eagle mag june 2012

NR.4 QERSHOR | JUNE 2012KOPJA JUAJ FALAS / YOUR COMPLIMENTARY COPY

BOTIM PERIODIK / PERIODICAL PUBLICATION

INTERVISTA TEKNOLOGJI PËRVOJË T URIZËM KULTURË MODË

INTERVIEWS TECHNOLOGY EXPERIENCE TOURISM CULTURE FASHION

www.albtelecom.alwww.eaglemobile.alwww.eaglemag.al

INTERVISTË / INTERVIEW

GENC POLLOMREKULLIAE KA EMRINKONKURRENCË THE MIRACLE IS CALLEDCOMPETITION

CALIK HOLDING

T’I SHTOJMË VLERA SHOQËRISË“LET’S ADD VALUES TO SOCIETY”Znj / Mrs. GAYE SOMUNCU

KULTURË / CULTURE

SHKRUAJMË BUKUR SHQIPEN TONËLET US WRITE ALBANIAN LANGUAGE RIGHT

TURIZËM / TOURISM

KANIONET E OSUMITTHE CANYONS OFRIVER OSUM

KULTURË / CULTURE

TEMPULLI I MADH I KULTURËS GREAT TEMPLE OF CULTUREZHANI CIKO

4

CALIK HOLDING

T’I SHTOJMË VLERA SHOQËRISËLET’S ADD VALUES TO SOCIETYZnj / Mrs. GAYE SOMUNCU

TEKNOLOGJI / TECHNOLOGY

VDSL DHE TRANSFORMIMI RRËNJËSOR I KOMUNIKIMITVDSL AND FUNDAMENTAL TRANSFORMATION NGA / BY: LUAN KADHE

TEKNOLOGJI / TECHNOLOGYNDRYSHIME NË TREGUN E TELEFONISË CELULARECHANGES IN MOBILE TELEPHONY MARKETNGA/BY: ORKUNT YOZGAT

TEKNOLOGJI / TECHNOLOGYHAPAT E KOHËS DHE VRAPI I TEKNOLOGJISËTIME’S STEPS AND TECHNOLOGY’S RUN

KULTURË / CULTURE

CILI JE TI MORE BURRËWHO ARE YOUNGA / BY: ALBAN TARTARI

KULTURË / CULTURE

ËSHTË KRIJUAR NJË THESAR I ÇMUAR I LETËRSISË SHQIPE TË PËRKTHYERA PRECIOUS TREASURE OF TRANSLATED ALBANIAN LITERATURE IS CREATEDIRENA TOÇI

KULTURË / CULTURE

LETERSIA SHQIPE NUK KA KRIJUAR NDOFARË PEIZAZHIALBANIAN LITERATURE DID NOT CREATE ANY KIND OF LANDSCAPE AGRON TUFA

KULTURË / CULTURE

KEMI ARSYE PËR TË QENË KRENARËWE HAVE REASONS TO BE PROUDBESNIK MUSTAFAJ


ÇELËSI I SUKSESIT TONË - BESIMI I KLIENTITTHE KEY TO OUR SUCCESS - COSTUMER TRUST Z/MR. SEYHAN PENCAPLIGIL


WAKE UPENO POPI

TURIZËM / TOURISM

KANIONET E OSUMITTHE CANYONS OF RIVER OSUM

P.O.R.R.

NJË LIDER EVROPIAN NËTOKËN SHQIPTAREAN EUROPIAN LEADER IN ALBANIAN LAND

INVESTIM / INVESTMENT

SIGAL-HISTORIA E NJË SUKSESI ME PESË YJESIGAL, THE STORY OF A FIVE-STARS SUCCESS

KUZHINË / GASTRONOMY

PAK SHIJE NGA KUZHINA SHQIPTAREA BIT OF ALBANIANCUISINE...

ARGËTIM / ENTERTAINMENT

TE STELA

KULTURË / CULTURESHKRUAJMË BUKUR SHQIPEN TONËLET US WRITE ALBANIAN LANGUAGE RIGHT

SOCIALE / SOCIETY

ALO 116...GJITHMONË PRANË FËMIJËVEALWAYS NEAR THE CHILDREN

TURIZËM / TOURISM

OHRI & STRUGA‘AMBASADORËT’ E TRASHËGIMISË DHE MIKPRITJES SHQIPTARE‘THE AMBASADORS OF ALBANIAN HERITAGE AND HOSPITALITY


GENC POLLOMREKULLIA E KA EMRIN KONKURRENCËTHE MIRACLE IS CALLED COMPETITION

8

40

68

11

41

15

44

17

45

19

48

23

50

54

27

58

3162

3764

BEDËR, VIZIONI NDËRKOMBËTAR I NJË UNIVERSITETIBEDER, THE INTERNATIONAL VISION OF A UNIVERSITY


5


ARMIN VAN BUURENSUNDIMTARI I PREFERUAR I SKENËSNUMBER ONE LEADER OF THE STAGE


INTERNET ME BAZË TË GJERË NË ÇDO CEP TË SHQIPËRISËBROADBAND INTERNET AT EVERY CORNER OF ALBANIA


TELEKOMUNIKACIONI MES DY EPOKAVETELECOMMUNICATION BETWEEN TWO ERAS

KULTURË / CULTURE

TEMPULLI I MADH I KULTURËS GREAT TEMPLE OF CULTUREZHANI CIKO

KULTURË / CULTURE

ÇELËSI I HARMONISË LODHJE-KËNAQËSI I KAMENICËSVIKENA KAMENICA


GUIDAKUZHINA NDERKOMBËTARE / KLUBEINTERNATIONAL CUISINE / CLUBS


ARTEMIS LUMA (HETA)PËRVOJË NË ALBTELECOMALBTELECOM EXPERIENCE


ERVIS ÇELAPËRVOJË NË ALBTELECOMALBTELECOM EXPERIENCE

Botim i/A publication of: ALBtelecom & Eagle Mobile

Nën kujdesin e Drejtorit të Përgjithshëm/Under the auspices of CEO: Orhan COSKUN,Drejtor/Director: Mustafa KUSATA

Kryeredaktor/Editor in Chief: Alban TARTARIKurues imazhi/Artistic Manager: Gentian SKËNDERI

Redaktorë përgjegjës/Responsible editors: Shpendi GJANA, Nimet ISUFIRedaktore letrare/Literary editor: Elvana ZAIMI

Përkthyes/Translator: Blerina STEFIReklama/Advertising: Brunilda BARUTI

Bashkëpunëtorë/Co-operators: Ledina FERHATI, Evis TASELLARI, Blerina STEFI, Eridon KOTRRIEagle Mag web page: Jurisana ZHUPA

Design: Paper Communications / Print:Eggra

Fotografia: Ergys ZHABJAKURedaksia/Editorial office: Adresa: Autostrada Tiranë – Durrës, Kilometri 7, Kashar, TiranëTel: +355 4 2 290 398 / [email protected] / www.eaglemag.alShënim: Ndalohet rreptësisht përdorimi dhe botimi pa leje i materialeve.Note: Use and reproduction of material without permission is strictly prohibited

23

8

83

31

54

71

74

78

80

83

84

86

90

CALIK HOLDING

T’I SHTOJMË VLERA SHOQËRISËLET’S ADD VALUES TO SOCIETYZnj / Mrs. GAYE SOMUNCU


GENC POLLOMREKULLIA E KA EMRIN KONKURRENCËTHE MIRACLE IS CALLED COMPETITION

KULTURË / CULTURE

TEMPULLI I MADH I KULTURËS GREAT TEMPLE OF CULTURE

ZHANI CIKO

KULTURË / CULTURESHKRUAJMË BUKUR

SHQIPEN TONËLET US WRITE ALBANIAN LANGUAGE RIGHT

TURIZËM / TOURISM

KANIONET E OSUMITTHE CANYONS OF RIVER OSUM

| C h a p t e r 6

Nga / By: Alban TARTARI

“E vetmja dhuratë e vërtetë që mund të jepet është një pjesë e vetvetes”, shkruante dikur Ralph Waldo Emer-son. Mendoj se ka patur të drejtë, sidomos për këtë kohë kur gjithkush dëshiron vetëm të marrë... çështja është tëjapësh, çështja është të dish të japësh, çështja është të duash të japësh.

Jemi sërish në duart e tua, i dashur lexues! Kurrkush nuk i detyron dy kompani të telekomunikacionit të botojnë një revistë plot informacione, intervista dhe argëtim, plot emra që përbëjnë vlerë! Por ja që na detyron vet-vetja. Na detyron dëshira për të dhënë e ndarë diçka, për të ngritur e rritur komunikimin tonë me të gjithë ata që zgjedhin të jetojnë me këto dy kompani e brand-e, por edhe me stafin e Eagle Mag.

Jemi sërish në vëmendjen tënde, i dashur lexues! Me më shumë përvojë dhe përpjekje. Kemi ulur përballë teknologjinë me letërsinë, sportin me modën, biznesin me përgjegjësinë sociale, shkurt: kemi sjellë nga pak, nga një copëz nga jeta jonë.

Kjo revistë vazhdon të shpërndahet falas. Jo se nuk vlen.Porse vlen më shumë interesimi dhe koha jote i dashur lexues që endesh tani në këto rreshta. Dhe jam i nderu-ar, kushdo qofsh e kudo qofsh që po lexon. Ky është një ndër problemet më të mëdha të kësaj shoqërie, s’kemi kohë për asgjë; e çuditërisht kemi kohë për të ndenjur me dhjetëra orë në kafene...

Ndaj, lexues i dashur që erdhe në fund të këtyre rreshtave, le të lexojmë të gjithë më shumë. Kjo do të na bëjë më mirë dhe më të mirë shoqërisht.

Faleminderit që je pjesë e Eagle Mag!

Once Ralph Waldo Emerson wrote: “The only true gift is a portion of thyself”. I think he was right, especially nowadays when everyone just wants to get... the ques-tion is to give, the question is to know how to and espe-cially, to be keen on giving.

We’re back in your hands, dear reader! No one compelsthe two telecommunications companies to publish a magazine full of information, interviews and fun, full ofcelebrities that are worth! But here we are compelled ourselves. Desire to give and share something compelsus, desire to raise and increasing our communicationwith all those who choose to live with these two com-panies and brands, but even with the staff of Eagle Mag.

We’re back in your attention dear reader with more ex-perience and effort! We put technology opposite litera-ture, sports opposite fashion, and business opposite social responsibility; briefly speaking we have brought out some pieces of our common life.

The magazine continues to be distributed for free. Notthat it is valueless, but your interest and your time dearreader that now are wandering in these lines is more worth. And I am honored, whoever and wherever you are reading. This is one of the biggest problems of this society, we have no time for anything, and surprisingly we have plenty of time to sit in cafes...

So, dear reader, coming to the end of these lines, let’s all read more. This will make us better, especially so-cially.

Thank you for being part of Eagle Mag!

Mirësevinisërish në

Eagle Mag!

Welcomeback toEagle Mag!

6

C h a p t e r | 7

8

Tregu i telekomunikacionit në Shqipëri është në një fazë maturimi dhe drejt zhvillimit

të mëtejshëm, me më shumë shërbime, me çmime afër kostos. Për Ministrin e Teknologjisë dhe Inovacionit, Z. Genc Pollo, futja në treg e Eagle Mobile dhe privatizimi i ALBtelecom shënojnë një pikë kthese në sektorin e telekomu-nikacionit. Nëse Eagle Mobile dinamizoi tregun e telefonisë së lëvizshme, Pollo thotë se privatizimi i ALBtelecom krijoi të gjitha mundësitë për më shumë investime në infrastrukturë dhe teknologji. Sipas tij, pas priva-tizimit, investimet kanë mundë-suar një qasje më miqësore ndaj klientit. Ndërsa bën një vlerësim të përgjithshëm të ecurisë së deritanishme, ministri Pollo nuk ngurron që zhvillimet pozitive në këtë treg në një kohë relativisht të shkurtër t’i cilësojë “mrekulli të konkurrencës”. Kjo e fundit, sipas tij, do të rrisë akoma më shumë larminë dhe cilësinë e shërbimeve në të ardhmen.

Z.Pollo, si do ta vlerësonit zhvilliminin e tregut të teleko-munikacionit në Shqipëri?

The telecommunications market in Albania is in a stage of matura-tion and further development with more services at prices close to cost. For the Minister of Technol-ogy and Innovation, Mr. Genc Pollo, the market entry of Eagle Mobile and the privatization of ALBtele-com, marked a turning point in the telecommunications sector. While Eagle Mobile helped to move forward the mobile phone market, Pollo says that the privatization of Albtelecom created all the opportu-nities for more investment in infra-structure and technology. Accord-ing to him, after the privatization investments have enabled a more customer friendly approach. While making an overall assessment of the current performance, Minis-ter Pollo does not hesitate to call the positive developments in this market, in a relatively short period of time, “a miracle of competition”. The latter, to his view, will further enhance the variety and quality of services in the future.

Mr. Pollo, how would you evaluate the progress of telecommunications market in Albania?

Ministri i Teknologjisë dhe Inovacionit, Genc Pollo, në një intervistë për Eagle Mag analizon ecurinë në tregun e telekomunikacionitThe Minister of Technology and Innovation, Mr. Genc Pollo, in an interview for Eagle Mag analyses the progress of telecommunications market

MREKULLIAE KA EMRINKONKURRENCË


THE MIRACLE IS CALLEDCOMPETITION

Nga / By: Alban TARTARI

Ministri i Teknologjisë dhe Inovacionit / Minister of Technology and InnovationGenc Pollo,

9

Sot mendoj që tregu i telekomu-nikacionit në Shqipëri ka arritur në një fazë maturimi dhe është drejt zhvillimit të mëtejshëm. Shërbimet ndaj përdoruesve janë shtuar, janë bërë më të larmishme dhe çmimet janë ulur, duke iu afruar kostos. Kjo është mrekullia që pakkush mund ta bëjë veç konkurencës. Kemi një treg me 4 operatorë të telefonisë celulare, kemi shenja të një konkurrence në rritje në telefoninë fikse, kemi realizuar me sukses bartjen e numrit, si dhe kemi rishikuar planin e tarifave me shumicë, hapjen e qarkut fundor. Shumë nga këto masa janë edhe në përputhje me detyrimet tona me Bashkimin Europian. Dhe efekti ka qenë i ndjeshëm: më shumë investime nga operatorët, më shumë shërbime e përfitime dhe çmime të ulura për përdoruesit.

Sa mendoni se ka ndryshuar tregu pas privatizimit të ALBtelecom-it dhe hyrjes në treg të Eagle Mobile?

Today I think that the telecom-munications market in Albania has reached a stage of maturation and is now towards further develop-ment. Customer services are mul-tiplied, becoming more diverse and prices have fallen, coming close to cost. This is the miracle that few can do besides competition. We have a market with 4 mobile phone operators, with evidences of increasing competition in fix telephony; we have successfully implemented number portability, and have revised the wholesale tariff plan. Many of these measures are consistent with our obliga-tions to the European Union. And the effect was significant: more investment by the operators, more services, benefits, and reduced prices for users

In your opinion, how much has the market changed after the privatization of ALBtelecom and the market entry of Eagle Mobile?

Mendoj që ka qenë një pikë kthese futja në veprim e operatorit celular të tretë, pasi dinamizoi një treg që shumë kritikë në dekadën e fundit e quanin duopolistik. Privatizimi i ALBtelecom-it si kompani e telefonisë fikse i krijoi të gjitha mundësitë që të ketë më shumë investime në infrastrukturë e teknologji, por edhe një qasje më miqësore ndaj klientit, ashtu si edhe një sfidë për të rritur shtrirjen e linjës fikse, duke patur parasysh që e kemi këtë në një nivel të ulët.

Çfarë mund të na thoni rreth infrastrukturës së broadband-it në Shqipëri?

Ishte shumë pozitive që ALBtelecom dhe Telecom Italia Sparkle investuan në rritjen e kapacitetit të fibrës optike të kabllit detar që lidh Shqipërinë me Italinë. Gjithashtu, gara koncesionare për Rrjetin Kombëtar Brezgjerë (REKAB) është një mundësi e jashtëzakonshme për të zhvilluar

I think that the market entry of the third mobile operator was a turning point as it dynamized a market which had been called a “duopoly” by many critics in the last decade. The privatization of ALBtelecom as a Fix Telephony company, created all the chances to have more investments in infrastructure and technology, but also a more customer friendly approach, as well as a challenge to increase the penetration of fixed line, given the fact that that we have the latter at a low level.

What can you tell us about Broadband Infrastructure in Albania?

It was a very positive thing that ALBtelecom and Telecom Italia Sparkle invested in enhancing the capacity of marine optic fiber cable linking Albania to Italy. Also the concession race for the National Broadband Network (REKAB) is an exceptional opportunity to develop an infrastructure that has not been

10

një infrastrukturë që deri sot nuk ka qenë e mjaftueshme. Natyrisht, këtu nuk përjashtoj çdo nismë tjetër të sektorit privat që kontribu-on në këtë aspekt.

A e kishit parashikuar sukse-sin e bartjes së numrit?

Për shumë veta, numri i lartë i për-doruesve që bartën numrin e tyre të celularit dëshmoi për suksesin e nismës, sepse për të thënë të vërtetën, askush nuk parashi-konte dot reagimin e tregut. Çdo përdorues tashmë sheh e provon lirshëm ofertat realisht konkuruese që u hodhën në treg dhe lehtësisht përfiton prej tyre.

Është mbyllur dhënia e li-cencës së dytë të 3G-së. Cilat janë planet tuaja?

enough until today. Obviously this does not exclude any other private sector initiative that contributes to this aspect.

Had you predicted the success of number portability?

For many people, the high number of users who ported their mobile numbers testified to the success of the initiative, because to tell the truth no one could predict the market reaction. Every user now can freely see and try the really competitive offers launched in the market, and easily benefit from them.

The second 3G License has just been granted. What are your plans?

The plans are to proceed with the

Plani është të vazhdojmë më tej me dhënien e spektrit, në mënyrë që të kemi 4 operatorë që ofrojnë një shërbim të tillë në treg.

issuance of the spectrum, in order to have 4 operators that offer such a service in the market.

Çdo përdoruestashmë sheh eprovon lirshëmofertat realishtkonkurruese që uhodhën në treg dhelehtësisht përfitonprej tyre.

11

Çelësi i suksesit tonë - Besimi i Klientit

The key to our success - Customer’s Trust

Si e vlerësoni punën e BKT-së këto vitet e fundit?

BKT, e cila festoi 85-vjetorin e themelimit të saj pak kohë më parë, është banka tregtare më e vjetër në Shqipëri. Të qënit më të vjetrit, krahas krenarisë që na jep, sjell me vete edhe përgjegjësitë e sjelljes si të tillë. Që nga privatizimi në vitin 2000, ne krenohemi me faktin që jemi banka më e mire në Shqipëri, vlerësim ky që është konfirmuar dhe rikonfirmuar në mënyrë të vazhdueshme nga shumë insti-tucione financiare kombëtare dhe ndërkombëtare. Si banka e dytë më e madhe në Shqipëri, sidomos në këto vitet e

How do you evaluate the work of BKT in the recent years?

BKT, which recently celebrated its 85th anniversary, is the oldest commercial bank in Albania. Being the oldest, along with the pride, brings together the responsibility of acting as such. Since privatization in 2000, we pride ourselves to be the best bank in Albania, an evaluation that has continuously been af-firmed and reaffirmed by many very prestigious domestic and international financial institu-tions.As the second largest bank in Al-bania, especially in the last years we have had the highest growth

fundit, ne kemi patur rritjen më të madhe, duke përfocuar në këtë mënyrë objektivin tonë për t’u bërë banka më e madhe në vend. Çelësi i suksesit qëndron në punën sakrifikuese të punon-jësve tanë, besimin e krijuar nga klientët dhe vizionin e qartë të menaxhimit të lartë, një kom-binim ky që ka rezultuar shumë i suksesshëm në përballimin e shumë krizave dhe situatave të vështira. Cila është përqindja që zë BKT në tregun shqiptar?

Të gjithë jemi në dijeni të krizës financiare që ka pushtuar këto tre vitet e fundit jo vetëm Europën por mbarë globin. Këtë vit BKT arriti rekordin e saj historik, mbi 18% pjesë të tregut në depozita, ndërkohë që edhe shifrat e tjera janë mjaft impresionuese. Për më tepër, duke marrë në kon-sideratë edhe rritjen e shpejtë të BKT-së në treg, të gjithë këto

rate, reinforcing our intention to become the biggest bank in Albania. The key of success lies in the sacrificing work of our employees, the trust established in our costumers and the clear vi-sion of our senior management, a combination that has proven to endure many difficult situations and crises.

What is the percentage that BKT holds in Albanian market?

You are all aware of the financial crisis that has embraced not only Europe, but the entire globe for the last three years. This year BKT reached a historical market share of more than 18 percent in terms of deposits, while the other figures are very impressive as well. In addition, taking into con-sideration the fast growing rate of BKT in the market, we see all these facts as the clearest proofs that in case you are prepared crises may bring opportunities,

Banka Kombëtare Tregtare është vlerësuar me çmimin “Banka e Vitit 2011 për Shqipërinë” nga The Banker, revista e sektorit bankar, pjesë e Financial Times. Njëkohësisht për dy vite rresht, BKT është vlerësuar me notën AAA (Alb) nga instituti JCR- ER. Ky është një ndër çmimet që Banka e dytë në vend ka marrë, duke dëshmuar suksesin real. Për të pa-tur një informacion të gjerë intervistuam Drejtorin Përgjith-shëm të BKT, z. Seyhan Pencapligil.

The National Commercial Bank is awarded the prize “Bank of the 2011 for Albania” by The Banker, magazine of the banking sector, part of the Financial Times. At the same time, for two consecutive years, at the same time for two consecutive years, BKT was assigned a credit rating of AAA (Alb) by JCR-ER institute. This is one of the prices that the second Bank in Albania has taken, proving a real success. For a detailed information we interviewed the General Director of BKT, Mr. Seyhan Pencapligil.


Seyhan PENCAPLIGILDrejtor i Përgjithshëm i BKTCEO of BKT

12

fakte tregojnë se krizat mund të sjellin mundësi për ata që janë të përgatitur, ndërkohë që mund të jenë shkatërrimtare për ata që nuk janë të përgatitur.

Cilat janë objektivat tuaja?

Objektivi themelor i çdo or-ganizate fitimprurëse është fitimi i lartë me një efiçencë dhe produktivitet të lartë. Por historia na ka mësuar që ato organizata që kanë patur për qëllim vetëm përfitimin financiar nuk kanë mundur dot të mbijetojnë. Ne e shohim misionin tonë në mënyrë shumë më komplekse. Në op-erojmë në sektorin e shërbimeve, ndaj ne duhet t’u shërbejmë klientëve tanë. Ne do të përforco-jmë akoma më shumë besimin e krijuar ndaj nesh, do të zgjerojmë rrjetin e degëve, do t’u ofrojmë klientëve shërbim cilësor, do të përmirësojmë produktet aktuale dhe do të nxjerrim produkte të reja inovatore, do t’u krijo-jmë klientëve tanë lehtësi dhe

while they may be devastating from those who are not.

What are your targets?

Basic target of each profitable organization is a high profit with high efficiency and productiv-ity. But the history has taught that organizations with merely financial profits as targets have not been able to survive. We see our mission much more complex: We are operating in the service sector, so basically we need to serve to our customers. We will reinforce the established trust, expand our branch network, pro-vide highly qualitative customer service, improve the existing and create innovative products, create facilities and opportuni-ties to our customers and be responsible towards the social and environmental issues of the community we belong to. At the utmost end, this will bring to us along with the profitability, all

mundësi dhe do të tregohemi të përgjegjshëm ndaj çështjeve sociale dhe mjedisore të komu-nitetit të cilit i përkasim. Në fund, të gjitha këto do të na sjellin përveç përfitueshmërisë, të gjitha përfitimet e tjera: zgjerim të pjesës së tregut si dhe kënaqësi-në e klientëve dhe punonjësve.

Pas hyrjes në Kosovë, cilat janë planet tuaja të investi-meve në rajon?

Na ka rezultuar që vendimi për të hapur degën e Kosovës ka qenë i drejtë. Aktualisht ne kemi 23 degë që operojnë atje dhe po rritemi jo vetëm në kuadër të rrjetit, por edhe në atë të fitimit gjithashtu. Kosova na ka ndry-shuar mënyrën e të parit veten në pasqyrë dhe tashmë ne nuk e shohim më veten si një bankë lo-kale, por si një bankë rajonale. Në këtë drejtim ne jemi në fazën e vlerësimit të të gjitha mundësive për zgjerim në vendet e tjera.

Cilat janë shërbimet më të reja të ofruara nga BKT?

Bota po ndryshon shumë shpejt dhe kështu po ndryshojnë edhe nevojat. Prandaj edhe ne jemi të fokusuar në krijimin e produk-teve inovatore për t’u shërbyer më mire klientëve tanë. Ne kemi lançuar disa shërbime të reja të cilat prezantohen për herë të parë në Shqipëri. Prima Këste për shembull, lejon të gjithë mba-jtësit e kartave tona të kreditit që të blejnë me këste në të gjitha pikat e shitjeve partnere, duke krijuar në këtë mënyrë lehtësi në pagesat e tyre mujore si dhe në planifikimin e buxhetit familjar. Dega jonë “Internet”, shërbimi

other benefits: market share ex-pansion, customer and employee satisfaction.

After entering to Kosovo, what are your plans for other invest-ments in the region?

We have seen that the decision to open Kosovo branch in 2007 has been right. Actually we have 23 branches operating there and we are growing not only in terms of network, but also in terms of profit as well. Kosovo has changed our way of looking at the mirror and trying to see ourselves as not a local bank, but as a regional one. In this direc-tion we are carefully evaluating all options towards expansion in other countries.

Which are the new services offered by BKT?

World is changing very rapidly and so are the needs. That’s why we focus a lot in creating new and innovative products to serve better our customers. We have been able to launch some brand new services introduced for the first time in Albania. Such is Prima Këste, which al-lows our credit cards holders to make their purchases in all our partner shops in installments, thus creating facilities in their monthly payments and budget planning. Our “Internet” Branch, the most complete internet banking service in Albania, offers a wide range of services start-ing with opening new accounts,

“Si bankae dytë më e

madhe në Shqipëri,sidomos në këto vitet

e fundit, ne kemipatur rritjen më të

madhe, dukepërforcuar në

këtë mënyrëobjektivin tonë për t’u

bërë banka më emadhe në vend”

“As the secondlargest bank inAlbania, especiallyin the last years,we have had thehighest growthrate, reinforcingour intention tobecome thebiggest bank inAlbania”

13

më i kompletuar i bankingut në internet, ofron një gamë të gjerë shërbimesh që fillon me hapjen e llogarive të reja, aplikimin për karta debiti dhe krediti, pagesa utilitare si energjia, ujësjellësi, telefonia fikse dhe celulare, deri tek transfertat brenda dhe jashtë BKT-së. Ne po i shtojmë çdo ditë veçori të reja këtij shërbimi, duke e bërë në këtë mënyrë Degën “In-ternet” degën më afër klientëve te BKT-së. Edhe shërbimi mobile banking ofron gjithashtu shumë veçori që e bëjnë më të lehtë jetën e klientëve tanë.Për sa i përket bankingut tregtar dhe atij të korporatave, qëndrimi ynë ndaj klientëve tanë ka qenë shumë proaktiv, duke u prezan-tuar atyre praktikat më të reja të biznesit jo vetëm në rang vendi, por edhe në atë ndërkombëtar, duke u munduar të lehtësojmë mënyrën e sigurt për të bërë biznes dhe njëkohësisht duke u krijuar mundësi zgjerimi të mëtejshëm.

