Yaşanabilir Kentler İçin Sürdürülebilir Ulaşım Sistemleri konusuna ayırdık.

Şehir içi ulaşım sistemleri ekonomik, sosyal ve kültürel yaşantının gelişmesinde kilit rol oynamaktadır.

Kentsel yaşamın düzenli ve kaliteli olarak sürdürülebilmesi için etkin bir ulaşım sistemi kurulmalıdır.

Bu nedenle Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nın öncülüğünde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı başta olmak üzere tüm ilgili devlet kurumları, belediyeler, özel sektör kuruluşları koordineli çalışarak kent yaşamına uygun iyi bir ulaşım sistemini tercih etmeye çalışmaktalar.

Toplu ulaşım sistemlerini geliştirmek adına yapılan her yatırım özel araç kullanımını azaltarak geleceğe yaşanabilir kentler bırakacak.

Dergimizde kamu, belediyeler ve özel sektör kurumları sürdürülebilir ulaşım için

gerçekleştirdikleri çalışmaları anlattılar. İnşaat sanayicisi üyelerimiz bu çalışmalardan örnekler sundular.

Giresun Belediyesi’nden özel bir çalışmayı anlatıyoruz. Başkan Kerim Aksu, kentte yaşayanların kitap okumalarını teşvik amacıyla çağdaş bir uygulamaya imza atarak, Kütüphane Otobüs Durağı Projesi’ni başlattı. Projenin dalga dalga tüm şehirlere yayılmasını umut ediyoruz.

Dünyayı İnşa Eden Türklerden Erol Üçer sadece inşa ettiği eserler ile değil, eğitime verdiği destek ile de ülkemiz geleceğine çok önemli katkılar yapıyor. Üçer, gençlerimizin hayatına dokunduğu çalışmalarını anlattı.

İNTES Genç Yöneticiler Grubu üyelerimizin gerçekleştirdiği dev projelere ziyaretler devam ediyor.

İlgiyle okuyacağınızı umduğumuz bir dergi hazırlamaya çaba gösterdik. Bir sonraki sayıda farklı içerikle bir araya gelmek dileği ile sağlıcakla kalınız.

YÜZELLİBİR

İNTES İşveren Sendikası Adına SahibiCelal KOLOĞLU

Sorumlu MüdürH. Necati ERSOY

Yayına HazırlayanlarErcan DEVADemet SOMUNOĞLU

Yönetim Yeri4. Cadde 719. Sk. No: 3, Yıldız, Çankaya, AnkaraT: 0312 441 43 50 (pbx), F: 0312 441 36 43intes@intes.org.tr / www.intes.org.tr

‘’İnşaat Sanayii Dergisi® 556 Sayılı KHK Uyarınca Türk Patent Enstitüsü Tarafından Tescile Bağlanmıştır’’

İNTES Kuruluş Tarihi5 Şubat 1964

Sendikamız Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu üyesidir.

İnşaat Sanayii Dergisi Ocak-Şubat 2004 tarihinden itibaren hakemli dergidir.

İNTES İnşaat Sanayii Dergisi’nin adı da dahil olmak üzere tamamı üzerindeki telif hakları İNTES’e aittir.

Dergide yayınlanan yazılar yazarlarının kişisel görüşü olup hiçbir şekilde İNTES tüzel kişiliğinin görüşü olarak mütalaa edilemez.

Dergide yayınlanan yazıların her hakkı saklı olup, İNTES’ten yazılı izin alınarak ve kaynak gösterilmek suretiyle kullanılabilir.

ISSN: 1303-8028Yayın Türü: Yerel Süreli Yayın,Ücretsizdir. İki ayda bir yayımlanır.Abonelerine ücretsiz olarak gönderilir.

YapımReta Reklamcılık ve Tanıtım Ltd. Şti.Ziyaurrahman Cd. 285. Sk. No: 26/19Çankaya, AnkaraT: 0312 440 20 56, F: 0312 440 53 69info@reta.com.tr / www.reta.com.tr

BasımDesen Ofset San. ve Tic. A.Ş.Birlik Mh. 448. Cd. 476. Sk. No: 2Çankaya, AnkaraT: 0312 496 43 43, F: 0312 496 43 47info@desenofset.com.trwww.desenofset.com.tr

Basım Tarihi ve Yeri21 Aralık 2015 / ANKARA

04

68

46

BAŞYAZI:Şehir içi ulaşımda insana öncelikCelal KOLOĞLUYönetim Kurulu Başkanı

DOSYA: Ulaşımda öncelik toplu taşıma sistemleridirProf Dr. Rafet BOZDOĞANYalova Üniversitesi Ulaştırma MühendisliğiBölüm Başkanı

DOSYA:Şehirler insanlar için düzenlenmeliProf. Dr. Yılmaz BÜYÜKERŞENEskişehir Büyükşehir Belediye Başkanı

06

70

28

32

24

74

42

50

58

62

66

DOSYA: Kentlerde Sürdürülebilir Ulaşım

DOSYA: Sürdürülebilir ulaştırma çözümleri ve kurumsal sosyal sorumlulukDoç. Dr. İsmail ŞAHİNYıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Ulaştırma Anabilim Dalı

DOSYA:Toplu taşıma hızla teşvik edilmeliFatih TURANAltyapı Yatırımları Genel Müdürü

DOSYA: Daha akıcı ve güvenli trafik için önlemlerEmniyet Genel Müdürlüğü Trafik Hizmetleri

Başkanlığı

DOSYA: ARGE faaliyetlerine önem veriyoruzİsmail KARTALTürkiye Cumhuriyeti Karayolları Genel Müdürü

DOSYA: Bursa’da raylı sistemle güvenli ve hızlı ulaşımLevent FİDANSOYBURULAŞ A.Ş. Genel Müdürü

DOSYA:Hedefimiz daha ulaşılabilir bir BursaRecep ALTEPEBursa Büyükşehir Belediye Başkanı

DOSYA:Gaziantep bir ‘dünya kenti’ olacakFatma ŞAHİNGaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı

DOSYA: Şehrimizi çağa uygun ulaşım sistemleri ile donattıkTahir AKYÜREKKonya Büyükşehir Belediye Başkanı

DOSYA: Ulaştırma yatırımları Mersin turizmine katkı sağlıyorBurhanettin KOCAMAZMersin Büyükşehir Belediye Başkanı

DOSYA: Ulaşımda konfor, havanın kalitesi kadar öncelikliYusuf Ziya YILMAZSamsun Büyükşehir Belediye Başkanı

DOSYA:Tüm ulaşım sistemleri etkin kullanılmalı

Prof. Dr. Mustafa ÖZTÜRKTürkiye Cumhuriyeti Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müsteşarı

DOSYA:Ulaştırma, enerji tüketiminde başta gelen sektörlerden biri

Metin KİLCİTürkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı

DOSYA:Kent içi ulaşım çözümleri büyük önem taşıyor

M. Hamdi YILDIRIMTürkiye Cumhuriyeti Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Müsteşar V.

181410

78

82

86

DOSYA: İzmir’de raylı sistemler kentin omurgasıdırSönmez ALEVİzmir Metro A.Ş. Genel Müdürü

DOSYA:Kentte toplu taşıma tercihi artıyorFeyzullah GÜNDOĞDUKayseri Ulaşım A.Ş. Genel Müdürü

DOSYA:Sürdürülebilir ulaşım politikalarıFaruk CİRİTKalkınma Bakanlığı Uzmanı

90DOSYA:Akıllı Şehrin Mimarı: İSBAKMuhammed ALYÜRÜKİstanbul Ulaşım Haberleşme ve Güvenlik Teknolojileri Sanayi ve Ticaret A.Ş. Genel Müdürü

94

100

102

96

104

DOSYA: Raylı sistemler şehir yaşamını kolaylaştırıyorAyhan YAVRUCUAlarko İnşaat A.Ş. Genel Müdürü

DOSYA: Çağdaş ulaşım sistemleri önce fiyat ve fayda dengesi sağlamalıMüşfik YAMANTÜRKGÜRİŞ İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Genel Müdür

DOSYA: İstanbul yeni havalimanı Türkiye’nin simgesel yapılarından biri olacaktırYusuf AKÇAYOĞLUİGA Havalimanı CEO

DOSYA: Raylı sistemler sürdürülebilir ulaşımın temelidirGönül TALUDoğuş İnşaat A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı

DOSYA:Yaşanabilir şehirler için erişilebilir ulaşım sistemleri Ülkü ARIOĞLUYapı Merkezi A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi

108TOPLANTI: İNTES, Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği iş birliği yapacak

124İNŞAAT SANAYİCİLERİ: TEKNOKON Endüstri Tesisleri İnş. ve Montaj A.Ş.

112

118

145

120

146

116

144122

TOPLANTI: İNTES Yüksek Danışma Kurulu Toplantısının konuğu Kasım Özer oldu

İNŞAAT SANAYİCİLERİ:HİDROMEK - HİDROLİK VE MEKANİKMAKİNA İMALAT SAN. VE TİC. A.Ş.

HABERLER: İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği’nde yeni yönetim

İNŞAAT SANAYİCİLERİ:HASELSAN İNŞAAT VE TİCARET A.Ş.

SUMMARY

İNŞAAT SANAYİCİLERİ:ONUR TAAHHÜT TAŞIMACILIK İNŞAAT TİC. VE SAN. A.Ş.

HABERLER: Pakistan Büyükelçisi Mahmood, İNTES Genel Merkezi’ni ziyaret etti

İNŞAAT SANAYİCİLERİ:E+M ELEKTRİK SİSTEM HİZMETLERİ A.Ş

138İGY’DEN:İGY’den Marka Projelere ziyaretler devam ediyor

134

135

132

136

YENİ YAYIN:Libya’daki Türk Müteahhitliğinin Arka Planı

YENİ YAYIN:İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve İlgili Yönetmelikler

İNTES MYM’DEN:İNDER ve Türkiye MYM sektördeki yeni dönem için iş birliği yapıyor

İGY’DEN:Genç Yöneticiler Grubu Kurt Grup tesislerini ziyaret etti

DOSYA:Ulaşım ana planı çalışmasına ağırlık veriyoruz

İ. Melih GÖKÇEKAnkara BüyükşehirBelediye Başkanı

YAŞAM:Eğitime destek, vatandaşlık görevidir

Erol ÜÇERGAMA HoldingOnursal Başkanı

KÜLTÜR / SANAT:Kütüphane Otobüs Durağı Projesi vatandaşların ilgi odağı

Kerim AKSUGiresun Belediye Başkanı

HABERLER:Başkan Koloğlu Mesleki Yeterlilik Kurumu Yönetimi’nde görev alacak

DOSYA:Ulaşıma, yenilikçi vemodern çözümlerüretiliyor

Aziz KOCAOĞLUİzmir BüyükşehirBelediye Başkanı

38 54 130126 142

4

Sağlıklı ve hızlı ulaşım tüm dünya ülkelerinde olduğu gibi Türkiye’nin de en önemli sorunu oldu.

Özellikle hızlı kentleşme büyükşehirde sayısının milyonlarla ifade edildiği yerleşim alanlarında ulaşım sorununu insan yaşamının ayrılmaz bir parçası haline getirdi.

Türkiye’de nüfusun giderek büyük şehirlerde yoğunlaşması şehir içi ulaşıma daha fazla önem verilmesini zorunlu kılıyor. Araç sayısında çok hızlı artışlar, büyük şehirlerde şehir içi ulaşımında hem trafik yoğunluğunun artmasına hem de sera gazı salınımlarının artması nedeniyle hava kirliliğine yol açıyor. Yaşanan

sıkıntılar toplu taşıma araçlarına öncelik verilmesini zorunlu hale getiriyor. Raylı sistemler öncelikli olunca, otomasyon sistemleri, sinyalizasyon ve elektrifikasyondan rayların bakımına kadar ürünler ve çözümler üretmek gerekiyor. Bu ise ileri teknoloji gerektiren uygulamaları da beraberinde getiriyor. Uygulamaların yaygınlaşması büyük şehirlerde yaşayan vatandaşlara kolay, rahat ve stressiz ulaşım imkanı sunuyor.

Türkiye’nin en kalabalık nüfusa sahip şehri olan İstanbul’da günlük yolcu hareketinin 26 milyon kişiyi bulduğu belirtiliyor. Bu kadar çok sayıda insanın ulaşımının sağlıklı yapılabilmesinde toplu taşıma

Şehir içi ulaşımda insana öncelik

BAŞYAZI

Celal KOLOĞLUYönetim Kurulu Başkanı

5

sistemleri öncelik kazanıyor. İstanbul ve İzmir gibi büyük şehirlerimizde raylı sistemlerin yanı sıra deniz taşımacılığı da oldukça önemli bir hale geliyor. Başkent Ankara’da ise raylı ulaşıma verilen önem artarken metro ağları giderek tüm şehre yayılıyor.

21. yüzyıl bilimsel düşünceyi bir hayat felsefesi olarak algılamak zorunluluğunu getiriyor. Türkiye’de toplumun bu konuda hazırlanmasını ana politika haline getirmekte yarar var. Toplumun gelecekte daha müreffeh ve mutlu olabilmesinin ancak bu yaklaşımın yaygınlaşması ile sağlanabileceğine inanıyoruz.

Selanik’te doğan İzmir Valiliği de yapan Halil Rıfat Paşa’nın ünlü “Gidemediğin yer senin değildir” sözü, şehirler büyürken ulaşımın da yaygınlaşmasının gereklilik olduğunu ispatlar niteliktedir. Artık büyük şehirlerde daha sağlıklı ulaşım için bilimsel düşünce ve teknolojik yeniliklere öncelik veren bir belediyecilik anlayışı zorunlu hale gelmektedir. Büyükşehir belediye başkanlarımızın da icraatlarında sağlıklı ulaşım başta olmak üzere “İnsanlara öncelik veren düşünceyi” tüm hizmetlerinde dikkate almaları zorunlu görünüyor.

Ülkemizin tüm vatandaşlarının, güvenli ve yaşanabilir kentler için sürdürülebilir ulaşım sistemlerine

layık olduklarına yürekten inanıyoruz.

İnşaat sanayicileri olarak büyük şehirlerimizde hızlı ve sağlıklı ulaşımın büyük önem taşıdığının bilincindeyiz. Bu vesileyle şehirlerimizde insan yaşamına öncelik verilerek gerçekleştirilecek yatırım ve projelere sektör olarak destek vermeye hazır olduğumuzu da belirtmek isteriz.

İnsanlarımızın mutluluğu, mutluluğumuzdur.

2016 yılının ülkemize ve dünyaya başta barış olmak üzere, birlik, beraberlik ve güzellikler getirmesini içtenlikle diliyoruz.

Saygılarımla.

6

Dünyada her geçen gün nüfus dengeleri değişiyor. Sanayileşme arttıkça kentleşme oranları da artıyor. Bugün dünyada kentleşme oranları %80 seviyesindedir. Ülkemizde de dünyadaki gelişmelere paralel kentleşme seviyesi hızla artmış ve artmaya devam etmektedir.

1972 yılında nüfusumuzun %75,8’i kırsal alanlarda yaşarken, 2011 yılında tablo tersine dönmüş %76,8’i kentlerde yaşamaya başlamıştır. Şehirlerde artan nüfus yoğunluğunun da olumlu-olumsuz pek çok etkisi olmuştur.

Ülkemizde insanlar, sağlık, eğitim, sosyal ve kültürel tesisler, daha iyi bir eğitim ve ulaşım olanaklarından faydalanabilmek amacı ile kentlere göç etmişlerdir. Ancak beklentiler böyleyken uzun yıllar plansız kentleşme sorunu ile karşı karşıya kalınmıştır. Plansız kentleşme sosyo-ekonomik temel problemlerimizin başında gelmiştir.

Dolayısıyla daha nitelikli kentleşme için geniş sağlık, sosyal ve kültürel hizmetlerin yanı sıra daha nitelikli yapılara, daha nitelikli altyapı sistemlerine, konforlu ve güvenli ulaşım türlerine ihtiyaç doğmuştur.

Kentleşme hızı arttıkça günlük hayatın en önemli sorunu iyi bir şehir içi ulaşım sisteminin sağlanamaması olmuştur. Şehir içi ulaşım sorunu insanlara daha iyi bir kent yaşamını tesis edecek sürdürülebilir ulaşım kavramını ortaya çıkartmıştır. Yani günümüzün ihtiyacını karşılarken gelecek nesilleri de düşünmemiz gerektiği gerçeği ile karşılaştık. Zira kentsel ulaşımın en önemli öğesi insandır.

Özel otomobil tek başına kullanıcısına hareket özgürlüğü sağlar ama geniş ölçekte kent yaşamımızı kısıtlar. Daha önemlisi trafik kazalarının artması gibi yüksek maliyeti vardır.

DO

SYA

Ken

tler

de S

ürdü

rüle

bilir

Ula

şım

Yaşanabilir kentler içinsürdürülebilir ulaşım sistemleri

7

Tüm özel araç kullanıcılarının talebini karşılayacak yol ağı sağlanması da mümkün değildir. Zira artan araç sayısı demek zamanın kısıtlanması demektir, çevre kirliliğidir, gürültüdür, özgür adımların kısıtlayıcısıdır yani sürdürülemez bir ulaşım sistemini anlatmaktadır.

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından hazırlanan rapora göre otobüs, tren, metro, tramvay gibi toplu taşıma sistemlerinin az ve birbirine yakın düzeyde enerji tükettiği, otomobilin tüketiminin ise bu sistemlerin beş katından fazla olduğu görülmektedir. Enerjide dışa bağımlı bir ülke olduğumuz gerçeği göz önünde bulundurulduğunda alternatif ulaşım türlerinin geliştirilmesinin önemi bir kez de bu yönü ile ortaya çıkmaktadır.

Sürdürülebilir kent içi ulaşımın temel politikası insanları

bireysel araba kullanımından uzaklaştırmak, zihniyetlerini değiştirerek toplu taşıma sistemlerini kullanmaya teşvik etmektir. Elbette bunun yolu konforlu, dakik, güvenli, hızlı ulaşım türlerinin yaygınlaştırılmasından geçer. Yaşanabilir kentler için kent merkezlerinde araç öncelikli ulaşım türlerinden toplu ulaşım ve yaya öncelikli yollara çevirmeliyiz.

Geleceğin ulaşım türlerinde tüm ulaşım kanallarının birbiri ile entegre olacak şekilde geliştirilmesi büyük önem arz etmektedir. Daha etkin ve verimli, çevreci, engelsiz yollar inşa edilmeli, kalite ve konfor ön planda olmalıdır. Yürüme ve bisiklet yolları da tüm ulaşım kanalları ile uyum içinde insanlar için erişilebilir olmalıdır. Elbette yol ve trafik güvenliği de sürdürülebilir ulaşımın tamamlayıcı unsurudur.

Daha yaşanabilir bir kent yaşamı tesis edebilmek için insan odaklı

yatırımlar yapılmalıdır. Bu kapsamda Kalkınma Planlarında kent içi ulaşım sistemlerine yönelik politikalar öncelikli olmuştur. Örneğin 1963-1967 yıllarını kapsayan Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı’nda;

•Toplu taşımacılığa öncelik verilip geliştirilmesi,

•Gerekli şartları yerine getirerek artan yolcu, yük ve haber trafiğini karşılamak,

•Fazla kapasite yaratmamak ve eldeki kapasiteden tam yararlanmak,

•Ulusal ekonomiye yararlı olacak ulaştırma politikaları uygulanması,

•Her taşıma sisteminin toplam taşımadaki payının dengeli dağılması,

•Kentlerimizde daha rahat, hızlı, ekonomik ve güvenli ulaştırma olanakları yaratmak,

8

•Mevcut altyapının verimli şekilde kullanılması,

•Taşıtları toplum ve ulusal ekonominin yararına kullanmak

•Kentlerin fiziki planları ile ulaşım planlarının bütünleştirilmesi,

•Planlama, uygulama, işletme ve denetimde koordinasyonun sağlanması,

•Çevre ile uyumlu ve kirleticiliği az bir ulaşım hizmetinin sağlanması,

hedeflenmiştir.

2014-2018 yıllarını kapsayan Onuncu Kalkınma Planı’nda da yine sürdürülebilir şehir içi ulaştırma sistemlerin geliştirilmesi temel politika hedefi olmuştur.

•Şehir içi ulaşım altyapısının diğer altyapılarla entegrasyonu güçlendirilmesi,

•Yaya ve bisiklet gibi alternatif ulaşım türlerine yönelik yatırım ve uygulamalar özendirilmesi,

•Şehir içi toplu taşımada trafik yoğunluğu ve yolculuk talebindeki gelişmeler dikkate alınarak öncelikle otobüs, metrobüs ve benzeri sistemler tercih edilerek; bunların yetersiz kaldığı güzergâhlarda raylı sistem alternatifleri değerlendirilmesi,

•Büyükşehir belediyelerinin mevcut ve planlanan şehir içi raylı sistem projeleri; şehir merkezlerinden geçen demiryolu ana hattına, şehir içi lojistik merkezlerine, şehirlerarası otobüs terminallerine, havalimanlarına ve diğer ulaşım türlerine entegre olabilecek şekilde planlanması,

•Şehir içi ulaşımda trafik yönetimi ve toplu taşıma hizmetlerinde bilgi teknolojileri ve akıllı ulaşım sistemlerinden etkin bir şekilde faydalanılması,

hedeflenmiştir.

Şehir içi ulaştırma sistemlerinin iyileştirilmesine yönelik ana

politika araçlarından birisi raylı sistem yatırımlarıdır. Raylı sistemler çevresel ve kullanım rahatlığı ile toplu taşımanın en önemli kollarından birisini oluşturmaktadır. Çünkü raylı sistemler toplu ulaşım sistemleri arasında en yüksek yolculuk kapasitelerine sahip ulaşım sistemleri olarak kabul edilmektedir ve modern şehircilik yaşamının en önemli göstergelerinden birisidir. Bugün dünyanın gelişmiş bölgelerinde de metro sistemleri, dünyadaki pek çok büyük şehirde birincil toplu ulaşım sistemi olarak kullanılmaktadır.

Büyük şehirlerde kent içi raylı sistemlerin kent nüfusuna yetecek kapasitenin altında olmasına yönelik eleştiriler olsa da bu konuda önemli yatırımlar yapılmaktadır. Nüfusu 1.000.000’un üzerindeki birçok şehirde artık raylı sistemlere yönelik projelerin gerçekleştirildiğini ve bu konuda

9

çalışmaların hızla devam ettiğini görmekteyiz. İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Adana, Konya, Gaziantep, Mersin, Diyarbakır, Kayseri nüfusu 1.000.000 üzerinde olup raylı sistem projeleri inşa edilerek, halkın hizmetine sunulan kentlerimizdir. Gerçekleştirilen yatırımlar ile 2006 yılında kent içi raylı sistem uzunluğu 292 km iken, 2013 yılında 477 km’ye ulaşmıştır. 2018 yılında hedef ise 787 km olarak belirlenmiştir.

Bu kapsamda Onuncu Kalkınma Planı döneminde Ankara’da Kızılay-Çayyolu, Batıkent-Sincan ve Tandoğan-Keçiören metro projeleri ile Esenboğa raylı sistem; İstanbul’da Üsküdar-Ümraniye, Otogar-Bağcılar, Aksaray-Yenikapı, Bakırköy-Beylikdüzü, Şişhane-Yenikapı, Kartal-Kaynarca, Kabataş-Mahmutbey, Bakırköy-Kirazlı metro; İzmir’de Trafik

Yönetim Sistemi, Deniz Ulaşımı Geliştirme, Üçyol-F. Altay metro ile Konak ve Karşıyaka tramvay; Bursa’da 3. aşama, Kayseri’de 2. ve 3. aşama hafif raylı sistem; Gaziantep’te 3. aşama ve Konya’da 2. aşama tramvay projelerinin tamamlanması beklenmektedir.

Ve İstanbul… Çılgın projelerin kenti… Tüm dünyayı kıskandıran güzellikleri içinde barındıran İstanbul’un göçlerle birlikte hızla büyümesiyle plansız kentleşme ile ulaşım en önemli sorun haline geldi. İnsanlar için en kıymetli değer olan zaman, trafikte yok olup gidiyor. Artık buna çözüm olacak projeler İstanbul’a hızla kazandırılıyor. İşte raylı sistemlerin omurgasını oluşturan Marmaray. İstanbul’daki toplu ulaşım oranını %30’a çıkartma hedefi ile yola çıktı. Ağustos 2015 verilerine göre günlük ortalama 148.103 yolcuyu

konfor ve güvenle ulaştırıyor. 2016 yılında hizmete sunulması hedeflenen iki kıta arasındaki mevcut köprülere alternatif olacak Avrasya Karayolu Tüp Geçit Projesi, İstanbul’un incisi 3. Boğaz Köprüsü. Her biri ölçek büyüklüğü, teknolojisi ile dünya standartlarında, literatürlere girmiş projeler olarak insanımıza zaman ve kaliteli yaşam kazandıracak.

Kentler önce insan içindir. Onu yaşanabilir kılmak da yine insanın elindedir. Sürdürülebilir bir kent yaşamı için dengeli, altyapıyla uyumlu, çevreci bir ulaştırma sisteminin kurulması kaçınılmazdır.

İnşaat Sanayi Dergimizde konunun taraflarının dilinden tüm detaylar ile sürdürülebilir bir kent yaşamı için ulaşım sistemlerini anlattık.

Okuyucularımızın ilgiyle okuyacağını umuyoruz.

10

KENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM

Ülkemiz alabildiğine dinamik bir ülkedir. Sadece yerel anlamda değil, bölgesel ve küresel anlamda da hareketli bir ülke konumundayız. Bu hareketin berekete dönüşmesi için ulaşım ve iletişim alt yapısını tamamlamak suretiyle, hem insanımızın yaşam kalitesini yükselteceğiz hem de Türkiye’nin imkânlarını küresel rekabete uygun olarak dönüştüreceğiz. Bu amaçla köy yollarından kent içi ulaşıma, çevre yollarından bölünmüş yollara bir yandan ulusal yol ağımızı yenilerken, standardını yükseltirken, yeni yollar yaparken diğer yandan ülkemiz üzerinden doğu-batı, kuzey-güney istikametinde geçen uluslararası koridorları işlevsel hale getiriyoruz.

Son yüzyılda yerel idarelerin de genel idarelerin de çözmek için

uğraştığı en önemli sorunların başında ise kentleşme sorunu gelmektedir. Bu New York’ta da aynı, Paris’te de aynı, Londra’da da aynı. Göçün doğurduğu sosyal, kültürel, ekonomik duruma her yönüyle hazır bekleyen bir büyükşehir örneği bulmak, dünyada da ülkemizde de mümkün değildir. Öngörülemeyen bu büyümenin sağlıklı bir zemine oturması, makro planda belirlenen ulaştırma, sanayileşme, konut, turizm, tarım politikalarının birbirini tamamlayacak bir nitelikte olmasını zorunlu kılmaktadır. Kent nüfusunda yaşanan her artış ise daha fazla taşıt trafiği olarak geri dönmektedir. Bakınız ülkemizde sadece bu yıl ilk sekiz ayda artan taşıt sayısı 813 binin üzerinde. Bu araçların yaklaşık üçte biri de İstanbul trafiğine kayıtlıdır.

Kent içi ulaşım çözümleri büyük önem taşıyor

M. Hamdi YILDIRIMTürkiye Cumhuriyeti

Ulaştırma, Denizcilik veHaberleşme Bakanlığı Müsteşar V.

Toplu taşıma alt yapısının

oluşturulması ne kadar önemliyse

insanımızda toplu taşımaya yönelik

zihniyet değişiminin sağlanması da o

kadar önemli hale gelmiştir.

DOSYA

11

Taşıt sayısı artıyor, toplu taşıma bilinci şart

Trafiğe yeni çıkan her 100 araçtan 35’inin İstanbul, 9’unun Ankara ve 6’sının İzmir’de olması kent içi ulaşım çözümlerinin ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. 2002 yılında 8 milyon 600 bin olan motorlu taşıt sayısı bugün 19 milyon 700 bine yaklaştı. Bu taşıtların 3.6 milyona yakını İstanbul’da, 1.7 milyona yakını Ankara’da, 1.2 milyona yakını ise İzmir’de bulunuyor. Ve bugün itibariyle bir günde yaklaşık 45 milyon insanımız motorlu taşıtla yolculuk yapıyor. Bunların önemli bir bölümü toplu taşıma sistemleri ile yolculuk yapıyor.

Ancak halen ülkemizde toplu taşıma bilinci oluşmuş değil. Özellikle geçmiş yıllarda toplu taşıma altyapısının iyi oluşturulamamış olması,

ülkemizde toplu taşıma sistemlerine güveni azaltmış durumda. Toplu taşıma altyapısının oluşturulması ne kadar önemliyse insanımızda toplu taşımaya yönelik zihniyet değişiminin sağlanması da o kadar önemli hale gelmiştir. Küçük kapasiteli bireysel taşımacılığın baskın hale gelmesi, bir yanıyla elbette sosyal refahı göstermesi bakımından önemlidir. Ancak diğer yanıyla yüksek maliyet demektir, güvenlik zafiyeti demektir, çevre kirliliği demektir, trafik sıkışıklığı demektir. Oysa toplu taşımanın, bireye de işleticiye de ülkeye de maliyeti daha düşüktür; daha çevrecidir, daha güvenlidir. Çağdaş kentler; zamanını verimli kullanarak her türlü aktiviteye zaman ayırabilen özgür bireylerine, erişilebilir ve yüksek standartta kentsel donatı olanağı ve yaşam kalitesi sunabilen, çevreye duyarlı kentlerdir.

2023 yılına kadar taşıma talebi 3 kat artacak

AB ülkelerinde son 20 yılda taşıma talebi her yıl yaklaşık %2.6 oranında artma göstermiştir. Bu artışa paralel olarak ulaştırma sektörü; topluluk GSYİH’sının %10’unu, toplam istihdamın %7’sini, üye ülke yatırımlarının %40’ından fazlasını ve enerji tüketimlerinin %30’unu kapsamıştır. Ülkemizde yıllık ortalama %1.6 nüfus artışı ve son 25 yıldaki büyüme eğilimlerinin sürmesi durumunda 2023 yılına kadar toplam taşıma talebinin bugünkü düzeyin üç katına çıkacağı akademik çevrelerde de kabul gören bir öngörü haline gelmiştir. Halen göç alan İstanbul başta olmak üzere Ankara ve İzmir gibi büyükşehirlerimiz bu talebin en fazla artacağı illerimiz olacaktır. Bu bağlamda büyükşehirlerimizin bu artan trafik

Ülkemizde yıllık ortalama yüzde 1.6 nüfus artışı ve son 25 yıldaki büyüme

eğilimlerinin sürmesi

durumunda 2023 yılına kadar toplam

taşıma talebinin bugünkü düzeyin

üç katına çıkacağı öngörülmektedir.

12

karşısında durabilmesi için dev projeler başlattık. Bakınız, transit trafiği İstanbul dışına çekmek için Kuzey Marmara Otoyolu’nu yapıyoruz. İstanbul’un 3’üncü Boğaz Köprüsü’nü de inşa ediyoruz. Bu köprü ile transit trafiği şehir dışına alacağız, İstanbul’un trafik yükünü azaltacağız. İstanbul-İzmir Otoyolu ve İzmit Körfez Geçişi projesini devreye aldık. Hem İstanbul’dan hem de İzmir’den yapımına devam ediyoruz. Bu otoyol, hem İzmir’in hem de İstanbul’un transit trafiğini önemli ölçüde şehir dışına taşıyacak. Dünyanın en önemli projelerinden biri olan Avrasya Karayolu Tüp Geçit Projesi’ni de yapıyoruz. Şimdiden tüneli deldik, iki yakayı birbirine bağladık. Bu projenin tamamlanması ile hem Bostancı-Kadıköy arasındaki araçların Sirkeci-Yenikapı -Zeytinburnu’na geçişini sağlayacağız hem de şehir merkezindeki trafik sıkışıklığını engelleyeceğiz.

Ancak toplu taşımada hem daha güvenli hem de daha çevreci olan raylı sistemleri devreye almak

durumundayız. Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın Büyükşehir Belediye Başkanlığı döneminde başlattığı ve Büyükşehir Belediye Başkanımız Sayın Kadir Topbaş’ın devam ettirdiği metro atağı sonrasında şu anda İstanbul Metrosu her gün 1.8 milyona yakın insan taşıyor. Ancak kent içi raylı taşımacılığa daha fazla önem vermeliyiz. Bu bağlamda, kent içi ulaşımda raylı taşımacılığı yeniden dizayn ediyoruz. İstanbul’da MARMARAY ile İzmir’de EGERAY ve Gaziantep’te GAZİRAY ile bu değişim başladı. İstanbul Metro sistemi ile Marmaray’ı da entegre hale getirdik. Şu anda 3. Havalimanı’nı Gayrettepe’ye bağlayacak metro hattı için proje çalışmalarımızı da başlatmış bulunmaktayız. Ayrıca Yenikapı-İncirli, İncirli-Sefaköy metro hatlarının da yapım işlerini üstlenmiş bulunmaktayız. İzmir’de Egeray’ı hem kuzeyden hem de güneyden uzatıyoruz. Egeray’ı İzmir’in her köşesine ulaştırmayı planlıyoruz. Ankara’da da yeni metro ağını Bakanlığımıza bağlı Altyapı Yatırımları Genel

Toplu taşımada, hem daha güvenli

hem de daha çevreci olan raylı sistemleri

devreye almak durumundayız.

13

Müdürlüğü yapıyor. Şimdiden iki hattı tamamladık, üçüncü hattın da sonuna yaklaştık. Bununla da kalmayacağız, yeni hatlarla Ankara metro sistemini havalimanına ve Yüksek Hızlı Tren Garı’na da bağlayacağız. Bunun çalışmaları da son aşamaya geldi.

Ayrıca İstanbul’da da yine yapımını Bakanlığımın üstlendiği Levent- Hisarüstü Metrosu’nu açtık. Ancak İstanbul’a kendi gibi dev projeler gerekiyor. Bu kapsamda da Bakanlık olarak 3 Katlı İstanbul Metro ve Karayolu Boğaz Geçişi Projesi’ni başlattık. Günde 6.5 milyon yolcunun yararlandığı dokuz farklı şehir içi raylı sistem, hızlı metro ile entegre olacak ve kıtalararası yolculuk kolaylaşacak. İncirli’den Söğütlüçeşme’ye hızlı metro ile 40 dakikada ulaşılacak. Hasdal Kavşağı’ndan Ümraniye Çamlık Kavşağı’na araçla 14

dakikada geçilecek. Çevre yollarına bağlantısı ile diğer şehir içi yollara daha kolay ve daha hızlı erişim sağlanacak. Tüm ana arterler birbirine bağlanmış olacak. Ayrıca bu proje ile birlikte İstanbul’un üç havalimanı raylı sistem ile birbirine bağlanmış olacak. Başakşehir’den Sabiha Gökçen Hava Limanı’na kadar uzanan bir metro hattı da yapılacak.

Kent içi ulaşımda 2023’e ve 2035’e kadar hedefler

Düzenlediğimiz 11. Uluslararası Ulaştırma ve Haberleşme Şurası’nda ulaşımın her alanı olduğu gibi kent içi ulaşımın da kısa, orta ve uzun vadeli yol haritasını çıkardık. Kent içi ulaşımla ilgili 2023’e ve 2035’e kadar gerçekleşmesini öngördüğümüz birbirinden önemli hedefler belirledik. Bu kapsamda

da 2023 yılına kadar kent içi toplu taşımacılığın teşviki için bazı düzenlemeler yapacağız. Kent içi ulaşım planlarının, imar planları ile entegrasyonunu sağlayacağız. Ulusal “hareketlilik veri tabanı” oluşturacağız. Yayalaştırılmış bölgeler ve bisiklet ulaşımının yaygınlaştırılmasını sağlayacağız. Temiz yakıt ve enerji verimliliği yüksek taşıt teknolojileri ile “Akıllı Ulaşım Sistemleri”nin tüm kentlerimizde etkin kullanımını artıracağız. Ulaşım ana planlarında yolculuk değerleri yüksek olan hatlarda raylı sistemler teşvik edeceğiz. Denizyolu, demiryolu, karayolu kombine taşımacılığını yaygınlaştıracağız. Şu anda Bakanlık olarak yaptığımız çalışmalar, bu hedeflerimize ulaşmamız için attığımız adımlardır.

14

Geleceğin ulaşım politikaları; başta yayalar, engelliler ve motorsuz araç kullanıcıları olmak üzere herkes için sürdürülebilir ulaşımı sağlamalı; emniyetli, çevreci, enerjiyi etkin kullanan, esnek ve bir o kadar da ekonomik ulaşım türlerinin daha fazla kullanılmasını teşvik etmeli; daha etkin ve verimli olan toplu ve bireysel taşıma sistemlerine odaklanmalıdır.

Günümüzde hızla artan nüfus, işgücü ve trafikteki araç sayısına paralel olarak ulaşım sorunları göz önüne alındığında, hızla büyüyen şehirlerimizde ekonomik ve verimli bir ulaşım sistemi oluşturmanın temel koşulu diğer taşıma sistemleri ile entegre olmuş metro, tramvay gibi hafif raylı taşıt sistemleri ağlarının oluşturulmasıdır. Yine birçok büyük ilimizin liman kenti olduğunu

düşündüğümüzde, İstanbul ve İzmir gibi kentlerimizde deniz ulaşımının da etkin bir şekilde kullanılması önem arz etmektedir. Tüm bunların yanı sıra bisiklet vb. motorsuz taşıtlarında özellikle topoğrafyanın müsait olduğu yerlerde sisteme dâhil edilmesi çok önemlidir.

Bu konuda Avrupa Birliği, daha iyi bir şehir yaşamı için ideal ulaşım sistemini şöyle ifade etmektedir; “Tüm toplumun temel erişim ve gelişme ihtiyaçlarını güvenli bir şekilde karşılayan, insan ve ekosistem sağlığını dikkate alan bugünün ve gelecek nesillerin eşitliğini destekleyen; araç değil, insan odaklı ulaşım sistemleridir.” Bunun temelinde toplu taşıma ile birlikte, bisiklet ve yürüme yollarının diğer kara ve raylı ulaşım sistemleri ile entegresyon içerisinde çalışması yatmaktadır.

Tüm ulaşım sistemleri etkin kullanılmalı

Prof. Dr. Mustafa ÖZTÜRKTürkiye Cumhuriyeti

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müsteşarı

Bakanlığımızca şehir içi ulaşımdan kaynaklanan hava

kirletici emisyonların azaltılmasını

sağlayarak hava kalitesinin

iyileştirilmesi çalışmaları

yürütülmektedir.

DOSYA KENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM

15

Bakanlığın şehir içi ulaşım sistemlerine katkı veren görev alanları

Mekânsal strateji planlarını hazırlamak ve mahalli idarelerin plan kararlarının bu stratejilere uygunluğunu denetlemek; planlara ve bunların uygulanmasına yönelik temel ilke, strateji ve standartları belirlemek ve bunların uygulanmasını sağlamak; yerleşmeye, çevreye ve yapılaşmaya dair imar, çevre, yapı ve yapım mevzuatını hazırlamak, uygulamaları izlemek ve denetlemek Bakanlığımızın ana görevlerindendir.

Bu kapsamda ulaşım ağlarının da yer aldığı mekânsal stratejiler hazırlanmakta; stratejiye uygun olarak üst ölçekli çevre düzeni planları ve ulaşım master

planları yapılmakta; küçük ölçekli imar planları ve ulaşım planlarında ulaşımın daha etkin ve verimli olmasını sağlayacak düzenlemeler yapılmaktadır. Ayrıca imar mevzuatında yapılan iyileştirmelerle yerleşme ve yapılaşma daha yaşanabilir ve ulaşım sistemleri ile uyumlu hale getirilmektedir.

Şehir içi ulaşımdan kaynaklanan hava kirletici emisyonların azaltılmasını sağlayarak hava kalitesinin iyileştirilmesi çalışmaları da Bakanlığımızca yürütülmektedir. Bu doğrultuda Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerimizden trafik sıkışıklığının önlenmesi adına kavşaklarda sinyalizasyon düzenlemelerinin yapılması, toplu taşıma ve raylı ulaşım sistemlerinin yaygınlaştırılması,

yeşil dalga uygulamaları gibi önlemleri içeren Temiz Hava Eylem Planlarını yerel yönetimler ile koordineli şekilde hazırlamaları talep edilmekte ve bu planlar Bakanlığımızca değerlendirilerek takibi sağlanmaktadır. Kente özgü meteorolojik ve topolojik koşulları da dikkate alan Temiz Hava Eylem Planlarının, belediyeler tarafından hazırlanan Strateji Planı ve/veya Ulaşım Ana Planına entegrasyonu ile şehir içi ulaşım sistemlerinin düzenlenmesine katkı sağlanmaktadır.

Büyükşehirlerde sürdürülebilir kent yaşamına yönelik çalışmalar

Bakanlığımızın konut alanları ile oluşturulacak çekim merkezleri arasındaki ulaşıma katkı sağlayacağını düşündüğü önemli projelerinden birisi mevzuat

16

çalışmalarının sonuna gelinmiş olan “Şehir İçi Yollarda Bisiklet Yolları, Bisiklet İstasyonları ve Bisiklet Park Yerleri Tasarımına ve Yapımına Dair Yönetmelik”tir. Yönetmelikle; ülkemizde bisiklet yollarını ulaşıma entegre etmek, araç trafiğini azaltmak, dolayısı ile hava kalitesini yükseltmek ve enerji tasarrufunun sağlanması amaçlanmaktadır.

Bisiklet yolları ulaşım ağları ve yerleşim yerlerinin merkezi bölgelerini birbiriyle irtibatlandıracak bir ağ oluşturacak şekilde tasarlanacak, bisiklet yollarının tasarım ve yapımı standartlara uygun hale getirilecek, bisiklet yolları yapılacak trafik işaretlemeleri ile sinyalizasyon sistemleriyle ulaşım sistemine entegre edilecek, bisiklet kullanımının ulaşım amaçlı hale getirilecek ve metro, tren, otobüs, vapur gibi toplu ulaşım araçlarında gerekli önlemler alınacak, bisiklet park istasyonları ve park yerleri yapılacak; bisiklet yollarının engelli araçları tarafından da kullanımına izin verilerek engelli vatandaşlarımız için ulaşımda kolaylıklar sağlanacaktır.

Bakanlığımız tarafından karayolu ulaşımından kaynaklanan emisyonların azaltılması üzerinde olumlu etkisi olan ve ekonomik açıdan enerji ve yakıt tasarrufu gibi olumlu katkıları da olduğu bilinen bisiklet kullanımının illerimizde yaygınlaştırılması kararlaştırılmıştır. Bu kapsamda bisiklet yollarının yapımı için hazırlanan projelerden Bakanlığımızca uygun bulunanlar bütçe imkânları dâhilinde desteklenmektedir.

Trafik yoğunluğunun çevreye zararlarının azaltılması

Bilindiği üzere iklim değişikliğine sebep olan atmosferde biriken sera gazı emisyonlarının temel oluşum nedenlerinden biri de ulaştırma sektörüdür. Araçlardan

çıkan sera gazı emisyonları birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkede olduğu gibi bizim ülkemizde de dikkat çekmektedir. Bu kapsamda İklim Değişikliği Eylem Planı çerçevesinde iklim değişikliği ile mücadelede, ülkemizde ulaştırma sektörünü de kapsayan kısa, orta ve uzun vadeli hedeflerimizi ortaya koyan bir yol haritası belirlenmiştir. 2020 yılını öngörerek hazırlanan bu eylem planı Türkiye’nin kalkınma ve çevre alanındaki gelecek hedeflerinin entegrasyonunun hızla devam etmesini amaçlamaktadır. Eylem planı kapsamında ulaştırma sektörüne ilişkin birçok hedef yer almaktadır.

Bu çerçevede 2023 yılı itibariyle demiryollarının yük taşımacılığında (2009 yılında %5 olan) payının %15’e, yolcu taşımacılığındaki (2009 yılında %2 olan) payının %10’a çıkarılması hedeflenmektedir. Bu hedefe ulaşmak amacıyla demiryolu altyapısının ve üst yapısının geliştirilmesi ve kombine taşımacılık geliştirilerek demiryollarının yolcu ve yük taşımacılığındaki rolünün etkinleştirilmesi için gerekli çalışmalar yapılmaktadır. Bu kapsamda 2023 yılına kadar 10.000 km hızlı tren demiryolu hattının ve 5.000 km konvansiyonel demiryolu hattının inşa edilmesi planlanmaktadır. Ayrıca mevcut demiryolu ağının yenilenerek standartlarının yükseltilmesi, elektrifikasyon ve sinyalizasyonunun yapılması çalışmaları devam etmektedir. Bunlara ek olarak demiryollarında yolcu taşıma hizmet kalitesinin yükseltilmesi için Büyükşehirlerde demiryolu ana istasyonlarına yolcu ulaşımını sağlayan alternatif ulaşım hatları oluşturulmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları’nın sorumluluğunda gerçekleştirilecek olan bu plan ve politikalar Türkiye’nin ulaştırma sektörüne ait sera gazı emisyonlarını büyük bir oranda düşüreceğini öngörmektedir.

Ulaştırma sektörünün

geliştirilmesi ve çevreyi

destekleyici şekilde yönlendirilmesi

iklim değişikliği ile mücadelede önemli bir rol oynayacaktır.

17

Tüm bunların yanı sıra Bakanlığımız diğer kurum ve kuruluşlar ile iş birliği içerisinde iklim değişikliği ile mücadele amacıyla ulusal katkısını hazırlamıştır. Ekim ayı itibariyle Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Sekreteryası’na sunulan ulusal katkı kapsamında ülkemizin toplam sera gazı emisyonlarının 2030 itibariyle %21 oranında azaltılacağı belirtilmiştir. Bu azaltım oranı içerisinde ulaştırma sektörünün payı önem arz etmektedir. Dolayısıyla ulaştırma sektörünün bunlar göz önünde bulundurularak geliştirilmesi

ve çevreyi destekleyici şekilde yönlendirilmesi iklim değişikliği ile mücadelede önemli bir rol oynayacaktır.

Gelişmiş batı ülkelerinde günlük hayatta bisiklet kullanımı toplam yolculukların yaklaşık %25’ini oluşturmaktadır. Yukarıda bahsedildiği üzere bisiklet yollarının ve bisikletlilere hizmet verecek bisiklet park yerleri ile bisiklet istasyonlarının yapılması, bisiklet kullanımını özendirecek ve bisikletin bir ulaşım aracı olarak kullanılmasını sağlayacaktır. Ülkemizde karayolu taşımacılığı nedeniyle meydana gelen CO

2

salınımı 2013 yılında 58.196.000 ton olarak gerçekleşmiş olup bunun %32.58’i otomobil kaynaklıdır. Otomobillerden kaynaklanan CO

2 salınımının

yarısının şehir içi ulaşımda meydana geldiği kabul edilir ve şehir içi ulaşımın %10’unun bisiklet kullanımı ile gerçekleştirileceği hedeflenirse; CO

2 salınımının

kaba bir hesapla 948.000 ton azalacağı düşünülmektedir. Bisikletin şehir içlerinde ulaşım amaçlı kullanılması; hem enerji tasarrufuna hem de karbon salınımının azaltılmasıyla hava kalitesine olumlu yönde katkı yapacaktır.

Bisiklet kullanımının illerimizde yaygınlaştırılması kararlaştırılmıştır. Bu kapsamda bisiklet yollarının yapımı için hazırlanan projelerden Bakanlığımızca uygun bulunanlar bütçe imkânları dâhilinde desteklenmektedir.

18

Son yüzyıllık dönemde hızlı bir kalkınma süreci yaşanmış ancak kalkınma politikalarının daha fazla üretim ve ekonomi düzleminde ele alınması sonucunda doğal kaynakların tükenmesi, çevresel kirlilik ve küresel ısınma gibi ciddi sorunlar ortaya çıkmıştır.

Sürdürülebilir kalkınma kavramı ekonomik, sosyal ve çevresel olmak üzere üç boyutta ele alınmaktadır. Dolayısıyla kalkınmaya ilişkisi olan bütün sektörlerde söz konusu üç boyuta dikkat çekilmiş ve sürdürülebilirlik kavramı sektörel düzeyde

gündemdeki yerini almıştır. Bu çerçevede, ulaştırma sektörü de ekonomik, çevresel ve sosyal anlamda kalkınmaya en çok etki eden sektörlerden biri olması sebebiyle “sürdürülebilir ulaşım” konusu ulaştırma sektöründe popüler konulardan biri haline gelmiştir.

Kısaca, “erişilebilirliği yüksek, güvenli, çevre dostu ve ekonomik bir ulaşım sistemi” olarak tanımlanan sürdürülebilir ulaşım kavramının en temel bileşenlerinden biri de kent içi ulaşımın sürdürülebilirliğidir.

Ulaştırma, enerji tüketiminde başta gelen sektörlerden biri

Metin KİLCİTürkiye Cumhuriyeti

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı

“Erişilebilirliği yüksek, güvenli, çevre dostu ve

ekonomik bir ulaşım sistemi”

olarak tanımlanan sürdürülebilir ulaşım kavramının en temel

bileşenlerinden biri de kent içi ulaşımın sürdürülebilirliğidir.

DOSYA KENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM

19

Günümüzde kentler nüfusun önemli bir kısmına ev sahipliği yapmakta ve dolayısıyla kent alanlarının ve ekonomik faaliyetlerin giderek artıyor olmasına paralel olarak kent içi ulaşım talebi de hızlı bir artış göstermektedir.

Sürdürülebilir kent içi ulaşım kavramı kapsamında genel olarak motorlu taşıt sayısının artış hızı, kentsel hava kirliliği, yol emniyeti, düşük gelir gruplarının ulaşım ihtiyaçları ile yaşlıların ve engellilerin ihtiyaçları gibi konular ele alınmaktadır. Kent içi ulaşımın önünde iki temel engel bulunmaktadır. Bunlardan ilki geleneksel kent ve ulaşım planlamasının özel araç kullanımını teşvik edici bir tarzda ele alınması sonucu otomobillerin yoğun bir şekilde kullanılması, ikincisi ise ulaşım sisteminin yarattığı sorun ve maliyetlerin bireyler üzerinde adil olarak paylaştırılamaması yani sosyal adaletin sağlanamamasıdır.

Ülkemizde de kent içi ulaşımda yaygın olarak kullanılan otomobile olan bağımlılık ekonomik, sosyal ve çevresel anlamda büyük maliyetler oluşturmaktadır. Otomobiller kişi başına düşen emisyon, yakıt ve kaplanan alan bakımından son derece verimsiz ulaşım aracıdır

ve şehirlerde meydana gelen ses ve hava kirliliğinin en önemli sebeplerindendir. İlaveten, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde, otomobil yedek parçaları ile petrol ve türevlerinin çoğunlukla ithal edildiği düşünüldüğünde otomobile bağımlı ulaşımın ülke ekonomisi için önemli bir yük teşkil ettiği anlaşılmaktadır.

Literatürde sıklıkla belirtildiği gibi trafiği rahatlatmak adına yapılan yeni yol yatırımları kendi trafiğini oluşturmakta ve kısa vadede çözüm gibi görünse de uzun vadede trafik probleminin daha da büyümesine neden olmaktadır.

