editorjal - mqabba...huwa aktar fl oku li post b˙al dan jissejja˙ kumpless fejn jin˙adem in-nar....

20

Upload: others

Post on 13-Nov-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Editorjal - Mqabba...Huwa aktar fl oku li post b˙al dan jissejja˙ kumpless fejn jin˙adem in-nar. Ma tantx dam ma tlesta l-bini tal-kamra u d-dilettanti tag˙na bdew ja˙dmu n-nar
Page 2: Editorjal - Mqabba...Huwa aktar fl oku li post b˙al dan jissejja˙ kumpless fejn jin˙adem in-nar. Ma tantx dam ma tlesta l-bini tal-kamra u d-dilettanti tag˙na bdew ja˙dmu n-nar

Programm ta’ Tifkira – 29 - 30 ta’ April 2006

1

Editorjal

Huwa ta’ sodisfazzjon g˙alija li ©ejt avviçinat minn tliet g˙aqdiet pirotekniçi Maltin, fost l-ewlenin li g˙andna f’Malta, biex inkun l-editur tal-pubblikazzjoni tag˙hom. Dan hu programm ta’ tifkira fl -okkaΩjoni tal-Festival Pirotekniku Internazzjonali ta’ Malta, li din is-sena g˙all-ewwel darba se jie˙u l-forma ta’ kompetizzjoni.

Fil-fatt il-Festival Pirotekniku ta’ Malta, li g˙adu fl -infanzja tieg˙u, g˙alkemm issa ilu jsir g˙al xi snin, huwa din is-sena l-ewwel darba li t-taqsima tal-log˙ob tan-nar sinkronizzat mal-muΩika se ssir fuq bazi ta’ kompetizzjoni. Mhux biss. Imma se ssir fuq baΩi ta’ kompetizzjoni internazzjonali g˙aliex mat-tliet g˙aqdiet Maltin se jikkompetu wkoll tnejn barranin… kumpanija mir-Renju Unit – Jubilee u o˙ra mill-Portugal – Luso.

Min-na˙a tag˙na ma nistg˙ux ma nawgurawx prestazzjoni tajba mill-Maltin, u perswaΩi li hekk se ji©ri, però fuq kollox nawguraw li kul˙add jag˙ti spettaklu kbir ˙alli dan il-festival jikber kemm fi l-presti©ju kif ukoll fl -importanza tieg˙u. Kul˙add jaf fl -edizzjonijiet tas-snin img˙oddija x’folol kbar ta’ nies ˙onqu l-in˙awi tal-Port il-Kbir. U bla dubju ta’ xejn dan ©ara g˙aliex kull sena l-livell li ntla˙aq kien wie˙ed g˙oli. U hekk se jer©a’ ji©ri din is-sena. L-arti piroteknika hija arti afaxxinanti li ti©bed in-nies, Maltin u barranin. U jekk dan il-festival ikompli jikber u jΩid il-fama tieg˙u, ma

nsib l-ebda problema nbassar li fi l-futur jibda jkun attrazzjoni annwali li ˙afna barranin jibdew ji©u f’pajjiΩna proprju g˙alih, jekk mhux di©à bdew.

Però biex ji©ri dan irridu nkomplu nemmnu fi l-festival u ntejbuh. Ibda mill-MTA li ˙olmot bih, kompli fuq l-g˙aqdiet pirotekniçi lokali, dur fuq il-komunità kummerçjali Maltija l-aktar dik li topera fi l-qasam tat-turiΩmu li tista’ tg˙in ˙afna biex dan il-festival jikber, u spiçça fi l-pubbliku in ©enerali Malti. Irridu nemmnu li l-prodott Malti f’dan il-qasam huwa tajjeb ˙afna, u permezz tieg˙u nistg˙u no˙olqu attrazzjoni addizjonali g˙al pajjiΩna.

Fuq nota mhux daqstant poΩittiva jkolli ng˙id però li l-indikazzjonijiet juru li l-affarijiet jista’ jkun li huma xi daqsxejn il-kuntrarju. G˙ax mhux kull min hu f’poΩizzjoni infl uwenti jista’ qieg˙ed jifhem l-importanza ta’ dan il-festival. Hemm min forsi dan il-festival mhux jemmen biΩΩejjed fi h. Mill-banda l-o˙ra ˙afna mill-komunità kummerçjali li ©iet avviçinata naqset li tag˙ti l-appo©© tag˙ha. Minn madwar 350 kumpanija avviçinati huma biss dawn il-kumpaniji li rreklamaw f’dan il-ktieb li taw daqsxejn ghajnuna u ta’ dan nirringrazzjahom. Ewlieni fosthom Nicholas Spiteri tal-Fire One li g˙o©bu jaççetta jag˙ti support lilna l-Maltin billi jkun l-isponsor

WerrejEditorjal .......................................................................... 1Messa©© mill-Ministru g˙at-TuriΩmu u l-Kultura ......... 3L-G˙aqda tan-Nar San Mikiel ta’ Óal Lija .................... 5Is-Soçjetà Piroteknika 15 ta’ Awissu – Mosta ............... 9Programme Malta Fireworks Festival .......................... 12

Joe Chetcuti

G˙aqda tan-Nar Santa Marija – Mqabba ..................... 15Messa©© mis-Segretarju G˙aqda Piroteknika Maltija . 21The Malta Fireworks Festival – General Information . 22Foreign Competitors .................................................... 22

uffi çjali, u l-Viset. Mill-bqija xejn.F’Malta g˙andna l-marda li jekk

inwelldu ˙a©a tajba, nippretendu minnha li trendilna lura b’mod immedjat. U jekk ma tag˙milx hekk noqtluha u naborruha. Il-paçenzja, is-sabar, u l-istennija, ma tantx huma virtujiet favoriti tag˙na l-Maltin.

Sadanittant irrid infa˙˙ar lit-tliet g˙aqdiet pirotekniçi Maltin li qed jikkompetu f’dan il-festival – l-G˙aqda tan-Nar San Mikiel ta’ Óal Lija, is-Soçjetà Piroteknika 15 ta’ Awissu tal-Mosta, u l-G˙aqda tan-Nar Santa Marija ta’ l-Imqabba – li minkejja li din is-sena l-festival po©©ihom f’sitwazzjoni ta’ kompetizzjoni kontra xulxin, xorta wa˙da g˙arfu ja˙dmu qrib ˙afna ta’ xulxin fi spirtu ta’ ˙biberija u fraternità. Jekk xejn, din il-pubblikazzjoni hija xhieda ˙ajja ta’ dan. Xhieda li g˙andha tkun ta’ eΩempju g˙al ˙addie˙or, hu x’inhu l-©eneru, u tkun xi tkun l-okkaΩjoni.

Fl-a˙˙ar nag˙laq dan il-messa©© editorjali billi nappella lill-pubbliku Malti jag˙ti l-appo©© totali tieg˙u lit-tliet rappreΩentanti Maltin f’dan il-festival.

Page 3: Editorjal - Mqabba...Huwa aktar fl oku li post b˙al dan jissejja˙ kumpless fejn jin˙adem in-nar. Ma tantx dam ma tlesta l-bini tal-kamra u d-dilettanti tag˙na bdew ja˙dmu n-nar

Programm ta’ Tifkira – 29 - 30 ta’ April 2006

3

Messa©©

Il-Festival tal-Log˙ob tan-Nar din is-sena da˙al fi l-˙ames sena tieg˙u. Din is-sena wkoll dan il-festival qed jing˙ata dehra internazzjonali bil-parteçipazzjoni ta’ tliet soçjetajiet tan-nar Maltin u Ωew© kumpaniji tan-nar barranin. Dan g˙andu jwassal biex ikun hemm kompetizzjoni u allura prodott aqwa minn qatt qabel.

F’pajjiΩna g˙andna ˙afna dilettanti tal-log˙ob tan-nar, persuni li jag˙tu ˙afna mill-˙in liberu tag˙hom g˙al dan id-delizzju. Il-log˙ob tan-nar hu seng˙a li ilha nieΩla minn ©enerazzjoni g˙all-o˙ra g˙al mijiet ta’ snin.