Si e shikoni bashkëpunimin me kompanitë e tjera të Grupit Çalık në Shqipëri dhe rajon?

Të qenit pjesë e Grupit Çalık ka qenë një përvojë e mirë dhe na ka bërë që t’i shohim gjërat nga këndvështrime të ndryshme. Ne mendojmë se kemi arritur që të krijojmë një sinergji të mirë për sa i përket biznesit me simotrat tona brenda dhe jashtë vendit. Po kjo sinergji nuk është zbatuar vetëm në biznes. Ne kemi kontribuar për një kohë të gjatë në shumë projekte të përgjegjshmërisë sociale sidomos me ALBtele-com dhe Eagle Mobile. Njerëzit mund të mbajnë mend akoma kontributin tonë të përbashkët në projekte si “Një qytetar një pemë” në Tiranë, kontributin për njerëzit e ndikuar nga përmbyt-jet në Shkodër, rehabilitimin e sheshit Mustafa Kemal Ataturk e kështu me radhë. Me projekte të tilla ne kemi treguar jo vetëm përgjegjshmëri qytetare, por në të njëjtën kohë kemi tërhequr edhe vëmendjen e organiza-tave të tjera që të kuptojnë se përgjegjshmëria sociale është një detyrim moral ndaj shoqërisë.

7- Sipas jush, pse duhet të zgjed-hin shqiptarët BKT-në?Askush nuk e njeh një organizatë më mirë se vetë punonjësit e saj. Është mahnitës dhe njëkohë-sisht na bën të ndjehemi krenarë

applying for credit and debit cards, making utility payments such as electricity, water supply, fixed and mobile communica-tion invoices, up to internal and external money transfers. Each day we are adding new features to this service, thus making our “Internet” Branch the closest BKT branch to our costumers. Our mobile banking service also offers a wide range of features to make our costumers life easier. In terms of commercial and corporate banking we have had a very proactive attitude towards our costumers, introducing them to the newest business practices available not only within Albania, but also internationally, trying to facilitate their secure way of doing business and creating op-portunities for them to expand.

How do you see the collabora-tion with other Çalık Group companies in Albania and the region?

Being under the umbrella of Çalık Group has been a good experi-ence and has allowed us to look at the situations from different point of views. We think that we have been able to create a busi-ness-wise synergy with our sister companies operating both in Albania and abroad. But the syn-ergy has not been implemented only in the business. Especially with ALBtelecom and Eagle Mo-bile we have contributed in terms of social responsibility projects for a long time. People may still remember our joint contribu-tion in projects like “One citizen one tree” in Tirana, donations for the people affected by the floods in Shkodra, rehabilitation of Mustafa Kemal Ataturk square and so on. With these kinds of projects we have not only shown a civic responsibility, but also have been able to draw attention of other organizations to become aware that social responsibility is a moral obligation towards the society.

According to you, why Alba-nians should choose BKT?

No one knows a certain organi-zation better than its employees. It is amazing and we feel proud at the same time when we real-ize that each of our employees’ relatives and friends are our most reliable and satisfied customers.

fakti që të afërmit dhe miqtë e të gjithë punonjësve tanë janë në të njëjtën kohë klientët tanë më të besuar dhe të kënaqur. Kjo është një provë që tregon që ata që na njohin, punojnë me ne dhe janë të kënaqur. Sigurisht ne jemi përpjekur të përmirësohemi në mënyrë të vazhdueshme dhe ia kemi arritur që të rritemi dhe të zhvillohemi akoma më tej.

Cili është mesazhi juaj për lexuesit e Eagle Mag?

Shqipëria është një vend i bukur me njerëz të jashtëzakonshëm. Shqiptarët nuk kanë qenë dhe aq me fat dhe kanë humbur kohë të çmuar në rrugën e gjatë dhe të vështirë të integrimit europian. Si gjysëm-shqiptar që jam, këshilla ime do të ishte që shqiptarët të përdorin iniciativën, dinamizmin dhe mendjen e tyre sipërmarrëse në drejtim të zhvillimit personal dhe kombëtar në mënyrë që të bëhen pjesë e vendit të cilit i përkasin, Europës.

This is the evidence that they who know us, work with us and are satisfied. For sure our efforts have been towards continuous improvement and so far we have achieved to grow and develop.

What is your message for the readers of Eagle Mag?

Albania is a beautiful country with beautiful people. Albanians have been misfortune and have lost some precious time in the long and difficult road towards European integration. As half Albanian that I am, my advice would be that Albanians use their initiative, dynamism and busi-ness-oriented mind towards their personal and national develop-ment in order to part of the right place they belong to, Europe.

| C h a p t e r 14

C h a p t e r | 15

Kemi dëgjuar shumë pak për kompaninë “PORR”, e cila po ushtron aktivitetin e saj në Shq-ipëri që prej vitit 2008 në ngritjen e digave. Shumë pak prej nesh dinë se kjo është kompania e dytë më e madhe në Austri si për nga numri punonjësve, ashtu dhe nga xhiroja vjetore që ka. Që nga themelimi i saj në vitin 1869, kjo kompani ka ndërtuar shumë ve-pra të rëndësishme arkitekturore si në Austri, ashtu dhe në Eu-ropë. Por ajo që na intereson më tepër është projekti madhor në Shqipëri, për ndërtimin e hidro-centralit të Ashtës në Shkodër, projekt ky që do të kontribuojë në rritjen e kapaciteteve energ-jetike të vendit tonë. Pikërisht për të mësuar më shumë rreth kësaj kompanie dhe kontributit në ekonominë tonë, intervistuam z. Johannes Mueller, Menaxher i Projekteve Komerciale të kësaj firme.

Z. Mueller, do të donim të dinim diçka mbi firmën austriake “PORR”, për historinë dhe kapacitetet e saj.

“PORR” ka mbi 10,000 punonjës në të gjithë botën dhe fuqi prodhimi prej rreth 2.8 miliard EURO gjatë vitit 2010. Grupi “PORR” është një prej kompanive austriake më të mëdha të ndërtimit dhe një aktor lider në Evropë. Me zyrat e saj të shumta në Europën Qendrore, Lindore dhe Juglindore, “PORR” është angazhuar të realizojë shumë projekte pionere në ndër-tim. Për më tepër, kjo kompani po shtrihet edhe në tregje të tjera ndërkombëtare, si në Lindjen e Mesme, Afrikën e Veriut, Rusi dhe Bashkësinë e Shteteve të Pavarura.Shërbimet e “PORR”-it mbulojnë gjithçka, duke filluar nga ndërtimet rezidenciale e deri te projektet e ndërlikuara të infrastrukturës në çdo sektor të industrisë së ndër-timit.Ndërsa siguron përfitime të larta për të tjerët, kjo kompani garanton

We have hardly heard about “PORR”, the company which has been operating in Albania since 2008 on the construction of hydroelectric plants. Only few of us know that this is the second largest company in Austria with regard to the number of em-ployees and its annual turnover. Since its establishment in 1869, this company has built many architectural works in Austria and in Europe as well. But what are we really interested in is the giant project in Albania for the construction of Ashta hydroelec-tric power in Shkodra, a project which will contribute to the in-crease of energetic capacities in our country. To learn more about this company and its contribu-tion to our economy, we had an interview with Mr. Johaness Mueller, the Commercial Project Manager of this company.

Mr. Mueller, we would like to know something about the Austrian firm “PORR”, its history and capacities?

“PORR” has over 10,000 employ-ees worldwide and a produc-tion output of about EUR 2.8bn in 2010. The “PORR” Group is one of Austria’s largest construction companies and a leading player in Europe. With numerous offices across Central, Eastern and South-Eastern Europe, “PORR” has been involved in realizing many trail-blazing construction projects. Furthermore, “PORR” is expanding into international markets in the Middle East, North Africa, Russia and Commonwealth of Indepen-dent States. PORR services cover everything from residential constructions to complex infrastructure projects in every sector of the construction industry.

“PORR” guarantees its clients that

NJË LIDER EVROPIANNË TOKËN SHQIPTARE

“PORR”

A EUROPEAN LEADER IN ALBANIAN LAND

INVESTIM / INVESTMENT

Nga/By Eridon KOTRRI

| C h a p t e r 16

klientët e saj që çdo projekt do të ecë më së miri, që nga faza e planifikimit deri te dorëzimi i tij. Grupi “PORR” gjithashtu është shumë i përkush-tuar kundrejt aksionerëve të tij, si-kundër reflektohet në filozofinë e korporatës mbi një zhvillim të gjatë dhe të qëndrueshëm.Ekspertiza gjithëpërfshirëse, etja për inovacion dhe gatishmëria për të mësuar e përmirësuar – janë faktorët bazë për performancën shumë të lartë të kompanisë “PORR”. Për më tepër, epërsia e kompanisë rritet nëpërmjet bash-këpunimeve në nivel kombëtar dhe ndërkombëtar.

Që në 2008-tën, kompania juaj po operon në Komunën e Bushatit të Shkodrës me hidro-centralin e Ashtës. Cilat janë përfitimet e Shqipërisë nga ky hidrocentral mbi lumin Drin dhe kur mendohet të nisë punën?

Hidrocentrali i Ashtës do të furni-zojë me elektricitet më tepër se 100.000 familje shqiptare. Ndër-timi i tij po krijon shumë hapësira për vende pune dhe për më tepër, do të jetë një sinjal pozitiv për gjithë rajonin. Ai do të shpërndajë elektricitet të sigurt në rrjet dhe do të ulë importin e elektricitetit të shtrenjtë në Shqipëri. Gjithashtu, po mundo-hemi të mbajmë impaktin në mje-dis në nivelin më të ulët të mund-shëm. Në përfundim të periudhës 35-vjeçare të koncesionit, ky hidrocentral do të jetë pronë e Shqipërisë.

Ne dimë gjithashtu që kompa-nia “PORR” po operon edhe në vende të tjera me projekte të ndryshme. Do të donim të dinim diçka më tepër mbi këto pro-jekte.

Kompania “PORR” operon në shumë shtete, si: Gjermani, Zvicër, Hungari, Republikën Çeke, Sllovaki dhe në shumë vende ballkanike. Vendet e reja target janë Rusia dhe të tjera vende nga Bashkësia e Shteteve të Pavarura.

Cilat ishin sfidat me të cilat u përballët ndërsa bënit biznes në Shqipëri?

Projekti në Ashtë ishte hapi ynë i parë në këtë treg të ri. Në fillim do të përballeshim me shumë pengesa, sepse nuk ishim të familjarizuar me procedurat. Gjithashtu, përderisa nuk kishim edhe përvojën e duhur për të gjetur furnizues e nënkontraktorë të besueshëm, kjo ishte diçka shumë sfiduese. Sidoqoftë, mund të the-mi se tanimë në jemi të mirëpozi-cionuar në Shqipëri dhe kompa-nia “PORR” ka ndërtuar një emër shumë të mirë.

Cila do të jetë e ardhmja e “PORR” në lidhje me projekte të tjera të së ardhmes?

Ne jemi në kërkim të projekteve të tjera për të ardhmen, pasi të mbarojmë hidrocentralin e Ashtës. Tregu shqiptar ka potencial shumë të lartë për hidrocentrale të reja, sepse uji është i disponueshëm në sasi të mjaftueshme.

projects will run perfectly well, from the planning phase up to the handover, while ensuring high profitability at the same time. The “PORR” Group is also highly com-mitted to its shareholders, as re-flected in the corporate philosophy centered on sustainable, long-term growth.

The comprehensive expertise, the thirst for innovation and the will-ingness to keep on learning and improving are the basic factors for PORR’s top quality performance. The company’s edge is further en-hanced through national and in-ternational partnerships. Since 2008, your company has been operating in Bushat, com-mune of Shkodra , on Ashta hydroelectric plant. What will Albania benefit from this hy-droelectric plant on Drini River, and when are operations due to start?

Ashta Hydro Power Plant will supply electricity to over 100.000 Albanian households; it will create many new jobs; and furthermore it will be a positive signal to the re-gion. The power plant will supply reliable electricity into the net and will reduce the import of expen-sive electricity to Albania. We are constantly trying to keep the im-pact on the environment as low as possible. In the end of the 35 -year concession period the power plant will become property of Albania.

We know that “PORR” is also operating in some other coun-tries with various projects. We would like to learn more about these projects.

“PORR” is operating in many coun-tries like Germany, Switzerland, Hungary, Czech Republic, Slovakia and in most Balkan countries. Our new target countries are Russia and other CIS countries. What challenges have you en-countered while doing business in Albania?

The project in Ashta was our first step into this new market. In the beginning we encountered many obstacles, as we were not familiar with the procedures. Finding reli-able suppliers and subcontractors was also very challenging, as we had no experience. However, now we can say that we are very well established in Albania and “PORR” has build up a good name. What is the future of “PORR” in Albania with regard to other fu-ture projects?

We will be looking for other future projects in Albania after finishing Ashta HPP. The Albanian market has a very high potential for new Hydro Power Plants, because wa-ter is available in sufficient quanti-ties.

17

Aty nga fundi i vitit ’99, men-jëherë pas liberalizimit të tre-gut të sigurimeve, në një treg

relativisht të zotëruar nga kompania e vetme e sigurimeve me aksione shtetërore dhe me një shtrirje rela-tivisht të gjerë në të gjithë territorin, pakkush do të guxonte të mendonte për një sukses të shpejtë apo zotërim të tregut në një kohë të shkurtër. Për më tepër, vendi vinte nga një situatë aspak të qetë politike dhe ekonomike. Një sipërmarrje në këtë sektor, nga disa njerëz dhe sipërmarrës shihej gati-gati si falimentim i sigurtë. Jo më kot thonë se “fati është me guxim-tarët”. E tillë është dhe historia e suk-sesit të SIGAL UNIQA Group AUSTRIA. Në vitin 1999 kompania e sigurimeve SIGAL sh.a. nis aktivitetin si e dyta kompani private e sigurimeve me një staf modest prej 5 punonjësish dhe një kapital prej 400 mijë dollarësh në Shqipëri. Që atëherë kanë ndry-shuar shumë gjëra. Sot SIGAL UNIQA Group AUSTRIA ka një staf prej 400 punonjësish e rreth 500 agjentësh, si dhe një aktivitet në tre shtete, Shq-ipëri, Kosovë dhe Maqedoni. Kompania sot zotëron një kapital prej 24 milionë eurosh dhe nën emrin e SIGAL UNIQA Group AUSTRIA përfshihen 7 kom-pani: sigurim jetë, jo-jetë, risigurime dhe pensione private; SIGAL UNIQA (Shqipëri, Jo-Jetë), SIGAL Life UNIQA (Shqipëri, Jetë), SIGAL UNIQA Kosova (Kosovë, Jo-jetë) UNIQA a.d Shkup (Maqedoni, Jo-jetë), UNIQA Life a.d (Maqedoni, Jetë), SIGAL Risigurime dhe Fondi i Pensioneve Private SIGAL.

Lider i tregut

Përmes një strategjie dhe vizioni të qartë, SIGAL UNIQA arriti që shumë shpejt të bëhej lider i tregut shqiptar të sigurimeve, duke patur gjithnjë synim kryesor ofrimin e një shër-bimi cilësor. Ajo që e veçon ecurinë pozitive të SIGAL UNIQA është fakti se kompania ka patur rritjen më të madhe mesatare të tregut. Ky as-pekt ka mundësuar dhe përforcimin e mëtejshëm të pozitave në tregun shqiptar, kosovar dhe maqedonas të sigurimeve. Pas rreth 12 vitesh pra-nie në tregun e sigurimeve, SIGAL UNIQA zotëron mbi 30% të tregut të sigurimeve të jetës, jo-jetës dhe pensioneve private. Sipas Autoritetit të Mbikëqyrjes Financiare, SIGAL UNIQA renditet e para edhe përsa u përket dëmeve të paguara në tregun e sigurimeve.

Investitorë të huaj

Suksesi dhe rritja e shpejtë e SIGAL UNIQA në tregun shqiptar dhe atë rajonal të sigurimeve e ka bërë atë kompaninë e parë të sigurimeve që ka tërhequr vëmendjen e inves-titorëve të huaj. Fondi Shqiptaro-Amerikan i Ndërmarrjeve u bë aksio-neri i parë i huaj, duke blerë 13.3% të aksioneve të SIGAL në vitin 2003. Katër vjet më vonë, një ndër grupet më të fuqishme financiare në Eu-ropën Qendrore dhe Lindore, UNIQA Group AUSTRIA, vlerësuar me ‘A’ nga Standard & Poor’s bleu 45.64% të aksioneve të kompanisë dhe aktu-

By the end of year ‘99, shortly after the liberalization of insurance mar-ket, in an environment dominated by the only insurance company with state shares and a relatively wide ex-tension throughout the territory, few people would have dared to think for quick success or mastery of the market in a short time. Moreover, the country was far from a calm political and economic situation. A venture into this sector was seen as almost a certain bankruptcy by many people and entrepreneurs. No wonder they say “luck favors the bold”. Such is the success story of “SIGAL UNIQA Group AUSTRIA”. In 1999 the insur-ance company SIGAL sh.a. started to operate in Albania as the second private insurance company with a modest staff of 5 employees and a capital of 400 thousand dollars. Many things have changed since then. Today SIGAL UNIQA Group AUSTRIA has a staff of 400 employ-ees, about 500 agents, and a busi-ness in three states, Albania, Kosovo and Macedonia. The company now owns a capital of 24 million Euros and the name of SIGAL UNIQA Group includes seven companies: life in-surance, non-life, reinsurances and private pensions; SIGAL UNIQA (Al-bania, Non-Life), SIGAL Life UNIQA (Albania, Life), SIGAL UNIQA Kosovo (Kosovo, Non-life), UNIQA a.d Skopje (Macedonia, Non-Life), UNIQA Life a.d (Macedonia, Life), SIGAL Rein-surances and SIGAL Private Pen-sions Fund.

Market Leader

Through a clear strategy and vision, SIGAL UNIQA quickly managed to become the leader of the Albanian insurance market, always aiming at providing quality services. What dis-tinguishes the positive performance of SIGAL UNIQA is the fact that the company has had the largest aver-age growth in the market. This as-pect has also enabled the further strengthening of insurance market positions in Albania, Kosovo and Macedonia. After about 12 years of presence in the insurances market, SIGAL UNIQA owns over 30% of the market share of life insurance, non-life insurance and private pensions. According to the Financial Supervi-sion Authority, SIGAL UNIQA also ranks first in terms of claims-paid in the insurance market.

Foreign Investors

The success and rapid growth of SI-GAL UNIQA in the Albanian and re-gional insurance market has made it the first insurance company to attract foreign investors. The Alba-nian-American Enterprise Fund be-came the first foreign shareholder by acquiring 13.3% stake in SIGAL in 2003. Four years later, one of the most financially powerful groups in Central and Eastern Europe, UNIQA Group AUSTRIA, rated with grade ‘A’ by Standard & Poor’s, acquired 45.64% stake in the company and is currently the biggest shareholder

SIGAL, HISTORIAE NJË SUKSESI MEPESË YJE

SIGAL, THE STORY OF A FIVE - STARS SUCCESS

BIZNES / BUSINESS

Nga/By Nimet ISUFI

18

alisht është aksioneri më i madh i SIGAL UNIQA, duke zotëruar 68.64% të aksioneve. Në këtë mënyrë, mbi 80 % e aksioneve të SIGAL UNIQA janë investim i huaj.

Përkujdesja ndaj klientit

Shërbimi dhe produktet që ofron SIGAL UNIQA janë të një standardi të lartë, të njëjta me ato që ofrohen në tregjet ndërkombëtare të siguri-meve. Përmes tyre dhe asistencës 24 orë në të gjithë rajonin, klientët e SIGAL UNIQA marrin përkujdesjen maksimale dhe përgjigje në kohë për çdo nevojë që kanë. Fjalët dhe reagi-met e njerëzve për SIGAL UNIQA janë gjithmonë pozitive. Për drejtuesit e kompanisë, kënaqësia e klien-tit është aspekti më i rëndësishëm i ecurisë së kompanisë. Pikërisht besueshmëria e klientëve ka bërë të mundur që SIGAL UNIQA Group AUSTRIA të mbështesë pjesën më të madhe të kompanive më dinamike

të huaja në Shqipëri. Institucione të rëndësishme financiare dhe biznese që operojnë në fusha të ndryshme janë ndër klientët dhe bashkëpunë-torët më të mëdhenj të SIGAL UNIQA. Ndër to mund të përmendim bankat, ambasadat e huaja dhe ato shqip-tare në botë, kompanitë celulare, etj.

Produkte sigurimi të hartuara sipas nevojave

Përvoja dhe stafi i kualifikuar, syn-imi për t’u ofruar klientëve shër-bime dhe zgjidhje cilësore, bën që

SIGAL UNIQA të jetë gjithnjë një hap përpara edhe përsa i përket prezantimit të produkteve të reja. Gjatë këtyre viteve, kompania ia ka arritur qëllimit të jetë përherë pranë klientëve përmes prezantimit të produkteve të reja. Mbi 10 000 njerëz i kanë besuar SIGAL UNIQA shëndetin e tyre përmes Sigurimit Privat të Shëndetit, falë të cilit për-fitojnë mbulim të shpenzimeve shëndetësore në klinika dhe spitale në të gjithë botën. Vetëm pak kohë më parë SIGAL UNIQA ka prezantuar në tregun shqiptar të sigurimeve super-produkte sigurimi, të cilat synojnë të afrojnë edhe më shumë shqiptarët dhe të rrisin ndërgjegjësimin për do-mosdoshmërinë e sigurimeve.

“Produkte bashkëkohore në interes të klientëve, pagesë e dëmeve në kohë dhe shërbim cilësor në çdo zyrë të SIGAL UNIQA”, kjo është motoja e SIGAL Group

HISTORIKU

• 22 shkurt 1999: themelohet SIGAL sh.a., shoqëria e parë e Grupit;• Tetor 2003: SIGAL shtrihet dhe në Kosovë (themelohet SIGAL Kosova);• Tetor 2003: Fondi Shqiptaro Ameri-kan i Ndërmarrjeve blen 13.3% të ak-sioneve të SIGAL• Gusht 2004: SIGAL shtrihet në Maqedoni (themelimi i SIGAL Maqe-doni);• Shtator 2004: zgjerohet aktiviteti edhe në sigurimet e jetës nëpërmjet themelimit të shoqërisë SIGAL Life;• Shkurt 2006: zgjerohet aktiviteti edhe në fushën e risigurimeve;• Mars 2007: krijohet SIGAL Holding, me qëllim menaxhimin e interesave të të gjitha shoqërive SIGAL;• Mars 2007: UNIQA Group Austria nënshkruan marrëveshjen e bashkë-punimit me SIGAL Holding;• Dhjetor 2007: UNIQA Group Austria bëhet aksioner i SIGAL Holding me 45.64 % të kapitalit, duke e bërë SIGAL-in pjesë të grupit më të madh të sigurimeve në Europën Qendrore dhe Lindore;• Nëntor 2009: UNIQA Group Austria blen 23% aksione të tjera të SIGAL Holding, duke u bërë kështu aksio-neri më i madh i grupit me 68.64% të aksioneve;• Nëntor 2010: SIGAL Holding për-thithet nga SIGAL UNIQA Group AUS-TRIA sh.a;• Mars 2011: Licensohet Shoqëria Ad-ministruese e Fondeve të Pensionit SIGAL Life UNIQA Group AUSTRIA;• Maj 2011: zgjeron më tej aktivitetin në Maqedoni (licensohet UNIQA Life Maqedoni).

of SIGAL UNIQA, owning 68.64% stake. In this way, over 80% of SI-GAL UNIQA shares are foreign in-vestment.

Customer Care

The service and products offered by SIGAL UNIQA are of high standard, similar to the ones offered in inter-national insurance markets. SIGAL UNIQA customers get the maxi-mum care and in-time response to their needs through theses services & products and the 24-hour assis-tance in the whole region.People’s reactions and opinions about SIGAL UNIQA are always posi-tive. For the company’s executives, customer satisfaction is the most important aspect of the company’s performance. The customers’ reli-ability has enabled SIGAL UNIQA Group to support most of the dy-namic foreign companies in Albania.

Major financial institutions and busi-nesses operating in different areas are among the biggest clients and cooperators of SIGAL UNIQA; we can mention here banks, foreign and Al-banian embassies in the world, mo-bile companies etc.

Insurance products designed according to needs

Experience and the qualified staff, the aim to offer customers quality services and solutions, make SIGAL UNIQA be a step forward even in

terms of new products introduction. During these years the company has achieved its goal to be near custom-ers through by new products. Over 10 000 people have trusted their health to SIGAL UNIQA through Pri-vate Health Insurance, which pro-vides them coverage of health costs in clinics and hospitals worldwide.Recently SIGAL UNIQA has in-troduced some super-insurance products in the Albanian insurance market which aims to attract more Albanians and raise awareness of the necessity for insurances.

“Contemporary Products of customers’ interest, timely payment of claims, and qual-ity services in all SIGAL UNIQA offices “, this is the motto of SIGAL Group.

HISTORY

• 22 February 1999: SIGAL sh.a. is established, the first company of the Group;• October 2003: SIGAL extends in Kosovo (Kosovo SIGAL is estab-lished);• October 2003: Albanian-American Enterprise Fund buys 13.3% stake in SIGAL;• August 2004: SIGAL extends in Macedonia (Macedonia SIGAL is es-tablished);• September 2004: activity expands in life insurances through the estab-lishment of SIGAL Life;• February 2006: activity expands even in the area of reinsurances;• March 2007: SIGAL Holding is cre-ated aiming to manage all of SIGAL companies’ interests;• March 2007: UNIQA Group Austria signs the cooperation agreement with SIGAL Holding;• December 2007: Austria becomes shareholder of UNIQA Group Hold-ing with 45.64% of capital, making SIGAL part of the greatest insurance group in Central and Eastern Europe;• November 2009: UNIQA Group Austria buys 23% shares of SIGAL Holding, thus becoming the larg-est shareholder of the group with 68.64% stake;• November 2010: SIGAL Holding is absorbed by SIGAL UNIQA Group AUSTRIA sh.a.;• March 2011: The Managing Enter-prise of Pension Funds is licensed, SIGAL Life UNIQA Group AUSTRIA;• May 2011: the activity is further ex-panded in Macedonia (UNIQA Life Macedonia is licensed);

Avni PonariDrejtor i përgjithshëm

WAKEUPENO POPI

Thonë se momenti i zgjimitnë mëngjes është momentimë i mrekullueshëm i gjithë njëzet e katër orëve të një ditënate. Pa marrë parasysh se sa të lodhur ose të pamundur mund të ndihemi, jemi të sigurtë se, gjatë ditës që kemi për-para, mund të ndodhë ab-solutisht çdo gjë. Mundë-sia është gjithmonë atje, mjafton t’i kesh sytë “ha-pur” për ta kapur...