Günümüzde kent içi ulaşımda; enerji verimliliğinin artırılması, emisyonların ve gürültünün azaltılması ve enerji tüketiminin ekonomi üzerindeki yükünün düşürülmesi amacıyla bireysel araçlar yerine toplu ulaşımın geliştirilmesi sürdürülebilir ulaşım açısından kaçınılmazdır. Sürdürülebilir ulaşım türleri olarak otobüs, metrobüs gibi lastikli toplu taşıma araçları, tramvay ve metro gibi raylı sistemlerin yanı sıra yürüme ve bisiklet gibi motorsuz ulaşım türleri enerji verimliliğinin artırılması ve emisyonların azaltılmasına yönelik en etkin ve en yaygın uygulamalar olarak karşımıza çıkmaktadır.

Sürdürülebilir kent içi ulaşım için neler yapılmalı

Vergilendirme, araç sahipliliğini veya araç kullanımını doğrudan etkilediğinden dolayı sürdürülebilir kent içi ulaşım politikaları içinde önemli bir yere sahiptir. Araç sahipliğini doğrudan etkileyebilecek ekonomik unsurlar aracın alım satımı sırasında uygulanan vergiler ile yıllık taşıt vergileridir. Ayrıca yakıt üzerindeki vergiler de araç kullanımını etkileyen ekonomik enstrümanlardan biri olarak kullanılmaktadır. Yakıt vergilerinin oluşturulmasında yakıtların çevreye olan etkisi, ülkenin petrol

ithalatı ve ihracatı gibi hususlar rol oynamaktadır.

Araç alım satımı sırasında uygulanan vergiler genelde fiyatıyla doğru orantılı olarak her ülkenin kendine göre belirlemiş olduğu katma değer vergisi ile bazı ilave vergilerden oluşmaktadır. Yıllık taşıt vergisi ise genelde kullanıma bağlı olmaksızın motor hacmine veya aracın yaşına göre belirlenmekle birlikte son yıllarda artan çevresel hassasiyet neticesinde emisyon miktarına göre düzenlenmesi yaygın hale gelmiştir.

Yakıt vergilendirmesi ise özellikle gelişmiş ülkelerde otomobil kullanımına yönelik etkin bir politika olarak uygulanmaktadır. Yakıt vergilerinin oluşturulmasında yakıtların çevreye olan etkilerinin yanı sıra petrol ithalat ve ihracatı gibi unsurlar da dikkate alınmaktadır.

Kentsel yol ücretlendirme sistemleri iki farklı şekilde uygulanmaktadır. Finansman amacıyla uygulanan sistemler, kent sakinlerinin ulaşım alışkanlıklarını etkilemek değil altyapı yatırımlarına kaynak yaratmak amacını taşımaktadır. Trafiğin yoğun olduğu ana arterlerde veya bölgelerde uygulanan ücretlendirme sisteminde ise temel amaç gelir elde etmekten ziyade sürücüleri otomobil kullanmaktan vazgeçirmek ve alternatif ulaşım türlerini kullanmaya teşvik etmektir.

Otomobile bağımlı ulaşım sitemlerinde görülen en temel sorunlardan biri de düzenlemeye ve herhangi bir planlamaya tabi olmayan park yönetimidir. Park alanlarının yarattığı kapasite, özellikle şehir merkezlerine otomobil ile ulaşımı tetikleyen en temel unsurlardan biridir. Otomobillere olan bağımlılığın azaltılması ve daha sürdürülebilir bir ulaşım sisteminin tesis edilebilmesi adına park yeri

Otomobillere olan bağımlılığın

azaltılması ve daha sürdürülebilir bir

ulaşım sisteminin tesis edilebilmesi

adına park yeri planlaması,

ücretlendirmesi ve yönetimi önemli

politikalar arasında yer almaktadır.

20

planlaması, ücretlendirmesi ve yönetimi önemli politikalar arasında yer almaktadır. Park alanları ekonomik, çevresel ve sosyal sürdürülebilirlik bakımından da bazı olumsuzluklara sahiptir.

Park olgusunun kentler için yarattığı problemleri basit bir hesap ile ortaya koymak mümkündür. Sıradan bir otomobil için 15 m2’lik bir park alanına ihtiyaç duyulmakta; ev, işyeri ve diğer mekanlarda da farlı park alanları gerektiğinden her bir araç için toplam 2-6 adet park yeri gerekmektedir. Bu veriler doğrultusunda otomobillerin en verimsiz ulaşım türü olduğu ve kent alanı içerisinde ne kadar fazla yer kapladığı anlaşılmaktadır.

Park politikaları kapsamında toplu taşımanın gelişmiş olduğu şehirlerde uygulanan önemli bir araç da Park Et-Bin sistemidir. Bu sistem, çevre semtlerden şehir merkezine seyahat eden sürücülerin toplu taşıma sistemleriyle entegrasyonu sağlanmış güvenli park alanlarına araçlarını bırakarak toplu taşımayı kullanmalarını sağlayan etkin bir park politikasıdır. Bu uygulama ile elde edilen en temel fayda yoğunluğun olduğu saatlerde trafik sıkışıklığının azaltılması ve

buna bağlı olarak yakıt, zaman ve emisyon azaltımı ile ilgili ekonomik kazanç sağlanmasıdır.

İlaveten, şehir merkezlerinde bulunan park alanı ücretlerinin park et-bin alanındaki ücretlerden daha yüksek olması, toplu taşıma koridoru üzerinde bulunan park alanı sayısının ise azaltılması gerekmektedir. Bu şekilde, sürücüler toplu taşımayı tercih etmeleri ile feragat edecekleri konfor ve zamana karşılık park ücretinden ve yakıt masrafından sağladıkları tasarruf ile sistemi kullanmaya teşvik edilmiş olacaklardır.

Bu politikaların amacı kent içi ulaşımda park alanlarının ücretlendirilerek otomobil kullanımının daha masraflı hale getirilmesi ve sürücülerin toplu taşımaya yönlendirilmesidir.

Özellikle yaşam alanları civarında yer alan cadde ve sokaklarda motorlu araçların seyir hızının belirli bir düzeyde tutulması, risklerin azaltılması ve daha güvenli kent ortamlarının sağlanması önemlidir.

Trafik yavaşlatma dünyanın birçok kentinde uygulanan, düşük

maliyetli ve etkin bir politikadır. Bu politika doğrultusunda cadde ve sokakların geometrik tasarımının değiştirilmesiyle sürücüler zorunlu olarak hızlarını azaltmakta, bu sayede tehlikeli durumlar ve kazalar azaltılabilmektedir.

Azalan ortalama hız ile aynı zamanda gürültü seviyesinde de azalma sağlanır. Trafik yavaşlatma ile bir sokak ya da cadde de gürültü seviyesinde 4 dB’ye varan düşüşler sağlanabilmektedir.

İnsanların ulaşımda verimlilik konusunda bilinçlenmesi amacıyla, piyasada satışa veya kiraya sunulan yeni binek otomobillerinin CO

2

emisyonu ve yakıt ekonomisi konusunda tüketicilerin bilgi edinmesi sağlanmalı ve sürücü belgesi verilen kurslarda ekonomik sürüş tekniği ve çevre konularına yer verilmelidir.

Bu bağlamda, ülkemizde de sürdürülebilir kent içi ulaşımın geliştirilmesine yönelik olarak yasal düzenlemeler yapılmaktadır. Bu çerçevede 2007 yılında yürürlüğe giren 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu kapsamında ulaşımda enerji verimliliğinin artırılması amacıyla çıkarılan Ulaşımda Enerji Verimliliğinin

21

Artırılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Yönetmelik yürürlüğe girmiştir. Ulaşımda enerji verimliliğinin artırılması amacıyla motorlu araçların birim yakıt tüketimlerinin düşürülmesini, araçlarda verimlilik standartlarının yükseltilmesini, toplu taşımacılığın yaygınlaştırılmasını, trafik akımının arttırılmasına yönelik sistemlerin kurulmasını amaçlayan bu Yönetmeliğe rağmen ulaştırma sektöründe enerji verimliliği uygulamaları henüz istenen düzeye gelmemiştir.

İlaveten, Şubat 2012’de yürürlüğe giren Enerji Verimliliği Strateji Belgesi kapsamında ulaşımda enerji verimliliğinin sağlanması amacıyla “Motorlu taşıtların birim fosil yakıt tüketimini azaltmak, yük ve yolcu taşımacılığında demiryollarının ve şehir içinde toplu taşımanın payını artırmak ve şehir içi ulaşımda gereksiz yakıt sarfiyatını önlemek ve çevreye zararlı emisyonlarını düşürmek.” başlıklı stratejik amaca yer verilmiştir.

Diğer taraftan 2013 yılında yayımlanan 10. Kalkınma Planı’nda da enerji verimliliği hedefleri özel bir politika olarak ele alınmış ve

Enerji Verimliliğinin Geliştirilmesi Programı eylem planında ulaşım sektörü ile ilgili olarak;

“Ulaşımda toplu taşımanın yaygınlaştırılması, uygun yerleşim yerlerinde akıllı bisiklet şebekeleri kurulması ve trafiğe kapalı yaya yolları oluşturulması, motorlu taşıtlarda enerji verimliliğini artıran ve emisyonları sınırlandıran bir vergilendirme sisteminin oluşturulması, kamuda düşük yakıt tüketimi olan taşıt kullanımının yaygınlaştırılması, ulaşım altyapı-üstyapısının enerji etkinliğinin sağlanması” ile ilgili eylemler öngörülmüştür; Bakanlığımızın koordinasyonunda ve Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Belediyelerin ve diğer ilgili bakanlıkların sorumluluğunda söz konusu bileşenlerle ilgili eylemlerin 2018 sonuna kadar hayata geçirilmesi planlanmaktadır.”

Enerji Verimliliği Strateji Belgesi ve 10. Kalkınma Planının Enerji Verimliliğinin Geliştirilmesi Programı’nda yer alan amaç, hedef ve önlemleri gerçekleştirmek üzere halihazırda Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı hazırlanmakta olup bu planda ulaştırma sektörüne yönelik eylemlere yer verilmektedir.

Kentlerde araçların sık sık durmak zorunda kalmasının, enerji maliyetlerine etkisi

Kent içi yollarda trafik tıkanıklığının olması, bir yandan tüm toplumun daha çok hava kirliliği, gürültü, kaza olasılığındaki artış vb. olumsuzluklara katlanmasına neden olurken diğer yandan araç sürücülerinin yolculuklarını daha çok araç kullanma ve zaman maliyetleriyle gerçekleştirmesine neden olmaktadır.

Amerika’da yapılan bir araştırmaya göre1 2011 yılında trafik yoğunluğu nedeniyle oluşan zaman ve yakıt maliyetinin yaklaşık 121 milyar dolar olduğu belirtilmektedir. Ülkemizde de Bahçeşehir Üniversitesi Ulaştırma Mühendisliği’nin 2014 yılında yaptığı bir çalışmaya göre2 sadece İstanbul’da yaşanan trafik sıkışıklığı maliyetinin 6 milyar lirayı bulduğu vurgulanmaktadır.

Trafiğin sebep olacağı çevre etkilerinin başında gürültü ve hava kirliliği gelmektedir. Ülkemizde taşımacılığın ağırlıklı olarak

1 Texas Transportation Institute - Urban Mobility Report2 Bahçeşehir Üniversitesi - İstanbul’da Trafik ve Ulaşım Anketi

Yürüme, insanların ulaşım ihtiyacını

karşılayan en temel ulaşım türüdür.

Temel bir ulaşım türü olmasının yanında diğer

ulaşım türleriyle entegrasyonu

sağlaması bakımından da önem

arz etmektedir.

22

gerçekleştiği karayolları ulaşımı, ulaştırma sektöründen kaynaklı CO

2 emisyonlarında en yüksek paya

sahiptir. Araçlardan kaynaklı bu emisyonlar; aracın yaşı, motorun çalışma devri, çalışma sıcaklığı, ortam sıcaklığı, ortam basıncı, yakıt türü ve kalitesi gibi parametrelere bağlıdır.

Tüm dünyada ulaşımdan kaynaklanan CO

2 emisyonlarının

2025 yılında yaklaşık bir milyar tona ulaşacağı ve bu artışın %90’ının özel araçlardan kaynaklanacağına işaret edilmektedir. Türkiye’de ise gelir düzeyindeki büyümeyle beraber yük ve yolcu taşımasında büyük bir artış olmuştur. Yük ve yolcu taşımacılığındaki bu artış, gelir düzeyindeki büyümenin yaklaşık iki katı olarak gerçekleşmiştir. Ayrıca Türkiye’de ulaştırmadan kaynaklanan CO

2 emisyonu gelişmiş

ülkelerdeki emisyon miktarının altında olmakla beraber artış hızının çok yüksek olması nedeniyle mevcut gelişme eğilimleri değiştirilmezse Türkiye’de sera gazı emisyonunun önemli oranlarda artacağı ve ulaştırma sektörünün bu süreçte önemli bir rol üstleneceği görülmektedir.

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) tarafından hazırlanan “Yenilenmiş Şehirlerin Hikayesi” başlıklı çalışmaya göre küresel petrol tüketiminin yarısı ve enerji

tüketiminin %20’si ulaşım sektöründe gerçekleşirken söz konusu tüketimin %40’ının şehir içi ulaşımdan kaynaklandığı vurgulanmaktadır. Rapora göre şehir içi ulaşım sistemlerinde enerji verimliliğinin artırılması ile 2050’ye kadar araç, yakıt ve ulaşım altyapısında harcanacak 70 trilyon dolar tasarruf elde edilebileceği belirtilmektedir. Ayrıca mevcut eğilimlerin devam etmesi halinde, araç teknolojilerindeki gelişme ve yakıt ekonomisindeki iyileşmelere rağmen 2050 yılında şehir içi ulaşımda tüketilen enerji miktarının ikiye katlanması beklenmektedir.

Kent içi ulaşım sistemlerinin geliştirilmesi ve dengeli dağılımının enerji verimliliğine katkıları

Kentlerde ekonomik, sosyal ve çevresel sorunların ortadan kaldırılması ve daha yaşanabilir kent ortamlarının sağlanması için mevcut bireysel araçlar ile sağlanan ulaşım türlerinden toplu taşıma, yürüme, bisiklet ve raylı sistemler gibi sürdürülebilir ulaşım türüne geçilmesi kaçınılmazdır.

Toplu ulaşım türlerinden olan otobüs sistemleri, belirli hatlarda belirli zaman aralıklarıyla işletilen, esnek, konforlu ve yüksek kapasiteli toplu ulaşım sistemleri olup özellikle gelişmemiş veya gelişmekte olan ülkelerde ulaşım alt yapısının geliştirilmesi ve konforlu bir toplu taşıma sisteminin kurulması adına en uygun çözümlerden biri olarak ortaya çıkmaktadır.

Küçük kentlerde ana ulaşım türü olarak kullanılan otobüsler orta ve büyük ölçekli kentlerde ana ulaşım türü olmasının yanı sıra raylı sistemleri besleyen tür olarak da kullanılmaktadır. Otomobillerin kapladığı alan, tükettiği enerji ve taşıdığı yolcu sayıları göz önüne alındığında, otobüs sistemleri, motorlu karayolu taşıma sistemleri arasında en hesaplı, en çevre dostu, maliyet ve ihtiyaç duyulan

alan bakımından en etkin ulaşım sistemidir.

Otobüs sistemlerinin sonuncusu ise günümüzde oldukça popüler bir sistem olan tam tahsisli yolda yapılan Metrobüs (hızlı otobüs) sistemleri işletmeciliğidir. Bu sistemlerin temeli genel olarak özel otobüs şeritlerine dayanmaktadır. Metrobüs sistemi, yeraltı metro sistemlerinde olduğu gibi trafikten ayrılmış yalnızca kendine tahsisli özel bir hatta yüksek kapasiteli ve düşük tabanlı otobüsler ile sık sefer aralıklarıyla işletilen dakik, konforlu, hızlı kaliteli ve maliyet-etkin bir toplu taşıma sistemidir. Bu sistemin özelliği ise metro gibi yüksek yolcu kapasitesini otobüs sisteminin esnekliği ve maliyet avantajlarıyla sağlamasıdır. Metrobüs sitemlerinin altyapı yatırım maliyeti tramvay ve hafif raylı sistem maliyetinin dört ile yirmide biri, metro maliyetinin ise on ile yüzde biri oranındadır.

Metro (raylı sistemler) herhangi bir dış etkiye maruz kalmadan kendine özel hatlarda işletilen gelişmiş sinyalizasyon sistemine sahip raylı sistemlerdir. Metrolar, yolculara yüksek konfor ve güvenilirlik sunmasının yanı sıra işletme, enerji verimliliği ve sürüş güvenliği bakımından da avantajlar sunmaktadır. Raylı sistemler, trafik yoğunluğunun yüksek olduğu saatlerdeki yolculuk talebinin; tramvay, hafif raylı ve metro sistemleri için sırasıyla asgari 7.000 yolcu/saat, 10.000 yolcu/saat ve 15.000 yolcu/saat kapasitesini karşılayacak şekilde planlanmaktadır.

Sürdürülebilir kent içi ulaşımı kapsamında uygulanan bir diğer önemli politika da motorlu taşıtların kullanılmadan ulaşım ihtiyacının karşılanması temeline dayanan “motorsuz ulaşım” politikasıdır. Bu politikanın temel amacı yürümenin ve bisikletin yaygınlaştırılmasıdır. Günlük yaşantımızda yolculuklarımızın

Daha yaşanabilir kent ortamlarının

sağlanması için bireysel araçlar ile

sağlanan ulaşım türlerinden toplu taşıma, yürüme,

bisiklet ve raylı sistemler gibi

sürdürülebilir ulaşım türüne geçilmelidir.

23

önemli bir kısmı ev ile iş arasında olsa da yapmakta olduğumuz yolculukların küçük bir kısmını oluşturmaktadır. Yolculukların çoğu alışveriş, eğitim, eğlence ve gezinti amaçlı yolculuklar oluşturmakta ve bunlar da genellikle 1 ile 5 km’lik mesafeler içinde gerçekleşmektedir. Örneğin AB’de gün içinde gerçekleştirilen tüm yolculukların yaklaşık %50’sinin 3 km’den kısa mesafeli olduğu, otomobille yapılan yolculukların ise yaklaşık %30’unun 3 km’den, %50’sinin de 5 km’den kısa olduğu vurgulanmaktadır.

Yürüme, insanların ulaşım ihtiyacını karşılayan en temel ulaşım türüdür. Temel bir ulaşım türü olmasının yanında diğer ulaşım türleriyle entegrasyonu sağlaması bakımından da önem arz etmektedir.

Günümüzde özellikle gelişmiş ülkelerde yaygın olarak kullanılan bisikletler sahip olduğu özellikler bakımından ulaşımda sürdürülebilirliğe önemli katkılar sağlamaktadır. Bisiklet kullanımı özellikle enerji ve çevre dostu bir ulaşım türü olması sebebiyle uluslararası platformda giderek artan bir popülariteye sahiptir.

Ulaşımda enerji tüketiminin azaltılması

Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de halkın refah seviyesinin artmasıyla birlikte artan yaşam kalitesi ve buna bağlı gelişen ulaşım talebindeki artışla 1980’li yıllardan itibaren ulaşım sektörü büyük bir gelişme göstermiştir. Dolayısıyla ülkemizin enerji tüketiminde başta gelen sektörlerden biri de ulaşım sektörü olmuştur. 2013 yılı verilerine göre bu sektör, yaklaşık 22.8 milyon ton petrol eşdeğeri (TEP) enerji tüketimi ile ülkemiz nihai enerji tüketiminde yaklaşık %19’luk bir pay almaktadır ve sektör hemen hemen tamamen ithal petrole bağımlıdır.

AB ülkeleriyle karşılaştırıldığında da ülkemizdeki karayolu taşımacılığının yolcu ve yük taşımacılığındaki payının son derece yüksek olduğu ortaya çıkmaktadır. Karayolu ile yapılan yolcu ve yük taşımacılığındaki birim enerji tüketimleri diğer ulaşım alternatiflerine göre çok daha yüksektir. Dolayısıyla ulaşım sektöründeki enerji yoğunluğunun düşürülmesi, enerji verimliliğinin artırılması ve emisyonun azaltılmasına yönelik çalışmaların başında özellikle demiryolu ve denizyolu ulaşımının

yaygınlaştırılması gerektiği açıkça görülmektedir.

2013 yılında havayolu, boru hatları ve deniz taşımacılığı karayolları ile kıyaslandığında geçmiş yıllarda, düşük enerji tüketimlerine rağmen en büyük ortalama büyümeyi gösterirken ulaştırma sektörü içinde karayolları enerji tüketiminin %91’ini gerçekleştirmiştir. Farklı yıllardaki istatistiki farklılıkları dışarıda bıraktığımızda, enerji yoğunluğu geçtiğimiz on yılda düşük ve yüksek şeklinde dalgalanmıştır. Sektörün enerji dağılımı daha çok petrol ürünlerinden (2013 yılında %98.1) oluşmaktadır. 2013 yılında tüketilen petrolün %98’inin ithal edildiği göz önünde bulundurulursa, ulaşım sistemlerinin gelişiminin ve dengeli dağılımının, ülkemizin bu konudaki dışa bağımlılığının önemli ölçüde azaltılmasına yardımcı olacağı değerlendirilmektedir.

Enerji Verimliliği Strateji Belgesi’nde de hedeflendiği üzere karayolu taşımacılığının toplam taşımacılık içindeki payının azaltılması ve alternatif ulaştırma türlerinin altyapısının geliştirilerek yük ve yolcu taşımacılığında deniz, havayolu ve demiryollarının payının artırılması yönünde çalışmaların artırılması önemlidir.

24

İsmail KARTALTürkiye Cumhuriyeti

Karayolları Genel Müdürü

Karayolu ağında Akıllı Ulaşım

Sistemleri’nin mimarisini,

uygulama planlarını, teknik şartnamelerini

ve birim fiyat tariflerini kapsayan

teknik dokümanların oluşturulmasına dair

hazırlık çalışmaları 2013 yılında

başlatıldı.

DOSYA KENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM

Otoyollar, Devlet ve İl Yolları ağına giren güzergâhları tayin ve tespit etmek, plan ve programlar gereğince bu ağlar üzerindeki yol, köprü ve sanat yapılarını inşa etmek, onarmak, bu hususlarda teknik esasları tespit etmek, yolların sürekli açık tutulması ile ilgili bakım ve onarımı ile kar mücadelesini yapmak ve tarif edilen işlerle ilgili diğer tamamlayıcı işleri yapmakla görevli olan Kuruluşumuz ülkemizin ulaştırma sektörüne yön vererek kalkınmada önemli bir görev üstlenmektedir. Yenilikleri ve yeni teknolojiyi yakından takip eden ve uygulayan çalışmalarıyla konforlu, güvenli, uzun ömürlü, çevre dostu yolları hayata geçiren Kurumumuz, yolları projelendirmeden üretime ve yapıma kadar geçen süreçte, en iyiyi ortaya çıkarma adına çalışmalarına devam etmektedir.

Bu kapsamda ülkemize teknik, ekonomik ve çevresel kazançlar sağlayan Kuruluşumuz oldukça önem verdiği ARGE faaliyetlerinde hayli mesafeler kat etmiştir. Öncelikle 2012 yılında yürürlüğe giren KGM ARGE Yönergesi ile Genel Müdürlüğümüzün faaliyet alanlarıyla ilgili bilimsel ve teknolojik gelişme sağlayacak ARGE Projelerinin desteklenmesi sağlanmıştır.

ARGE Yönergesi’nin yürürlüğe girmesiyle birlikte 20 adet projenin sözleşmesi imzalanmış olup

projeler halen yürütülmektedir. Son 10 yılda TÜBİTAK tarafından sekiz adet projemiz desteklenmiştir. Bunlardan yedisi başarıyla tamamlanmış olup bir proje halen devam etmektedir.

ARGE Projelerine Yönelik Öncelikli Araştırma Alanları;

•Çevre

•Trafik, Güvenlik ve İşletme

•Planlama ve Proje

•Yapım, Bakım ve Onarım

•Yol Yapı Malzemeleri

•Cihaz, Ekipman, Sistem, Ölçüm ve Tasarım

•Bilgi ve İletişim Teknolojileri olarak tanımlanmıştır.

Küreselleşen dünyamızda her konuda olduğu gibi asfalt kullanımında da uluslararası iş birliği yapılarak bu çerçevede çalışmalar gerçekleştirmek zorunlu hale gelmiştir. Bu düşünce ile karayolu sektöründe Avrupa’nın en büyük iş birliği kuruluşu olan “Avrupa Ulusal Karayolu Araştırma Laboratuvarları Forumu”na 2013 yılında üye olunmuştur. Bu organizasyona üye olmakla birlikte farklı yol otoriteleri ile bir araya gelerek, birlikte ortak çalışma alanları belirleme ve böylece ülkeler arası ortak projeler yürütebilme, üye ülkelerin yürüttüğü projelerle ilgili bilgi ve

ARGE faaliyetlerine önem veriyoruz

25

dokümanlara ulaşabilme, periyodik yapılan toplantılara katılarak alınan kararlara ortak olabilme imkânı sağlanmıştır.

ARGE projeleri ile elde edilen kazanımlar

•Araştırma, proje ve yapım aşamalarında önemli oranlarda ekonomik kazanç ve buna bağlı olarak ülke ekonomisine, toplumsal ve sosyal yaşama doğrudan katkı sağlanmıştır.

•“Bitümlü Sıcak Karışım Aşınma Tabakası İçin Performansı Yüksek Karışımların Belirlenmesi” Projesi TÜBİTAK’ın “Kamu Araştırma Projelerini Destekleme Programı” kapsamında Türkiye’de ilk tamamlanan Kamu Projesi olma özelliğindedir.

•Yol üstyapı tasarımına yönelik TÜBİTAK projesi ile yol üstyapısı maliyetleri %16 azaltılmıştır.

•BSK performansları üzerine yapılan TÜBİTAK projesi ile bakım maliyetleri azaltılmış, aşınma imalatlarının ömrü %33 artırılmıştır.

•Sathi Kaplamaların Performansının Artırılması Projesi ile sathi kaplamanın ömrü %30 artırılmaktadır.

•Bitüm sınıfının seçimi ve üstyapı yönetim sisteminin geliştirilmesine yönelik ARGE projeleri ile üstyapı bakım-onarım maliyetlerinde yaklaşık %30 civarında tasarruf sağlanması öngörülmektedir.

•Çevre Dostu Su Bazlı Yol Çizgi Boyası Geliştirilmesi Projesi ile üretilen su bazlı boyaların solvent bazlı boyaya göre daha dayanıklı olması ve çözücü olarak solvent (Tiner) yerine su kullanıldığından yıllık 8 Milyon TL tasarruf beklenmekte, ayrıca çevreye verilen %25 oranında zararlı emisyonların azaltılması planlanmaktadır.

•2007 yılından itibaren başlatılan Geri Kazanım (Recycling) uygulaması sonucunda, kazılan toplam 685 bin ton asfalt kaplama yeniden kullanılarak yaklaşık 50 Milyon TL tasarruf elde edilmiştir.

•Son 5 yıl içinde yaklaşık 5,3 milyon ton Taş Mastik Asfalt (TMA) imalatı gerçekleştirilerek, yolun proje ömrü artırılmış, taşıtların çevreye verdiği gürültü azaltılmıştır. Bu uygulama ile yol ömrünün en az 3 yıl artacağı ve bakım onarım masraflarının azalacağı, ayrıca avantajlı yüzey özellikleri nedeniyle trafik kazalarının azalacağı Kurumumuzca öngörülmektedir.

•“Ilık Karışım Asfalt Katkıları Üretim Teknolojilerinin Geliştirilmesi” isimli TÜBİTAK destekli ARGE projesinde ılık asfaltların ülkemizde uygulanmasıyla; ılık karışım asfalt üretiminde kullanılan enerjinin azaltılması, asfalt üretim maliyetlerinin düşürülmesi, çevreye verilen zararlı emisyonların azaltılması, inşaat sezonunun uzatılması, ılık karışım asfalt ile üstyapıların ömürlerinin uzatılması, daha az bakım-onarım maliyeti, daha uzun mesafelerde taşıma ve işçilere daha temiz bir çalışma ortamının sağlanması hedeflenmiştir.

•2012 yılından itibaren Araştırma ve Geliştirme Faaliyetleri Yönergesi kapsamında Genel Müdürlüğümüz ile birlikte çok sayıda üniversite, enstitü, kamu ve özel sektör kuruluşları ile birlikte ARGE projeleri yürütülmektedir. Bu çalışmalar kurumların uygulamalarına ivme kazandırmış ve toplam kalite anlayışında artış olmuştur.

Bu çalışmalarda Genel Müdürlüğümüzün Kalite Yönetim Sistemi kapsamında, uluslararası izlenebilirliğe sahip gelişmiş teknolojik altyapı imkânları ve

26

laboratuvarları kullanılmakta olup ülkemizde diğer kurum ve kuruluşlara öncü faaliyetler gerçekleştirilmektedir.

Dünyada hızlı bir bütünleşme süreci yaşanmaktadır. Coğrafi sınırlar ortadan kalkmakta, ülkeler arasında siyasi sınırlar şeffaflaşmaktadır. Bilimde ve teknolojide ulaşılan muazzam yeniliklerin, yakın tarihlere kadar hayal olan birçok düşünceyi, pratiğe taşımakta olduğuna tanık oluyoruz. Her alanda olduğu gibi hiç şüphe yok ki karayolu ulaştırma faaliyetlerini de artık yalnızca ulusal boyutlarda değil, daha ileri giderek bölgesel ve küresel çaplarda ele almamız kaçınılmazdır. GPS ve kablosuz teknolojinin kullanılarak karayolu ağı ve araçlar arasında geliştirilecek ağ aracılığı ile akıllı yollar ve akıllı araçlar tesis edilmektedir.

Karayolu ağında Akıllı Ulaşım Sistemleri’nin mimarisini, uygulama planlarını, teknik

şartnamelerini ve birim fiyat tariflerini kapsayan teknik dokümanların oluşturulmasına dair hazırlık çalışmaları Genel Müdürlüğümüz tarafından 2013 yılında başlatılmıştır. Söz konusu çalışmaların tamamlanmasının ardından yapım aşamasına geçilecek olup bu çalışmalar da 2023 yılına kadar devam edecektir. Bu süreçte Akıllı Ulaşım Sistemleri’nin ülkemizde yaygınlaştırılması hedeflenmektedir.

Trafik güvenliği ülkemizin en önemli toplumsal sorunlarından biridir. Bu konuda sürdürdüğümüz çalışmalar kapsamında yatay ve düşey işaretleme, otokorkuluk montajı, sinyalize kontrollü kavşak tesisi, kaza kara noktası ve kaza potansiyeli yüksek kesimlerde iyileştirme çalışmaları yapılmaktadır.

Belirli bir nedenden dolayı belirli bir kaza türünün yoğunlaştığı ve belirlenen kriterleri aştığı kesim veya noktalar Kaza Kara Noktası

Karayolları, yatay ve düşey işaretleme,

otokorkuluk montajı, sinyalize kontrollü

kavşak tesisi, kaza kara noktası ve

kaza potansiyeli yüksek kesimlerde

iyileştirme çalışmaları yapıyor.

27

olarak tanımlanmaktadır. Kaza Kara Noktalarının belirlenmesini kısaca açıklayacak olursak, Emniyet Genel Müdürlüğünden ve Jandarma Genel Komutanlığından alınan trafik kaza bilgileri, oluş türlerine göre analiz edilerek her bir nokta için Kaza Oranı İndeksi (RI), Frekans İndeksi (FI) ve Şiddet İndeksi (SI) olmak üzere üç indeks değeri hesaplanır. Bütün indeks değerleri 1’den büyük olan noktalar seçilerek Kaza Kara Noktaları Ham Listesi oluşturulur, oluşturulan bu listeler incelenmek üzere ilgili Bölge Müdürlüklerine gönderilir. Teknik elemanlarca

yerinde yapılan inceleme sonucunda iyileştirme çalışması yapılması gereken noktalar tespit edilerek kesinleşmiş Kaza Kara Noktası listesi oluşturulur ve bir sonraki yıl iyileştirilmek üzere yatırım programına dahil edilerek iyileştirmelerin gerçekleştirilmesi ve kazaların önlenmesi sağlanır.

Bölünmüş yol ağının genişlemesi, trafik güvenliği kapsamında yapılan çalışmalar ve yolların standardının yükseltilmesiyle birlikte yaralanmalı, ölümlü ve maddi hasarlı kaza sayısında önemli ölçüde azalma olduğu istatistiki çalışmalarla tespit edilmiştir.

Karayollarındaki trafik kazalarında uluslararası ölçüt olan can kaybının trafik hacmine göre değerlendirilmesini

incelediğimizde ise yerleşim yeri dışındaki yollarda meydana gelen kazalar dikkate alındığında 100 milyon taşıt-km başına düşen can kaybı 2003 yılında 5.72 kişi iken, bu değer 2014 yılında 2.17 kişiye düşmüş ve yaklaşık %62 azalma sağlanmıştır. Bu istatistiki veriler gerçekleşen karayolu projelerinin trafik güvenliğine olan olumlu etkilerini göstermektedir.

Karayolu ulaşımının etkin, ekonomik, sürdürülebilir ve çevre dostu olması hedefiyle hizmet veren ve 2.289 km’si otoyol olmak üzere 66.244 km yol ağından sorumlu olan Genel Müdürlüğümüz yatırım programında yer alan 1.824 adet projede çalışmalarını sürdürmekte, ülkemizin yüz akı önemli projelere imza atmaktadır.

Yatırım programında yer alan 1.824

projede çalışma sürüyor.

28

20. yüzyılın son çeyreğinden günümüze kadarki süreçte küresel ulaşım politikaları, kent planlanmasında “sürdürülebilirlik” kavramı çerçevesinde gelişerek, çevreye duyarlı ve enerji tasarruflu ulaşım sistemlerinin geliştirilmesine odaklanmıştır. Günlük kent içi yolculuklarda motorlu taşıt kullanımının artması yalnızca kent içinde trafik sıkışıklığı ve güvenlik gibi konularda erişilebilirliği olumsuz yönde etkilemekle kalmayıp yenilenemeyen enerji kaynaklarının (fosil yakıtların) atıklarının atmosfere salınımı kentlerde çevreyi kirleterek iklim değişikliği sürecini hızlandırmaktadır. Fosil yakıtların tüketilmesi kentlerdeki havayı kirleterek, bu havayı solumak durumunda kalan tüm kentlilerin sağlığı üzerinde de olumsuz etkiler yaratmaktadır.

Günümüz kentlerinin sürdürülebilir ulaştırma sistemi kurgularında;

•Doğal çevreye zarar vermeyen enerjilerin geliştirilmesi ve az yakıt tüketen, çevreyle uyumlu (çevre dostu) ulaşım araçlarının üretilmesi,

•Düşük değerlerde fosil yakıt tüketen ulaşım türlerine ağırlık verilmesi ve geliştirilmesi,

•Günlük kent içi yolculuklarda otomobil kullanımını sınırlandıracak, tüm motorlu taşıtların daha az yakıt tüketmelerini sağlayacak ve yolculuk talebini azaltacak arazi kullanım, ulaştırma politikaları ve ulaşım sistemi seçimleri ile uygulamalarına ağırlık verilmesi,

•Tüm kullanıcılar için hızlı ve kolay erişimi mümkün kılan ulaşım

Toplu taşıma hızla teşvik edilmeli

Fatih TURANAltyapı Yatırımları Genel Müdürü

Birçok kentte, otomobiller trafik

tıkanmasının ve hava kirliliğinin

en önemli nedeni olarak görülmekte

ve ulaşım, kent yaşamının en sorunlu

etkinliği olarak değerlendirilmektedir

DOSYA KENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM

29

çözümlerinin geliştirilmesi temel ilkeler olarak belirlenmiştir.

Konfor, güvenlik, hızlı erişim gibi unsurlar nedeniyle otomobil kullanımına yönelenlerin, daha düşük maliyetli ve yaya erişiminin mümkün olabildiği, hızlı ve entegre toplu taşıma sistemlerini tercih etmelerinin sağlanması, merkezi ve yerel yönetimlerin güçlü politika ve yasalarla destekli kentsel ulaşım uygulamalarını zaruri kılmaktadır.

Ulaşım sistemlerinin geliştirilmesinin şehir ekonomisine katkısı

Ulaşım sektörünün ülke, bölge ve küresel ölçekte ekonomilerin büyümesine olan katkısı yadsınamaz derecede büyüktür. Kentlerin ekonomik aktivitelerinde, ulaşım sistemlerinin türü ve çeşitliliği, kullanılan teknolojiler, işletme sistemleri, enerji tüketimi, sistemler arası entegrasyon önemli teknik parametrelerdir. Bu parametrelerin durumu ulaşımda erişilebilirlik, hız, ekonomi, kolaylık ve konfor seviyesi

olarak kullanıcıyı etkilemektedir. Kentlerin ekonomisine olan etkisi, ulaşım sektöründeki verimliliği de gündeme getirmektedir. Yük ve mal akışları kentlerin ekonomik hayatı için ne kadar gerekli ise bir o kadar da önemli olan husus bu taşımacılığın daha verimli sistemlerle yapılmasının gerekliliğidir. Aksi takdirde ulusal ve bölgesel ölçekte, üretilen ürünlerin rekabete yenik düşmesi söz konusu olmaktadır. Kentlerin bu rekabetteki yerini belirleyen de ulaşım sistemlerindeki verimliliktir.

Şehir içi ulaşımda altyapı dahil çözüm önerileri

Günümüzde birçok kentte, otomobiller trafik tıkanmasının ve hava kirliliğinin en önemli nedeni olarak görülmekte ve ulaşım, kent yaşamının en sorunlu etkinliği olarak değerlendirilmektedir. Motorlu araç trafiğinden kaynaklanan tıkanıklıkların ve çevresel kirlenmenin dışsal maliyetleri konusunda değerlendirmeler kentlerin yoğunluğuna, tıkanma düzeyine ve bölgeye göre değişmektedir.

Kent içi yolcu taşımacılığı denilince yaya, bisiklet taşımacılığı, toplu taşımacılık, özel otomobil taşımacılığı, parklanma, motosiklet, ara toplu taşıma ve türler arası entegrasyon akla gelmelidir.

Ülkemizde şehir içi ulaşımın temel sorunlarını söyle özetleyebiliriz:

•Kent içi ulaşımda karayolu ve bireysel ulaşım türleri hakim olup sunulan hizmet kalitesi düşük ve çağdaş standartlardan uzaktır.

•Toplu taşıma altyapı ve işletmeciliği verimlilikten uzak bir yapıda olup türler, işleticiler ve hizmetler arasındaki bütünleşme yetersizdir.

•Toplu taşıma işleticileri kentlilere yeterli standartlarda ve konfor düzeylerinde bir yolculuk sunamadığından kentliler bireysel ulaşım tercihlerine yönelmektedir.

•Toplu taşıma hizmetleri, araçları, istasyon ve durakları ile engelli, yaşlı ve diğer fiziksel kısıtlı (çocuklu ve hamile anneler gibi) yolcuların rahat bir şekilde toplu taşıma araçlarını kullanmasına olanak vermemektedir. Bu tür yolculara yönelik olarak yapılan sınırlı düzenlemeler sistem genelinde bütünlük içinde ele alınmadığı için kesintiye uğramakta ve amacına ulaşamamaktadır.

•Mevcut kent içi ulaşım altyapısı verimli kullanılmamaktadır.

Kentlerin yolcu taşımacılığına ilişkin talep ve sorunlar ancak toplu taşımacılık öne çıkartılarak ve toplu taşımacılığa ağırlık verilerek çözülebilir. Kentlerimizde bireysel motorlu ulaşımı geri plana atacak ve toplu taşıma kullanımını teşvik edecek uygulamalar hızla devreye sokulmalıdır. Burada önemli olan toplu taşıma hizmetini iyileştirecek, geliştirecek, gerektiğinde kapasitesini artıracak ve yolcular için daha çekici hale getirecek ilgili adımların hızla atılmasıdır. Toplu taşımanın yeterince geliştirilmediği

30

kentlerimizde ulaşım ve trafik ile ilgili sorunlar sürekli büyümektedir.

Raylı ulaşım türleri, sağladıkları yüksek taşıma kapasiteleri, hız, güvenlik, konfor gibi hizmet nitelikleri ve çevre üzerindeki olumsuz etkilerinin azlığı nedenleriyle büyük kentlerdeki ulaşım taleplerinin karşılanmasında en önemli rolü oynamaktadırlar. Diğer bir deyimle büyük kentlerin toplu taşıma sisteminin omurgasını banliyö demiryolu, metro ve hafif metro hatları oluşturmakta, otobüs, minibüs gibi daha düşük kapasiteli toplu taşıma türleri bu ana hatları besleme işlevini görmektedir. Ülkemizde de başta İstanbul olmak üzere büyükşehirlerimizde birçok raylı sistem projesi tamamlanarak işletmeye açılmıştır.

Şehirlerde hızlı güvenli, ekonomik, düzenli, konforlu ulaşım

Marmaray Projesi: Bakanlığımızca yürütülen, İstanbul Boğazı’nda pik saatte tek yönde 75.000, günde ise 1.500.000 yolcu taşımayı hedefleyen, yatırım bedeli 4.5

milyar dolar olan Marmaray Projesi ile Halkalı’dan Gebze’ye kadar kesintisiz 76.3 km demiryolu bağlantısıyla daha hızlı ve konforlu seyahat etme imkanı sağlanacaktır.

Karayolu Tüp Geçişi Projesi: Yatırım bedeli 1.28 milyar dolar olan ve 30 Ocak 2013’te yer teslimi yapılarak işe başlanmış olan 14.6 km’lik İstanbul Boğazı Karayolu Tüp Geçişi Projesi ile de 120.000-130.000 araç kapasitesiyle 15 dakikada İstanbul’un her iki yakasının birbirine bağlanması yönünde önemli bir adım atılmıştır.

Ankara Metroları: Ankara metrolarının Büyükşehir Belediyesi’nden devrinin alınmasıyla 44 km’lik üç metro hattında (Kızılay-Çayyolu, Batıkent-Sincan, Tandoğan-Keçiören) çalışmalar hızla yürütülerek Ankara’daki kent içi raylı sistem uzunluğu 23.5 km’den 67.5 km’ye çıkarılmıştır. Bu metroların kapasitesi saatte 65.000 ve günde toplam 1.200.000 yolcu olup öngörülen yatırım bedeli 2.5 milyar TL’nin üzerindedir.

Toplu taşıma işleticileri

kentlilere yeterli standartlarda ve

konfor düzeylerinde bir yolculuk

sunamadığından kentliler bireysel

ulaşım tercihlerine yönelmektedir.

31

İstanbul Metroları: İstanbul’da toplam 38 km’lik üç metro hattının (Bakırköy- Beylükdüzü, Bakırköy-Kirazlı, Levent-Hisarüstü) yapımı Bakanlığımızca üstlenilmiş olup saatte tek yönde 70.000 ve günde toplam 1.280.000 yolcu kapasiteli önemli raylı sistem akslarının teşkili ile ulaşım ve erişim sorununun çözümleri üstlenilmiştir.

İzmir Raylı Sistem Projeleri: İzmir’de Büyükşehir Belediyesi ile iş birliği sonucunda 80 km’lik modern bir kent içi raylı sistem (İZBAN) aktive edilmiş, Otogarı Halkapınar’a bağlayacak metro hattının projeleri devam etmektedir.

Havaalanı Raylı Sistem Bağlantıları: Bakanlığımız büyük şehirlerimizin havalimanlarına erişimi kolaylaştırmak için raylı sistem bağlantılarını da kurgulamakta ve inşa etmektedir. Esenboğa Havalimanı etüt projesi devam etmektedir. Sabiha Gökçen Havalimanı bağlantısı yapımı başlamıştır. İstanbul 3. Havalimanının hizmete girmesiyle eşzamanlı hizmete girmesi planlanan raylı sistem bağlantıları projelendirilmektedir. Antalya Meydan- Havalanı-EXPO tramvay hattının yapımı çalışmalarına başlanılmıştır.

Ulusal Akıllı Ulaşım Sistemi: Belediyelerce oluşturulan

Kentsel Akıllı Ulaşım Sistemleri, Bakanlığımızca yürütülen Ulusal Akıllı Ulaşım Sistemine uyumlu yapılması ile kent içi ulaşımda önemli bilgi akışı ve bütünlüğü sağlanacaktır.

Raylı Sistem Kriterleri: Raylı toplu taşım sistemlerinde objektif ölçüler içinde bir standardizasyona gidilmesi ve bu konuda yönlendirici çalışmalar yapmak amacı ile Bakanlığımız koordinatörlüğünde ilgili kurum ve kuruluşların da görüşleri alınarak ülke genelinde yerel yönetimlerce uygulanacak “Raylı Sistem Kriterlerinin” değişen raylı toplu taşım teknolojisine, yayımlanan ulusal ve uluslararası standartlar ile mevzuata uyum sağlamak amacıyla güncellenmesi çalışmaları tamamlanmıştır. Bu çalışma kapsamında hazırlanan kriter kitapçıklarında “Engelliler İçin Ek Tedbirler” başlığı altında konu detaylandırılmıştır. Gerçekleştirilen tüm projelerde hareket kısıtlılığı bulunanlar için gerekli tedbirlerin alınmasına özen gösterilmektedir.

Ulaşım Ana Planlarının Onayı: Bakanlığımızın kentlerin ulaşım sistemlerinin esasını oluşturan Ulaşım Ana Planlarının yapımına katkı vermesine ve Bakanlığımızca belli büyüklüğün üzerindeki şehirlerin mutlak surette Ulaşım Ana Planı yapmalarının zorunlu hale gelmesine yönelik yasal çalışma altlıkları çalışılmaktadır.

Planlanan projeler kapsamında 2016 yılında şehir içi ulaşım öncelikleri

3 Katlı Büyük İstanbul

3 Katlı Büyük İstanbul Tüneli Projemiz kapsamında TEM Çamlık Kavşağı ile TEM Hasdal Kavşağı arasında boğaz geçişi dahil toplam 16.150 metre 2X2 Karayolu bağlantısı ile İncirli Söğütlüçeşme arasında yine boğaz geçişi dahil 31 kilometre uzunluğunda ve 14 istasyondan oluşan Hızlı Metro bağlantısı mevcuttur.

Hinterlandındaki 6.500.000 milyon İstanbullunun ulaşım ihtiyacına hitap edecek projenin toplam yatırım tutarı 3.5 milyar ABD Doları olması beklenilmekte olup projemizi kamu kaynakları kullanmaksızın Yap-İşlet-Devret usulü ile gerçekleştireceğiz.

Yap-İşlet-Devret ihalesi yapabilmek için Yüksek Planlama Kurulu Kararı başvurumuzu yapmış bulunuyoruz, YPK sonrasında YİD Yapım İhalesi’ni gerçekleştireceğiz.

Bu arada zaman kazanmak açısında Boğaz Jeofizik ve Jeoteknik etütlerini gerçekleştirmek üzere 3 Katlı Tünelimizin Etüt-Proje işlerini ihaleye çıkmış bulunuyoruz. Önümüzdeki günlerde teklifleri alacağımız Etüt-Proje işinde elde ettiğimiz bilgileri YİD Yapım İhalesi için istekli olan firmalar ile paylaşacağız.

Diğer Projeler

2015 yılı içinde ihaleleri yapılarak çalışmalara başlanılmış projeler dışında; Bakanlar Kurulu’nca devri alınmış olan İstanbul Yenikapı-Sefaköy-İncirli metro hattı , Ankara Keçiören metro hattının Kızılay bağlantısı olan AKM-Gar-Kızılay metro hattı ve Konya raylı sistem proje işleri ve yapım işleri başlatılacak olup belediyelerce yapılan taleplerin değerlendirilmesi sonucunda Bakanlar Kurulu kararı ile devrinin yapılması uygun görülen kent içi raylı ulaşım sistemlerin yapımlarına devam edilecektir.

Bakanlığımız Stratejik Planı’nda da yer aldığı üzere Kentsel Ulaşımın Sektörünün Stratejik amacı “Güvenli, erişimi ve kullanımı en kolay, toplu taşıma ağırlıklı, hızlı, konforlu, ekonomik ve sosyal gelişmeye katkısı en yüksek, kentsel gelişimi olumlu yönde etkileyecek, çevreci ve kullanıcıya maliyeti en az, çağdaş kent yaşamına katkı verecek bir sistem kurmak” tır.

Üç katlı Büyük İstanbul

Tüneli Projesi, hinterlandındaki

6.500.000 milyon İstanbullunun ulaşım

ihtiyacına hitap edecek. Projenin

toplam yatırım tutarı 3.5 milyar ABD Doları

olacak.

32

Büyükşehir ulaşım ana planını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini planlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü toplu taşıma araçlarının sayılarını, güzergâhlarını belirlemek gibi görevler 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7’nci maddesinin birinci fıkrasının (f) ve (p) bentleriyle belediyelere verilmiştir.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 50’nci maddesinin birinci fıkrasında; “Motorlu araçların cins ve kullanma

amaçlarına göre sürülebileceği en çok ve en az hız sınırları, şehirlerarası çift yönlü kara yollarında 90km/saat, bölünmüş yollarda 110  km/saat,  otoyollarda 120 km/saat hızı geçmemek üzere yönetmelikte belirlenir.” hükmü ile Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin 100’üncü maddesi ile şehir içi yollarda araç cinsi ayırt etmeksizin hız sınırı 50 km/saat olarak belirlenmiş, yerleşim yeri içinden geçen bölünmüş devlet ve il yolları ile belediyelerin yapım ve bakımından sorumlu olduğu taşıma kapasitesi yüksek, can ve mal güvenliği açısından gerekli tedbirlerin alındığı, yaya geçişlerinin alt ve üst

Daha akıcı ve güvenli trafik için önlemler

Emniyet Genel MüdürlüğüTrafik Hizmetleri

Başkanlığı

Trafik ekiplerimizce yapılan denetim

ve güzergah kontrollerinde

görülen aksaklıklara müdahale edilerek

ilgili kurum ve kuruluşlara bilgi

verilmektedir.

DOSYA KENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIMKENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM

33

geçişlerle sağlandığı bölünmüş karayollarında araç cinsleri için ayrı ayrı olmak üzere hız sınırlarını 32 km/saate kadar artırma yetkisi büyükşehir statülü illerimizde 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu hükümleri uyarınca Ulaşım Koordinasyon Merkezleri’ne (UKOME) verilmiştir.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 10’uncu maddesinin (b) fıkrasında belirtilen, yapım ve bakımından sorumlu olduğu yolları trafik düzeni ve güvenliğini sağlanması, gerekli görülen kavşaklara ve yerlere trafik ışıklı işaretleri, işaret levhaları koymak ve yer işaretlemeleri yapılması, görev ve yetkisi belediyelere verilmiştir.

Ülkemizdeki şehir içi yollarda trafik akışına ilişkin düzenlemeler

belediyeler, şehir dışı karayollarında ise Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından yapılmaktadır. Bu kurumlarımızca gerekli alt ve üst yapı çalışmaları, trafik işaret ve levhalarının bakım ve onarımı konularında ihtiyaç duyulan gerekli düzenlemelere gidilmektedir. Bu bağlamda trafik ekiplerimizce yapılan denetim ve güzergah kontrollerinde görülen aksaklıklara müdahale edilerek ilgili kurum ve kuruluşlara bilgi verilmektedir. Otobüs, kamyon, çekici gibi araçların şehir içerisinde trafik kazalarına karışmalarını engellemek ve trafik yoğunluğunu azaltmak amacıyla çevre yolu ve alternatif güzergahı bulunan illerimizde UKOME, il veya ilçe trafik komisyonlarınca karar alınarak, bu araçların şehir merkezlerine girişlerine kısıtlama getirilerek alınan bu kararların

sürücüler tarafından uyulmasının sağlanmasına yönelik denetimler yapılmaktadır.