Il-Maltin li ja˙dmu l-log˙ob tan-nar mhux talli a©©ornaw din is-seng˙a biex jikkompetu ma’ dilettanti f’pajjizi o˙ra, iΩda kapaçi jipproduçu anke log˙ob tan-nar li hu superjuri g˙al dak ta’ ˙afna pajjiΩi o˙ra tant

li f’kompetizzjonijiet li fi hom jie˙du sehem dejjem jiksbu riΩultati mill-aktar poΩittivi li jag˙mlulhom unur u li jag˙mlu unur lil pajjiΩna.

Il-Festival Internazzjonali tal-Log˙ob tan-Nar isir immedjatament qabel il-bliet u l-ir˙ula f’pajjiΩna jiççelebraw il-festi tal-qaddisin titulari tag˙hom.

IΩda minbarra li joffri lill-Maltin u l-barranin li jkunu fostna tog˙ma ta’ dak li jkunu se jaraw tul ix-xhur kollha tas-sajf, dan il-festival ghandu sinifi kat ie˙or, dak li jfakkar is-s˙ubija ta’ Malta fl -Unjoni Ewropea.

Din is-sena qed infakkru t-tieni anniversarju tas-s˙ubija u g˙alhekk l-isfond internazzjonali ta’ dan il-festival jinkwadra tajjeb fi d-diversità li toffri l-Unjoni Ewropea b’25 stat.

Il-log˙ob tan-nar dejjem kien parti importanti miç-çelebrazzjoni u l-festi li jsiru f’pajjiΩna. Il-

Francis Zammit DimechMinistru g˙at-TuriΩmu u Kultura

Editur: Joe Chetcuti

Membri: Joe Chetcuti (Soçjetà Piroteknika 15 ta’ Awissu Mosta)

Carlo Sciberras(G˙aqda tan-Nar Santa Marija Mqabba)

Mark Sciberras(G˙aqda tan-Nar San Mikiel Lija)

St. Michael Fireworks Factory LijaTel: (0356) 2141 5191, 2143 1852

15th August Pyrotechnic Society Mosta Tel: (0356) 2141 6491, 2141 1792

St. Mary Firworks Factory Mqabba Tel: (0356) 2168 3020

Bord Editorjali

Festival Internazzjonali tal-Log˙ob tan-Nar g˙andu jkun iç-çirasa fuq il-kejk ta’ sta©un pirotekniku mill-aqwa li tant Maltin ikunu qed jistennew b’˙erqa.

Nawguraw lit-tliet soçjetajiet Maltin li se jie˙du sehem f’dan il-festival – St. Michael’s Fireworks Factory ta’ Óal Lija, St. Mary’s Fireworks Factory ta’ l-Imqabba u 15th August Fireworks Factory tal-Mosta – biex mhux biss jag˙tuna wirja mill-aqwa ta’ log˙ob tan-nar iΩda biex ukoll jiksbu r-riΩultati li lkoll nixtiequlhom.

Stampat u Ssettjat:Bestprint Co. Ltd., QrendiTel: 21 680 789 • E-mail: [email protected]

BEST

Page 4: Editorjal - Mqabba...Huwa aktar fl oku li post b˙al dan jissejja˙ kumpless fejn jin˙adem in-nar. Ma tantx dam ma tlesta l-bini tal-kamra u d-dilettanti tag˙na bdew ja˙dmu n-nar

Festival Pirotekniku Internazzjonali ta’ Malta

4

Fil-bidu tas-seklu g˙oxrin, f’Óal Lija di©à konna nsibu diversi kaΩini jew soçjetajiet li l-g˙an prinçipali tag˙hom kien wie˙ed komuni, ji©ifi eri dak li jie˙du ˙sieb li jorganizzaw u jkabbru minn sena g˙al sena l-festa tas-Salvatur. Dawn is-soçi ˙assew il-bΩonn li jkomplu jkabbru din il-festa li kienet wisq g˙aΩiΩa g˙alihom b’mod divers. Deherilhom li mal-funzjonijiet tal-Knisja, ma’ l-armar u t-tiΩjin tat-toroq, mal-marçi u l-programmi tal-banda kellhom ukoll b’mod partikolari jag˙tu spinta u jie˙du inizjattiva ©dida biex aktar ’il quddiem ikun hawn aktar nar g˙all-festa.

Kif kul˙add jaf, in-nar ma setax jin˙adem fi l-kazini u qalb in-nies. G˙al dan l-g˙an xi dilettanti l-aktar akkaniti g˙an-nar u tal-festa ˙asbu li jag˙mlu talba formali lill-Kappillan ta’

dak iΩ-Ωmien li kien Dun Anton Buhagiar sabiex jag˙tihom xi g˙elieqi li kienu jinsabu ˙dejn il-kappella ta’ San Mikiel biex fuq din il-biçça art tinbena l-kamra tan-nar u allura jin˙adem in-nar. Il-Kappillan laqa’ t-talba ta’ dawn it-talin u minn hemm beda l-isem glorjuΩ Kamra tan-Nar San Mikiel, Óal Lija.

Wara li l-Kappillan laqa’ talba ta’ dawn il-pijunieri, u allura fl -1925, u bl-g˙ajnuna ta’ xi kuntratturi, beda l-bini tal-kamra tan-nar eΩatt wara l-kappella ta’ San Mikiel. Kienu ˙afna l-ir©iel u Ωg˙aΩag˙ li middew g˙onqhom g˙ax-xog˙ol u li bdew jitilg˙u jnaddfu t-terrapien mis-sit ta’ fejn kellha tinbena l-kamra. Il-kamra tan-nar inbniet mill-bennejja tar-ra˙al stess. Il-©ebel u kull ma kien jin˙tie© kien jin©arr b’karrettun mi©bud minn ˙mara.

Kuntrattur ie˙or kien ukoll

jibg˙at nies impjegati mieg˙u biex iqattg˙u l-blat. Barra minn hekk dan l-istess kuntrattur kien ukoll offra bosta bibien g˙all-kmamar li kienu nbnew. Wie˙ed irid josserva li meta ng˙idu kamra tan-nar, wie˙ed irid ifi sser il-kmamar kollha mqassmin u mibnijin ’il bog˙od minn xulxin ˙alli dejjem jitnaqqas il-periklu. Huwa aktar fl oku li post b˙al dan jissejja˙ kumpless fejn jin˙adem in-nar.

Ma tantx dam ma tlesta l-bini tal-kamra u d-dilettanti tag˙na bdew ja˙dmu n-nar fi ha. Mill-ewwel deher li l-entuΩjaΩmu li kellhom dawn in-nies ma kienx ftit g˙aliex dawn bdew ja˙dmu kull kwalità ta’ nar li kien isir f’dawk iΩ-Ωminijiet. Sa erba’ snin wara, l-g˙add ta’ r©iel u Ωg˙aΩag˙ li kienu jitilg˙u ja˙dmu n-nar kiber konsiderevolment. L-entuΩjaΩmu tal-festa kien jimbuttahom biex ja˙dmu aktar u aktar.

Fl-1932 kien iç-çentinarju ta’ Kristu Salvatur. Dawn id-dilettanti, li issa kienu sabu saqajhom sew ma’ l-art ˙admu fuq li ˙admu. Il-kwalità ta’ nar li bdew ja˙dmu kien jispikka. Dak iΩ-Ωmien ukoll kien ©ie ©o Óal Lija minn barra l-Professur Gaffarelli li ˙adem u g˙en mhux ftit. Mieg˙u ˙admu d-dilettanti tar-ra˙al tag˙na li fi lwaqt li g˙enuh mhux ftit fi x-xog˙ol tan-nar g˙arfu jie˙du ming˙andu s-seng˙a u bosta tag˙rif ie˙or li swiehom mhux ftit biex

Tag˙rif

L-G˙aqda tan-Nar

San Mikiel ta’ Óal Lija

ikompli f’pa©na 6

Page 5: Editorjal - Mqabba...Huwa aktar fl oku li post b˙al dan jissejja˙ kumpless fejn jin˙adem in-nar. Ma tantx dam ma tlesta l-bini tal-kamra u d-dilettanti tag˙na bdew ja˙dmu n-nar

Festival Pirotekniku Internazzjonali ta’ Malta

6

aktar ’il quddiem huma wkoll saru surmastrijiet f’dik li hija seng˙a tan-nar li llum insej˙ulha piroteknika. MaΩ-Ωmien waslu aktar çentinarji u okkaΩjonijiet o˙ra fosthom pussessi ta’ kappillani ©odda. Il-membri ta’ l-G˙aqda tan-Nar San Mikiel qatt ma qag˙du lura u dejjem ˙admu fuq li ˙admu, anzi wkoll dik in-naqra aktar biex b˙al dejjem isiru festi kbar ad unur Kristu Salvatur.