Në fakt, dyshes Popi –Liço i duhet të prishin gjumin e “ëmbël” të mëngjesit për t’u thënë mirëmëngjesi shqiptarëve, në një mënyrë shumë të veçantë , nëpër-mjet “Wake Up”.

Sport i vështirë ky, por i mësuar tashmë...

Mund të duket e thjeshtë, por të jesh shoqërues në zgjimin e njerëzve është përgjegjësi e madhe. Ti duhet të mendosh për nis-jen e një dite të re, si mund të jetë më e mira për këdo që të sheh dhe të dëgjon. Edhe pse titulli i emisionit “Wake Up” tingëllon si urdhër, si alarmi i mëngjesit, herët a vonë ti duhet të zgjohesh...

Këto na tregon Eno, një prej prezantuesve të emisionit “Wake Up” në Top Channel dhe Top Albania Radio, ndërsa flet për përvojën e tij në show-n e mëngjesit më të parapëlqyer për shqiptarët.

They say the “wake up” moment in the morning is the best moment of all 24 hours of the day. No matter how tired you may feel, you are sure that the day you have ahead is an opportu-nity for anything good in the world. The chance is al-ways there, all you need to do is “keep your eyes open to catch it”…

Actually, the couple of col-leagues, Popi – Liço have to break their “sweet” morning sleep to say “Good morning” to all Albanians in a very special way, through “Wake Up” morning show.

Although a difficult “sport”, the guys are al-ready used by doing it...

It may sound like a sim-ple thing, but being part of people’s awakening is great responsibility. You have to think about the be-ginning of a new day, how to make it the best one for anybody who watches and listens to you. Even though the title of the program sounds like a command, or like the ring of an alarm clock in the morning, sooner or later you have to wake up...

This is what Eno, one of the presenters of “Wake Up” on Top Channel and Top Albania Radio, says while sharing with us his expe-rience in Albanians’ most favorite morning show.


19

Nga/By Ledina FERHATI

Eno POPI

20

Çfarë emocionesh ju përcjell të qenit shoqërues në zgjimin e njerëzve, pjesë e fillimit të një dite të re? Në radhë të parë është përgjegjë-si e madhe. Më tej duhet të men-dosh nisjen e një dite, si mund të jetë më e mira për këdo që të sheh dhe të dëgjon. Bashkë me Ledionin dhe kolegë të tjerë në Top Channel e Top Albania Ra-dio kemi ndërtuar një formulë gjithëpërfshirëse, e cila çdo ditë kërkon të bëjë një zgjim të mirë dhe të japë informacion të mjaf-tueshëm dhe biseda mëngjesi aq sa të lejon mëngjesi. Emocion merr kur çdo ditë mëson nga au-dienca që janë zgjuar me ne dhe dita e tyre ka filluar duke mbajtur sytë edhe veshët te Wake UP.

What does it feel like being part of people’s awakening, part of the beginning of a new day?

First of all it is great responsibility. Then you have to think about the beginning of a new day, how to make it the best one for anybody who watches and listens to you.Together with Ledion and other colleagues in Top Channel and Top Albania Radio, we have de-signed a comprehensive formula, which tries to make a smooth awakening every day, and give as much information and morning talks as the morning itself can tolerate. We get the buzz every time we learn from the audience that they have woken up with us, and their day has started keeping their eyes and ears to Wake UP.

Cila është struktura që ruan “Wake Up” dhe nga çfarë frymëzohet ky emision?

Boshti i Wake Up është të infor-mojë, komunikojë dhe argëtojë atë që zgjohet dhe na zgjedh ne. Intervistat e mëngjesit që janë ekstrakt i mendimit, apo një ana-lize të shpejtë e të kuptueshme si për orar mëngjesi kur transmetohen, përbëjnë strukturën e emisionit. Frymëzimi i përditshëm është jeta e të gjithëve me të mirat dhe këqijat që ka, me tematikat që na bëjnë kureshtarë, apo duam të dëgjojmë. Është e vështirë ta fillosh punën atëherë kur të tjerët mund të jenë ende duke shijuar kafenë e mëngjesit?

What is the structure of “Wake Up” and what inspires this pro-gram?

The axis of “Wake Up” is to in-form, communicate, and enter-tain the ones who wake up and choose us. The morning inter-views, which are an extract of thought or a quick and under-standable analysis with regard to the morning time they are transmitted consist the structure of the program. The daily inspira-tion comes from everybody’s life with all the good and bad things in it, with topics which make us curious, or we want to hear about.

Is it difficult to start work when others may be still enjoy-ing their morning coffee?

Eno POPILedio LIÇO

Është “sport” i mësuar tashmë. Megjithatë, kafenë e mëngjesit e pijmë edhe ne. Bashkë me au-diencën. Ne në studio e ata kudo ku i ka zënë mëngjesi. Në fillim e kemi patur të vështirë të kapnim ritmin e mëngjesit, të largojmë përgjumjen, të artikulojmë pa problem e të ishim të kthjellët. E gjitha është çështje regjimi dhe përgjegjshmërie. Sot nuk është më e vështirë.

Shumë televizione i ofrojnë publikut formate pothuajse të përafërta me tuajin. Pse shqiptarët duhet të zgjohen me “Wake Up”?

Sepse jemi NE! :)

Titulli i emisionit duket si një “urdhër”. Ia arrini qëllimit t’i zgjoni shqiptarët me atë çka u servirni në mëngjes? Edhe zilja e mëngjesit bie fort dhe duket si urdhër, por, siç thotë Ledioni, duke cituar një batutë nga filmi “Avatar”, herët a vonë duhet të zgjohesh. Qëllimit më duket se ia arrijmë kur marrim vëmendje, pasi audienca është zgjuar, sepse pasi hap sytë dhe vendos të hapësh televizorin apo radion, ne jemi aty për të marrë vëmendjen e tyre.

Si e konsideroni bashkëpuni-min me Eagle Mobile? Të suksesshëm, të konsoliduar dhe me përgjegjësi të lartë.

Falënderojmë Eagle Mobile!

We’ve got used to this “sport” already. However, we enjoy the morning coffee too, together with the audience, us in the studio and them wherever they happen to be.In the beginning it was difficult to catch the morning rhythm, get rid of the sleepiness, being clear and articulate.It is all a matter of routine and re-sponsibility. Today it is not difficult anymore.

Many TV Channels offer the public formats which are quite similar to yours. Why should Albanians choose “Wake Up”? Because it’s Us! :)

The title of the program sounds like a “command”. Do you succeed in waking Albanians up with what you serve them in the morning?

Well, even the morning alarm clock rings loud and sounds like a command, but as Ledion says, quoting a line from “Avatar”, sooner or later you have to wake up.I guess we manage to succeed when we get the audience’s attention once they are up, because when they open their eyes and decide to turn on their radio or TV, we will be there to get their attention.

How do you consider the cooperation with Eagle Mobile?

Successful, consolidated and with high responsibility.

We say “thank you” to Eagle Mobile.

Është “sport” i mësuartashmë. Megjithatë, kafenëe mëngjesit e pijmë edhene. Bashkë me audiencën.Ne në studio e ata kudo kui ka zënë mëngjesi.

We’ve got used to this“sport” already. However,we enjoy the morning coffeetoo, together with theaudience, us in the studioand them wherever theyhappen to be.

{

21

| C h a p t e r 22

23

Çalık Holding, Somuncu:

T’i shtojmë vlera shoqërisëLet’s add values to society

Can you tell us something about Çalık Holding policies regarding social responsibil-ity projects (SRP)?

Çalık Holding operates accord-ing to its “Add Values to Society” principle and it seriously takes into consideration its responsi-bilities for the regions and so-cieties it is present in. Adopting this principle and reflecting our corporate culture, our group supports various social issues in art, sport, education and health, either directly or through NGOs. What social projects have you implemented in Turkey and in the international arena?

We’ve been carrying out various projects in different places. Just to mention some of them: together with our affiliates and employees’ support, we built a village of 175 houses in Pakistan for the local people who were adversely affected by flood di-sasters; “water resources” were created in Nigeria, a project car-ried out for Nigerian people who

Mund të na thoni diçka për politikat që ndjek Çalik Hold-ing lidhur me përgjegjësinë sociale?

Çalık Holding operon sipas parimit të tij “T’i shtojmë vlera shoqërisë” dhe i konsideron në mënyrë serioze përgjegjësitë që ka për rajonet dhe shoqëritë ku ai është i pranishëm. Duke zbatuar këtë parim dhe duke reflektuar kulturën e korporatës sonë, grupi ynë mbështet çështje të ndryshme sociale në fushën e artit, sportit, arsimit dhe shëndetit, në mënyrë të drejtpërdrejtë ose përmes organizatave joqeveritare (OJF).

Çfarë projektesh sociale keni zhvilluar ju në Turqi dhe në arenën ndërkombëtare?

Ne kemi zhvilluar shumë pro-jekte në vende të ndryshme. Po ju përmend vetëm disa prej tyre: Me mbështetjen e bashkëpu-nëtorëve dhe punonjësve tanë, ne ndërtuam një fshat me 175 shtëpi në Pakistan për vendasit e dëmtuar nga përmbytjet; kri-juam “burime uji” në Nigeri, aty ku njerëzit luftojnë me thatë-

Gaye Somuncu

“Çalik Holding” vazhdon të rrisë prezencën përmes investimeve në shtete e kontinente të ndryshme dhe kudo ku është prezent Projektet e Përgjegjësisë Sociale janë në qendër të vëmendjes së grupit. Qëllimi është vetëm një: “T’i shtojë vlera shoqërisë”. Drejtoresha e Marrëdhënieve me Median dhe Publikun në “Çalik Holding”, Gaye Somuncu shprehet se mbështetjetja e Çalik për çështje të karakterit social nuk ka munguar në asnjë rrethanë. Kompanitë, sipas saj japin kontributin dhe mbështetjen e tyre përmes projekteve të drejtpërdrejta ose përmes bashkëpun-imit me Organizata Jo Qeveritare, kudo që “Çalik Group” është i pranishëm. Somuncu thotë se Shqipëria është në qendër të vëmendjes së Projekteve të Përgjegjësisë Sociale. “Referuar miqësisë së përbashkët shqiptaro-turke dhe marrëdhënieve vëllazërore, kompania jonë synon të shtojë numrin e projek-teve të përbashkëta të Përgjegjësisë Sociale”, shprehet So-muncu, ndërsa shton se vëmendja ndaj çështjeve sociale në Shqipëri nuk ka asnjë ndryshim me mbështetjen e dhënë në Turqi. Ajo thotë se ndihma e drejtpërdrejtë e “Çalik Group” ndaj çështjeve sociale nuk eshtë e vetmja mënyrë. Përmes projek-teve “Dorë për dore, shtëpi më shtëpi”, Çalik Group ka si qëllim të rrisë ndërgjegjësimin e punonjësve dhe familjarëve të tyre për çështjet sociale në ndihmë të njerëzve në nevojë.

“Çalik Holding” continues to increase its presence through invest-ments in various contries and continents, and wherever it is present, the Group’s focus of attention is on Social Responsibility Projects.The purpose is only one: “To add values to society”. The Public and Media Director of “Çalik Group”, Gaye Somuncu says that Çalik has always supported social related issues. The companies, according to her, give their support and contribution through direct projects, or through cooperation with Nongovermental Organizations wherever “Çalik Group” is present. Somuncu says that Albania is the focus of Social Responsibility Projects. “Referring to the reciprocal brotherly relations between Turkey and Albania, our company aims at increas-ing the number of common Social Responsibility Projects”, says So-muncu while adding that the focus on social issues in Albania makes no diference from the support given in Turkey. She says that “Çalik Group’s” direct support of social issues is not the only thing. Through the projects “Hand in hand, from home to home”, Çalik Group in-tends to raise the awareness of its employees and their families, on social issues in support of people in need.

Drejtoresha e Marrëdhënieve me Publikun dhe Median në “Çalik Group”, Gaye Somuncu tregon projektet e Përgjegjesisë Sociale dhe projektet për të ardhmen.

The Public and Media Director of “Çalik Group”, Gaye Somuncu speaks about the Social Responsibility Projects and the ones of the future.

Nga/By Shpendi GJANA

24

struggle with drought; an Aid Campaign was initiated with TIKA and Red Crescent for So-malia, where people struggle with famine and drought. An aid fund of 100 million TL has been raised from this campaign. In Karbala nearly 100 Iraqi boys aged 3-8 years were circum-cised by Turkish doctors. Besides the above-mentioned, we have been making contributions to the cultural amalgamation of Albanian and Turkish cultures by hosting Albanian children in Is-tanbul every year.Çalik Group successfully actual-ized the Restoration of Atatürk’s Yalova Chalet. Moreover, Holding has been supporting Sanlıurfa Tag Game Project, Hacettepe Hope House, developed by Hacettepe University Oncology Clinic in collaboration with the Union for International Can-cer Control (UICC) and Malatya

Hasan Çalık Hospital Projects.

What are the projects sup-ported by Çalık Holding?

We attach great importance to the countries we invest in, and we aim to add values to the societies we provide ser-vices to. In this respect, we give high importance to Albania as we heartily believe in Albania’s bright future. Developing FASTIP Banking Program, together with Çalık Holding subsidiary, BKT and “Aleksander Moisiu“ University in Durres, we are contributing to education. With this program Al-banian students get the chance to practice concurrently in BKT while having theoretical courses at the University. Students par-ticipating in this program will be able to work in BKT as qualified employees after graduation. We are building Mahmut Çalık

si rat ; n isëm një “Fushatë Ndihme” së bashku me TIKA-n dhe Gjysmëhënën e Kuqe për Somalinë, ku njerëzit luftojnë me urinë dhe thatësirën. Nga kjo fushatë u mblodh një fond prej 100 milionë Lira turke; Në Qer-bela rreth 100 djem irakenë u rrethprenë nga mjekë turq.Përveç rasteve të sipërpërmendura, ne kemi dhënë kontributin tonë edhe në shkrirjen e dy kulturave, asaj shqiptare dhe turke duke ftuar e mikpritur fëmijë shqip-tarë në Stamboll për çdo vit.Çalik Group realizoi me sukses restaurimin e vilës së Ataturkut në Jalova (Yalova). Veç kësaj, Holding ka mbështe-tur edhe projektin “Sanlıurfa Tag Game” të shtëpisë së Shpresës Hacettepe, zhvilluar nga Klini-ka Onkologjike e Universitetit Hacettepe në bashkëpunim me Unionin Ndërkombëtar të Kon-trollit të Kancerit (UNKK), si dhe

projektet e spitalit Hasan Çalik në Malatya.

Cilat janë projektet që po mbështet Çalik Holding ?

Ne u kushtojmë rëndësi të veçantë vendeve ku bëjmë investime dhe ofrojmë shërbimet tona. Në këtë kuadër, ne i kushtojmë shumë rëndësi edhe Shqipërisë, pasi besojmë vërtet në të ardhmen e ndritur të këtij vendi. Ne po japim kontributin tonë në arsim, duke zhvilluar programin bankar FASTIP në bashkëpunim me BKT, një nga kompanitë e Grupit Hold-ing dhe Universitetin “Aleksandër Moisiu” në Durrës. Nëpërmjet këtij programi, studentët shqiptarë mund të bëjnë praktikën e tyre pranë BKT-së dhe në të njëjtën kohë të ndjekin leksionet e teo-risë në universitet. Studentët që marrin pjesë në këtë program do të kenë edhe mundësi punësimi

26

Education Complex in Malatya, one of Turkey’s most eximious cities. Supporting Malatya Edu-cation Foundation, our Group provides scholarship opportuni-ties to prosperous college stu-dents in financial needs. Since September, we have also launched a new In-House Social Responsibility Project in Istanbul. With “Hand in Hand, From House to House” campaign, we in-stall awareness of social issues into our employees and their families, while supplying aid to people in need in Istanbul and its surrounding regions.

Do you think that SRPs change the way we see events and social problems in our country and abroad?

Social responsibility projects aim to increase the awareness of ev-ery individual in the society while contributing to it. Therefore, by

adding values to the society, these projects change the indi-vidual’s point of view and con-tribute to personal development.

What can companies in Tur-key and Albania do more about this issue?

The roots of Turkey-Albania

friendship stem from depths of history. We all know that rela-tions between our nations are as strong and steady as those between two siblings. Within the frame of this good relationship, we can increase the number of our collective social responsibility projects.

What is your message to Al-banian readers?

Albania is a special country for us. Çalık Holding is not only pres-ent for business purposes. Our affiliates fulfill social responsi-bilities by working hard to en-hance the wellbeing of Albanian people, and to provide the best services to this distinguished na-tion.Albania is our second homeland, we will continue to pursue social issues here as we do in Turkey, and we will keep on adding val-ues to the Albanian people.

pranë BKT-së si punonjës të kualifikuar pasi të diplomohen. Aktualisht, ne jemi duke ndërtu-ar Kompleksin Arsimor Mahmut Çalık në Malatya, një nga qytetet më të njohura të Turqisë. Në mbështetje të Fondacionit Arsi-mor të Malatya-s, grupi ynë sigu-ron bursa për studentët e kolegjit me rezultate te shkëlqyera që kanë nevoja financiare. Që prej muajit shtator, ne kemi nisur një projekt të ri të përgjegjësisë so-ciale brenda “familjes” sonë në Stamboll. Nëpërmjet fushatës “Dorë për Dore, Shtëpi më Shtë-pi”, ne po rrisim ndërgjegjen e punonjësve tanë dhe familjarëve të tyre për çështjet sociale, duke u ardhur në ndihmë njerëzve në nevojë, si në Stamboll, ashtu edhe në zonat përreth tij.

A mendoni se projektet e përgjegjësisë sociale ndiko-jnë në mënyrën se si i shohim problemet dhe çështjet soci-

ale në vendin tonë dhe jashtë tij?

Qëllimi i projekteve të përgjegjë-sisë sociale është të rrisë ndërgjegjen e çdo individi në shoqëri për të dhënë kontribu-tin e tij. Në këtë mënyrë, duke i shtuar vlera shoqërisë, këto pro-jekte ndikojnë në këndvështri-

min e individit dhe kontribuojnë në rritjen e tij personale.

Ç’ mund të bëjnë më shumë kompanitë në Turqi dhe në Shqipëri për këtë çështje?

Miqësia shqiptaro-turke i ka rrënjët thellë në histori. Të gjithë e dimë se marrëdhëniet ndër-mjet vendeve tona janë të forta, të qëndrueshme e vëllazërore. Nisur nga kjo marrëdhënie e ngushtë ne mund ta shtojmë edhe numrin e projekteve te përbashkëta të përgjegjësisë so-ciale.

Cili është mesazhi juaj për lexuesin shqiptar?

Shqipëria është një vend i veçantë për ne dhe Çalık Hold-ing nuk ndodhet këtu vetëm për arsye biznesi. Bashkëpu-nëtorët tanë përmbushin edhe përgjegjësitë sociale duke punu-

ar fort për të rritur mirëqenien e popullit shqiptar dhe për t’i sigu-ruar shërbimet më të mira këtij kombi të shquar. Shqipëria është atdheu ynë i dytë. Ne do të vazh-dojmë të kujdesemi për çështjet sociale këtu njësoj si në Turqi dhe do t’i shtojmë akoma më shumë vlera popullit shqiptar.

27

ALO 116...GJITHMONË PRANË

FËMIJËVE

ALWAYS CLOSE TO CHILDREN

Qendra për Mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijëve në Shqipëri është sot një ndër organizatat

kryesore të shoqërisë civile në vend, që punon për të përmirësuar dhe avancuar gjendjen e fëmijëve dhe të rinjve në Shqipëri. CRCA është një organizatë e shoqërisë civile, ku stafi dhe vullnetarët e saj ia kanë kushtuar jetën dhe punën e tyre fëmijëve dhe të rinjve, pasi janë ata që shpesh, për shkak të

The Children’s Human Rights Cen-ter in Albania is today one of the leading organizations of civil soci-ety in the country, working to im-prove and develop the situation of children and young people in Alba-nia. CRCA is a civil society organi-zation with a staff and volunteers who have dedicated their lives and work to children and young people, as these group ages are the ones who mostly find themselves in

moshës, botëkuptimit, por edhe faktit, sepse shpesh janë të pam-brojtur, gjenden në situata ndon-jëherë të ndërlikuara apo të rënda. Nuk është se të gjithë fëmijët në Shqipëri jetojnë keq apo në situ-ata ekstreme, por ka shumë fëmijë që jetojnë në situata të tilla dhe ne luftojmë çdo ditë të jetës sonë, që ata fëmijë të mos shfrytëzohen apo viktimizohen, thjesht e vetëm sepse janë fëmijë, apo sepse janë të varfër, të pangrënë, vijnë nga familje të ndara, nga histori dhune ekstreme, etj. CRCA gjatë thua-jse 15 viteve të punës ka arritur që ta kthejë çështjen e të drejtave të fëmijëve në një prioritet të qe-verisë, parlamentit dhe shoqërisë në përgjithësi. Unë këtë e shikoj si një nga sukseset më të mëdha të luftës dhe punës sonë për të drejtat e fëmijëve. Në vitin 1997, vit kur është krijuar CRCA, më ftuan në një konferencë për të drejtat e njeriut dhe ndër të tjera prezantova zyrën dhe ngrita shqetësimin se deri në atë kohë askush nuk ishte marrë seriozisht me të drejtat e fëmijëve, pra që në 7 vite të demokracisë sonë në tranzicion, askush nuk ishte kuj-tuar për fëmijët. Mbaj mend fytyrat e shumë njerëzve nga qeveria, por edhe nga shoqëria civile, që më shikonin sikur të isha një alien, në sensin që për çfarë po flet ti djalë? Në atë kohë për fëmijët flitej shumë pak, për të mos thënë as-pak, sepse të gjithë supozonin që për aq kohë sa çdo fëmijë e ka një familje, të drejtat e tij/saj ishin të garantuara. Ne na është dashur një punë e jashtëzakonshme. Shpesh duke u përballur edhe me përbuzje apo neglizhim, që të thyejmë mitin që jo çdo familje është e mirë për fëmijën e saj, pasi një prind që e do fëmijën e tij nuk abuzon me të, nuk

severe or complicated situations due to young age, worldview, or the mere fact of being vulnerable. Of course not all children in Alba-nia live in bad or extreme situa-tions, but there are many children who do so, and it is this phenom-enon we fight with every day, so that those children not be used or victimized merely because they are children, or because they are poor, hungry, come from non-functional families, have a history of extreme violence, etc. During its almost15 years of operation, CRCA has managed to turn the ques-tion of children and youth’s rights into a priority of the government, parliament and the society in gen-eral. I see this as one of the biggest achievements of our work and struggle for human rights.

In 1997, the same year when CRCA was created, I was invited to a con-ference on human rights. Among others, I gave a presentation of our office and brought up the issue of children’s rights in Albania, that by that time no one was taking seri-ously. So, during the 7 years of our democratic transition, nobody had turned their eyes to children. I re-member the facial expressions of government officials, or even civil society people looking at me as if it was an alien talking about these things. At that time it was very little spoken about children, as every-one assumed that as long as a child had a family, his / her rights were guaranteed with it. We had to do an extraordinary job, often dealing with contempt or neglect, to break the myth that every fam-ily is the best for one’s child, as a loving parent does not abuse with one’s child, does not force them to beg or even worse, perform pros-

Altin HAZIZAJDrejtor/Director CRCA/DCI Albania

28

e detyron të lypë apo me keq, të ushtrojë prostitucion, etj. Në vitin 2007 CRCA rishikon të gjitha prioritetet e saj strategjike duke u fokusuar në mënyrë të veçantë në forcimin e kapac-iteteve, lobimin dhe advokatësinë, informimin dhe edukimin, e ndër të tjera edhe ngritjen e shërbimeve model për fëmijët. Po në atë kohë së bashku me zyrën e Bashkimit Europian dhe Ambasadën Hollan-deze në Shqipëri, hapim të parën linjë telefoni (analoge) për fëmi-jët të quajtur Linja e Telefonit për Fëmijët e Tiranës. Ishte një përvojë e parë, nga e cila kemi mësuar pa-fundësisht dhe ishte kjo që na shtyu më pas të studionim mundësitë sesi një shërbim modest analog telefonie, mund të kthehej në një sistem ndihme telefonie për të gjithë fëmijët dhe të rinjtë në Shq-ipëri. Në këtë aspekt më duhet të falenderoj pafundësisht ekspertët e kompanive celulare dhe të AKEP që na kanë ndihmuar në çdo hap dhe në çdo paqartësi që ne kemi patur në lidhje me hapjen e ALO 116 në Shqipëri. Një linjë telefoni kombëtare është vendi ku bash-kohen fusha e ndihmës sociale me teknologjinë, ndaj bashkimi i kë-tyre dy ekspertizave të ndryshme nuk është e lehtë. Ne kemi qenë me fat, sepse kemi gjetur tek ju partnerë të jashtëzakonshëm dhe këtë model në duhet ta ndajmë me të gjitha bizneset që vërtet duan të tregojnë se kanë përgjegjshmëri sociale ndaj publikut të tyre. ALO 116 për mendimin tim është mod-eli më i suksesshëm sot për sot i bashkëpunimit biznes-shoqëri ci-vile. Alo 116 lindi natyrshëm si një nevo-jë për të asistuar të gjithë fëmijët në Shqipëri. Në vitin 2008, UNICEF dhe CRCA organizuan së bashku një konsultim të madh publik për hapjen e linjës kombëtare të telefonit për fëmijët në Shqipëri. Mbështetja e hapur që institu-cionet, kompanitë celulare dhe shoqëria civile na kanë dhënë ka qenë e paimagjinueshme. Pjesa tjetër do të thosha janë përpjekje pa fund të stafit të ALO 116 për të asistuar çdo fëmijë në nevojë në çdo moment të ditës apo natës, në mënyrë që asnjë fëmijë të mos vuajë, të mos jetë në situata eks-treme apo të jetë i pambrojtur. Kompanitë celulare na garanto-jnë, përpos mbështetjes teknike në sistemet e tyre, telefonata falas të fëmijëve dhe të rinjve, familjeve të tyre, nga e gjithë Shqipëria. Për këtë, në emër të CRCA, por edhe të fëmijëve, ju falenderoj!ALO 116 është hapur zyrtarisht në një ditë simbolike, siç është 1 Qer-shori 2009. Që prej asaj dite, tele-

titution etc.

In 2007, CRCA revised all its strate-gic priorities, focusing particularly on capacity enforcement, lobby-ing and advocacy, information and education and creating model ser-vices for children.At the same time, together with the European Union Office and the Dutch Embassy in Albania, we opened the first telephone line (analogue) for children, called “Telephone Line for Children of Ti-rana”. It was an initial experience which taught us a lot of things and made us examine further the op-portunities of turning a modest analogue telephone service into a national system of help for all chil-dren and young people in Albania.

In this regard, I want to immensely thank the experts of mobile com-panies and AKEP for helping us in every step and with every uncer-tainty we had about opening “ALO 116” in Albania. A national phone line is where the fields of social assistance meet with technology, so merging these two different kinds of expertise is not easy. We are lucky because we have found some extraordinary partners like you, and we have to share this model with all the businesses that really want to show some social responsibility to their public. In my opinion, “ALO 116” is nowa-days the most successful model of business-civil society cooperation.