Şehir içi trafik kazalarının önlenmesi ve azaltılması yönünde yapılan çalışmalar

Trafik kural ihlalleri sonucu oluşan trafik kazalarının ve sonuçlarının önlenebilmesi için yol kullanıcılarını, trafik kuralları ve güvenliği konusunda bilgilendirip bilinçlendirmek, gerek şehir içi gerekse şehir dışı yollarda trafiğin düzenini ve akışkanlığını sağlamak, güvenli bir trafik ortamı sağlayarak, trafik kazalarını önlemek ve sonucundaki ölüm, yaralanma ve maddi kayıpları azaltmak amacıyla yürütülen çalışmalar 31/07/2012 tarihinde Başbakanlık genelgesi olarak Resmi Gazete’de yayımlanan

34

“Trafik Güvenliği Stratejisi ve Eylem Planı” kapsamında yapılmaktadır.

Yol kullanıcılarının, trafik kurallarına uyma bilinç ve alışkanlıklarını geliştirmek, planlı ve etkin bir denetim planlaması ile Karayolu Trafik Güvenliği Stratejisi ve Eylem Planı ile 2020 yılına kadar trafik kazası sonucu meydana gelen ölümlerin %50 oranında azaltılması hedeflenmiştir.

Vatandaşlarımızın can ve mal güvenliğini sağlamaya yönelik olarak trafik kuruluşlarımızda görevli personelimiz başta olmak üzere tüm illerimizde tesis edilmiş olan Trafik Elektronik Denetleme Sistemleri (TEDES) ve (MOBESE) ile 24 saat aralıksız olarak karayollarında trafiğin yönetimi ve denetimi hizmetlerini aralıksız olarak yürütülmekte olup, bu hizmet 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu, Karayolları Trafik Yönetmeliği ile polise görev veren diğer kanun ve yönetmeliklere göre yapılmaktadır.

İstatiksel verilerin incelenmesi sonucunda 2010 yılına göre

2014 yılında motorlu taşıt sayısında %26, Ankara, İstanbul ve İzmir’de meydana gelen trafik kaza sayısında ise %21, trafik denetimlerinde kontrol edilen araç ve sürücü sayısında %60 oranında artış olduğu görülmektedir. Trafik denetimleri ile araç sürücülerinde yakalanma algısını geliştirmek ve sürücülerin daha dikkatli ve duyarlı olarak araç kullanmaları hedeflenmektedir. Bu kapsamda trafik güvenliğinin sağlanması yönünde denetim, eğitim, bilgilendirme ve bilinçlendirme faaliyetlerimiz aralıksız olarak sürdürülmektedir.

Büyükşehirlerde de trafik güvenliğinin bilimsel ve uzun dönemi kapsayan bir plan dahilinde yapılması hususunda yapılan çalışmalar

EGM-YÖK İşbirliği Protokolü

Trafik güvenliği alanında üniversitelerimiz ile iş birliği yapılarak ihtiyaç duyulan bilimsel çalışmaların gerçekleştirilmesi ve mevcut çalışmaların verimliliğinin

artırılmasına yönelik, trafik güvenliği alanında uzman personel yetiştirilmesi, tüm eğitim kurumlarında verilen trafik güvenliği eğitimlerinin artırılması ve geliştirilmesi amacıyla Emniyet Genel Müdürlüğü ile Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı arasında 04 Mart 2014 tarihinde “Trafik Güvenliği İş Birliği Protokolü” imzalanmıştır.

Protokol kapsamında İl bünyelerinde üniversiteler ile Emniyet Müdürlükleri belirlenen konularda ortak proje ve faaliyetler yürütülmesi bu çalışmalara ülke genelinde katılım ve destek sağlanması, YÖK’ün ve üniversitelerin internet sitelerinde trafik güvenliği konusuna yer verilmesi, üniversitelerin ilgili birimlerinden mezun olan öğrencilerin trafik güvenliğine yönelik tez ve proje yapmalarının teşvik edilmesi, trafik konulu yurt dışı yayınların Türkçeye çevrilmesi ve kullanıma sunulması, yapılan çalışmaların sonucunda elde edilen verilerin taraflarca uygun görülmesi halinde yazılı (makale,

35

tez vb.) ve görsel yayın yoluyla kamuoyu ile paylaşılması, 2014 yılı içerisinde başlatılan Yerleşke Trafik Güvenliği kapsamında üniversitelerimizde trafik güvenliği çalışmaları düzenleyebilecek idari yapıların kurulması, yerleşke planlamasında araç ve yaya trafik güvenliği unsurlarının ele alınacağı bir rehber oluşturulması, hazırlanacak rehber doğrultusunda çalışma takviminin uygulamaya geçirilmesi amacıyla yapılan çalışmalar kapsamında İstanbul, Erzurum, Diyarbakır, İzmir, Sakarya, Konya illerinde tanıtım toplantıları yapılmıştır.

EGM, KGM ve TBB arasında Trafik Güvenliği İş Birliği (TEDES) Projesi

Emniyet Genel Müdürlüğü, Karayolları Genel Müdürlüğü ve Türkiye Belediyeler Birliği arasında belediye personeli ve bağlı idare mensuplarının “Trafik Güvenliği İş Birliği Projesi Kapsamında’’’ bilgilendirilmeleri ve bu konulara yönelik faaliyetlerin gerçekleştirilmesi amacıyla hazırlanan “Trafik Güvenliği İş

Birliği Protokolü” 29 Aralık 2014 tarihinde imzalanmıştır.

Belediyeye ve bağlı idare personeline yönelik olarak düzenlenecek eğitim, toplantı, seminer, konferans vb. etkinlikler için trafik güvenliği konusunda gerekli eğitim ve bilgilendirme materyallerini paydaş kurumlarla hazırlanarak, protokol kapsamında düzenlenecek eğitimlerde, trafik güvenliği konusunda ve karayolu işaretlemeleri konularında ders içeriğinin oluşturulması ve imkanlar dahilinde eğiticilerin görevlendirilmesinin sağlanması, Belediyelerce TEDES kurulması konusunda eğitim desteği sağlanması, protokol kapsamında düzenlenmesi taraflarca kararlaştırılan eğitim, toplantı, seminer, konferans vb etkinliklerin yer ve zamanının paydaş kurumlarla koordineli olarak belirlenmesi. Yapılan çalışmalar sonucunda elde edilen verilerin taraflarca uygun görülmesi halinde yazılı (makale, tez vb.) ve görsel yayın yoluyla kamuoyu ile

Trafik güvenliğinin sağlanması yönünde

denetim, eğitim, bilgilendirme ve

bilinçlendirme faaliyetlerimiz

aralıksız olarak sürdürülmektedir.

36

paylaşılması amacıyla 81 ilden gelen paydaş kurum temsilcilerinin katılımıyla tanıtım toplantıları yapılmıştır.

MEB ve TŞOF ile iş birliğinde Okul Servis Araçları Şoförlerine Yönelik Trafik Eğitimi Projesi

Bu bağlamda okul servis araçları şoförlerinde trafik kültürü ve güvenli sürücülük farkındalığı oluşturmak amacıyla İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü, Milli Eğitim Bakanlığı ve TŞOF’un iş birliğinde imzalanan Okul Servis Araçları Şoförlerine Yönelik Trafik Eğitimi Iş birliği protokolü kapsamında 06-08 Nisan 2015 tarihleri arasında Antalya ilinde Okul Servis Araçları Şoförlerine Eğitici Eğitimi Semineri düzenlenmiştir.

Antalya ilindeki eğitim seminerine katılan eğiticilerimiz ile İl Milli Eğitim Müdürlüğü Çocuk Şube Müdürlüğü personelinin katılımıyla koordineli bir şekilde il ve ilçe yürütme kurulları oluşturularak, servis aracı şoförlerine yönelik eğitim programı hazırlanması ve protokolün yürütülmesinin sağlanmasına, bu bağlamda

il ve ilçelerde protokol kapsamında verilecek eğitimlerin planlanması ve uygulanmasına, verilen eğitimlerin takibi ve değerlendirilmesine, eğitim verilen okul servis araçlarının şoförlerinin kayıtlarının tutulması ve takibinin yapılmasına, oluşturulacak basılı ve görsel materyallerin dağıtımının sağlanmasına, konu başlıkları altında 81 ilden gelen eğitimcilere Okul Servis Araçları Şoförleri Eğitici Eğitimi Semineri eğitimi verilmesine başlanılmıştır.

Trafik Güvenliği Eğitimi’nin yaygınlaştırılması hususunda yapılan çalışmalar;

Sürücü ve yaya eğitimleri

Trafik Hizmetleri Başkanlığımızın organizasyonu ve Valiliklerimizin koordinasyonunda, “Sürücü ve Yaya Eğitim Seminerleri” adı altında proje başlatılmış ve 2000 yılından günümüze kadar yaklaşık 18 milyon yol kullanıcısına trafikteki risk faktörleri ve trafik güvenliği konularında eğitim verilmiştir. Trafik olgusu içerisinde yer alan yayalar, otomobil sürücüleri, kamyon ve otobüs şoförleri, çocuklar gibi farklı hedef kitlelerini,

trafikteki riskler konusunda bilincinin artırılarak doğru alışkanlıklar kazandırılmasını sağlamayı amaçlamaktadır.

Bu kapsamda eylem planında eğitim verilen yol kullanıcısı sayısının hedeflenen oranda artırılması amacıyla 2013 yılında 1.833.169 yol kullanıcısına trafik güvenliğinin sağlanması amacıyla bilgilendirme seminerleri verilerek ulaşılmıştır. Can kayıplarının %50 oranında azaltılması, trafik güvenliği konusunda daha çok bilgilendirilerek bilinçlenmesi, daha etkili bir hale getirilmesi, belirtilen seviyede artırılması, kazaların en asgariye indirilmesi ve eylem planında belirtilen hedeflere ulaşılması doğrultusunda Başkanlığımız koordinesinde 81 İl Emniyet Müdürlüğümüz tarafından çalışmalara devam edilmektedir.

Sempozyum ve sergi

İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü (Trafik Hizmetleri Başkanlığı ve Polis Akademisi Başkanlığı) ile Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (Karayolu Düzenleme Genel Müdürlüğü, Karayolları Genel Müdürlüğü)

37

İL PLAKA KODU KAZA SAYISI ÖLÜ SAYISI YARALI SAYISI

ADANA 16.735 102 24.415

ANKARA 45.310 310 69.422

ANTALYA 21.771 218 31.462

AYDIN 7.557 47 11.164

BALIKESİR 8.205 54 12.366

BURSA 19.291 152 28.096

DENİZLİ 7.979 66 12.088

DİYARBAKIR 5.476 53 9.693

ERZURUM 3.640 48 6.682

ESKİŞEHİR 6.645 80 10.020

GAZİANTEP 11.307 89 17.546

HATAY 9.201 65 14.143

MERSİN 16.356 162 23.925

İSTANBUL 64.491 860 94.943

İZMİR 32.670 200 44.191

KAYSERİ 13.644 90 21.882

KOCAELİ 11.786 165 19.561

KONYA 21.026 202 32.085

MALATYA 4.052 36 6.680

MANİSA 11.303 128 17.574

KAHRAMANMARAŞ 6.443 46 10.610

MARDİN 2.018 37 3.378

MUĞLA 9.235 79 13.332

ORDU 3.985 57 6.650

SAKARYA 6.926 60 10.947

SAMSUN 8.525 126 13.736

TEKİRDAĞ 4.180 56 6.670

TRABZON 3.836 49 6.497

ŞANLIURFA 4.549 59 7.177

VAN 3.153 39 5.449

TOPLAM 391.295 3.735 592.384

Büyükşehir belediyesi olan illerde polis sorumluluk bölgesinde şehir içi trafik birimlerinin kaza tespit tutanağı düzenlediği ölümlü / yaralanmalı trafik kazası bilgileri(2010-2011-2012-2013-2014 YILLARI TOPLAMI)

iş birliğinde; trafik güvenliğinin bilimsel bir platformda, tüm yönleri ile analiz edilerek trafik kazalarının önlenmesi ve trafik güvenliğinin sağlanması için uygulanacak yöntem, teknik ve stratejilerin belirlenmesi amacıyla Polis-Üniversite-Sivil Toplum Kuruluşları trafik güvenliği uzmanlarının katılımıyla, ülkemiz trafik güvenliği hakkındaki bilimsel öneri ve değerlendirmelerini almak, gelecek için çeşitli projeksiyonları ortaya koyarak ve analitik bir düşünce ile sentez yaparak kamuoyuna açıklamak amacıyla 12-14 Kasım 2015 tarihlerinde Ankara ATO Kongre Merkezi’nde “6. Karayolu Trafik Güvenliği Sempozyumu ve Sergisi” düzenlenmiştir.

Çocuklar için Trafik Eğitimi (Trafik Dedektifleri) Projesi

Bu projenin amacı 3-17 yaş aralığındaki çocukların trafik konusunda bilgilendirilmeleri ve aile bireylerinin trafik kazaları ile ilgili farkındalıklarının yükseltilmesi ve bu alanda kamuoyunun oluşturulmasıdır.

Bunun yanında İçişleri Bakanlığı (EGM), Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı, Polis Eşleri Kaynaşma-Yardımlaşma Derneği’nin iş birliğinde ve OPET’in desteğiyle, 2016 yılı Haziran ayına kadar 1.5 milyon çocuğa doğrudan ulaşılarak trafik eğitimi verilmesidir.

2000 yılından günümüze kadar

yaklaşık 18 milyon yol kullanıcısına

trafikteki risk faktörleri ve trafik

güvenliği konularında eğitim verilmiştir.

38

Daha iyi bir şehir yaşamı için o şehirde yaşayan herkese eşit fırsatlar sunan, katılımcı, kamu yararını gözeten, çevreye duyarlı, ekonomik açıdan verimli, güvenli ve akıcı yaya ve taşıt hareketinin sağlanmasını esas alan bir ulaşım sistemi olmalıdır.

İyi bir şehir yaşamı için öncelikle o şehirde yaşayan insanların yaşam kalitesini yükseltmek ve hayatını kolaylaştırmak için modern, güvenli ve entegre bir ulaşım ağı oluşturmak, yüksek kalitede, planlı ve sürdürülebilir bir ulaşım hizmeti sunmak gerekmektedir.

İnsanların güne huzurlu başlayabilmelerini sağlayan; ulaşım türlerinin birbiriyle entegre, yaya ve araç güvenliği hususunda sağlam, insanların gün içindeki türlü işlerine yardımcı olacak şekilde akıcı, yayalar ve araç kullanıcıları açısından keyifli, ulaşım maliyetini en aza düşürecek kadar verimli, çevre koşullarını

gözeten, çevreci bir ulaşım sistemi olmalıdır.

Şehir içi ulaşım yatırımların Ankara ekonomisine katkıları

Ulaşım sisteminde yapılan yatırımlar sayesinde trafiğin güvenli ve akıcı olması sağlanmakta, enerji verimliliği artmakta, yakıt tüketimi azalmakta, tüm yol kullanıcıları için zaman, enerji ve maddi kazanç sağlanmaktadır.

Yeni açılan bulvarlar sayesinde yol güzergahları kısalmakta, insanlar, ulaşım için harcadıkları zamanı işlerine ve özel hayatlarına ayırabilmekte, bu da o kişilerin işlerinde daha verimli çalışabilmelerini sağlamaktadır.

Özellikle istihdamın yüksek olduğu üretim kuruluşları, sağlık tesisleri, askeri bölgeler gibi yoğun ulaşım ihtiyacına haiz alanlarda yapılan uygulamalar ile bu bölgelere ulaşım daha rahat

Ulaşım ana planı çalışmasına ağırlık veriyoruz

İ. Melih GÖKÇEKAnkara Büyükşehir

Belediye Başkanı

Kavşakların birbirleri ile uyumlu çalışması,

kavşaklardaki gereksiz bekleme

sürelerinin azaltılması

amacıyla sensör, dedektör, kamera,

yeşil dalga vb pek çok farklı

uygulamaya başlandı.

DOSYA KENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM

39

biçimde sağlanmakta, bu sayede elde edilen zaman, yakıt ve enerji tasarrufu ile hem çalışanlara hem de yatırımcılara ekonomik olarak katkı sağlanmaktadır.

Bu yönde kentimizin mevcut ve gelecekteki ulaşım özellikleri tespit edilmekte, halkımızın ulaşım taleplerinin gerektirdiği önlem ve yatırımlara yön verecek etüt, plan ve projeler gerçekleştirilmektedir.

Yürütmekte olduğumuz tüm çalışmalardaki temel ilkemiz, kentimizin dünyanın her yerinden insanların görmek ve yaşamak için gelmek isteyeceği, yaşam kalitesi yüksek, ülkemizdeki diğer kentler için öncü ve örnek bir kent olması için en önemli kriterlerden biri olan ulaşım hizmetlerini, hak ve hukuka uygun, tüm paydaşlarımızın hakkını gözeten biçimde adil ve verimlilikte etkin biçimde halkımıza sunmaktır.

Ankara’da kolay, hızlı, çevreci, ekonomik ulaşım yatırımları

Kentimizdeki ulaşım sisteminin iyileştirilmesine yönelik olarak öncelikle Ulaşım Ana Planı çalışmasına ağırlık vermekteyiz.

Ankaray ve Kızılay Metro hatlarına ilave olarak 11 istasyondan oluşan Çayyolu ve yine 11 istasyondan oluşan Sincan metro hatlarımızı hizmet açtık.

Ayrıca kent içi ulaşımda lastik tekerlekli ve raylı sistemlerin yanında düşük CO

2 emisyonlu,

güzergah boyunca arazide az yer kullanılması, yüksek kot farklılıklarında hızlı ulaşımı sağlaması, trafik sıkışıklıklarından etkilenmemesi ve düşük işletme maliyetleri gibi nedenlerden dolayı Yenimahalle-Şentepe (T1 Hattı) arasında metro ile entegre bir şekilde 2014 yılında  3.257 m ve dört istasyondan oluşan Teleferik hattımız hizmete açılmıştır.

Malazgirt Bulvarı ve Ankara Bulvarı gibi yeni açılan bulvarlarımız ve pek çok noktada yapılan alt ve üst geçitlerimiz sayesinde kent trafiğinde önemli ölçüde rahatlama sağlanmıştır.

Akıllı ulaşım sistemlerinin uygulanması kapsamında şehrimizin cadde ve bulvarlarında yer alan kavşakların birbirleri ile uyumlu çalışması, kavşaklardaki gereksiz bekleme sürelerinin azaltılması amacıyla sensör, dedektör, kamera, yeşil dalga vb. pek çok farklı uygulamaya başladık.

Engelli vatandaşlar için ulaşılabilirliğin güvenli bir şekilde sağlanmasına yönelik, mevcut

sinyalizasyon ağımıza sesli uyarı cihazları monte etmekteyiz.

Çocuklarımıza trafik eğitimi verebilmek amacıyla kurulmuş olan Kurtuluş Parkı Çocuk Trafik Eğitim Pistimizde öğrencilerimize, çocuklara özel eğitimler vermekteyiz.

Bununla birlikte trafik düzen ve güvenliğinin sağlanabilmesi için kent genelinde yatay, düşey ve ışıklı işaret yapısının etüt, plan ve uygulamasını yapmakta bakım, onarım ve devamlılığını sağlamaktayız.

Toplu taşıma hizmeti veren özel toplu taşıma araçları, özel halk otobüsleri ve servis araçlarının etkin ve verimli çalışmalarını sağlamak amacıyla denetim hizmetlerini yürütmekteyiz.

Çekim merkezlerine ulaşımla ilgili yatırımlar

Şehir içi ulaşımında trafik akışını iyileştirmek, can ve mal emniyetini sağlamak, enerji tüketimini asgari seviyeye düşürmek ve tasarrufu sağlamak için tüm dünyadaki uygulamalara benzer çalışmalar yürütmekteyiz.

Kent içinde taşıt trafiğinin yoğun olması nedeni ile istenilen noktalara güvenli bir şekilde

40

ulaşabilmek amacıyla katlı kavşak projelerimize devam etmekteyiz.

Özellikle Ankara’nın merkez konumda olması nedeni ile komşu şehirlere bağlanan Samsun Yolu, Konya Yolu, Anadolu Bulvarı ve Ayaş Yolu gibi ana yollarda yapılacak olan alt ve üst geçitler ile kesintisiz bir trafik akışının sağlanması amaçlanmaktadır.

Yine şehir içinde Turan Güneş Bulvarı, İrfan Baştuğ Caddesi, İstasyon Caddesi gibi kentimizin ana damarları niteliğinde olan yollarda ilçe belediyeleri ile birlikte yürüttüğümüz ortak akıl projeleri ile alternatif yollar planlamaktayız.

Yozgat Bulvarı, Etlik, Ulus güzergahında planlaması devam eden alt ve üst geçit projelerimiz ile kentimizin en önemli akslarında rahatlama sağlanacaktır.

Keçiören bölgesindeki trafik akımını iyileştirmek için de Ankara Üniversitesi alanından geçecek yeni bir bulvar projesi üzerinde çalışmaktayız.

Ayrıca kentimizin en önemli istihdam alanları olan Organize Sanayi Bölgeleri’nin ana ulaşım aksı olan Yenikent-Temelli bağlantısı Belediyemizce

tamamlanmış olup ihale süreci Karayolları Genel Müdürlüğü’nce yürütülmektedir.

Bununla birlikte Ankara Çevre Otoyolu’na Çayyolu-Dodurga ve Karapürçek noktaları gibi birkaç noktadan yeni bağlantılar planlanmaktadır.

Ankara Metrosu’nun 4. Etabı olan Keçiören-AKM (M4 hattı) arasında 9.220 m ve 9 istasyon olarak planlanmış ve yapım çalışmaları Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından yapılmakta olan metro hattı da belediyemize teslim edilmesine müteakip halkımızın hizmetine sunulacaktır.

Ayrıca AKM-Gar-Kızılay arasındaki 3.200 m ve üç istasyondan oluşan M4 hattının devamı niteliğinde planlanan metro hattı da projelendirilmiş olup yapım ihalesine çıkılacaktır.

Havaalanı - Gar arasındaki 29.380 m ve 10 istasyon olarak planlanan metro hattı da müşavir firma tarafından gerekli etüt çalışmaları yapılmış olup yapım ihalesine çıkılacaktır.

Keçiören Metrosu (M4 Hattı) devamı olan Gazino-Forum AVM arasında

5.200 m ve altı istasyondan oluşan metro hattı planlanmaktadır.

AKM-Etlik-Forum AVM arasında,  yapımı devam eden Şehir Hastaneleri ve Etlik  bölgesini kapsayacak şekilde 8.790 m ve yedi istasyondan oluşan metro hattı planlanmaktadır.

ANKARAY (A1 Hattı) hattına ilave olarak, M2 Metro hattı ile entegre olacak şekilde AŞTİ-Söğütözü arasında 788 m uzunluğundaki uzatma hattı da yapımının tamamlanmasına müteakip halkımızın hizmetine sunulacaktır.

Yol, kaldırım ve şehir donatılarındaki yeni tasarımlar 

Kentimizdeki tüm yollarda yayalar ve engelliler için ilgili kanun ve yönetmeliklere uygun biçimde düzenlemeler yapmaya çalışmaktayız. Engelli vatandaşlarımız için uygulamakta olduğumuz rampa ve sarı şerit gibi konularda belirlenen standartlara uyum konusunda gerekli hassasiyeti göstermekteyiz.

Bununla birlikte toplu taşıma durakları, yol üzerindeki cepler, yolların eğimi ve deveri gibi pek çok parametrede tüm dünyada uygulanan tasarım örneklerini

“Bisikletli Ulaşım”ın teşvik edilmesi

amacıyla ANKARAY ve Ankara Metro

İşletmelerine ait istasyonların

uygun noktalarına “Bisiklet Parkları”nın yapılarak yolcuların

hizmetine sunulması planlanıyor.

41

incelemekte ve bu örneklerden şehrimiz için uygun olabilecek yeni modeller geliştirmekteyiz.

Ankara’da yaya ulaşımı, bisiklet ve yürüme yolları

Öncelikle Ulaşım Ana Planı’nda bu yönde çalışmalar yapmaktayız. Bununla birlikte yeni planlanan alanlarda tüm gelişmiş ülkelerde gözetilen “bisiklet yollarının” planlanması, bu bağlamda, bisiklet kullanımının yaygınlaştırılması ve bu amaçla planlama bütününde düzenlenecek bisiklet yollarına ilişkin olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan “Bisiklet Yolu Kılavuzu”nda ve 3 Kasım 2015 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Bisiklet Yolları Yönetmeliği’nde belirtilen hususlara uygun projeler hazırlamaktayız.

Raylı sistem hatlarımızın, yolcular tarafından verimli bir şekilde kullanılabilmesi için tüm ulaşım modları ile entegre edilmiş düzenlemeler yapılmasına özen gösteriyoruz. Bu modlardan birisi

olan “Bisikletli Ulaşım”ın teşvik edilmesi amacıyla ANKARAY ve Ankara Metro İşletmelerimize ait istasyonlarımızın uygun noktalarına “Bisiklet Parkları”nın projelendirilerek yapılması, ilerleyen dönemler içerisinde de bisiklet paylaşım sistemlerinin oluşturularak, yolcularımızın hizmetine sunulması planlanmaktadır.

Kent içi ulaşımı destekleyici otopark yatırımları

Kentimizdeki mevcut ve planlanan taşıt ve yaya yollarının standartlara ve yoğunluk taleplerine ilişkin analizlere dayanılarak düzenlenmeye, yolların tasarımında toplu taşıma durakları, yol bağlantıları, park etme ve duraklama alanları gibi kullanımlara hassasiyet göstermekteyiz.

Kentimizin çekim gücü yüksek olan Bahçelievler, Kızılay, Tunalı Hilmi Caddesi gibi bölgelerinde önerdiğimiz yer altı otoparkı projeleri açılan davalar sonucu iptal edilmiştir.

Hacı Bayram Camisi’nin yanında büyük bir katlı otopark yapımı tamamlanmış ve bölgenin otopark sorunu çözülmüştür.

Uygulaması devam eden Ankapark için de çok büyük bir otopark projesi hazırlanmıştır.

Kentimizde giderek yoğunlaşan yapılaşma nedeni ile artan ulaşım ilişkilerine özen gösterilmesi ve gelecekte yoğunluğu artabilecek olan toplu taşıma hizmetlerinin daha etkin sağlanabilmesi amacı ile çalışmalarımız artarak sürmektedir.

Kent ulaşım sorunları bir bütün olarak ele alınarak çözülmekte, mevcut durumda kent içinde yetersiz kalan yollarda sıkışan trafiği rahatlatmak ve tüm kentin ulaşımında enerji verimliliğini artırmak ve yakıt tüketimini düşürmek için trafiğin güvenli ve akıcı olmasının sağlanması yönünde çalışılmakta, bu bağlamda kentimizdeki tüm cadde ve sokakları sürekli olarak gözden geçirilmektedir.

Çocuklara trafik eğitimi verebilmek

amacıyla kurulmuş olan Kurtuluş Parkı Çocuk Trafik Eğitim

Pisti’nde öğrencilere, çocuklara özel

eğitimler veriliyor.

42

İyi bir şehir yaşamı, ulaşımdan sosyal yapısına kadar her alanda sağlıklı ve modern sistemleri bünyesinde bulunduran bir kent anlamına gelir. Bursa’da Büyükşehir Belediye Başkanı olarak görev yaptığımdan dolayı kendi şehrimden örnekler vermek isterim. Bursa, sürekli büyüyen ve son yıllarda hızla gelişen bir kent. Dünyanın en hızlı büyüyen ve gelişen dördüncü kenti olarak dikkati çeken Bursa, sahip olduğu değerleri ve sürekli artan yaşam kalitesiyle hem Türkiye’ye hem de dünyanın önemli ülkelerine örnek oluyor artık.

Ulaşım, Bursa gibi hızlı gelişen bir kentin de en önemsenmesi gereken konularındandı. Kentin coğrafi durumuna göre hem şehir içinde hem de şehirlerarası ulaşımında kolay ulaşılabilir, rahat ve modern ulaşım sistemlerinin vatandaşlarca kullanılabildiği, çevreye duyarlı

araçların trafikte yol aldığı, raylı sistemlerin toplu ulaşımda yoğun olarak tercih edildiği, transfer uygulamalarıyla toplu ulaşımda da aktarmalı yolculukların yapılabildiği ve en önemlisi pratik ulaşım sistemleri daha iyi bir şehir yaşamını destekler.

Şehir içi ulaşım yatırımlarının Bursa’nın ekonomisine katkıları

Bursa, nüfusu kent merkezinde 2.5 milyonu aşan, il sınırları bazında da 3 milyon civarına ulaşan bir şehir artık. Son 20 yılda nüfusu 50 kat artış gösteren Bursa’da, ulaşım sisteminin doğru uygulanabilirliği hem vatandaşların gündelik yaşamında pratiklik kazandırırken hem de kentin ekonomisine de katkı sağlar. Bugün, günümüzde en değerli kavram zamandır. İster iş adamı olsun ister öğrenci veya esnaf, kimse vaktinin çoğunu ulaşımda harcamak

Hedefimiz daha ulaşılabilir bir Bursa

Recep ALTEPE Bursa BüyükşehirBelediye Başkanı

“Biz yerli tramvayı üretiriz” dediğimizde

inanmayanlar, artık Bursa’da

üretimi yapılan tramvaylardan satın

almak istiyor.

DOSYA KENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM

43

istemez, zannetmiyorum. Çünkü zaman değerli… Bu noktada da yerel yönetimlerin kentin ulaşımını destekleyici hizmetler gerçekleştirmesinden yanayız. Bu nedenle Bursa’nın ihtiyaçlarını gözeterek ilk yerli tramvay üretimini, Bursa’da, Büyükşehir Belediyesi öncülüğünde gerçekleştirdik. Bu üretimle, hem dışarıya harcayacağımız paranın çoğu Bursa’da kaldı ve kent ekonomisine kazanç sağladı hem de yerli istihdama destek sağlandı. İşe ilk adımı atıp “Biz yerli tramvayı üretiriz” dediğimizde inanmayanlar, artık Bursa’da üretimi yapılan tramvaylardan satın almak istiyor. Bu durum da Bursa’nın sanayi ve ekonomik potansiyelini daha da artırıyor doğal olarak. Bizler, her alanda üretimin gelişmesinden yanayız. Aynı zamanda ulaşımı düzenli şekilde işleyen Bursa’da, Uludağ’dan Mudanya’ya kadar yani dağından denizine, tarihi-kültürel mirasından sosyal yaşamına kadar kentin her alanda ziyaretçi çekmesi de daha kolaylaşıyor. Ulaşımın gelişmesi turizmi de

olumlu etkiliyor özetle. Bursa’nın gelişimine katkı koymaya devam edeceğiz.

Kolay, hızlı, çevreci şehir içi ulaşım sistemi için belediyemizin katkıları

Göreve geldiğimizden bu yana Bursa’da, Büyükşehir Belediyesi olarak ulaşımın kaliteli, sağlıklı, pratik, hızlı ve güvenilir olması hedefiyle çalışmalarımıza yön verdik. Geçmiş dönemlerde hatalı planlardan dolayı aksayan ulaşıma köklü çözümler getirmek adına faaliyetlerimizi hızlandırdık. Bursa’nın daha ulaşılabilir bir kent olması hedefiyle kara, hava ve deniz ulaşımlarımıza yeni alternatifler getirdik. Bursa’nın markası BUDO, denizde Bursa ile İstanbul’u birbirine daha da yakınlaştırırken, vatandaşların en çok kullandığı ulaşım aracı haline geldi. Seferleri yoğun ilgi gören deniz otobüslerini Bursalılar da sahiplendi.

Öte yandan özellikle yoğun seyahat zorunluluğu taşıyan iş adamlarının

işini kolaylaştıran deniz uçağı ve helitaksi uygulamaları da zamanla yarışanlara İstanbul’a ulaşımda önemli birer alternatif oldu.

Bursa’da en çok önemsediğimiz ulaşım sistemlerinden biri de raylı sistemdi. “Bursa’yı demir ağlarla öreceğiz” dedik, bunu da gerçekleştiriyoruz. Pratik, daha hızlı, çevreci ve ekonomik bir şehir içi ulaşım sistemi olan BursaRay hattı, kentin doğusunda Kestel’den batıda Uludağ Üniversitesi’ne güneyde de Mudanya istikametinde

Bursa’nın markası BUDO, denizde

Bursa ile İstanbul’u birbirine daha da yakınlaştırırken,

vatandaşların en çok kullandığı ulaşım aracı haline geldi.

44

Emek’e kadar uzanıyor. Bu sistemi besleyen otobüs hatları ve kentin merkezinde sefer yapan T1 tramvay sisteminin yanı sıra Yalova Yolu’nun çehresini değiştirecek olan BursaRay hattının ve kentin yüksek semtlerinden BursaRay istasyonlarına ulaşıma kolaylık sağlayacak olan şehir içi teleferik hatlarının çalışmalarını da sürdürüyoruz. Uludağ’daki teleferik sisteminin tümüyle yenilenmesiyle de Oteller Bölgesi’ne de ulaşımda da kolaylık yaşanmaya ve turistlerin sayısında artış gözlenmeye başladı.

Konut kompleksleri ile çekim merkezlerine Belediyenin katkıları

Bursa’da geçmiş yılların hatalarını bugün bizler telafi ediyoruz desek doğru olur. Çarpık yapılaşmadan dolayı planlarda görülmesine rağmen gerçekte olmayan yolları açmak için her gün binalar yıkıyor, yollar açıyoruz. Kent merkezindeki mevcut yolları yenileyip düzenlerken, alternatif yollarla ve çevre yollarıyla da Bursa’nın ulaşımına nefes aldırıyoruz. Bursa,

son yıllarda kentin batısına doğru büyüme gösterdi. Bu noktada ulaşım sistemlerinde de gerekli düzenlemeler yapıldı, ihtiyaçlar doğrultusunda çalışmalarımız sürüyor.

Yol, kaldırım ve şehir donatılarındaki yeni tasarımlar

Yaşanmasından en çok mutluluk duyulan şehir olan Bursa’yı sağlıklı ve modern bir geleceğe taşırken kent içini de renklendirmeye gayret ediyoruz. Kent merkezinde ve ilçelerde parklar ve meydanlar oluşturuyor, vatandaşlarımıza nefes alabilecekleri alanlar sağlıyoruz. Mahallelere yaya mesafede spor alanları oluşturuyoruz.

Öte yandan Bursa’nın gerçek anlamda çağdaş Avrupa kenti kimliğine kavuşması için kent estetiğine yönelik çalışmalara da ağırlık veriyoruz. Ana caddelerdeki tretuvar bozuklukları gideriliyor, görüntü kirliliği oluşturan duvarlar ressamlar

tarafından tablo haline getiriliyor. Büyükşehir Belediyesi bünyesinde faaliyet gösteren birimlerimiz, tretuvar düzenlemelerinden duvar boyalarına ve peyzaj uygulamalarına dek her konuda güzel faaliyetlere imza atıyor. Şehirdeki kötü yapıların insanları olumsuz etkilediğini düşünüyoruz, bu nedenle de başta ana caddeler olmak üzere Bursa’nın her köşesinde göze batan bina, yol ve tretuvarların tamamını estetik görünüme kavuşturuyoruz. Her geçen gün kabuk değiştiren Bursa’nın gerçek anlamda çağdaş bir kent olması amacıyla göze batan her köşeyi güzelleştiriyoruz.

Bisiklet ve yürüme yollarının geliştirilmesi

Bursa’da kent merkezinde hizmete açtığımız parklarda vatandaşların sportif faaliyetlerini yapabilecekleri alanlara geniş yer veriyoruz. Buralarda bisiklet ve yürüme yollarını en rahat kullanılabilecek şekilde projelendiriyoruz. Bursa’nın spor kenti olması adına her

45

mahallede spor merkezleri ve sosyal alanlar oluşturuyoruz. 7’den 77’ye her yaştan vatandaşın spor yapabilmeleri adına sporu teşvik eden aktiviteleri gerçekleştiriyoruz. Yeni yapılan yerleşim alanlarında yürüyüş ve bisiklet yollarına yer verilmesini özellikle önemsiyoruz.

Toplu taşımayı ve kent içi ulaşımı destekleyici otoparklar

Büyükşehir Belediyesi olarak Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi olmak üzere kent merkezindeki trafik yoğunluğunu ortadan kaldırmak için çeşitli projeler geliştiriyoruz. Bunların en önemlilerinden biri de 800 araçlık dev otopark… Bursa Doğanbey Katlı Otoparkı şehir merkezindeki araç trafiğinin ciddi oranda azalttı. Ana ve ara arterlerde yapılan otoparklarla Bursa’daki parklanma sorununa kalıcı çözümler üretilmişti. Bunlara ek olarak başta Haşim İşcan Caddesi ve Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi olmak üzere şehrin merkezine hizmet veren Doğanbey Katlı Otoparkı, aynı anda 800 araç ile 70 otobüsün parkına imkân veriyor. Uzun yıllar konuşulan bu hizmeti de biz gerçekleştirdik, mutluyuz. Çarşıya çıkan vatandaş aracını artık buraya park edecek. Ulucami’nin önünde yolcusunu indiren otobüs de buraya gelecek. Yolcusunu yine buradan alıp çıkış yapacak. Bizden istenen 15-20 otobüslük otoparktı, 70 araçlık yaptık. 800 araçlık kısım da tüm bölgeye hizmet verecek.

Parklanma, Bursa’da çok riayet edilmeyen bir konu. Araçlarımız gelişigüzel park ediliyor. Artık yol kenarlarına araç park edilmesin istiyoruz. İl Emniyet Müdürlüğü’yle ortak çalışacağız. Hatalı parklanma yapan araçları tek tek çekeceğiz. Bu yönelik olarak takviye çekicilerimiz geldi. Doğanbey Katlı Otoparkı’nda ücret, 3 saate kadar 2 TL. Yeter ki vatandaşımız alışsın. Aracını getirsin buraya bıraksın. Çevreye, şehir içi ulaşıma rahatsızlık vermesin. Gerçekleştirdiğimiz her icraat, daha yaşanabilir bir Bursa için…

46

Bir şehirde yaşayan insanların, yaşam kalitelerini belirleyen ve etkileyen ana unsurlardan biri de o şehirde bir yerden bir yere nasıl ulaştıklarıdır. Bu ulaşım biçimi, yaya olarak veya bir araçla mümkündür. Araçla şehir içi ulaşım biçimi de bizim “Şehir İçi Toplu Ulaşım” değimiz sistemle ya da kişilerin kendi özel araçlarıyla gerçekleşir.

“Şehir İçi Toplu Ulaşım” sistemleri, belediyeler tarafından organize edilir. Belediyelerin kendilerine ait ulaşım araçları ile özel sektörle ya da her ikisi ile birlikte.

Yukarıda da söylediğim gibi şehir içi ulaşım, o şehirdeki yaşam kalitesini belirleyen önemli unsurlardan biri. Gideceğiniz yere, mümkün olan en kısa zaman içinde, güvenli ve konforlu bir sistemle ulaşmanız gerekir. İşe, okula, hastaneye, gezmeye, alış

verişe gitmek ve dönmek işkence olmamalıdır, trafik yoğunluğuna etkisi mümkün olan en alt seviyede tutulmaya çalışılmalı. Aynı zamanda, hem çevre hem de insan sağlığı üzerinde yaratacağı olumsuzlukları en aza indirmek, çevre ve görüntü kirliliği yaratmamasına dikkat edilmelidir. Biz Eskişehir Büyükşehir Belediyesi olarak İstanbul Teknik Üniversitesi Şehir Planlama Bölümü tarafından hazırlanan “Eskişehir Ulaşım Master Planı” çerçevesinde çalışmalarımızı yaptık. Aynı bölümle birlikte çalışarak her 4-5 yılda bir, şehrin artan ve değişen ihtiyaçlarına göre bu planı güncelliyoruz.

Şehir içi ulaşım yatırımlarının Eskişehir ekonomisine katkıları

Benim 1999 yılında göreve seçilmemin ardından önemli

Prof. Dr. Yılmaz BÜYÜKERŞEN Eskişehir Büyükşehir

Belediye Başkanı

Tramvay, Eskişehir halkına son teknoloji ve güvenli bir ulaşım şekli sunarken, uzun vadedeki en önemli kazanımlarımızdan

biri şehir merkezinin yayalaştırılması oldu.

DOSYA KENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM

Şehirler insanlar için düzenlenmeli

47

projelerimizi hayata geçirmek için hemen harekete geçtik. Ancak hatırlanacağı gibi 1999 yılının Ağustos ayında büyük bir deprem felaketi yaşadık. Ülkenin içinde bulunduğu o zor koşullar altında biz de projelerimizi bir süre ertelemek zorunda kaldık. Ancak bu süreci, “ortak akıl” dediğimiz, şehrin dinamikleriyle görüşmeler yaparak geçirdik. İşte o dönemde, öncelikli projelerimiz Porsuk Çayı’nın Islahı ve şehir içi toplu ulaşımında köklü bir değişim yaratan Tramvay Projesi’ydi.

Birinci etap tramvay hatlarımızı, rekor denilecek bir zaman dilimi içinde tamamlayıp (22 ayda) 2004 yılının Aralık ayında hizmete soktuk. Tramvay sisteminin ana omurgasını kurmuştuk. Şehirdeki iki üniversite, sağlık kuruluşları, hastaneler, devlet kurumları gibi bir çok önemli noktayı bu güzergahın içinde kolay ulaşılabilir bir hale getirdik. Şehir merkezindeki önemli hatları araç trafiğine kapadık ve yayalaştırdık. Tramvay, Eskişehir halkına son teknoloji ve güvenli bir ulaşım şekli sunarken, uzun vadedeki en önemli kazanımlarımızdan biri şehir

merkezinin yayalaştırılmasıydı. Bunun öncelikle şehrin merkezinde ticaret ve eğlence sektörünün önünü açtığını söyleyebilirim. Zira yayalaştırdığımız bölgelerde hareket ve canlılık son derece arttı. Ayrıca şehri gezmeye, görmeye gelenlerin çoğalmasına da neden oldu. 2014 yılının Ağustos ayında da tramvay sistemimizin ikinci etabını tamamlayarak 22 yeni mahalleye daha bu hizmetin gitmesini sağladık.

Kolay, hızlı, çevreci ve ekonomik şehir içi ulaşım yatırımları

Yukarıda da anlattığım gibi şehir içi ulaşım sistemi denildiğinde bunun içinde şehrin caddeleri, sokakları, şehir merkezi ile uzak mahalleleri birbirine bağlayan akslar anlaşılmalı. Bunun yanında da trafik düzeni önemli bir etmen. Şehir merkezinde kalan cadde ve sokakları genişletmek mümkün değil. İnanılmaz büyüklükte kamulaştırmalar gerekiyor ve bu da çok büyük maliyetler demek. O nedenle yeni cadde ve bulvar açma çalışmalarımızı daha çok şehrin genişleyen yeni bölümlerinde yürütüyoruz. Elbette bununla

birlikte altyapı çalışmalarını da yapıyoruz.

Tramvay yatırımına gelince. Projenin ilk etabını Avrupa Yatırım Bankası’ndan sağladığımız dış kaynaklı kredinin bir bölümüyle yaptık. Biliyorsunuz, yabancı banka ve kuruluşlar sağlayacakları kredinin nasıl ve ne amaçla kullanıldığını çok iyi inceler ve takip ederler. Projemizi son derece rantabl buldukları için bize bu krediyi sağladılar. Tramvay sistemi şu anda günlük 110-120 bin yolcu taşıyor ve uluslararası standartlara uygun. Hatta bu konuda aldığımız ödüllerimiz var.

Şehir donatılarındaki yeni tasarımlar

Bugün Eskişehir, gerçekten de Türkiye çapında bir marka şehirdir. 1999 döneminden itibaren gerçekleştirdiğimiz değişim ve dönüşüm projelerimiz sayesinde bugün, yalnızca Türkiye’de değil, dünya çapında dikkat çeken, izlenen ve hayata geçirdiği projeleri yurt dışından gelen belediyelerce de incelenen ve örnek alınan bir şehir haline geldik. Elbette bu

48

kolay bir süreç değil ve henüz bitmiş, tamamlanmış da değil. Zaten aynı insanlar gibi şehirlerin ihtiyaçları da hiç bitmez. Sürekli yenilenmeleri gerekir.

Böyle bir değişim ve dönüşüm sürecinde şehre kattığınız her şey birbiriyle uyumlu olmak zorunda. Yollarınız, kaldırımlarınız, şehir donatılarınız, şehir mobilyalarınız… Hepsi. Yoksa, birbiriyle uyumlu olmayan, birbirini tamamlamayan unsurlar, kalabalık ve görüntü kirliliği yaratabilir. O nedenle bizim, tasarımlarımızdaki birinci öncelik bunu sağlamaktır. Tabii bunun yanında şehrin ihtiyacına cevap vermeleri, maliyetlerinin karşılanabilir olması da çok önemli.

Yaya ulaşımını teşvik eden bisiklet ve yürüme yolları projeleri

Yukarıda da anlattığım üzere tramvay güzergahının özellikle birinci etabında, şehir merkezindeki önemli caddeleri yayalaştırdık. Bazı kesimlerden yoğun tepkiler alsak da, bugün herkes çok memnun bu durumdan. Eskişehir için çok

önemli bir kazanım. Benim en büyük arzularımdan biri, şehrin merkezinin tamamen araç trafiğine kapatılması ya da kapatılmasa bile çok sıkı kurallara tabi tutulması. Çünkü ben şehirlerin araçlar için değil, insanlar için düzenlenmeleri gerektiğine inanıyorum.

Bisiklet yolları konusunda da çalışmalarımız, projelerimiz var. Belirlediğimiz güzergahlarımız var. Aslına bakarsanız, Eskişehir tam bir bisiklet şehridir. Yıllar önce şehrin fabrikalarına insanlar bisikletlerine binip gider gelirlerdi. Fabrikaların bahçelerinde boydan boya dizilmiş bisikletleri görürdünüz. Ancak zamanla o bisikletlerin yerine otomobiller aldı. O zamanlar insanlar, kazandıkları paranın bir kısmıyla bisiklet alırlardı, şimdi ise otomobil alıyorlar. Hatta bankalar o kadar özendiriyor ki bir yıl, iki yıl sıfır faizli krediler, kampanyalar… Hepsi teşvik ediyor insanları. İşte bu otomobil işgali karşısında trafikte yaşanan sıkıntılar had safhaya çıkınca, zaten geçmişten bugüne çok geniş olmayan Eskişehir caddelerinde bisiklet yolları ayırmanın çok kolay olmadığı açık. İnanır mısınız, bazı bölümlerde bisiklet yolu olarak ayırdığımız yerlere hiç durmadan otomobil park edilip gidiliyor. Bisiklet kültürünün, kullananlar için değil

ama otomobil kullanıcıları için yeniden verilmesi lazım. Bizim sürücülerimiz henüz caddelerin de hem kendileri hem bisikletliler hem de yayalarca kullanılacağının çok farkında değil. Araç sahipleri, yaya kaldırımlarını işgal etmekte bir beis görmüyorlar ama sıra, caddelere, yol ve sokaklara gelince son derece bencil davranıyorlar.

Kent içi ulaşımı destekleyici otopark yatırımları

Eskişehir Büyükşehir Belediyemiz tarafından yapılıp işletilen, kiraya verilen, özel firmalar tarafından işletilen ancak denetimleri bizim tarafımızdan yapılan otoparklarımız var. Halen şehrin üç farklı yerinde üç yeni otopark inşaatımız devam ediyor. Ancak otomobil sayısındaki hızlı artışa cevap verebilmek için şehrin en değerli yerlerini kapalı veya açık otoparklarla dolduracak değiliz. Başka türlü çözmenin yollarını da aramalıyız. Örneğin, şehrin merkezinde önemli bir bölgede, Bakanlar Kurulu kararı gereği “Kentsel Dönüşüm Projesi” uygulanacak. İşte bölgeyi sıfırdan planlarken o bölgenin altının tamamının otopark olarak planlanması ve yapılması çok önemli. Projenin bu şekilde gerçekleşmesi halinde otopark sorunu, en azından o bölge için çözümlenmiş olacaktır.

Şehre kattığınız her şey birbiriyle uyumlu

olmalı.

49

50

Gaziantep Türkiye ortalamasından iki kat daha hızlı büyüyen bir şehir. Şehirdeki ekonomik büyüme sürekli göç almasına neden oluyor. Bu hızla artan nüfusu doğru yönlendirebilmek, ulaşımdan sağlığa, eğitimden konut sorununa kadar birçok sorunu da beraberinde getiriyor. Bahsettiğimiz tüm bu konular birbiriyle bağlantılı. Eğer doğru planlamalar yaparsanız sorun hızlı bir şekilde kendiliğinden çözümü beraberinde getiriyor. Yerinde ve doğru dokunuşlarla meseleler büyük ölçüde hallolabiliyor.

Bu hızlı değişim ve büyümeye bağlı olarak şehrin en büyük sorunlarının başında ulaşım ve trafik geliyor. Kentte yaşanan bu büyüme artan insan sayısı, araç sayısıyla yeni ulaşım yollarını kaçınılmaz kılıyor.

Bu nedenle göreve geldiğimiz ilk günden beri bu konu üzerinde hassasiyetle duruyorum.

Kendimize öncelikli olarak bu iki hedefi belirledik. Gaziantep’in trafik ve ulaşım sorununu nasıl çözecektik? Gaziantep’in trafik ve ulaşım sorunlarını ve çözüm yollarını tespit etmeye çalıştık.

Gaziantep’te başlatmış olduğumuz akıllı kavşak ve dinamik kavşak uygulamalarımızla ve şehirde uygun gördüğümüz yerlerde yaptığımız köprülü kavşaklarla trafiği büyük ölçüde rahatlattık. Çevreyolu bağlantılarıyla ulaşımı büyük ölçüde kolaylaştırdık. İnsanımızın zamandan tasarruf etmesini sağladık.

Ulaşımdaki sıkıntıları asgariye indirmek için kentin 20 değişik bölgesinde açtığımız yeni çevre yollarıyla daha yaşanılabilir bir Gaziantep için el ele verdik. Gaziantep’in en geniş yolu olma özelliğini taşıyan yolumuz trafik akışının hızlandırılmasıyla rahatlatmaya başladı bile.

Gaziantep bir ‘dünya kenti’ olacak

Fatma ŞAHİNGaziantep Büyükşehir

Belediye Başkanı

Bizim bir an önce ulaşımda toplu

taşıma kültürünü kazanmamız

gerekiyor. İnsanımız toplu taşıma

alışkanlığını daha da yaygın bir şekilde

edinmeli.

DOSYA KENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIMKENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM

51

Mili Egemenlik Bulvarı’nı Cumhuriyet Mahallesi’ne bağlıyoruz. Şu an yoğun bir şekilde çalışmalar devam ediyor. Askeri alanın içerisinden 2 km’lik bir yol açıyoruz. İlk etapta 35 metre genişliğinde ve çift şeritli olan yol Hoşgör, Cumhuriyet ve Binevler Mahallesi’ne kadar olacak. Böylece Cumhuriyet semtinde oturanlar, D-400 karayolu ile Başpınar Organize Sanayi Bölgesi’ne daha kısa zamanda ulaşmış olacak.