Mas-snin din l-G˙aqda kompliet tistabilixxi lilha nfi sha b˙ala l-protagonista fl -arti piroteknika. Ìiet ikkummissjonata biex ittella’ wirjiet tan-nar f’bosta okkaΩjonijiet. Minn avvenimenti nazzjonali g˙al festi o˙ra f’ir˙ula kemm Malta kif ukoll f’G˙awdex. Minn çerimonji ta’ ftu˙ jew g˙eluq ta’ avvenimenti sportivi miΩmuma Malta sa konferenzi internazzjonali miΩmuma f’pajjiΩna f’u˙ud mil-lukandi ewlenin ta’ pajjiΩna. Minn ftu˙ uffi çjali ta’ xi lukanda ©dida sa ftu˙ ta’ xi stabbiliment ©did u g˙al bosta u bosta okkaΩjonijiet o˙ra ta’ kull ©eneru. Ta’ min isemmi wkoll illi kemm ilu jinΩamm il-Festival tan-Nar Malti din l-G˙aqda dejjem kienet irrappreΩentata u dejjem ˙ar©et bl-unuri kollha.

Dan kollu wassal g˙al aktar episodju importanti fl -istorja glorjuΩa ta’ din l-G˙aqda. Dan kien fl -1980 meta l-G˙aqda tan-Nar San Mikiel ©iet mistiedna biex tikkompeti f’konkors pirotekniku internazzjonali li kien sar fi l-port ta’ Monaco. Malta Ωg˙ira tag˙na kkompetiet ma ©ganti ferm akbar minna u bl-abbiltà u l-esperjenza vasta mi©bura matul iΩ-Ωminijiet ˙ri©na rebbie˙in. Kienet okkaΩjoni fejn issa n-nar Malti ©ie mpo©©i fuq il-mappa tad-dinja piroteknika. Il-pirotekniçi barranin bdew issa j˙arsu lejn in-nar Malti b’rispett u stima. Issa din l-

G˙aqda tassew kienet wieqfa fuq saqajha u b˙al dejjem baqg˙et t˙ares u timmira lejn orizzonti ©odda. Kienet minn tal-bidu li bdiet tippreΩenta x-xog˙ol tan-nar tag˙ha b’mod divers minn kif kien ji©i ppreΩentat qabel. Kienet bdiet rinovazzjoni s˙i˙a fl -arti piroteknika Maltija. Il-wirjiet tan-nar tag˙ha saru famuΩi speçjalment l-esebizzjoni piroteknika li tittella’ f’lejlet is-Salvatur. Ta’ kull sena d-dilettanti tan-nar Maltin ji©u Óal Lija bi ˙©arhom u l-mistoqsija tag˙hom dejjem tkun x’hemm ©did g˙al din is-sena u dejjem jistennew dik is-sorpriΩa. Huwa fatt mag˙ruf li kwaΩi ta’ kull sena ©o Óal Lija ti©i introdotta xi innovazzjoni ©dida li tkompli ΩΩid mal-kuluri, ˙sejjes u effetti ferm ori©inali li jΩewqu l-wirjiet pirotekniçi spettakolari tag˙na.

Dan kollu ma ©iex wa˙du. Huwa kollu frott ta’ xog˙ol iebes u dedikazzjoni kbira. L-akbar rispett g˙andu jmur g˙al dawk ta’ qabilna li ˙allewlna minjiera ta’ informazzjoni u teknika. Aktar ma jg˙addi Ω-Ωmien l-affarijiet jinbidlu, it-teorija u t-teknika jikbru u allura l-progress li sar f’din l-arti kiber b’rata enormi. Biex wasalna fejn wasalna llum

ikompli f’pa©na 7

Page 6: Editorjal - Mqabba...Huwa aktar fl oku li post b˙al dan jissejja˙ kumpless fejn jin˙adem in-nar. Ma tantx dam ma tlesta l-bini tal-kamra u d-dilettanti tag˙na bdew ja˙dmu n-nar

Programm ta’ Tifkira – 29 - 30 ta’ April 2006

7

kien hemm episodji ta’glorja. Kien hemm ukoll inçidenti sfortunati u o˙rajn ferm aktar sfortunati. Minn hawn insellmu lil dawk kollha li xi darba jew o˙ra kienu membri attivi fi ˙dan din l-G˙aqda.

Matul iΩ-Ωminijiet din l-G˙aqda welldet u kabbret ismijiet kbar li g˙amlu isem kbir kemm lil Óal Lija kif ukoll lil Malta tag˙na. Dawn stabilixxew reputazzjoni g˙alihom infushom u g˙ar-ra˙al tag˙na u g˙adhom imfakkra u msemmijin bl-akbar g˙oΩΩa sal-lum. A˙jar li ma jissemmewx ismijiet g˙ax jista’ jit˙alla xi

˙add barra. Li hu importanti hu li nsellmulhom kollha kemm huma, kemm lil dawk li g˙adhom mag˙na, aktar u aktar lil dawk li ˙allewna u m’g˙adhomx mag˙na. Kien il-bidu ferm diffi çli u d-determinazzjoni tag˙hom li welldu lil din l-G˙aqda. Li a˙na ninsabu fejn ninsabu llum huwa dovut lilhom u kollu mertu tag˙hom.

Dan kollu ta’ fuq wassal biex illum ninsabu hawn g˙al dan l-avveniment pirotekniku li issa sar wie˙ed kalendarju. Ta’ min jg˙id li din id-darba l-organizzaturi ˙asbu biex jibdlu xi ftit il-format

ta’ dan il-festival. Anke ismu nbidel u issa sa jibda jissemma b˙ala l-Festival Internazzjonali tan-Nar Malti. Tliet soçjetajiet pirotekniçi Maltin se jkunu juru l-abbiltà piroteknika tag˙hom f’kompetizzjoni diretta ma’ Ωew© kumpaniji barranin li ©ejjin mir-Renju Unit u mill-Portugal. It-tema tag˙na se tkun Illuminating Our Grand Harbour. Dan huwa eΩattament x’se nippruvaw nag˙mlu, ji©ifi eri ndawlu l-port tag˙na bin-nar kollu li se nippreΩentaw waqt il-wirja tag˙na.

Nixtieq nifra˙ ukoll lill-kompetituri l-o˙ra s˙abna Maltin li huma s-Soçjetà Piroteknika 15 ta’ Awissu tal-Mosta u lill-G˙aqda tan-Nar Santa Marija ta’ l-Imqabba. Nawgura li l-atmosfera amikevoli li ntweriet u l-unjoni li rabtitna fl imkien fi l-festival li g˙adda tkompli tikber u tissa˙˙a˙ ma’ dan il-festival ukoll. Nawgura wkoll lil dawk il-kmamar tan-nar l-o˙ra kollha li se jipparteçipaw min b’mod u min b’ie˙or waqt il-festival ta’ din is-sena. Awguri lil kul˙add kif ukoll lilek li qed taqra dan is-souvenir programme u li g˙aΩilt li ti©i hawn biex issegwi n-nar kollu li se ji©i ppreΩentat.

Page 7: Editorjal - Mqabba...Huwa aktar fl oku li post b˙al dan jissejja˙ kumpless fejn jin˙adem in-nar. Ma tantx dam ma tlesta l-bini tal-kamra u d-dilettanti tag˙na bdew ja˙dmu n-nar

Festival Pirotekniku Internazzjonali ta’ Malta

8

St. Michael’s Fireworks Factory, LijaSt. Michael’s Fireworks Factory was founded around 1925. In the following years, it established itself

as a leading fi reworks factory in Malta. Throughout the years, St. Michael’s Fireworks Factory has been commissioned to put up displays on numerous and varied occasions, such as state visits, national festivities and events, closing ceremonies for the twice held in Malta Small Nations Games, opening ceremony of Giochi Senza Frontieri TV games show, many village festas around Malta and Gozo, and so on.