“Alo116” came naturally as a need to assist all Albanian children. In 2008 UNICEF and CRCA jointly organized a wide public consulta-tion on the opening of children’s national telephone line in Albania. I must say we had a great support from institutions, mobile compa-nies and the civil society as well. The rest is attributed to the end-less efforts of the staff of “ALO116” to assist every child in need in ev-ery moment of the day or night, so that no child suffers, be vulnerable or be in extreme situations. Be-sides the technical support in their systems, mobile companies also guarantee us free calls to children, young people and their families from all over Albania.For this reason, I take the opportu-nity to say “Thank You” on behalf of the children and CRCA!“ALO 116” was officially opened on a symbolic day, 1 June 2009. Since that day, calls from all over the country have not stopped ask-ing for information, assistance, or even more specific questions re-lated to children and adolescents’ development.

fonata nga e gjithë Shqipëria nuk rreshtin për të kërkuar informacion, ndihmë apo edhe për të na pyetur për çështje më specifike që lidhen me zhvillimin e fëmijëve dhe ad-oleshentëve. Për këtë qëllim ne në vitet në vijim kemi aktivizuar edhe numrat 116-111 (për fëmijët nga Eu-ropa që ndodhen në Shqipëri dhe kanë nevojë për ndihmë) dhe ALO 116-000 që përkon me Linjën e Telefonit për Fëmijët e Humbur. Ndërkohë ne jemi duke shikuar seriozisht të gjitha mundësitë që shërbimin e ndihmës ta shtrijmë edhe për dhunën në familje nëpër-mjet aktivizimit të numrit 116-123. ALO 116 është një linjë këshillimi dhe referimi që funksionon 24 orë në ditë në 7 ditë të javës në dis-pozicion të fëmijëve. Të dhënat e përgjithshme tregojnë se hapja e saj ishte një domosdoshmëri, e kjo shihet nga numri i telefonatave në sistemin tonë dhe sidomos numri i telefonatave të reja. Shifrat trego-jnë se fëmijët kanë nevojë të flasin e të flasin e të flasin, sepse shpesh ata nuk i dëgjon askush. Mbaj mend një ditë isha ulur në linjë dhe po prisja një telefonatë. Bie zilja dhe i përgjigjem: - Ajo 116, si mund t’ju ndihmoj? Nga krahu tjetër dëgjoj zërin e një fëmije jo më shumë se 4 vjeç që më thotë se kishte marrë në telefon për të më përshëndetur. I them se isha shumë i lumtur dhe e pyes sesi e kishte menduar ai për-shëndetjen. Ai nis të këndojë një këngë fëmijësh me një zë kaq të bukur dhe te ëmbël dhe kur mba-roi më pyeti: Të pëlqeu? Janë këto momente në linjë që të bëjnë të kuptosh se ne kemi për detyrë t’u gjendemi fëmijëve pranë edhe në momentet më të bukura të jetës së tyre, sepse ajo këngë apo edhe një recitim, një histori e kaluar bu-kur me familjen apo me shokët, na bën ne të jemi të sigurtë se fëmi-jët në Shqipëri nuk kanë vetëm probleme, por kanë edhe gëzime pafund. Ka raste që fëmijët janë në situata ekstreme dhe aty i gjithë stafi përfshihet sepse këto raste kërkojnë veprime urgjente të koordinuara me të gjithë partnerët tanë qeveritarë dhe joqeveritarë. Kjo e bën punën në linjë një sfidë të përditshme, por kur shkon në shtë-pi apo del jashtë për një kafe dhe mendon se ke asistuar e ndihmuar kaq shumë fëmijë gjatë një dite, mendoj se lodhja nuk është asgjë përpara kënaqësisë njerëzore që ke ndihmuar një njeri në nevojë në një moment të vështirë. Ne të gjithë kemi nevojë për këtë ndihmë dhe shpesh nuk e gjejmë, ndërsa sot fëmijët më ALO 116 e kanë këtë mundësi. Për mua kjo është arritja më e madhe!

For this purpose, in the following years we activated the short num-bers 116-111 (for European children who live in Albania and need as-sistance), and ALO 116-000 which corresponds to the Telephone Line for Missing Children. Mean-while, we’re seriously consider-ing all opportunities to extend our assistance service for Domestic Violence, by activating number 116-123.

ALO 116 is a reference and counsel-ing line at children’s disposal 24 hours a day, on 7 days of the week. The overall feedback we’ve had shows that “ALO 116” was already a necessity, and this can be easily seen from the number of calls we receive, especially the new ones. Figure show that children need to talk infinitely, as they are often not listened to. I recall one day when I was sitting and waiting for any incoming calls. The phone rings and I answer: “ALO 116, how can I help you?” On the other side I hear the voice of a 4-year old kid who said he had just called to greet me. I told him I was glad to hear that, and asked him how he would like to greet me. The kid started singing a nice song with his beautiful, sweet voice and when he finished he asked: “Did you like it?” It is exactly these kinds of mo-ments in line which make us real-ize that it is our duty to be close to children even during their beautiful moments of life, because sharing that song, a reciting, or the story of a nice day spent with family or friends, ensures us that children in Albania have not only problems, but also endless joys.There are sensitive cases of ex-treme situations with children, and in these cases the whole staff is in-volved as they need urgent actions in coordination with all our gov-ernmental and non-governmental partners. This makes our job a daily challenge, but when you go home or go out with the thought that you have helped so many children in a day, all tiredness disappears in front of the immense human sat-isfaction of helping someone in need.We all need help, but not often get it, while today children can have this opportunity through “ALO 116”. To my view, this is a great achieve-ment!

29

Në “ALO 116” telefonojnë fëmijë nga të gjitha grupmoshat nga e gjithë Shqipëria, por më shumë telefonojnë dhe raportojnë prob-lematika grupmosha nga 9 deri në 18 vjeç.Fëmijët raportojnë më shpesh probleme me abuzimin në familje, shkollë dhe komunitet. Në këtë kontekst, ata raportojnë një numër më të lartë të rasteve në lidhje me abuzimin emocional. Këshilluesit që u përgjigjen telefonatave, bëjnë një punë intensive në drejtim të

Children of all age groups from all over Albania dial “ALO 116”, but most of the calls come from children aged 9-18 years.Children most often report prob-lems of abuse in the family, school and community. In this context, they report a higher number of cases related to emotional abuse. Counselors receiving their calls do an intensive job in terms of child awareness of abuse and maltreat-ment forms.

ndërgjegjësimit të fëmijëve për format e abuzimit dhe keqtrajtimit. Vështirësitë që këshilluesit ndjejnë më shumë gjatë ofrimit të shër-bimit konsistojnë në referimin e rasteve në shërbimet sociale apo në shërbime të tjera të speciali-zuara. Në zonat e thella rurale, ku këto shërbime mungojnë, ndodh që ngarkesa më e madhe i mbetet ALO 116. Kjo për arsye se fëmijët në të tilla raste, duke mos patur mundësi të marrin shërbime të kualifikuara në zonat ku jetojnë, u rikthehen kërkesave pranë ALO 116, thjesht dhe duke e konsideruar këtë si një mundësi të besueshme për ta, për të eksploruar më shumë mbi nevojat e tyre.Ky shërbim tashmë ekziston në shumë vende të botës dhe në pjesën dërrmuese të vendeve të Evropës. Ka vende që akoma nuk e aplikojnë këtë shërbim dhe kjo është një arsye më shumë që ne të jemi krenarë. Në të gjitha rastet, nga të gjitha studimet dhe vlerësi-met që janë bërë për këtë natyrë shërbimi, është konfirmuar rëndë-

sia e tij e jashtëzakonshme si një hapësirë e pazëvendësueshme për fëmijët. Për fëmijët, që janë aq të brishtë në përgatitjen dhe përvojat e tyre, një hapësirë e besueshme që shërben si katalizator në ofrimin e alternativave dhe referi-min në mjediset më të sigurta për ta, ky shërbim përbën një garanci të patjetërsueshme. Gjatë pu-nës sonë 2 vjeçare, kemi shkëm-byer përvoja edhe me vendet fq-inje, Itali dhe Greqi, që ofrojnë të njëjtat shërbime dhe me kënaqësi kemi konstatuar se shërbimi ynë u përgjigjet realisht stan-dardeve ndërkombëtare dhe që disa elemente të tij, kanë shërbyer si modele pozitive për këto vende.

The real difficulty our counselors come across when treating sensi-tive cases is referring them to local social services or other specialized authorities.In remote rural areas where these services are lacking, the biggest responsibility remains with “ALO116”. This is because in such cases children not having the opportunity to receive qualified services in the areas where they live, return to “ALO 116”, simply considering it a reliable option to submit their problems and needs.This service is now available in many countries in the world and in most of Europe. There are also countries which do not offer this service, and this is another reason which makes us feel proud.

In all cases, the studies and evalu-ations made for this kind of service have confirmed its exceptional importance as an indispensable space for children. It is an inalien-able guarantee and a catalyst in providing the best options and the

safest referrals to children who are so fragile in their life preparation and experience.

During our 2-year work we have also shared experiences with our neighboring countries, Italy and Greece which offer the same ser-vices as us. We have gladly stated that our service really corresponds to international standards and some of its elements have served as positive models for our neigh-bors.

Në “ALO 116”telefonojnë fëmijë

nga të gjitha grup-moshat nga e gjithë

Shqipëria, por më shumë telefonojnë

dhe raportojnë prob-lematika grupmosha nga 9 deri në 18 vjeç.

Children of allage groupsfrom all overAlbania dial“ALO 116”, butmost of thecalls come fromchildren aged9-18 years.

Belioza ÇOKUMenaxhere/Manager CRCA/DCI Albania

Drejtori i përgjithshëm Orhan Coskundhe Zonja e Parë Teuta Topi me fëmijët,

Aeroporti “Nënë Tereza”, Rinas

CEO Orhan Coskunand First Lady Teuta Topi with the children,

“Mother Teresa” Airoport, Rinas

Presidenti i Calik HoldingZ. Ahmet Çalik me fëmijët në zyrën e tij

Stamboll

The President of Calik HoldingMr. Ahmet Calik with the children in his office

Istanbul

Me Konsullin Shqiptar në StambollZ. Ermal Muça - Tregon Bosforin

With the Albanian Consul in IstanbulMr. Ermal Muça - Showing Bosphorus

1 Qershorinë Stamboll

1st of Junein Istanbul

31

Në ALBtelecom dhe Eagle Mo-bile çdo vit është viti i një

sfide më shumë për të krijuar një botë më të mirë. Ne besojmë se kontributi i secilit, qoftë biznes, organizatë apo individ, vlen. Jemi thellësisht të përkushtuar të vëmë në jetë projekte që sjellin rezultate të matshme, projekte të vërteta po aq sa edhe fenomenet dhe prob-lemet e shoqërisë aktuale shqip-tare. Të tërhequr nga këto parime sollëm në jetë projektin “Shkruajmë bukur shqipen tonë”. Ky projekt i drejtohej një shoqërie shqiptare të mbushur plot me pasion autokton, atdhedashuri dhe vlera të cilat nuk kanë asnjë gjasë të kenë shoqe. Gjithsesi, hapja ndaj informacioneve dhe teksteve në gjuhë të huaj ka ndi-kuar në humbjen e “shkëlqim-it” dhe pastërtisë së shqipes, sidomos nga brezi më i ri. Në këto kushte, krejt natyrshëm lin-di ky projekt, i cili synoi të nxiste interesin e të rinjve për të mësuar e ushtruar më mirë gjuhën shqipe, si dhe të nxirrte prej tij lëvrues të zotë të saj, edhe pse relativisht jo fort të mëdhenj me moshë, por me një botë gjuhësore dhe letrare

të admirueshme. “Shkruajmë bukur shqipen tonë” u ideua në formën e një konkursi, i cili u shpall më 21 shkurt 2011, me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Gjuhës Amtare dhe ftoi të gjithë të interesuarit të bëheshin pjesë e tij për një periudhë kohore që zgjati rreth një muaj.Jehona e këtij konkursi i tejkaloi kufijtë e Shqipërisë. Pjesëmarrja e studentëve dhe nxënësve nga mbarë trevat shqiptare përbënte një risi. Me qindra konkurentë i dhanë jetë dhe ngjyra një projekti që pa ata nuk do të kishte vlerë, ndaj ne gjejmë rastin t’i falëndero-jmë të gjithë dhe secilin prej tyre, që na besuan shkrimet dhe emo-cionet e tyre. Në këtë konkurs, ku morën pjesë nxënësit dhe gjimnazistët nga mosha 12 deri në 18 vjeç, u shpallën katër fitues, 2 për grupmoshën 12- 15 vjeç, Kevin Hoxha dhe Kaudia Koxha dhe dy për grupmoshën 16- 18 vjeç, përkatësisht Suada Kura dhe Kristina Koxha.Një element tjetër i rëndësishëm i këtij aktiviteti ishte juria e nde-ruar, e cila përbëhej nga figura të shquara letrare në Shqipëri, si Prof .Dr. Kolec Topalli, Dr. Ardian Marashi, Prof. Dr. Xhevat Lloshi, Dr. Agron Tufa dhe MA. Alban Tartari.Nga shkrimet fituese kemi shkëputur disa nga pjesët më pi-kante për lexuesit shqiptar.

For Albtelecom and Eagle Mobile, every year is the year of a greater challenge to create a better world. We believe that everyone’s contri-bution, whether business, orga-nization or individual, is precious. We are deeply committed to bring to life projects with measurable results, projects which are as real as the current problems and phe-nomena of the Albanian society.Guided by these principles, we brought to life the project “Let Us Write Albanian Language Right”. This project was addressed to an Albanian society filled with native passion, patriotism and values that are nowhere else to be found. However, disclosure to informa-tion and texts in foreign languages has led to loss of “splendor” and purity of the Albanian language, especially among the younger generation. In these conditions, naturally, this project was born, aiming to encourage youth inter-est in better learning and using the Albanian language, and also to reveal skilled promoters of it, who though not relatively mature in terms of age, still with an admi-rable linguistic and literary world.“Let Us Write Albanian Language Right” was designed in the form of a contest, which was announced on February 21, 2011, on the occa-sion of International Mother Lan-guage Day, and invited everyone interested in becoming part of it, for a period that lasted about a

month.The repercussions of this compe-tition exceeded Albanian borders. Participation of pupils and stu-dents from all Albanian territories constituted an innovation. Hun-dreds of competitors gave life and colors to a project which would have no sense without them; therefore we take the opportunity to thank all and each of them for trusting us with their creations and emotions.

In this competition, attended by pupils and high school students aged 12-18 years, four winners were announced, 2 for age group 12-15 years, Kevin Hoxha and Klau-dia Koxha, and 2 others for age group 16-18 years, respectively Suada Kura and Kristina Troka.An important element of this activity was the honorable jury, which consisted of some promi-nent literary personalities in Alba-nia, , such as Prof .Dr. Kolec Topalli, Dr. Ardian Marashi, Prof. Dr. Xhe-vat Lloshi, Dr. Agron Tufa and MA. Alban Tartari.Below we have extracted some of the most interesting pieces of writings for the Albanian reader.

Below we have extracted some of the most interesting pieces of writings for the Albanian reader.

Shkruajmë bukurshqipen tonë

Let us writealbanian language

rightNga/By Evis TASELLARI

… Fjalët që përdor unë dhe g jithë miqtë e mi, bëjnë pjesë në familjen e g juhës shqipe. Në çdo moment unë trokas në atë derë, në çdo çast unë kam nevojë për të.

… Nëse dashuron dhe nuk e shpreh, nëse urren dhe nuk e thua në sy, nëse e do diçka dhe nuk e kërkon me zë të lartë, është njësoj sikur këto të mos i ndjesh vërtet. Ndjenjat tona, mendimet tona, ekzistojnë, por bëhen konkrete vetëm kur janë të veshura me g juhën tënde, me atë në të cilën të është folur nga ata që të kanë krijuar, nga ata të cilët të dhanë aq dashuri, sa ti s’pate frikë nga bota.

….Unë jam shqiptar dhe flas shqip. Unë jam shqiptar dhe dashuroj në shqip, urrej në shqip, gëzohem në shqip, hidhërohem në shqip. Shumë njerëz mund të flasin shumë g juhë, por kur monologojnë me veten, flasin g jithmonë në g juhën e tyre, sepse me vetveten njerëzit flasin vetëm me g juhën e së vërtetës, me g juhën e orig jinës, me g juhën e nënës.

Kevin HOXHA, Shkolla “Hasan Tahsin”, Klasa VIII.

...Çdo shkronjë është një gur më shumë për të bërë të imagjinueshme ëndrrën, për të bërë të prekshme ndjenjën, për të dhënë edhe një kënaqësi, sado e vogël që të jetë ajo, mjafton që të të dhurojë një buzëqeshje që edhe pse nuk do të ndryshojë jetën, të paktën do ta bëjë ditën më të bukur....Çdo shkronjë është si ai floku i dëborës, i vogël, por i jashtëzakonshëm për mjeshtërinë me të cilën është krijuar. Ashtu edhe këto karaktere të vogla bien mbi letër, e fillojnë ta mbushin atë me hijeshinë e tyre, e na bëjnë ne të dukemi të plotfuqishëm, krijues, por edhe skllevër.Po, ne po bëhemi skllevër të një të shkruari të zbukuruar nga jashtë, por tërësisht bosh në vlera. Shpeshherë ato faqe që mund të na duken të skalitura me kujdes, janë thjesht të ndërtuara me gurë aq të rëndë gabimesh, sa as era s’do t’i marrë, e as zjarri s’do t’i djegë.A do t’i pëlqente me të vërtetë një femre që dikush t’i shprehë ndenjat duke i dërguar me mezazh një “puç” apo “ tkshxh”?! A nuk është qesharake të mendosh se çdo ditë e me shumë inteligjenca jonë rritet, ndërsa fjalët paralelisht shkurtohen? E çfarë mund t’u mësojmë ne brezave të ardhshëm, kur nuk dimë as të shkruajmë?!

Kristina Troka, Shkolla “Faik Konica”, Korçë.

....ne jemi brezi që më shumë se çdo tjetër jemi të rrethuar dhe kemi qenë gjithmonë të rrethuar nga kultura të vendeve të tjera. Por unë e kam kuptuar tashmë se është vërtet qesharake të lë mënjanë gjuhën time dhe kam kuptuar gjithashtu se sa e bukur është bota ime e brendshme kur flet shqip. Ndihem e privilegjuar që i përkas një vendi me një nga gjuhët më të vështira për t ’u mësuar, me një nga gjuhët më të lashta, me një nga gjuhët e njerëzimit në shekuj e mijëvjeçarë .... Unë do të shkruaj sa të kem jetë, ndoshta nuk do të jem një poete apo shkrimtare e famshme, por e di që do të vijë një ditë, kur unë do t ’u kthehem atyre që kam shkruar, do të vazhdoj të shkruaj akoma më shumë dhe do ta ndjej veten shqiptare, do t ’i përkas këtij kombi më shumë se tani , sepse tek unë do të jetë rrënjosur thellë gjuha mëmë.

Klaudia Koxha, Tiranë

... Çdo ditë shkronjat kryejnë ritin e tyre të lashtë... Afrohen pranë njëra-tjetrës, lidhen bashkë, kapen fort dhe mrekullia thjesht ndodh - komunikimi njerëzor.... Mendoj se atyre u pëlqen të hidhen mbi letra, ndonjëherë vështirësisht të kuptueshme nga e shkruara e shpejtë e shkruesit të etur për t’i parë ato tek rendisin bukur në fjalë e fjali gjuhën shqipe. Por ah, sa lëndohen kur secila gdhendet ngadalë në forma të përsosu-ra, por përmbajtje të gjymtuara, larg shpirtit e dëshirave të shqipes së bukur, por thjesht si statuja të mrekullueshme që rrinë aty të ftohta, pa jetë...

Suada Kura, klasa X, Durrës.

C h a p t e r | 33

C h a p t e r | 35

36

Ne e dimë pikësynimin tonë,

Energji Financë Media TelekomunikacionNdërtim Miniera Tekstil

I japim vlerë punës dhe ecim me guxim e siguri drejt suksesit...

37

HAPAT E KOHËS DHEVRAPI I TEKNOLOGJISË

TIME STEPS ANDTECHNOLOGY’S RUN

Mua më kujtohet që nga fundi i viteve ‘90 kam nisur të përdor për herë të parë kompjuter. Dihet nga të gjithë që për kohën nuk kishte edhe aq veçori teknologjike, e megjithatë ofronin lehtësi të mëdha në kraha-sim me atë çka ofronte teknologjia paraardhëse. Nuk kaloi shumë kohë dhe kompjuteri im i parë nga 400 dollarë e humbi vlerën brenda vitit dhe kur u shit, kapi vlerën 100 dollarë. Nuk isha mësuar me mjete teknologjike, prandaj më bëri vërtet përshtypje që një kompjuter me aq shumë veçori për kohën të zhvlerësohej kaq shumë për kaq pak kohë. Ka kohë që kam arritur në përfundimin se admiruesit e teknologjisë gjithmonë dalin me humbje. Personalisht kam harxhuar shumë për të patur një ritëm me teknologjinë, por e dini që s’po ia dal?!Megjithatë, po e vazhdoj aty ku e lashë. Një hap më pas kujtojmë të gjithë që ishte hyrja e natyrshme e laptopit, që të jepte më shumë liri veprimi, lehtësi transportimi dhe këtë herë nuk ishte kusht që të rrije vazhdimisht i lidhur me prizën apo kabllot e korrentit, por vetëm për furnizim me energji të baterisë. PC ose kompjuteri jo-portativ po i reziston kohës për shkak të veçorive që ofron në zyra apo në vendin e punës, duke rritur kapacitetet vazhdimisht e duke ofruar një çmim të pranueshëm për shumicën e shoqërisë. Laptopi ofroi për herë të parë idenë e ekran-prekjes (Touch Screen). Pra, në vend të mausit me kabllo, ju mund të përdornit me prekje me gisht ekranin e vogël të tastierës së laptopit. Para tre vjetësh kryeminis-

I remember the first time I started to use a computer. It was the late ‘90s. As everyone knows, at the time there were not many technological features, but yet it provided some great conveniences compared to what previous technologies had offered. It was not long after my first computer of $ 400 lost its value within a year, to be later sold for just $ 100.I was not familiar with technologi-cal tools, so I was really surprised to see how a computer with so many features for the time could be so much depreciated in such a little time. I have already come to the conclusion that technology fans always come with loss. Personally, I have spent a lot to keep the same pace with technology, but you know something? I’m still way behind!However, let me continue from where I was before. As we all remember, the next step was the natural entry of the laptop, which provided more leeway, transportation facilities, and this time you didn’t even have to stay constantly connected to the jack, or the electricity cables, but only to supply battery power. The PC or the non-portable computer is resistant to time due to the peculiar features it offers in offices or workplaces, continually increasing capacities and offering acceptable prices for the majority of society. Laptop offered for the first time the idea of Touch Screen. So, instead of the mouse cable, you could use your finger to touch the small screen of your laptop’s keyboard.Three years ago, Prime Minister Berisha, a good follower of technol-ogy, said in a press conference that

tri Berisha, një ndjekës i mirë i teknologjisë, në një konferencë për shtyp doli dhe tha se dalja e iPad-it ishte një çast i shumëpritur për të. iPad, tashmë një mjet teknologjik i ideuar vetëm për ekran-prekje, ofronte më shumë lehtësi se çdo mjet teknologjik i shpikur deri atëherë. Fjalën “Tablet”, si shumëkush, isha mësuar ta dëgjoja apo përdorja vetëm për ilaçet. Por ka ca kohë që ngado, në ambiente pune ose jo, në faqe të ndryshme interneti dhe kanale të huaja televizive, e has këtë fjalë që në fakt ka të bëjë me aparatet me ekran-prekje që mund t’i përdorësh gjerësisht për lidhje në internet dhe aplikacione nga më të ndryshmet.Pavarësisht se kam qenë një ndjekës i mirë i teknologjisë, ku në përgjithësi kam veçuar teknologjinë “pararojë” të Apple, si iPod, iPhone dhe iPad, tashmë nuk po arrij dot më t’i ndjek konkretisht produktet e reja, por vetëm me informacion. Para thuajse një viti nuk ndenja dot rehat dhe pas iPhone 3G, 3GS dhe 4 bleva edhe iPad. Ju garantoj që ajo që mund t’ju ofrojë një aparat i tillë është një zyrë e tërë e marrë me vete kudo që shkon. Internetin e keni kudo tashmë me wireless apo me kartë SIM dhe e-mailet i merrni kudo. Të thuash për mijëra lojërat që ka, janë një mundësi e mirë për fëmijët, që do t’ju këshilloja të mos i mësonit shumë sepse nuk ta japin më edhe nëse u thua se të duhet për punë. Madje fëmijët e mi më thonë: “Ti ashtu thua, e dua për punë, e pastaj të shohim të kënaqesh duke luajtur më shumë se ne!”. Eh, kanë të drejtë, sepse unë e marr

the release of iPad was a providen-tial moment for him. iPad, already a technological tool designed only for touch screen, offered much more facilities than any other technologi-cal devices invented by then.The word “Tablet” was familiar to me, as to many people I assume, only relating to drugs, but recently I am coming across this word almost everywhere: at workplaces or out, on various internet sites and foreign TV channels, and it actu-ally has to do with touch-screen devices that can be widely used for internet connection and various applications.Despite being a good follower of technology, from which I have generally picked out the “van-guard” technology of Apple, like: iPod, iPhone and iPad, now I can not pursue them specifically on new products, but only through information. Almost a year ago, I could not be at peace without enjoying the iPhone 3G, 3GS and 4, to proceed later with an iPad. What I can guaran-tee you now, is that such a device offers a whole “takeaway office”, available to you wherever you go. It is now possible for you to have SIM card or wireless Internet, and receive e-mails anywhere you are.They are also a good opportu-nity for kids with the thousands of games they offer, but I would advise you not to give them much free hand over your tablet, because they will not give it back even if you tell them you got work to do. My kids tell me: “You just say, you need to work, and then we see you look-ing happy and enjoy playing more than us!”



Ne e dimë pikësynimin tonë,

Energji Financë Media TelekomunikacionNdërtim Miniera Tekstil

I japim vlerë punës dhe ecim me guxim e siguri drejt suksesit...