Şu ana kadar 5 köprülü kavşak yaptık. Yenilerini de ihtiyaçlar doğrultusunda yapmaya devam edeceğiz. Şimdi bu yola köprülü kavşak çalışmaları yapıyoruz. Biz Gaziantep’in ulaşım sorununu çözmeye kararlıyız. Çünkü biliyoruz ki yol medeniyettir.

Tabii tüm bu çalışmalarla beraber insanımızın da toplu taşımayı kullanmaya alışması gerekiyor. Gelişmiş ülkelerin tamamında insanlar daha hızlı sonuç almak, trafiği rahatlatmak ve çevreye duyarlı olmak adına ulaşımda toplu taşımayı kullanıyorlar. Bizim bir an önce bu kültürü kazanmamız gerekiyor. İnsanların toplu taşıma alışkanlığını daha da yaygın bir şekilde kazanması gerekiyor.

Özellikle şehir merkezine inerken toplu taşımadan faydalanmamız şehrin trafik yükünü büyük ölçüde rahatlatacaktır.

Şehir içi ulaşım sistemi yatırımlarının Gaziantep’in ekonomisine katkıları

Sanayi, bu şehrin temel dinamiklerinden biri. Gaziantep, rekabetçi şehirler arasında dünyanın 7’nci sırasında yer alıyor. Bunu bu şehrin belediye başkanı olarak ben söylemiyorum. Şehir milliyetçiliği yapmıyorum. Dünya Bankası’nın araştırmaları söylüyor. Dolayısıyla buradaki büyümenin devam etmesi ve yatırımların daha da artması için ne gerekiyorsa onu yapmaya hazırız. Ulaşım sistemini güçlendirmemiz ekonomide istikrarımızı arttıracaksa bu dönüşümü sağlayacağız.

Sayın Bakanımız Mehmet Şimşek beyefendinin Antep için söylediği güzel bir sözü var. “Bu şehir, küçük bir Amerika, küçük bir İstanbul.” İçerisinde her şeyi barındıran, rekabetçi gücüyle büyüyen, yatırımcının ilgi odağı olmayı başaran bu şehri, üretimin merkezi haline getirmemiz gerekiyor.

Gaziantep’in cazibe merkezi haline gelmesi yeni yollarıyla, köprülü kavşaklarıyla, rahatlamış ulaşımıyla, modern görüntüsüyle mümkün olabilir. Ekonomik büyümeyi tüm bu bahsettiğimiz konularla harmanlayabilirsek Türkiye’nin ve dünyanın dikkatini çekebilir.

7 Haziran Seçimleri öncesinde Gaziantep için 12 Dev Proje’nin tanıtımını yapmıştık. Organizenin yükünü azaltacak, işçi kardeşlerimizin ulaşımına kolaylık sağlayacak ‘Gaziray Projesi’ ile Organizeden Küsget’e kadar 25 km’lik yolla ulaşımı rahatlatmayı planlıyorduk. Aynı zamanda Gaziray’ı tramvaya da bağlayarak şehrin içine kısa sürede ulaşımı sağlayacaktık. 7 Haziran sonrası gerçekleştiremediğimiz bu projemizi inşallah, şimdi gerçekleştireceğiz. Ulaşım konusunda yapılan çalışmalar ticaret ve sanayi hayatımızı daha da kolaylaştıracağı için bütün bu çalışmaların Gaziantep ekonomisine katkısı çok olacak. Ayrıca yapılan çalışmaların şehrimizdeki ticari akışı hızlandırdığı da bir gerçek.

Şehir merkezindeki stadyumu yıkarak

yeşil alanı olan, insanların yürüyüş

yapabileceği, bisiklet parkurlarına sahip

çevre dostu bir meydan yapacağız.

52

Biz Gaziantep için neler yapabiliriz bunun derdindeyiz. İnşallah, en iyi hizmet benim şehrime gelecek.

Kolay, hızlı, çevreci ve ekonomik bir şehir içi ulaşıma belediyemizin katkıları

Kentlerin planlamalarının 25 yılda bir periyodik olarak yapılması gerekmektedir. Şehrin sosyal ve teknik altyapısını bu ihtiyaç doğrultusunda yapacağız. Gaziantep gibi metropol bir şehir tek bir hat üzerinden büyüyüp gelişemez.

Belediyecilikte imar ve şehrin planlanması önemlidir. Bunun içinde öngörülü olup ilerde Gaziantep’in yaşayabileceği sorunları iyi tahlil edip çözümleri şimdiden üretmeye başlamak lazım. Örneğin 5 yıl sonra Gaziantep’in yaşayacağı altyapı sorunu ile ilgili çalışmalara bugünden başlamamız gerekir. Şehrimizin gelecekteki ihtiyaçlarını bugünden öngörerek oluşabilecek sorunları bugünden çözmeye çalışıyoruz.

Biz şu an Gaziantep’in 15 yıllık Ulaşım Master Planı’nı hazırlıyoruz. 2030 yılının Gaziantep’inin ulaşımını planlıyoruz. Şu an arkadaşlarımız yoğun bir şekilde

çalışıyor. Ana planlamadaki çalışmaları bekliyoruz.

Şehir içi ulaşımın, kentin üst ve alt ölçekli plan kararlarını dikkate alarak ve eşgüdüm içerisinde analiz edilmesi, düzenlenmesi, toplu taşım sistemlerine ve yaya/bisiklet gibi çevre dostu ulaşım biçimlerine öncelik verilerek ulaşım ve trafik sorunlarına çözümler getirilmesi ve buna paralel olarak toplu taşım ve ara toplu taşım türlerinin entegrasyonu ile bunların durak ve terminal alanlarının düzenlenmesi, özel ulaşım dahil çeşitli ulaşım türlerinin birbirleri ile rekabet etmeyecek ve birbirini tamamlayacak şekilde bütün olarak planlanması ve işletilmesi, aktarma olanaklarının geliştirilmesi amaçlı bir proje yürütmekteyiz.

Çalışmamızın tamamlanmasıyla nereye, nasıl bir düzenleme getireceğimizi belirleyeceğiz. Bu çalışma bizim yol haritamız olacak. Hangi bölgeye yeni bir köprülü kavşak yapmalıyız, hangi alanda trafik sıkışıklığını rahatlatmalıyız, ulaşımı nasıl arttırmalıyız tüm bu soruların çözümünü o yol haritasına bağlı olarak çözeceğiz.

Konut kompleksleri ile çekim merkezleri yatırımları

Bizim Gaziantep için hedefimiz çok büyük. Hızlı büyümeden, nüfus artışından kaynaklı TOKİ’yle birlikte başlatmış olduğumuz 8,5 milyon metrekare alan üzerinde 50 bin konutluk Gaziantep Kuzey Şehir Projemiz inşallah 2023 yılına kadar tamamlanmış olacak. 4. Organize Sanayi’nin arka tarafında kurulacak olan bu projenin ilk etabında 3 bin konut yapılacak.

Tüm fiziki ve sosyal yaşam alanlarını bünyesinde barındıracak olan bu yeni yerleşim alanında Gaziantep’in yapısal dinamiklerini ihmal etmeyeceğiz. Sosyal donatıları oluşturarak ve estetik algısını koruyarak geleneksel mahalle kültürümüz ve komşuluk ilişkilerini, zenginliklerimizi bir arada tutacağız. Bu proje şehrin geleceği açısından çok önemli. Elbette ki böyle bir komplekste ne ulaşım ne sağlık ne de eğitim göz ardı edilemez.

Gaziantep Kuzey Şehir Projesi’nde, dar ve orta gelir grubu vatandaşlarımızın yanı sıra Organize Sanayi Bölgesi çalışanlarımıza özel bir kontenjan ayıracağız. Kuzey Şehir ile ev sahibi olacak işçilerimiz, daha

53

kaliteli yaşam alanlarına kavuşarak Gaziantep’in üretim gücüne güç katacaklar.

Bisiklet ve yürüme yolları projeleri

Bildiğiniz gibi 6360 sayılı Büyükşehir Belediye Yasası’nın 30 Mart Yerel Seçimlerinden sonra yürürlüğe girmesiyle birlikte taşra ilçelerindeki birçok hizmetler büyükşehir belediyelerinin kapsamına girdi. Nizip’e yaptığımız Karpuzatan Mesire Alanı Projemiz hayata geçti.

Yeşilin suyla birleştiği 57 dönümlük arazi üzerindeki mesire alanı kısa sürede Nizip ve çevre sakinleri için cazibe merkezi haline geldi. Antepli yeşilliği, suyu sever. Bu şehirde diğer şehirlerde olmayan bir sahre kültürü var. Keyfine düşkün Antepli üretimdeki yaratıcılığını ve gücünü belki de buradan alıyordur. Göze ve mideye hitap eden bir mangal sefasının ardından gelen temiz havada yapılan bir yürüyüş, spor etkinlikleri hemşerilerimizin deşarj olmasını sağlıyor.

İçinde yürüyüş parkuru, bisiklet yolu, 600 metrelik gölet, sandal sefası, iskelesi, otoparkı, kafeteryası, çocuk oyun parkı, mesire alanları, mangal alanları,

tenis kortu, basketbol sahası, mescidi, duşu, tuvaleti olan bir tesis yaptık.

Diğer ilçelerimizde de böyle tesisler yaparak insanımızın rahat bir nefes almasını sağlayacağız.

Şehrin merkezinde bulunan stadyumun yeşil alana çevrilmesi ve meydanla daha modern bir görüntüye kavuşması için kentsel dönüşümü konunun uzmanları ile istişare ederek, koordinasyonu sağlayarak, imar planı ve ulaşım planını birbiriyle uyumlu bir şekilde çözüme kavuşturacağız.

Şehrimizin merkezinde yer alan stadyumu yıkarak yeşil alanı olan, insanların yürüyüş yapabileceği, bisiklet parkurları olan çevre dostu bir meydan yapacağız. Bütün dünyada kentler meydanlarıyla anılır. Gaziantep de bir ‘dünya kenti’ olarak böyle bir meydana kavuşacak.

Tüm bunların haricinde az önce bahsettiğim Ulaşım Master Planı kararlarının neticelenmesi sonucunda kent merkezi trafik sirkülasyonu projeleri, bisiklet yolları, yaya yolları ortaya çıkacaktır. Ayrıca yeni açılan imar yollarımızda

uygun bölgelerde bisiklet güzergahlarını projelendirmekteyiz.

Toplu taşıma ve kent içi ulaşımı destekleyici otopark yatırımları

Tramvaylar şu anda İbrahimli Hattı ve Gar-Burç Hattı ( Ana Hattımız) olmak üzere iki hat olarak hizmet veriyor.

İbrahimli Hattı’nda günlük ortalama 12 bin, ana hattımızda ise günlük ortalama 41 bin kişi taşınıyor. Böylece günlük ortalama tramvaylar ile taşınan yolcu sayısı 53 bin’dir. Bu rakam Köprülü Kavşak çalışmasından dolayı aktarma söz konusu olduğu içindir. Köprülü Kavşak çalışmasından önce taşınan günlük ortalama yolcu sayısı 65 bin idi.

Gaziantep Ulaşım Master Planı kararları sonucunda yeni toplu taşıma hatlarını belirleyeceğiz.

Otopark yapılanmasıyla ilgili olarak da uzun dönemde kent merkez odağının yol üstü ve yol dışı otopark alanlarından arındırılması, merkez odağının yakın çevresinde öngörülecek otopark alanlarının toplu taşım türleri ile aktarma yapılmasına olanak tanıyacak şekilde yer seçmesi önerilecektir.

Şu an Gaziantep’in 15 yıllık Ulaşım Master Planı’nı

hazırlıyoruz. 2030 yılının Gaziantep’inin

ulaşımını planlıyoruz.

54

Kentlerimizde artan nüfus ve sanayileşme sonucu çoğalan yolculuk talepleri bir yandan sınırlı toplu taşımacılık olanaklarını zorlarken diğer yandan da özel araç kullanımında artışa neden olmaktadır. Buna bağlı olarak özel araç kullanımının yoğunlaşması hava ve gürültü kirliliğine, stres, trafik sıkışıklığı, zaman kaybı, serbest yaya hareketlerinin kısıtlanması gibi olumsuzluklara yol açıyor. Kentlerimizde, daha kaliteli bir şehir yaşamının sağlanması, yayaların ve bisikletlilerin şehir içinde güvenli ve rahat bir şekilde seyahat edebilmesi, toplu taşımanın tercih edilebilirliğinin arttırılması ve dolayısıyla kentli halkın özel araçlara bağımlılığının azaltılmasına yönelik ulaşım politikalarına ihtiyacımız var. Toplu ulaşımı ön plana çıkararak ulaşım problemlerinin önüne geçilmesi ve raylı sistemlerin, bisiklet yollarının, yaya yollarının

ve alternatif ulaşım türlerinin entegrasyonlarının sağlanması şehir yaşamının olmazsa olmazları. Günümüzün modern kentleri, bu tür ulaşım sistemleri ile şekillendirilmiş yaşam alanları olarak tasarlanmaktadır.

Şehir içi ulaşım yatırımlarının İzmir’in ekonomisine katkıları

İzmir Büyükşehir Belediyesi ulaşım yatırımları açısından yenilikçi ve modern çözümler üreterek çevreci ve ekonomik tasarruf yöntemleri geliştirmenin çabasındadır. İzmir Metrosu için geliştirilen ve cer enerjisinin maksimum (hızlanma enerjisi) ve minimum (boşta sürüş noktalarının hassas hesaplarla belirlenerek, fren noktalarının yeniden düzenlenmesini içeren inovatif proje ile kilometre başına %11’lik ve 1 milyon TL’ye isabet eden bir enerji tasarrufunun sağlanması bunun son örneği

Ulaşıma, yenilikçi ve modern çözümler üretiliyor

Aziz KOCAOĞLUİzmir BüyükşehirBelediye Başkanı

Toplu ulaşımı ön plana

çıkararak ulaşım problemlerinin

önüne geçilmesi ve raylı sistemlerin,

bisiklet yollarının, yaya yollarının

ve alternatif ulaşım türlerinin

entegrasyonlarının sağlanması şehir

yaşamının olmazsa olmazlarıdır.

DOSYA KENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM

55

olarak gösterilebilir. Üç yıl içerisinde tam verimli olarak çalışması planlanan elektrikli otobüs filosu ile birlikte yılda 16 milyon litre akaryakıt tasarrufu sağlanması bekleniyor. Homeros Bulvarı’nı Otogar’a bağlayan güzergah içerisindeki derin tünel projesi ile birlikte kamulaştırma maliyetlerinde büyük oranda azalma hedefleniyor.

Daha kolay, hızlı, çevreci ve ekonomik şehir içi ulaşım

Belediyemiz, Ağustos 2015 sonu itibariyle yenilenme çalışmaları başlayan Ulaşım Ana Planı ile kentin gelişimini hesaba katarak, bugünün ve geleceğin ulaşım altyapısı için gerekli olan yatırımlarını belirliyor. Bu amaçla mevcut ve ortaya çıkacak ihtiyaca yönelik kapasitelere sahip olan toplu taşıma sistemlerine dair çözümler, yaya dolaşımını kolaylaştırıcı güzergâh çalışmaları ve bisikletin toplumun her kesimi tarafından bir ulaşım aracı olarak benimsenebilmesi için bisiklet yolu ağını genişletme çalışmaları yapılıyor. Ayrıca Ulaşım Ana Planı Revizyonu çalışmalarına paralel

olarak önemli yatırımlara imza atıyoruz.

Belediye’nin ulaşım yatırımları

•Kent içi trafiği rahatlatacak, raylı sistemleri tamamlayıcı nitelikte Karşıyaka ve Konak tramvay hatları hayata geçiriliyor. Çalışmalar kapsamında Nisan 2015’te yapımına başlanan 14 duraklı Karşıyaka hattında ray döşeme çalışmaları sürüyor.

•Metronun, Narlıdere ve Buca yönüne, İZBAN hattının ise Torbalı - Selçuk ve Bergama yönlerine uzatılma çalışmaları devam ediyor.

•Bisiklet ağı yaygınlaştırılıyor, BİSİM Projesi ile halk bisiklet kullanımına teşvik ediliyor.

•Yayaların yaygın olarak kullandığı Alsancak Limanı ile Kemeraltı arasındaki bölgede yayalaştırma projeleri yürütülüyor.

•Yılda 16 milyon litre akaryakıt tasarrufu, egzoz kaynaklı hava kirliliği ve motor gürültüsünde büyük azalma sağlayacak olan elektrikli otobüs filosunun ilk alımları için çalışmalar

sürdürülüyor. Bu kapsamda üç yıl içinde 400 otobüs alınması planlanıyor.

•Dünyanın pek çok gelişmiş kentinde uygulanan akıllı, çevreci ve engelli dostu trafik sisteminin pilot uygulamaları başladı. Bu sistem sayesinde kavşaklarda anlık trafik yoğunluğuna göre sinyalizasyon süreleri otomatik olarak belirleniyor ve taşıtların trafikteki bekleme sürelerini azalıyor.

Mavişehir-İnciraltı arasında Körfezi

dolaşan bir bisiklet güzergahı oluşturulması, 29

istasyon ve 311 bisiklet ile hizmet

vermeye başlayan BİSİM sistemi hayata

geçiriliyor.

56

• İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin yetki alanına giren 30 ilçenin tamamına otobüs seferleri başlatıldı. Otobüs filomuzun tamamı klimalı ve engelli binişine uygun, alçak tabanlı hale getirildi.

•Dış körfeze yönelik vapur seferleri Karşıyaka - Konak - Foça hattında başladı. Sırada Karaburun, Mordoğan ve Urla var.

•Deniz ulaşımının iyileştirilmesi için 15 adet yolcu gemisi ve üç adet arabalı yolcu gemisi alımı yapıldı. 6 iskele yeni gemilere uygun olarak modernize ediliyor. 4 adet yeni iç körfez iskelesi (Mavişehir, Adliye, Karataş, Göztepe) ve 4 adet yeni dış körfez iskelesi (Urla, Güzelbahçe, Karaburun, Foça) yapımı için ön çalışmalar devam ediyor. Ayrıca belirlenen noktalarda vatandaşlarımızın kullanımına açık olarak tekne bağlama ve tekne indirme yerleri hazırlanıyor.

•Ayrıca deniz ulaşımının geliştirilmesi projesi kapsamında satın alınan 3 adet arabalı vapurdan ilki olan Hasan Tahsin Arabalı Yolcu Gemisi teslim alındı ve seferlerine başladı. 79 metre uzunluğunda, 450 yolcu, 71 araç, 10 motosiklet ve 10 bisiklet kapasiteli, özel donanımlı gemi ile Bostanlı - Üçkuyular arasındaki deniz ulaşımı daha hızlı, modern ve konforlu bir hale getirildi.

•Kent içi toplu ulaşımın raylı sistem odaklı olarak belirleyen İzmir Büyükşehir Belediyesi, İzmir Metrosu ve İZBAN ve tramvay

yatırımlarına devam ediyor. Metronun Narlıdere ve Buca’ya uzatılması ile ilgili ihaleler tamamlandı. Metro için 95 adet yeni klimalı vagon alımı yapıldı, üretimleri devam ediyor. İzmir Banliyö hattını Selçuk’a uzatacak çalışmalar ilerlerken tramvay inşaatları da sürüyor.

• İzmir’de kent içi ulaşımda kullanılan aktarma sistemi ve elektronik ücret toplama sistemi 90 dakika içerisinde birinci biniş sonrasında diğer tüm binişlerin ücretsiz olması ilkesine dayanıyor. Elektronik ücret toplama sistemi denizden raylı sisteme, raylı sistemden lastik tekerlekli araçlara tüm ulaşım türlerinde aktarma sağlıyor. Bu sistem 2011 Yılında Dubai’de düzenlenen 59. Uluslararası Toplu Taşımacılar Birliği (UITP) Dünya Kongresi ve Fuarı’nda UITP Bölgesel ödülünü kazandı.

•Buca Onat Caddesi’nden başlayan 7 km uzunluğunda ve 6 şerit genişliğindeki yeni güzergah, Konak ve Bornova’dan geçerek Homeros Bulvarı’nın Otogar’a ulaşımını sağlayacak ve İzmir trafiğine büyük rahatlama getirecek. Güzergahın Buca-Bornova arasında kalan 2.4 km’lik bölümü, bölgedeki 250 ağacın korunması ve konut alanlarında yaşayan vatandaşların mağdur edilmemesi için “derin tünel” ile geçilecek ve kamulaştırma maliyetleri azaltılmış olacak.

Konut kompleksleri ile çekim merkezleri projelerine belediyenin katkıları

Ulaşım Ana Planları, kentlerin kısa, orta ve uzun vadede gelişecekleri yönler ve yeni yerleşime açılacak alanlarını da analiz ederek bu alanlara yönelik ulaşım yatırımları öngörmektedir. 2009 yılında Belediyemizce Dokuz Eylül Üniversitesi, Ege Üniversitesi ve Pamukkale Üniversitesi iş birliğinde hazırlanan İzmir Ulaşım Ana Planı’nda da kentimizin gelişme eğilimleri ve yönelme alanları

tespit edilmiş, bu alanlara ilişkin yatırım kararları dikkate alınmıştır. Ayrıca yenileme çalışmaları devam etmekte olan İzmir Ulaşım Ana Planı, 2030 yılı hedefli olarak ve kentin gelişme eğilimleri dikkate alınarak hazırlanmaktadır.

Yol, kaldırım ve şehir donatılarındaki yeni tasarımlar

İzmir Büyükşehir Belediyesi yaya, bisiklet ve toplu taşıma ağırlıklı bir ulaşım sistemini benimsiyor. Tüm yatırımlarda olduğu gibi şehir donatıları, yol ve kaldırım tasarımlarında da bu vizyon doğrultusunda, çevreci, engelli dostu ve yaya odaklı hedefleri hayata geçiriyor. İzmir Körfezi’ni çevreleyen kıyılar tamamen kentlilere ait yeşil akslar, rekreasyon alanları, bisiklet ve yaya güzergahları ile kentlilerin deniz ve doğa ile bütünleşebileceği şekilde tasarlandı. Bu doğrultuda, ”İzmirdeniz Kıyı Tasarım Projesi” kapsamında yer alan Mustafa Kemal Sahil Bulvarı Karayolu Alt Geçidi çalışmalarına başlandı. Mithatpaşa Parkı önündeki yol yer altına alınarak, alt geçidin üzerindeki alanın doğrudan denize açılan yemyeşil bir meydana dönüştürülmesi planlanıyor. Kaldırımlar tüm kentlilerimizin, özellikle engelli vatandaşlarımızın, daha güvenli ve kesintisiz yolculuk yapabilmesi için yeniden yapılandırılıyor. Bunun yanı sıra trafiğin yoğun olduğu ve araçların yayalarla çok sık karşı karşıya geldiği bölgelerde üst ve alt geçit projeleri ile hem trafiğin normal seyrinde akışı hem de yayaların güvenli biçimde karşıya geçişleri sağlanıyor. Ayrıca tüm mevcut yaya geçitlerine asansör sistemi eklenerek engellilerin erişimine uygun hale getiriliyor, yeni yaya geçitleri de asansörlü olarak inşa ediliyor.

Yaya ulaşımını teşvik eden bisiklet ve yürüme yolları

İzmir’de yaya ve bisiklet ulaşımının geliştirilmesi yönünde çok ciddi adımlar atıyoruz. Bunlardan en

Üç yıl içerisinde tam verimli olarak

çalışması planlanan elektrikli otobüs filosu ile birlikte

yılda 16 milyon litre akaryakıt tasarrufu

sağlanması bekleniyor.

57

önemlileri; Mavişehir-İnciraltı arasında körfezi dolaşan bir bisiklet güzergahı oluşturulması, 29 istasyon ve 311 bisiklet ile hizmet vermeye başlayan BİSİM sisteminin hayata geçirilmesi ve Alsancak - Konak yaya aksının hayata geçirilmesi olarak sayılabilir. Ayrıca bisiklet ve yaya akslarının toplu taşıma sistemleri ve aktarma merkezleri ile entegrasyonun sağlanması amacıyla revizyonu devam eden Ulaşım Ana Planı kapsamında bir çok yeni bisiklet ve yaya güzergahı projesi planlanıyor. Aynı zamanda tüm iskeleler, aktarma merkezleri ve terminallerde bisiklet park yerleri yapmayı planlıyoruz. Hedefimiz bisikletin diğer ulaşım sistemlerine entegrasyonunu sağlamaktır.

Bunların yanı sıra 2. Kordon’da yapılan yeni düzenleme ile yaya yolları genişletildi, yollarda ise renkli ve desenli asfalt uygulaması gerçekleştirildi. Ayrıca bu bölgede parklanmayı önlemek amacıyla metal önleyiciler monte edildi.

Bunun yanında, Yeni Foça’da 1.4 km’lik sahil bandında yol, tretuvar ve bisiklet yolu çalışmalarımız sürüyor.

Toplu taşımayı destekleyici otopark yatırımları

Otopark yönetimi konusunda temel stratejimiz kent merkezine erişimde özel araç yerine toplu ulaşımın tercih edilmesini destelemek şeklindedir. Bu kapsamda kent merkezi çeperlerinde, aktarma merkezleri ile entegre biçimde oluşturulan ve yüksek kapasiteli otopark yapılarını içeren “park et - devam et” bölgeleri ile özel araçların bu alanlara park edilmesi ve kent merkezine erişimin toplu ulaşım ile sağlanması amaçlanıyor. Sistemin daha etkin işleyebilmesi açısından hem fiziki hem de ücret vb. entegrasyonların geliştirilmesi yönünde çalışmalarımız devam ediyor. Çiğli Yeni Mahalle’de yaklaşık 5 dönüm alan üzerinde kurulan park alanının yanı başında düzenlediğimiz 160 araçlık otopark alanı bu anlamda güzel bir örnek teşkil ediyor.

Kent merkezi çeperlerinde,

aktarma merkezleri ile entegre biçimde

oluşturulan ve yüksek kapasiteli otopark yapılarını

içeren “park et - devam et” bölgeleri

ile özel araçların bu alanlara park edilmesi ve kent

merkezine erişimin toplu ulaşım

ile sağlanması amaçlanıyor.

58

Konya’da hızla gelişen şehrimizin ulaşım ihtiyaçlarının gerisinde kalmamak için Ulaşım Master Planı’nı yeniden hazırladık. Hizmet dönemimizde kavşak ve yol yatırımlarımızla bir rekora imza attık. 2004’e kadar 12 köprülü kavşak yapılan şehrimize 11 yılda 65 alt-üst geçit yaparak trafiği rahatlattık. Hızlı tren hattında hemzemin geçitleri kaldırdık. Şehrimizi modern yaya alt-üst geçitleriyle donattık.

Konya’da bir ilki gerçekleştirerek merdivensiz, rampalı, yürüyen merdivenli, asansörlü, zeminden ısıtmalı üst geçitleri şehrimize kazandırdık. Ulaşımı rahatlatmak için 132 kilometre uzunluğunda 43 yeni cadde açtık. Belediyemizin sorumluluğundaki 400 kilometre uzunluğunda 90 caddenin asfalt, bordür ve kaldırımlarını AB standartlarında yeniledik.

Yeni Büyükşehir Yasası ile merkeze bağlanan yeni ilçe merkezlerinde 57 caddenin altyapı, asfalt, bordür ve peyzaj düzenleme çalışmaları yapılıyor. Konya’nın etrafını kuşatan toplam 77 kilometre uzunluğundaki Ankara, İstanbul, Aksaray, Karapınar-Ereğli, Karaman, Antalya ve Beyşehir çevre yollarının asfalt, kaldırım ve peyzaj çalışmalarıyla bakımını, onarımını ve altyapı çalışmalarını tamamladık.  Şehir merkezi dahil tüm ana caddelerde trafiğe yeni çözümler üretmek maksadıyla caddelerin fonksiyonel kullanımı için sinyalizasyonları kaldırdık, dönel kavşaklar ilave ettik. Belediyemizin otobüs filosunu önce 169 adet düşük tabanlı, çevreci otobüs ile geçtiğimiz yıl da doğalgazla çalışan 100 yeni otobüs ile güçlendirdik. Ayrıca 182 adet son model otobüs daha satın aldık. Bunlardan 37 tanesini teslim

Şehrimizi çağa uygun ulaşım sistemleri ile donattık

Tahir AKYÜREKKonya Büyükşehir Belediye Başkanı

Belediyemize, Transist 2014

Uluslararası Ulaşım Teknolojileri

Sempozyumu’nda ulaşımda yaptığımız

altyapı yatırımları, çevreye duyarlılık ve enerji, finansal

caziplik, hizmet kalitesi, işletme ve

verimlilik, sağlık ve güvenlik, teknolojik

faydalanmadan dolayı “Erişilebilirlik

Ödülü” verildi.

DOSYA KENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIMKENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM

59

aldık, 25 tanesi ilçelerde, 12 tanesi de merkezde çalışmaya başladı. Tamamı yıl sonuna kadar teslim alınacak. Son alınan bu 182 klimalı, çevreci ve engelsiz otobüsün 141 tanesi doğalgazlı, 4 tanesi elektrikli olacak.

Belediyemize, Transist 2014 Uluslararası Ulaşım Teknolojileri Sempozyumu’nda ulaşımda yaptığımız altyapı yatırımları, çevreye duyarlılık ve enerji, finansal caziplik, hizmet kalitesi, işletme ve verimlilik, sağlık ve güvenlik, teknolojik faydalanmadan dolayı “Erişilebilirlik Ödülü” verildi.

Belediyemizin raylı sistem alanındaki yatırımları

Anadolu’da tramvayı ilk kullanan şehir olan Konya’da raylı sistem yatırımları kapsamında mevcut 22 kilometrelik hatta geliş-gidiş 14 kilometrelik Alaaddin-Adliye hattını da ekledik. Türkiye’de ilk defa katanersiz sistemle çalışan tramvayları halkımızın hizmetine sunduk. Raylı sistem taşıtlarımızın tamamını yeniledik. Mevcut hat için 60 adet son model tramvayın

yanında Alaaddin-Adliye hattı için 12 adet katanersiz tramvay satın aldık. Hükümetimizin desteği ile Konya, Başkent ile buluştu. Yüksek Hızlı Tren hattı ile şehrimiz İstanbul ve Ankara’ya bağlandı.

Konya’da yaya ulaşımını teşvik eden bisiklet ve yürüme yollarının geliştirilmesine yönelik hayata geçirilen projeler

Türkiye’de kişi başına en fazla bisiklet düşen şehir olan Konya’da ilk defa ulaşım amaçlı bisiklet yollarını başlattık. 300 kilometre bisiklet yolu yaptık. Hedefimiz bin kilometre bisiklet yolu. Bisiklet yolu projemizi 28 ilçemizde de uygulamaya devam ediyoruz. Türkiye’de ilk defa Akıllı Bisiklet

uygulamasını geçtiğimiz yıllarda Konya’da başlattık. 40 istasyonda 500 akıllı bisiklet hizmete girdi. Akıllı Bisikletleri bugüne kadar 500 binden fazla kişi kullandı.

Toplu taşımayı ve kent içi ulaşımı destekleyici otopark yatırımları

Konya’da otopark sisteminde modern dönüşümü sağladık. Yeni otopark konseptimiz olarak yer altı otoparklarının üzerini sosyal donatı alanları ve yaşam merkezlerine dönüştürüyoruz. Zindankale ve Konevi katlı otoparklarını hizmete açarak şehir merkezinde trafiğin yoğun olduğu alanlarda rahatlama sağladık. Ayrıca yol üzeri ve açık otoparklarımız ile de halkımıza katkı sağlıyoruz.  

60

Ulaşım alanında geliştirilen projeler

Toplu ulaşım kullanıcılarına kolaylık sağlamak amacıyla Akıllı Toplu Ulaşım Sistemi’ni (ATUS) hizmete sunduk. Hizmet ile Konyalılar ücretsiz kısa mesaj, mobil uygulama, karekod uygulaması, araç içi bilgilendirme ekranı ve web sitesi aracılığıyla otobüslerin nerede olduğunu görebiliyor. Dünyada ilk defa tüm kolay ödemeli kredi kartları ile ulaşım dönemini Konya’da başlattık.

Akıllı Yolcu Bilgi Bilgilendirme Sistemi’ni geliştirdik. Sistem sayesinde otobüs içine takılan renkli monitörlerle ve sesli anons ile yolculara durak ve mesafe bilgileri veriyoruz. 2013 yılında uygulamaya başladığımız Akıllı Trafik Sistemi ile kavşaklarda sabit bir ışık sistemi yerine yoğunluğa göre ayarlanan bir sistem oluşturuldu. Bu sistemde, kavşaklardaki kameralar trafik ışıklarını tamamen araç yoğunluğuna göre yönetiyor. Böylece, araçların ortalama bekleme süresi en aza inmiş oluyor.

Konya Büyükşehir Belediyesi olarak çalışmalara devam ediyoruz

Konyamız son 11 yılda belediyecilikte çağa uygun şekilde, dünya belediyeleri ile rekabet ederek çağ atladı. Konya belediyecilik tarihinin en önemli yatırımlarını bu dönemde gerçekleştirdik. Türkiye’nin TÜBİTAK destekli ilk Bilim Merkezi’nden dünyanın en güzel beş stadından biri olan Büyükşehir Arena’ya, Mevlana Kültür Merkezi’nden 10 bin kişilik spor ve

Dünyada ilk defa tüm kolay ödemeli kredi

kartları ile ulaşım dönemini Konya’da

başlattık.

61

kongre merkezine, Atıksu Arıtma Tesisleri’nden Elektrik Enerjisi Üretim Tesisi’ne, yeni raylı sistem yatırımlarından yeni tramvaylar ve otobüslere, Hayvan Park ve Pazar Yeri’nden köprülü kavşaklara, Konya tarihinde ilk kez yapılan meydanlardan büyük yeşil alanlara, gençlik merkezlerinden mesleki eğitim merkezlerine kadar onlarca

yatırımı hayata geçirdik. Yeni Büyükşehir Yasası ile birlikte 42 bin kilometrekarelik bir alanda hizmet vermeye başladık.

Konya, 13’üncü yüzyılın en muhteşem Türk şehriydi. Selçuklu payitahtıydı. Bu coğrafyanın çekim merkezi konumundaydı. Şimdi de Konya’yı geçmişi kadar

görkemli bir geleceğe taşıma vizyonuyla 21. yüzyılın muhteşem Konya’sı için çalışıyoruz. Bu yatırımları tüm Konyalılarla, hemşehrilerimizle birlikte başardık. Konya, Başbakanımızın da şehri olarak Yeni Türkiye için yeni bir sorumluluk üstlenmiştir. Bu sorumluluğun farkında olarak çalışmalarımıza devam edeceğiz.

Türkiye’de kişi başına en fazla

bisiklet düşen şehir olan Konya’da ilk

defa ulaşım amaçlı bisiklet yollarını

başlattık.

62

Mersinli vatandaşlarımız için yaya öncelikli, ulaşım talebi olan herkese makul ve kabul edilebilir çözümler sunan bir ulaşım sistemi hedefliyoruz. Alternatif ulaşım araçlarına yer veren, trafik güvenliğini besleyen ve hızlı, konforlu, ekonomik bir ulaşım sistemi ile kenti rahatlatan bir yapıdan bahsediyorum. Bu gelişen ve gelişmiş kentler için standart bir yapıdır.

İyi bir şehir içi ulaşım sistemi için yapılan yatırımların Mersin’in ekonomisine katkıları

Hızlı ve güvenli bir ulaşım sistemi, insanları işlerine kolay ve çabuk ulaştıracaktır. Psikolojilerini bozmayan ve vatandaşları iş öncesi, iş sonrası rahatlatan bir ulaşım sistemi, insanların performansına da yansıyacaktır.

Dolayısıyla güvenli trafik ile milli servetimiz ve canımız korunacak, hızlı ve konforlu ulaşımla da performansımız artacaktır.

Mersin’de daha kolay, daha hızlı, çevreci ve ekonomik bir şehir içi ulaşım sistemi için gerçekleştirilen yatırımlar

Mersin’de daha kolay, daha hızlı, çevreci ve ekonomik bir şehir içi ulaşım sistemi için Mersin Büyükşehir Belediyesi olarak hali hazırda yapmış olduğumuz çalışmaların yanı sıra önemli projelerimiz de bulunuyor. Bu konuda en büyük ve iddialı yatırımımız monoray olacak. Monoray için Almanya, Kore, Japonya ve Çin’de incelemelerde bulunduk. Sivil toplum kuruluşlarıyla da fikir alışverişi içerisinde projeyi şekillendirmeye

Ulaştırma yatırımları Mersin turizmine katkı sağlıyor

Burhanettin KOCAMAZMersin Büyükşehir

Belediye Başkanı

Tüm belediye otobüslerimizi kamera, alarm

sistemi ve araç takip sistemi ile donattık.

Türkiye’de bir ilk olan uygulama ile

yolcular, tehlike anında ‘acil durum butonu’ ya da akıllı

telefonlarından anında yardım isteyebilecek.

DOSYA KENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIMKENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM

63

başladık. Şu an her yönden çalışmalarını sürdürdüğümüz raylı sistem çalışmalarımız devam ediyor. İnşallah ilk etabı Mezitli-Gar arasında planlıyoruz.

Tabii öncesinde başlattığımız Tulumba Bat-Çık Projesi, bölgedeki trafik sorununu büyük ölçüde rahatlatacak, ışıksız sinyalizasyon sistemi sayesinde trafik akışını sorunsuz bir şeklide düzenleyecek olan ayrıca iki farklı yaya alt geçidi, iki farklı yaya üst geçidi ve kavşak düzenlemeleri ile yaya güvenliğini de sağlayacağız.

Mersin Büyükşehir Belediyesi tarafından kentin trafik akışını düzenlemek amacıyla Tulumba Bat-Çık projesi akabinde Okan Merzeci Bulvarı ile Akbelen Bulvarı’nın kesiştiği Mezarlık 1 Kavşağı ile Rıfat Uslu Caddesi ile Akbelen Bulvarı’nın kesiştiği Mezarlık 2 ve Limonluk Kavşakları’na yapılacak olan Bat-Çık projelerini de hayata geçireceğiz.

Bu projelerin tamamlanmasıyla hem Mersin’in trafik akışında önemli ölçüde rahatlama sağlanacak hem de teknolojik

açıdan çağa ayak uyduran önemli ulaşım sistemlerini Mersin’de uygulamak için zemin hazırlanmış olacak.

Mersin’de kentleşmeye yönelik geliştirilen kent içi ulaşım politikaları

Şu an 2010’da yapılan Mersin Ulaşım Ana Planı’nı revize ediyoruz. Büyüyen ve değişen bölgelerimize ve şehrin tümüne yönelik çalışmalarımız var. Kısa, orta ve uzun vadeli çözüm önerilerinin de getirileceği çalışmalar mart ayı gibi sona erecek. Hazırlanan plan doğrultusunda da çalışmalarımıza hemen başlayacağız.

Kent yaşamını kolaylaştıran çalışmalar

Ulaşımı ele alacak olursak hayata geçireceğimiz akıllı duraklarla vatandaşlarımız durakta beklerken bekleyeceği süreyi görebilecek. Mobil uygulamayla birlikte akıllı telefonlara indirilen Mersin ulaşım uygulaması ile duraklar, otobüs hareket süreleri vatandaşlarımız tarafından görülebilecek. Ayrıca engellilerimiz daha önce ulaşımda hedef kitle olarak görülmemiş.

Biz engellilerimize uygun bir araç filosunu hizmete soktuk. Engelsiz otobüslerimiz, engelsiz rampalarımız, trafikte sesli sinyalizasyon sistemlerimiz ve sarı şeritlerle de engelli vatandaşlarımıza güvenli ulaşım imkanı oluşturmaya çalışıyoruz.

Aynı zamanda trafik sıkışıklığına neden olan kavşakları tespit ederek çalışmalarımıza başladık. Bu kavşakları kaldırıp sinyalizasyon sistemi ile destekleyerek oradaki trafik yoğunluğunu azalttık. Kavşak çalışmalarımıza yoğun bir şekilde devam edeceğiz ve diğer kavşaklardaki sorunu da ortadan kaldıracağız.

Mersin Büyükşehir Belediyesi olarak tüm belediye otobüslerimizi kamera, alarm sistemi ve araç takip sistemi ile donattık. Türkiye’de bir ilk olan uygulama ile yolcular, tehlike anında ‘acil durum butonu’ ya da akıllı telefonlarından anında yardım isteyebilecek. Otobüs içindeki görüntüler 24 saat kesintisiz olarak kaydedilirken, bunları anında ve geçmişe dönük izleyebileceğiz.

Mersin’de daha kolay, daha hızlı, çevreci ve

ekonomik bir şehir içi ulaşım sistemi için

Mersin Büyükşehir Belediyesi olarak

en büyük ve iddialı yatırımımız Monoray

olacak.

64

Otobüslerimize yerleştirilen dört tane acil durum butonu ile tehlike anında merkeze alarm verilebilecek. Butona iki kez üst üste basıldığında merkeze sinyal gidecek ve alarmın hangi konumda basıldığı, şoförün ismi, saati, hangi hatta olduğu, aracın plakası online olarak sistemden görülebilecek.

Bazı kavşaklarda yaya disiplinini sağlamak ve trafik güvenliğini arttırmak için yaya tipi korkuluk yaptırdık.

Şerit çizgisi çalışmalarıyla hava şartlarından etkilenen, boyaları silindiği için tam olarak anlaşılmayan, yıpranan yol ve yaya geçit çizgilerini yeniliyoruz.

Güvenli Okul Bölgesi Projemiz ile okul bölgelerine yaklaşan araç sürücülerinin uyması gereken kuralları hız kesici kasis, düşey işaretleme ve yatay işaretlemeler ile belirterek, olası kazaların ve can kayıplarının önüne geçmeyi, aynı zamanda öğrencilerin düşey ve yatay işaretleri tanıyarak, trafikte daha bilinçli olmalarını hedefliyoruz. Bu sayede hem öğrencilerimizi olası tehlikelerden koruyor hem de sürücülerimizin trafikte uyması gereken kurallara dikkat çekiyoruz. Trafikte can ve mal kayıplarının yaşanmaması çok önemli. Dolayısıyla bu projemizi tüm okullarımızda uygulayacağız.

Yaya ulaşımını teşvik eden bisiklet ve yürüme yollarının geliştirilmesine yönelik çalışmalar

Büyükşehir Belediyesi olarak öncelik verdiğimiz en önemli konuların başında bisiklet ve yürüyüş yolları geliyor. Çok şanslıyız ki 321 km sahil

şeridi ile Mersin, bu projelerin uygulanabilirliği açısından çok elverişli. 2016 yılında bisiklet yollarının yapımına başlıyoruz.

Ayrıca geçtiğimiz günlerde Belediyemiz ve Çukurova Kalkınma Ajansı’nın ortaklaşa gerçekleştirdiği “Akıllı Bisiklet Mersin Sahili’nde Projesi”nin imzalarını attık. 18 ayda tamamlanması planlanan proje ile Mersin’de bisiklet kullanımının kontrollü olarak arttırılmasını, trafik yoğunluğunun azaltılmasını ve çevre kirliliğinin önlenmesini amaçlıyoruz.

Projede yer alan bisikletler, Adnan Menderes Bulvarı üzerinde bulunan Hilton Oteli sahil parkından Mersin Üniversitesi Yenişehir Kampüsü arasındaki sahil şeridinde konumlandırılacak.

Projede, kentimizi ziyarete gelen turistlerin sahil şeridindeki güzellikleri daha keyifli ve ekonomik bir şekilde tanımasını ve güzergah üzerinde bulunan müzelere de kolaylıkla ulaşımlarını hedefliyoruz. “Akıllı Bisiklet Mersin Sahili’nde Projesi”nden Mersin Kartı olan herkes yararlanabilecek.

“Akıllı Bisiklet Mersin Sahili’nde

Projesi” ile Mersin’de bisiklet kullanımının

kontrollü olarak arttırılmasını, trafik

yoğunluğunun azaltılmasını ve çevre kirliliğinin

önlenmesini amaçlıyoruz.

65

Öte yandan bisiklet sevenler için otobüslerimize aparatlar yaptırdık. Bu sayede bisiklet severleri uzak mesafelere hızlı ve konforlu bir şekilde ulaştırıyoruz.

Kentimizde yaya öncelikli bir trafik akışı planlıyoruz. Bunun için vatandaşlarımızın bilinçlenmesi çok önemli. Bu nedenle trafik eğitimine ve algıyı arttırmaya yönelik çalışmalarımız var. Trafik otobüsümüz, okul okul gezerek eğitime katkıda bulunuyor. En kısa zamanda çocuklarımıza yönelik trafik eğitim parkı da yapacağız.

Toplu taşımayı ve kent içi ulaşımı destekleyici otopark yatırımları

Şehirdeki otoparkların tamamını tespit ettik. Trafiği rahatlatacak otopark yatırımlarımız Mersin Ulaşım Ana Planı’nın revizesinin tamamlanması ile 2016 yılında başlayacak. Otoparka en çok ihtiyaç duyan bölge Mersin Çarşısı. Burada yollar dar ve yoğun bir trafik akışı var. Öncelikli olarak buradaki otopark sorununu çözecek bir proje geliştireceğiz.

Mersin Büyükşehir Belediyesi olarak önceliğimiz

Mersin, hem nüfusu hem de yaz aylarında kentimize gelen turist sayısı göz önüne alındığında önemli bir ulaşım ağına gerek duyan bir şehir. Biliyoruz ki turizm kaynakları açısından çok değerli olan kentimizde ulaşım için yapılan her türlü yatırım, turizmin gelişmesine katkı sunacaktır. Bu bilinçle hem vatandaşlarımızın hem de Mersin’e gelen turistlerin ihtiyaç duyduğu modern, konforlu ve güvenli ulaşımı sağlamak, Mersin Büyükşehir Belediyesi olarak öncelikli görevlerimiz arasında yer almaktadır. Bunun yanı sıra gelişen teknolojiyi de takip ederek, kente en uygun ulaşım şeklini belirlemek için çalışmalarımızı sürdürüyoruz.

Mersin’e gelen turistlerin ihtiyaç

duyduğu modern, konforlu ve güvenli ulaşımı sağlamak, Mersin Büyükşehir

Belediyesi olarak öncelikli görevlerimiz

arasında yer almaktadır.

66

Ülkemizdeki refah seviyesindeki artış insanlarımızın yaşam kalitesinin iyileşmesine yol açarken beraberinde yaşam tarzlarının değişimine yol açmaktadır. Bu değişimi en çok yapılan yolculuk sayılarındaki artıştan görebiliriz.

Günlük kişi başına düşen yolculuk sayısının artışı, şehir ekonomisini canlandırırken sosyal hayatı renklendirmekte, insan çevre arasındaki etkileşimi güçlendirmektedir.

Yolculuk sayısındaki artış talebi beraberinde konforlu, güvenli, çevreyle barışık ve sürdürülebilir bir ulaşım altyapısını da zorunlu hale getirmektedir. Günümüzde insanlarımızın ulaşımda konfor beklentisi, teneffüs ettiğimiz havanın kalitesi kadar öncelikli konuma gelmiştir.

Diğer bir husus ise konforlu, güvenli, çevreyle barışık ve sürdürülebilir bir ulaşım altyapısına sahip olan şehirlerin diğer şehirlere göre yaşam kalitesi açısından rekabet edebilirliğinin yüksek olması ve şehrin gelişim ivmesinin artmasıdır. Ulaşım altyapısının konforundaki artış yaşamı da kolay hale getirmektedir.

İnsanlarımız şehir içi ve şehirlerarası ulaşım ihtiyaçlarını karşılarken konfor şartları, güzergâh ve zaman gibi faktörlerin etkisiyle genellikle kişisel araç kullanımını tercih etmektedir. Bu tercih şehirlerarası yollarda sürdürülebilir olurken şehir içi ulaşımda artan trafik yoğunluğu, çevre kirliliği ve trafik güvenliği açısından olumsuzlukları beraberinde getirmektedir. Bu nedenle yerel yönetimler, insanlarımızın şehir içi ulaşımda

Ulaşımda konfor, havanın kalitesi kadar öncelikli

Yusuf Ziya YILMAZSamsun Büyükşehir

Belediye Başkanı

Samsun deniz ile iç içe getirilmiş, 40 km’lik uzun

sahil, bisiklet, koşu alanları ve plajlar

ile donatılarak halkımızın

kullanımına sunulmuştur.

DOSYA KENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIMKENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM

67

toplu taşım araçlarını tercih etmelerini sağlayabilmek için konuya ciddi eğilmekte, büyük yatırım tutarlarına rağmen çağdaş ve yüksek konforlu toplu taşım sistemlerine yatırım yapmaktadır.

Şehir içi ulaşıma yönelik yapılan yatırımlar şehrin ekonomik ve sosyal gelişimini olumlu yönde etkilerken, rekabet edebilirliğini yükseltmektedir.

Kent içi ulaşım sistemlerinde teknolojik gelişmişlik ve konfor kriterleri dikkate alındığında sıralama Ağır Metro, Metro, Hafif Raylı Sistem, Tramvay, Tercihli Yolda Otobüs Taşımacılığı ve Otobüs şeklinde oluşmaktadır. Şehrimizde hâlihazırda kullanılan 16 km ve yatırımı devam etmekte olan 14 km’lik Hafif Raylı Sistem ile 75.000 - 100.000 yolculuk/gün kapasitesine erişilmiş, şehrin Doğu-Batı aksı raylı sistemlerle birbirine bağlanmıştır. Şehir Hafif Raylı Sistem hattına paralel olarak gelişmekte buna bağlı olarak da Hafif Raylı Sistemin kent içi toplu taşımdan aldığı pay günden güne artmaktadır. Hafif

Raylı Sistem hattına dikakslardan, yolcu yoğunluğu dikkate alınarak oluşturulan güzergâhlar boyunca Ring Hatları oluşturulmuş ve insanlarımızın raylı sisteme erişimi sağlanmıştır.

Şehir içi toplu taşımacılığın vazgeçilmezi olan otobüsler, Büyükşehir Belediyesi tarafından işletilmekte iken hatlarıyla birlikte özel sektöre devredilmiş, modernizasyonu sağlanarak vatandaşlarımızın erişimine sunulmuştur.

Yol ve kaldırım donatılarının planlanması ve imalatında dezavantajlı gruplar dikkate alınarak çalışmalar yapılmış, süreç dezavantajlı grup temsilcilerinin katılımıyla sürdürülmektedir. Bisiklet yolları ve yaşam boyu spor parkurları, rekreasyon alanları ve peyzaj ile çekici hale getirilen yol ve kaldırımlarımızda kendi üretimimiz olan doğal taş elemanlarını kullanıyoruz.

Doğu-Batı istikametinde şehrimiz önünde Büyük Samsun Limanı olmasına rağmen şehir deniz

ile iç içe hale getirilmiş, 40 km’lik uzun sahil, bisiklet, koşu alanları ve plajlar ile donatılarak halkımızın kullanımına sunulmuştur. Şehrimizde toplu taşımayı ve kent içi ulaşımı destekleyici otopark ihtiyacını tam olarak karşılayabildiğimizi söyleyemiyorum. Bir miktar otopark inşa ettik.

Kapasiteyi genişletmek adına özel sektörü otopark yatırımlarına özendirmeye çalışıyoruz. Şehir içinde uyguladığımız “Parkomat” uygulamalarından iyi sonuç aldık, devam ettirmeye çalışıyoruz.

