เศรษฐศาสตรกบความเสอมโทรมของทดน Economics of Land Degradation : Thailand

รศ.ดร. อรพรรณ ณ บางชาง-ศรเสาวลกษณ วนศกรท 16 มถนายน 2560

หองประชมฟนกซ 4-6 ศนยประชมอมแพค เมองทองธาน

Laws indiectly related to LD and SLM

Forest Act

The Wildlife Preservation and Protection Act, 1992

The Land Code

The Agricultural Land Consolidation Act, 2015

Enhancement and Conservation of National Environmental Quality Act

The Agricultural Land Reform Act, 1975

Coastal and Marine Management Act, 2015

Law directly Related

Land Development Act, 2008

to control or manage land distribution, land

utilization, marine and coastal resource and the

environment.

conserving soil and water to prevent land contamination and land degradation

National Committee and the government office

at the central and regional level

peoples’ participation

Constitutions after 1997

Decentralization Act, 1999

looking after natural resources and the

environment

introducing measures to prevent land

degradation so long as these do not contradict

existing laws.

การเปล ยนแปลงการใช ท ด น3จ.ขอนแก น ป 2549 - 25533

การเปล ยนแปลงการใช ท ด น3จ.ขอนแก น ป 2553 - 25583

Trends in land use/cover(sub- national level)

2007 LU changes2012

แนวโนมของการเปลยนแปลงการใชทดน

2550 LU changes 2555

เชยงราย ขอนแกน สพรรณบร

1. ขาวโพด 1.ขาว 1. ขาว

2. ขาว 2. ผก

3. ชา

พชเศรษฐกจหลกทปลกในพนทการศกษา

เชยงราย ขอนแกน สพรรณบร

ปลกพชผสม (30.5%)

ใชป ยหมก (39.9%)

ใชป ยหมก (22.5%)

ขนบนได / ครบน า (12.2%)

ปลกพชผสม (34.7%)

ปลกพชคลมดน (12.4%)

ปลกพชตามแนวระดบ (8.8%)

ใชป ยพชสด(18.0%)

พชเกษตรอนทรย (7.1%)

วธการในการอนรกษดนทมการใชกนมากทสด

ความรเกยวกบภาวะดนเสอม (เชยงราย)

การใชปยเคมมากเกนไปจะท าใหดนเสอม

การปลกพชคลมดนจะชวยเพมคณภาพของดน

การอนรกษดนไมจ าเปนทจะตองท าในภาวะทดนยงมคณภาพดอย

23% ไมเหนดวย วาการปลกไมยนตนจะท าใหไดรายไดดกวา

38% คดวาการปลกพชตามแนวระดบจะเปนการท าใหคณภาพดนเสยเปลา

31% เหนดวยกบขอความทวา การอนรกษดนไมจ าเปนทจะตองท าในภาวะทดนยงมคณภาพดอย

ขอนแกน

53% เหนดวย วาการไมไถพรวนดนจะชวยลดปญหาการชะลางของหนาดนและภาวะดนเสอม

สพรรณบร

44% เหนดวยกบค าพดทวา การอนรกษดนไมจ าเปนทจะตองท าในภาวะทดนยงมคณภาพดอย

1. Relative/Friend 30%

2. Association 2%

3. Local market 4%

4. Community leader 46%

5. Newspaper 0%

6. Government agency 9%

7. TV 2% 8. Radio

7%

แหลงขอมลทส าคญทสดเกยวกบความรในการอนรกษดน

12

การมสวนรวม เชยงราย ขอนแกน สพรรณบร

อนรกษ ไมอนรกษ อนรกษ ไมอนรกษ อนรกษ ไมอนรกษ

เคยมสวนรวมกบกจกรรมการพฒนาในหมบาน 91.1 82.1 85.2 80.6 78.6 78.6

เคยมสวนรวมในกจกรรมทเกยวกบการอนรกษดนทหนวยงานของรฐเขามาสงเสรม

38.3 28.6 60.5 50.8 74.0 50.5

เคยผานการฝกอบรม / เคยไดเขารวมประชมเกยวกบวธการอนรกษดน

50.0 28.6 39.6 46.7 80.8 61.2

การมสวนรวมในกจกรรมการพฒนาและการสงเสรมการอนรกษดน (%)

ขอคนพบหลก ๆ ปจจยสนบสนน:

การไดรบจดสรรงบประมาณในแตละป (63.64%),

การไดรบการฝกอบรมและการสาธต (45.24%),

เจาหนาทมประสบการณและมความร (30.95%)