Its culmination was perhaps reached in 1980, when a team of pyrotechnic enthusiasts from St. Michael’s Fireworks took part in a Fireworks Competition in Monaco, where they successfully placed fi rst. From then on, the factory never looked back and kept on leading the art of pyrotechnics in Malta.

St. Michael’s Fireworks Factory has also participated successfully in all the Maltese Fireworks Festival held so far.

The theme chosen for this year’s festival is Illuminating Our Grand Harbour and this is exactly what our voluntary pyrotechnicians would be doing on the night sky of the 30th April, 2006.

Id-Diploma li l-Kamra tan-Nar San Mikiel ta’ Óal Lija rçeviet meta ˙adet sehem ©ewwa Monaco u ©iet ikklassifi kata fl -ewwel post fl -1980.

Page 8: Editorjal - Mqabba...Huwa aktar fl oku li post b˙al dan jissejja˙ kumpless fejn jin˙adem in-nar. Ma tantx dam ma tlesta l-bini tal-kamra u d-dilettanti tag˙na bdew ja˙dmu n-nar

Programm ta’ Tifkira – 29 - 30 ta’ April 2006

9

B˙al kull soçjetà u g˙aqda o˙ra, is-Soçjetà Piroteknika 15 ta’ Awissu tal-Mosta ghandha l-g˙eruq tag˙ha li jmorru lura qabel il-mument proprju tal-fondazzjoni tag˙ha. Fil-fatt l-g˙eruq veri tas-Soçjetà Piroteknika 15 ta’ Awissu, li fi l-bidu kienet ˙adet l-isem ta’ G˙aqda tan-Nar 15 ta’ Awissu, imorru lura g˙all-ewwel nofs is-seklu l-ie˙or meta Karmnu Camilleri, mag˙ruf b˙ala Ta’ Gerit, ©abar madwaru numru ta’ entuΩjasti o˙ra tal-piroteknika Mostin. Però uffi çjalment is-Soçjetà rat it-twelid tag˙ha nhar it-8 ta’ Awissu 1983 waqt laqg˙a ©enerali li kienet saret fi s-Sala Parrokkjali tal-Mosta, b’wie˙ed mill-ko-fundaturi jkun iben Karmnu Camilleri, Emy.

L-ewwel sede uffi çjali tas-Soçjetà, u l-post fejn jiltaqg˙u l-membri, peress li din is-Soçjetà kienet minn dejjem Soçjetà awtonoma ming˙ajr rabta diretta ma’ xi g˙aqda muΩikali, kien fejn illum hemm The Lord Nelson Restaurant, dak iΩ-Ωmien Lord Nelson Bar. Ìentilment b˙ala Soçjetà konna ospitati hemm g˙al numru ta’ snin mill-proprjetarji li kienu l-familja tal-ko-fundatur tas-Soçjetà John Mary Camilleri.

L-ewwel Uffi çjali tas-Soçjetà kienu s-Sur Emy Camilleri kemm b˙ala President kif ukoll b˙ala l-ewwel Direttur tal-kumpless tan-nar, is-Sur Pacifi co Fenech b˙ala Segretarju, is-Sur John Mary Camilleri b˙ala TeΩorier, u s-Sur Philip Debono b˙ala Viçi-President.

L-art g˙all-bini tal-kumpless tan-nar fi d-Dwejra ©iet akkwistata ming˙and il-Gvern fi l-21 ta’ Ìunju 1984 u

ikompli f’pa©na 10

Tag˙rif

Is-Soçjetà Piroteknika

15 ta’ Awissu – Mosta…Storja Kbira ta’ Soçjetà Ûag˙Ωug˙a

Page 9: Editorjal - Mqabba...Huwa aktar fl oku li post b˙al dan jissejja˙ kumpless fejn jin˙adem in-nar. Ma tantx dam ma tlesta l-bini tal-kamra u d-dilettanti tag˙na bdew ja˙dmu n-nar

Festival Pirotekniku Internazzjonali ta’ Malta

10

immedjatament numru kbir ta’ dilettanti, u benefatturi Mostin, middew g˙onqhom g˙ax-xog˙ol tal-bini biex fi Ωmien sena ttella’ kumpless imdaqqas u modern. Fit-8 ta’ Ìunju 1985 ˙are© il-permess mill-Awtoritajiet g˙all-manifattura tal-piroteknika, u f’Ottubru ta’ l-istess sena beda jin˙adem l-ewwel xog˙ol pirotekniku minn dan il-kumpless ©did. Minn dakinhar sal-lum, ix-xog˙ol kollu pirotekniku li ˙are© minn dan il-kumpless sar kollu ta˙t is-superviΩjoni tas-Sur Emy Camilleri li minn dejjem wera li hu bniedem serju, studjuΩ u intiΩ sew fl -arti tal-piroteknika. Fil-fatt, it-tag˙rif u l-abbiltajiet tas-Sur Camilleri fi s-su©©ett huma anke rikonoxxuti internazzjonalment tant li g˙al numru ta’ snin huwa kien appuntat b˙ala ko-editur tal-magazine internazzjonali infl uwenti Pyrotechnica.

Intant, mill-1983 ’l hawn is-Soçjetà evolviet u kibret, bil-˙idma ewlenija tag˙ha kienet il-manifattura tal-piroteknika g˙al waqt il-festi kbar li jsiru kull sena fi l-parroçça tal-Mosta ad unur l-Assunzjoni fi s-Sema ta’ Ommna l-Ver©ni Marija.

L-ewwel spettaklu ta’ nar sinkronizzat mal-muΩika mis-Soçjetà ttella’ nhar l-14 ta’ Awissu 1998 fi l-Mosta, proprju

f’lejlet il-festa ta’ Marija Assunta, u baqa’ jittella’ kull sentejn. Dan ifi sser li spettakli simili ttellg˙u nhar l-14 ta’ Awissu 2000, nhar l-14 ta’ Awissu 2002, u nhar l-14 ta’ Awissu 2004. Spettaklu ie˙or simili se jittella’ wkoll din is-sena, naturalment fl -14 ta’ Awissu. Dan l-ispettaklu jittella’ kull sena alternattiva g˙aliex fi l-Mosta hemm g˙aqda piroteknika o˙ra, liema g˙aqda hemm ftehim amikevoli mag˙ha li permezz tieg˙u l-programm pirotekniku jinqasam. G˙aldaqstant l-14 ta’ Awissu sena jkun allokat lis-Soçjetà Piroteknika 15 ta’ Awissu, u s-sena ta’ wara jkun

allokat lill-G˙aqda l-o˙ra, l-G˙aqda tan-Nar Santa Marija.

Fis-sena 2002 l-Awtorità Maltija g˙at-TuriΩmu bdiet torganizza fi l-Port il-Kbir il-Festival Pirotekniku ta’ Malta. Sa mill-ewwel edizzjoni tieg˙u, kull sena, is-Soçjetà Piroteknika 15 ta’ Awissu pparteçipat dejjem fl -esebizzjonijiet ta’ log˙ob tan-nar sinkronizzat mal-muΩika, kif ukoll f’esebizzjonijiet ta’ log˙ob tan-nar ta’ l-art, u anke ta’ l-ajru.

Huwa fatt impressjonanti li mill-1998 sal-lum, f’perjodu ta’ disa’ snin, biΩ-Ωew© esebizzjonijiet ta’ log˙ob tan-nar sinkronizzat mal-muΩika li se ttella’ din is-sena, is-Soçjetà se tkun tellg˙et b’kollox g˙axar esebizzjonijiet kbar ta’ din ix-xorta. Dan apparti xi o˙rajn Ωg˙ar li tellg˙et f’xi okkaΩjonijiet o˙ra. U nistg˙u ng˙idu, b’sodisfazzjon u mhux b’fo˙rija, li x-xog˙ol tal-˙abrieka dilettanti volontiera Mostin dejjem intlaqa’ tajjeb. Kif nisperaw, wara kollox, li ji©ri wkoll din is-sena.