Şehir içi trafik yönetimiyle ilgili olarak sinyalizasyon, akıllı kavşak yönetimlerine yönelik yatırımlarımız devam ediyor.

Samsun’da sürdürülebilir bir yaşam için akıllı şehir konseptine yönelik yol haritamızı hazırlıyoruz. Yol haritamızın oluşmasından sonra ilgili kurum ve kuruluşlarla senkron bir biçimde yapılacak yatırımlarla şehrimizin yaşanabilirlik seviyesini daha yukarılara taşımayı hedefliyoruz.

68

Şehirlerin ulaşım sistemleri, şehrin nüfusu, hareketliliği, sosyo-ekonomik durumu, topografyasına bağlı olarak çeşitlilik göstermektedir. Bununla beraber kentlerde ana taşıma sistemi olarak toplu ulaşım sistemleri aktif olarak yer almaktadır. Toplu ulaşımda yukarıdaki parametrelere bağlı olarak önce minibüs – taksi, minibüs – taksi – otobüs, nüfus ve hareketlilik artıkça raylı sistemler (tramvay, hafif metro ve metro) devreye girer. Dolayısıyla yaşanabilir bir kent için erişilebilirlik önemlidir ve toplu taşıma sistemleri öncelikli ulaşım sistemleridir. Raylı sistemler nüfusu 500 binden büyük olan kentler için kaçınılmaz

bir şekilde toplu taşımanın ana omurgasını oluşturmaktadır. Diğer toplu ulaşım sistemleri ise besleyici özellikte olmaktadır. Bunlara ilaveten bir kentin yine yukarıdaki parametrelere bağlı olarak bir taraftan maksimum toplu taşımanın olmasının yanında optimum miktarda karayolu sistemleri ve taşıması olmalıdır.

Kent içi ulaşım sistemlerinin geliştirilmesinin şehirlerin ekonomik gelişmesine etkileri

Kent içi ulaşım sistemlerinin geliştirilmesinin şehirlerin ekonomik gelişmesine çok büyük katkısı vardır. Kent içi ulaşım sistemleri insan vücudundaki kan

Ulaşımda önceliktoplu taşıma sistemleridir

Prof Dr. Rafet BOZDOĞAN Yalova Üniversitesi

Ulaştırma Mühendisliği Bölüm Başkanı

Raylı sistemler en çevreci, en hızlı, en

güvenli ve en temiz taşıma sistemleridir.

DOSYA KENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIMKENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM

69

damarları gibidir. İyi bir ulaşım sistemi kenti içinde insan, mal ve hizmetlerin seri ve daha ekonomik erişilebilirliğini sağlayacaktır. Yolcu, mal ve hizmetlerin erişilebilirliği, hareketliliği artıracağının yanında zaman israfını da önleyecektir. Bu durum şehrin üretim, tüketim, hizmet ve kültürel aktivitelerine büyük katkı sağlayacaktır. Birçok gelişmiş ülkelerde yatırımın önceliklerinden birisi de ulaşımın kolaylığıdır. Ayrıca üretilen ürünlerin tüketiciye eriştirilmesi ve onların da mal ve hizmetlere erişmesi ulaşım sistemlerinin gelişmişliğine bağlıdır. Aynı şey ülkeler için de geçerli olup bir ülkeyi kalkındırabilmesi için önce ulaşım ve enerji sistemlerini kolaylaştırmanız gerekmektedir.

Kent içi ulaşımın daha hızlı, daha kolay, daha ekonomik ve çevreye daha duyarlı olacak yönde hizmet verilmesi için gerekli araçlar

Kent içi ulaşım sistemlerinde hızlı, daha kolay, daha ekonomik ve çevreci ulaşım sistemi

toplu taşımadır. Daha öncede bahsettiğimiz gibi toplu taşıma sistemlerinden özellikle nüfusu 500 bini ve hareketlilik katsayısı 1.0 aşan kentlerde ana omurga raylı sistemlerdir. Raylı sistemler en çevreci, en hızlı, en güvenli, ve en temiz taşıma sistemleridir. Bu sistemler yolculuk talebine bağlı olarak tramvay (en düşük), trafik metro (orta) ve metro (en yüksek) olmak üzere farklı adımları vardır. Bu nedenle toplu taşıma sistemleri dominant bir taşıma sistemi olmalı ve gerek lastik tekerlekli (otobüs – minibüs – taksi) gerekse raylı ve deniz ulaşımı her ne olursa olsun daha çevreci teknolojileri ihtiva eden araçlar kullanılmalıdır.

Yalova Üniversitesi Ulaştırma Mühendisliği Bölümü

Ülkemiz ve kentlerimiz yatırımlarına ve sorunlarına bakıldığında en çok sorun ulaşım konusunda ve en çok yatırım da ulaşım sektöründedir. Bu nedenle ulaşım planlaması

ve tasarımı, toplu taşıma sistemlerinin modellenmesi, ulaşım altyapılarının (yol, kavşak, raylı sistem vb) inşaat, bakım ve onarım, işletimi, lojistik sistemleri ve kent içi trafik sistemlerinin yönetimi ve kontrolü oldukça önem taşımaktadır. Bahse konu bu konular genellikle inşaat, harita, endüstri ve şehir planlama mühendisleri ve mimarlar tarafından yapılmaktadır. Bu meslek mensupları ya yüksek lisans yaparak ya da uygulamada tecrübe kazanmaktadır. Üniversitemizde Ulaştırma Mühendisliği, bu bölümlerin hibrit yapısı olup mezun olunduktan sonra çok daha kısa sürede uygulama yeteneği kazanacaklardır. İstihdam olarak başta Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ve belediyeler gibi kamu birimleri yanında plan – proje, lojistik, taşıma, işletim ve yapım birimleri olan özel sektörlerin de ciddi mühendis ihtiyacını karşılamaktadır.

70

KENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM

Önceki yıllarda gözlenen ve son yıllarda yaygınlaşarak yaşanan olağandışı doğa olayları, günlük yaşamı olumsuz etkilerken geleceğe dönük kaygıları da arttırıyor. Küresel ölçekteki iklim değişikliğiyle ilişkilendirilen hava koşulları, aşırı kurak ya da aşırı yağışlı, aşırı sıcak ya da aşırı soğuk etkiler gösteriyor. Bu aşırılıklarda enerji üretimi, ısınma, mamul üretimleri, ulaştırma gibi etkinlik alanlarında fosil kökenli yakıtların tüketilmesi sonucu atmosfere salınan sera gazlarının önemli ölçüde rol oynadığı bilinmekte. Ulaştırmanın etkileri “ağ/şebeke” yapısı nedeniyle geniş coğrafyalara yayıldığından, ağın eriştiği bölgelerde olumlu ya da olumsuz biçimlerde hissedilir. Özellikle olumsuz etkilerin sürekli ve geri döndürülemez sonuçlar doğurma potansiyeli doğal olarak sorgulanmaktadır: Bugünün

gereksinimlerini karşılarken gelecek kuşakların da kendi gereksinimlerini karşılama olanak ve hakları nasıl gözetilebilir?

Sürdürülebilir kalınma modeli, ulaştırma sorunlarının tanımlanması ve çözüm seçeneklerinin oluşturulması için, bütüncül bir yapı sunar. Model, ekonomik büyüme, sosyal adalet ve çevresel koruma sacayakları üzerine oturur. Şekilde görülen mavi renkli büyük elipsin teknik ve teknolojik olarak yapılabilir ulaştırma projeleri kümesini temsil ettiğini kabul edelim. Bu kümenin içinde çeşitli özelliklere sahip çok sayıda proje bulunabilir. Bunların arasında, sürdürülebilir kalkınmanın sacayaklarıyla da örtüşen ekonomik büyüme odaklı, sosyal adalet odaklı ve çevresel koruma odaklı projeler vardır. Sürdürülebilir projeler, bu

Doç. Dr. İsmail ŞAHİNYıldız Teknik Üniversitesi

İnşaat FakültesiUlaştırma Anabilim Dalı

Toplumun ulaştırma gereksinimlerini karşılamak için

yaratıcı zekâ ürünü proje fikirlerinin geliştirilmesi, bu fikirlerin bilgiye dayanan proje seçeneklerine

dönüştürülmesi ve bu seçeneklerin etik

hassasiyetler üst düzeyde gözetilerek

değerlendirilmesi gerekir.

DOSYA

Sürdürülebilir ulaştırma çözümleri ve kurumsal sosyal sorumluluk

KENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM

71

modelde, sac ayaklarının ortak bölgesinde, kalkınma bileşenlerinin dengeli ağırlıklarıyla belirlenir. Bileşenlerden birinin veya ikisinin ağır bastığı, diğerinin güdük kaldığı kalkınma, dengesiz ya da engelli gelişme anlamına gelir. Bu bakımdan, ulaştırma koridorları ve yapıları; yarattıkları canlılık nedeniyle geçtikleri bölgelerin ekonomik kalkınmasına, çeşitli toplum kesimlerine sağladıkları erişme olanaklarıyla sosyal adalete ve sahip oldukları geometrik, fiziksel ve estetik özellikleriyle çevresel korumaya katkı yapmalıdırlar. Ülkemizde, maalesef, sürdürülebilirlik bileşenlerinin dengesiz paylarıyla oluşturulan ulaştırma projeleri gerçekleştirilmiş ve gerçekleştirilmeye devam etmektedir. Bu tür projeler, gereksinimleri karşılayıp sorunları çözmek yerine yeni sorunlar yaratmakta ve bunların toplumsal maliyetleri çok yüksek olmaktadır.

Sürdürülebilir ulaştırma projeleri ya da çözümleri geliştirmek ve uygulamak için güçlü bir karar verici irade, donanımlı bir teknik ekip ve sıkı bir sivil toplum

denetimi şarttır. Proje geliştirme ve uygulama sürecinde bunların varlığı ve işlerliği, iyi proje seçeneklerinin geliştirilmesi ve içlerinden en iyi (optimum) çözüm seçeneğinin bulunup çıkarılması için şarttır. Sürdürülebilir kalkınma, bir bakıma, “optimum” proje seçeneğini ya da seçeneklerini arama sürecini de kapsar. Günümüzde karar vericilerin çeşitli nedenlerle sadece “bir çözüm” üretmek gibi bir eğilimleri vardır. Teknik ve teknolojik olarak yapılabilir çok sayıda proje seçeneği üretilebildiğinden, bu tür projeler, çoğunlukla, sürdürülebilirlik bakımından optimum olmaktan çok uzaktır.

Üniversiteler ulaştırma projelerinin geliştirildiği ve uygulandığı süreçlerde görev alan teknik ekiplerin yetiştiği kurumlardır. Üniversitelerimizdeki mühendislik programlarının akreditasyonu Yükseköğretim Kurulu’nun yetkilendirdiği Mühendislik Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği (MÜDEK) tarafından yapılmaktadır. MÜDEK, mühendislik programlarını tanımladığı ölçütlere göre

değerlendirir. Bu ölçütler aracılığıyla, karmaşık mühendislik problemlerini ve sistemlerini analiz etme ve tasarlama bilgi, beceri ve davranışlarının mezunlara hangi düzeyde kazandırıldığını değerlendirir. Böylece toplumsal gereksinimlerin etik kurallar ve sürdürülebilir etkiler dikkate alınarak karşılanmasını sağlamaya katkı yapar. Toplumun ulaştırma gereksinimlerini karşılamak için yaratıcı zekâ ürünü proje fikirlerinin geliştirilmesi, bu fikirlerin bilgiye dayanan proje seçeneklerine dönüştürülmesi ve bu seçeneklerin etik hassasiyetler üst düzeyde gözetilerek değerlendirilmesi gerekir. Bunlar da teknik personelin uygun donanımla yetişmesine bağlıdır.

Amerika Birleşik Devletleri’nde bir grup kuruluş, Sürdürülebilir Altyapılar Enstitüsü (ISI, https://www.sustainableinfrastructure.org/) adlı bir oluşum kurup Envision® adı verilen internet tabanlı bir sürdürülebilir altyapı projeleri puanlama sistemi geliştirmiştir. Sistemin ve bu konuda verilen eğitimin genel hedefi, ülkenin sivil mühendislik

Teknik ve teknolojik olarak yapılabilir projeler kümesi

72

73

yapılarının sürdürülebilirliğini arttırmaktır (halen kullanılanlar hariç). Katılımcı kuruluşlar şunlardır: Amerika İnşaat Mühendisleri Odası (ASCE), Amerika Kamu Hizmetleri Birliği (APWA) ve Amerika Mühendislik Şirketleri Konseyi (ACEC). Geliştirilmiş ve kullanımda olan başka altyapı puanlama sistemleri de bulunmaktadır (BE2ST-in-Highways, GreenLITES, Greenroads, I-LAST ve INVEST). Sistemlerin ortak özelliği su, enerji ve malzeme tüketimi ve yönetimiyle ilgili olmaları, farklılıkları ise uyguladıkları yöntemlerde ve çeşitli ölçütlere verdikleri ağırlıklardadır. Ülkelerinin sürdürülebilir mühendislik yapılarına sahip olmasını denetlemek üzere bir araya gelen bu kuruluşların yaptıkları, kurumsal sosyal sorumluluğun teknik anlamdaki somut örnekleridir.

Sürdürülebilir kalkınmanın dayandığı temel çelişki, doğadaki canlılığın sürdürülmesi ile ekonomideki canlılığın sürdürülmesi arasında bulunmaktadır. Sürdürülemezlik, insan-doğa çatışmasında ortaya çıkmakta, yaratılan kısır döngüler bu çatışmayı körükleyerek doğanın yok oluşunu hızlandırmaktadır. Doğa “nedensiz” varlığını sürdürürken, yaşama “nedenleriyle” değer katan insan, doğa olmaksızın bunu başaramayacağını görmekte zorlanıyor.

Doğadaki canlılıktan vazgeçmek istemiyorsak, ekonomiyi canlı tutmak uğruna yaptıklarımızı gözden geçirmek zorundayız; tüketim alışkanlıklarımızı, üretim yöntemlerimizi ve yaşam tarzımızı değiştirerek...

74

KENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM

Özel araç kullanımının yüksek olduğu ülkemizde, trafik sıkışıklığı, hava ve gürültü kirliliği gibi olumsuz etkileri bertaraf etmek ancak şehir içi ve şehirlerarası yolculuk taleplerinin, büyük bir kısmının toplu taşıma sistemleri ile gerçekleştirilmesi halinde mümkündür. Toplu taşımayı tercih etme noktasında, halkın bu yönde karar vermesi ve toplu taşımayı kullanması hızlı, güvenli ve entegre bir ulaşım modelinde hizmet verilmesini gerektirmektedir. Pek çok büyükşehir uygulamalarında da görüldüğü gibi hız ve güveni bir araya getiren sistemler ise raylı sistem ağırlıklı sistemlerdir. Raylı sistemlerle şehrin bir ucundan, diğer ucuna yapılan toplu taşıma, lastik tekerlekli araçların, dikey besleme hatları ile yolcuyu sisteme ulaştırmaları ile desteklenmelidir.

Toplu taşımanın, elektronik ücret toplama sistemleri, yolcu bilgilendirme sistemleri ile donatılması ve planlamanın şehrin nazım planlarına uygun olarak dizayn edilmesi de bir diğer gerekliliktir. Ayrıca raylı sistemlerin ağırlıklı olarak elektrik enerjisi ile çalışması hava ve gürültü kirliliğini de önemli ölçüde azaltmakta, insan sağlığı açısından kabul edilebilir seviyelerde seyretmesini sağlamaktadır.

Hızlı yapılaşmanın kent içi ulaşıma etkileri

Hızlı yapılaşma yoğun nüfus artışını, yoğun nüfus artışı, yoğun ulaşım ihtiyacını beraberinde getirmektedir. Ulaşım ihtiyacının karşılanması; planlama, bütçe ve insan kaynağı ile mümkündür. Ulaşım şirketlerinin, kısa vadede

Levent FİDANSOYBURULAŞ A.Ş.Genel Müdürü

BURULAŞ bünyesinde, özel yola

sahip (denetimsiz) hafif raylı sistem ile

kısmen özel yola sahip, yarı denetimli,

ring seferleri gerçekleştiren

tramvay ile Bursa’ya ve Bursa

halkına zaman kazandırılmaktadır.

DOSYA

Bursa’da raylı sistemle güvenli ve hızlı ulaşım

75

sorunları ortadan kaldırabilecek çözümler üretebilmesi noktasında, hızlı yapılaşma olumsuz sonuçlar doğurmaktadır. Zaman kısıtlılığı nedeniyle yeterli sayı ve uygunlukta ulaşım araçlarının ve uygun sefer planlamasının sağlanamaması, toplu taşımayı tercih eden ya da kullanmak zorunda olanlar adına sıkıntılı hale gelebilmektedir. Bu olumsuz faktörler nedeniyle toplu taşımanın tercih edilmemesi ise kentte trafik yoğunluğu, enerji kısıtlılığı, çevre kirliliği vb. olumsuzlukları da beraberinde getirir.

Burulaş A.Ş. ulaşım ağları ve yolcu kapasitesi

Şehirlerarası ulaşımda;

Havacılık operasyonlarını 1 adet helikopter, 1 adet kara uçağı ve hem karaya hem de denize iniş-kalkış yeteneğine sahip (amfibik) iki adet deniz uçağı olmak üzere toplam 4 adet hava aracıyla gerçekleştiriyoruz.

Deniz uçakları yolcu kapasitesi sekiz kişidir ve tarifeli seferlerle Bursa-Gemlik/İstanbul-Haliç, İstanbul-Haliç/Bursa-Gemlik/

Bandırma, İstanbul-Haliç/Bursa-Gemlik/Bodrum, İstanbul-Haliç/İzmir-Çeşme güzergahlarında veya özel kiralama müşterilerinin talepleri doğrultusunda belirlenen destinasyonlarda hizmet veriyoruz.

Helikopter yolcu kapasitesi ise 5 kişidir ve tarifeli seferlerle Bursa Nilüfer Heliport-İstanbul-Kadıköy İspark Heliport-Şişli Evlendirme Dairesi Heliport- Atatürk Havalimanı Heliport arasında veya özel kiralama müşterilerinin talepleri doğrultusunda belirlenen destinasyonlarda hizmet veriyoruz.

Avrupa’da bile eşi benzeri olmayan

Helitaxi Projesi ile iki şehir arasında

karşılıklı helikopter seferi yapılıyor.

76

Bursa Deniz Otobüsleri operasyonlarını, altı adet deniz otobüsü ve bir adet şehir hatları vapuru ile gerçekleştiriyoruz. Marmara Denizi’nde hizmet veren beş adet deniz otobüsümüzün her biri 340 yolcu kapasitesine sahiptir. Tarifeli seferlerle tüm yıl boyunca Bursa-Mudanya/İstanbul-Kabataş, Bursa Mudanya/Yalova-Armutlu/İstanbul Kabataş güzergahlarında, yaz sezonunda ise Balıkesir-Erdek/Avşa/Marmara Adası/Tekirdağ, İstanbul-Kabataş/Avşa/Marmara Adası güzergahlarında hizmet veriyoruz. 110 kişilik 1 adet deniz

otobüsümüzle yaz sezonunda İznik Gölü’nde Orhangazi - İznik tarifeli seferlerini yapıyoruz. 450 yolcu kapasiteli şehir hatları vapurumuzla yaz sezonunda, Mudanya-Büyükada arası tarifeli seferlerini gerçekleştiriyoruz.

Şehir içi ulaşımda;

yolcu kapasiteleri 6 mt. 16+7=23 kişilik, 9 mt. 26+34=60 kişilik, 12 mt. 31+73=104 kişilik, 18 mt.(körüklü) 42+108=150 kişilik yolcu kapasitesine sahip 344 adet otobüs, 102 adet tren ve 12 adet tramvay ile toplu taşıma hizmeti verilmektedir. Trenlerimizin yolcu kapasitesi vagon başına ortalama 250 kişidir. İki ayrı tip tramvayımız mevcut olup kapasiteleri 70 ve 133 kişi olarak değişmektedir. İpekböceği Tramvayı ise bir vagonda 163+58= 221 kişi taşımaktadır. Şehir içi

ve şehirlerarası ulaşımda tam bir entegrasyon sağlanarak konforlu, güvenli, kesintisiz yolculuk hedeflenmiştir.

Raylı sistemlerin ekonomik, sosyal ve çevresel katkıları

Şehir içi ulaşımda sistem seçiminde, işletme maliyeti ve kapasite ilişkisi en önemli etken olup ve günlük toplu taşıma adetlerinin 200.000’den fazla olduğu kentlerde sistemin omurgası ilimizde de olduğu gibi raylı sistemlerdir.

Raylı sistemlerin en önemli özellikleri, geçiş üstünlüğü, hızı, kapasitesi, düzenliliği, güvenliği şeklinde sıralanabilir. BURULAŞ AŞ bünyesinde, özel yola sahip (denetimsiz) hafif raylı sistem ile kısmen özel yola sahip, yarı denetimli, ring

Toplu taşımanın tercih edilmemesi

kentte trafik yoğunluğu,

enerji kısıtlılığı, çevre kirliliği vb.

olumsuzlukları da beraberinde getirir.

77

seferleri gerçekleştiren tramvay ile Bursa’ya ve Bursa halkına zaman kazandırılmaktadır. Bu bakımdan oldukça fazla kullanılan hafif raylı sistem kent trafiğini olumlu anlamda etkilemektedir. Şehrin bir ucundan diğer ucuna kadar aktarma indirimli uygun tarifeler ve tam bir entegrasyonla gerçekleştirilen bu seferler, vatandaşa hem zaman hem de ekonomik anlamda kazanç sunmaktadır. Şehir merkezinde ulaşım faaliyeti gösteren taksi, dolmuş, özel araç vb. lastik tekerlekli araçların trafik yoğunluğunu da önemli ölçüde azaltan bu sistemlerin çevresel etkilerine gelince hava ve gürültü kirliliğine olumlu katkılarıdır.

Engelsiz ulaşım alan çalışmaları

Engelli vatandaşlarımızın toplu taşımayı rahatlıkla kullanabilmeleri

adına birçok tedbir almaktayız. Engelli dostu otobüsler, hafif raylı sistem duraklarında bulunan engelli asansörleri ve yolları, bazı istasyonlarımıza konuşlandırdığımız akülü tekerlekli sandalye şarj cihazlarımızla engelli vatandaşlarımıza engelsiz ulaşım sağlamak adına çaba sarf ediyoruz.

Bursa Deniz Otobüsleri ve BURULAŞ Havacılık’ta geleceğe yönelik büyüme vizyonumuz

Yolcularımızın gösterecekleri teveccühe paralel olarak yeni destinasyonlar açmak, Bursa’nın çevre illere ve merkeze olan hava ve deniz ulaşım ihtiyacını büyük ölçüde gidermektir. Bu strateji doğrultusunda ilk olarak Bursa Deniz Otobüsleri’nin Mudanya-Büyükçekmece arası seferleri başlatma çalışmalarına hız verdik.

Havacılık stratejimizi de deniz otobüslerinde olduğu gibi filo yapısının geliştirilmesi, hizmet çeşitliliğinin artırılması hedefiyle büyüme yönünde belirledik.

Avrupa’da bile eşi benzeri olmayan Helitaxi Projesi ile iki şehir arasında karşılıklı helikopter seferi ve yine Türkiye’de şu an yalnızca Burulaş’ın gerçekleştirdiği deniz havacılığı faaliyetlerinin, sistemli bir şekilde büyütülmesi, diğer illere örnek olacak şekilde geliştirilmesi ve bu yolla Türk Sivil Havacılık sektörünün gelişmesine bir nebze olsun katkıda bulunulması en önemli hedeflerimiz arasındadır.

78

Çağdaş kent yaşamının en önemli unsurları olan kent içi ulaşım sistemleri, ekonomik büyümenin olduğu kadar toplumun modernleşmesinin de göstergesidir.

Kent içi çağdaş ve sürdürülebilir ulaşım sistemini gerçekleştirmenin yolu, halka alternatifli, kolay ulaşılabilen, geniş erişim ağına sahip, hızlı ve güvenilir toplu ulaşım modelleri sunmaktan geçer. Bunu sağlayan yönetimlerin hizmetleri başarılı kabul edilir, kent halkından onay alır. Ulaşım sorunu çözülmüş kentlerde yaşam kaliteli ve çağdaş şekilde sürdürülebilir.

Bu sonuca varmada en önemli çözüm olarak görülen raylı toplu taşıma sistemlerine yönelim, öngörülü bir yaklaşım ile İzmir’de yıllar önce başladı.

Günümüzde ise raylı sistemler İzmir Metrosu ve İZBAN olarak 100 km’yi aşan ve her geçen gün büyüyen güzergahı ile kent içi ulaşım sisteminin omurgasını oluşturdu.

Her iki raylı sistem işletmesi, iki noktadan aktarma bağlantısı ile kentin kuzey, güney; doğu batı olarak birbirine entegre olmasını sağladı.

Metinde yer alan harita, İzmir Metro ve İZBAN ile birlikte kent içi raylı sistem ağının, uzatma projeleriyle birlikte göstermektedir.

Hızlı yapılaşmanın ulaşıma etkileri

İzmir de dahil olmak üzere büyük kentlerde yaşanan nüfus artışı ve buna bağlı olarak ortaya çıkan yapılaşma, ulaşım ihtiyacı

İzmir’de raylı sistemler kentin omurgasıdır

Sönmez ALEVİzmir Metro A.Ş.

Genel Müdürü

Alt yapıyı verimli kullanan, çevre

ile uyumlu, kirletici olmayan

toplu ulaşım modellerine öncelik

verip geliştiren, entegrasyon

sağlayan yönetimler, kentlerde hızlı yapılaşmanın

getireceği olumsuz etkileri önleyebilir.

DOSYA KENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIMKENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM

79

ile doğrudan ilişkilidir. Her yeni yerleşim bölgesi, ulaşım talebini oluşturacaktır. O nedenle önceden alt yapısı hazırlanmış planlı imar düzenlemesi ile büyüme, kentler için önem taşımaktadır.

Ancak alt yapıyı verimli kullanan, çevre ile uyumlu, kirletici olmayan toplu ulaşım modellerine öncelik verip geliştiren, entegrasyon sağlayan yönetimler, kentlerde hızlı yapılaşmanın getireceği olumsuz etkileri önleyebilir.

Sorunu zamanında yakalayıp çözmekten uzak yaklaşımlar, kentlerde ulaşım zorluğu, trafik tıkanıklığına bağlı ekonomik kayıplar, çevre kirliliği en önemlisi kentlinin yaşam kalitesini düşüren sonuçlara yol açacaktır. Bu anlamda, İzmir Metrosu ve İZBAN kente ekonomik, sosyal ve çevresel boyutta katkı koyan toplu ulaşım modelleridir.

İzmir Metro A.Ş. bünyesindeki ulaşım ağları ve yolcu kapasiteleri

İzmir’de toplu ulaşım hizmetleri raylı sistemler deniz taşımacılığı ve lastik tekerlekli (kara taşımacılığı) olarak üç farklı model ile verilmektedir.

Metinde yer alan grafik, işletmelerin toplu ulaşım sistemlerindeki yolcu paylarını göstermektedir. Raylı sistemler toplu ulaşımda %33.65 gibi önemli bir paya sahiptir.

Tüm sistemler birbiri ile entegredir ve yaygın aktarma noktaları ile yolcular birinden diğerine rahat geçiş sağlar.

İzmir, toplu ulaşım sisteminde “İzmirim Kart” olarak bilinen elektronik kart kullanılır. Bu kart, ilk binilen toplu ulaşım sisteminde ücretlendirme yapar; sonrasındaki 90 dakika içinde kullanılan diğer ulaşım sistemlerinde kart yine kullanılır ancak ücret düşmez.

İzmir, aktarma sistemi ile 90 dakika içinde bir bilet ile tüm ulaşım sistemlerinden yararlanılan tek kenttir. Bunun yanı sıra aktarma hakkı bulunmayan 2-3 ve 5 binişlik yolculuk imkanı olan elektronik kartlar da ulaşım sistemlerinde kullanılmaktadır.

Raylı sistemlerin İzmir’e katkıları

Fahrettin Altay- Evka arasında 17 istasyon 20 km’lik güzergahta toplu ulaşım hizmeti veren İzmir Metro A.Ş’nin yolcu sayıları, faaliyete başladığı Mayıs 2000 tarihinden bu yana katlanarak artmış, günlük 350 bine yaklaşan büyüklüğe ulaşmıştır. Halen araç sayısı 87’dir, yapımı devam eden 95 yeni aracın da filoya katılmasıyla rakam 182’ye ulaşacaktır.

Bombardier firmasıyla sürdürülen sinyalizasyon sisteminin geliştirilmesi çalışmasıyla sefer aralıkları 90 saniyeye inebilecektir.

80

İzmir Metrosu, kullandığı enerji türü nedeniyle hava kirliliğine yol açmayan çevre üzerinde olumsuz etki yaratmayan ulaşım modelidir. Hızlı, güvenilir, konforlu ve tam zamanında ulaşım hizmeti sunması nedeniyle kentlinin, hizmet verilen güzergahtaki öncelikli ulaşım tercihidir.

Engelsiz ulaşım alanında gerçekleştirilen çalışmalar

Tüm istasyonlarında “Erişim, Bilgilendirme ve Yönlendirme” Projesi’ni hayata geçiren İzmir Metro A.Ş, sisteminin tamamını engelli gruplarının sorunsuz kullanabileceği bir yapıya kavuşturmuştur.

5378 sayılı Yasa’nın öngördüğü standartların çok üzerinde bir içerikle hazırlanan projeyle, görme engelliler için ‘bu yolu takip et’, ‘uyarıcı bir yere geldin’, ‘dur ve dikkat et’ anlamları taşıyan sarı yer uygulamaları, Braille alfabeli yönlendirme ve istasyon haritaları yapılmıştır. İşitme engelliler için ‘Akıllı İşitme Sistemi’ olarak bilinen ses ayrıştırıcı sistemler istasyonlarda bulunmaktadır.

İstasyonlardaki tüm alanların engelli kullanımına uygun hale getirildiği bu proje çalışması ile İzmir Metrosu, “3 Yıldızlı Kırmızı Bayrak alan ilk ve tek toplu ulaşım sistemi” olmuştur.

İzmir Metrosu, istasyonlarındaki engelli şarj üniteleri ile ortopedik engelli vatandaşlarımızın sosyal

ve ekonomik hayata uzun süreli ve konforlu katılımlarına katkı vermektedir.

İzmir Metro A.Ş. kalitesi

İzmir Metrosu, Türkiye’nin en saygın belgelendirme kuruluşu TSE’den 5 farklı alanda kalite yönetim sistemi belgesi alan ilk ve tek toplu ulaşım kuruluşu olma özelliğini de taşımaktadır.

2008 yılında; TS-EN ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi belgesi

TS-EN ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi belgesi

TS 18001 İş Sağlığı Güvenliği Yönetim Sistemi belgesi

2011 yılında; TS-ISO 10002 Müşteri Memnuniyeti ve Şikâyet Yönetimi belgesi

TS-EN 50001 Enerji Yönetim Sistemi Belgesi

alan İzmir Metro A.Ş. her yıl yapılan tetkiklerde belgelerini yenilemeyi sürdürüyor.

Örnek bir model olarak İZBAN

İZBAN, Aliağa-Cumaovası arasındaki banliyö hattında hizmet

İzmir, aktarma sistemi ile 90

dakika içinde bir bilet ile tüm ulaşım

sistemlerinden yararlanılan tek

kenttir. İzmir Metro’nun istasyonlardaki

tüm alanları engelli kullanımına

uygundur.

81

veren, ülkemizin havalimanı bağlantılı, en büyük kent içi raylı toplu taşıma sistemlerinden biridir.

Yolculuğu ön işletmeye 30 Ağustos 2010 tarihinde başlayan İZBAN, TCDD ile İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin %50 ortaklıklarıyla kurulmuştur. Halen 82 km’lik hat üzerinde 32 istasyon ile hizmet veren İZBAN, çalışmaları devam eden Torbalı ve Selçuk uzatma projeleri tamamlandığında 185 km’lik hat uzunluğuna erişecektir.

Raylı Sistem ağına tramvay da ekleniyor

İzmir Metrosu ve İZBAN’ın yanı sıra kent içi raylı sistem toplu taşıma ağına tramvay da ekleniyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi, iki farklı hat olarak Konak ve Karşıyaka tramvaylarının yapımına başladı. Tamamlandığında işletmeciliği İzmir Metro A.Ş. tarafından yapılacak.

8.8 km’lik Karşıyaka hattı üzerinde 14 durak yer alıyor ve bu hat Mavişehir’den başlayıp Karşıyaka İskele’de sonlanıyor.

Konak tramvayı; F.Altay Meydanı-Konak-Halkapınar güzergahında yol alacak 12.7 km’lik hat üzerinde 19 durak ile hizmet verecek. 0

100000

200000

300000

400000

500000

600000

700000

Oranlar %

Eshot % 49,98

İzulaş % 13,68

İzdeniz % 2,48

İzdeniz - Araba % 0,22

Metro % 18,18İZBAN % 15,47

Eshot

İzulaş

Metro

İZBAN

İzdeniz İzdenizAraba

İzmir Büyükşehir Belediyesi, iki

farklı hat olarak Konak ve Karşıyaka

tramvaylarının yapımına başladı.

82

Günümüzde kent merkezlerindeki hızlı yapılaşma ile birlikte ulaşım ve şehir yaşamı gün geçtikçe daha büyük problem haline gelmektedir. Bu nedenle yapılaşmanın ve şehir planlarının mutlaka ulaşım projeleri ve modları göz önünde bulundurularak yapılması gerekmektedir.

Şehir yaşamının ve insan hayatının belirli konfor şartlarına göre sürdürülebilirliğinin yolu toplu taşımanın sistematik, verimli, dakik ve konforlu çalışmasından geçmektedir. Bir şehirde toplu taşıma, kent insanı tarafından tercih ediliyor ve bu kültür benimseniyorsa o şehirde trafik problemi ve stres kaynakları nispeten daha azdır.

Birleşmiş Milletler raporlarına göre 2025 yılında 8.2 milyara, 2050 yılında ise 9.6 milyara ulaşması beklenen dünya nüfusu göz önüne alındığında ulaşım, toplu taşıma ve kaynakların verimli

kullanımının önemini daha iyi anlayabiliriz. Dünyadaki enerji kaynaklarını ve doğal kaynakları hesapsızca tüketmek ve çevreyi ölçüsüzce kirletmek gelecek nesillere yapılabilecek en büyük haksızlıktır. Bütün bunlar ışığında hem çevreyi daha az kirletmek hem enerji kaynaklarını ve doğal kaynakları daha ölçülü tüketmek adına ulaşımda toplu taşımanın özendirilmesi, payının artması ve kullanılması çok büyük öneme sahiptir.

2009 yılında, Uluslararası Toplu Taşımacılar Birliği (UITP) 2025 yılında dünya çapında toplu taşıma pazar payını iki katına çıkarma hedefiyle sektör için bir vizyon başlattı ve Kayseri Ulaşım A.Ş. de UITP’nin etkin bir üyesi olarak bu vizyonu paylaşmakta ve bunun için çalışmaktadır. Kayseri Ulaşım A.Ş. olarak UITP Politika Kurulu’nda da bulunmakta ve ülkemizi temsil etmekteyiz.

Kentte toplu taşıma tercihi artıyor

Feyzullah GÜNDOĞDUKayseri Ulaşım A.Ş.

Genel Müdürü

Şehir yaşamının ve insan hayatının

belirli konfor şartlarına göre

sürdürülebilirliğinin yolu toplu taşımanın

sistematik, verimli, dakik ve konforlu

çalışmasından geçmektedir

DOSYA KENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIMKENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM

83

UITP’nin yayınladığı bir başka bilgi ise şöyle; özel taşıtlarla yapılan yolculuklar toplu taşıma ile yapılan yolculuklara kıyasla her kilometre başına 3,5 kat daha fazla sera gazı emisyonu salınmasına neden olmaktadır.

Toplu taşımanın ulaşımdaki payını iki katına çıkarmak şu anlamlara geliyor:

• Yaklaşık 170 milyon ton petrol tasarrufu ( Türkiye’nin 2013 yılı petrol tüketimi 33 milyon ton),

• Yaklaşık 550 milyon ton karbondioksit gazı salınımını önleme,

• Şehir içi trafik kazaları kaynaklı ölümlerin %15 azalması,

• Toplu taşıma sektöründe istihdamın iki katına çıkması,

• Kalp krizi ve obezite riskinin %50 azalması.

Bütün bu fayda/maliyet analizlerinin yerel yönetimler ve üst makamlar tarafından uyum ve koordinasyon içinde

yapılıp önlemler alınması, uzun vadeli çalışmalar yapılması gerekmektedir. Kayseri Ulaşım A.Ş. olarak bu konuda üstümüze düşen sorumluluk toplu taşımadaki hizmet kalitesini, erişilebilirliği ve konforu artırarak toplu taşımanın özel araç kullanımına tercih edilmesini sağlamaktır.

Bu konuda yaptığımız çalışmalar ise şöyle:

Her yıl yolcu memnuniyet araştırması yapıp hizmetlerimizden ve genel şartlardan memnuniyeti tespit etmekte ve iyileştirmeye açık alanlarımızla ilgili çalışmalar başlatmaktayız. Ayrıca yolcularımızın 7 gün 24 saat ulaşabilecekleri çağrı merkezimiz vasıtasıyla şikayetleri ve önerileri kayıt altına alıp gerekli çalışmaları başlatmaktayız. Hizmet kalitesi kontrollerini ise ekiplerimiz periyodik olarak yapmakta ve ortaya çıkan raporlar sonucu önlemler ve iyileştirmeler geliştirilmekte. Ayrıca yolculuk konforu ve dakik çalışma için de araçlarımızın bakım-onarım

ve temizliğini titizlikle yapıp operasyon planlamasını çok dikkatli yapmaya ve yürütmeye özen göstermekteyiz. 2014 yılı ortalama sefer oranımız %99.65 olarak gerçekleşmiştir. Bu, planlanan seferlerin %99.65’inin planlandığı gibi gerçekleştiği anlamına gelmektedir.

Toplu taşımanın tercih edilebilmesi için çok önemli bir diğer nokta ise kent insanının ulaşım ihtiyaçları göz önünde bulundurularak hat ve güzergâh planlamasının yapılmasıdır.

34 kilometrede 55 istasyon

Kayseri Ulaşım A.Ş, Kayseri Büyükşehir Belediyesi iştirakidir ve Kayseri’de Hafif Raylı Sistem İşletmeciliği yapmaktadır. Bünyemizde bulunan ulaşım ağı 34 kilometrelik raylı sistem hattından oluşmakta ve 46 hafif raylı sistem aracı ile hizmet vermekteyiz. 34 kilometrelik hattımız bünyesinde 55 istasyon bulunmaktadır ve Kayseri’nin batısında bulunan Organize Sanayi Bölgesi ile

84

doğusunda bulunan İldem bölgesini birbirine bağlamaktadır. Ayrıca şehir merkezinden güney istikametinde ana hattan ayrılan raylı sistem hattı ise Erciyes Üniversitesi içinden geçip Talas’ta son bulmaktadır. Hattımızın bir başka ayırt edici özelliği ise yeşil hat olmasıdır. Raylı sistem hattımız boyunca ve depo sahamızda toplam 200.000 metrekare yeşil alan ve 7.500 adet ağaç bulunmaktadır.

Kayseri Ulaşım A.Ş olarak vizyonumuzun ilk cümlesine insanı ve çevreyi önceleme ilkesini yerleştirdik. Bu çerçevede gerek çalışanlarımızın gerekse dolaylı veya doğrudan temas ettiğimiz insanımızın mutluluğunu ve memnuniyetini önemsemekteyiz. Ayrıca çevreye etkiyi de en aza indirmek için çalışmalarımızı özenle yürütmekteyiz. Kurumumuz ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi, ISO 140001 Çevre Yönetim Sistemi, OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi ve ISO 10002 Müşteri Memnuniyeti Yönetim Sistemi belgelerine sahiptir ve bu belgelerin gereklerini layıkıyla yerine getirmektedir. Çevre ve kaynaklar açısından çok önemsediğimiz ve enerji verimliliğini odak noktasına koyan ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi Belgelendirme çalışmalarımız ise sona yaklaşmış olup kısa zamanda bu konuda da belge almayı hedeflemekteyiz.

2014 yılında yaklaşık 35 milyon yolcu taşımış olan kurumumuz, toplu taşıma ile yolculuk eden her

bir yolcuyu çevreye katkı sağlayan birer damla olarak görmektedir. İngiltere’de yapılan bir çalışma sonrasında özel otomobil ile yapılan yolculuklarda her yolcu-km başına 205 gr, hafif raylı sistem ile yapılan yolculuklarda ise yolcu-km başına 71 gr CO

2 emisyonu

ortaya çıktığı tespit edilmiştir. 2014 yılında taşıdığımız yolcular üzerinden basit bir hesap yapacak olursak hizmetlerimiz nedeniyle yaklaşık 2485 ton CO

2 emisyonu

ortaya çıkmıştır. Eğer taşıdığımız 35 milyon yolcu ulaşımlarını özel otomobillerle yapmış olsalardı yaklaşık 7175 ton CO

2 emisyonu

ortaya çıkmış olacaktı. Bu durumda yaklaşık 4700 ton daha az CO

2 gazı

ortaya çıkmış olmasını çevreye ve gelecek nesillere karşı önemli bir sorumluluk olarak görmekteyiz.

30 farklı noktada bisiklet istasyonu

Kayseri Ulaşım A.Ş. olarak önemli çevresel toplumsal sorumluluklarımızdan birisi de Kayseri Kent İçi Bisiklet Sistemi uygulamamızdır. Bu sistemde şehrin 30 farklı noktasında bulunan bisiklet istasyonlarımızdaki toplam 600 bisikletimizle Kayseri halkına hizmet vermekteyiz. Kayseri Bisiklet Sistemi (KAYBİS) şehir içinde insanların bir istasyondan bisikleti alıp şehrin herhangi bir bölgesindeki başka bir istasyonumuza bırakabildiği ve ulaşımını sağlayabildiği bir sistemdir. Şehir içi kısa mesafelerde bisiklet kullanılarak ulaşımın sağlanması hem daha rahat bir trafik hem de yaşanabilir ve sürdürülebilir bir şehir olma yönünde bütün gelişmiş ülkelerin yönlendiği ve odaklandığı bir alandır. Bu bağlamda KAYBİS sistemimizin çevreye ve topluma sağladığı katkıyı önemsiyor ve bu yöndeki çalışmalarımızı kararlılıkla sürdürüyoruz.

Kayseri Ulaşım A.Ş. olarak topluma fayda sağlayan çalışmalarımız sadece hizmet alanlarımızla sınırlı değildir. Çeşitli alanlarda

yaptığımız sosyal sorumluluk projelerimiz bulunmaktadır. Kızılay’ı kurumumuza davet ederek gerçekleştirdiğimiz “Kan Ver Can Ver” kampanyamızın ikincisini gerçekleştirdik ve çalışanlarımız yoğun ilgi gösterip kan bağışında bulundular. Düzenlediğimiz ağaç dikme etkinliğine ise çalışanlarımız çocukları ile katılıp onlarla birlikte ağaç diktiler ve çevreye saygılı bireyler yetiştirme yolunda ilk adımlarını atmış oldular. Engelli yolcularımızı kuruma davet ederek çalışma alanlarımızı tanıtıp yaptığımız işleri anlatıp sorunlarını ve taleplerini dinlediğimiz Engelli Yolcu Odak Grup Toplantıları gerçekleştiriyoruz. Kayseri Ulaşım A.Ş. engelsiz ulaşım için bu çalışmaları ve sonrasında ortaya çıkan bilgileri önemsemekte ve iyileştirmeler yapmaktadır. Hâlihazırda bütün istasyonlarımızın giriş çıkışları engelli ulaşımına uygun durumdadır. Ayrıca istasyonlarımızda platform yüksekliği engelli araçlarının sorunsuz iniş biniş yapabilmeleri için raylı sistem araçlarının yüksekliğine uygun tasarlanmıştır. Araçlarımızda engelli alanları bulunmakta ve istasyonlarımızdaki güvenlik görevlisi arkadaşlarımız engellilerin yardıma ihtiyacı olduğu durumlarda onlara eşlik etmektedir. Raylı sistem araçlarındaki sesli anonsun görme engelli vatandaşlarımız tarafından beğeni ile karşılandığını geri bildirimlerde almaktayız. Ayrıca bir istasyonumuzda engelli aracı şarj istasyonumuz bulunmaktadır ve engelli vatandaşlar bu istasyonu kullanabilmektedir. Bu şarj istasyonu sayısını şehrin bazı bölgelerine de uygulama yaparak artırma çalışmalarımız devam etmektedir.

Bütün bunlara ek olarak Kayseri Ulaşım A.Ş. toplu taşımanın tanıtılması, öneminin anlatılması, bu konudaki bilincin oluşturulması ve toplu taşımadaki kurallar konusunda Milli Eğitim

Kayseri Ulaşım A.Ş. 2010 Dünyada

En İyi Hafif Raylı Sistem Ödülü ve 2010 Yılın En İyi

Kentsel Entegrasyon Ödülü’nü almıştır.

85

Müdürlüğü’nden ve Kayseri Valiliği’nden aldığı izinlerle okullarda öğrencilere bu konularda eğitimler vermektedir. Topluma toplu taşımanın önemini anlatmak ve her bireyin bu konuda duyarlı olmasını sağlamak adına yapılan bu çalışmalar da artarak devam ettirilecektir. Bugüne kadar toplamda 176 okulda öğrencilere bu konularda eğitim verilmiştir.

Kazanılan ulusal ve uluslararası ödüller

Kayseri Ulaşım A.Ş. çalışmalarında ortaya çıkan bilgi ve tecrübeyi sektörle ve diğer kuruluşlarla paylaşmayı da ilke edinmiştir. Çeşitli sempozyum ve konferanslarda çalışanlarımız tarafından çok sayıda bildiri, makale sunulmuş ve yayınlanmıştır. Bilgi ve tecrübemizi

danışmanlık yaparak paylaştığımız çalışmalarımız da bulunmaktadır. Ayrıca Kayseri Ulaşım A.Ş. uluslararası ve ulusal düzeyde çeşitli ödüller almıştır.

• 2010 Dünyada En İyi Hafif Raylı Sistem Ödülü

• 2010 Yılın En İyi Kentsel Entegrasyon Ödülü (UITP LIGHT RAIL AWARDS)

• 2011 Sürdürülebilir Gelişme Ödülü

• 2014 Verimlilik Ödülü ( Kayseri Büyükşehir Belediyesi ile birlikte yapılan çalışma sonucu)

• 2015 UITP Akıllı Finansman ve İş Modeli Ödülü

• Ayrıca Kayseri Ulaşım A.Ş Türkiye Kalite Derneği (KALDER) üyesidir.

KALDER ile Ulusal Kalite Hareketi’ne dahil olduğumuz

2015 Mart ayındaki imza töreninde Büyükşehir Belediye Başkanımız Mustafa Çelik, “Mükemmellik Hareketi İyi Niyet Bildirgesi”ni imzalamıştır. Kalder’in 25. kuruluş yıldönümünde, 24’üncüsü düzenlenen Kalite Kongresi’nde daha önce EFQM Mükemmellik Modeli çerçevesinde değerlendiriciler tarafından değerlendirilen Kayseri Ulaşım A.Ş’ ye EFQM Mükemmellikte Kararlılık Belgesi verilmiştir.

Kalite, mükemmellik ve topluma faydalı örnek bir kurum olma yolundaki çalışmalarımız kararlılıkla sürecek ve kaliteyi yaşam biçimi haline getirmiş bir kurum olarak mükemmellik modelini çalışanlarımızla ve paydaşlarımızla gerçekleştireceğiz.

86

Daha iyi bir şehir hayatı, gündelik hayatımızın en önemli unsurlarından biri olan ulaşım ihtiyacının konforlu ve güvenli bir şekilde karşılanması ve ulaşımın insanlar tarafından bir problem olarak görülmemesi ile mümkün olabilecektir. Günümüzde ulaşımın yalnızca teknik bir mesele olmadığı, ekonomik, sosyal ve çevresel açıdan bir bütün olarak değerlendirilmesi gerektiği fikri çerçevesinde sürdürülebilir kent içi ulaşım politikaları kent yaşamının iyileştirilmesi adına ön plana çıkmaktadır.

Sürdürülebilir kent içi ulaşım politikalarının temel amacı ulaşımda otomobil kullanımının payının düşürülmesi, toplu taşımanın ve motorsuz ulaşım türlerinin payının artırılmasıdır. Bu politikalar iki başlık altında toplanabilir. İlki insanları toplu taşıma gibi ekonomik ve çevre dostu ulaşım türlerine yönlendirmeye yönelik çekme

politikaları; ikincisi ise ekonomik, sosyal ve çevresel açıdan birçok zarara neden olan otomobilin kullanımının azaltılmasına yönelik itme politikalarıdır. Ancak bu politikalara geçmeden önce ulaşım planlaması ile mekânsal planlamanın etkin ve entegre bir biçimde ele alınması hayati önem taşımaktadır.

Çekme politikalarının amacı sosyal eşitlik felsefesine dayalı, kent ve ülke açısından ekonomik ve çevreci ulaşım türlerinin tesis edilmesi ve yaygınlaştırılmasıdır. Kentlerimizde yolculuk talebine uygun kapasiteye sahip toplu taşıma sistemlerinin tesis edilmesi gerekmektedir. Bunlar otobüs ve metrobüs gibi lastik tekerlekli sistemler olabileceği gibi tramvay, hafif raylı sistem ve metro gibi raylı sistemler de olabilir.

Toplu taşımada konfor ve dakiklik en çok önemsenen faktörlerdendir. Konforun sağlanabilmesi için yolculuk talebi ile uyumlu bir

Sürdürülebilir ulaşım politikaları

Faruk CİRİTKalkınma Bakanlığı Uzmanı

Kentlerimizde yolculuk talebine uygun kapasiteye

sahip toplu taşıma sistemlerinin

tesis edilmesi gerekmektedir.

DOSYA KENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM

87

kapasitenin yaratılması, bununla birlikte güvenli ve modern toplu taşıma araçlarının temin edilmesi; dakiklik için ise işletme hızını olumsuz etkileyecek şartların en aza indirilmesi gerekmektedir. Lastik tekerlekli sistemlerde trafiğin olumsuz etkilerini azaltmaya yönelik özel yol/şerit tahsis uygulamaları ile kavşaklarda geçiş önceliğinin sağlanması gibi metotlar kullanılmalıdır.

Toplu taşıma sistemlerinin birbiriyle entegrasyonu ulaşımın konfor ve dakikliğini etkilemekte, toplu taşımanın tercih edilmesinde katkı sağlamaktadır. Ayrıca yolcular toplu taşıma sistemlerine yürüyerek, bisiklet kullanarak veya özel araçlarıyla rahatça erişebilmelidir. Bu amaçla istasyon çevresinde belirli standartlara göre yaya yolları ile bisikletler ve özel araçlar için park yerleri tesis edilmelidir.

Son olarak toplu taşımaya olan talebin artması için toplu taşıma bilgi sistemleri ve trafik yönetim sistemleri gibi bilgi teknolojisi uygulamalarından da yoğun bir biçimde faydalanmak suretiyle kentte yaşayanların bilgiye anlık ve doğru bir biçimde ulaşabilmesi sağlanmalıdır.