38

të punoj dhe më shkon dora vetë te lojërat HD. Krahas lojërave, aty ke një mundësi të pazëvendësueshme të lexosh libra të tërë pa patur nevo-jën e librit, mban shënime, sheh filma direkt nga interneti, dëgjon e sheh video apo muzikë në çdo çast, sheh çdo vend të globit me një pro-gram të mrekullueshëm 3 dimen-sional google earth, etj. Pra, të ofron një liri të pazëvendësueshme. iPad mendoj se i ka hapur rrugën një epoke të re, por sërish duke qenë i varur nga një kompjuter për instalime programesh, duket se ka edhe shumë rrugë për të bërë. Para ca ditësh më ndodhi diçka gazmore. Në murin e zyrës mon-tuam një tabllo. Nga meraku se mos e vëmë shtrembër, i thashë teknikut “prit ta matim me nivel” (një nga aplikacionet e iPad apo iPhone), por kur iu afrova me iPad mbeti i

Well…, they’re right, because I might take it in my hands for work, but the finger instinctively goes press HD games application. Besides games, tablets offer an outstanding oppor-tunity to read entire books without the need of the book itself, to take notes, to watch videos and movies directly from the Internet, or listen to music in every moment. You can also see every place of the world through a wonderful 3D program, Google Earth, etc... Therefore, it provides you with an exceptional freedom. I think that iPad has opened the way for a new era, but still being dependent on a computer for soft-ware installations, it seems to have even more ways to go.A few days ago something funny happened to me. We wanted to mount a picture on the office

shtangur dhe mendoi se po bëja shaka. “E si mendon ta nivelosh me atë?!” Prit dhe shih, - i thashë. Pas nivelimit më tha: Po çekiç e pinca, a ka ky?E pra, të dashur lexues, teknologjia duket se s’do të ndalojë deri sa t’ia plotësojë dëshirën këtij shokut tonë teknik . Shakatë mënjanë, teknologjia po ecën me hapa marramendës dhe shumë shpejt mendoj se një pjesë dërrmuese e njerëzve nuk do të mund ta ndjekin dot. Vetëm një shtresë adhuruesish të tmerrshëm të teknologjisë do të mund ta ndjekin telenovelën rras-kapitëse të zhvillimit të teknologjisë dhe daljes së produkteve të reja.

wall. To make sure it wasn’t badly mounted, I said to the technician “wait to level it” (an application of iPad or iPhone), but when I ap-proached the picture with my iPad, the technician was surprised and thought I was joking. “And how do you think you can level the picture with…that?!” he asked, eyes wide-open. Wait and see, I said. When I had finished, he was smiling and asked me again, “does it also have hammers and pliers?”Well, dear readers, it seems like technology will not stop until fulfilling the wish of our technician friend. Jokes aside, technology is making giant leaps and very soon I think the majority of people will not be able to follow it. Only a category of extreme tech fans will manage to follow the exhausting serial of technology development and new products release.

TABLETET QË KANË SPIKATUR KOHËT E FUNDIT THE LATEST OUTSTANDING TABLETS

Now that the Internet provides every information tool, I have not felt the need to buy new products to see what’s new. They have created so many WebPages about technology that you can be informed about the latest products at anytime. Below, I am denoting some of the most prominent products in this field for those who would like to know more about the latest tablets launched into market by various companies.Apple iPad 2, Samsung Galaxy tab 10.1, Motorola Xoom, Samsung Galaxy Tab 7.0, BlackBerry Playbook, Notion Ink Adam, HP Slate 500, Dell Streak 7, Archos 70, Viewsonic Viewpad7, Acer tablet, HTC tablet

iPad Apple 2 is an impressive entertainment and business de-vice. When iPad Apple entered the market, people were amazed at the technology of this little device. Experts explained that no other tablet would be able to compete with its technology, and most products are even now, several steps behind the Apple tablet. iPad 2 is two times faster than its predecessor, 33 % thinner, with HD video, 10 hours active battery, and offers some other multimedia features including a snap during video calls. iPad 2 prevails by battery life expectancy, rapid processor, mag-nificent graphics, and the endless number of applications, out of which you have a choice of 65.000 aps to make downloads from Apple App Store.

Tab Galaxy Samsung 10, 1 is the best Android tablet to be tested by experts so far. Its design is not accidentally similar to that of iPad 2, which continues to set standards.

Motorola Xoom with a beautiful display, rapid processor, and long-lived battery, provides the most probable technology to “beat” Apple iPad. Some of the enhancements to be mentioned are the capability to expand memory, a more sophisticated display screen design, which is friendlier with multimedia programs, 2MP and 5MP cameras, the quality touch-system, and the large display screen even for Honeycomb operating system. All of these features make this tablet a perfect device, especially for those who prefer the Android operating system and interface users.

Tashmë që interneti të ofron çdo mjet informimi, nuk e kam ndjerë nevojën që të blej produkte të reja për të parë çfarë të rejash ka. Faqet që flasin për teknologjinë janë shtuar aq shumë, sa mund të informoheni në çdo moment për çdo produkt. Ja cilët janë disa nga produktet më të spikatur në këtë fushë.Për ata që kanë dëshirë të dinë rreth tableteve më të fundit që kompani të ndryshme kanë nxjerrë në treg, po ju tregoj disa nga këto:Apple iPad 2, Samsung Galaxy tab 10.1, Motorola Xoom, Samsung Galaxy Tab 7.0, BlackBerry Playbook, Notion Ink Adam, HP Slate 500, Dell Streak 7, Archos 70, Viewsonic Viewpad7, Acer tablet, HTC tablet

iPad Apple 2 është një pajisje mbresëlënëse argëtimi dhe biznesi. Kur iPad Apple hyri në treg, njerëzit u mrekulluan me teknologji-në e kësaj pajisjeje të vogël. Ekspertët thoshin se asnjë tablet s’do ta konkuronte dot teknologjinë e saj dhe shumica e produk-teve edhe tani janë disa hapa prapa tabletit të Apple. iPad 2 është dy herë më e shpejtë se paraardhësi i tij, 33 për qind më i hollë, video HD, mban 10 orë bateri aktive dhe ofron karakter-istika të tjera multimediale, duke përfshirë një fotografi gjatë thirrjeve pamore. iPad 2 është në jetëgjatësisë së baterisë, procesorit të shpejtë, grafikës së mahnitshme dhe numrin e pafund të aplikacioneve, ku ju gjithashtu mund të zgjidhni nga më shumë se 65.000 aplikacione për të shkarkuar nga Apple App Store.

Tab Galaxy Samsung 10,1 është tableti më i mirë Android që ekspertët kanë testuar deri tani. Dizajni i saj nuk është rastësisht i ngjashëm me atë të iPad 2, i cili vazhdon të vendosë standarde.

Motorola Xoom me një pamje të mrekullueshme, pro-cesor të shpejtë e bateri jetëgjatë ofron teknologjinë më të afërt për të “mposhtur” Apple iPad. Disa nga përmirësimet që mund të përmendim janë mundësia për të zgjeruar memorien, dizajn e pamje ekrani më të sofistikuar që është më miqësore me programet multimediale. Kamera 2MP dhe 5MP, sistem-prekja cilësore dhe ekrani i madh, madje edhe të sistemit operativ Honeycomb e bën këtë tablet një aparat të përsosur, sidomos për ata që preferojnë sistemin operativ Android dhe përdorues interface.

39

Samsung Galaxy Tab 7.0 is a user-friendly device including some advanced features like video chat and Android 2.2 Operating System. Its battery lasts 7 hours, but some more hours of battery supply would make it a distinct device among other tablets.

BlackBerry playbook offers a wide range of applications to make your job easier, especially if you are continuously on the move. The Wi-Fi and multitasking operating systems, video calls and Adobe Flash program support are only some of the features characterizing this tablet. For a business-oriented tablet, this computer device would not be disappointing as per its multimedia applications, including here a music player and 2 excellent cameras.

HP Slate 500 is the ideal tablet for business purposes. Even though it might lack entertaining features, this device offers multitasking skills, on operating system and rapid processor.

Dell Streak 7 is described as a small tablet with great fea-tures. This device has an Android 2.2 operating system and a 16GB memory. It also supports 4G technology. This is a solid device, but requires some enhancements before it can compete with certain products in the market. Dell Streak 7 has video-chat and the capability to be enhanced with the latest Android operating system, but there is still some way to go. Short-lived Battery is the major obstacle to this equipment, along with the small display screen. Multimedia features are extraordinary, but the memory is not large enough to store all the movies, pictures and music.

Archos 70 is a beautiful, compact, and easy-to-use tablet, and is an ideal tool for games and multimedia usage. The powerful graphic sensors make it quick and agile in games. If personalization is an important feature for you, this device is designed to fit your needs. Archos 70 is a simple device with a powerful operating system.

Viewsonic ViewPad 7 is a tablet packed with applications, with an Android 2.2 operating system, Google Mobile ser-

vices, and 3G technology. This device has smaller dimen-sions that enhance the practicality in transport, but make

the use of it more difficult. Processor and battery life are its two drawbacks. This tablet features an SD card to expand

memory up to 32GB. It also has excellent multimedia capabili-ties, including video chat and music player.

Samsung Galaxy Tab 7.0 është një pajisje e thjeshtë për t’u përdorur dhe përfshin disa tipare të përparuara, si videochat dhe sistemin operativ Android 2.2. Bateria i zgjat shtatë orë, por disa orë më shumë bateri do ta bënin këtë pajisje të dallueshme mes tabletave të tjera.

BlackBerry Playbook ofron një gamë të gjerë aplikacionesh për të bërë punën tuaj më të lehtë, veçanërisht nëse ju jeni vazhdimisht në lëvizje. Sistemi Wi-Fi dhe multitasking, video-thirrjet dhe suportimi i programit Adobe Flash janë vetëm disa nga tiparet që e karakterizojnë këtë tablet. Dhe për një tablet drejtuar biznesit, kjo pajisje kompjuterike nuk do të tur-përonte nga aplikacionet multimediale, duke përfshirë këtu një music-player dhe dy kamerat e shkëlqyera.

HP Slate 500 është një tablet ideal për qëllime të biznesit. Edhe pse mund të ketë mungesë në karakteristika argëtuese, kjo pajisje ofron aftësitë “multitasking”, një sistem operativ dhe procesor të shpejtë.

Dell Streak 7 është cilësuar si një tablet i vogël me karakteristika të mëdha. Kjo pajisje ka sistem operativ Android 2.2 dhe memorie 16 GB. Ai gjithashtu supor-ton teknologjinë 4G. Kjo është një pajisje solide, por kërkon disa përmirësime para se të mund të konku-rojë disa produkte në treg. Dell Streak 7 ka videochat dhe aftësi të përmirësohet me sistemin operativ Android më të fundit, por ka ende rrugë për të bërë. Bateria jetëshkurtër është pengesë e madhe për këtë pajisje, së bashku me ekranin e vogël. Tiparet multimediale janë të jashtëzakonshme, por nuk ka memorie të gjerë për të ruajtur të gjithë filmat, fotografitë dhe muzikën.

Archos 70 është një tablet kompakt, i bukur, i lehtë dhe është një mjet ideal për përdorimin multimedia dhe lojëra. Sensorët e fuqishëm grafikë e bëjnë të shpejtë dhe të zhdërvjellët në lojëra. Nëse personalizimi është një tipar i rëndësishëm për ju, kjo pajisje është projektuar për t’u përshtatur me nevojat tuaja. Archos 70 është një pajisje e thjeshtë me sistem operativ të fuqishëm.

Viewsonic ViewPad 7 është një tablet i mbushur me aplikacione dhe me sistem operativ Android 2.2, shërbime Google Mobile dhe teknologji 3G. Kjo pajisje ka dimensione më të vogla që rrisin prakticitetin në transport, por bën që përdorimi të jetë më i vështirë. Procesori dhe jetëgjatësia e baterisë janë dy zhgën-jimet që ofron. Kjo tabletë përmban një vend karte SD për të zgjeruar memorien deri në 32GB. Ka edhe aftësi të shkëlqyera multimediale, duke përfshirë edhe videochat, music player.

Në fund të vitit 2010 janë shitur 1.6 miliardë telefona celularë, ndërkohë që në 2011-n një konkurencë e ngjashme vazhdon në një mënyrë tjetër. Përsa u përket “luftërave” të telefonisë celulare, ky vit u karakterizua nga gjyqe të ndryshme të patentave. Krahas rasteve të udhëhequra nga Apple për shkak të Samsung e HTC Android, u përfshinë edhe kompani të tilla si Google, Java me Oracle dhe Nokia.Me këtë rast, Apple arriti të ndalojë përkohësisht shitjen e serisë së tableteve Samsung Galaxy dhe tele-

By the end of 2010 1.6 billion mo-bile phones were sold, while in 2011 a similar competition continues in a different way. Regarding the “wars” in mobile telephony, this year has been characterized by different patent trials. Alongside cases run by Apple because of Samsung and HTC Android, companies such as Google, Java Oracle and Nokia were also in-cluded.

In this case, Apple managed to temporarily stop the sales of smart phones and Samsung Galaxy Tablet series in Germany and Netherlands by court decisions precisely because of the open copying of Apple devices. A similar decision for the Galaxy tab-lets was also taken by Australia. The Samsung Galaxy Series of tablets and “smart phones” raised a great interest, becoming Apple’s main challenging family and still contin-ues to be such.Google, which is one of the great-est actors in mobile devices market of Android operating system, took in some way measures against

fonat Smartphone në Gjermani dhe Hollandë, me anë të vendimeve të gjykatës pikërisht për shkak të ko-pjimit të hapur të pajisjeve Apple. Një vendim të ngjashëm mori edhe Australia për Tabletet Galaxy. Seria Galaxy e tableteve dhe “telefonave të zgjuar” të Samsungut zgjuan një interes të madh, duke u bërë familja kryesore sfiduese e Apple dhe vazh-don të jetë e tillë.Google, i cili është një nga lojtarët më të mëdhenj të tregut të pajisjeve celulare me sistem operativ An-droid, me blerjen e Motorola Mobility në vlerën e 12.5 miliardë dollarëve, në njëfarë mënyre mori masa kundër padive që mund të vijnë në të ardhmen. Në këtë mënyrë, Google, që figuron si prodhues i pavarur i programeve software dhe që u siguron sisteme operative mbi 30 prodhuesve të hardware-ve, tashmë iu bashkua prodhuesve të pajisjeve, duke ndry-shuar kështu seriozisht skemën e lojës.Ndërsa Nokia, duke lënë dalëngadalë sistemin e vet operativ Symbian, në fillim të këtij viti nënshkroi një marrëveshje gjigande bashkëpunimi me Microsoft, e cila duket mjaft shpresëdhënëse. Krahas këtyre zhvillimeve, prodhuesit që përdorin të dyja sistemet opera-tive të Microsoft dhe të Google, janë të mendimit se këto të reja do të bëj-në që prodhuesit të vihen përballë Google dhe që Microsoft të marrë tregun e telefonisë celulare. Rritja e prodhuesve që përdorin produktet celulare të Microsoft në tremujorin e fundit e mbështet këtë mendim.Siç mund të shihet qartë nga këta shembuj, konkurenca në tregun ce-lular po rritet çdo ditë e më shumë dhe kjo “luftë” po vazhdon në fronte shumë të ndryshme, me strategji shumë të ndryshme. Nuk është as-pak surprizë që si rezultat i kësaj konkurence intensive, konsuma-torët në fund të ditës të kenë pajisje celulare më të shpejta, me çmime më të përshtatshme, pavarësisht se çdo ditë kompanitë duket se janë të paqarta me përfshirjet në bashkime, blerje dhe formacione të reja.

likely future lawsuits by purchasing Motorola Mobility at a value of 12.5 billion dollars. In this way Google, which appears as an independent producer of software that provides operating systems to over 30 hard-ware manufacturers, has already joined the hardware manufacturers thus changing seriously the scheme of the game.Whereas Nokia, slowly giving up its Symbian operating system, earlier this year signed a major agreement with Microsoft which seems quite a promising collaboration.Alongside these developments, manufacturers using both Microsoft and Google operating systems are of the opinion that these updates will make manufacturers set against Google causing Microsoft to acquire the mobile telephony market. The increase of manufacturers using Mi-crosoft products in the last 3 months perfectly supports these opinions.As it can be easily seen from these examples, competition in the mo-bile market is increasing more and more every day, and this “war” is proceeding in many different fronts, with very different strategies. It is no surprise that as a result of this in-tense competition, customers have faster devices (handsets) with more convenient prices, although it seems that every day companies are con-fused with involvements in mergers, acquisitions and new formations.

NDRYSHIMET NË TREGUN E TELEFONISË CELULARE

Nga/By Dr. Orkunt YOZGAT

CHANGESIN MOBILETELEPHONYMARKET

41

NDRYSHIMET NË TREGUN E TELEFONISË CELULARE


Dr. Gjana, ç’të re sjell Univer-siteti Hëna e Plotë (BEDËR) në arsimin e lartë shqiptar?

Universiteti Hëna e Plotë (BEDËR), u themelua me vendi-min e Këshillit të Ministrave me datë 6 prill 2011. Universiteti ka në fokus të veçantë Shkencat Sociale, duke përfshirë ato të komunikimit, juridike, filologjike, të edukimit dhe krahas tyre, është i vetmi institucion i arsimit të lartë në Shqipëri që ka në strukturën e tij Departamentin e Shkencave Islame.Që në vitin e parë të aktivitetit ne kemi arritur të krijojmë një profil të mirëfilltë ndërkombëtar. Stafi akademik që përbën edhe elementin kryesor në aspektin e cilësisë së universitetit, vjen nga 7 vende të ndryshme të botës dhe ka një përvojë të madhe si në mësimdhënie, ashtu edhe në kërkimin shkencor. Ndërkohë , studentët që kanë zgjedhur të edukohen në institucionin tonë,

Dr.Gjana, what novelties brings Hena e Plote (Beder) University to Albanian higher education?

Hena e Plote (Beder) University was established by the Decision of the Council of Ministers dated April 6, 2011. The focus of the University is on social sciences including communication, law, philology, education and it is the only Albanian institution of higher education that accom-modates the department of Is-lamic theology. Even in our first year, we have been able to build a real international profile. The faculty members, who are im-portant indicators of the quality of a university, come from seven different countries and have an extensive experience in teaching and scientific research. Similarly, students who have chosen to get an education at our institu-tion, come from nine countries from the region and broader. It

vijnë po ashtu nga 9 vende të ndryshme, ku përfshihen vende të rajonit, por edhe më gjerë.

is a pleasure to acknowledge the fact that we have selected from students coming from all

BEDËR, VIZIONI NDËRKOMBËTAR I NJË UNIVERSITETIBEDER, THE INTERNATIONAL VISION OF A UNIVERSITYIntervistë me Rektorin e Universitetit, Dr. Ferdinand GjanaInterview with the rector of Hena e Plote (Beder) University, Dr. Ferdinand GjanaNga/By Nimet ISUFI

Të themelosh një universitet të ri në një mjedis ku numri i tyre është shumë i madh, përbën një sfidë më vete. Por për drejtuesit e Universitetit “Hëna e Plotë-BEDËR gjërat nuk duken aq të vështira. Me një staf akademik nga 7 vende të ndryshme të botës me një përvojë të madhe në mësimdhënie dhe kërkim shkencor dhe për më tepër të përkushtuar, çdo gjë ecën më së miri. Rektori i universitetit, Dr. Ferdinand Gjana thotë se BEDËR, synon të japë një kontribut të rëndësishëm në avancimin e cilësisë së arsimit të lartë në Shqipëri, veçanërisht zhvillimit të shkencës kryesisht në shkencat sociale. Ai thotë se që në vitin e parë Universiteti është zgjedhur nga studentë që vijnë nga 9 vende të ndry-shme të botës, të cilët përforcojnë akoma më shumë profilin ndërkombëtar të Universitetit. Programet e shkëmbimit të studentëve dhe pjesëmarrja në rrjetet apo organizatat më presitigjoze të universiteteve të Evropës dhe botës për-bën dhe fokusin kryesor në planin afatmesëm.

It is an enormous challenge to establish a new University in an environment where their number is considerable. However, it does not seem to be tough for the executives of “Hëna e Plotë-BEDER” University. Everything goes well due to an academic staff from 7 different countries of the world with a vast experience in teaching and scientific research and moreover fully committed.The Rector of the university, Dr. Ferdinand Gjana, claims that BEDER aims to provide a significant contribution in enhancing the quality of higher education in Albania, especially the development of science, emphasizing social sciences. He says that even in the first year, BEDER University was chosen by students coming from 9 different countries of the world, which further reinforces the international profile of the University. The focus in the medium term plan are student exchange programs and participation in the most prestigious networks or organizations of European and worldwide universities.

Dr. Ferdinand Gjana

42

Është kënaqësi të përmend se ne jemi përzgjedhur nga studentë që vijnë nga të gjitha trevat shqiptare në rajon, si: Kosova, Maqedonia, Mali i Zi dhe Lugina e Preshevës. Ndërkohë, nuk dua të lë pa përmendur edhe studentët e ardhur nga Gjermania, Rusia, Moldavia dhe Turqia, të cilët e përforcojnë më shumë profilin ndërkombëtar të universitetit.Universiteti Hëna e Plotë (BEDËR) synon së pari të japë një kontribut të rëndësishëm në avancimin e cilësisë së arsimit në përgjithësi dhe të atij të lartë në veçanti. Universiteti Hëna e Plotë (BEDËR) synon gjithashtu të ofrojë jo vetëm një mësim-dhënie të cilësisë së lartë, por gjithashtu t’i japë përparësi të veçantë zhvillimit të shkencës dhe sidomos asaj të fushave sociale, duke prurë një dimen-sion të ri të dinamikave në këto shkenca.

Cili është programi i Univer-sitetit Hëna e Plotë (BEDËR)?

Universiteti Hëna e Plotë (BEDËR) është një institucion i arsimit të lartë, i profilizuar në shkencat sociale. Në strukturën e universitetit bëjnë pjesë dy fakultete, 5 departamente dhe 2 qendra kërkimore. Fakulteti i Shkencave Humane përbëhet nga Departamenti i Drejtësisë, Shkencave Islame dhe Shken-cave të Komunikimit. Ndërkohë që Fakulteti i Filologjisë dhe Shkencave të Edukimit ka në përbërje Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze dhe asaj Turke. Pranë univer-sitetit funksionojnë Qendra e Edukimit të Vazhduar dhe Formimit Profesional dhe Qen-dra e Gjuhës dhe Letërsisë Shq-ipe. Vitin që vjen ne shpresojmë që shkencave të edukimit t’u shtojmë edhe një departament të ri me disa programe studimi, kryesisht në fushën e mësue-sisë dhe këshillimit psikologjik. Megjithëse në sektorin e arsimit universitar privat degë të tilla mund të konsiderohen jo shumë komerciale, ne mendojmë se investimi në këtë drejtim është i domosdoshëm, pasi dhe nevo-jat për njerëz të kualifikuar në mësimdhënie për ciklin parauni-versitar janë të konsiderueshme.

Cilat mendoni se janë sfidat tuaja në drejtimin e kësaj

territories where Albanians live in the region, including, Kosovo, Macedonia, Montenegro and Presheva Valley. I could not pass without mentioning students coming from Germany, Russia, Moldova, and Turkey who will reinforce the University’s inter-national profile. Hena e Plote Beder University aims at giving an important contribution to the improve-ment of the quality of education in general and that of higher education in particular. The Uni-versity aspires to offer not only a high quality education but also a priority to scientific develop-ment, particularly in the social field bringing a new dimension to the dynamics there.

What programs does Hena e Plote (Beder) University offer?

Hena e Plote Beder Univer-sity is an institution of higher education specialized in social sciences, which accommodates two faculties, five departments and two research centers. The Faculty of Humanities is con-stituted of Department of Law, Communication Sciences and Islamic Studies whereas the Faculty of Philology and Edu-cational Sciences include the departments of English and Turkish Language and Litera-ture. Two research centers work under the University umbrella: the Center for Continuing Edu-cation & Professional Develop-ment and Albanian Language & Literature Center. Next year we hope to add a new department to Educational Sciences with a number of study programs mainly in the field of teaching and psychological counseling. Although in the private higher education sector, these pro-grams might not be considered very profitable, we think the in-vestment in this field is essential because the need for qualified staff in pre-university settings is substantial. What challenges await you in directing and managing this new education alternative?

More than a personal challenge, I think it is an important initia-tive to offer a new dimension in Albanian higher education. Because university is an institu-

alternative të re arsimore?

Më tepër se një sfidë personale, mendoj se është një nismë e rëndësishme për të ofruar një dimension të ri në arsimin e lartë shqiptar. Universiteti është një institucion që ka si produkt njeriun e kualifikuar dhe të ar-simuar. Duke u nisur nga ky fakt, është shumë e rëndësishme të fokusohemi pikërisht në cilësinë e këtij produkti, duke e parë atë në funksion të shërbimit ndaj shoqërisë. Pikërisht për këtë ar-sye ne kemi përcaktuar si misio-nin tonë përgatitjen e individëve të kualifikuar, duke u bazuar në një filozofi arsimimi që ka në thelb promovimin e vlerave universale për të cilat ka nevojë shoqëria jonë. Universiteti Hëna e Plotë (BEDËR) mbështet real-izimin e këtij misioni, nëpërmjet fokusimit në kërkimin shkencor, mbështetjen e ekselencës dhe partneritetin me institucionet publike dhe private, për të vënë në jetë ide dhe projekte që do të ndikojnë në përmirësimin e jetës së njerëzve. Realizimi i këtij misioni është dhe sfida më e madhe për të gjithë stafin e universitetit.

Cilët janë universitetet part-nere të Universitetit Hëna e Plotë (BEDËR) brenda apo jashtë Shqipërisë?

Bashkëpunimi me universitete të tjera në botë është një aspekt i rëndësishëm në një institu-cion të arsimit të lartë, pasi fryt i këtyre bashkëpunimeve është shkëmbimi i përvojave. Megjithatë, më lejoni të them se ky bashkëpunim është pozitiv vetëm atëherë kur partnerët e përzgjedhur kanë cilësinë e duhur nga ku mund të përfito-het si në aspektin e përvojës, teknologjisë apo kërkimit shkencor. Në të kundërt, bash-këpunimi vetëm për të shtuar listën e logove të universiteteve të huaja në katalog, nuk është diçka që mund të sjellë zhvil-lime pozitive. Në këtë aspekt ne jemi duke ndërtuar ura bashkë-punimi me universitete serioze në vende të ndryshme, si dhe po përpiqemi të bëhemi pjesë e rrjeteve apo organizatave më prestigjioze që bashkojnë universitetet në Europë dhe në botë. Më konkretisht, taki-met e zhvilluara me drejtuesit e Universitetit të Vjenës dhe

tion that produces a qualified and educated person, it is para-mount to focus on the quality of this product, seeing him/her as a function of service to society. It is for this reason, that we have made training of qualified individuals our mission, based on an education philosophy that has in its essence the promotion of universal values needed in our society. Hena e Plote Beder University supports this mission through focusing in scientific research, supporting excellence and partnership with public and private institutions to give life to ideas and projects that will play a role in improving people’s lives. Fulfilling this mission is the greatest challenge for all faculty and staff members of the university.

Which universities, in or abroad, have partnerships with Hena e Plote Beder Uni-versity?

Collaboration with other universities in the world is an important aspect in an insti-tution of higher education, because the result of these collaborations is experience exchange. However, allow me to say that this is only positive when the chosen partners have the right qualifications from where one can benefit in the fields of experience, technology or scientific research. Other-wise the collaboration will only serve to increase the number of foreign university logos in the catalog and cannot possibly bring positive developments. In this aspect we are building col-laboration bridges with serious universities in different coun-tries and are trying to be part of the most prestigious networks and organizations that connect universities in Europe and the world. Specifically, the meet-ings with Vienna and Istanbul University leaders, have made possible targeting collaboration with these universities. Student exchange programs are another dimension of these collabo-rations and we have already reached the first agreements in this direction.