Sadanittant ta’ min jirrimarka li l-attività tas-Soçjetà Piroteknika 15 ta’ Awissu mhix wa˙da li

ikompli f’pa©na 11

Page 10: Editorjal - Mqabba...Huwa aktar fl oku li post b˙al dan jissejja˙ kumpless fejn jin˙adem in-nar. Ma tantx dam ma tlesta l-bini tal-kamra u d-dilettanti tag˙na bdew ja˙dmu n-nar

Programm ta’ Tifkira – 29 - 30 ta’ April 2006

11

ting˙alaq biss fi l-piroteknika. Óafna mill-attività tag˙ha ddur madwar il-piroteknika, però s-Soçjetà hija Soçjetà li minn dejjem iddiversifi kat il-˙idma tag˙ha. Fil-fatt fl -1985 kienet tellg˙et l-ewwel wirja fotografi ka dwar il-log˙ob tan-nar f’Malta. Tant ©ibdet interess din il-wirja, li sa˙ansitra saru kummentarji dwarha f’rivisti internazzjonali b˙al Fireworks ta’ l-Ingilterra, A.F.N. u Pyrotechnica t-tnejn mill-Istati Uniti. Dan l-interess sa wassal biex saritilna Ωjara mis-Sur Robert Cardwell, persuna mag˙rufa sew fl -arti tal-piroteknika, u llum dan hu wie˙ed mill-Presidenti Onorarji tas-Soçjetà.

Id-diversifi kazzjoni fl -attività tas-Soçjetà kompliet til˙aq livelli ferm akbar proprju wara l-1999, meta s-Soçjetà xtrat kaΩin biex sar l-ewwel kaΩin f’Malta li jappartjeni lil soçjetà piroteknika. Fil-fatt g˙adu sal-lum l-uniku kaΩin tan-nar f’Malta. Minn dan il-kaΩin is-Soçjetà wessg˙et l-orizzonti tag˙ha g˙al dawk kulturali, soçjali, edukattivi, sportivi, u reli©juΩi. Bdew ji©u organizzati serati muΩiko-letterarji, wirjiet frekwenti ta’ kull ©eneru, konkorsi ta’ kitba bil-Malti, song festivals, ˙ar©iet u attivitajiet g˙at-tfal, eçç. Forsi fost l-aktar notevoli wie˙ed isemmi Ω-Ωew© wirjiet fi x-xelter tal-pjazza tal-Mosta, wa˙da bl-

isem Seng˙et in-Nar u l-o˙rajn bl-isem Via Crucis, il-Mosta Song Festival li jsir kull sena fi t-teatru Grieg ta’ Tar©a Gap, u l-Lejla MuΩiko-Letterarja Marjana li ssir kull 8 ta’ Awissu. Dan kollu wassal biex il-membri tas-Soçjetà tag˙na esponew il-˙iliet vasti tag˙hom, mhux biss dawk pirotekniçi.

Il-©id li ˙are© minn din id-diversifi kazzjoni jesprimi ru˙u l-aktar fl -esperjenza li kisbu l-membri tag˙na minn tali ˙idma. Forsi qabel kull min ja˙dem fi l-piroteknika kien aktar mag˙ruf kemm ja˙dem tajjeb fi çrieki Ωg˙ar, u f’ambjenti totalment differenti milli ja˙dmu fi h soçjetajiet ta’ ©eneru differenti. B’din l-espejenza ©dida l-membri tas-Soçjetà Piroteknika 15 ta’ Awissu tharr©u f’˙iliet ta’ tmexxija li qabel forsi kienu privi minnhom. U dawn il-˙iliet ©odda ta’ tmexxija swewhom ˙afna x’˙in ©ew biex jid˙lu f’inter-relazzjoni ma’ ˙addie˙or. EΩempju çar ta’ dan huwa l-mod kif ikkombinaw tant tajjeb fi l-˙idma tag˙hom kemm is-sena l-o˙ra, kif ukoll din is-sena, ma’ s˙abhom ta’ l-G˙aqda tan-Nar San Mikiel ta’ Óal Lija u ta’

ikompli f’pa©na 14

Page 11: Editorjal - Mqabba...Huwa aktar fl oku li post b˙al dan jissejja˙ kumpless fejn jin˙adem in-nar. Ma tantx dam ma tlesta l-bini tal-kamra u d-dilettanti tag˙na bdew ja˙dmu n-nar

Saturday, 29th April First night of the Malta International Fireworks Festival 2006

19.30hrs The Big Band Brothers (11-piece band and vocalist) 21.30hrs Introduction to the festival by comperes John Zammit and Monica Attard 21.40hrs First pyro-musical competitive display “Majestic Power” by the Jubilee Fireworks Co. Ltd.

of the United Kingdom 21.55hrs Mechanical ground fi reworks by Our Lady of Consolation Fireworks Factory – Gudja,

Malta 22.05hrs Mechanical ground fi reworks by the 15th August Fireworks Factory, Mosta – Malta 22.15hrs Second pyro-musical competitive display “Dancing Stars over the Water” by the St. Mary

Fireworks Factory –Mqabba, Malta 22.30hrs A display of traditional ‘One-by-One’ Fireworks: Multi-break cracker-shells (murtali tal-beraq ikkulurit) by Our Lady of Consolation

Fireworks Factory – Gudja, Malta Multi-break cracker-shells (murtali tal-beraq ikkulurit) by the St. Mary Fireworks Factory

– Mosta, Malta and the 19th March Fireworks Factory – Rabat, Malta 22.45hrs Third pyro-musical competitive display “Refl exus” by Luso Pirotecnia of Portugal 23.00hrs End of the fi rst night of the International Fireworks Festival programme

Our work: Tribu Music Festival • Malta Fireworks Festival • Valletta Carnival Enclosure • Ruby & Friends NYE Party 2004 • Numero Uno Sound Systems • Trigger Parties • Love Dance Festivals • Trimax Beach Parties • Pete Tong Party • Places Party • Masterclass Festivals • XLR Car Shows • Óal Far Race Track • Politics Mass Meetings • Regatta PA Systems • Bay Music Awards • Qormi & Birkirkara Feast Activities • Fireworks of Valletta, Birgu, Kirkop, Imqabba & Mosta

Page 12: Editorjal - Mqabba...Huwa aktar fl oku li post b˙al dan jissejja˙ kumpless fejn jin˙adem in-nar. Ma tantx dam ma tlesta l-bini tal-kamra u d-dilettanti tag˙na bdew ja˙dmu n-nar

Sunday, 30th April Second night of the Malta International Fireworks Festival 2006

19.30hrs The Versatile Band (10-piece band) 21.30hrs Introduction to the second evening by comperes John Zammit and Monica Attard 21.40hrs Fourth pyro-musical display “Illuminatig our Grand Harbour” by the St. Michael Fireworks

Factory – Lija, Malta 21.55hrs Ground fi reworks by the Lourdes Fireworks Factory of San Ìwann, Malta 22.05hrs Mechanical ground fi reworks by the La Stella Fireworks Factory – Gudja, Malta 22.15hrs Fifth pyro-musical competitive display “Flaming Flowers over the Mediterranean” by the 15th

August Fireworks Factory – Mosta, Malta 22.30hrs A display of traditional ‘One-by-One’ Fireworks:

Cracker shells and multi-break coloured shells (qasmiet tal-beraq u murtali tal-kulur) by St. Catherine Fireworks Factory – Ûurrieq, Malta and the Lily Fireworks Factory – Mqabba, Malta

22.45hrs National and EU anthems 22.55hrs Final and non-competitive pyro-display “The Power of Fire” by Orzella Fireworks Company,

Italy 23.15hrs End of the Malta International Fireworks Festival 2006

Hiring sound systems for:• Local Council • Serati ta’ l‐G˙ana• Lejla Maltija • Football• Carcades • Concerts• Weddings • Conferences• Fashion Shows • Pageants• Hotels • Boat Parties

Page 13: Editorjal - Mqabba...Huwa aktar fl oku li post b˙al dan jissejja˙ kumpless fejn jin˙adem in-nar. Ma tantx dam ma tlesta l-bini tal-kamra u d-dilettanti tag˙na bdew ja˙dmu n-nar

Festival Pirotekniku Internazzjonali ta’ Malta

14

l-G˙aqda tan-Nar Santa Marija ta’ l-Imqabba. Xi ˙a©a li ©ibdet l-ammirazzjoni ta’ ˙afna.