Çekme politikaları yalnızca motorlu toplu taşıma sistemlerinden müteşekkil değildir. Yürüme ve bisiklet kullanımı gibi motorsuz ulaşım sistemleri de bu gruba dahildir. Yürümek ekonomik ve çevreci bir ulaşım türü olmakla birlikte sağlık açısından da oldukça faydalıdır. Ancak yürümenin insanlar tarafından tercih edilebilmesi için uygun altyapı ve çekici bir tasarım da gereklidir. Ayrıca başta merkez konumundaki yerler olmak üzere şehrin birçok noktasında yayalaştırılmış bölgelerin oluşturulması gerek yürümenin yaygınlaştırılması gerekse şehirlerin cazibelerinin artırılması açısından önem taşımaktadır.

Sürdürülebilir kent içi ulaşım literatüründe en yakın otobüs durağı gibi ihtiyaca yönelik noktalara olan yürüme mesafesinin en fazla 400-800 metre arasında olması gerektiği, mesafenin daha uzun olması durumunda sürdürülebilirlikten uzaklaşılacağı belirtilmektedir. Örneğin, Singapur’da bir bireyin evi ile otobüs veya metro gibi toplu taşıma sistemleri arasındaki uzaklığın en fazla 400 metre olmasına yönelik ulaşım ve imar politikası yürütülmektedir. Benzer şekilde Londra’daki otobüs duraklarının %90’ından fazlası şehir sakinlerine en fazla 400 metrelik mesafede bulunmaktadır.

Motorsuz ulaşım türlerinin bir diğer öğesi de bisikletlerdir. Bisiklet kullanımı; sağlıklı, ekonomik, çevre dostu, temiz ve sessiz bir ulaşım türü olması bakımından sürdürülebilir bir ulaşımın vazgeçilmez unsurlarındandır. Bisiklet kullanımının yaygınlaştırılabilmesi, temel altyapının sağlanması ile birlikte özellikle ilköğretim yıllarından bilinçlendirme ve yönlendirme çalışmalarının yoğun olarak yürütülmesiyle mümkündür.

Literatürde bisiklet ile 2 ila 25 km/s arası hız yapılabileceği, günlük etkin sürüş mesafesinin ise 2-25 km arasında değişebileceği ifade edilmektedir. Dolayısıyla bisikletin günlük yolculuklarımızda özellikle de kısa mesafelerde önemli bir alternatif olabileceği görülmektedir.

Bisiklet denince akla Kopenhag ve Amsterdam gibi şehirler gelse de farklı bir coğrafyada ve kültürde bisiklet kullanımının nasıl teşvik edildiğine ilişkin bir örnek sunmak faydalı olacaktır. Dünya Bankası tarafından yapılan sınıflandırmada Türkiye ile aynı gelir grubunda (üst-orta gelir grubu) yer alan Kolombiya’nın başkenti Bogota 8 milyonluk bir nüfusa sahiptir. Bogota’da özellikle 1998 yılı sonrasında otomobil kullanımını azaltıcı politikalar ile

kent merkezindeki motorlu taşıt yolları ve park alanları azaltılmış, kaldırımlar genişletilmiş, gidiş-geliş çift şeritli bisiklet yolları oluşturulmuştur. Böylelikle motorsuz ulaşım türlerinin günlük yolculuklardaki payı artmış; 1996 yılında %0.6 olan bisiklet kullanım oranı 2010 yılına gelindiğinde %5’e erişmiştir. Günümüzde Bogota’da 350 km’den fazla bisiklet yolu mevcut olup bisikletler ile günde 300-400 bin düzeyinde yolculuk yapılmaktadır.

Sürdürülebilir ulaşım kapsamında uygulanan itme politikalarının temel amacı ise özel araçlar gibi çevresel, ekonomik ve sosyal açıdan verimsiz ulaşım türlerinin kullanımının sınırlandırılması ya da kontrol altında tutulmasıdır. Ancak itme politikaları insanları kısıtlayıcı bir yapıya sahip olduğundan dolayı çekme politikaları ile uyumlu bir şekilde hayata geçirilmesi gerekmektedir. Zira yeterli bir toplu taşıma ağının olmadığı, özel araç kullanımına alternatif teşkil edebilecek bir altyapının kurulmadığı bir şehirde itme politikalarının asıl amacına ulaşması mümkün olmayacaktır.

Özel araç kullanımını caydırıcı ekonomik tedbirlerden en yaygın olanı vergilendirme uygulamalarıdır. Özel araçların ve yakıtların vergilendirilmesinde gelişmiş ülkelerin birçoğu emisyon değerlerini esas almakta, “kirleten öder” felsefesi

Singapur’da bir bireyin evi ile

otobüs veya metro gibi toplu taşıma

sistemleri arasındaki uzaklığın en fazla

400 metre olmasına yönelik ulaşım

ve imar politikası yürütülmektedir.

88

çerçevesinde vergilendirme yapmaktadır. Bu yöntem araç alım vergilerinde, yıllık motorlu taşıt vergilerinde ve yakıt türlerinin vergilendirilmesinde kullanılmakta; dolayısıyla da tüketicinin araç tercihi doğrudan etkilemektedir. Buna ilaveten ilk olarak Singapur’da uygulanan araç kota sisteminde ise araç tesciline belirli kotalar dâhilinde izin verilmekte ve yetki sertifikasını elde edebilmek için oldukça yüksek bedellerin ödenmesi gerekmektedir. Bu sayede hem toplam araç sayısı kontrol altında tutulmakta hem de altyapı yatırımları için devlete kaynak yaratılmaktadır.

Bir diğer ekonomik tedbir ise yol ücretlendirme sistemleridir. Şehirlerin belirli bölgelerine özel araçlarıyla ulaşmak isteyen sürücülerin geçiş ücreti ödemesi mantığına dayanan bu sistem Londra ve Singapur gibi şehirlerde başarıyla uygulanmakta, bunun sonucunda trafik yoğunluğu azaltılırken altyapı yatırımları için ciddi bir finansman kaynağı da yaratılmaktadır.

İtme politikalarından bir diğeri de park politikaları olup temel amaç park yeri arzının kontrol altında tutulması ve ücretlerinin yükseltilmesi suretiyle özel araç ile şehir merkezine gelmenin caydırıcı hale getirilmesidir. Bu yöntem ile trafik ve gürültü miktarı azalmakta, yaya hareketliliğinde ve ekonomik aktivitelerde artış yaşanmakta, kârlı bir işletmecilik ile ulaşım altyapısı yatırımlarına finansman yaratılmaktadır.

Son olarak trafik yavaşlatma uygulamaları ile şehir içinde özellikle de yerleşim bölgelerindeki cadde ve sokakların geometrik tasarımında yapılacak düşük maliyetli değişiklikler ile trafiğin hızının düşürülmesi, tehlike arz eden durumların ve kazaların önlenmesi ve motorsuz ulaşımın geliştirilmesi hedeflenmektedir. Bu kapsamda cadde ve sokaklarda hız kesici engel/tümsekler, kavşak noktalarında adalar,

yaya geçitlerinde yükseltilmiş kaplamalar uygulanmakta, yolun hız yapmayı engelleyici hale getirilmesiyle yol güvenliği sağlanmaktadır. Nihayetinde daha yaşanabilir bir yaşam alanı ile yayalara ve bisiklet kullanımına dayalı sosyal, insancıl ve çekici bir ulaşım sistemi oluşturulmaktadır.

Sonuç olarak özellikle Türkiye gibi hızla gelişmeye ve şehirleşmeye devam eden ülkelerde daha yaşanabilir kent ortamlarının sağlanabilmesi adına ilk olarak çekme politikaları hayata geçirilerek toplu taşıma, yaya erişimi ve bisiklet kullanımı hususlarında belirli bir seviyeye erişilmeli, ardından itme politikaları kademeli olarak hayata geçirilerek çekme politikalarının etkinliği daha da artırılmalıdır. Birçok şehirde finansal kaynak sıkıntısı yaşanabilmekle birlikte çok düşük maliyetlerle bile özellikle de motorsuz ulaşım türlerinin geliştirilmesi ve trafik yavaşlatma uygulamaları ile etkili sonuçlar alınabilmektedir.

Şehir içi ulaşım sistemlerinin şehirlerin ekonomik gelişmesine katkısı

Kentler fikir ve düşüncenin, ticaretin, kültürün, bilimin, üretimin, sosyal ve ekonomik gelişmenin merkezleri konumundadır. Kentlerde gerçekleştirilen aktivitelerin devamının sağlanabilmesi hareket ve erişim ihtiyacının karşılanabilmesiyle mümkündür. Dünya Bankası’nın tanımladığı gibi kentler ekonomik kalkınmanın ana makinesi; kent içi ulaşım ise bu makinenin tutukluk yapmasını engelleyen yağ niteliğindedir.

Kent içi ulaşım sistemlerinin geliştirilmesi birçok açıdan kent ekonomisine katkı sağlamaktadır. Öncelikle inşaat sanayii ulaşım sistemlerinin geliştirilmesi sürecinde doğrudan etkilenmektedir. Raylı sistemler gibi büyük altyapı

yatırımına dayalı projelerde istihdam yaratılmakta ve sektörde bir büyüme etkisi oluşturulmaktadır. Bu projelerde elde edilen proje tecrübesi ve beşeri sermaye birikimi, gerek ulusal gerekse uluslararası düzeyde önemli bir rekabet gücü sağlamaktadır. İşletme sürecine gelindiğinde ise benzer şekilde kent için teknik, idari ve hizmet alanlarında önemli bir istihdam kaynağı oluşturmaktadır.

Üretim boyutu değerlendirildiğinde, raylı sistem araçlarının ya da lastik tekerlekli toplu taşıma araçların imalatı doğrudan ya da dolaylı olarak yerel ekonomiye katkı sağlamaktadır. Örneğin, Sakarya’da raylı sistem araçlarının üretimine yönelik yabancı ortaklıkla kurulan fabrika hem kent hem de ülke ekonomisine önemli bir katkı sağlamaktadır. Bunun yanında yerli girişimciler tarafından toplu taşıma sistemlerinin üretimine yönelik yatırımlar da mevcuttur.

Etkin bir kent içi ulaşım ağının diğer bir faydası da gerek kent sakinlerinin gerekse kente gelen turistlerin hareketliliğinin artırılması ve buna bağlı olarak artan kentin ticaret hacminin gelişmesidir.

Ulaşım sistemlerinin ve toplu taşımanın gelişmesi ile kent içinde yaşanan trafik yoğunluğu azalmakta, gerek yakıt tasarrufu gerekse kazanılan zaman bakımından kent ve ülke ekonomisine önemli bir ekonomik kazanç sağlanmaktadır. Ayrıca toplu taşımanın yaygınlaşması ile özel araçların günlük yolculuklardaki payı düşürülmekte, bu sayede sera gazı emisyonu, görüntü ve ses kirliliği azalmakta, bu da potansiyel sağlık harcamalarını azaltıcı bir etki yaratmaktadır.

Örneğin, İETT verilerine göre İstanbul’da işletilen 52 km’lik metrobüs sistemi ile 2012 yılında günde ortalama 80.000 araç trafikten çekilmiş; harcanan yakıt 242 ton, CO

2 emisyonu 623

89

ton azalmış, yolcu başına günde ortalama 132 dakikalık (yıllık 34 gün) zaman tasarrufu sağlanmıştır.

Öte yandan çeşitli çalışmalarda İstanbul’da trafik sıkışıklığının ve buna bağlı olarak fazladan harcanan yakıtın ekonomik maliyetinin milyar dolarlar mertebesinde olduğu ifade edilmektedir. Buradan sağlanacak tasarrufun küçük bir kısmıyla bile kent içi ulaşım yatırımlarına önemli bir finansman kaynağı sağlanabilmesi mümkündür. Diğer bir örnekte, Brezilya’nın Sao Paulo şehrinde 90’lı yılların sonunda yaşanan trafik sıkışıklığının kente maliyetinin yılda yaklaşık 21 milyar ABD Doları düzeyinde olduğu hesaplanmıştır.

Yüksek maliyetli altyapı yatırımlarının yanı sıra nispeten düşük maliyetler ile motorsuz ulaşım türlerinin yaygınlaştırılarak ciddi ekonomik kazanımlar elde edilebileceği unutulmamalıdır. Bogota’da bisiklet yollarının yapım ve bakımı ile eğitim faaliyetleri için 10 yıllık bir dönemde toplam 178 milyon ABD Doları tutarında yatırım gerçekleştirilmiş, bunun karşılığında yol yapım çalışmaları, trafik sıkışıklığı, hava kirliliği, trafik güvenliği ile otomobil ve otobüslerin işletilmesine ilişkin maliyetlerden toplam 1.3 milyar ABD Doları tutarında tasarruf edildiği tahmin edilmektedir. Kopenhag’da ise bisiklet kullanımı sonucu yalnızca sağlık açısından

elde edilen faydaların ekonomik değerinin yılda yaklaşık 300 milyon ABD Doları’na eriştiği hesaplanmaktadır.

Kent içi ulaşımın geliştirilmesine yönelik politikalar ve Onuncu Kalkınma Planı

Onuncu Kalkınma Planı, 2014-2018 yılları arasındaki beş yıllık bir dönemi kapsamaktadır. Planda, kent içi ulaşım sektörüne ilişkin temel amaç “şehirlerimizde arazi kullanım kararlarıyla uyumlu politikalar ile trafik sıkışıklığını azaltan, erişilebilirliği ve yakıt verimliliği yüksek, konforlu, güvenli, çevre dostu, maliyet etkin ve sürdürülebilir bir ulaşım altyapısının oluşturulması” olarak belirlenmiştir. Bu amaç doğrultusunda Planda şu politikalara yer verilmektedir;

•Kent içi ulaşımda kurumlar arası uyumun ve koordinasyonun geliştirilmesi,

•Yaya ve bisiklet gibi motorsuz ulaşım türlerine yönelik yatırım ve uygulamaların özendirilmesi,

•Toplu taşıma sistemlerinin tercihinde trafik yoğunluğu ve yolculuk talebindeki gelişmeler dikkate alınarak birçok kentimizde eksikliği yaşanan otobüsler ile metrobüs sistemlerinin öncelikle tercih edilmesi,

•Otobüs sistemlerinin kurulmasına rağmen sistem kapasitesinin yeterli olmadığı güzergâhlarda raylı

sistemlerin değerlendirilmesi, raylı sistem tercihinde ise açılış yılında doruk saatte tek yönde ve en yoğun kesitte yolculuk talebinin tramvay sistemleri için asgari 7.000 yolcu/saat, hafif raylı sistemler için asgari 10.000 yolcu/saat, metro sistemleri için ise asgari 15.000 yolcu/saat olarak esas alınması,

•Kentlerde mevcut ve planlanan her türlü ulaşım ve lojistik altyapılarının birbirine entegre edilmesi,

•Kent içi ulaşımda bilgi ve iletişim teknolojileri ile akıllı ulaşım sistemlerinden etkin bir şekilde yararlanılması.

Bakanlığımız tarafından ulusal ölçekte belirlenen bu politikaların hayata geçirilebilmesi için bunların başta yerel yönetimler olmak üzere ilgili kurumlarca benimsenip uygulanması önem taşımaktadır. Her ne kadar ülkemizde kent içi ulaşım alanında geç kalındığı gibi eleştiriler yapılıyor olsa da özellikle son yıllarda toplumun bütün katmanlarında kent içi ulaşıma ilişkin bilinç ve farkındalık artmakta, merkezi ve yerel idareler tarafından yapılan yatırımlar sonucunda da kayda değer gelişmeler sağlanmaktadır. Önümüzdeki dönemde yapılacak ilave yatırım ve düzenlemeler ile çok daha yaşanabilir şehir ortamlarının sağlanması beklenmektedir.

90

KENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM

Globalleşen dünyada kent nüfusunun hızlı artış göstermesi metropol kentlerin megapol şehirlere dönüşmesi, buralarda yaşayan nüfusun yaşamlarına daha fazla güven ve konfor katma ihtiyacını beraberinde getirmiştir. Bununla birlikte teknolojik gelişmelerle kuşatılan kentlerde düzen ve sürdürülebilirliğin sağlanması da akıllı şehir yönetim sürecini oldukça önemli bir noktaya taşımıştır.

Yaptığı çalışmalarla akıllı şehirlerin kurulmasında etkin rol oynayan İstanbul Ulaşım Haberleşme ve Güvenlik Teknolojileri Sanayi ve Ticaret A.Ş. (İSBAK), İBB tarafından trafik ve sistem mühendisliği ile projelendirme ve uygulama hizmetlerini gerçekleştirmek amacıyla 1986 yılında kurulmuştur.

Öncü ve lider belediyecilik anlayışıyla yaşam kalitesini artıran çalışmalar yapan İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) ile İBB’nin teknoloji yüzü olan İSBAK, dünyanın en önemli metropollerinden biri olan İstanbul’u marka şehir yapma yolunda akıllı çözümler üretmektedir.

Yerli sinyalizasyon sisteminin kurulması için ilk adımları atarak bu süreci başlatan İSBAK, bugün başarısı kanıtlanmış birçok projeyle sürdürülebilir ve yaşam kalitesi yüksek şehirler oluşturulmasına katkı sağlamaktadır. Ülkemiz için Akıllı Ulaşım Sistemleri alanında öncü olarak kabul edilecek tüm işlerde İSBAK imzası yer almaktadır.

Muhammed ALYÜRÜKİstanbul Ulaşım Haberleşme ve Güvenlik Teknolojileri Sanayi ve

Ticaret A.Ş. Genel Müdürü

İstanbul’da yaşam kalitesini artıran

çalışmalar yapan İSBAK, kenti marka

şehir yapma yolunda akıllı çözümler

üretiyor.

DOSYA

Akıllı Şehrin Mimarı: İSBAK

KENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM

91

Türkiye’nin İlk Adaptif Trafik Kontrol Sistemi (ATAK)

Sürdürülebilir kentler için hayata geçirdiği ulaşım çözümleri ile İstanbul’a yeni bir vizyon kazandıran İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş’tan aldığı destekle çalışmalarını sürdüren İSBAK, uygulamaya geçirdiği ATAK Projesi ile yol ağında seyahat süresi ve emisyon değerlerinin azalmasına katkı sağlamaktadır. Anlık trafik değişkenliklerine gerçek zamanlı cevap verebilen ulaşım teknolojisi ATAK ile Türkiye’nin İlk Adaptif Trafik Kontrol Sistemi Projesi’ni hayata geçirmiştir.

Dünyanın en iyi yazılımları arasında yer alan Adaptif Trafik Yönetim Sistemi (ATAK) ile merkeze bağlı olarak tüm kavşaklar gerçek zamanlı olarak izlenebilmektedir. ATAK aynı zamanda yaşanan trafik yoğunluğunu anında değerlendirerek, trafik modeli oluşturmakta ve gerçek zamanlı sinyal optimizasyonu gibi özellikleri ile araçların bekleme sürelerini,

ortalama durma sayılarını, yakıt tüketimini ve seyahat sürelerini tüm kavşak ve/veya tüm network için minimize edecek şekilde ideal sinyal sürelerini %30 oranında iyileşmeler yaparak oluşturmaktadır.

Yapılan ölçümlere göre ATAK, seyahat sürelerini ortalama %22 kısaltmakta ve karbon salınımlarını %18 düşürmektedir. ATAK projesi simülasyon yazılımı olan I-SIM, 2013 yılında “Duke’s ChoiceAward” ödülünü almıştır.

İSBAK ve İBB Ulaşım Daire Başkanlığı’yla birlikte yürütülen Akıllı Sinyalizasyon Projesi ATAK ile 2015 yılında İstanbul’da 50 kavşak kendi kendini yönetebilir bir hale gelmiştir.

İSBAK kendi bünyesinde yer alan ve Türkiye’de ilk ve tek akıllı ulaşım sistemleri alanında faaliyet gösteren lisanslı ARGE merkezi ile yerli teknolojilerin geliştirilmesi faaliyetlerini sürdürmektedir.

Trafik sinyal denetimi ve trafik bilgilendirme sistemleri ile birlikte

teknolojide dışa bağımlı olduğumuz ürünlerin yerli olarak üretilmesini ve bu yerli ürünlerin şehirlerimizde kullanılmasını yaygınlaştıran çalışmalar gerçekleştirilmektedir.

Akıllı Sinyalizasyon, Akıllı Aydınlatma, Kavşak Kontrol, Gelişmiş Bilgilendirme, Elektronik Denetleme Sistemleri ile ilgili yerli teknolojilerin yanı sıra Tünel SCADA, Araç Takip ve Filo Yönetim (İSMOBİL) gibi sistemler de İSBAK’ın ulaşım dünyasına yönelik zengin portföyü içinde yer almaktadır.

TKM ile 7 / 24 tek merkezden yönetim

Avrupa’dakilerden çok daha üstün özelliklere sahip Trafik Kontrol Merkezi (TKM) ile 1000’in üzerinde trafik kamerası, İBB CepTrafik uygulamasında gördüğümüz 800’ün üzerinde trafik sensörü, 300’ün üzerinde elektronik denetleme sistemi ve 3 binin üzerinde kavşak, kablosuz olarak yönetilmektedir.

92

Sahada yer alan sensörlerden GPRS iletişim altyapısı ile Trafik Kontrol Merkezi’ne gelen anlık trafik verileri değerlendirilmekte ve İstanbul trafiği 7 gün 24 saat sayısal olarak gözlemlenmektedir. Elde edilen veriler gerekli analizler sonucunda yorumlanarak, Değişken Mesaj Panoları (DMS) ve Yoğunluk Haritası vb platformlardan sürücü, yolcu ve yayalar bilgilendirilerek, mevcut alt yapının daha etkin ve verimli kullanılması sağlanmaktadır.

Tamamı yerli bir proje olan İBB CepTrafik sürücüler ile yolculara trafik ve yol bilgilerine, seyahat öncesinde sahip olma imkânı sunan bir uygulamadır. Bugün itibariyle 2 milyonun üzerinde indirilen uygulamada cep telefonları aracılığıyla günün her saatinde anlık trafik durum bilgilerine ulaşılmaktadır. Son yapılan güncellemelerle İBB CepTrafik’e trafiğin canlı olarak izlenebildiği bir modül de eklenmiştir.

Trafikte sürücü ve yolcuların bilgilendirilmesi kadar güvenliğinin sağlanması da oldukça önemlidir. Türkiye’ye ait bir marka olan Elektronik Denetleme Sistemi (EDS®), trafikte güvenli seyahat için trafik ihlallerinin tespit edilmesine yönelik bir proje olarak İSBAK bünyesinde geliştirilmiştir.

Akıllı Ulaşım Sistemleri’nin yeni nesil uygulaması olan EDS®, Türk Patent Enstitüsü’nden faydalı model ürün belgesi ve EDS® marka tescili belgesi ile belgelendirilmiştir.

EDS; kırmızı ışık, emniyet şeridi, tramvay yolu, parklanma ve hız ihlalleri gibi 13 ayrı ihlal tespit sisteminin aynı uygulama üzerinde kullanılabilmesine imkan sağlayan bir uygulamadır. Daha konforlu ve güvenli trafik için bu uygulamalara ilave olarak İSBAK tarafından geliştirilen Mobil EDS, sabit ihlal tespit noktalarının kurulma olanağının bulunmadığı bölgelerde taşınabilir çözümler sunarak kural ihlallerinin önüne geçmektedir.

EDS kusurlu sürücüleri cezalandırmayı değil, sürücülerde davranış değişikliği gerçekleştirmeyi amaç edinmiştir. Sistemin uygulandığı noktalarda, kısa zamanda kural ihlallerinin %90 oranında azaldığı gözlemlenmiştir.

Led tabanlı ulaşım teknolojileri ile trafikte bilgilendirme dönemi

2000’li yılların ortalarına doğru İstanbul, Avrupa’nın LED dönüşümünü sağlayan ilk kenti olmuştur. Trafik sinyal sisteminin tamamının dönüşümüyle birlikte bugün İstanbul’da bulunan 2080

sinyaldeki 75 bin sinyal vericisinde %88 oranında enerji tasarrufu gerçekleştirilmektedir. Bu sayede çevreye salınan zehirli gazların önlenmesi oranında da fayda sağlanmaktadır. Bu tasarruf sadece İstanbul’daki trafik lambalarında 5 milyon TL’nin üzerinde 18 bin Megawatt üzerindeki bir enerji tasarrufunu sağlamaktadır. Bu durum yıllık 15 bin km yol yapan 4 binin üzerinde aracın trafikten çekilmesi anlamına gelmektedir.

Uygulamaya geçirilen LED Tabanlı Bilgilendirme Sistemleri ile sürücülerin trafik kazaları, yoğunluk, hava ve yol durumu gibi trafiği etkileyen olaylardan haberdar edilmesi suretiyle alternatif güzergâhlara yönlenebilmesi ve yol ağı kapasitesinin etkin olarak kullanılması sağlanmaktadır.

LED Tabanlı Bilgilendirme Sistemleri, karayolu ağında Değişken Mesaj Sistemi, Değişken Trafik İşareti, Şerit Kontrol İşareti, Yarı Dinamik Trafik Levhası, Hız Uyarı Sistemi gibi uygulamaların bir araya gelmesi ile oluşmaktadır.

İstanbul’da 71 adet LED Tabanlı Değişken Mesaj Sistemi, 60 adet Değişken Trafik İşareti, 19 adet Dinamik Bilgilendirme, 4 adet Park Bilgilendirme Sistemi kurulmuştur. İSBAK yapmış olduğu çalışmaları

93

tüm ülkeye yayarak Ankara’ya 36, İzmir’e 3, Kocaeli’ne de 4 adet LED Tabanlı Bilgilendirme Sistemi kurmuştur.

Akıllı şehir teknolojileri tünellerde

Ulaşım yönetiminin gerektiği her alanda akıllı sistemleri hayata geçiren İSBAK, güvenli ulaşım için tünellerde de çalışmalarına devam etmektedir. Yazılımının ve servisinin İSBAK tarafından geliştirildiği Tünel Scada Sistemi ile tünelde meydana gelebilecek her türlü yangın, kaza, vs. olaylar tünel yakınında kurulan yönetim merkezi ile kontrol edilmekte ve gerekli hallerde anında müdahale sağlanmaktadır. Ayrıca aydınlatma, havalandırma, yangın ve acil durum senaryoları gibi tünel içi kurulacak tüm sistemler ve otomasyon çalışmaları yürütülmektedir. İstanbul’da çok önemli olan tünellerin işletmesiyle başlayan Tünel Scada Projesi, Erzurum-Harput Tüneli

ve Mersin-Anamur Tünelleri ile devam etmiştir. Tünellerde tüm elektromekanik çalışmalar İSBAK tarafından gerçekleştirilerek hayata geçirilmiştir.

Bu sistemler tünel uzunluğuna göre değişkenlik göstermektedir. Özellikle uluslararası standartlar ve Avrupa’nın öngördüğü kriterler baz alınarak projelendirme, kurulum ve bakım onarım çalışmaları yapılmaktadır. Otomasyon ile 7/24 sistemlerin otomatik veya operatör ile yönetilmesi sağlanmaktadır.

Akıllı ulaşım sistemleri alanında ilk lisanslı ARGE merkezi

Sürdürülebilir kentler için hayata geçirdiği ulaşım çözümleri ile İstanbul’a yeni bir vizyon kazandıran ve Türkiye’de AUS alanında tek lisanslı ARGE kurumu olmayı başaran İSBAK A.Ş. teknoloji alanında sadece İstanbul’a

değil yurdumuzun dört bir yanına ve dünyaya hizmet vermektedir. İthalat ve ihracat kapsamında ithalatı minimize edip ihracatı ise maksimum seviyeye çıkarmayı amaç edinen şirketimiz, her geçen gün büyümeye ve ülkemize katma değer vermeye devam etmektedir.

Türkiye’de ilk defa Trafik Kontrol Sistemleri üzerinde araştırma geliştirme çalışmalarına başlayan İSBAK bugün Akıllı Ulaşım Sistemleri alanında faaliyet göstermekte ve geliştirdiği teknolojileri Türkiye’de 46 şehirde, dünyada da 17 ülkede aktif olarak pazarlanmaktadır.

Bununla birlikte Karayolları Genel Müdürlüğü’ne, Devlet Demir Yolları İşletmesi Genel Müdürlüğü’ne ve Emniyet Genel Müdürlüğü’ne ürün/sistem kurulumu, malzeme satışı ve bakım onarım hizmetlerini sunmaktadır.

94

Çağdaş ve sürdürülebilir şehir içi ulaşımın en doğru yöntemi toplu taşımacılığın geliştirilmesi, yaygınlaştırılması ve geniş halk kitlelerinin ihtiyaçlarını asgari seviyede de olsa karşılayabilir duruma getirilmesidir. Toplu taşımanın da şehirler içindeki en hızlı, en ekonomik ve çevreye en az zarar veren şekli raylı taşımacılık, yani metro ve raylı sistemlerdir.

Şirketimiz bu konularda aşağıdaki projeleri gerçekleştirmiştir;

• Levent-Hacıosman Metro Projesi, yaklaşık 7 km tünel, 5 istasyon inşaatı, Seyrantepe depo ve bakım binası inşaatı, tüm elektromekanik sistemler dahil,

• Levent-Hisarüstü Metro Projesi, yaklaşık 4 km tünel ve 4 istasyon inşaatı, tüm elektromekanik sistemler dahil,

• Taksim-Yenikapı Metro Projesi, 5.2 km’lik metro hattının ve 3 istasyonun ince inşaat ve tüm elektromekanik sistemleri, sinyalizasyon, SCADA, haberleşme ve zayıf akım sistemleri, cer gücü temini ve dağıtımı, metro araçları temini dahil,

• Adana Metro Projesi, toplam 14 km, 13 istasyondan oluşan yer altı, hemzemin ve viyadük üstü metro sisteminin tüm inşaat ve elektromekanik işleri, araç temini, zayıf ve kuvvetli akım sistemleri, sinyal ve SCADA dahil,

• Antalya Hafif Raylı Taşıma Sistemi, 11 km ve 16 istasyondan ve depo sahası binalarından oluşan hafif raylı metro sisteminin, tüm inşaat işleri, eklektromekanik işleri, araç temini dahil,

• Samsun Hafif Raylı Taşıma Sistemi, yaklaşık 16 km, 21

Raylı sistemler şehir yaşamını kolaylaştırıyor

Ayhan YAVRUCUAlarko İnşaat A.Ş. Genel Müdürü

Alarko, Ankara Metro Projesi

elektromekanik işleri, toplam 55 km ve 43 istasyondan oluşan

metro sisteminin elektromekanik

işleri, zayıf akım, haberleşme ,

sinyalizasyon ve SCADA sistemleri, cer gücü temini ve

dağıtımı işlerini yaptı.

DOSYA KENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM

95

istasyon, depo ve bakım binaları, tüm elektromekanik sistemler ve araç temini dahil,

• Ankara Metro Projesi elektromekanik işleri, toplam 55 km ve 43 istasyondan oluşan metro sisteminin elektromekanik işleri, zayıf akım, haberleşme, sinyalizasyon ve SCADA sistemleri, cer gücü temini ve dağıtımı işleri,

• Kabataş-Mahmutbey Metro Projesi (yapım aşamasında), toplam 22.7 km uzunluk ve 18 istasyondan oluşan metro siteminin, 5.5 km’lik kısmında tünel açılması, bu bölümdeki üç istasyonun kaba ve ince inşaat işleri, bakiye 16.2 km tünel ve 15 istasyonun ince inşaat ve elektromekanik sistemleri, depo sahası ve binaları inşaat ve elektromekanik işleri, ray döşeme işleri, sinyal ve SCADA dahil olmak üzere tüm zayıf ve kuvvetli akım sistemleri dahil.

Bunlara ilaveten her ne kadar şehir içi değilse bile Ankara-Eskişehir arasında inşa edilen 210 km uzunluğundaki, Türkiye’nin ilk hızlı tren hattı yapımının da şirketimiz tarafından gerçekleştirildiğini belirtmek isteriz.

Raylı sistemlerin kent yaşamına ketkıları

İnşa edilen metro ve raylı sistem projelerinin kullanıcıya teslimleri safhasında belirli bir süre firmamız nezaretinde çalıştırılması sözleşmeler gereği olarak yapılmaktadır. Buradan gördüğümüz önemli bir konu, bu sistemlerin, şehirlerde yaşayan insanlara ne kadar rahatlık ve kolaylık getirdiği, ulaşımı ne kadar rahatlattığıdır. Bu, gerek bu hatları kullanan insanların kendi ifadelerinden gerekse bu hatların kullanılmaya başladığı güzergahlardaki yer üstü trafiği rahatlamasından anlaşılmaktadır.

Ancak şehir nüfusları devamlı artış gösterdiğinden bu ferahlama maalesef çok kısa süreli olmaktadır. Bunun tek çözümü ise toplu taşıma sistemlerinin gelişme hızının, nüfus artışının önüne geçmesidir.

Bu sistemler ne kadar geliştirilirse geliştirilsin, yer üstü araç trafiği her zaman olacaktır. Bunun da çözümü, araç trafiğini hızlandıracak tüm tedbirleri olabildiğince almaktır. Şehirler içinde yeni ulaşım arterleri açmak gittikçe zorlaşmaktadır. O zaman çözüm mevcut duruma göre bulunmalıdır.

Alınacak tedbirler arasında park sorununu kökten çözecek sistemler ve yeraltı otoparklarının geliştirilmesi, bu yeraltı parklarına doğrudan bağlanacak yeraltı bağlantı yolları, kamyon ve ağır araç trafiğinin şehir dışına yapılacak transit yollara yönlendirilmesi, kavşaklarda yeni alt-üst geçitler sayılabilir.

96

Günümüzde özellikle de İstanbul gibi metropollerde insanların ulaşım ihtiyaçları arttıkça ulaştırma konusunda çeşitli sorunlar da ortaya çıkmaktadır. Özellikle ileriye yönelik olarak bir şehir planı yapılmadığından, sorunlar çığ gibi büyümekte ve öngörülmeyen bu sorunlara yönelik çözüm yolları bulunmaya çalışılmaktadır. Bu noktada temel yaklaşımın “sürdürülebilir ulaşım” olması gerekmektedir. Sürdürülebilir ulaşım, toplumun temel ulaşım ve erişim ihtiyaçlarını güvenli ve konforlu bir şekilde karşılayan, insana ve ekosisteme saygılı, bugünün ve gelecek nesillerin eşitliği temeline dayanan, insan odaklı tüm ulaşım proje ve politikalarını içermektedir. Ulaşımın sürdürülebilir olması için erişilebilir, eşitlikçi ve çevreci olması beklenir. Yani farklı ulaşım alternatifleri sunması, ulaşım sistemlerinin etkin bir şekilde işletilmesi, toplu taşıma sistemlerinin kalitesini yükseltecek ve yolcu memnuniyetini artıracak,

sosyal, kültürel, çevresel ve insan sağlığına yönelik kalıcı çözümler sunması gerekir. Aynı şekilde farklı gelir düzeylerinden, yaş gruplarından, farklı fiziki ve sosyo-kültürel gruplardan kişilerin kent içinde iş, okul, hastane ve şehrin sunduğu sosyal ve kültürel imkanlara erişimini sağlayacak ulaşım çözümleri de bu kapsamda değerlendirilmelidir. Ayrıca bu yaklaşımla hava kirliliğinin önlenmesi ve enerji verimliliğinin sağlanması hedeflenmelidir. Hiç şüphesiz ki raylı sistemler sürdürülebilir ulaşım yaklaşımını hayata geçirebilmenin temelidir.

Doğuş Grubu’nun lokomotif şirketi Doğuş İnşaat, 1951 yılından günümüze, Türkiye’de ve uluslararası arenada üstlendiği altyapı ve üstyapı projeleriyle sektörünün lider kuruluşlarındandır. 2003 yılından bu yana ENR’ın (Engineering News Record) “Dünyanın En Büyük 250 Uluslararası İnşaat Firmaları” listesinde yer alan Doğuş İnşaat,

Gönül TALUDoğuş İnşaat A.Ş.

Yönetim Kurulu Başkanı

Kirazlı-Bakırköy İDO ve Dudullu-

Bostancı İDO hatları tamamlandığında İstanbul metro ağı

deniz otobüsleriyle entegre olacak ve kıtalararası erişim

için yeni bir koridor açılacaktır.

DOSYA KENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM

Raylı sistemler sürdürülebilir ulaşımın temelidir

97

yurt içi faaliyetlerinin yanı sıra Bulgaristan, Fas, Kazakistan, Libya, Ukrayna, Umman, Katar ve Suudi Arabistan’da faaliyetlerini sürdürmektedir.

Doğuş İnşaat, 1971 yılında Türk işçisi, mühendisi, müteahhidi ve finans kurumlarıyla gerçekleştirdiği ilk baraj ve hidroelektrik santrali olan Hasan Uğurlu ve HES Projesi ve günümüze kadar gerçekleştirdiği yirmiyi aşkın baraj projesi ile tünel yapımında edindiği tecrübeleri metro tünelleri yapımında kullanmış, İstanbul’un ilk metrosunun 10.253 metrelik Taksim-Şişli hattının tünellerini de 1994 yılında tamamlamıştı. Kadıköy-Kartal Raylı Toplu Taşıma Sistemi’nin 17.200 metre uzunluğundaki kısmı 2010 yılında, 47.325 metre uzunluğundaki Otogar-Bağcılar-Kirazlı-Olimpiyat Köyü Raylı Toplu Taşıma Sistemi ise 2013 yılında Doğuş İnşaat tarafından tamamlanarak hizmete sunulan diğer iki önemli metro projesidir.

Kent içi Ulaşımda Raylı Sistemlerin Rolü

Modern şehirlerin kent içi ulaşımı büyük ölçüde raylı sistemlerle

sağlanmaktadır. Raylı sistemler, diğer toplu taşıma sistemlerine kıyasla; daha konforlu, güvenli ve çevreye duyarlıdır. Yolculuk süresi açısından sağladığı zaman tasarrufunun yanı sıra enerji ve akaryakıt tüketimini azaltmaktadır. Ayrıca otobüs/minibüs gibi ulaşım araçlarının yatırım, bakım ve onarım giderleri dikkate alındığında, metrolar düşük işletme maliyetleriyle büyük metropoller için daha kazançlı bir alternatiftir. Karayolu trafiğinin azaltılması, ses kirliliğinden arınmış bir ulaşım ağının sağlanması ve kentsel arazi kullanımı ihtiyacının minimize edilmesi metroların tercih edilmesinin en önemli nedenlerindendir.

İstanbul’a 127.3 km Raylı Sistem Hattı

Tüm elektro-mekanik işler de dahil olmak üzere Türkiye’de ortaklık olmadan alınmış en büyük metro projesi olan 52.490 metre uzunluğundaki Üsküdar-Ümraniye-Çekmeköy metro hattı yapımı Doğuş’un hızla devam eden projelerindendir. Türkiye’nin ilk sürücüsüz metro hattı olacak bu proje tamamlandığında günde

1.500.000 kişi taşınabilecek ve Üsküdar-Çekmeköy arası 27 dakikada gidilebilecektir. Aynı zamanda Doğuş İnşaat’ın İstanbul raylı sistem ağına katkısı böylelikle 127.3 kilometreye ulaşacaktır.

İstanbul’a Yeni Metro Konsepti

İstanbul’un beşinci, Anadolu Yakası’nın ise ikinci metro hattı olacak Üsküdar-Ümraniye-Çekmeköy (M5) Metrosu, Üsküdar sahil bölgesinden Çekmeköy ve Sancaktepe’ye kadar uzanan 17 km’lik çift tüp tünelli bir ana hat üzerinde, 16 adet yeraltı istasyonundan oluşmaktadır. Dudullu’dan, yüzeydeki depo/bakım alanına erişim 2.7 km’lik depo bağlantı tüneli ile sağlanacaktır.

Metro hatlarının karakteristik özelliklerinden birisi de tek yönde yolcu/saat taşıma kapasitelerinin yüksek olmasıdır. M5 Metro Hattı, 90 saniyelik sefer sıklığında ve maksimum 80 km/saat hızda çalışacaktır. 6’lı vagon dizilerinden oluşacak trenlerin yolcu kapasitesi 1620 kişidir. Bu şartlar altındaki sistem kapasitesi 64.800 yolcu/saat/yön’e ulaşmaktadır.

Ulaşımın sürdürülebilir olması

için erişilebilir, eşitlikçi ve çevreci

olması beklenir.

98

Türkiye’nin ilk Sürücüsüz Metro Araçları

Üsküdar-Ümraniye-Çekmeköy Metrosu’nda Türkiye’nin ilk sürücüsüz metro araçları kullanılacaktır. Dünya raylı sistem toplu taşıma literatüründe Unattended Train Operation (UTO)ya da “Fully Driverless Operation” olarak bilinen tamamen sürücüsüz raylı sistem hatları, özellikle son yıllarda gelişim göstererek raylı toplu taşıma sektöründe yaygın hale gelmeye başlamıştır. Tamamen sürücüsüz bir metro sisteminde araç üzerinde görevli personel bulunmaz ve acil durumlarda yolcu yönlendirmeleri otomatik olarak yapılır. Ayrıca sistemdeki herhangi bir arızadan dolayı işletmede duraksamaya sebebiyet verilmemesi için kontrol sistemi ve araçlar üzerinde güvenilirlikleri yüksek ve yedekli ekipmanlar kullanılmaktadır.

Sürücüsüz metro araçlarının yanı sıra peronlara Peron Ayırıcı Kapı Sistemi konulacaktır. Sürücüsüz metro araçları istasyonlara ulaştığında PAKS adı verilen bu kapı sistemi, metro araçlarının kapıları ile eş zamanlı olarak açılıp kapanacak, bu sayede yolcuların ray hattı ile olan irtibatı kesilerek yolcuların güvenliği sağlanacaktır.

Neden Tamamen Sürücüsüz Araç...

• Ekonomik bir işletme modeliyle değişken yolcu yoğunluğuna hızlıca cevap verilebilmesi,

• Pik saatler dışındaki düşük işletme modlarında ekonomik ve etkin hizmet sağlanabilmesi,

• Yüksek kapasitelerde bile düşük arıza oranları ile verimlilik elde edilebilmesi,

• İnsan hatalarının, otomasyon yardımı ile en aza indirgenebilmesi,

• Kısalan tren bekleme süreleri ile daha hızlı ve dakik ulaşım sağlanabilmesi.

Engelliler İçin Konforlu Ulaşım

M5 metro hattına ait mimari tasarımlar, engelli vatandaşların sorun yaşamadan erişim sağlayabileceği şekilde gerçekleştirilmiştir. Her istasyonda en az bir engelli asansörü, istasyon girişlerinden peronlardaki araçlara biniş noktasına kadar kılavuzluk eden yürüme yolları ve tuvaletlerde engelli bölümleri yer alacaktır.

Park Et / Devam Et Konsepti

Dudullu ve Çekmeköy istasyonlarında “Park Et /Devam Et” konsepti çerçevesinde kapalı otopark alanları yapılarak yolcuların istasyonlara araçları ile gelebilmeleri amaçlanmıştır. Böylelikle metro ile istedikleri yöne hızlı ve kolayca ulaşarak geri dönüşlerinde tekrar araçlarıyla evlerine/işlerine dönebileceklerdir.

Entegre Metro Hatları

Metro hatları; yolculuk sayıları, ekonomik fizibiliteleri, maliyet hesapları, tren tasarımları,

sinyalizasyon sistemleri ve gelişmiş işletim sistemleri ile belirli istasyonlar arasında çalışan kapalı sistemlerdir. Bu nedenle metro hatları planlanırken yolculuk sayılarının önem arz ettiği noktalarda hatlar kesiştirilerek diğer hatlardaki yolcuların aynı hatlardan faydalanabilmesi amaçlanmaktadır. Birbirine istasyonlarla entegre edilen hatlar sayesinde yolcular yer üstüne çıkmaya gerek duymaksızın istedikleri varış noktasına erişebilirler. M5 Metrosu’nun İstanbul’un ulaşım ağındaki en önemli fonksiyonlarından birisi de diğer önemli kentiçi toplu taşıma sistemlerine olan entegrasyonudur.

Avrupa ile Anadolu’yu birbirine bağlayan Marmaray Projesi’nin Üsküdar istasyonu ile M5 Metrosu’nu entegrasyonu Üsküdar İstasyonu’nda yapılacaktır. Ümraniye ve Çekmeköy bölgelerindeki yolcular, raylı sistem ağını kullanarak Avrupa Yakası’ndaki diğer raylı sistem hatlarına kolayca erişebileceklerdir. Ayrıca Avrupa’dan ve Çekmeköy’den gelen yolcular, Ayrılıkçeşme istasyonu aracılığıyla Kadıköy-Kartal (M4) Metrosu’na erişecektir.

Anadolu’yu Avrupa’ya bağlayan ikinci hat olan Metrobüs Hattı ile entegrasyon Altunizade İstasyonu’nda sağlanacaktır. Metrobüs’ten inen yolcular, erişim tünelleriyle M5 Metrosu’na

99

ulaşabilecek ve yolculuğuna devam edebileceklerdir.

Dudullu-Bostancı Metro Hattı ile entegrasyon ise Dudullu İstasyonu’nda sağlanacaktır. Bostancı’ya deniz otobüsü ile gelen yolcular Dudullu’ya, Dudullu’dan aktarma ile Üsküdar’a veya Çekmeköy’e gidebilecektir.

Entegrasyonlar ile Seyahat Süreleri Azalıyor...

Çekmeköy - Üsküdar 27 dk

Çekmeköy - Kadıköy 35 dk

Çekmeköy - Yenikapı 39 dk

Çekmeköy - Taksim 47 dk

Çekmeköy - Atatürk Havalimanı 71 dk

Çekmeköy - Atatürk Olimpiyat Stadı 81 dk

Doğuş İnşaat, yurt içinde gerçekleştirdiği raylı sistem projelerinin yanı sıra yurt dışında da bu alandaki projeleri hayata geçirmektedir. Bunlardan Bulgaristan’ın başkenti Sofya’daki metro genişletme projesi 2012 yılında tamamlanarak hizmete girmiş olup, Doğuş İnşaat gerçekleştirdiği istasyonlardan ikisi ile Yılın Binası Ödülü’nü almaya hak kazanmıştır.

“Şehir Planlamasına göre Ulaşım” değil “Ulaşıma göre Şehir Planlaması”

Nüfus artışının ve hareketinin çok yoğun olduğu şehirlerimizde plansız ve kontrolsüz kentleşme sonucu ulaşım sorunu kaosa dönüşmektedir. Yeni yerleşim alanlarında, ulaşım imkanının nasıl sağlanabileceği araştırıldıktan sonra ulaşım sisteminin kaldırabileceği kadar yaşam bölgesi oluşturulmalıdır.

Planlaması yeni yapılacak bölgelere raylı sistemler ve duble yollar gibi ulaşım sistemlerinin yapılma imkanının olmaması veya bu sistemlerin yapımının kaynak, proje gibi ön şartlara bağlı olarak uzun zamana yayılması durumlarında, istihdamlara sınır konulmalıdır.

Özellikle İstanbul’da büyük probleme dönüşen trafiğin ana nedeni nüfus yoğunluğudur. Bu sebeple ilk olarak bu nüfusun kontrol altına alınması, günlük şehir içi nüfus hareketinin azaltılması planlanmalıdır. Ancak bu da muhakkak ki, İstanbullular için mağduriyet ve düzen bozukluğu yaratacaktır. Bu nedenle doğru ulaşım sistemlerinin hayata geçirilmesi daha kalıcı bir çözüm sunacaktır.

Altyapı/Üstyapı arasındaki İlişki...

Ülkemizde, şehir planları uygulamaya alınırken altyapı ve üstyapı uyumu ne yazık ki gözetilmemektedir. Bütçe yetersizliği, hukuki mevzuatlar, değişen iktidarlara göre yatırım önceliklerinin değişmesi gibi nedenlerden ötürü çoğu zaman altyapı yatırımları tamamlanmadan üstyapı yatırımları yapılmakta, bunun sonucu olarak da altyapı yatırımları üstyapı yatırımlarını karşılayamamaktadır. Burada, şehir plancılarına çok iş düşmektedir. Üstyapı planlamasının, altyapı planlamasıyla koordineli şekilde yapılması öncelik olarak gözetilmelidir.

Deniz Otobüsleriyle Entegrasyon

Kirazlı-Bakırköy İDO ve Dudullu-Bostancı İDO hatları tamamlandığında İstanbul metro ağı deniz otobüsleriyle entegre olacak ve kıtalararası erişim için yeni bir koridor açılacaktır. Benzer şekilde suyla bağı bu kadar yüksek olan bir şehirde deniz ulaşımının yapılabilmesi için eşitlikçi, erişilebilir ve çevreci sürdürülebilir sistemler geliştirilebilir, metro hatlarının denize ulaştığı noktalarda yeni deniz otobüsü hatları açılarak ilave koridorlar eklenebilir. Yani İstanbul’un iki yakası bir araya getirilebilir.

Hava-Ray ve Tekerlekli Sistemlerle Entegrasyon

Metro hatları tasarlanırken maksimum yolcu taşımak için zaman zaman güzergahın farklı yönlere doğru uzatıldığı ve istasyon sayısının artırıldığı görülebiliyor. Yeni hatların güzergahları tespit edilirken en fazla yolcu hareketi olan noktalarda yer alan ana istasyonlardan, gereken yönlere hava-ray ile veya yerüstünde tekerlekli ulaşım araçlarıyla ring seferi yapılacak şekilde erişim sağlanabilir.

Toplu Taşıma Araçları Kullanımı Teşvik Edilmeli...

Günümüzde ulaşım sorunlarının en çok karşılaşıldığı bölgeler şehir merkezleridir. Nüfus hareketinin azaltılmasının çok zor olduğu bu bölgelerde insanları yapılacak aktarma merkezleri ile metro, raylı sistemler gibi toplu taşıma araçlarına yönlendirmek gerekmektedir. Bu sistemlerin aktif olduğu bölgelerde bile araç sahiplik oranındaki hızlı artış nedeniyle yolcular, kısa mesafelerde dahi metro yerine özel araçlarıyla ulaşımı tercih etmektedir. Bu alışkanlığın kırılması için toplu taşıma standartlarının yükseltilmesi ve metro gibi hızlı ve konforlu ulaşımı mümkün kılan kent içi ulaşım sistemleri teşvik edilmelidir.

Tüm elektro-mekanik işler de

dahil olmak üzere Türkiye’de ortaklık

olmadan alınmış en büyük metro projesi

olan 52.490 metre uzunluğundaki

Üsküdar-Ümraniye-Çekmeköy metro

hattı yapımı Doğuş’un hızla

devam eden projelerindendir.

100

GÜRİŞ İnşaat olarak Türkiye’nin önemli metro ağlarının yapımını üstlendik. Bunlar;

•Ankara Metro sistemi 1. Aşama İnşaatı

•Ankara Metro 3. Aşama Batıkent-Sincan İnşaat işleri

•Ankara Metro Kızılay-Çayyolu İstasyonları arası Metro hattı

•Bursa Hafif Raylı Sistem 1. Aşama

•İstanbul Metrosu, Unkapanı-Taksim arası inşaatı

•İstanbul Metrosu, Unkapanı- Yenikapı arası inşaatı

•Ankara Metrosu ve Ankaray -Kızılay ortak istasyonu ve makas yapısı inşaatıdır.