How do you evaluate Al-banian higher education in general?

43

Universitetit të Stambollit kanë bërë të mundur vendosjen e piketave të bashkëpunimit me këto universitete. Programet e shkëmbimit të studentëve janë një tjetër dimension i këtyre bashkëpunimeve dhe ne kemi lidhur tashmë marrëveshjet e para në këtë drejtim.

Si e vlerësoni arsimin e lartë shqiptar në tërësi?

Me gjithë problematikën që mbart procesi i zhvillimit të arsimit të lartë në Shqipëri, unë mendoj se progresi nuk ka munguar. Nëse do të bëheshin krahasime me disa vite më parë mund të vihet re fare lehtë progresi në këtë fushë. Megjithatë, mendoj se një nga sfidat më të mëdha të arsimit të lartë në Shqipëri, jo vetëm atij privat, mbetet cilësia. Të gjitha përpjekjet duhet të fokusohen në këtë drejtim për të arritur një rezultat sa më të mirë. Nga ana tjetër, rritja e cilësisë do t’i jepte edhe një dinamikë të re këtij sektori, duke e vënë në pozita të më të favorshme edhe në raport me vende të rajonit apo dhe më gjerë. Megjithëse kemi një përvojë jo shumë të hershme në arsimin e lartë, me mundësitë e sotme është e mundur që të arrihet një progres i shpejtë. Kapacitetet intelektuale dhe akademike, distancat relativ-isht të shkurtra me Prishtinën, Shkupin dhe Podgoricën, klima mesdhetare, si dhe kostoja e jetesës e përballueshme në krahasim me vendet e tjera, janë disa nga shkaqet tërheqëse që do të kishte një student që të vinte për të studiuar në Tiranë. Por megjithatë nuk duhet harruar që si çdo sektor i ri, i saponisur në një treg, edhe institucionet e arsimit të lartë privat mund të themi që kanë nevojë për një kohë të caktuar që të arrijnë konsolidimin dhe cilësinë e standardeve të larta për të konkuruar jo vetëm në nivel kombëtar, por edhe në atë ndërkombëtar.

Ju përmendet kërkimin shkencor si një element të rëndësishëm në arsimin e lartë. Cilat janë nismat tuaja në këtë drejtim?

Kërkimi shkencor është një nga aspektet më të rëndësishme që përcakton edhe cilësinë apo

Despite the problematic issues in the process of advancement of Albanian higher education, I think that progress has not been lacking. If we were to compare it with that of a few years ago, the progress in the field could be easily recognized. However, I think that one of the great-est challenges for Albanian higher education, and not only private education, continues to be quality. All the efforts should be focused in this direction to obtain the best results. Besides, a higher quality would add new dynamics to the field of education placing it in a bet-ter position among regional countries and broader. Although our experience with higher education is not very ancient, a rapid progress is possible with the opportunities that we have today. Intellectual and academic abilities, the relatively short distances with Prishtina, Skopje, and Podgorica, the Mediterra-nean climate and the affordable living expenses compared to other countries are some of the reasons for attracting students study in Tirana. Nonetheless, we shouldn’t forget that like in any field brand new in the market, private institutions of higher education need a certain amount of time to consolidate and achieve high standards to compete not only in national level but international as well.

You mentioned scientific research as an important element in higher education. What are your initiatives in this direction?

Scientific research is one of the most important aspects that determines the quality or rank of a university. The university I preside pays particular attention to scientific research through a special office for coordination and support of national and international scientific projects. Allow me to mention that this year we have planned to initiate at least two projects and along with these to organize two international conferences. The first one entitled “The spiritual quest in humanities” and will be held in May and will bring to Al-bania experts and academics of social sciences who will contrib-ute to the advancement of the field. Another important project

rangun e një universiteti. Uni-versiteti që unë drejtoj i kushton një rëndësi të veçantë kërkimit shkencor duke patur në struk-turë një zyrë të posaçme për koordinimin dhe mbështetjen e projekteve shkencore kom-bëtare dhe ndërkombëtare. Më lejoni të përmend se ne kemi planifikuar që këtë vit të fillo-jmë të paktën dy projekte dhe krahas tyre, të organizojmë dy konferenca ndërkombëtare. Konferenca e parë me temë “Di-mensioni shpirtëror në shkencat humane”, që do të zhvillohet në muajin maj të viti që vjen, do të sjellë në Shqipëri personalitete dhe akademikë të fushës së shkencave sociale, të cilët do të referojnë në këtë fushë. Po kështu, një tjetër projekt i rëndë-sishëm është edhe organizimi në muajin shkurt i Konferencës Ndërkombëtare Studentore, ku pritet të ketë një pjesëmar-rje shumë të gjerë. Studentë nga disa vende të ndryshme të rajonit, por edhe më gjerë, do të diskutojnë mbi “Median dhe Politikën”.

is the organization of Interna-tional Student Conference in February, where we expect large participation. Students from many countries of the region and broader will discuss “Media and Politics”.

44

Kështu nis një këngë e vjetër labe, e cila i kushtohet Ismail Qemalit, kreut të parë të shtetit shqiptar. Au-tori, rapsodi Rrapo Meto, e ka ven-dosur veten dhe këngëtarët e Vra-nishtit të Vlorës në vend të Fuqive të Mëdha, që pyesin liderin e asaj kohe “Cili je ti more burrë”! Vallja u këndua e kërcye pikërisht ditën kur u ngrit flamuri, 99 vjet më parë. Kjo pyetje klasike, kush je ti, kush jeni ju, u është drejtuar shqiptarëve në botë pa pushim në këta 99 vitet e ekzistencës së shtetit shqiptar. Por me rritjen e shkollimit dhe klasës intelektuale, në zhvillimin dhe masivizimin e letërsisë e boti-meve, aty nga fundi i shekullit të kaluar, na pyesnin: “Kush është shkrimtari juaj më i madh” e të tjera pyetje si këto. Personalisht, në atë kohë student në Universitetin e Ankarasë në Turqi, nisja të shpjegoja Kadarenë dhe Agollin si romancierët më të mëdhenj, porse nuk kisha në dorë asgjë në turqisht prej tyre. Në bib-liotekën e Fakultetit të Komuni-kimit çuditërisht gjeta dy libra shq-iptarë të përkthyer në turqisht, “Kur Lindi Partia” e Enver Hoxhës dhe “Komisari Memo” të Dritëroit. Nuk më habiti prania e tyre, pasi në një-

Likewise starts an old song from Labëria which is dedicated to Ismail Qemali, the first Head of the Alba-nian state. The author, the rhapsod Rrapo Meto, while asking the leader of that period “Who are you?” has placed himself and the singers of Vranishta in Vlora instead of the Great Powers. The dance was per-formed right on the day when the flag was raised, 99 years ago.This classical question, “Who are you?” has neverceased directed to the Albanians in these last 99 years of the existence of the Alba-nian state. But with the increase of scholar and intellectual class, the development and bulky of litera-ture and publications, at the end of the last century they were asking us continuously: “Who is your great-est writer?” and other questions like this. Personally at that time, while be-ing a student at the University of Ankara in Turkey, I used to explain Kadare and Agolli as the great-est novelists, but unluckily having nothing of them in Turkish. In the library of the Faculty of Communi-cation, surprisingly I found two Al-banian books translated in Turkish, namely “When the Party was Born” and “The Commissar Memo” of Dritëro Agolli. I was not surprised by their presence since the Turkish communists were to some extent influenced by the cult of Enver

farë mënyre komunistët turq ishin shumë të ndikuar nga kulti i Enver Hoxhës. Por vetëm kaq. “Gjenerali i Ushtrisë së Vdekur” ishte përkthyer më parë, por nuk gjendej gjëkundi. Kjo kam idenë ka qenë në tërësi gjendja edhe në shumë vende të tjera, përjashto këtu Francën dhe Anglinë dhe gjuhët e tyre (e ven-det ku anglishtja e frëngjishtja janë gjuhë e parë), pjesa tjetër e ka njo-hur apo e njeh shumë pak letërsinë shqipe. Në fund të viteve ’90 e në nisje të viteve 2000, një përkthyes i talen-tuar Aykut Derman, përktheu disa libra të Kadaresë, si “Piramida”, “Përbindëshi”, “Tri Këngë Zie për Kosovën”, etj. dhe mund ta imagji-noni kënaqësinë time duke blerë 3-4 libra nga secili titull për t’jua shpërndarë pedagogëve e miqve të mi të huaj. Por vitet 2000 sollën edhe një vital-izim në letërsisë shqiptare dhe emra që spikatën me letërsinë e tyre ar-tistike. Sërish unë mendoj se është bërë shumë pak për promovimin e tyre në botë. Është bërë shumë pak për poezinë shqipe. Dhe ka ardhur koha të mendojmë seriozisht për këtë pjesë të identitetit kombëtar; mjaft eksportuam imazh të keq e probleme politike, ka ardhur koha që kjo pjesë e shpirtit shqiptar të mësohet nga gjithë bota.

Hoxha. But that is all. “The Gen-eral of Dead Army” was previously translated, but could not be found nowwhere.To my opinion this has been the situation even in many other countries, excluding here France and England and their languages (including also countries in which English and French are first lan-guages), and as such the other part has known or knows little the Alba-nian literature.At the end of 90’s and at the be-ginning of 2000, a talented trans-lator Aykut Derman would trans-late some books of Kadare like “Pyramid”, “The Monster”, “Three Mourning Songs for Kosovo” etc., and you could imagine my pleasure of buying 3-4 books from each title and delivering it to my foreign ped-agogues and friends.However the years 2000 brought some essentiality in Albanian liter-ature and names which showed up with their artistic literature. Right again I think that there has been done so little for their promotion in the world. So little has been done for the Albanian poetry! And it is the righteous time to think serious-ly for this part of national identity; we have been exporting enough bad image and political problems, and the time has come that this part of Albanian soul should now be recog-nized by the entire world.

“Cili je ti more burrë?”“Who are you?”

Nga / By Alban TARTARI

45

ËSHTË KRIJUAR NJËTHESAR I ÇMUAR ILETËRSISË SHQIPE TËPËRKTHYERA PRECIOUS TREASUREOF TRANSLATEDALBANIAN LITERATUREIS CREATED

Drejtoresha e Përgjithshme e Botimeve “Toena”, Irena Toçi, thotë se duhet të ketë një strategji kombëtare për promovimin e kulturës shqiptare

General Director of “Toena” PublishingHouse Irena Toçi says that it is needed anational strategy to promote the Albanianculture


Shtëpitë botuese në Shqipëri dhe viset shqiptare gjatë 20 viteve të fundit kanë qenë një nga mbështetësit dhe prom-ovuesit kryesorë të letërsisë shqipe. Promovimi i saj jashtë shtetit, sigurisht prek një ter-ren më të vështirë se ai i lex-uesit shqiptar dhe ka nevojë për një mbështetje të gjerë dhe të gjithanshme. Drejtore-sha e Përgjithshme e Botimeve “Toena”, znj, Irena Toçi, në in-tervistën e saj për Eagle Mag, thotë se tashmë ekziston një bashkëpunim i konsoliduar mes botuesve të huaj dhe atyre shqiptarë, ndaj e drejta e për-faqësimit që autorët shqiptarë mund t’u jepnin shtëpive bot-uese në Shqipëri do të shtonte ndjeshëm numrin e botimeve në gjuhë të huaj. Shtëpia botuese “Toena” është ndër shtëpitë botuese kryesore në vend dhe pjesëmarrëse në shumë prej panaireve të organi-zuara jashtë vendit. Mund të na thoni diçka për peizazhin që ka krijuar letërsia shqipe në ven-det e huaja dhe a ka krijuar një fizionomi të vetën? Gjatë 20 viteve të fundit mundësitë për të bashkëpunuar, po ashtu si edhe për t’u krahasuar me botuesit europianë apo me botues të tjerë kudo në botë, janë rritur vit pas viti dhe janë bërë realisht të prek-shme dhe të frytshme. Falë këtyre bashkëpunimeve në rrafsh profe-sional, prezantimi i letërsisë sonë

Publishing houses in Albania and Albanian lands during the past 20 years have been the main supporters and promot-ers of Albanian Literature. Its abroad promotion, of course contacts on a difficult ter-rain which is not the Albanian reader and it needs wide and comprehensive support. Gen-eral Director of “Toena” Publi-cations Mrs. Irena Toçi in her interview for Eagle Mag, says there is already a consolidated cooperation between foreign and Albanians publishers, that’s why the right of repre-sentation that the Albanian authors could offer to publish-ing houses in Albania would significantly increase the num-ber of publications in foreign languages. “Toena” Publishing house is among the major publishing houses in the country, which participate in many exhibitions abroad. Can you tell us some-thing about the landscape creat-ed by Albanian literature in for-eign countries and does it have its own physiognomy? During the last 20 years the coop-eration opportunities, as well as comparing with European publish-ers or other publishers around the world, have been increasing year af-ter year and becoming really notice-able and effective. Thanks to these collaborations in professional level, the introduction of our literature to

Nga/By Nimet ISUFI

46

në botën e letrave në përgjithësi jashtë kufijve shtetërorë është krejt i ndryshëm. Sigurisht që shkrimtari shqiptar më i njohur, më i përkthy-er dhe më i vlerësuar në botë vazh-don të jetë Ismail Kadare. Por gjatë kësaj periudhe 20-vjeçare edhe shumë shkrimtarë të tjerë janë botuar në gjuhët më të folura apo më pak të folura dhe janë vlerësuar me çmime të ndryshme letrare. Midis tyre spikat emri i shkrimtarit Fatos Kongoli, veprat e të cilit janë botuar thuajse në të njëjtën kohë si në shqip, ashtu edhe në frëngjisht. E më pas janë botuar edhe në gjer-manisht, anglisht, bullgarisht, ser-bisht, greqisht, spanjisht, italisht, sllovakisht, etj., i ndjekur edhe nga emra të tjerë të njohur, si shkrim-tarët: Bashkim Shehu, Besnik Mus-tafaj, Mira Meksi, Luan Starova, Diana Çuli, Ylljet Aliçka, Flutura Açka, Rexhep Qosja, Kim Mehm-eti si edhe shumë poetë si: Mimoza Ahmeti, Luljeta Lleshanaku, Visar Zhiti, Ali Podrimja, etj. Mendoj se në një pjesë të mirë të gjuhëve më të folura të botës është krijuar tash-më një thesar i çmuar i veprave le-trare të përkthyera të autorëve shq-iptarë, kusht ky i mjaftueshëm për të krijuar një klimë të favorshme për fatin e këtyre veprave. Mendoj se një nga synimet e ardhshme do të duhej të ishte edhe përkthimi e botimi i autorëve tanë në gjuhë të tjera të shteteve të mëdha, të tilla si: Rusia, Kina apo Turqia, ku do të lexoheshin ndoshta nga miliona lexues. Cila mendoni se është mënyra e duhur dhe e frytshme që letër-sia shqiptare të ketë një ndi-kim më të madh në kulturën e huaj? Sa luan rol përkthimi dhe promovimi, qoftë institucional ashtu dhe ai privat i shtëpive botuese? Për mendimin tim, janë disa rrugët që duhen ndjekur paralelisht për të arritur në rezultate më të duk-shme dhe më të kënaqshme. Një mbështetje e fuqishme, me poten-cial real, do të ishte ajo që ndjekin shtete të tjera të rajonit të Ballkanit, madje edhe më gjerë në Evropë, për të mbështetur përkthimin në gjuhë të huaja të veprave të autorëve të tyre me fonde të menaxhuara nga një drejtori e caktuar pranë Min-istrisë së Kulturës. Pra, miratimi i një fondi në buxhetin e shtetit që do të menaxhohet nga kjo drejtori që do të funksionojë në bazë të pro-jekteve dhe që mund të mbështesë

the world of letters in general out of Albania is quite different. Certainly the most famous Albanian writer, the most translated and most ap-preciated in the world continues to be Ismail Kadare.But during this period of 20-year many other writers have been pub-lished in most used or less used languages and have been awarded with various literary prizes. Among them it is shown up the name of Fatos Kongoli, whose works were published almost simultaneously in Albanian and in French. Subse-quently it was published in Ger-man, English, Bulgarian, Serbian, Greek, Spanish, Italian, Slovak, etc. Followed by other known names as writers: Bashkim Shehu, Besnik Mustafaj, Mira Meksi, Luan Staro-va, Diana Çuli, Ylljet Aliçka, Flutura Açka, Rexhep Qosja, Kim Mehm-eti as well as many poets : Mimoza Ahmeti, Luljeta Lleshanaku, Visar Zhiti, Ali Podrimja etc.I think that in the majority of the most spoken languages in the world it is already created a precious trea-sure of translated literary works of Albanian authors, which is a suf-ficient condition to create a favor-able climate for the future of these works. I think one of the following goals should be the translation and publication of our authors in other languages of huge countries, such as Russia, China or Turkey, where the books would probably be read by millions of readers. What do you think is the proper and fruitful method for the Alba-nian literature to have a greater impact on foreign cultures? What is translation and promo-tion role of publishing houses, whether it is institutional or pri-vate? In my opinion, there are several avenues to be pursued in parallel to achieve visible and more pleas-ing results. A strong support with real potential would be that one used by other Balkan and even Europe countries, where their au-thors’ works are being translated to foreign-languages with funds managed by a Directory working in Ministry of Culture. Thus, the adoption of a fund in the state bud-get, which will be managed by this department that will work under the project and can support up to 100% of the translation expenses into foreign languages.

deri në mbulimin 100% të shpenzi-meve për përkthimin e një vepre në gjuhë të huaj.Së dyti, duke qenë se gjithmonë e më shumë shtëpitë botuese shqip-tare të fuqishme dhe ambicioze e shohin tregun e botimeve në shqip si të pamjaftueshëm për investimin që ato bëjnë në emra të caktuar të letërsisë shqipe, një rrugë e dytë që mund të ndiqet është ajo e për-faqësimit të të drejtave të autorëve shqiptarë jashtë kufijve nga vetë këto shtëpi botuese. Në këtë rast, autorët shqiptarë, në bazë të një marrëveshjeje të nënshkruar me shtëpinë botuese shqiptare, i japin kësaj të fundit të drejtën për t’i për-faqësuar dhe për të negociuar për veprën e tyre me shtëpitë e huaja botuese kudo në botë. Vendosja e kushteve paraprake dhe interesi për të evidentuar punën dhe investimin e vetë shtëpive botuese shqiptare do të rrisë numrin e botimeve në gjuhë të tjera, falë edhe lidhjeve dhe bashkëpunimit të gjatë të shtëpive botuese shqiptare me ato të huaja, tashmë të konsoliduara prej vitesh. Një rrugë e tretë efikase do të ishte ajo që autorët shqiptarë të investo-jnë për vetveten duke iu drejtuar agjencive letrare më të mëdha në botë, pse jo? Them të investojnë për vetveten, sepse për t’u lidhur e bashkëpunuar me agjenci të tilla do të duhet që të gjejnë një mënyrë për të përgatitur për çdo vepër të tyre një material të gjerë prezantues që do t’ua paraqesin këtyre agjencive, në mënyrë që ato të kenë mundësi për t’ua ofruar sipas radhës enteve botuese të ndryshëm në botë dhe për të tërhequr vëmendjen e intere-sin e tyre edhe drejt zhvillimeve të reja të letërsisë sonë.Promovimi institucional si ai i për-faqësimit me stenda kolektive të financuara nga Ministria e Kulturës në Panaire Ndërkombëtare të Li-brit dhe ai privat i organizuar nga shtëpitë botuese sigurisht që për-bën një faktor të rëndësishëm, që ndihmon realizimin e një kontakti të gjallë me lexues dhe njerëz të letrave në mjedise dhe auditorë të ndryshme. Gjatë këtyre 20 viteve, nga përvoja jonë në këtë drejtim, kemi vërejtur se puna jonë është rritur në vëllim e cilësi falë promo-cionit të realizuar brenda e jashtë kufijve, në auditorë lexuesish të qendrave të mëdha të banuara në Shqipëri si Tirana, Vlora, Saranda, Berati, Tepelena, Fieri, Korça, etj. Por edhe jashtë kufijve si në Kosovë, Maqedoni, Mal të Zi, Greqi, Itali, e

Secondly, powerful and ambitious Albanian publication houses see the Albanian market insufficient for the investment they make in certain names of Albanian litera-ture. A second path that they can follow is the representation of the rights of Albanian authors to other countries by publishing houses themselves. In this case, Albanian authors under an agreement signed by Albanian publishing house, give their rights to represent and nego-tiate for themselves in their works with foreign publishing houses any-where in the world. The establish-ment of preliminary conditions and interests to identify the work and investment of Albanian publishing houses, will increase the number of publications in other languages, thanks to the relationship and co-operation of Albanian publishing houses with foreign ones, which has been consolidated for years.A third effective way would be the investment of Albanian authors for themselves by addressing the larg-est literary agencies in the world, why not? I say invest for themselves because to connect and cooperate with such agencies, requires find-ing a way to prepare a wide exten-sive introductory material for their works, that would be presented to these agencies, so that they would be able to deliver to various pub-lishing entities in the world to at-tract their attention and interest towards the new developments of our literature.Institutional promotion, either rep-resentation with collective stands supported by the Ministry of Cul-ture in International Book Fairs, or the private sector, which is orga-nized by the publishing houses, is certainly an important factor that helps the realization of a dynamic contact with the readers and lite-rati in different environments and audiences. During these 20 years, regarding our experience, we note that our work has grown in volume and quality, thanks to the achieve-ment of the promotion in Albania and abroad, in readership auditori-ums of large populated centers in Albania like Tirana, Vlora, Saranda, Berat, Tepelena, Fier, Korca, etc. Even outside the state borders in Kosovo, Macedonia, Montenegro, Greece, Italy, and elsewhere in Eu-rope. Therefore, we established the Institute of Book and Promotion to increase and support the promo-tion of creative works of Albanian

47

kudo në Europë. Madje për këtë qëllim kemi themeluar Institutin e Librit dhe të Promocionit që të rrisim dhe të mbështesim promovi-min e punës krijuese të autorëve shqiptarë sa më gjerë. Nëse do të flisnim për cilësi, si do ta konsideronit letërsinë shqiptare gjatë viteve të fun-dit? Duke lënë mënjanë faktin që shqipja është gjuhë e vogël, duke folur për vlera, a mendoni se letërsia shqipe ka potencial dhe nivel europian? A mendoni se ka mjaftueshëm emra dhe tituj që mund të përfaqësonin denjësisht letërsinë shqiptare jashtë kufijve?

authors as widely as possible. Talking about quality, how would you consider the Albanian literature in recent years? Leav-ing aside the fact that Albanian isn’t a widely spoken language, but talking about values, do you think that Albanian literature has reached a European poten-tial and level? Do you think there are enough names and work ti-tles that can laudably represent Albanian literature abroad? Not merely on my opinion, but tak-ing into account and assessing the reaction of criticism and opinion of local specialists, I can say with no doubts that our literature is

Jo thjesht e vetëm për mendimin tim, por duke marrë parasysh e duke vlerësuar edhe reagimin e kri-tikës dhe mendimit të specialistëve vendas, mund të them pa mëdyshje se prurjet në letërsinë tonë janë të krahasueshme me ato të vendeve të tjera të rajonit dhe më gjerë, të Eu-ropës, sidomos gjatë dhjetë viteve të fundit. Në raport me numrin e popullsisë shqipfolëse në Ballkan, numri i shkrimtarëve që shkruajnë në shqip dhe që do të mund të përk-theheshin në gjuhë të tjera, ashtu si edhe numri i veprave të tyre që do të lexoheshin me ëndje edhe nga një lexues i huaj, kapin shifra të konsid-erueshme. Të gjithë emrat e njohur, por edhe mjaft debutues më të rinj, jam e sigurt që do të gjenin lexues të interesuar për letërsinë e shkruar prej tyre edhe jashtë kufijve. Dhe jam e bindur nga ana tjetër që nëse do të bëhej më e lehtë për t’u ndër-tuar kjo urë komunikimi me lexues të tjerë kudo qofshin në botë, edhe mënyra e të shkruarit të shkrim-tarëve shqiptarë do të ndryshonte disi e do të bëhej më universale, duke ruajtur sipas rastit dhe tema-tikën, ngjyresat kombëtare. A mendoni se ka një strategji kombëtare për promovimin jo vetëm të letërsisë, por në përgjithësi të kulturës jashtë Shqipërisë që do të zgjonte in-teres për kulturën tonë? Për fat të keq, nuk ekziston kurrfarë strategjie kombëtare për realizimin e këtij kontakti të domosdoshëm, për të bërë të dukshme vlerat tona më të mira edhe në këtë fushë. Po flas këtu për letërsinë në mënyrë të veçantë. Në shtetet e tjera ballkan-ike, ekzistojnë modele të realizimit të këtyre proceseve afatshkurtra dhe afatgjata në kohë. Mjafton që ne t’ua adoptojmë këto modele kushteve tona specifike. Për këtë, rol kryesor mund të luajnë dhe duhet të luajnë Ministria e Kul-turës dhe ajo e Arsimit. Ministria e Kulturës, duke lehtësuar punën për mbështetjen e përkthimit të veprave të autorëve shqiptarë në gjuhë të huaj dhe Ministria e Arsim-it, duke mbështetur financiarisht studimet në formimin filologjik në gjuhën shqipe të studentëve të huaj të interesuar. Madje ky investim i tanishëm, do të ishte një nga më frytdhënësit shtrirë në kohë dhe në hapësirë. Ky brez studentësh të huaj i formuar në gjuhën shqipe do të ishte brezi i përkthyesve të ardhshëm të autorëve shqiptarë në gjuhët e tyre përkatëse.

comparable with the literature of other countries in the region and throughout Europe, especially dur-ing the last ten years. In relation to the number of Albanian-speaking population in the Balkans, the number of writers who write in Albanian and which could be trans-lated into other languages, as well as the number of their works to be enjoyed by a foreign reader, reach significant figures. I should say for sure that not only the well-known names but also many younger debu-tants would find interested readers outside Albania. On the other side, I am convinced that if this bridge of communication with other read-ers everywhere in the world would be easier to build, the way of writ-ing for the Albanian writers would change and would be rather more universal, maintaining the theme, national connotations. Do you think there is a national strategy to promote abroad not only the literature but also the culture in general, that would raise the interest to our culture? Unfortunately, there is no national strategy to achieve the necessary contact, to make visible our best values in this field. I’m talking of literature in particular. In other Balkan countries there are models of realization of these processes in short and long term. It’s enough for us to adopt these models to our spe-cific conditions. The key role should be undertaken by Ministry of Cul-ture and Ministry of Education; Ministry of Culture to facilitate the work on supporting the translation of works by Albanian authors in foreign languages and the Ministry of Education to financially support the philological studies in Albanian language for interested foreign student. This investment would be one of the most useful in time and space. This generation of foreign students shaped in Albanian would be the next generation of transla-tors for Albanian authors in their respective languages.