Fl-a˙˙ar jalla li din il-˙idma kon©unta ter©a’ twassal biex fi l-Port il-Kbir fi l-jumejn tad-29 u 30 ta’ April jittellg˙u spettakli memorabbli li kull min se jkun preΩenti jibqa’ jiftakar g˙al ˙afna u ˙afna snin. Jalla li l-esebizzjoni li se ntellg˙u a˙na l-Mostin bit-tema Flaming Flowers Over the Mediterranean ting˙o©ob, ˙alli l-membri tag˙na jie˙du l-uniku ˙las li qatt jistg˙u jie˙du minn xog˙ol b˙al dan – is-sodisfazzjon. U jalla wkoll li sodisfazzjon kbir minn xog˙olhom ikollhom ukoll s˙abna ta’ Óal Lija u ta’ l-Imqabba.

Ikun xi jkun ir-riΩultat, Ωgur li l-kompetituri se jkunu lkoll rebbie˙a. Se jirb˙u l-ammirazzjoni tal-pubbliku Malti u tal-barranin li qeg˙din fostna bil-˙iliet artistiçi li ser jippreΩentaw.

The original roots of the 15th August Pyrotechnic Society goes back to the fi rst half of the other century when Mr Carmelo Camilleri, better known by family nickname Ta’Gerit, gathered around him a number of other fi reworks enthusiasts from Mosta. But offi cially the 15th August Phyrotechnic Society was founded on the 8th August 1983, and one of the co-founders was Mr Emy Camilleri, son of Carmelo.

The knowledge and abilities of Mr Emy Camilleri in this fi eld were recognised internationally when he was appointed co-editor of the US based international magazine Pyrotechnica.

In 1998 the Society presented its fi rst

synchronised display on the occasion of the feast of St Mary in Mosta. From that day onwards this society has provided numerous pyro-musical shows at Mosta and other Maltese towns and villages.

The 15th August Pyrotechnic Society has always, since the fi rst edition of the Malta Fireworks Festival in 2002, successfully presented its own pyro-musical show and this year is no exception. In fact the selected theme for this year’s display is Flaming Flowers Over the Mediterranean… a virtual description of the grand spectacle that is going to take place on both nights of the festival.

15th August Pyrotechnic Society - Mosta

www.15thaugust.com

Page 14: Editorjal - Mqabba...Huwa aktar fl oku li post b˙al dan jissejja˙ kumpless fejn jin˙adem in-nar. Ma tantx dam ma tlesta l-bini tal-kamra u d-dilettanti tag˙na bdew ja˙dmu n-nar

Programm ta’ Tifkira – 29 - 30 ta’ April 2006

15

Tag˙rif

L-G˙aqda tan-Nar

Santa Marija – Mqabbawww.santamarija.com

Tag˙rif u StorjaL-Imqabba sa minn dejjem

kienet imfi ttxija g˙all-festa ta’ Santa Marija, speçjalment mid-dilettanti tal-log˙ob tan-nar li f’dan ir-ra˙al biss kienu jaraw çertu xog˙ol jew a˙jar, jarawh g˙all-ewwel darba.

Fl-istorja tan-nar fl -Imqabba nsibu li l-Imqabbin kienu mag˙rufi n ˙afna fost id-dilettanti tan-nar Maltin g˙all-kwalità u l-kwantità ta’ log˙ob tan-nar ta’ l-ajru kif ukoll dak ta’ l-art.

Dawn kienu jpaxxu mhux biss lin-nies tar-ra˙al iΩda lil ˙afna mid-dilettanti madwar il-pajjiΩ g˙aliex kienu ja˙dmu wkoll ˙afna nar g˙al diversi festi madwar Malta.

Is-seng˙a u l-arti tal-piroteknika fl -Imqabba tmur lura g˙all-bidu tas-seklu 20 permezz ta’ dawn id-dilettanti li sawru l-identità ta’ l-Imqabbin b’mod speçjali waqt il-festi ta’ Santa Marija, Protettriçi ta’ dan ir-ra˙al pittoresk.

Ta’ min jg˙id li fi s-sena 1928 dehru g˙all-ewwel darba f’Malta

murtali mag˙rufi n b˙ala tal-murtaletti li kien fi hom ˙dax-il murtalett il-wie˙ed li kienu n˙admu proprju g˙all-festa ta’ Santa Marija.

Huwa ferm interessanti l-fatt li fl -okkaΩjoni tal-festi li saru fl -1937, fl -Inkoronazzjoni tar-Re Ìor© VI, ˙afna nar li n˙araq fi bliet u r˙ula Maltin kien ma˙dum mill-Imqabbin fi ˙dan l-G˙aqda.

Jidher, iΩda li l-log˙ob tan-nar ta’ l-ajru u ta’ l-art kien isir b’çerta ese©erazzjoni fl -Imqabba. Dan huwa dokumentat f’©urnal li kien deher fi t-30 ta’ Mejju ta’ l-1903.

Matul dawn is-snin ta’ storja, is-Soçjetà Santa Marija, b˙al kull Soçjetà o˙ra, g˙addiet minn Ωminijiet koroh meta rat fuqha tra©edji tal-log˙ob tan-nar.

Fil-bidu tas-snin sittin inxtrat l-art li fuqha nbena l-post tan-nar attwali fi l-limiti tas-Si©©iewi kontrada ta’ Kandja u msej˙a ta’ Sapjan u kienet tikkonsisti f’erba’ biççiet raba’.

L-ewwel nar li n˙adem fi l-post kien g˙all-festa ta’ Santa Marija

ta’ l-1963. Minn dak iΩ-Ωmien sa llum fi l-post inbnew aktar im˙aΩen u kmamar g˙al aktar kumdità tad-dilettanti tan-nar li jqattg˙u sig˙at twal b’sagrifi ççju u riskju fejn sena wara l-o˙ra, il-poplu Mqabbi jitg˙axxaq b’log˙ob tan-nar li jsebba˙ il-pjazza u s-smewwiet b’ta˙lita ta’ dawl ikkulurit f’dawk l-iljieli sajfi n u qatt minsija ta’ festa tipika Maltija.

Riferenzi:Ìrajjiet is-Soçjetà Santa Marija u l-Banda Re Ìor© V fl -Istorja ta’ l-Imqabba.

Ori©inalità u

InnovazzjoniIllum il-©urnata d-dilettanti

jla˙˙qu l-20 membru, kollha ja˙dmu b’mod volontarju matul is-sena kollha. Ta’ kull sena jsiru madwar 700 murtal, fosthom murtali tal-kulur, diversi tipi ta’ disinni, sfejjer, blalen, prexex, murtaletti, beraq pront u kaxxi infernali.

L-G˙aqda tan-Nar Santa Marija ta’ l-Imqabba, tista’ titqies b˙ala l-omm li welldet ˙afna log˙ob tan-nar ori©inali, kemm ta’ l-ajru kif ukoll ta’ l-art.

Insibu log˙ob tan-nar li ©ie vvintat minn din l-G˙aqda li g˙adu sa llum il-©urnata uniku kemm f’pajjiΩna kif ukoll barra minn xtutna, b˙al per eΩemju l-Beraq li ma Jidhrux, Ittri jitilg˙u minn ma’ l-art, Ftu˙ Iduru u l-Frieken li jitilg˙u u jinΩlu g˙al

ikompli f’pa©na 18

Page 15: Editorjal - Mqabba...Huwa aktar fl oku li post b˙al dan jissejja˙ kumpless fejn jin˙adem in-nar. Ma tantx dam ma tlesta l-bini tal-kamra u d-dilettanti tag˙na bdew ja˙dmu n-nar
Page 16: Editorjal - Mqabba...Huwa aktar fl oku li post b˙al dan jissejja˙ kumpless fejn jin˙adem in-nar. Ma tantx dam ma tlesta l-bini tal-kamra u d-dilettanti tag˙na bdew ja˙dmu n-nar

Festival Pirotekniku Internazzjonali ta’ Malta

18

diversi drabi. Barra minn hekk insibu xog˙lijiet o˙ra li ori©inaw mill-istess G˙aqda b˙alma huma d-diversi tipi ta’ disinni fl -ajru, il-bebbuxu, murtaletti bil-log˙ob ©o qisien differenti, iç-çentrijiet bid-disinni ©ol-murtali tal-kulur, murtali bil-ftu˙ maghrufi n b˙ala ta’ l-Imsielet u l-beraq ikkulurit bandieri.