GÜRİŞ İnşaat ve Mühendislik olarak yol ve otoyol projelerine de imza attık. Bunlar;

•Giresun-Espiye (Giresun Geçişi Dahil) Devlet Yolu Km:0+000 24+576 Arası,

Çağdaş ulaşım sistemleri önce fiyat ve fayda dengesi sağlamalı

Müşfik YAMANTÜRKGÜRİŞ İnşaat

Yönetim Kurulu BaşkanıGenel Müdür

Yeni bir sistem yapılacaksa da

halka maksimum fayda sağlayacak

şekilde var olan teknoloji kullanılarak

yapılmalı. Teknoloji ve kalite

standartlarına önem verilmeli.

DOSYA KENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIMKENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM

101

•Bursa Çevre Yolu, Yalova-Ayrımı-Turanköy Köprülü Kavşağı Kesimi Km:2+000–7+000)

Çağdaş yapılaşmanın gereği olarak kurulması gerekli ulaşım sistemleri

Çağdaş yapılaşmanın gereği olarak ulaşım sistemlerinin ilk önce fiyat ve fayda dengesinin sağlanması gerekir. Bugün Türkiye’de birçok ülkede olduğu gibi akıllı ulaşım sistemleri mevcuttur ve gün geçtikçe ulaşım sistemleri teknolojiyle birlikte gelişmektedir. Ulaşım projeleri var olan bir sistemin içine entegre edilecekse fizibilite çalışmalarının dikkatli bir süreç içinde yapılması gereklidir. Yeni bir sistem yapılacaksa da halka maksimum fayda sağlayacak şekilde var olan teknoloji kullanılarak yapılmalıdır. Teknoloji ve kalite standartlarına önem verilmelidir.

Çevresel etkileri azaltılmış, güvenliği üst düzeyde olan kurulduğu zaman şehirdeyse bölgedeki trafik problemlerini ortadan kaldıracak; kırsaldaysa ulaşım ağını temel olarak sağlayacak bir ulaşım sistemi kurmak, halka yapılacak en önemli hizmetlerden biridir.

102

Doğu-Batı ve hatta Kuzey-Güney arasında doğal bir köprü olan Türkiye, tarih boyunca sahip olduğu çekim merkezi özelliğini, havacılık alanında da İstanbul yeni havalimanı ile pekiştirecek. Dünyanın en büyüğü olmaya aday yeni havalimanımız, İstanbul’un kuzeyine, şehir merkezine 35 km mesafede inşa ediliyor.

Atatürk Havalimanı hâlihazırda kapasite sınırı ve genişleme imkânı bulunmaması sebepleriyle

dünyanın en önemli turizm ve iş merkezlerinden biri olma yolunda hızla ilerleyen İstanbul’un havayolu yolcu trafiğini karşılamakta yetersiz kalıyor. Özellikle önümüzdeki dönem için yaşanan bu kapasite sınırı sebebiyle İstanbul’un bir dünya merkezi olması açından büyük önem arz eden havayolu ulaşımındaki artış trendi sürdürülebilir olma noktasından uzaklaşma durumuna geldi. Yapılacak olan İstanbul Yeni Havalimanı projesi yalnızca pist ve

İstanbul Yeni Havalimanı Türkiye’nin simgesel yapılarından biri olacaktır

Yusuf AKÇAYOĞLUİGA Havalimanı CEO

İstanbul Yeni Havalimanı, tüm fazları

tamamlandığında yıllık 200 milyon yolcu kapasitesi ile 350’den fazla

destinasyona uçuş ve 150’den fazla

havayolu şirketine ev sahipliği yapacak.

DOSYA KENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM

103

terminal inşası ile sınırlı olmayıp bünyesinde en üst standartlarda fuar ve kongre merkezleri, ticaret merkezleri, oteller, serbest bölgeler yanında ayrıca bir de havalimanı şehrini içeriyor. Böylelikle yalnızca artan hava trafiği değil, bu cazibe merkezlerin oluşturduğu katma değer, İstanbul Yeni Havalimanı’nı bir dünya kenti olan İstanbul’un ve tüm Türkiye’nin simgesel yapılarından biri haline getirecek. İstanbullular daha modern ve konforlu şartlar ile tüm dünya şehirlerine seyahat etme imkânının yanı sıra havalimanı cazibe merkezinin sunduğu tüm olanaklardan yararlanma imkânına sahip olacaklardır.

Halihazırda İstanbul’u dünya üzerinde bambaşka bir yere konumlayacak havalimanımızın

açılışı ile birlikte tamamlanacak olan metro bağlantısı, Kuzey Marmara Otoyolu ve hızlı tren projelerinin şehir içi ulaşımda bizleri yeni bir döneme taşıyacağını düşünüyoruz.

Ulaşım sisteminde çağdaş yapılaşma nasıl olmalı

Dört fazda inşa edeceğimiz havalimanının, ilk fazı olan 90 milyon yıllık yolcu kapasitesine sahip terminali ile 2018 başında hizmete geçirmek üzere çalışmalarımıza devam ediyoruz. Yeni Havalimanı, tüm fazları tamamlandığında yıllık 200 milyon yolcu kapasitesi ile 350’den fazla destinasyona uçuş ve 150’den fazla havayolu şirketine ev sahipliği yapacak.

Proje bu denli büyük olunca havalimanına ulaşım da önem kazanan noktalardan birisi haline geliyor. Ağustos 2015 tarihinde dönemin Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Feridun Bilgin, Gayrettepe’den İstanbul Yeni Havalimanı’na bir raylı sistem kurulacağını ve böylelikle şehrin merkezinden, 26 dakikada yeni havalimanına ulaşımın mümkün olacağını açıklamıştı.

Bu noktada özellikle havalimanını şehre bağlayan ulaşım sisteminin trafiği azaltması, diğer ulaşım sistemleriyle entegre olması, hızlı olması ve bu özellikleriyle çevresindeki gelişim alanlarını desteklemesinin çok önemli olduğunu düşünüyoruz.

104

KENTLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM

Yapı Merkezi, bu yıl 50’nci yılını kutlayan, özellikle dünyada raylı sistemler alanında iddialı bir inşaat şirketidir.

Yapı Merkezi’nin büyüme dönemi 1986 yılında İstanbul Yenikapı-Halkalı arasındaki Hafif Metro Projesi’yle başlamıştır. Bu bir tesadüf değildir. Çünkü Yapı Merkezi daha önce de raylı sistemlere ilgi duymuş ve önemli projelerin tasarım ve kontrol sorumluluğunu üstlenmiştir.

Söğütlüçeşme Tren İstasyonu ve Viyadüklerini (projelendirme ve kontrol) 1975’te, İzmit Kent İçi Raylı Sistem Etüdünü, (proje) 1976’da, Ankara Metrosunu (proje) 1980’de

ve Karakaya Barajı Demiryolu Köprüsü Projesi’ni (kontrol) 1986’da üstlenmiştir. Bütün bu projelerden ciddi bilgi birikimi sağlayan Yapı Merkezi’nin en büyük özelliği, her projesinde hem proje standartları hem de hizmet vereceği idare ve toplum açısından en verimli şekilde sonuçlandırmak üzere ele almasıdır.

Bu donanımı nedeniyle İstanbul’da ilk kent içi toplu taşıma projesi Yapı Merkezi’nin doğal olarak ilgisini çekmiştir. İsveç’in deneyimli ABB firmasıyla kurulan Konsorsiyum ile Yapı Merkezi, kent içi raylı toplu taşıma döneminin başlamasına önderlik etmiştir.

Ülkü ARIOĞLUYapı Merkezi A.Ş.

Yönetim Kurulu Üyesi

DOSYA

Yaşanabilir şehirler için erişilebilir ulaşım sistemleri

İstanbul’da trafik tıkanıklığının en

büyük sebebi, öngörüleri

eksik planlama verilerinden yola

çıkan ve iyi etüt edilmeden başlayan

yetersiz uygulama projeleridir.

105

Konsorsiyum ortakları projedeki işleri aşağıdaki gibi üstlenmişlerdi: Yapı Merkezi sistemin güzergâhını belirlemiş, tüm üstyapıları (tüneller, viyadükler, istasyon yapıları), altyapıları, hat, makas donanımı, tamir bakım atölyesi ve depo alanına ait tüm uygulama projelerini hazırlamış ve sistemi inşa etmişti. Araçlar, elektro-mekanik aksam, katener sistemi, sinyalizasyon, telekomünikasyon ve uzaktan kumanda sistemleri ise Konsorsiyum ortağı ABB (İsveç) tarafından gerçekleştirilmişti.

Yapı Merkezi proje aşamasında İTÜ’nün uzmanlığını da yanına alarak dünya standartlarında titiz bir çalışma ortamı oluşturmuş, özellikle güzergâh seçiminde şehrin gelişmesine uzun yıllar hizmet edecek bütünleşik bir sistem kurulmasını amaçlamıştı.

Sistem bir ucu olan Yenikapı’dan ileride denizyollarına eklenebilecek, diğer ucu olan Halkalı’da ise Sirkeci’ye ulaşan banliyö hattı ile birleşerek bir ring oluşturacaktır. Daha sonraki

aşamalarda banliyö hattının ıslahıyla İstanbul, yeni yerleşimlere de hizmet götüren, gelişmeye açık bir raylı ulaşım sistemine sahip olabilecekti. Ayrıca bu hat fazla istimlak bedeli yaratmayacak olduğu için de uygun bulunmuş ve daha ekonomik olması için hafifmetro standardında olmasına karar verilmişti.

Sistemin birinci aşaması olan Yenikapı-Otogar hattı, planlandığı gibi 1989’da seçim dönemine başarıyla yetişti. Ancak Belediye Başkanlığını bir başka parti kazanınca proje politik söylemlerle iki yıla yakın askıya alındı, bütçesi hazırken bekletildi. Sonunda güzergâh otogardan havaalanı yönüne çevrilerek projeye devam edildi ve ancak 1993’te, Yeni Bosna’ya ulaşan ucu açık 18.5 km’lik bir hat olarak tamamlandı. Oysa başta planlandığı gibi devam etseydi, 1991’de 21 km uzunluğunda bütünleşen bir sistem olarak İstanbul halkının hizmetine iki yıl önce girmiş olacak, belki bugüne kadar gelişme de gösterecekti.

Eskişehir Hafif Metrosu, “Dünya Toplu Taşıma

Birliği’nin (UTIP) 2004 Dünya Raylı

Sistem” ödülüne layık görülmüştür. Sistem,

şehrin kuzeybatı güneydoğu ile

güneybatı-kuzeydoğu bölgelerini çapraz

olarak birleştirerek üniversite, hastaneler,

otogar ve kent merkezi arasında

kaliteli bir bütünlük oluşturmuştur.

106

Buradan alabileceğimiz, aslında herkesçe de bilinen bir ders var: “Ulaşım projeleri politik kararlarla değil, şehir ve toplum yararına objektif verilerle ele alınmalıdır.”

Yapı Merkezi raylı sistemlere ilgisini devam ettirdi ve 1986’dan beri Hafif Raylı Sistem (Hafif Metro), Metro, Tramvay ve Füniküler olarak, dört farklı sistemde başarılı projeleri hizmete sundu. Bugün İstanbul’da halen serviste olan raylı sistemlerin %38’i Yapı Merkezi eseridir.

İstanbul dışında da kent içi raylı sistemler inşa edilmiş ve bunların çoğu uluslararası ödüller almıştır.

� Antalya Tramvayı 1998 5.1 km

� İzmir Metrosu 2000 11.6 km

� Eskişehir Tramvayı 2002 14.1 km

� Kayseri Hafif Metrosu 2005 18 km

� Konya Tramvayı 2006 3.3 km

� Bursa Hafif Metrosu 2008 9 km

Eskişehir Hafif Metrosu, “Dünya Toplu Taşıma Birliği’nin (UTIP) 2004 Dünya Raylı Sistem” ödülüne layık görülmüştür.

Sistem, şehrin kuzeybatı-güneydoğu ile güneybatı-kuzeydoğu bölgelerini çapraz olarak birleştirerek üniversite, hastaneler, otogar ve kent merkezi arasında kaliteli bir bütünlük oluşturmuştur. Ödül aldığı konular;

� Ulaşım sorunun kısa ve orta vadede çözülmesiyle Kentsel Kalkınma Master planının hayata geçirilmesi

� Çevreye duyarlılık

� 24 ay inşa süresi, benzerlerinden çok hızlı

� Başarılı uluslararası ortaklık (Türk Yapı Merkezi - Kanadalı Bombardier Konsorsiyumu)

Kayseri Tramvayı da ödül alan, çevre dostu ve komple anahtar teslimi yapılan bir kent içi raylı sistem olup iki ödül sahibidir.

Uluslararası Toplu Taşım Birliği (UTIP) tarafından 2010 yılının “Dünyadaki En İyi Raylı Sistem Entegrasyon” ödülü.

İngiltere Hafif Raylı Taşıma Sistemi Birliği’nin (LRTA) “Yılın en iyi Yabancı Tramvay Sistemi - 2010” ödülü. Bu ödülün verilme nedenleri:

� Çevreye olumlu etki

� Yolcu memnuniyeti

� Mevcut toplu sisteme entegrasyon

� İşletme verimliliği

� Anahtar teslimi proje kalitesi

� Konforlu, güvenli ve ekonomik oluşu

Bu iki sistemde de görüldüğü gibi Yapı Merkezi raylı sistem projelerinde kentin mevcut sistemlerine ve kültürüne entegrasyon; çevreye, insana, estetik ve etik değerlere saygı; bütçesine, programına uygunluk ve en uygun teknolojiyi seçme sorumluluğuyla öne çıkmaktadır.

Çağdaş yapılaşmanın gereği olan bir ulaşım sistemlerinde öncelikler

Trafik, şehirlerin kan dolaşımı gibidir; insan, mal ve hizmet taşır. Düzenli trafik, insan emeğini verimli kılan sistemdir. İstanbul’un 15 milyona yaklaşan nüfusu, çok değerli doğal, tarihî, kültürel ve estetik zenginliği var. Ama hem nüfusuyla orantılı bir ekonomik zenginliği yok hem durma noktasına gelen bir trafik keşmekeşi var. Çünkü İstanbul’un bütünleşik, öngörüleri doğru saptanmış bir şehirleşme ve sürdürülebilir gelişim planı bir türlü yapılamadı. Bu çerçevede doğru verilere dayalı bir bütünleşik ulaşım master planı da olamadı. İstanbul, Türkiye ekonomisinin %30’una sahip en büyük ve Avrupa’nın 5. büyük şehridir. Çağdaş yapılaşmanın gereği olarak yukarıda bahsedilen entegre master planlamaya ve aynı şekilde o plana bağlı, şehrin büyümesiyle gelişebilecek entegre ve sürdürülebilir bir ulaşım planlamasına ihtiyaç var.

Yapı Merkezi, kent içi raylı toplu

taşıma döneminin başlamasına önderlik

etmiştir. Güzergah seçiminde şehrin gelişmesine uzun

yıllar hizmet edecek bütünleşik bir

sistem kurulmasını amaçlamıştır.

İstanbul’da halen serviste olan raylı

sistemlerin %38’i Yapı Merkezi eseridir.

107

Kent içi toplu taşımada, erişilebilirliği en verimli olan raylı sistem yanında; karayolu, bisiklet yolu, yaya yolu ve mümkünse deniz ve nehir gibi suyolları da kullanılmalıdır. Önemli olan, şehrin sahip olduğu bütün imkânların, toplumsal beklentilerin ve mevcut sistemlerin birbirine bağlanabilmesi ve en konforlu şekilde, kent içinde her maksada ve hareketliliğe uygun ortamın sağlanabilmesidir.

İstanbul’da trafik tıkanıklığının en büyük sebebi, öngörüleri eksik planlama verilerinden yola çıkan ve iyi etüt edilmeden başlayan yetersiz uygulama projeleridir.

Yapı Merkezi’nin yurt içi ve yurt dışında kent içi ulaşıma katkıları

Yapı Merkezi yurt dışında da başarılı kent içi raylı sistem projeleri gerçekleştirdi.

� Mitsubishi liderliğinde Obayashi, Kajima ve Yapı Merkezi Konsorsiyumu olarak yapılan Dubai Metrosu 2005’te tamamlandı.

Toplam 75 km uzunluğunda, tam otomatik, sürücüsüz ve en konforlu, en güvenli, en lüks olarak dünyada öne çıkan bir metro. Aynı zamanda dünyada tek bir ihaleyle yapılan en uzun raylı sistem.

� Fas Casablanca Tramvayı da “Tramways & Urban Transit” Dergisi’nin “Yılın En İyi Tramvay Sistemi - 2012” ödülüne layık görülmüştür.

Yapı Merkezi kent içi raylı sistemler yanında, ulaşımda yeni uygulama alanlarına da ilgi duyuyor ve gelecekteki yeni teknolojilere de açık...

İşte Asya-Avrupa kıtalarını ilk kez deniz tabanı altından birleştiren Avrasya Tüneli de böyle bir proje. Mühendislik açısından heyecan verici bir “kıtalararası otoyol”.

Proje, Yapı Merkezi liderliğinde SK E&C (Güney Kore) ile kurulan “YMSK - JV” ortak girişimi tarafından Yap - İşlet - Devret sistemiyle yapılıyor.

Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’na bağlı “Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü (AYGM)” toplum adına işin sahibi. Yapı Merkezi ve ortağı, teknik ve toplumsal sorumlulukla, her türlü bilgi ve veriyi işleyerek TÜNEL aşamasını bitirdi; şimdi diğer işler yapılıyor. Sistem 2016 sonunda servise girecek. Mevcut otoyollarla entegre olarak Göztepe-Kazlıçeşme arası 15 dakikaya inecek. Planlamada yapılan kabul 100.000 araç/gün kapasiteli. Tünelin çeperi, 127 yıl dayanımlı bir betondan, Yapı Merkezi Prefabrikasyon tarafından üretildi.

Asya ve Avrupa kıtalarını ilk kez deniz tabanı altından birleştiren Avrasya Geçişi Projesi mühendislik ve tünelcilik alanında dünyanın en saygın kuruluşlarından biri olan Uluslararası Tünel ve Yeraltı Yapıları Birliği’nin (ITA) “Dünyada Yılın En Önemli Tüneli” ödülünü Kasım 2015’de aldı. Böylece Avrasya Tüneli Projesi şimdiye kadar, “En İyi Çevresel ve Sosyal Uygulama Ödülü” dahil, altı uluslararası ödülün sahibi oldu.

108

İNTES, Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği iş birliği yapacak

İNTES ile Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği(TDMMB) 14 Eylül 2015 Pazartesi günü Swiss Otel’de bir araya gelerek bir iş birliği protokolü imzaladılar.

TDMMB’nin tanıtım sinevizyon gösterisiyle başlayan toplantının açılış konuşmasını İNTES Yönetim Kurulu Başkanı Celal Koloğlu yaptı.

Konuşmasına, terör olaylarına ilişkin üzüntüsünün derinliğini paylaşarak başlayan Koloğlu, “Olayları metanet, kararlılık ve sabır ile karşılamalıyız. Vatanımız güçlü Türk Hükümeti, Türk Silahlı Kuvvetleri ve Türk Emniyet Güçlerine emanettir. Her zamankinden çok birlik ve beraberliğe ihtiyacımız var. Bizler de bu zor günlerde üzerimize düşen görevleri yapmaya hazırız”dedi.

TDMMB’nin yönetimi ile bir araya gelmekten duyduğu memnuniyeti ifade eden Koloğlu, Onur Kurulu Başkanı Binali Yıldırım ve Yüksek Danışma Kurulu Başkanı Cahit Turhan’a ve Çevre Şehircilik Bakanı İdris Güllüce’ye saygı, sevgi ve selamlarını dile getirdi. Koloğlu, inşaat sektörüne yakın desteğini esirgemeyen TDMMB Genel Başkanı Akif Özkaldı’ya teşekkür etti.

TDMMB’nin 10 yıl içerisinde çok önemli işlere imza attığını, Birliğin gerçekleştirdiği yayın, seminer, sempozyum, konferans, forum ve kurultayları inşaat sektörü camiasının ilgiyle takip ettiğini belirten Koloğlu şunları söyledi: “Mimarlar ve mühendisler inşaat sektörünün gelişmesinin en önemli unsurlarıdır. Uygulama alanlarında yurt içi ve uluslararası

Koloğlu “Bu coğrafyada birlikte hareket etmek bu

toprakları dünyada güçlü kılacaktır”

dedi.

TOPLANTI

109

alanda önemli deneyim sahibi olunmuştur. Mimarlarımız ve mühendislerimiz sayesinde Türk inşaat sektörünün dünyadaki gücü ve saygınlığı artmıştır. Birlik ve beraberlik düsturuyla kurulan TDMMB ile İNTES olarak daima iş birliği içerisinde olmaya hazır olduğumuzu belirtmek isterim. Türk coğrafyası içinde derin hazine ve kültürü barındırmaktadır. Aynı dili konuşan 400 milyona yakın insan vardır. Sayın Özkaldı her fırsatta “Dilde, Fikirde, İşte Birlik” mesajını özenle vurgulamaktadır. Bu mesajı ortak değerleri yansıtmak açısından son derece etkili gördüğümü belirtmek isterim. Bu coğrafyada birlikte hareket etmek bu toprakları dünyada güçlü kılacaktır. Dünyada Türk inşaat sektörü markasını daha da yaygınlaştıracaktır. Türk inşaat sektörüne yeni bir dinamizm getirecektir. Bu konuda sizlerle, üzerimize düşen sorumluluğu yerine getirmek için özveriyle çaba harcayacağımızı belirtmek istiyorum.”

TDMMB Başkanı Akif Özkaldı da konuşmasındaa terör olaylarından

110

duyduğu üzüntüyü paylaşarak ,“Kardeşliğimizi, birlik ve beraberliğimizi koruyarak, bir araya gelerek terörün üstesinden geleceğimize güvenim tamdır” dedi.

Günümüzün modern dünyasını artık sivil toplum kuruluşları yönlendirdiğini belirten Özkaldı, “Ülkemiz ve milletimiz sivil toplum kuruluşlarına yabancı değildir. Bugün geçmişimizden gurur duyduğumuz, övündüğümüz ve yaşatmaya çalıştığımız abidevi eserlerin hemen hepsi Selçuklu’da da Osmanlı’da da vakıflar marifeti ile yaptırılmıştır. Abidevi eserlerin yanında bu vakıflar eğitim, sosyal ve kültür açısından da çok çeşitli görevler üstlenmişler ve icra etmişlerdir” dedi.

Sivil toplum hareketinin sosyal ve kültürel alan dışına da yayıldığını, bu alanlardan birisinin de mühendislik ve mimarlık meslek alanı olduğunu kaydeden Özkaldı şöyle konuştu: “Bu alanda, konjonktürel olarak bir sivil toplum hareketine ihtiyaç duyulması üzerine meslektaşlarımız arasındaki birlik, beraberlik, iletişim ve dayanışmanın geliştirilmesi ana hedefiyle 2002 yılında Mühendisler Birliği adı altında kurulan

111

Birliğimiz, teknik alanda faaliyet gösteren bir uluslararası sivil toplum kuruluşudur. Birliğimiz, kuruluşundan bugüne geçen 14 yıllık süreçte ülke çapında ve uluslararası alanda birçok faaliyet ve organizasyon gerçekleştirmiş, bunun doğal bir sonucu olarak da önce Bakanlar Kurulu kararı ile Mühendisler Birliği adı önüne “Türkiye” unvanını, ardından da Cumhurbaşkanlarımızın talimatları ile “Türk Dünyası” unvanını alarak Türk Dünyası’nın birlik ve beraberliği yolunda karşılıksız hizmet etmeyi kendine düstur edinmiş uluslararası bir sivil toplum teşkilatı statüsü kazanmıştır.”

Özkaldı, Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği’nin bugün 36 ülkede bulunan temsilcilikleriyle mühendislik ve mimarlık alanında faaliyet gösteren uluslararası sivil toplum kuruluşları arasında Türk Dünyası’nın en etkin otoriteleri arasına girdiğini belirtti. Özkaldı şöyle devam etti: “Türk Dünyası’nın ortak paydası olan ‘Dilde, Fikirde, İşte Birlik’ ana hedefinin mühendislik, mimarlık ve şehircilik alanında Türk Dünyası Kurultayları Organizasyonlarıyla yine Türk Dünyası’nda ve Akraba

Topluluklarında müşterek şehircilik kültürünün hayata geçirilmesi ve mesleki uygulamaların müşterekliğinin sağlanması yanında; tahrip olan, kaybolmaya yüz tutan ve bulunduğu coğrafya dışında bilinmeyen Türk İslam Dünyası mimari eserlerinin tespitlerini yaparak yok olmalarının önüne geçmek ve bilinmesini sağlanmak Birliğimizin öncelikli hedefi olmuştur. Birliğimizin uzun vadedeki hedeflerinden biri Türk Dünyası Şehircilik Standartlarının oluşturulması ve de Türk Dünyası ve uluslararası camiayı harekete geçirerek bu anlayışın tesisine proje ve finansman kaynağı sağlamaktır.”

Konuşmalardan sonra TDMMB’nin bugünlere gelmesinde önemli katkıları olan Lütfi Akça, Fuat Gedik ve Nihat Tosun’a teşekkür belgeleri verildi.

İş Birliği Protokolü

Toplantıda İNTES ile TDMMB arasında bir iş birliği protokolü imzalandı. Protokolü, İNTES Yönetim Kurulu Başkanı Celal Koloğlu ile TDMMB Genel Başkanı Akif Özkaldı imzaladı. Protokol İNTES ile TDMMB arasında iş birliğinin kurulması ve

geliştirilmesi, tecrübe paylaşımının sağlanması amacıyla düzenlenecek ortak etkinliklerde iş birliği yapılmasını öngörüyor.

Protokole göre kurultay, kongre, konferans, sempozyum, eğitim, seminer, teknik gezi gibi programların düzenlenmesi sürecinde taraflar fikir alışverişinde bulunacaklar. Taraflar, ortak faaliyetlerin kamuoyuna duyurulması hususunda da iş birliği yapacaklar. Yılda en az bir kere protokolde belirtilen hususlarda yapılacak işleri değerlendirmek üzere bir araya gelecek olan taraflar birbirlerine bilgi ve belge temininde kolaylık sağlayacak, bilgi ve belge paylaşımında bulunacaklar.

Söz konusu protokolün yürürlük süresi dört yıl olarak belirlendi.

Toplantıda İNTES Yönetim Kurulu Başkanı Koloğlu, TDMMB Genel Başkanı Özkaldı’ya Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Ağaçlandırma Genel Müdürlüğü’nün Erozyon Kontrol Seferberliği Kampanyası kapsamında fidan dikilmesi için yapılan bağışa ilişkin sertifika takdim etti. Özkaldı da Koloğlu’na onur belgesi sundu.

112

İNTES Yüksek Danışma Kurulu Toplantısının konuğu Kasım Özer oldu

İNTES Yüksek Danışma Kurulu Toplantısı, 9 Kasım 2015 Pazartesi günü Swiss Otel’de yapıldı. Toplantı, İNTES Yönetim Kurulu Başkanı Celal Koloğlu ile Yüksek Danışma Kurulu Başkanı Ahmet Çelik başkanlığında gerçekleşti.

Toplantıda, katılımcılara Türkiye MYM’nin giderek yaygınlaşan, daha etkili ve kalıcı sonuçlar sağlayan çalışmaları hakkında ayrıntılı bilgiler aktarıldı.

Toplantının onur konuğu olan İş Sağlığı ve Genel Müdürü

Kasım Özer, yaptığı konuşmada, “Güvenle Büyü Türkiye” adı altında tanımlanan iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarıyla ilgili bilgi verdi.

Özer, iş kazalarının maliyetinin çok yüksek olduğunu, İSG kaynaklı maddi kayıpların 2014 yılı itibariyle 2 milyar 531 milyon 813 bin liraya ulaştığını belirterek şunları söyledi: “Görünür maliyet ile görünmez maliyet birleştiğinde maddi kayıp 14 milyar 557 milyon 925 bin liraya yükseliyor. Kazaların görünür maliyetlerinin tıbbi masraflar,

İSG Genel Müdürü Özer, “İş sağlığı

ve güvenliği hepimizin ortak

sorumluluğudur”dedi.

TOPLANTI

113

sigorta ödemeleri ve tazminatların oluşturuyor. Çok sayıda olan görünmeyen masrafların arasında verim düşüklüğünden doğan maliyet ile şirketin itibar kaybı da var.” Özer, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta işe başlamadan önce sağlık raporu zorunluluğu olduğunu da kaydetti.

İSG Genel Müdürü Özer, şöyle konuştu:

“İSG hizmetlerinin sunumunda, işyerinde nitelikli çalışanının görevlendirilmesi, kısmi süreli İSG profesyoneli çalıştırılması, tüm süreli İSG profesyoneli çalıştırılması ve niteliklere sahip işverenin deruhte etmesi gibi uygulamalar yapılmaktadır.

114

115

Uygulama ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alınması ile işyeri sağlık ve güvenlik biriminden yararlanılması ile gerçekleştirilmektedir. İşyerinde acil durum planları hazırlanması ve acil durumlarla ilgili eğitimli yeterli sayıda kişinin görevlendirilmesi iş kazaları sayısının azaltılmasında önemli rol oynayacaktır.

Bu amaçla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile İNTES ortak seminerler yapmaktadır. Güvenli İskele - İskelede Güvenlik konulu kampanyada İNTES’in yakın

desteğini ve katılımını gördük. Bu arada, sağlık ve güvenlik dokümanı ve yapı işlerinde risk değerlendirmesi rehberi gibi mevzuat çalışmalarını da gerçekleştirdik.”

Özer, İSG Kanunu çıktıktan sonra 2012’den 2015’e kadar geçen üç yıl içinde iş güvenliği uzmanı sayısının 8 bin 665’ten 90 binin üzerine çıktığını, işyeri hekim sayısının 8 bin 446’dan 28 bin 500’e yükseldiğini, iş güvenliği uzmanlığı sözleşme sayısının ise 1754’ten 298 bin 841’e ulaştığını

söyledi. Genel Müdür Özer, eğitici sayısındaki artışın ise 913’ten 3880’e çıkmasının konuya verilen önemin göstergesi olduğunu kaydetti.

Özer, iş sağlığı ve güvenliğinin ülkenin gelişmişlik düzeyi, sosyal yapısı, sağlık sistemi, sanayileşme düzeyi, eğitim sistemi ve düzeyi gibi pek çok faktörle doğrudan ilişkili olduğunu belirterek, “ İş sağlığı ve güvenliği hepimizin ortak sorumluluğudur” dedi.

116

Kuruluş Tarihi

1991

Firma yetkilileri

Onur Çetinceviz Yönetim Kurulu Başkanı

İhsan Çetinceviz Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı

İletişim Bilgileri

İlkbahar Mahallesi 612 Sok. No:12 Çankaya, Ankara

T: 0 312 491 96 96

F: 0 312 491 88 77

info@cetinonur.com

www.cetinonur.com.tr

Faaliyet Alanları

Otoyol/Yol İnşaatı

Baraj İnşaatı

Havaalanı İnşaatı

Bina İnşaatı

Tramvay İnşaatı

Dekapaj İşleri

Toprak Kazı ve Dolgu İşleri

Üstyapı İşleri

Sanat Yapıları, Köprü ve Viyadük Yapımı

Sathi Kaplama İşleri

Modifiye Bitüm Üretimi

Asfalt Emülsiyonu Üretimi

Beton Üretimi

Agrega Üretimi ve Ocak İşletmeciliği

Alt yapı, Kanalizasyon, İçme Suyu

Gruba dâhil firmalar, Ortak girişimler

ÇETİN İşletmeleri İnşaat Taahhüt Ticaret ve Sanayi A.Ş.

OPAL ON Prefabrik Yapılar İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.

ONUR Havacılık Ticaret A.Ş.

Hilton Dalaman Hotel - Dalaman / Muğla

TAAHHÜT TAŞIMACILIK İNŞAAT TİC. VE SAN. A.Ş.

ONUR

İNŞAATSANAYİCİLERİ

117

BATINAH SAHİL YOLU PROJESİ, UMMAN

ENFIDHA ULUSLARARASI HAVAALANI, TUNUS

LVİV TRAMVAY YOLU PROJESİ, UKRAYNA

MEKKE JABAL OMAR GELİŞTİRME PROJESİ ALTYAPI İŞİ, SUUDİ ARABİSTAN

İlk üstlenilen proje

Ankara - İstanbul Otoyolu Kaynaşlı - Gümüşova Kesimi Üstyapı Büyük Onarım İşi

Yurt dışında ilk üstlenilen proje

2002 - Hırvatistan, Zagreb- Bregana ve Bosiljava Sv. Otoyolu bitümlü sıcak karışım ve asfalt yapım işleri.

Yurt dışında faaliyet gösterilen ülkeler ve faaliyet alanları

Hırvatistan - Otoyol /Yol İnşaatı

Ukrayna - Otoyol/Yol İnşaatı, Tramvay İnşaatı

Ukrayna - Tramvay Yolu İnşaatı

Moldova - Otoyol /Yol İnşaatı

Suudi Arabistan - Altyapı İşleri

Suudi Arabistan - Baraj İnşaatı

Suudi Arabistan - Otoyol/Yol İnşaatı

Tunus - Havaalanı İnşaatı

Ekvator Ginesi - Bina İnşaatı

Katar - Otoyol /Yol İnşaatı

KKTC - Otoyol /Yol İnşaatı

118

Kuruluş Tarihi1 Mayıs 1978

Firma yetkilileriHasan Basri BozkurtGenel Müdür

Mustafa BozkurtGenel Müdür Yardımcısı

Ahmet BozkurtGenel Müdür Yardımcısı

İletişim Bilgileri Ayaş Yolu 25. KM 1. Organize Sanayi Bölgesi, Osmanlı Caddesi No:1 06935 Sincan, ANKARA, TÜRKİYET: 0 312 267 12 60 F: 0 312 267 12 39www.hidromek.com.trinfo@hidromek.com.tr

Faaliyet Alanları

İş makineleri üretimi, yurt içi - yurt dışı satış ve satış sonrası hizmetleri

Yurt dışında faaliyet gösterilen ülkeler ve faaliyet alanları

Yurt dışında, satış ve satış sonrası servis hizmetleri sunabilen 100’den fazla bayii ağına sahiptir. Yurt dışı operasyonlarına destek olarak Barcelona-İspanya ve Krasnodar-Rusya’da yerleşik kendine ait satış ve satış sonrası hizmet merkezleri bulunmaktadır.

Ayrıca Kasım 2013’te Hidromek, Japon Mitsubishi Heavy Industries’in greyder üretimi ile ilgili iş kolunun tümünü satın almıştır. Bu satın alma sonucunda Greyder üretimini Tayland’daki üretim tesisinde gerçekleştirmektedir.

Hidromek’in yurt dışında faaliyet gösteren üç firması vardır

a) İspanya, Portekiz, İtalya ve Fransa bayi ağlarının yönetimini yapan HİDROMEK WEST,

HİDROMEK - HİDROLİK VE MEKANİK MAKİNA İMALAT SAN. VE TİC. A.Ş.

HİDROMEK

İNŞAATSANAYİCİLERİ

119

HİDROMEK ESB FABRİKA - İZMİR

HİDROMEK TAYLANDA FABRİKA - BANGKOK, TAYLAND HİDROMEK RUS - KRASNODAR, RUSYA

HMK 102 S ALPHA

HMK 140 WHMK 490 LC HD

b) Rusya bayi ağlarının yönetimini yapan HİDROMEK RUS,

c) Motor Greyder İmalat ve Montaj Fabrikası’nın olduğu Bangkok-Tayland’da kurulu “Hidromek Construction Equipment Ltd. (Thailand)”

Başlıca ihracat ülkeleri

Cezayir, İran, Bulgaristan, Arjantin, Azerbaycan, Kazakistan, Tunus, Fransa, İspanya, Portekiz ve Rusya’dır.

120

İNŞAAT VE TİCARET A.Ş.

HASELSAN

İNŞAATSANAYİCİLERİ

Kuruluş Tarihi

1988

Firma yetkilileri

Seda ÖztürkYönetim Kurulu Başkanı

Hasan Hüseyin ÖztürkYönetim Kurulu Başkan Yardımcısı

Asude Öztürk CamadanYönetim Kurulu Üyesi

Murat CamadanYönetim Kurulu Üyesi

İletişim Bilgileri

Cinnah Cad. Melis Apt 57-1/8 Çankaya, Ankara

T: 0 312 443 00 33

F: 0 312 443 00 36

haselsan@haselsan.com.tr

www.haselsan.com.tr

Faaliyet alanları

Su Boru Hatları (isale, şehir şebekeleri)

Sulama Hatları

Kanalizasyon Boru Hatları (kolektör şehir şebekeleri)

Yağmur Suyu Direnaj Boru Hatları

Hastane, Konut

Havaalanı

Baraj, Gölet

Gruba Dâhil Firmalar, Ortak Girişimler

Hasel Beton Yapı Elemanları Ltd. Şti.

Güniz Otelcilik ve Turizm A.Ş.

Genel Teknoloji Savunma ve Havacılık Ltd. Şti.

Asu Enerji A.Ş.

Yel Enerji A.Ş.

121

400 YATAKLI DEVLET HASTANESİ - AFYON

TERMİNAL, VİP BİNALARI VE APRON YAPIMI - GAZİANTEP HAVAALANI

MORPHOU İÇMESUYU VE KANALİZASYON İNŞAATI

YAMAÇOBA GÖLETİ VE SULAMASI

İlk üstlenilen proje

Gölbaşı - Adıyaman İçmesuyu depoları ve şebeke inşaatı

Yurt Dışında ilk üstlenilen proje

Morphou İçmesuyu ve Kanalizasyon Hattı İnşaatı İşi (EU)

Yurt dışında faaliyet gösterilen ülkeler ve faaliyet alanları

Kıbrıs

Avrupa Birliği Projeleri Kapsamında İçmesuyu, Kanalizayon İnşaatı

Azerbaycan

Alman Kalkınma Bankası Projeleri Kapsamında içmesuyu isale hattı

İçmesuyu ve Kanalizasyon Şehir Şebekeleri İnşaatı

122

Kuruluş Tarihi

2001

Firma yetkilileri

Akın Aydın

İletişim Bilgileri

Kuleli Sok. No:18 GOP 06700 Çankaya, ANKARA

T: 0 312 440 8860

F: 0 312 440 8861

em@em.com.tr

www.em.com.tr

Faaliyet Alanları

Raylı Sistemler (Altyapı -Üstyapı- Elektrifikasyon İşleri)

Sinyalizasyon işleri

Bina ve alan otomasyon sistemleri

SCADA sistemleri

Endüstriyel sistemler

İlk Üstlenilen Proje

Sultançiftliği-Edirnekapı  Raylı Toplu Taşıma Sistemi

ELEKTRİK SİSTEM HİZMETLERİ A.Ş

E+M

İNŞAATSANAYİCİLERİ

123

Gaziantep Raylı Sistem Depo Sahası Yapım işi

Hasanbey Lojistik Merkezi

Halkalı Çerkezköy Elektrifikasyon Projesi

Bursa Cumhuriyet Cad. Tramvay Projesi

124

Kuruluş Tarihi

1993

Firma yetkilileri

S. İlhan AtamanYönetim Kurulu Başkanı

Erkan EnginGenel Müdür

A. Serhat CesurGenel Müdür Yardımcısı, Yönetim Kurulu Üyesi

B. Cengiz Erim

Yönetim Kurulu Üyesi

İletişim Bilgileri

Değirmen Sok. Nida Kule İş Merkezi No: 18 Kat: 24 Kozyatağı İstanbul, Türkiye

T: 0 216 384 04 28 (pbx)

F: 0 262 751 13 75

Faaliyet Alanları

Endüstriyel Tesislerin Anahtar Teslimi Yapım İşleri. Enerji Santralleri, Rafineriler, Petrol Depolama Terminalleri, Demir & Çelik Sanayi, Hava Ayrıştırma

Üniteleri, Madencilik, Petrokimyasal Tesisler, Glikoz Üretim Tesisleri.

Ayrıca Teknokon Grup’a ait diğer şirketler ile birlikte Endüstriyel Tesislerde İnşaat ve Altyapı Çalışmaları, Proses Ekipman İmalatları, İzolasyon, Boya ve İskele Kurulum Hizmetleri vermektedir.

Gruba dâhil firmalar, Ortak girişimler

Teknokon Endüstri A.Ş.

Teknokon Makina A.Ş.

Teknomont İnşaat A.Ş.

Teknopur ISP A.Ş.

Teknokon Yönetim A.Ş. birlikte

Teknokon Grup’u oluşturmaktadır.

İlk üstlenilen proje

SASA CP-6 Polimerizasyon Tesisi, Adana / Türkiye

Yurt dışında ilk üstlenilen proje

10 milyon ton / yıl Kapasiteli Vagon Boşaltma ve Depolama Terminali, Batum / Gürcistan

Endüstri Tesisleri İnş. ve Montaj A.Ş.

TEKNOKON

İNŞAATSANAYİCİLERİ

125

Yurt dışında faaliyet gösterilen ülkeler ve faaliyet alanları

Rusya, Gürcistan, Küba, Türkmenistan, Azerbaycan, Kazakistan, Ortadoğu ülkelerinde yukarıda yazan faaliyet alanlarında projeler üstlenilmiştir.

ETİ BAKIR, SAMSUN

META, MANİSA META, MANİSA

GAMA, DRUM GAMA, KIRIKKALE

MODERN KARTON SİEMENS, BANDIRMA

126

YAŞAM

Eğitime destek, vatandaşlık görevidirÖzellikle korunmaya muhtaç çocuklar ile eğitim olanakları ellerinden alınmış, olumsuz şartlar nedeniyle eğitim alamamış ve ıslahevinden çıkan suça itilmiş çocukların topluma kazandırılması konularında son derece duyarlı olan Erol Üçer, yetenekli gençlere de destek veriyor. Sorularımız ve Üçer’in yanıtları şöyle:

Erol Bey sizi sektörümüz ilk önce iş adamlığınız ile tanıyor. Ancak biliyoruz ki uzun yıllardır, vaktinizin önemli bir bölümünü de sosyal sorumluluk projelerine ayırıyorsunuz. Bize biraz da bu yönünüzü anlatır mısınız?

Bu topraklarda doğmuş, büyümüş her Türk vatandaşının ülkesine karşı ödevleri ve görevleri olduğuna inanıyorum. Ben daha

ziyade eğitim alanında ihtiyacı olan başarılı öğrencilere, belirli bir program çerçevesinde destek olmaya çalışıyorum. Eğitim hayatımı, babamın mesleği nedeniyle ülkemizin çeşitli bölgelerinde, çok da kolay olmayan şartlarda sürdürdüm. İstanbul Teknik Üniversitesi’nde eğitimime devlet bursu ile devam ettim ve yüksek mühendis olarak mezun oldum. Bu imkân olmasaydı belki de bugün tamamen farklı bir yerde olacaktım. Ülkemizin en önemli sorunu olan eğitim eksikliği ve eğitim şartlarındaki eşitsizlik konularında herkesin, elbette imkânlar çerçevesinde elinden geleni yapmasının gerekliliğine inanıyorum.

Özellikle korunmaya muhtaç çocuklar ile eğitim olanakları

Erol ÜÇER GAMA Holding

Onursal Başkanı

Başarılı bir işadamı olmasının yanı

sıra çok boyutlu sosyal sorumluluk

projeleriyle de tanınan GAMA

Holding Onursal Başkanı Erol Üçer,

dergimizde eğitime verdiği katkıları

anlattı .

127

ellerinden alınmış veya olumsuz şartlar nedeniyle eğitim alamayan çocuklara, başarılı, yetenekli gençlere bu şansın tanınması gerektiğinin şart olduğuna inanıyorum. 80’li yılların sonunda, Ankara’da korunmaya muhtaç 200 çocuğun barınması için iki adet yurt binası yaptırarak, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu’na bağışladım. Islahevinden çıkan suça itilmiş çocuklar için iki bina satın alıp barınmalarını ve eğitimlerine devam etmelerini sağladım ve bir şans daha verilen çocukların da başarılarına şahit oldum. Bu çocukların topluma kazandırılmaları gerektiğine gönülden inanıyorum.

Toplumun gelişmişlik seviyesinin eğitim ile doğru orantılı olduğunu biliyor, bilhassa kız çocuklarının eğitim almasının daha da önemli olduğunu görüyoruz. 10 yıl evvel, Milliyet gazetesinin yürüttüğü “Baba Beni Okula Gönder” kampanyası kapsamında Iğdır, Doğu Bayazıt ve Erzurum’da toplam 350 öğrenci kapasiteli 3 adet kız öğrenci yurdu yaptırdım. Ayrıca İstanbul Beyoğlu Olgunlaşma Enstitüsü’nün

tamamen yenilenmesi ve faaliyetlerinin geliştirilmesi konularında da katkıda bulundum. Özellikle kadınlarımızı eğitmeliyiz ki onlar da çocuklarını çağdaş, laik, ülkesine faydalı bireyler olarak yetiştirsinler.

Öte yandan mezunu olduğum ve devlet bursu ile okuduğum İstanbul Teknik Üniversitesi’yle de derin bir gönül bağım var. 1999 yılında İTÜ Rektörü Prof. Dr. Gülsün Sağlamer’in başlattığı Atılım Projesi kapsamında İTÜ Dr. Erol Üçer Müzik İleri Araştırmalar Merkezi’nin (MIAM) kurulmasını gerçekleştirdim. Bu arada Gümüşsuyu Yurdu’nun yenilenmesine yaptığım maddi katkının yanı sıra üniversitemin geliştirilmesi için başlatılan çeşitli projeleri de destekledim ve geliştirilmelerine katkıda bulundum. Uzun yıllar İTÜ’ye destek veren ve bu desteklerini büyük boyutlara ulaştıran Dr. Sedat Üründül, Dr. Orhan Öcalgiray ve şahsım, bu hizmetlerimizden dolayı 2004 yılında İTÜ Senatosu tarafından ilk defa ihdas edilen “İTÜ Üstün Hizmet Madalyası” ile taltif edildik.

Bunların yanı sıra ODTÜ Teknokent’in kurulmasında çok desteğim oldu ve 2010 yılında “ODTÜ Üstün Hizmet Madalyası”na layık görüldüm. Ayrıca uzun yıllar ODTÜ Geliştirme Vakfı’nda yönetim kurulu üyeliği görevini sürdürdüm.

Ankara Atatürk Lisesi Eğitim Vakfı’nın nasıl kurulduğunu ve amaçlarını anlatabilir misiniz?

Yurt dışında özellikle Amerika’da, mezunlarının okullarına büyük çapta bağışta bulunmalarını örnek alan Atatürk Lisesi mezunu 92 arkadaş bir araya gelerek, 1985 yılında Atatürk Lisesi Eğitim Vakfı’nı (ALEV) kurduk. Geçen 30 yıl içinde Vakıf kurucuları ve eğitime gönül vermiş hayırseverlerin katkıları ile okulun birçok ihtiyacının karşılanmasının yanı sıra öğrencilerimize de çeşitli burslar, eğitim destekleri sağlamaktayız.

Vakfınızda öğrencilerin geleceklerine ışık tutan pek çok destek verildiğini biliyoruz. Onlara sunduğnuz imkânları anlatabilir misiniz?

Okulumuz 1995 yılında “Anadolu Lisesi” statüsüne geçmiştir. Şu

128

anda Türkiye’de 10 Anadolu Lisesi’nde, Ankara’da da sadece okulumuzda, bir yıl lisan hazırlık ve dört yıl lise eğitimi olmak üzere beş yıllık eğitim verilmektedir.

Okulumuzu ilk sırada tercihine yazarak, kazananlar listesinde ilk 20’ye giren ve aralarında hazırlık sınıfında başarılı olan ilk 10 öğrenci ile Hazırlık Sınıfı birincilerine, masrafları vakfımızca karşılanmak üzere, üç haftalık yurt dışında (İngiltere) İngilizce dil eğitimi görme imkânı sağlanmaktadır. Ayrıca hazırlık sınıfında yoğun İngilizce eğitimi alan öğrencilerimizin dil pratiklerini artırabilmeleri için masrafları yine Vakfımız tarafından karşılanarak, her yaz tatilinde, sekiz yabancı uyruklu öğretmen eşliğinde İngilizce konuşma kursları düzenlenmektedir. Diğer yandan Vakfımızın kurulmasını takiben, kapalı duran fizik-kimya-biyoloji laboratuvarları, spor salonu, kütüphane ve konferans salonu tamamen yenilenmiş ve çağdaş eğitime uygun modern cihazlarla donatılmıştır. Ayrıca bilgisayar sunum odası ve bilgisayar laboratuvarları en son teknolojiye uygun olarak kurulmuş ve her yıl bakım, onarım ve yenilenmeleri de gerçekleştirilmektedir. Vakfımız bugüne kadar 3500’e yakın öğrencimize karşılıksız burs vermiş, ihtiyacı olan ve başarılı öğrencilerimizin her türlü ulaşım,

yemek, giyim, kitap gibi ihtiyaçlarını da karşılamıştır. Bunların yanı sıra okulumuzdaki sportif, kültürel ve sosyal faaliyetler (tiyatro, bilgi yarışmaları, resim, satranç gibi) desteklenmekte, çocuklarımızın ve eğitmenlerinin tüm turnuva masrafları, yarışma ücretleri gibi giderleri karşılanmakta ve başarıları da yine Vakfımızca ödüllendirilmektedir.

Vakfımız şu anda halen lisede ve üniversitede okuyan 250 öğrenciye çeşitli burslar vermektedir.

Okulun spor takımları katıldıkları sportif faaliyetlerde dikkat çekici başarılar elde etmektedirler.

Öğrencilerimiz, vakfımızın sağladığı antrenör desteği ile değişik sportif yarışmalarda, devlet okulları içinde daima yüksek dereceler almaktadır.

Taş Mektep’ten mezun olmanın size neler kattığını düşünüyorsunuz?

1886’da Ankara İdadisi adıyla kurulan lisemiz, Ankara Sultanisi, Ankara Erkek Lisesi ve 1940 yılında da Ankara Atatürk Lisesi olmuştur. İstiklal Harbi sırasında Atatürk’ün Ankara’ya gelişinden sonra lisemiz hem bir karargâh hem de önemli bir eğitim ocağı olarak hizmet vermiştir. Ankara’nın

129

en köklü lisesi olan okulumuzda kuruluşundan itibaren birçok değerli insan yetişmiş ve bu kişiler ileriki hayatlarında, profesör, doktor, mühendis, edebiyatçı, sanatçı, sporcu, işadamı ve siyasetçi olarak önemli makam ve mevkilerde ülkemize değerli hizmetler vermiştir, vermeye de devam etmektedir. Prof. Dr. Gazi Yaşargil, Prof. Dr. Münci Kalayoğlu, Turgut Özakman, Orhan Veli, Oktay Rifat, Melih Cevdet Anday, Müşfik Kenter, Can Yücel, Burhan Doğançay, Hüsamettin Cindoruk, Altan Öymen, Prof. Dr. İlber Ortaylı, rektörlerden Prof. Dr. Ergün Toğrol (Boğaziçi Üniversitesi) Prof. Dr. Ömer Saatçioğlu, Prof. Dr. Suha Sevük ve Prof. Dr. Nuri Saryal (ODTÜ), Prof. Dr. Cemal Taluğ (Ankara Üniversitesi) aklıma gelen ilk örnekler.

Dolayısıyla bu geleneği korumak ve devam ettirmek konusunda okulumuzun önemli bir görevi olduğuna inanıyorum. Biz de vakıf olarak bu görevin bize verdiği sorumluluk ve bilinç ile çalışmalarımızı geliştirerek sürdürmeyi hedefliyoruz.