ความตองการและความมงมนของเกษตรกร (33.33%),

ความเปนผน าและความสามารถในการประสานงานของเกษตรกรบางราย (37.5%)

0 2 4 6 8

10 12 14 16 18 20

Central Agencies

Local Agencies

Community Leaders

Farmers

Private Sector

ปจจยทเปนอปสรรค 1) ความไมแนนอนของงบประมาณทไดรบ (87.10%) 2) งบประมาณทไมเพยงพอ (26.19%), 3) เกษตรกรทเปนผน ามภาระรบผดชอบมากเกนไป (23.81%), 4) เกษตรกรทวไปขาดความรและไมมความสนใจ (12.20%)

ความทาทาย: การบรณาการงบประมาณทเกยวของกบการบรหารดนเสอม การเปลยนแปลงทศนคตของเกษตรกรเกยวกบวธการในการใชทดนเพอการเกษตร การขาดแรงงานและน า

ภาครฐเปนตวกระตน

หมอดนเปนกลไกทท าใหเกดการเปลยนแปลง

การถายทอดความรเกยวกบการใชทดนอยางย งยนตองม 3 องคประกอบ (i) การใหความชวยเหลอทางดานการเงนเบองตน(ii) ตวอยางของความส าเรจจากการน าเอาวธการอนรกษดนมาใช (iii) หมอดนทจะท าหนาทเปนกลไกในการเปลยนแปลงในพนท

โดยหลกการแลวเกษตรกรนาจะเหนประโยชนของ SLM และน าเอาวธสงเสรมมาใชไมวาจะไดรบการสนบสนนหรอไม แตในทางปฏบตเกษตรกรจะใช SLM กตอเมอมการน าเอาเทคโนโลยมาให และกจะใชอยางตอเนองตราบใดทยงไดรบการสนบสนน

ปจจยทท าใหเกษตรกรน า SLM มาใช • ลกษณะทางกายภาพของพนทและดน

• เกษตรกรสวนใหญไมไดประเมนวาดนของตนเองมปญหา และกไมคดวาสและความหนาของหนาดนเปนดชนชวดคณภาพของดน

• เกษตรกรบางรายยอมรบวา การใช SLM ท าใหผลผลตเพมขน ในขณะทบางรายกคดวาประโยชนของ SLM คอการลดปรมาณการใชสารเคม

• การน าเอา SLM มาใช เกษตรกรมตนทนสวนบคคลทต ามาก • กรมพฒนาทดน ท าหนาทเปนเหมอนคณลงทใจดทใหทงเทคโนโลย และเงนทนเบองตนเพอทจะกระตนใหเกษตรกรน าเอา SLM มาใช

ผลทเกดขนอาจจะเปนการทท าให อตราการเพมขนของจ านวนเกษตรกรทใช SLM ชาลง

ระยะสน

Chiang Rai 197 Khon Kaen 164 Suphanburi 202

ลกษณะของเกษตรกรท

น าเอา SLM มาใช

• เกษตรกรทมแหลงน า

• มแปลงทดนท ากนทอยบนท

ลาดชน ไมสงเกนไป

• เกษตรกรทไมคอยมรายไดจาก

การรบจางนอกภาคการเกษตร

18

ตนทนและผลตอบแทนของการอนรกษดน พนท พช อนรกษ / อตราคดลด

เชยงราย ขาว ไมอนรกษ 3% 7% 10%

ไมอนรกษ 38,188 47,653 51,672

อนรกษ

1. ครบน า 2. ขนบนได

182,842 49,630

128,414 24,210

101,659 11,780

ขาวโพด ไมอนรกษ (35,190) (12,032) (2,021)

อนรกษ (ครบน า) 105,215 67,953 49,811

ขอนแกน ขาว ไมอนรกษ 15,648 12,763 11,196

อนรกษ (ปยหมก / ปยน า / ปยพชสด) 19,907 257 (9,017)

สพรรณบร ขาว ไมอนรกษ 746,450 554,585 459,492 อนรกษ 1. GAP 1,566,583 1,145,542 937,767 2. ปยอนทรย 2,249,578 1,656,980 1,364,253

S.3.

S.2.

S.4.

E.1.

E.2.

Policyrelated

Legalrelated

Recommenda5onsrelatedtotechnicalissues

Recommenda5onsrelatedtoeconomicissues

Recommenda5onsrelatedtosocialissues

Orapan Nabanchang

Pitayakorn Limthong

Eathipol Srisawalak

Rawadee Jarungrattanapong

Piyaluk Buddhawongsa