F’dak li jirrigwardja n-nar ta’ l-art jew a˙jar il-©ig©ifogu nsibu l-universals, il-kompjuter u arlo©©i li ja˙dmu bin-nar, kollha frott l-ori©inalità ta’ din l-G˙aqda.

Jekk in˙arsu lura lejn is-sena 1997 sewwa sew fl -14 ta’ Awissu, lejlet il-festa ta’ Santa Marija fl -Imqabba, naraw li din l-G˙aqda tan-Nar introduçiet g˙all-ewwel darba f’Malta, spettaklu ta’ nar sinkronizzat mal-muΩika u laser show. Hawnhekk ing˙atat bidu g˙all-evoluzzjoni s˙i˙a fi l-qasam pirotekniku Malti fejn minn log˙ob tan-nar ma˙ruq b’mod manwali, illum il-©urnata wasalna fi stadju fejn l-arti piroteknika u l-arti muΩikali ©ew mag˙qudin f’˙a©a singolari b’riΩultat ta’ korjografi ja mill-aktar professjonali. Hija wkoll drawwa li waqt dan il-˙ruq isir kummentarju fuq in-nar li jkun qieg˙ed jin˙araq.

Miri Ewlenin – Impenji

PrinçipaliMing˙ajr ebda dubju l-

G˙aqda tan-Nar Santa Marija ta’ l-Imqabba hija meqjusa b˙ala wahda mill-pijunieri ewlenin g˙al spettaklu ta’ log˙ob tan-nar sinkronizzat mal-muΩika fi l-pajjiΩ.

Il-miri ewlenin ta’ l-G˙aqda huma li jkomplu jo˙olqu u jipperfezzjonaw log˙ob tan-nar innovattiv bl-impenn prinçipali annwali nhar l-14 ta’ Awissu proprju lejlet il-festa ta’ Santa Marija Patruna ta’ l-Imqabba.

Ta’ kull sena l-G˙aqda tkun mistiedna sabiex tipprovdi spettakli pirotekkniçi f’diversi festi fi bliet u r˙ula madwar Malta u G˙awdex kif ukoll g˙all-okkaΩjonijiet o˙ra fejn fi s-sena 2005 l-G˙aqda ©iet ikkummissjonata sabiex tipprovdi n-nar waqt attività bejn il-Veterani IngliΩi tal-Gwerra u spettaklu ie˙or ta’ log˙ob tan-nar ta’ l-art li ©ie organizzat fl -okkaΩjoni tal-25 sena mill-Konvenzjoni tal-FECC (Federation of European Carnival Cities) ©ewwa n-Nadur, G˙awdex, f’Ìunju 2005.

Impenn storiku li Ωgur se jibqa’ mnaqqax b’ittri tad-deheb

fl -istorja, huwa l-ispettaklu pirotekniku sinkronizzat mal-muΩika li l-G˙aqda tan-Nar Santa Marija tellg˙et f’Novembru tas-sena 2005, waqt il-laqghat taç-CHOGM (Commonwealth Heads of Government Meeting) f’çena statali offruta lill-istess mexxejja tas-summit mill-E.T. ir-Re©ina EliΩabetta II innifi sha. L-G˙aqda t˙ossha privile©©ata u onorata li ntg˙aΩlet g˙al din l-okkaΩjoni hekk storika.

Ta’ min isemmi wkoll li l-G˙aqda ilha tie˙u sehem fi l-Festival ta’ Malta tal-Log˙ob tan-Nar sa mill-bidu nett fejn dejjem kienet ta’ importanza kbira sabiex dan il-festival jikseb suççess tul is-snin.

Il-Festival Pirotekniku

Internazzjonali ta’

Malta – 2006G˙all-ewwel darba, il-

festival tal-log˙ob tan-nar se jkun fuq baΩi ta’ kompetizzjoni. Kompetizzjoni Internazzjonali bejn tliet g˙aqdiet Maltin u Ωew© kumpaniji barranin. A˙na konvinti li l-G˙aqdiet Maltin se jaghtu esebizzjoni sabi˙a tax-xog˙lijiet tag˙hom u minn hawnhekk nawgurawlhom kull

ikompli f’pa©na 19

Page 17: Editorjal - Mqabba...Huwa aktar fl oku li post b˙al dan jissejja˙ kumpless fejn jin˙adem in-nar. Ma tantx dam ma tlesta l-bini tal-kamra u d-dilettanti tag˙na bdew ja˙dmu n-nar

Programm ta’ Tifkira – 29 - 30 ta’ April 2006

19

• The Saint Mary Fireworks Factory of Mqabba is the premier Maltese organiser of fi reworks displays synchronised to various music genres.

• It was the fi rst fi reworks factory in Malta to synchronise its displays to music.

• Its main choreographic event is the Eve of the village feast of Mqabba on the 14th August every year.

• This fi reworks factory focuses on innovative items in its displays and its pyro-technicians are proud to say that several items were originated and developed by this fi reworks factory; and it has also been a pioneer to continuously develop its displays to international levels.

• The factory regularly provides pyro-shows at various Maltese towns and villages and also during other events organised by private entities.

• One of the most prestigious shows, which this factory designed, was in November 2005 where it was honoured to provide a fi reworks display synchronised to music at the end of the banquet given by HRH Queen Elizabeth II on the occasion of the Commonwealth Heads of Government Meeting.

• Since the inception of the Malta Fireworks Festival, the Saint Mary Fireworks Factory of Mqabba has been one of the major participants.

St. Mary Fireworks Factory – Mqabba – MALTA www.santamarija.com

suççess. G˙al dan il-festival, l-G˙aqda tan-Nar Santa Marija ta’ l-Imqabba ˙ejjiet spettaklu pirotekniku sinkronizzat mal-muΩika varjat hekk kif jixraq g˙al din l-okkaΩjoni. It-tema mag˙Ωula Dancing Stars over the Water; stilel jiΩfnu fuq l-ilma, fejn se nassistu g˙al diversi tipi ta’ log˙ob tan-nar ori©inali sinkronizzat ma’ tliet siltiet muΩikali li huma:

MuΩika Nru. 1

Sinfonija Nru. 5 ta’ Ludvig van Beethoven, silta mill-ewwel moviment interpretata mill-Berlin Philarmonic – immexxija minn Herbert Von Karajan.

MuΩika Nru. 2

Arran©ament orkestrali minn xog˙lijiet ta’ John Williams b’temi muΩikali mill-fi lms Star Wars, E.T. The Extra Terrestial u tema muΩikali mill-Olympic Fanfare.

Star Wars u E.T. interpretati mil-London Symphony Orchestra – immexxija minn John Williams innifsu.

Olympic Fanfare interpretata mill-Boston Pops Orchestra – immexxija minn John Williams innifsu.

MuΩika Nru. 3

Radetzky March ta’ Johann Strauss.Interpretat mill-Vienna Philharmonic – immexxija minn Riccardo

Muti.

Page 18: Editorjal - Mqabba...Huwa aktar fl oku li post b˙al dan jissejja˙ kumpless fejn jin˙adem in-nar. Ma tantx dam ma tlesta l-bini tal-kamra u d-dilettanti tag˙na bdew ja˙dmu n-nar

Programm ta’ Tifkira – 29 - 30 ta’ April 2006

21

Messa©©

Huwa ta’ unur g˙alija li ©ejt mistieden biex nikteb il-˙sieb tieg˙i fuq dan il-ktejjeb g˙all-okkaΩjoni tal-Festival tan-Nar ta’ Malta. Ix-xhieda ta’ l-g˙aqda li urejtu bejn it-tliet kmamar li se jikkompetu f’dan il-festival hija proprju dan il-ktejjeb. Meta ©ie organizzat l-ewwel festival tan-nar waqt il-laqg˙at bejn l-Awtorità tat-TuriΩmu u l-G˙aqda Piroteknika Maltija kienet ti©i murija x-xewqa li xi darba dan il-festival isir forma ta’ kompetizzjoni internazzjonali. Fil-fatt il-˙ames festival hekk se jkun.

B˙ala wie˙ed li g˙andi g˙al qalbi l-istorja tan-nar f’Malta ma nistax li l-˙sieb ma jmurx g˙aΩ-Ωmien tat-tletinijiet tas-seklu g˙oxrin, meta d-dilettanti ta’ dak iΩ-Ωmien kienu ©abu nies

minn Sqallija biex jitg˙allmu ming˙andhom ix-xog˙ol tan-nar. Dak iΩ-Ωmien kien il-bidu ta’ fejn wasalna llum.