Öğrencilere spor dallarına yönelme konusunda da yönlendiricisiniz. Sizce bir öğrenci neden bir spor dalı ya da sanat ile ilgilenmeli?

Gençlerimizin eğitimleri yanında mutlaka sosyal yönlerini de geliştirmeleri gerektiğine inanıyorum. Bu yolla dünyayı anlayacaklar ve global düşünebilen, disiplinli bireyler olacaklardır. İleride iş hayatına atılacak bu gençlerin iş dünyasının stresleri ile başa çıkabilmeleri için de mutlaka iş dışında hobileri olması gerekmektedir. Seyahat eden, sanatla, sporla ilgilenen insanlar olmaları iş hayatındaki ilişkileri daha kolay yönetebilmelerine yardımcı olmaktadır. Dolayısıyla bu kişiler iş arkadaşları ile daha rahat bir biçimde, uyumla çalışabilmektedirler.

Destek verdiğiniz öğrencilerden iş hayatında iyi kariyer sahibi çok sayıda mezun var. Vakfınıza bağlı öğrencilerin başarı hikâyeleri örneklerinden söz edebilir misiniz? Bugün hangi üniversitelerde eğitim görüyorlar?

Bir devlet lisesi olan Ankara Atatürk Lisesi’nde ALEV olarak desteklediğimiz öğrencilerimizin üniversite giriş sınavlarında yüksek puanlar aldıklarını, kazandıkları üniversitelerde dil barajını aşabildiklerini görüyoruz. Lisemiz en tercih edilen üniversitelere öğrenci yerleştirmede Ankara’nın en başarılı okulları arasındadır. Örnek olarak lisemiz dünya sıralamasında önemli bir yeri olan ODTÜ’ye son 5 yıl içerisinde 400’e yakın öğrenci, Tıp Fakültelerine de 210 öğrenci vermiştir.

Bir başarı hikâyesi olarak da lisemizden bu yıl mezun olan, yüzme dalında Dünya Birincisi ve Olimpiyat Üçüncüsü Nida Eliz Üstündağ’ı örnek verebilirim. Kızımızın başarıları bizi gururlandırmakta, geleceğe yönelik umutlarımızı artırmaktadır.

Yine geçtiğimiz günlerde, gençler için oluşturulan ve yabancı dillerde gerçekleşen uluslararası Model Birleşmiş Milletler (Model United Nations) (Munesco) çalışmasında öğrencilerimiz “Atatürk Lisesi Mun Kulübü” olarak çeşitli ülkelerde katıldıkları müsabakalardan sekiz ödülle dönmüştür.

Çok yoğun bir iş temponuz olduğunu biliyoruz. Bu tempo içerisinde öğrenciler ile birebir ilgilenme fırsatınız da oluyor mu?

Her zaman için çocuklar ile beraber olmak için vakit yaratırım. Belirli aralıklarla okulumuzda bir araya geliriz. Özellikle de ziyaretime geldiklerinde ya da bana yazdıkları mektuplarda, maillerde neler yaptıklarını anlattıklarında çok mutlu olurum. Özellikle bir desteğe ihtiyaç duyan öğrencinin, o desteği aldıktan sonra neler başarabileceğine şahit olmak her

şeye değmektedir. Öğrencilerle bir araya geldiğimiz yemekler, toplantılar, törenler, kutlamalar benim için çok değerli zamanlardır.

İş adamlarının sizin gibi eğitime katkı vermeleri konusunda neler tavsiye edersiniz?

Her şeyi devletten beklememek gerekiyor. Bugün toplumumuzun en büyük eksiklerinden biri eğitimsizlik, eğitimdeki eşitsizlik. Benim özellikle üzerinde durduğum konu bu. Ancak iş adamlarımıza, şirketlerimize düşen görevlerin arasında gönüllülük esasına dayanan sosyal sorumluluk kavramını iş hayatlarına katmaları gerekliliği de bulunmaktadır. Kaynakların tükenmeye yüz tuttuğu günümüzde, bir önceki 50 yıla nazaran insanlar hızla birer tüketici haline dönüştüler. Artan bilgi-iletişim teknolojileri, hem birbirine daha yakın toplumlar, şirketler, kamu hizmetleri hem de birbirinden uzaklaşan ve yalnızlaşan hayatlar sunuyorlar. Bunların yanında ise geriye döndürmesi çok uzun sürecek veya imkânsız olan, küresel zararları, doğal afetleri, çevresel sorunları, eşitsizlikleri ve en önemlisi yoksulluğu daha gözle görünür hale getirdi. Bu açıdan artık toplumların, daha sorumlu nesillere ve sürdürülebilir yaşam biçimlerine ihtiyacı olduğunu biliyoruz. Dolayısı ile bireysel sorumluluk alınması ile toplumun sorumluluğu, daha kitlesel sorumluluklara dönüşecektir. Bu bağlamda bireylerin küçük yaşlardan itibaren sosyal sorumluluk almasının sağlanması, hem ailelere hem de eğitim kurumlarına düşen önemli bir görevdir.

Çağdaş eğitime sizin gibi destek vermek isteyen gönüllüler Vakfınızın bir üyesi nasıl olabilir?

Tüm gönüllülere memnuniyet ile kapımız açık. Okulumuzun içinde bulunan vakıf ofisimizi her zaman ziyaret edebilirler.

130

KÜLTÜR / SANAT

Kütüphane Otobüs Durağı Projesi vatandaşların ilgi odağı

Giresun Belediyesi, UNICEF bünyesinde

Çocuk Dostu Şehir Projesi’ni

kazanmıştır. Biz çocuklarımızın,

gençlerimizin dünya vatandaşı

olarak yetişmesini önemsiyoruz.

Giresun Belediyesi Kütüphane Otobüs Durağı Projesiyle çok özel bir çalışmaya imza attı. Belediye Başkanı Kerim Aksu, şehirde yaşayanların daha çok kitap okumalarını teşvik amacıyla çağdaş bir uygulamaya imza atarak, Kütüphane Otobüs Durağı Projesi’ni başlattı. Aksu, Dergimizin bu örnek uygulamayla ilgili sorularını cevapladı.

Kütüphane Otobüs Durağı Projesi fikrinin nasıl geliştiğini anlatabilir misiniz?

Bugün dünya tarihine baktığımızda gelişmiş medeniyetlerin temelinin eğitim, kültür ve sanata dayandığı görülür. Okuma alışkanlığının çocuk yaşlardan başlaması ve her yaştaki insanın okuma imkânı bulması için bu projeyi geliştirdik. Aynı zamanda belediyemiz tarafından geliştirilen

Kitap ve Oyuncak Kumbarası yaptık. Bu proje de tamamen bize aittir. Evlerde bulunan kitaplar, oyuncaklar kumbarada toplanıyor, bu kitap ve oyuncakları ihtiyaç sahiplerine, talep eden okullara kargo ile gönderiyoruz. Sokak kütüphanemize koyuyoruz. Sokak kütüphanesi Atatürk Meydanı’nda bulunuyor. Burada öğrenciler, gençler, emekliler kısacası her yaştan insanımız günlük gazeteleri ve arzu ettiği ilgi alanına giren kitabı okuyabiliyor.

Bu uygulama hakkında Belediyenize ulaşan vatandaşların büyük mutluluk duyduklarını tahmin ediyoruz. Giresunluların değerlendirmeleri hakkında bilgi verir misiniz?

Çok olumlu tepkiler aldık, takdir edildik. Sosyal uygulamalarımızın

Kerim AKSUGiresun Belediye Başkanı

131

sadece bir tanesi olan bu kütüphane birçok belediye tarafından alındı. Bağcılar Belediyesi otobüs duraklarına aynı projeyi uyguladı. Birçok belediye bizden projeyi istedi. Giresun Belediyesi olarak sokak kütüphanesinin yaygınlaşmasından çok mutluyuz. Vatandaşlarımız kitaplarını okuyor, temiz havanın keyfini çıkarıyor ve bize memnuniyetlerini dile getiriyorlar. Fotoğraf çekip yurt içi ve yurt dışında “Dünya Kenti Giresun” gibi başlıklarla paylaşımlarda bulunuyorlar. Bu güzel tepkileri görünce bizler de memnun oluyoruz. Amacımız, söyledikleri gibi Giresun’un bir dünya kenti olması.

İnsan odaklı bu önemli projenin benzerlerini şehrin başka yerlerinde de gerçekleştirmeyi düşünüyor musunuz?

Sokak kütüphanesi ve oyuncak kumbarasını Giresun Üniversitesi yerleşke alanına da koymayı planlıyoruz. Belediye olarak soysal bir belediyecilik anlayışı içinde projeler hazırlıyoruz. Projelerimizde halkın görüş ve önerilerini alıyoruz. Çocuklarımıza hayvan sevgisini aşılamak için hayvanat bahçesi kurduk. Yaşlılar evi, engelli birimi, engelli aracı, “Yürek Takımı” adını verdiğimiz

engellilerin oluşturduğu tiyatro grubumuz var. Konservatuar ve şehir tiyatromuzda yaklaşık 1500 gönüllü bulunuyor. Üniversite öğrencilerimiz için ücretsiz çamaşırhanemiz var. İki caddemizi trafiğe kapattık. Bu caddelerimizde yaşlılara, hamilelere ve engellilere golf arabası olarak bilinen iki araçla ücretsiz hizmet veriyoruz.

Belediyenizin, geleceğin gençleri olan çocuklara yönelik farklı projeleri de var mı?

Giresun Belediyesi, UNICEF bünyesinde Çocuk Dostu Şehir Projesi kazanmıştır. Biz çocuklarımızın, gençlerimizin dünya vatandaşı olarak yetişmesini önemsiyoruz. Onların fikirlerini alarak hem katkıda bulunmalarını sağlıyoruz hem de diyalogumuzu sıcak tutmuş oluyoruz. Çocuklarımıza büyük önem veriyoruz. Her mahallemize çocuk parkı yapıyoruz. Altı yılda tüm çocuk parklarından daha fazla çocuk parkı yaptık. Son olarak genç yaşta yitirdiğimiz karikatürist Derya Sayın’ın adını verdiğimiz çocuk parkını 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nda açtık. 20-23 Mayıs tarihleri arasında Uluslararası Giresun Aksu Festivalimiz var. Bu festivale getireceğimiz sanatçıları gençlere soruyoruz. Belediye

bünyesinde proje ofisi kurduk. Bu proje ofisimiz çok önemli projeler hazırlıyor. Son olarak Uluslararası Giresun Heykel Sempozyumu yaptık. Konservatuarımızda gençlerimize müzik, halk oyunları, drama gibi kurslar açıyoruz.

Giresun, sosyal ve ekonomik yatırımlarla kalkınan bir kent. Bu kapsamda gelecek dönem hedeflerinizden de söz edebilir misinz?

Giresun Belediyesi, yaşanabilir bir kent dokusunu oluşturmak için önemli projeleri hayata geçirmiştir. Atatürk Meydanı’na ilave olarak Keşap Durağı olarak bilinen bölgeyi meydan yapıyoruz. Kentlerin meydanları ile anıldığından hareketle bu projeleri tamamladık. Gedikkaya bölgesine seyir terasları ve gezi yolları projemiz var. Giresun’a yakışır bir kültür merkezi projemiz var. Bu projeleri önümüzdeki yıl tamamlamayı planlıyoruz. Giresun’un 50 yılını kurtaracak altyapı, atık su biyolojik arıtma, yağmur ve içme suyu projemiz var. Toplam 101 milyon euroluk AB desteği var. Bu projenin ilk aşaması olan 34 milyon euroluk kısmı 2016 yılında ihale edilecek. Kentin geleceğini her alanda planlıyoruz.

132

İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) ile TÜRKİYE MYM iş birliği protokolü imzaladı.

Yapılan iş birliği kapsamında Türkiye MYM’nin Türkiye genelinde üstlendiği ‘Mesleki Yeterlilik Sınav ve Belgelendirme’ faaliyetinin İstanbul bölümü İNDER ile iş birliği içinde yapılacak.

Konuya ilişkin bir basın bildirisi yayımlayan İNDER Yönetim Kurulu Başkanı Nazmi Durbakayım protokol için “Sektörümüzde kalifiye eleman seviyesini yükseltecek bu girişim ile

İstanbul’da Yapı Müteahhitliği sektör temsilcilerin çalıştırdığı elemanların, mesleki yeterlilik belgesi almasına katkı sağlamayı amaçlıyoruz” açıklamasında bulundu.

Teknik ve mesleki eğitim standartlarının ve bu standartları temel olan yeterliliklerin geliştirilmesi, uygulanması ve bunlara ilişkin yetkilendirme, denetim, ölçme ve değerlendirme, belgelendirme ve sertifikalandırmaya ilişkin kural ve faaliyetlerle İNTES ve TÜRKİYE MYM’nin görevlendirildiğine

İNDER ve Türkiye MYM sektördeki yeni dönem için iş birliği yapıyor

İNTES MYM'DEN

133

işaret eden Nazmi Durbakayım, iş güvenliği ve kazaları konusunda atılan en önemli ve somut adımlardan birisi olan mesleki yeterlilik belgeli usta çalıştırma zorunluluğunun önemine dikkat çekti.

Nazmi Durbakayım, yapı ruhsatına tabi her türlü yapım işini üstlenen Yapı Müteahhitleri’nin, 25 Mayıs 2016 tarihinden itibaren şantiyelerinde mesleki yeterlilik belgeli usta çalıştırma

zorunluluğunda olacağının altını çizerek “03.05.1985 Tarih ve 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 28. maddesinde yaptığı değişiklikle birlikte Yapı Ruhsatına tabi her türlü yapım işinde Yapı Müteahhitliğini üstlenecek olan gerçek ve tüzel kişiler; yetki belgeli inşaat ve tesisat işlerini bağımsız olarak yürütebilme sorumluluğu olan usta çalıştırmak ve belgenin bir örneğini şantiye dosyasında bulundurmakla sorumlu kılınmıştır” bilgisini paylaştı.

134

YENİ YAYIN KİTAP

İNTES Yayınıdır 216 sayfa

Yaşar ÖZKAN

Türk Müteahhitliğinin

Arka Planı

Libya’daki

Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası’nın (İNTES) üyesi, Yaşar Özkan Mühendislik ve Müteahhitlik AŞ’nin Yönetim Kurulu Başkanı, duayen inşaat sanayicisi Yaşar Özkan, sektörle ve özellikle Libya’da yaşadıklarıyla ilgili 30 yılı aşan deneyimlerini kitaplaştırdı.

İNTES yayını olan kitap “Libya’daki Türk Müteahhitliğinin Arka Planı” adını taşıyor. Özkan, halen Uluslararası Müteahhitler Birliği’nin Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapıyor.

Özkan, bugüne kadar hiç kimsenin yazmaya cesaret edemediği Libya’da yaşanan zorlukları

özgüven dolu gerçekçi üslubuyla anlatıyor. Bu ülkede düşük standartlı işlerden başlayarak nasıl teknoloji geliştirerek tecrübe ve bilgi sahibi olduklarından bahseden Yaşar Özkan, Libya’nın Türk müteahhitlik sektörü için bir “eğitim alanı” ve “üniversite” olduğunu vurguluyor.

Yaşadığı olayları aktarırken tümüyle belgelere sadık kalan Özkan, kitabında yer yer bürokrasiyi ve bürokratları da açık bir şekilde eleştiriyor. Ancak eleştirilerinde geleceğin doğrularını bulmak için sistemi yargıladığını da dile getiriyor.

Özkan, inşaat sektörünün gözetilmesi, korunması ve geliştirilmesi gereken bir sektör olduğunu belirtirken, sektöre mali destek verilmesi gerektiğini savunuyor.

Önsözünü Libya’da 1978 - 1985 yıllarında büyükelçi olarak görev yapan Mustafa Aşula’nın yazdığı bu kitap, Libya’da sektörün yaşadığı zorluklarla nasıl mücadele ettiğini tüm ayrıntılarıyla gözler önüne seriyor.

“Libya’daki Türk Müteahhitliğinin Arka Planı”, sektör için bir rehber, bir referans belgesi niteliği taşıyor.

Makina Mühendisi

135

MESS Yayını 516 sayfa

Prof. Dr. Tankut CENTEL

Güvenliği Kanunu ve

İlgili Yönetmelikler

İş Sağlığı ve

Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tankut Centel’in “İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve İlgili Yönetmelikler” konulu kitabı MESS Yayınları’ndan çıktı.

Türkiye’de iş kazaları ve meslek hastalıkları çalışma hayatının en önemli sorunları arasında bulunuyor. 2012 yılında çıkarılan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu neredeyse herkesi uygulama alanı içine aldı. Kanunla,

iş sağlığı ve güvenliği konuları artık sadece işçilere ve giderek iş hukukuna özgü olmaktan çıktı, bağımsız bir hukuk dalı olma niteliği kazanmaya başladı.

Bu önemli konu, İNTES’in yıllardır etkin çaba harcadığı ve toplumsal bilinç oluşturmaya çalıştığı bir alan niteliği taşıyor.

Hukuk alanında son derece titiz çalışmalarıyla tanınan Prof. Dr. Centel, 6331 sayılı Kanun uyarınca

yayımlanan yönetmelikleri derleyerek bir kitap haline getirmiş.

Kitap önemli bir kaynak niteliği taşıyor, bu konuda önemli bir boşluğun doldurulmasına hizmet edeceği açıkça görülüyor.

Özellikle iş sağlığı ve güvenliği ile meslek hastalıkları konusunda olumsuzlukların yaşandığı inşaat sektöründe çalışan kuruluşların bu kitabı temin etmelerinde yarar var.

Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi

136

Genç Yöneticiler Grubu Kurt Grup tesislerini ziyaret etti

İGY’DEN

İNTES Genç Yöneticiler Grubu Başkanı Emrah Yaykıran, başkanlık döneminde yeni bir faaliyet başlattı: Yurt içi sosyal geziler. Sosyal gezilerin ilki İNTES Genç Yöneticiler Grubu üyelerinden Çiğdem Kurt, Didem Kurt ve Erdem Kurt’un Afyonkarahisar Çobanlar ilçesinde bulunan domates serası ve kuru sebze/meyve fabrikasına gerçekleştirildi.

Genç yöneticiler tarafından yapılan ziyaret ve incelemelerde Çiğdem-Didem ve Erdem Kurt serada yetişen domatesler ve kuru sebze meyve fabrikasında ürünlerin nasıl hazırlandığını tüm ayrıntıları ile anlattı. Fabrikaları sıfırdan kurup büyük bir tesis haline getiren Kurt kardeşler kurulum hikayesini de güzel anekdotlar ile aktardılar.

İşletmenin Çobanlar ilçesi için önemli bir istihdam kaynağı olduğunu belirten Kurt ailesi sera ve kuru sebze fabrikasında yerli

halkın istihdamına da önemli katkı sağladıklarından söz ettiler.

Kurt kardeşler görüşmede öncelikle kuru sebze ve meyve fabrikasının çalışma koşulları ve üretimi hakkında bilgi verdiler. Üretim süreci sırasında yapılan işlemleri, ürünlerin paketlenmesi ve ihracata hazırlanması evrelerini ve deneme ürünleri nasıl yaptıklarını anlattılar.

5000 m2 alanda kurulu fabrika ürünleri henüz deneme aşamasında olup her türlü meyve ve sebzeyi kurutarak piyasaya sürme kapasitesine sahip olarak tesis edildi. Tesisler yarattığı istihdam ile bölgenin kalkınmasına katkıda bulunurken, ihracat ile dış ticaretimize dolayısıyla ekonomimize önemli katkı sağlamaktadır.

Dünya standartlarında üretim yapılan tesislerde jeotermal enerji

137

kullanılarak faaliyet gösteriliyor ve ileri teknoloji ile çalışılıyor.

Kurt ailesinin gerçekleştirdiği sunum ve ürünlere ilişkin tadımlar yaptırıldıktan sonra Kurt Gurme Kuru Sebze/ Meyve Fabrikası’nın kesimden fırınlamalara, soğuk hava depolarından paketleme bölümlerine kadar tesisin tüm bölümleri gezildi. Elma, domates kurusu gibi ürünlerin denemelerinin yapıldığı tesiste ülkemizde faydaları yeni anlaşılmaya başlanan ve bitkisel amaçlı kullanılan “Kurt Üzümü” (Goji Berry) üretimi ve kurutulması denemesinden örnekler sunuldu.

Ziyaretin ikinci bölümünde ise dünyanın en önemli ve teknolojik

seralarından birisi olan domates serası ve tesisleri gezildi. Sera, Türkiye’nin bin metre yükseklikte jeotermale dayalı sebze üretimi yapan ilk serası.

Emrah Yaykıran ziyarete ilişkin yaptığı konuşmada misafirperverliklerin dolayı Kurt ailesine teşekkür ederek gün boyunca gerçekleştirilen sunumlardan ve fabrikalardaki üretim tesislerinden çok etkilendiğini belirtti. Teknolojiyle donatılmış, modern, en önemlisi hijyen koşulları ile insan sağlığına uygun, insanlarımıza geniş çapta istihdam sağlamış bu tesisleri gezmekten büyük mutluluk duyduklarını ifade eden Yaykıran,

“Genç yaşta büyük bir başarı elde etmiş arkadaşlarımın başarısını gönülden kutlarım. Kurt Gurme’nin dünyada isim yapan bir işletme olması ve bol kazanç sağlamalarını dilerim” diye konuştu.

Kendilerine sunulan tüm ürünlerin tadına bakma şansına sahip olduğunu aktaran Yaykıran, kalitenin lezzete yansıdığını, Kurt Gurme’nin farklılığının ürünlerde açık bir şekilde hissedildiğini söyledi. Yapılan işte büyük bir emek olduğunu, temizlik kalite ve lezzetin en üst noktada olduğunu belirten Yaykıran, her iki tesis için modern, örnek ve önder proje tanımlamalarının rahatlıkla kullanılabileceğini ifade etti.

138

İGY’den marka projelere ziyaretler devam ediyor

İGY’DEN

İNTES Genç Yöneticiler Grubu tarafından yurt içi şantiye gezilerinin ikincisi Avrasya Tüneli Projesi şantiyesine gerçekleştirildi.

Yapı Merkezi İnşaat A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Başar Arıoğlu’nun ev sahipliğinde gerçekleşen ziyarette genç yöneticilere, proje hakkında sunum yapıldıktan sonra saha gezisi düzenlendi.

Projeye ilişkin sunum Avrasya Tüneli İşletme İnşaat ve Yatırım A.Ş. inşaat mühendisi Umut Arda Dündar tarafından yapıldı.

Dündar, projeyi insan ve kent yaşamına katkı sağlayan üstün niteliklere sahip ve ödüller kazanmış dünya ölçeğinde anıtsal bir yapı olarak tanımlayarak tünel hakkında teknik detaylara ilişkin bir sunum gerçekleştirdi.

Çeşitli alanlarda ilklerin ve dünya sıralamasında yer bulan Proje

ile Asya ve Avrupa yakaları, deniz tabanının altından geçen bir karayolu tüneli ile birbirine bağlanacak. İstanbul’da araç trafiğinin yoğun olduğu Kazlıçeşme-Göztepe hattında hizmet verecek olan Avrasya Tüneli, toplam 14.6 kilometrelik bir güzergâhı kapsıyor.

Projenin 5.4 kilometrelik bölümü, deniz tabanı altına özel bir teknoloji ile inşa edilecek olan iki katlı tünelden ve diğer metotlarla inşa edilecek olan bağlantı tünellerinden oluşurken Avrupa ve Asya yakalarında toplam 9.2 kilometrelik güzergâhta ise yol genişletme ve iyileştirme çalışmaları yapılacaktır. Sarayburnu-Kazlıçeşme ile Harem-Göztepe arasında yer alan yaklaşım yolları genişletilecek ve araç alt geçitleri ve yaya üst geçitleri inşa edilecektir.

139

Tünel geçişi ve yol iyileştirme-genişletme çalışmaları, bütüncül bir yapıda araç trafiğini rahatlatacaktır. İstanbul’da trafiğin çok yoğun olduğu güzergâhta yolculuk süresi 100 dakikadan 15 dakikaya kadar inerken güvenli ve konforlu yolculuğun ayrıcalığı yaşanacaktır.

Dündar, İstanbul’un hava kalitesini iyileştirecek, İstanbul’un silüetini bozmayacak şekilde tasarlanan, çevre ve gürültü kirliliğinin azalmasına da katkı sağlayacak projeye ilişkin şu detayları aktardı:

Yaklaşık bir buçuk sene boyunca hava kalitesinden gürültüye, arazi kullanımından arkeolojiye birçok konuda etüt ve çalışmalar

gerçekleştirilmiş, bu çalışma ile projenin çevre ve toplum üzerindeki etkileri tanımlanmış, değerlendirilmiş ve olumsuz etkilerden sakınmak veya bunları azaltmanın yanı sıra yararlarının artırılması için alınabilecek önlemler belirlenmiştir.

Proje kapsamındaki ağaçlar projeden etkilenmeyecek mesafeye taşınmış ya da en az birebir oranında yeniden dikilecektir. Proje hayata geçtiğinde mesafelerin kısalmasından kaynaklanan hava kirleticilerinin toplam emisyonunda bir azalma meydana getirecektir. Proje, ayrıca İstanbul’daki CO

2

emisyonlarını günde yaklaşık 250 ton ve yılda yaklaşık 92 bin ton miktarında düşürmek

suretiyle sera gazı emisyonlarının azalmasına fayda sağlayacaktır.

Günlük 8-10 mesafe tünel kazma makinesi olan Proje Güney Kore’den SK E&C ortaklığı ile yürütülmekte olup 55 ay gibi kısa bir sürede tamamlanarak 2016 Aralık ayında hizmete sunulması planlanmaktadır. Bu dev proje 285 milyon 121 bin 188 Amerikan Doları tutarında özkaynak, 960 milyon Amerikan Doları tutarında kredi kullanılarak toplam 1 milyar 245 milyon 121 bin 188 Amerikan Doları yatırımla gerçekleşecektir. 18 yıllık vadesi ile Türkiye’de bugüne kadar gerçekleştirilen Yap-İşlet-Devret Alt Yapı Projeleri’nde en uzun vadeye sahip kredi paketidir.

140

Projenin 3.4 km uzunluğundaki boğaz geçişi tünelinde dünyanın en gelişmiş TBM teknolojisinden yararlanılmıştır.

Tünel Kazma Makinesi, bentonit bulamacı kullanan tünel açma makineleri arasında 11 bar değerindeki işletme basıncı ile dünyada ikinci sırada, 13.7 metre kazı çapı ile dünyada altıncı sırada yer almaktadır.

Projede her türlü güvenlik unsuru göz önünde bulundurulmuş, 2500 yılda bir olabilecek en büyük deprem göz önüne alınmış olup ayrıca tünel inşaatlarında önem arz eden ileri analizlerle yapılan testler ışığında yangına karşı dayanıklı olarak tasarlanmıştır.

Başkan Emrah Yaykıran proje ziyaretçileri için anı defterine ise şunları yazdı: “ Tüm Avrasya Tüneli çalışanlarına İNTES Genç Yöneticiler Grubu’na ayırdıkları zaman ve göstermiş oldukları samimiyet ve ilgiden ötürü şükranlarımızı sunarız. Bu prestijli ve kıymetli projenin bir an önce tamamlanarak İstanbul halkı ve tüm Türkiye’ye önemli kazanımlar sağlamasını temenni ederiz. Tüm Yapı Merkezi ailesine de teşekkürlerimizi sunarız.”

İNTES Genç Yöneticiler Grubu üyeleri, ziyaretin ikinci ayağında ise Yapı Merkezi Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ersin Arıoğlu’nu ziyaret etiler.

İGY’nin duayen ziyaretleri etkinliğinin sonuncusu Arıoğlu’na yapıldı. Arıoğlu genç yöneticilere sektöre giriş öyküsünden dünya ölçeğinde müteahhitliğe uzanan öyküsünü anlattı. Genç yöneticilerin sorularını cevaplandıran Arıoğlu, mühendislik mesleğinde başarıya tırmanırken temel ilkelerini ve genç yöneticilere tavsiyelerini aktardı.

Arıoğlu, genç yöneticilere hayatını anlatan “Mühendislik” adlı kitabının nasıl okuyucuları ile buluştuğu öyküsünü de şu ifadelerle paylaştı. “Günlerden bir gün, beni Ülkü Hanımlar odaya çağırdılar; o güne kadar nasıl çalıştıklarını, ince ince anlattılar. Sonra “Biz bu belgelenmiş tomarı, kitap formunda hazırladık. Artık

141

baskıya gidiyoruz. Kapak iyi mi? Kitabın ismi [Mühendis] olacak” dediler ve ciltlenmiş, kalın bir kitap maketini “işte hayatın” der gibi masaya bıraktılar. Donakaldım. Önerilen isim, ömrümü vakfettiğim mesleğim idi. Evet, kitap kapağındaki isim yaratıcı idi; birçok konuya atıf yapmaktaydı. Gönlüm “bu iş olsun” derken, aklım “kendi kendine bu unvanı sunabilir misin” diye soruyordu. Bunca yıldır yaptığım işlere rağmen, ben tam anlamıyla ‘Mühendis’ olabilmiş miydim? Bu sorulardan doğan bir tereddütle, “Arkadaşlar elinize sağlık; ama bu ismi bir düşüneyim” dedim. Odama çıktım, zihnim çok gerilere gitti”

Genç yöneticilerin, Yapı Merkezi’nin dünyanın pek çok bölgesinde gerçekleştirdiği işler ile bir marka olduğunu ifade etmeleri üzerine Arıoğlu “Bayrağımı seviyorum, daha da yukarı tutmak istiyorum, sürdürdüğümüz işlerde hiç kimse ile kavga etmedik ancak haklarımızı iyi müdafaa edecek kadar bilgili olmaya çalışıyoruz” dedi.

“Mühendislik yapının halinden anlamak, yapıların kusurlarını sihirli bir şekilde saklamaktır” diyen Arıoğlu, mühendisliğe Galata Kulesi’nin restorasyonu ile başladığını ve bu projenin de kendisi için en özel projelerden birisi olduğunu aktararak, ““Kaça” dediklerinde ise bedava bile demeye razı idim. Konu, İstanbul siluetine imza koymaktı” dedi.

Arıoğlu ile yapılan röportajın tam metni Genç Yönetici Gazetesi’nde yayımlanacak.

Görüşmeye Genç Yöneticiler Grubu’ndan Başkan Emrah Yaykıran, Başkan Yardımcıları Emre Güray, Seda Öztürk, İGY Üyeleri Gökçe Gül, Mehmet Göçen, Oğuz Ayrancıoğlu, ayrıca İNTES Genel Sekreteri H. Necati Ersoy, Basın ve Halkla İlişkiler Uzmanı Demet Somunoğlu katıldı.

142

Başkan Koloğlu Mesleki Yeterlilik Kurumu Yönetimi’nde görev alacak

Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) 10’uncu Olağan Genel Kurulu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Ahmet Erdem’in teşrifleri ve MYK Genel Kurul temsilcilerinin katılımıyla çalışma toplantısı formatında 15 Ekim 2015 Perşembe günü Ankara’da gerçekleştirildi.

Toplantıya Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonunu temsilen delege olarak TİSK Onursal Başkanı ve KİPLAS Yönetim Kurulu Başkanı Refik Baydur, İNTES Yönetim Kurulu Başkanı Celal Koloğlu ile İNTES Yönetim Kurulu Üyesi Barış Haşemoğlu katıldı.

MYK Başkanı Bayram Akbaş’ın açış konuşmasından sonra Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Ahmet Erdem, Genel

Kurula hitap ederek Bakanlığın temel görevlerine, MYK’nın gelişimine ve misyonuna ilişkin bir konuşma yaptı. 

MYK Genel Kurul üyeleri Erhan Batur’un Başkan, F.Yasemin Ertekin ve Elif Yıldırım’ın üye olarak yer aldıkları Başkanlık Divanı’nın yönettiği Genel Kurul’da, Kurumun 30.09.2014-30.09.2015 dönemi Faaliyet Raporu, 2014 Mali Yılı Kesin Hesabı, 2015 yılı Çalışma Programı, 2015 yılı Personel Planlaması ve 2016 Yılı Bütçesi Mesleki Yeterlilik Kurumu Başkanı Bayram Akbaş tarafından sunuldu. Gerçekleştirilen faaliyetler ve çalışma programı, görüş bildiren tüm Genel Kurul üyelerince takdirle karşılandı, sunulan raporlar ve programlar Genel Kurulca kabul edildi.

HABERLER

143

Genel Kurulun ikinci oturumunda gelecek üç yıllık dönemde görev yapacak olan Mesleki Yeterlilik Kurumu Yönetim Kurulu üyelikleri için seçim yapıldı. 

MYK Yönetim Kurulu Asıl ve Yedek Üyeliklerine Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonunu temsilen İNTES Başkan’ı Celal Koloğlu asıl üye,

İNTES Yönetim Kurulu Üyesi Barış Haşemoğlu yedek üye olarak seçilirken diğer üyelerin isimleri ve temsil ettikleri kurumların isimleri şöyle:

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nı temsilen asıl üye olarak Bayram Akbaş, yedek üye olarak Erhan Batur;

Milli Eğitim Bakanlığı’nı temsilen asıl üye Doç. Dr. Mustafa Hilmi Çolakoğlu, yedek üye Osman Yıldırım;

Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nı temsilen asil üye Prof.Dr. Mahmut Özer, yedek üye Prof. Dr. Muzaffer Elmas;

Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu asil üye Bendevi Palandöken, yedek üye M.Burhan Aksak;

Hak İşçi Sendikaları Konfederasyonu temsilen asil üye Dr. Osman Yıldız, yedek üye Elif Yıldırım seçildi.

Yönetim Kurulu üyeliklerine seçilenler adına MYK Başkanı Bayram Akbaş’ın teşekkür konuşması ve Divan Başkanı Erhan Batur’un kapanış konuşmasıyla Genel Kurul tamamlandı.

Başkan ve Başkan Vekili seçimi gündemiyle gerçekleştirilen yeni yönetim kurulu ilk toplantısında Yönetim Kurulu Başkanlığına Bayram Akbaş’ı, Yönetim Kurulu Başkan Vekilliğine Prof. Dr. Mahmut Özer’i seçti.

144

Pakistan Büyükelçisi Mahmood,İNTES Genel Merkezi’ni ziyaret etti

HABERLER

Pakistan Büyükelçisi Sohail Mahmood, Yönetim Kurulu Başkanı Celal Koloğlu’nu 7 Ekim 2015 tarihinde İNTES Genel Merkezi’nde ziyaret etti.

Başkan Koloğlu, ziyarette İNTES’in faaliyetlerini anlattı 1964 yılında kurulan İNTES’in sektörde etkin bir kuruluş olduğunu aktaran Koloğlu, gelenekselleşen toplantılar, konferanslar, yayınlar gibi faaliyet alanları hakkında bilgi verdi

Koloğlu müteahhitlik sektörünün Türkiye ekonomisi içindeki yerini aktararak, dünya standartlarında

iş üstlenen İNTES üyeleri hakkında bilgi verdi. Müteahhitlerimizin yurt dışında başarı ile gerçekleştirdiği işler hakkında da bilgi veren Koloğlu bugüne kadar Pakistan’da da önemli işler gerçekleştirildiğini belirtti. Başkan Koloğlu, iki ülke arasındaki tarihten gelen dostluğa ve iyi ilişkilere dayanarak ikili ticaret hacmimizin artmasının önemine değindi.

Söz konusu ziyarette Büyükelçi Mahmood, Pakistan Yatırım Kurulu’nca İslamabad’da 4-5 Kasım tarihlerinde organize edilen Yatırım Konferansı hakkında bilgi verdi.

Farkı sektörlerden 300’den fazla yerli ve yabancı yatırımcının bir araya getirildiği konferansta farklı sektörlerden yatırım uygulamaları ve sektörel yatırımcılar için uygun fırsatların ele alınacağını aktaran Mahmood, tüm İNTES üyelerini konferansa davet etti.

Açılış konuşmasının Pakistan Başbakanı tarafından yapıldığı Konferans Pakistan Federal Su ve Güç Bakanı, Bilişim Teknolojileri Bakanı, Ticaret Bakanı, Petrol ve Doğal Kaynaklar Bakanının katılımları ile gerçekleşti. 

145

Yargıtay Kararlarını Değerlendirme Seminerleri ve diğer ulusal ve uluslararası faaliyetleri ile bilim ve uygulama arasındaki diyaloğu sağlayarak ülkemizde İş Hukuku’nun gelişmesinde büyük bir katkısı olan İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği’nin (Türk Milli Komitesi) Olağan Genel Kurulu 3 Ekim 2015 günü İstanbul’da gerçekleştirildi.

Genel Kurul’da yapılan gizli oylama sonucunda Prof. Dr. Savaş Taşkent, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği’ne oybirliği ile başkan seçildi.

Derneğin Yönetim Kurulu’nun asil üyeliklerine Prof. Dr. Kübra Doğan Yenisey, Prof. Dr. Gülsevil

Alpagut, Prof. Dr. Mustafa Alp, Doç. Dr. Süleyman Başterzi; yedek üyeliklerine ise Prof.Dr. Nurşen Caniklioğlu, Doç.Dr. Mahmut Kabakcı, Av. Ertan İren, Doç. Dr. Gaye Burcu Yıldız ve Av. Abdi Pesok yine oybirliği ile seçildi.

1974 yılında İstanbul’da İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Türk Milli Komitesi adıyla kurulan derneğin ilk başkanı Prof Dr. Kemal Oğuzman olmuştu. Daha sonra sırasıyla Prof. Dr. Münir Ekonomi, Prof.Dr. Sarper Süzek ve Prof.Dr. Polat Soyer başkanlık görevini üstlendiler.

“İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği”nin amacı, İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku

Uluslararası Derneği (International Society for Labour and Social Security Law - Geneva) ile iş birliği içinde çalışma hayatını yakından ilgilendiren faaliyetleri gerçekleştirerek topluma katkıda bulunmaktır.

İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku alanında araştırma, inceleme ve yayın yapmak, sorunların çözümünde görüş oluşturmak ve bilgi teatisini sağlamak derneğin çalışma konuları arasında yer almaktadır. Dernek belirtilen amacı doğrultusunda bilimsel toplantılar, kongre, seminer ve konferanslar düzenlemektedir.

İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği’nde yeni yönetim

146

In consequence of rapid urbanization, transportation problem became an integral part of human life in the residential areas defined as metropolises where the number of inhabitants are expressed in millions.

In Turkey’s most populous city Istanbul, the daily passenger transportation is stated to reach almost 26 million people. Therefore, public transportation systems take priority in the cities. In big cities such as Istanbul and Izmir, rail systems as well as marine transportation is becoming crucial. There is a growing

importance attributed on rail transportation also in the capital city Ankara.

Very rapid increases in the number of vehicles in Turkey leads both to an intensification in traffic and also air pollution in the big cities also due to increase in greenhouse gas emissions. The experienced difficulties make it compulsory for public transportation to be given priority. When rail systems are to be considered primary, various products and solutions are needed to be developed from automation, signaling and electric systems to maintenance of the rails. To those

citizens who live in big cities, the widespread use of applications offers easy, comfortable and stress-free transportation.

As the construction industrialists, we are aware of the cruciality of fast and healthy transportation in our metropolises. Taking this opportunity, we would like to underline that we, as the sector, are ready to support investments and projects that will be carried out giving priority to human life in our cities.

The contentment of our people, shall as well be our contentment..

SUMMARY

Editorial: Celal Koloğlu, İNTES Chairman

147

The increase in urban population is resulting in more vehicle traffic. The number of motor vehicles has almost reached from 8 million 600 thousand in 2002, to 19 million 700 thousand. Nearly 45 million people travel with a motor vehicle in a day. An important part of these people use public transportation.

The total transportation demand in our country is estimated to reach 3 times by 2023. Our metropolises like Ankara and Izmir but particularly Istanbul still receiving immigration, will be the cities where this demand will increase the most. Within this context, giant projects have been launched by the Ministry of Transport, Maritime Affairs and Communications, with the aim to stand the increasing traffic across

our metropolises. For instance, the Northern Marmara Motorway is under construction in order to direct the transit traffic out of Istanbul. 3rd Bosphorus Bridge of Istanbul is also under construction. Istanbul-Izmir Motorway and Izmit Bay Crossing Projects are in progress. The Eurasian Road Tube Crossing Project that will join the two sides of Istanbul is in progress. Furthermore, rail systems which are safer and more environmentally friendly in public transportation also continue to be under rapid progress in the metropolitan areas:

Major projects such as MARMARAY in Istanbul, EGERAY in Izmir and GAZIRAY in Gaziantep have made urban transportation fast and comfortable. Airport connections of

these metro systems will as well be provided.

Ministry of Transportation will conduct certain operations for the promotion of urban public transport by 2023. Integration of the urban transportation plans with the zoning plans will be maintained. Studies will further continue for popularizing pedestrian zones and bicycle transportation. The effective use of “Intelligent Transport Systems” in all the cities will be increased through the use of clean fuel and energy-efficient vehicle technologies. Rail systems will be promoted for the routes having increased number of passengers. Combined sea, railway and road transportation will be expanded.

M. Hamdi Yıldırım: Ministry of Transport, Maritime Affairs and Communications Deputy Undersecretary

148

Studies are carried out by the Ministry of Environment and Urbanization to improve air quality through reducing air pollutant emissions caused by urban transportation. In line with this, the Provincial Directorates of Environment and Urbanization, in coordination with local governments, are requested to set Clean Air Action Plans which involve measures such as signalization arrangements for the prevention of traffic jams at intersections, wide spreading the use of public transportation and rail transportation systems as well as green wave applications that are evaluated and followed up by the Ministry.

It is aimed by the Ministry to expand bicycle lanes and integrate with transportation, to reduce vehicle traffic and consequently improve air quality and provide energy savings. Thus, a positive contribution will be made to energy savings as well as air quality through the reduction of carbon emissions.

Conjunction of the bike lanes with the central regions of the settlements and transportation networks shall be made available. The design and construction of bicycle lanes shall be made in compliance with the standards. Necessary measures shall be taken with the public transportation vehicles such as metro, train, bus, ferry. Parking stations and parking spaces for

bicycles will be made. Bicycle lanes will be allowed also for the use of disabled vehicles and thus, ease of transportation for the disabled citizens will be maintained.

The Ministry, in collaboration with other institutions and organizations, has prepared its national contribution to combat climate change. Within the scope of the national contribution submitted to the United Nations Framework Convention on Climate Change Secretariat as of October, it is declared that, by 2030, the total greenhouse gas emissions of our country will be reduced by 21%. The share of the transportation sector in this reduction rate plays a crucial role.

For the purpose of improving energy efficiency, reducing emissions and noise, and for minimizing the burden of energy consumption on the economy; today with urban transportation, promoting public transportation instead of the use of individual vehicles is indispensable for sustainable transportation.

As sustainable means of transportation; wheeled public transportation vehicles like bus and metrobus, rail systems like tramway and metro, as well as non-motorized means of transportation such as walking and cycling are the most effective

applications towards increasing energy efficiency and reducing emissions.

The urban traffic jams force the society to suffer negativities such as increasing probability of accidents, air pollution, noise, etc. On the other hand, this causes the vehicle drivers to make their trips by driving more and at higher time costs.

Foremost among the efforts to reduce energy intensity in the transportation sector, improve energy efficiency and reduce emissions; is to expand railway and maritime transportation in particular.

Improvement and balanced spreading of the transportation systems will significantly reduce our dependency on foreign energy.

As aimed for in the Energy Efficiency Strategy Paper; it is essential to intensify studies towards reducing the share of road transportation in overall transportation and increasing the share of marine, airway and railway transportation with freight and passenger transportation, by way of improving the infrastructure of alternative means of transportation.

SUMMARY

Prof. Dr. Mustafa Öztürk: Ministry of Environment and Urbanization Undersecretary

Metin Kilci: Ministry of Energy and Natural Resources Undersecretary

149

Through its studies ensuing from close follow up and implementation of innovations and new technologies; General Directorate of Highways brings to life comfortable, safe, long lasting and environmentally friendly highways.

The institution has come quite a long way with its R & D activities in line with these objectives and the R & D Projects are provided support.

Priority Research Areas for R & D Projects are defined as follows; Environment, Traffic, Security and Operations, Planning and Projects, Construction, Maintenance and Repair, Road Building Materials, Devices, Equipment, Systems, Measurement and Design, Information and Communication Technologies.

In the last 5 years, about 5,3 million tons of Stone Mastic Asphalt (TMA) production was realized through R & D projects, and the project life of the highways has been extended. The noise pollution caused by the vehicles on the environment has been reduced. Through this implementation, it is projected that the life span of highways will increase at least 3 years and their maintenance repair costs will reduce. Furthermore, due to advantageous surface features, traffic accidents are also foreseen to decrease.

As a result of Recycling Application started since 2007, a total of 685 thousand tons of recycled asphalt was reused and approximately 50 million TL savings were achieved.

In terms of traffic safety, improvement works are carried out at areas with higher potential of accidents.

By means of expanding divided road networks and raising the highway standards, and also through various actions taken within the scope of traffic safety; there has been a significant reduction in the number of accidents involving death or personal injury or those resulting in material damage.

Taking into account the accidents on the roads in non-residential areas, fatalities per 100 million vehicle-km were decreased 62% in 2014 as compared to 2003.

İsmail Kartal: Director General of Highways

Transportation in many cities is considered to be the most problematic activities of urban life. Assessments on the external costs of traffic congestion and environmental pollution resulting from motor vehicles vary according to the crowdedness of cities, level of congestion and the region.

To mention about the urban passenger transportation; pedestrian, bicycle transportation, public transportation, private car transportation, parking, motorcycles, paratransit and integration between those means of transportation should be considered. Main issues of urban transportation in our country can be summarized as follows:

Demands and problems on urban passenger transportation can only be resolved by featuring and giving weight to public transportation. Rapid actions must be taken to promote the use of public transportation in our cities. At this point, it is essential to take the required steps quickly to improve public transportation services, to increase its capacity when necessary, and to make it more attractive for passengers.

Rail transport systems play the most important role in meeting the transportation demands in big cities, for reasons of providing high capacity, fast, safe, comfortable service qualities and also minimized adverse effects on the

environment. Suburb railways, metro and light metro lines form the basis of public transportation systems of metropolises, whereas lower capacity public transportation systems like buses, minibuses have a supplying function to these main lines.

In order to facilitate access to airports in big cities; Ministry of Transport also plans and builds the rail system links. Urban Intelligent Transportation Systems developed by the municipalities will provide important information flow and integrity in urban transportation. Necessary measures for those with disabilities are attentively taken in all the projects that are being carried out.

Fatih Turan: General Manager of Infrastructure Investments

150

Key actions are aimed for within the scope of “Traffic Safety Strategy and Action Plan”. These are effected for the purpose of informing road users and raising their awareness on the traffic rules and its consequences in order to ensure the order and flow of traffic on both inner city and intercity roads by maintaining a safe traffic environment, and to prevent traffic accidents that happen due to violation of these traffic rules, and to minimize deaths or personal injuries or any material damage resulting from traffic accidents.

Through a well-defined and effective supervisory planning, by 2020, deaths arising from traffic accidents are aimed to be reduced by 50%.

In order to ensure the security of life and property of citizens; traffic management and supervision services on the highways are being carried out uninterruptedly for 24 hours with Traffic Electronic Control Systems established in all cities.

Supervision, training, informative and awareness-raising activities are carried out continuously for the purpose of drivers to drive more carefully and attentively.

Joint projects and activities between the Higher Board of Education and the General Directorate of Security will further be conducted with the aim of training specialized personnel in the field of traffic safety, as well as increasing and improving

traffic safety trainings in all the educational institutions.

Under the organization of Traffic Services Department and with the coordination of the Governorates, the “Driver and Pedestrian Training Seminars” Project was commenced and since 2000 up to now, training was given to nearly 18 million road users on the risk factors in traffic and traffic safety issues.

In line with the objectives of reducing fatalities by 50%, increasing awareness on traffic safety issues through more and effective information to the public, and minimizing accidents; 81 Provincial Directorates of Security continue to carry out relevant activities.

SUMMARY

General Directorate of Security Traffic Applications and Inspection Department

151

Giresun Mayor Kerim Aksu, has put his signature under a contemporary practice in order to encourage the city dwellers to read more, and launched the “Library Bus Stop” Project.

Kerim Aksu explained the project as follows: “We have developed this project in order to support reading habits to start from childhood and enable people of all ages to find opportunities to read. We also made “Book and Toy Boxes” developed by our municipalities. In these boxes, we collect books and toys brought by people from their homes. We then cargo them either to the needers or to schools upon request. We also add on our street library where students, pensioners,

youngsters, and in short, people of all ages can read daily newspapers and books of their field of interest.

We have received very positive feedback from this application. Our study has been taken as an example by many other municipalities. We, as the Giresun Municipality are very pleased by the street libraries to become widespread. Our citizens are reading their books, enjoying the fresh air and are expressing their satisfaction to us.

We also have various other projects for our young people and children. Giresun Municipality has been awarded the UNICEF Child Friendly Cities Project. We consider our

children and our young people to grow as world citizens, important. By taking their opinions, we both provide their contributions and keep our dialogue warm. We build children’s playgrounds in every neighborhood. Recently on October 29 Republic Day, we have inaugurated the playground which we named after our cartoonist Derya Sayın who passed away at a very young age. We have established a project office within the municipality, where very important projects are being developed. The latest was the Giresun International Sculpture Symposium we have hosted. In our Conservatory, we are opening music, folk dances, drama, etc. courses for our young people.”

Giresun Municipality Bus Stop Project

152

In addition to being a successful businessman, GAMA Holding Honorary Chairman Erol Üçer, also known for his multi-dimensional social responsibility projects, explained about his contributions to education:

“I aim to provide support to the successful students in need with their education, under the scope of a specific program.

At late 80s, I built two dormitories to accommodate 200 children in need of protection in Ankara, and donated to the Social Services and Child Protection Agency. I bought two buildings for the criminalized children who come out of youth detention centers and provided housing for them and allowed them to continue their education.

Within the scope of “Daddy Send Me to School” campaign conducted by the newspaper Milliyet, I built 3 sororities in Igdir, Erzurum

and Eastern Bayazıt with a total 350 student capacity. In addition, I contributed to the complete renovation of İstanbul Beyoğlu Finishing School as well to the improvement of its activities.

Within the scope of the Breakthrough Project initiated by the ITU Rector Dr. Gülsün Sağlamer in 1999, I actualized the establishment of the ITU Dr. Erol Üçer Center for Advanced Studies in Music (MIAM). I have also contributed to the development of various projects initiated to improve my university. I had also furnished supports for the establishment of METU Technopolis.

We, 92 friends as Ataturk High School graduates, gathered together and established the Atatürk High School Education Foundation (ALEV) in 1985. In the last 30 years, not only numerous needs of the school were covered

but also various scholarships and tuition assistances were provided with the contributions of the founders and benevolent education volunteers.

ALEV offers students English spe-aking courses and also English language training opportunities in England. Physics-chemistry-bio-logy labs, gymnasium, library and conference rooms of the school have been fully renovated and equ-ipped with modern training tools and equipment. Computer presen-tation rooms and computer labs have been established in accordan-ce with the latest technology. Our Foundation has granted non-refun-dable scholarships to almost 3500 of our students so far.

ALEV also supports cultural, social and sport activities of the school and continues to offer numerous scholarships to 250 high school and university students.

SUMMARY

Erol Üçer: GAMA Holding Honorary President