48

Agron Tufa, një nga përfaqë-suesit më të denjë të letër-sisë bashkëkohore shqip-

tare, përkthyes i letërsisë botërore, përherë ka diçka të veçantë në këndvështrimin dhe analizimin e gjërave. Me fjalë të zgjedhura, që shpeshherë peshojnë me saktësinë e një “peshoreje farmacie”, Tufa gjithmonë parapëlqen të jetë i dre-jtpërdrejtë dhe të prekë drejt e në plagë. Në analizën e tij, ai thotë se

Agron Tufa, one of the most im-portant representatives of Alba-nian contemporary literature, at the same time translator of world literature, has always something special in the viewpoint and analy-sis of things. Using selected words that sometimes weight with the

për fatin e keq të saj, letërsia shq-ipe nuk ka krijuar ndofarë peiza-zhi asnjëherë. Shqipëria në hartën e vlerave letrare, në këndvësh-trimin e tij, vijon të njihet përmes Kadaresë dhe ndonëse me një për-faqësim dinjitoz, ajo nuk arrin të krijojë një ide të qartë. Gjithashtu, ai është i prerë kur thotë se do të duhej të kishte një strategji dhe qasje të mirëmenduar. “Rastësitë nuk shtyhen përtej episodeve të vetmuara”, - thotë ai. Ashtu si pjesa dërrmuese e shkrim-tarëve dhe përkthyesve të njohur, edhe Tufa mbështet idenë e kri-jimit të një elite të përkthyesve të letërsisë shqipe. Ndonëse në raste të rralla, ai është i mendimit se kultura shqiptare ka lënë mbresë të fuqishme në të gjitha rastet kur ka patur shansin të ballafaqohet me vlerat europiane. Krijimtaria e Agron Tufës është ndër më të përkthyerat. Në analizën e tij për realitetin letrar të pas viteve ’90, ai i qëndron mendimit se tonin dhe theksin artistik në këto vite vazh-don ta japë brezi i 40-vjeçarëve të sotëm. Por problemi, sipas tij, qën-dron te mungesa e vëmendjes ndaj shkrimtarëve apo artistëve.

Zoti Tufa, ju jeni ndër shkrim-tarët shqiptarë me një sërë botimesh shumë të vlerësuara gjatë viteve të fundit dhe ndër njohësit më të mirë të letërsisë shqipe. A mund të na thoni diç-ka për peizazhin që ka krijuar letërsia shqipe në vendet e hua-ja dhe a ka krijuar një fizionomi të vetën?

Për fat të keq, letërsia shqipe nuk ka krijuar ndonjë farë peizazhi asnjëherë. Nëse përjashtojmë Is-mail Kadarenë, i cili përfaqëson vetveten si një “klasik i gjallë” i shekullit XX-XXI, veprat e të cilit njihen gjerësisht në Europë e më gjerë, - për letërsinë shqipe si një “gjeografi” letrare në botë, mund të flitet për peizazh tepër fragmentar. Edhe nëse ka njohje të rralla, kjo nuk e përfaqëson

accuracy of a “pharmacy scale’, Tufa prefers to be direct and touch straight in the wound. In his anal-ysis, he emphasizes that unfortu-nately, the Albanian literature has never established any kind of land-scape. Albania within the map of literature values, according to his viewpoint, continues to be known through Kadare and despite being a dignified representation, it could not create a clear idea. He is accu-rate too while saying that a more mature strategy and approach would be necessary.

“Casualties cannot be postponed beyond lone episodes”, - he em-phasizes. Alike the substantial part of well-known writers and translators, Tufa too supports the idea of the creation of an elite of translators of Albanian Literature. However in rare cases, he supports the opinion that Albanian culture has left strong footprints in all the times when it had the chance to confront with European val-ues. Tufa’s creativity is among the most translated ones. In his analy-sis for the literary reality of post-90’, he strongly supports the idea that the artistic tone and empha-sis of recent years continues to be fulfilled by the generation of now-adays’ 40 years old. But according to him, the main problem rests on the lack of attention toward the writers or artists.

Mr. Tufa, in recent years, you have been among the writers with a great number of evaluated publica-tions and one of the best experts of Albanian literature. What do you think of the landscape the Alba-nian literature has created in for-eign countries and did it create a physiognomy of itself?

Unfortunately, Albanian literature did never create any kind of land-scape. If we exclude Ismail Kadare who represents himself as a “living classic” of 20th-21st century, the works of whom are widely-known in Europe and further on, - there could be speaking for a very frag-mentary landscape for the Alba-nian literature as a literary “geog-raphy” in the world. Although it may have rare recognitions, this does not represent the image of a national literature and the trans-lated authors do not have a great recognition. Albania in the map of

AGRON TUFA:

LETËRSIA SHQIPENUK KA KRIJUARNDOFARË PEIZAZHIALBANIAN LITERATURE DID NOT CREATE ANY KIND OF LANDSCAPE

Shkrimtari dhe përkthyesi i njohur flet për peizazhin dhe fizionominë e letër-sisë shqiptare në vendet e huajaThe well-known writer and translator talks about the landscape and characteristics of Albanian literature in for-eign countries

“Rastësitë nukshtyhen përtejepisodeve tëvetmuara”

Nga/By Nimet ISUFI

49

imazhin e një letërsie kombëtare dhe autorët e përkthyer nuk kanë ndonjë njohje të madhe. Shqipëria në hartën e vlerave letrare vijon të njihet përmes Kadaresë. Ndonëse ky është një përfaqësim dinjitoz, prapë letërsia jonë jashtë nuk arrin të krijojë ndonjë ide të qartë.

Cila mendoni se është mënyra e duhur dhe e frytshme që letër-sia shqiptare të ketë një ndikim më të madh në kulturën e huaj? Sa luan rol përkthimi dhe pro-movimi, qoftë institucional, ashtu dhe ai privat, i shtëpive botuese?

Do të duhej një strategji dhe qa-sje e mirëmenduar. Rastësitë nuk shtyhen përtej episodeve të vet-muara. Roli i institucioneve të kulturës dhe vetë shtëpitë botuese janë tërësisht jashtë loje në pro-movimin e kulturës sonë letrare në gjuhët e botës. E para, ka rënë në një izolim të ri, sepse shqipes si gjuhë kulture, përveçse është gjuhë e rrallë, i mungojnë përk-thyesit dhe interesimi për të. E dyta, roli i shtëpive botuese ku-fizohet me kujdesin vetëm për tregun e brendshëm, kryesisht në mbijetesën ekonomike nëpërmjet sponsorizimeve. Botuesit tanë as që mendojnë për të përmbushur tjetër rol. Nëse politikat tona kulturore do të ishin përpjekur vetë, atëherë ato duhej të përqendroheshin në një projekt kombëtar për të përgatitur vetë përkthyesit e letërsisë shq-ipe, duke ofruar bursa studimi për filologë e përkthyes të huaj, me qël-lim që të zhbllokonin perspektivën e qorrsokakut ku kemi mbërritur. Njëkohësisht, duheshin marrë në shqyrtim potencialet tona intelek-tuale që gjenden jashtë Shqipërie, të punohej me ta për të patur së afërmi një brez të mirë përkthy-esish, pasi kemi mjaft studentë e intelektualë në vende të ndryshme të botës, që janë prej kohësh të familjarizuar me gjuhët dhe kul-turat e huaja. Përndryshe, ne kemi rënë sot në kurthin e një gjuhe të vdekur, si latinishtja. Askush nuk do ta marrë mundin të përkthejë nga shqipja, nëse nuk mendojmë ne vetë për ta shpërthyer rrethin vicioz ku jemi ngujuar.

Nëse do të flisnim për cilësi, si do ta konsideronit letërsinë shqiptare gjatë viteve të fun-dit? Duke lënë mënjanë faktin

the literary values continues to be recognized through Kadare. De-spite being a dignified representa-tion, again our literature outside is not able to create a clear image.

Which one do you think is the necessary and fruitful way for the Albanian literature to have greater influence in the for-eign culture? What is the role of translation and promotion, even that institutional and pri-vate of publishing houses?

A more mature strategy and ap-proach would be necessary. Casu-alties cannot be postponed beyond lone episodes. The role of cultural institutions or publishing houses is complete out of game with re-gard to the promotion of our lit-erary culture in world languages. First of all, it has fallen in a new isolation, because Albanian as a cultural language, despite being a rare language, lacks translators and the interest for that. Second-ly, the role of publishing houses is limited with the attention for in-terior market, mainly for the eco-nomical survival through sponsor-ships. Our publishers do not even think to fulfill another role.If our cultural policies would be tried, then those should have been concentrated in a national proj-ect for preparing the translators of Albanian language, by offering study scholarships for foreign phi-lologists and translators, in order to unlock the perspective of blind alley in which we have arrived. At the same time, there should have been taken before into consider-ation our intellectual potentials out of Albania and should have worked with them in order to have closely a good generation of translators, because we have many students and intellectuals in dif-ferent countries of the world that have been from many times ago familiar with foreign languages and cultures. Otherwise, we have fallen nowadays in the trap of a dead language like Latin. Nobody will never try to translate from Albanian if we do not think to ex-plode the vicious cycle in which we are isolated.

If we talked about quality, how would you consider Albanian literature in recent years? By leaving aside the fact the Al-

që shqipja është gjuhë e vogël, duke folur për vlera, a mendoni se letërsia shqipe ka potencial dhe nivel europian? A mendoni se ka mjaftueshëm emra dhe tituj që mund të përfaqësonin denjësisht letërsinë shqiptare jashtë kufijve?

Realiteti letrar këta 20 vitet e fun-dit është mjaft dinamik e cilësor. Dhe tonin e theksin artistik në këto vite vazhdon ta japë brezi i 40-vjeçarëve të sotëm. Edhe pse pa ndonjë jetë të organizuar le-trare, gjatë dy dekadave të pas-komunizmit ka individualitete e vepra mjaft cilësore, serioze e deri diku, në nivelet artistike të njëjta me letërsitë më të mira të botës. Çdo vit evidentohen vlera të spi-katura nëpërmjet konkurseve kombëtare të letërsisë në Shqipëri dhe Kosovë. E keqja është se këto vlera nuk qarkullojnë, nuk njihen as brenda kulturës sonë, për shkak të mungesës dëshpëruese të infra-strukturës së reklamës, studimeve kritike dhe recensioneve profesio-nale. Në të kundërt, ngrihen nga fushata e suporte mediatike vlera të dyshimta, të paqëndrueshme, duke orientuar vëmendjen dhe shijet e lexuesve.

A mendoni se një strategji kom-bëtare për promovimin jo vetëm të letërsisë, por në përgjithësi, të kulturës jashtë Shqipërisë, do të zgjonte interes për kul-turën tonë?

Në rastet e rralla kur kultura shq-iptare ka patur shansin të balla-faqohet me vlerat europiane, ajo ka lënë mbresë të fuqishme. Në të gjitha sferat. Ne e dimë të gjithë se sa të shumta janë rastet kur individualitetet tona të letërsisë, kinemasë, pikturës, muzikës dhe sporteve kanë arritur të çajnë e të imponohen në kulturat e huaja me dinjitet, talent e profesionalizëm. Por jo gjithkujt i jepet shansi indi-vidual ta shpalosë veten. Dhe kur bën vaki kjo, habia është e madhe: “Ua, si ka mundësi? Ne s’e kemi njohur më parë?”. Epo, shkrimtari apo artisti “i panjohur më parë”, sigurisht, këtu ka qenë, madje mjaft afër, veçse... në periferi të vëmendjes sonë.

banian is a small language and talking about values, do you think that the Albanian litera-ture has European potential and level? Do you think there exist enough names and titles that could worthily represent Albanian literature out of bor-ders?

Literary reality in these last 20 years has been very dynamic and qualitative. The tone of artis-tic emphasis during these years continues to be given by the gen-eration of nowadays’ 40 years old. Even without an organized liter-ary life, during the two decades of post-communism, there have been very qualitative individu-alities and works, serious and to some extent in the similar artis-tic levels with the best world lit-eratures. Every year, prominent values through national litera-ture competitions in Albania and Kosovo are highlighted. The worst thing of this fact is that these val-ues do not circulate; are not even known within our culture for the reason of a desperate lack of ad-vertising infrastructure, critical studies and professional reviews. Contrary to this, suspect and un-stable values are raised by media campaigns and supports, and as such orienting the attention and tastes of readers.

Do you think that a national strategy for the promotion outside Albania, of not only lit-erature but culture in general, would awaken the interest for the latter?

In rare cases when the Albanian culture has had the chance to con-front with European values, it has left strong footprints. In all the spheres. we are all aware for the multiple cases when our individu-alities from literature, cinematog-raphy, painting, music and sports, have reached to penetrate and be imposed in foreign cultures with dignity, talent and professional-ism. But not everyone has the in-dividual chance to reveal himself/herself. And when this happens: “Wow, how is it possible? Didn’t we know him before?”And of course, the “previously un-known” writer or artist has been here, even very near, thus... in the periphery of our attention.

50

Besnik Mustafaj, përtej famës si shkrimtar, diplomat e politikan karriere, vazhdon të mbetet i thjeshtë, babaxhan dhe gojëmbël si rrallëkush. Prej kohësh jetën e ndan mes Tiranës, Priskës dhe udhëtimeve jashtë Shqipërisë. I tërhequr nga jeta politike aktive, ditët i kalon duke u marrë me pa-sionet e veta dhe letërsia sigurisht që zë një vend të veçantë në jetën e tij. Ai mbetet një nga shkrim-tarët më të përkthyer shqiptarë dhe njohësit më të mirë të letër-sisë shqipe, sidomos të ecurisë së letërsisë shqipe në botë. Mustafaj nuk ngurron të thotë se nuk do të ishte e drejtë të pohohej se letër-sia shqipe ka krijuar një fizionomi të vetën te lexuesit e huaj. Në analizën e tij, ai pohon se pas gjysmëshekulli censurë me dorë të hekurt, 20 vite janë të pamjaf-tueshëm që letërsia e një vendi të krijojë peizazhin e vet.

Zoti Mustafaj, ju jeni ndër shkrimtarët e paktë shqiptarë (pas Ismail Kadaresë) më të përkthyer në disa gjuhë të botës. Mund të na thoni diçka për pei-zazhin që ka krijuar letërsia shqipe në vendet e huaja dhe a ka krijuar një fizionomi të vetën?

Besnik Mustafaj, beyond his fame as writer, diplomat and career politician, remains simple, good-natured man and sweet-mouth like nobody. Since sometimes now, he has been sharing life between Tirana, Priska and the journeys abroad. Drawn from active po-litical life he passes days dealing with his passions and of course literature occupies a special place in his life. He remains one of the most translated Albanian writers and one of the best experts of Al-banian literature, especially in the performance of the latter in the world. Mustafaj does not hesitate to emphasize that it would not be fair to assert that Albanian litera-ture has created a physiognomy of its own at foreign readers. In his analysis, he asserts that after half-a-century censorship with iron hand, 20 years are insufficient that literature of a country creates its own landscape.

Mr. Mustafaj, you are one of the least Albanian most translated writers (after Ismail Kadare) in some world languages. Could you please say something for the land-scape the Albanian literature has created and did it create a physiog-nomy of its own?

Nuk do të ishte e drejtë të po-hohej se letërsia shqipe, me aq sa është përkthyer jashtë, ka krijuar tashmë një fizionomi të vetën te lexuesit e huaj. Autorët shqiptarë të përkthyer në kuptimin profe-sional të kësaj fjale, që do të thotë autorët që kanë zënë vend në kat-alogët e shtëpive serioze botuese, veprat e të cilëve kanë shkuar në librari dhe kanë tërhequr vëmend-jen e kritikës letrare, numërohen, ndoshta, me gishtat e një dore. Dhe kjo ka shpjegimin e vet logjik. Gjysmëshekulli i diktaturës stalin-iste ka shkaktuar dëmet e veta të mëdha edhe mbi letërsinë. E para, për shkak të censurës me dorë të hekurt të realizmit socialist është shkruar vërtet pak letërsi që mbart vlera universale, pa të cilat nuk ka arsye që lexuesi i huaj t’i

With what has already been trans-lated, it would not be fair to em-phasize that the Albanian litera-ture has already created its own physiognomy at foreign readers. Translated Albanian authors in the professional meaning of this word, which means authors that have already occupied a place in the catalogues of serious publish-ing houses, the works of whom have gone in the library and have attracted the attention of literary critique, are maybe counted with the fingers of a hand. This has its own logical explanation. The half-century of stalinist dictatorship has caused its own great damages even over literature. First of all, due to iron-handed censorship of socialist realism is written quite less literature which contains uni-

ANALIZË / ANALYZE

KEMI ARSYEPËR TË QENËKRENARËWE HAVE REASONSTO BE PROUD

Shkrimtari i mirënjohur, Besnik Mustafaj, analizon peizazhin e letërsisë shqipe në botë dhe shpreh domosdoshmërinë e një koordinimi të gjithanshëm promovues të saj

Well-known writer, Besnik Mustafaj analyzes the landscape of Albanian literature in the world and expresses the necessity of a broad basis coordination for its promotion.

Nga/By Nimet ISUFI

C h a p t e r | 51

kthejë sytë drejt saj. E dyta, edhe kjo pak letërsi cilësore nuk ka ar-ritur e gjitha ta kapërcejë perden e hekurt. Kam parasysh këtu veprën e Kasem Trebeshinës, për shem-bull, por jo vetëm atë.Njëzet vitet e fundit janë një peri-udhë ende e shkurtër, e pamjaf-tueshme që letërsia e një vendi, aq më tepër e një vendi të vogël, të shfaqet aq gjerësisht në botë sa të krijojë andej peizazhin e vet. Megjithatë, si numër titujsh të përkthyer e të çmuar, seriozisht do të thoja se kemi arsye për të qenë krenarë. Një vend të konsid-erueshëm këtu zë sigurisht vepra e gjerë e Ismail Kadaresë.

Cila mendoni se është mënyra e duhur dhe e frytshme që letër-sia shqiptare të ketë një ndikim më të madh në kulturën e huaj? Sa luan rol përkthimi dhe pro-movimi, qoftë institucional, ashtu dhe ai privat, i shtëpive botuese?

Nuk ka rrugë tjetër përveç përk-thimit që letërsia e një populli të mbërrijë te një popull tjetër. Rrjed-himisht, përkthimi është jetik. Për një gjuhë të rrallë, siç është shq-ipja, ky mbetet edhe problemi më i vështirë për t’u zgjidhur. Madje, shpesh nuk zgjidhet në rrugën më të përshtatshme. Le të mar-rim si shembull rastin e Kadaresë. Pjesa më e madhe e veprave të tij janë përcjellë në anglisht, të përk-thyera nga frëngjishtja. Përkthim nga përkthimi, jo nga origjinali. Të gjitha teoritë e përkthimit le-

versal values, without which it is impossible for the foreign reader to turn the eyes over it. Secondly, even this less qualitative literature has not succeeded to transcend the iron curtain. For example, I mean here the work of Kasem Trebeshina, but not only that.Last twenty years are a very short period of time, insufficient that the literature of a country, even more that of a small country, to be widely presented in the world to the extent it creates its own landscape. However, I would say that we have reasons to be proud if we regard the number of trans-lated and seriously precious titles. A considerable place here occupies of course the wide work of Ismail Kadare.

Which one do you think is the righ-teous and fruitful way for the Al-banian literature to have a greater influence in the foreign culture? What is the role of translation and promotion, even that institutional and private of publishing houses?

There is no other way despite translation for the literature of a nation to reach another nation. As a consequence, translation is vital. For a rare language like Al-banian, this remains the hardest problem to be solved. Even, this is not often solved in the most suit-able way. Let us take as example the case of Kadare. The greatest part of his works is forwarded in English, translated from French. A translation from translation, not from the original! All theories

trar bashkohen në përfundimin se përkthimi i tërthortë e largon ndjeshëm tekstin nga origjinali.Sa për promovimin, ai gjithashtu është bërë i domosdoshëm. Në morinë e pashtershme të botim-eve që vërshojnë sot në tregun e librit është shtuar si kurrë më parë rreziku që një vepër e mirë letrare të mbytet në heshtje, pa arritur të tërheqë sadopak vëmendjen e lex-uesit. Promovimi si fenomen ka lindur pikërisht për t’i dalë para një rreziku të tillë. Dhe sa më i gji-thanshëm të jetë promovimi i ve-prës letrare, aq më e madhe është mundësia që ajo të shkojë te lex-uesi. E kam fjalën që në promovim të mos përfshihet vetëm shtëpia botuese, e cila ka interes kryesor për shitjen e librit, por edhe insti-tucione të tjera, të cilat me librin nuk i lidh interesi i fitimit, por dashuria për kulturën.

Nëse do të flisnim për cilësi, si do ta konsideronit letërsinë shq-iptare gjatë viteve të fundit? Duke lënë mënjanë faktin që shqipja është gjuhë e vogël, duke folur për vlera, a mendoni se letërsia shqipe ka potencial dhe nivel europian? A mendoni se ka mjaftueshëm emra dhe tituj që mund të përfaqësonin denjë-sisht letërsinë shqiptare jashtë kufijve?

of literary translation converge in the conclusion that indirect trans-lation significantly removes text from the original.With regard to promotion, it has become very necessary too. In the abundant variety of publica-tions that overrun nowadays in the book market, the danger for a good literary work to be wrecked in silence is added like never be-fore without whatsoever attract-ing the attention of the reader. Promotion as a phenomenon has just been born to come forward to such a danger. The broader the basis for the promotion of liter-ary work, the greater the oppor-tunity to reach the reader. I mean that in promotion should not only the publishing house be included which mainly aims the book’s sale, but also other institutions which together with the book does not bind the profit interest, but also the affection for culture.

If we talked about quality, how would you consider Albanian lit-erature in recent years? Leaving aside that Albanian is a small lan-guage and talking about values, do you think that Albanian literature has European level and potential? Do you think there are enough names and titles that could wor-thily represent Albanian literature out of borders?

It is a pleasant fact that in these last twenty years of freedom, a

| C h a p t e r 52

Është një fakt i gëzueshëm që në këta njëzet vjet të lirisë, nuk u shënua një heshtje e brezave të shkrimtarëve dhe poetëve, të cilët pjesën më të madhe të krijimtarisë e kishin shkruar nën diktaturë. Is-mail Kadare, Kasem Trebeshina, Dritëro Agolli, Fatos Arapi, Teodor Laço vazhduan ta pasurojnë ve-prën. Edhe brezat e tjerë si: Fatos Kongoli, Zija Çela, Xhevahir Spa-hiu, Bardhyl Londo, e më të rinjtë akoma, por që nuk janë të rinj, si: Rudolf Marku, Skënder Buçpa-paj, Bashkim Shehu, Agim Isaku, Preç Zogaj, Teodor Keko, Mimo-za Ahmeti shfaqën e po shfaqin një pjekuri të re. Këta autorë të shquar të letërsisë shqiptare as nuk u kompleksuan nga jeta që kishin bërë në të shkuarën dhe as nuk u hutuan nga liria. Në shumë vende ish-komuniste, shkrimtarët e “djeshëm”, midis tyre edhe ish- disidentë të famshëm, për njërën ose për tjetrën nga arsyet që për-menda, heshtën dhe iu përkush-tuan profesioneve të tjera. Krahas tyre, letërsia shqipe po njeh edhe një prurje shumë të begatë nga autorët që i përkasin tërësisht kontekstit socio-politik të lirisë. Ervin Hatibi, Agron Tufa, Ramiz Gjini, Gentian Çoçoli, Rudi Ereba-ra, janë pjesë e një brezi plotësisht të pjekur tashmë me krijimtarinë e tyre në prozë e në poezi.Pra, për t’iu përgjigjur pyetjes tuaj, do të thosha se kemi mjaftueshëm autorë dhe vepra, që kanë filluar ta paraqesin denjësisht letërsinë shqiptare jashtë kufijve. Dhe, duke

silence of the generations of writ-ers and poets that owe the great-est part of their creativity dur-ing dictatorship period, was not remarked. Ismail Kadare, Kasem Trebeshina, Dritëro Agolli, Fatos Arapi, Teodor Laço continue to enrich the work. Even other gen-erations like: Fatos Kongoli, Zija Çela, Xhevahir Spahiu, Bardhyl Londo, and even younger, but that are not young, like: Rudolf Marku, Skënder Buçpapaj, Agim Isaku, Preç Zogaj, Teodor Keko, Mimoza Ahmeti showed and continue to show a new maturity. These well-known authors of Albanian litera-ture neither had the complex from the life they had in the past, nor did they become confused from freedom. In many ex-communist countries, “yesterday’s writers”, among them even ex-famous dis-sidents, shut up and dedicated to other professions for one or an-other reason I mentioned before. Despite them, Albanian literature is experiencing even e more afflu-ent flow from the authors that en-tirely belong to the socio-political context of freedom. Ervin Hatibi, Agron Tufa, Ramis Gjini, Gentian Çoçoli, Rudi Erebara are already part of an entirely mature genera-tion with their creativity in prose and poetry.So in order to answer your ques-tion, I would say that we have suf-ficient authors and works, that have started to worthily present Albanian literature out of borders. And, while talking about values, I am sure that we have already in our libraries Albanian works of a high European level, especially in poetry.

folur për vlera, jam i bindur se kemi në libraritë tona tashmë ve-pra shqiptare, sidomos në poezi, të një niveli të lartë europian.

A mendoni se një strategji kom-bëtare për promovimin jo vetëm të letërsisë, por në përgjithësi të kulturës, jashtë Shqipërisë do të zgjonte interes për kulturën tonë?

Duhet patjetër, madje jemi të vonuar në hartimin e një strategjie kombëtare për promovimin e kul-turës sonë, pjesë e të cilës është dhe letërsia. Një strategji e tillë kërkon medoemos përfshirjen e shtetit si realizues kryesor të saj edhe për të shmangur improvizimin e spontanitetin e aktorëve, por mbi të gjitha zbatimi i kësaj strategjie ka një faturë të ndjeshme finan-ciare. Dy janë aspektet me të cilat duhet filluar menjëherë: ngritja e një fondi për të mbështetur përk-thimin e letërsisë tonë jashtë, gjë që e bëjnë të gjitha vendet fqinje. E bën Greqia, Maqedonia. Mali i Zi, Serbia, Kroacia e Sllovenia. Mjafton të marrim përvojën dhe kuadrin ligjor me të cilin e përm-bushin këtë praktikë fqinjët tanë dhe do ta shohë gjithkush se nuk ka hapësirë për subjektivizmin e njërit apo tjetrit në shpërndar-jen e këtyre fondeve. E dyta është ndërtimi i një programi me bursa studimi në Tiranë për përkthyesit e sotëm e të ardhshëm të letërsisë shqipe. Edhe këtë gjë e bëjnë prej kohësh të gjitha vendet ku fliten gjuhë të rralla.

Do you think that a national strat-egy for the promotion of not only literature but also culture in gener-al outside Albania, would awaken interest for our culture?

Certainly, we are even late in the composition of national strategy for the promotion of our culture, part of which is literature too. Such a strategy necessarily de-mands the involvement of state as its main implementer in order to avoid improvisations and spon-taneity of actors, but above all for the implementation of this strat-egy which has a significant finan-cial invoice. Two are the aspects with which should be started im-mediately: the raise of a fund in order to support the translation of our literature outside, something which is done by all our neighbor countries. Greece, Macedonia, Montenegro, Serbia, Croatia and Slovenia do this. It is quite suf-ficient to take the experience and legal framework with which our neighbors fulfill this practice and everyone will see that there will be no space for the subjectivism of one or another in the allocation of these funds. Secondly, it is the establishment of a program with studies’ scholarships in Tirana for nowadays and future’s translators of Albanian literature. This thing is even done from many times ago by countries in which rare lan-guages are spoken.