Kien il-bidu li l-piroteknista Malti beda biex stabilixxa l-istil Malti li huwa tant uniku. Kienet triq iebsa li kellha s-sabi˙ u l-ikrah tag˙ha.

Fit-tmeninijiet ˙ri©na ’l barra minn xtutna bix-xog˙ol Malti u ©ibna l-unuri lejn pajjiΩna. Minn dakinhar ix-xog˙ol pirotekniku Malti ˙a fama mondjali u minn dak iΩ-Ωmien ’l hawn intqal u nkiteb ˙afna dwar il-pirotekniku Malti.

Fl-opinjoni tieg˙i llum se tibda faΩi o˙ra, dik li se nikkompetu f’pajjiΩna stess mal-barrani. Se nikkompetu f’era fejn il-muΩika u t-teknolo©ija eletronika saru parti mix-xog˙ol tan-nar. Dawn

Joe TheumaSegretarju G˙aqda Piroteknika Maltija

iΩ-Ωew© elementi ˙olqu xog˙ol ta’ korjografi ja biex ji©i mΩeffen in-nar mal-muΩika. Dan ix-xog˙ol huwa relattivament ©did g˙alina. PerswaΩ li b˙alma l-arti tan-nar tajnieha l-istil tag˙na hekk ukoll kapaçi fi s-sinkronizzazzjoni no˙olqu l-istil tag˙na bix-xog˙ol Malti.

Minn hawn nawgura lit-tliet kmamar tan-nar, San Mikiel ta’ Óal Lija, Ómistax ta’ Awissu tal-Mosta u Santa Marija ta’ l-Imqabba kull suççess fl -esebizzjoni li se tippreΩentaw.

Grupo LusoGrupo LusoPirotecniaPirotecnia

Page 19: Editorjal - Mqabba...Huwa aktar fl oku li post b˙al dan jissejja˙ kumpless fejn jin˙adem in-nar. Ma tantx dam ma tlesta l-bini tal-kamra u d-dilettanti tag˙na bdew ja˙dmu n-nar

Festival Pirotekniku Internazzjonali ta’ Malta

22

General Information

From his workshops in Subiaco in Rome, Italy Luigi Orzella began a great fi rework dynasty. A long tradition for his descendents Natale, Antonio, Alberto and another Antonio who have continued until today. The Orzella family has been making fi reworks for over 100 years. Italy is world-renowned for its love of fi reworks, which have a special quality and, with each generation, Orzella’s manufacturing creativity has been perfected.

The company is now managed by Antonio Orzella, who has greatly expanded their display business. Orzella Fireworks participated in competitions throughout the world and, in 2005, they gained second place in the prestigious San Sebastian Fireworks Contest. Orzella this year are making their second appearance at Shugborough, having staged a demonstration show at the event last year.

Using fi reworks of the highest quality and individuality. Orzella’s displays refl ect a strong tradition – rooted in Italian culture and society.

Following last year’s participation as special guests in the 4th edition of the Malta Fireworks Festival Orzella Fireworks have now been commissioned to run and co-ordinate Malta’s fi rst international fi reworks competition in Grand Harbour. They will also be entertaining the public by a their own special ten minute display at the end of the festival.

The company has participated in various international competitions. The company has won amongst other titles the Lanciano Fireworks Festival in Italy as well as the Magic Parade festival held in Sicily in 2001. The Orzella team produced other prestigious events in Alghero, Sardinia and at the Vatican City in 2001.

Orzella Fireworks have also been commissioned by movie companies at Rome’s Cinecitta to produce special pyrotechnic shows. In the year 2000, they produced also a special fi reworks show for a fashion show by Giorgio Armani.

Orzella FireworksVia Setacciara snc - Altipiani di Archinazzo03010 Trevi nel Lazio (Italy)www.orzella.it

To commemorate the second anniversary of Malta’s accession to the European Union, the Ministry for Tourism and Culture, the Malta Tourism Authority in collaboration with the Malta Pyrotechnics Association are proud to present the fi rst edition of the Malta International Fireworks Festival, following the tremendous success of four consecutive editions of Fireworks Festivals.

The Grand Harbour offers what is probably one of the most breath-taking views of the island, encompassing forts St. Angelo, Ricasoli and St. Elmo, as well as the fortifi ed walls of Valletta and Senglea.

Three Maltese fi reworks factories and two foreign companies will be competing with one another and with two foreign pyrotechnic fi rms

with their respective pyro-musical displays. The winners of this Festival will be selected by a team of international pyrotechnic experts and will be announced on the 1st May. The general public will have also the chance to vote for the display of their choice via an sms tele-voting system. Apart from these displays, throughout the two festival nights seven local fi reworks factories will also be demonstrating their abilities in the fi eld of traditional Maltese fi reworks. These displays will also include mechanical ground fi reworks displays.

A spectacular pyro-musical display by Orzella Fireworks from Italy will bring to end this year’s festival as well as the celebrations of the second anniversary of Malta’s accession to the European Union.

The Malta Fireworks Festival

Foreign Partecipants

Page 20: Editorjal - Mqabba...Huwa aktar fl oku li post b˙al dan jissejja˙ kumpless fejn jin˙adem in-nar. Ma tantx dam ma tlesta l-bini tal-kamra u d-dilettanti tag˙na bdew ja˙dmu n-nar

Programm ta’ Tifkira – 29 - 30 ta’ April 2006

23

Since its inception in 1995, fi reworks fi rm LUSO PIROTECNIA has gained prominence at the leading events in Portugal, and has won ten major pyrotechnical performance prizes internationally. After winning the Silver Jupiter with its fi rst-ever appearance in the Montreal competition in 2002, the LUSO PIROTECNIA team is back this year with an amazing pyromusical show.

Luso Pirotecnia Group is an entrepreneurial project composed of four pyrotechnic companies, aiming towards the conception and production of pyrotechnic and multimedia events. Combining

different resources and knowhow, betted in the creation of artistic creations in the fi eld of fi reworks and pyrotechnic animation.

Luso Pirotecnia Group has, since 1995 developed a range of methods and technological applications in order to produce the most advanced artistic solutions combined with the best traditional knowledge of the Portuguese pyrotechnics.

Luso Pirotecnia Group has been the pioneer in the introduction of many concepts of the modern pyrotechnics, like in door pyrotechnics or the proximity effects.

Grupo Luso PirotecniaGrupo Luso PirotecniaAv. Aliança Povo MFA - 2804-537 Almada - Portugale-mail: [email protected]: www.lusopirotecnia.com

Jubilee Fireworks are a leading UK fi reworks company with a rapidly growing international reputation for high-quality pyrotechnic spectaculars. Based in the West Midlands, they stage several hundred displays annually for major sporting events, festivals, private and corporate events and traditional Bonfi re Night celebrations.

In addition, the company supplies numerous DIY packs and self-fi re displays – delighting clients throughout the UK with an exceptional range of fi reworks for all occasions and budgets.

Their display team competes regularly at the highest level and they were British fi reworks Champions in 2003. In 1999, their expertise in choreographing fi reworks to music was recognised with the award of fi rst ever British Musical Fireworks Champions.

Outstanding performances include the Bronze

Medal in the 13th International Display Competition (Macau 2001).

In August 2005 they staged displays in two major international competitions – the Caput Lucis World Fireworks Championships in Rome, and the 42nd International Display Contest in San Sebastian, Spain. In April 2006 they will be opening the Malta International Fireworks Festival.

They organise the annual Festival of Fireworks at Shugborough, which is now widely regarded as one of the premier events in the fi rework enthusiast’s calendar and won Best Event in the 2005 fi rework awards.

2003 saw the culmination of Jubilee’s achievements, when they were awarded the title of British Fireworks Champions. In 2004 and 2005, Jubilee stages the largest annual display in Northern Ireland for the Belfast Halloween Spectacular.

Jubilee FireworksUnit 29, Dawley Trading EstateStallings Lane - Kingswinford - West Midlands DY6 7APe-mail: enquires@jubileefi reworks.co.ukwebsite: www.jubileefi reworks.co.uk

Foreign Competitors

Grupo Grupo Luso PirotecniaLuso Pirotecnia