C h a p t e r | 53

54

Keni dëgjuar për Kanionet e Osumit, të ndërthurura me aq mjeshtëri nga qindra e mijëra

vite për të qenë sot një nga mrek-ullitë që Shqipëria me të vërtetë krenohet? Me një gjatësi prej 26 km dhe lartësi rreth 450 m mbi nivelin e detit, këto kanione mendohet se janë formuar 2 apo 3 milionë vite më parë nga erozioni i ujit që depërton thellë në tokë. Formëzimet interesante që ka marrë ndër vite relievi i atjeshëm me kalimet e grykat e panumërta ujore, me shpellat e paeksploruara,

Have you ever heard of the Can-yons of Osum, so masterfully intertwined in hundreds of thou-sands of years to be today one of the natural wonders Albania really takes pride for? With a length of 26 km and a height of about 450 m above sea level, these canyons are believed to have been formed 2 or 3 mil-lion years ago by the erosion of water that penetrates deep into earth. The interesting formations that the canyons’ relief has taken over the years, with the numer-ous water streams and gorges, the unexplored caves, and the extent of limestone cliffs created by the

me sistemin shkëmbor të krijuar nga ujëvarat e shumta që vijnë nga fshatrat e ndryshme, me përhersh-mërinë e gjelbërimit gjatë pjesës më të madhe të vitit në të dy anët e shpateve të kanionit, me larminë tërheqëse të botës së gjallë, shtuar këtyre edhe legjendat e luginës së Osumit, si ajo e Mullirit të Babait, të Shenjtorit Abaz Aliu, etj. etj., për-bëjnë vetvetiu një amalgamë fak-torësh që instinktivisht mahnisin çdo vizitor të mundshëm.Këta kanione gati-gati në tërësinë e tyre mbeten ende “të virgjër”. Por vitet e fundit njerëz të moshave, të profesioneve apo të kombësive të ndryshme po shfaqin interes të

several waterfalls coming from dif-ferent villages, the permanence of the green during most of the year on both sides of the canyon slopes, the attractive diversity of the living world, complementing it all with the legends of the valley such as “Mulliri i Babait”, “Vrima e nuses”, “Baba Abaz Ali” etc., constitute an amalgam of factors that instinc-tively fascinate every visitor.

These canyons remain “virgin” in almost all their entirety. But in re-cent years, people of all ages, pro-fessions or nationalities have been showing particular interest to the magic offered by this gem of Al-

Kanionet e OsumitThe Canyons of River Osum

TURIZËM / TOURISM


55

veçantë ndaj magjisë që të ofron kjo perlë të natyrës shqiptare. Dhe vizita bëhet më interesante e më emocionuese nëse asaj i jepen ngjyra të tjera dhe pikërisht nëpër-mjet sportit tashmë të ri e shumë tërheqës të rafting-ut. Ndërkohë që në botë fillimet e këtij sporti ekstrem datojnë nga mesi i viteve ’70, zanafillën në Shqipëri duket ta ketë para 10-15 vitesh në kanionet e Osumit, të qytetit të “një mbi një dritareve”, Beratit. Njerëz “të çmendur” e në kërkim të adren-alinës, të gatshëm për të ndjerë freskinë e virgjërinë e natyrës, e gjithashtu guximtarë për të luf-tuar në ujërat e rrëmbyer të lumit Osum, pasi pajisen me xhupa uji, jelekë e skafandra, shëtisin vrul-lshëm në “gomonen e ëndrrave”, nën shoqërimin e një instruktori ekspert të këtij sporti. Të parët që vizituan kanionet e Os-umit dhe nisën traditën e këtij spor-

banian nature. The visit becomes even more exciting and interesting if it is given other colors, especially through the new sport of whitewa-ter rafting, which is getting more and more attractive nowadays.

While the world seems to have embraced this extreme sport in the mid 70s, the beginnings of Whitewater Rafting in Albania ap-pear to have started 10-15 years ago in the Canyons of river Osum in Berat, the “City of one thousand and one windows”. “Crazy” people looking for adrenaline, ready to feel the freshness and the virginity of nature, and also brave enough to struggle in the white waters of river Osum, supplied with life jackets, water vests and helmets, vigor-ously paddle the “boat of dreams” to the accompaniment of an ex-pert instructor of this sport.

ti ishin pikërisht të huajt që punonin në Shqipëri. Edhe pse ishin ata që promovuan të parët sportin magj-epsës të rafting, sot janë shqiptarët ata që më së shumti e praktikojnë këtë sport. Dëshira për t’u larguar nga stresi e monotonia e zakon-shme, dhe vullneti për të përjetuar emocione të paimagjinuara e të paprovuara kurrë më parë, ka bërë që tendenca e shqiptarëve nga çdo trevë të jetë gjithnjë e në rritje. Tur-istët e huaj nga vende të ndryshme të botës nuk mungojnë; “të çmen-dur” që vijnë posaçërisht për raft-ing nga Italia, Gjermania, Rumania, Polonia etj. Sidoqoftë, emocionet e përshtypjet që na transmetojnë rreth përvojës së tyre shqiptarët rreth këtij sporti mbresëlënës, na vijnë më natyrshëm e na bëjnë të ndjehemi më mirë rreth kësaj kul-ture që po përhapet gjithnjë e më tepër në Shqipëri.“Përvoja më e bukur që kam provuar

The first to visit the canyons of Osum, and to start a tradition of this sport, were the foreigners work-ing in Albania. Although they were the first to promote the glamorous sport of whitewater rafting, today it is the Albanians themselves who are mostly practicing this sport. The desire to escape from the routine monotony and daily stress, and the willingness to experience new, in-credible emotions, have increased Albanians’ tendency. Foreign tour-ists from different countries of the world are not missing; “crazy people” who come here from Italy, Germany, Romania, Poland, etc. exclusively for rafting.

However, the emotions and im-pressions conveyed by Albanians through their experience in this fascinating sport come to us natu-rally, and make us feel good about this new culture that is increasingly

56

ndonjëherë në jetë”, shpjegon me shumë zell Entela 26-vjeçare nga Tirana, mësuese anglishteje në një nga shkollat e kryeqytetit. Ka ardhur së bashku me të shoqin, Lavdimin, për të kaluar një fundjavë plot emocione. “Përgjatë udhëtimit plot adrenalinë në Kanionet e Os-umit jeta të ndryshon plotësisht në një mënyrë aq të natyrshme. Shpalosja e 8 ujëvarave, nga ku ajo blu kishte bukurinë dhe hijeshinë e saj të veçantë; vendet e ndryshme antike që vizituam, si: katedralja, porta e djallit; syri; vrima e nuses në shkëmb, etj., e bënë këtë udhëtim të paharrueshëm. Gjithsesi, çdo gjë në këtë udhëtim bëhej edhe më mbresëlënëse dhe unike nga vetë natyra e virgjër që është një

spreading in Albania.

“The most beautiful experience I’ve had in my life” – explains en-thusiastically Entela, a 26-year-old English teacher from Tirana. She has come along with her husband Lavdim, to spend a weekend full of emotions. “During the trip of pure adrenaline in the canyons of Osum, your life changes complete-ly in such a natural way. The view of the 8 waterfalls, out of which the blue one has a special beauty and charm; the different ancient sites we visited, such as: the cathedral, the devil’s gate, the eye, the bride’s hole in the rocks, etc., make this trip memorable”. “Then again, everything in this trip

mrekulli vërtet e rrallë”, na tregon me plot pasion Lavdimi, specialist i gjuhës, kulturës dhe qytetërimit anglo-amerikan.Ndërsa dy shoqet Valmira me Am-arda, njëra nga Berati dhe tjetra nga Tirana, kanë bërë të pamundurën që t’i gjejnë vetes kohën për t’u bërë pjesë e ‘aventurave të krisura’ nëpër Kanionet e Osumit. “Pamja e kanioneve ishte befasuese”, na shpjegon e mahnitur Valmira, “dhe të dukej sikur shkëputeshe nga re-aliteti e ktheheshe prapa në kohë”. Ndërsa Amarda, me profesion mjeke, na shpjegon edhe dobitë që vijnë nga një sport i tillë. “Të forcon fizikisht”, shpjegon ajo, “dhe kjo për arsye se të gjithë muskujt e trupit vihen në lëvizje gjatë lëvizjes me

became even more impressive and unique from the virgin nature itself, which is a rare beauty indeed “, - tells us Lavdim, Specialist of Anglo-American language, culture and civilization.

While two friends, Amarda and Valmira, one from Berat and the other one from Tirana, have made the utmost to find the time to be-come part of the “crazy adventures” in the Canyons of Osumi. “The view of the canyons was amazing”, ex-plains fascinated Valmira, “and it felt like you were completely cut off the reality and back in time”.

Whereas Amarda, a doctor, ex-plains us also the health benefits

Interesi ishqiptarëve përeksplorimin e natyrëssë këtij vendi kanisur të rritet.Kohët e funditkanionet kanënisur të frekuentohengjithnjë e më shumë.

The Albanians’interest forexploring the natureof this country isgrowing everyday.The Canyons are being visited moreand more recently.

57

gomone”. Rrëfimet dhe emocionet që na japin vizitorët e kanioneve janë aq tërheqëse dhe të sinqerta, saqë të bëjnë të mos e humbësh një përvojë të ngjashme…

Kemi parë nëpër dokumentarë se shpeshherë praktikuesit e këtij sporti rrëzohen nga gomonia në lumë të rrëmbyer dhe shumë njerëz që s’e kanë provuar këtë sport, mendojnë se është absurde dhe e frikshme të bëhesh pjesë e këtyre aventurave në natyrë. Por në realitet ndodh krejt e kundërta… Frika fillestare dhe emocionet që nisin e bëhen më të shpeshta gjatë vozitjes me gomone, ndërthurur këto me pamjet marramendëse që të ofrojnë Kanionet e Osumit, dalëngadalë të japin një kënaqësi

deriving from this sport: “It makes you physically strong”, she says, “and this is because all our body muscles are moving while rafting”.The stories and emotions shared by the visitors of the canyons are so attractive and sincere, that im-mediately make you want to go through exactly the same experi-ence…

We have seen documentaries showing practitioners of this sport often falling off the boat into the river, and many people who have never tried doing this sport think that it is just absurd and frightening to become part of these outdoor adventures, but in fact it is quite the opposite… The initial fears and emotions, that start to become

të pazakontë, nis e futesh në një ëndërr dhe futesh në një botë adrenaline prej së cilës nuk të bëhet të shkëputesh. Praktikue-sit e rafting-ut na thonë se do të mjaftonte një herë e vetme që të provonit këtë sport e pastaj do të bëheshit ndjekës të rregullt e viz-itorë fanatikë të këtij mjedisi të mrekullueshëm.Interesi i shqiptarëve për eksplori-min e natyrës së këtij vendi ka ni-sur të rritet. Kohët e fundit kanionet kanë nisur të frekuentohen gjith-një e më shumë. Një pjesë e mirë e shqiptarëve ka vizituar shumë vende jashtë Shqipërisë, por fat-keqësisht nuk njohin vendin e tyre. Të gjithë shqiptarët që nuk ia kanë idenë se në Shqipëri ekzistojnë edhe mjaft thesare të tjera si këto duhet të eksplorojnë më së miri vendin e tyre, që megjithëse është i vogël, të ofron një larmi të pak-rahasueshme me natyrën e vet. Këto kanione dhe sporti i rafting-ut, malet kryelartë dhe alpinizmi, dy detet me karakteristika mjaft të veçanta, etj., na bëjnë që të mburremi e t’ua tregojmë me plot krenari të gjithë të huajve që vizito-jnë ose jo tokën e shqiponjave.

more frequent while paddling, combined with the breathtaking views of the canyons of Osum, little by little give you an unusual pleasure, you get into a dream world full of adrenaline from where you don’t want to be off. The raft-ing practitioners tell us that once you try doing this sport, you easily become a regular follower and a fanatic visitor of this magnificent environment.The Albanians’ interest for explor-ing the nature of this country is growing every day. The Canyons are being visited more and more recently.A lot of Albanians have visited many countries abroad, but un-fortunately they do not know their own country. All Albanians who have no idea of the existence of plenty of other treasures like the canyons in Albania should better explore their country, which al-though small, offers a incompa-rable variety with its nature. These canyons and the sport of rafting, the high-peak mountains and climbing; the two seas with their very special features, etc. make us proudly want to show them to all of the foreign tourists who visit or not the land of the eagles.

58

Kushdo që viziton qytetet e Strugës e Ohrit mahnitet që në kontaktin e parë me peizazhin e plotësuar mjaft bukur nga liqeni i madh i Ohrit. Kështu më ka ndodhur edhe mua...

Kam shkuar disa herë, e megjithatë vazhdoj të marr të

njëjtën kënaqësi si herën e parë. Liqeni i Ohrit është një nga liqenet më të mëdha në Gadishullin Ball-kanik dhe njëherësh ndër më të vjetrit në botë. Kthjelltësia dhe pastërtia, hapësira ku shtrihet, bukuritë natyrore, pasuritë ujore, tërheqin turistët gjithnjë e më shumë duke e bërë nga liqenet më të vizituar.Një pjesë e bregut të liqenit së bashku me qytetin e Ohrit është shpallur nga UNESCO si trashëgi-mi botërore. Në bregun e bukur të tij shtrihen tre qytete të mëdha: Ohri dhe Struga në Maqedoni dhe

Pogradeci në Shqipëri. Këtë herë rrëfimin tonë ua kemi kushtuar dy qyteteve jashtë kufirit, Strugës dhe Ohrit, por që i ndjejmë shumë pranë.Kurdo që të shkoni në Strugë e Ohër, verë apo dimër, do të gjeni patjetër vizitorë. Këta dy qytete mikpritës paraqesin pikat më të rëndësishme turistike në Maqe-doni, por edhe në nivel ballkanik. Madje qyteti i Ohrit është shpallur qyteti më mikpritës në Europën Juglindore. Lidhur me këtë, ka fituar çmimin “Gota e Artë e Mik-pritjes” dhënë nga juria ndërkom-bëtare e shoqatës “Sacen interna-tional”. E si të mos ndihesh mirë kur të presin krahëhapur...?! Gjithsesi, për të na krijuar një pan-oramë më të detajuar të këtyre qyteteve, ne kontaktuam kryetarin me origjinë shqiptare të Bashkisë së Strugës, z. Ramiz Merko, gaze-tarin e mirënjohur Fejzi Hajdari, botues i gazetës së përditshme në shqip “LAJM” nga Shkupi dhe bot-uesin e faqes mjaft të vizituar të lajmeve online në shqip dhe ang-lisht “ALBEU”, z. Idaver Sherifi.

Anyone who visits the cities of Struga and Ohrid is amazed at the first sight of the land-scape so beautifully complemented by the great Lake Ohrid. The same thing happened to me...

I have been there several times, but yet continue to get the same buzz as the very first time. Lake Ohrid is one of the largest lakes in the Balkans, as well as one of the oldest in the world. Its clarity and purity, the area it covers, the natu-ral beauty and water resources at-tract ever more tourists, making it one of the most visited lakes. A part of the lake’s shoreline along with the city of Ohrid itself was declared a World Heritage site by UNESCO. Three big cities lay along its beautiful coast: Ohrid and Stru-ga in Macedonia, and Pogradec in Albania. This time we will bring

you here the cities beyond the borders, but close to our hearts, Struga and Ohrid.Whenever you go to Struga or Ohrid, either in the winter or in summer, you will always find visi-tors. These two hospitable cities represent the major tourist at-tractions in Macedonia and in the Balkans. Ohrid was announced the most hospitable city in South-eastern Europe. In this regard it won the award “Golden Glass of Hospitality”, given by the interna-tional jury of “Sacen International” organization.How can someone not feel good when he is welcomed with open arms…?!However, for a more detailed pic-ture of these two cities, we con-tacted the mayor of Albanian ori-gin of the Municipality of Struga, Mr. Ramiz Merko, the well-known journalist Fejzi Hajdari, publisher of the Albanian daily “LAJM” from Skopje, and the publisher of the highly visited online news website both in Albanian and English “AL-BEU”, Mr. Idaver Sherifi.

Ohri & Struga“The ambassadors” of Albanian heritage and hospitality

“Ambasadorët” e trashëgimisë dhe mikpritjes shqiptare

TURIZËM / TOURISM


C h a p t e r | 59

Z. Merko, lexuesi ynë do të donte të dinte rreth qytetit tuaj dhe zh-villimit të turizmit në Strugë.

Qyteti i Strugës është qendra e komunës, rreth së cilës shtrihen 51 vendbanime fushore, kodrinore dhe malore. Në komunën e Strugës jetojnë rreth 70 mijë banorë, prej të cilëve gati 1/3 në qytetin e Strugës. Struga shtrihet pranë brigjeve të Liqenit të Ohrit, kurse përmes qytetit rrjedh lumi i Drinit të Zi. Struga është qendra administra-tive, ekonomike, kulturore dhe arsimore e komunës. Në sajë të kushteve shumë të volitshme, tur-izmi është një prej degëve krye-sore të ekonomisë së saj. Numri i turistëve është rritur prej vitit në vit. Strugën e vizitojnë turistë nga ven-di, rajoni dhe nga Europa. Mikpritja e ngrohtë e qytetarëve të Strugës, ambienti i qetë, klima shumë e favorshme dhe shërbimet bash-këkohore e bëjnë atë një prej desti-nacioneve të rëndësishme turistike në Republikën e Maqedonisë.

Mr. Merko, our readers would like to know about your city and the development of tourism in Struga.

The city of Struga is the seat of Struga Municipality, around which are situated 51 lowland, hilly and mountainous localities. About 70 thousand people live in the Mu-nicipality of Struga and nearly 1/3 of them live in the city of Struga.Struga lies on the shore of Lake Ohrid, whereas Black Drin River (Drini i Zi) flows through the city. Struga is the administrative, cul-tural, economic and educational center of the municipality. Due to its appropriate conditions, tourism is one of the main branches of its economy. The number of tourists from the country, the region and Europe is growing every year. The warm hospitality of the citizens of Struga, the peaceful environment, the favorable climate and modern services make it one of the major tourist destinations in the Republic of Macedonia.

Si ka ndryshuar Struga ndër vite? Sa i ruan vlerat historike ky qytet dhe kush janë vendet më të bukura historike që mund të vizitohen?

Struga është vendbanim i lashtë. Në antikitet është e njohur me em-rin Enhalon. Në këto anë ka jetuar fisi ilir i Enkelejdëve. Pranë Strugës ka kaluar edhe rruga e njohur ro-make Egnatia, gjurmët e së cilës mund të shihen pranë fshatit Ra-dozhdë. Udhëpërshkruesi turk, Ev-lia Çelebia, e përshkruan Strugën si një vendbanim plot me dyqane, zejtarë dhe tregtarë. Struga ndër vite gradualisht e ka ndryshuar fizionominë e saj: nga një qytezë e vogël, sot është transformuar në një qytet modern. Tanimë karakterizohet nga një arkitekturë moderne, me shtëpi të larta dy-tre kate dhe me pallate jo më të lartë se gjashtë kate. Struga është bërë qytet universitar dhe e ka ruajtur me kujdes trashëgiminë historike, por nuk i ka shpëtuar edhe dëm-timeve të këtyre objekteve, siç është rasti me Kullën e Sahatit, e cila është rrënuar. Përkujdesje e veçantë është treguar në ruajtjen e pjesës së vjetër të qytetit, e cila karakterizohet nga arkitektura e vjetër qytetare. Komuna e Strugës disponon lo-kalitete të shumta arkeologjike të periudhave të ndryshme të histo-risë, por fatkeqësisht ato nuk janë hulumtuar deri në fund dhe nuk janë vënë në funksion të turizmit kulturor. Por, sidoqoftë mund të vizitohen lagjja e vjetër e qytetit, ku ndodhet edhe galeria e arteve pamore, që mban emrin e piktorit të madh strugan Vangjel Koxho-man, i cili ka përjetësuar pamje nga sheshet, rrugicat dhe shtëpitë e vjetra strugane. Muzeu naty-ror shkencor, i cili ruan florën dhe faunën e bujshme të komunës së Strugës është një vend që nuk duhet lënë pa u vizituar, për të vazhduar me kishën e Shën Gjergjit në Strugë, teqenë e qytetit, man-astirin e Shën Mërisë afër fshatit Kalishtë, kishat e shpellave pranë fshatrave Radozhdë e Vishnjë dhe vende të tjera.

How has Struga changed in years? Does this city preserve its historical values, and what are some of the best historical sites to visit?

Struga is an ancient settlement. In old times it was known by the name Enhalon. The Ilirian Tribe of Enkeleas used to live in these ar-eas. Struga was also crossed by the famous Roman road Via Egna-tia, whose tracks can be seen near the village of Radozhde.

The Turkish guide, Evliya Çelebi describes Struga as a place full of shops, craftsmen and merchants. Struga has gradually changed its features during the years: from a small town into a modern city.It is now characterized by a con-temporary architecture, with two or three-storey houses and blocks of flats no higher than six floors. Struga has become a University city and has carefully preserved its historical heritage, although some of these objects could not escape damage, as it is the example of the Clock Tower ruins.Special care is shown in the pres-ervation of the old part of the city, which is characterized by the old civil architecture. Struga Munici-pality owns numerous archaeo-logical localities from different pe-riods of history, but unfortunately they are not explored to the end and are not put into service of cul-tural tourism.However, you can visit the old city neighborhood, where you can find the visual arts gallery named after the great Struga painter Vangjel Koxhoman, who has perpetu-ated views from Stuga’s squares, streets, and old houses. The Natu-ral Sciences Museum, which pre-serves the spectacular flora and fauna of Struga, is a must visit site, to proceed with St. George’s church in Struga, the city Tekke, St. Mary’s monastery near the village of Kalishta, the caves’ churches near the villages of Radozhde, Vishnje and other places.

RAMIZ MERKOKryetari i komunës së StrugësMayor of Struga Commune

60

Sa vizitohet qyteti juaj nga tur-istë shqiptarë (të Shqipërisë dhe Kosovës) dhe sa ka ndry-shuar ndër vite numri i këtyre turistëve?

Ndonëse nuk disponojmë të dhëna të sakta statistikore për numrin e turistëve nga rajoni të cilët zgjedhin për destinacion turistik Strugën, mund të them me bindje se numri i turistëve shqiptarë nga Shq-ipëria dhe Kosova është i konsid-erueshëm, madje numri i turistëve shqiptarë është rritur prej vitit në vit. Ata janë gjithmonë mysafirë të mirëseardhur në Strugë. Turistëve shqiptarë, si duket, u pëlqen edhe fakti se në çdo situatë në Strugë mund të përdorin gjuhën shqipe. Uji i pastër dhe i kaltër i liqenit dhe Drinit të Zi, ditët e ngrohta dhe me diell, flladi i orëve të mbrëmjes dhe i natës, ambienti i qetë dhe i sigurtë, ajri i pastër, shërbimet në nivel të objekteve të hotelerisë,

furnizimi i mirë i qytetit me të gjithë artikujt ushqimorë, si dhe furnizimi i pandërprerë me ujë të pijshëm dhe energji elektrike, të gjitha këto bëjnë që turistët të largohen me një shije të mirë nga Struga. Duhet theksuar se viteve të fundit është zvogëluar numri i turistëve nga Kosova, të cilët me ndërtimin e Rrugës së Kombit i janë drejtuar bregdetit shqiptar. Do të ishte me shumë interes të dinim rreth bashkëjetesës së et-nive në Strugë.Struga dhe komuna e saj është multietnike, multifetare dhe multi-kulturore. Nga afro 70 mijë banorë të komunës, rreth 55% janë shq-iptarë, 35% maqedonas dhe 10% turq, vllahë dhe romë. Si kryetar komune, dëshiroj të theksoj me kënaqësi se pa marrë parasysh rrethanat dhe turbulencat nëpër të cilat ka kaluar Maqedonia, ra-portet ndëretnike dhe ndërfetare në Strugë kanë qenë gjithmonë shumë të mira. Këto raporte i karakterizon ndenja e tolerancës, solidaritetit, respektit, bashkë-

Is your city visited by Albanian tourists (from Albania and Kosovo), and how has the num-ber of these tourists changed during the years?

Although we don’t have accurate statistic data about the num-ber of regional tourists choosing Struga as their tourist destination, I can definitely say that there is a considerable number of Albanian tourists from Kosovo and Albania, which is actually growing every year.Albanian tourists are always wel-come to Struga, and apparently, they like the fact that in any case, in Struga they can speak Albanian. The clear, blue waters of the lake and Black Drin River, the warm sunny days, the evening and night breeze, the peaceful and safe en-vironment, the fresh air, the qual-ity hotel services and facilities, the appropriate foodstuffs, the unin-

terrupted running water and pow-er supply altogether contribute to the good taste a tourist gets from Struga. It should be noted that in recent years the number of tourists from Kosovo has been reduced. With the construction of the Nation’s Road they are directed towards the Al-banian coast.We are very interested in learning about the ethnic co-existence in Struga.Struga and its municipality are multiethnic, multi-religious and multicultural. Out of approxi-mately 70 thousand inhabitants of the municipality, about 55% are Albanian, 35% Macedonian, and 10%Turks, Vlachs, and Roma. As mayor of Struga, I happily want to emphasize that no matter the circumstances and turmoil that Macedonia has been through, the interethnic and interfaith relations in Struga have always been very good.These relationships are character-ized by feelings of tolerance, soli-

punimit dhe bashkëjetesës. Mar-rëdhëniet tradicionalisht të mira kanë krijuar në qytet dhe në ko-munë një atmosferë të qetë dhe ambient të sigurt në të cilin mund të projektohet jeta, zhvillimi dhe mirëqenia për të gjithë. Qytetarët e Strugës janë të ndërgjegjshëm për rëndësinë e raporteve të mira ndëretnike dhe ndërfetare dhe i kultivojnë këto sipas traditës më të mirë të të parëve të tyre.

Çfarë mund të na thoni për “Mbrëmjet Strugane të Poez-isë”, si zhvillohen ato dhe kush ka qenë fituesi për këtë vit?

“Mbrëmjet Strugane të Poezisë” janë manifestim poetik ndërkom-bëtar nga më të rëndësishmit, jo vetëm për Strugën, por edhe për Maqedoninë dhe më gjerë. Ky manifestim poetik ndërkombëtar mbahet tradicionalisht në Strugë nga fundi i muajit gusht në një am-

bient solemn të stolisur me flamuj të vendeve prej nga vijnë të gjithë poetët pjesëmarrës. “Mbrëmjet Strugane të Poezisë” mbahen gjatë 4-5 ditëve. Me këtë rast, nga “Ura e poezisë” mbi lumin Drin i Zi poetët lexojnë poezitë e tyre të përcjellë nga mijëra spektatorë, të cilët qëndrojnë në të dy anët e lumit. Aty poetit fitues i dorëzohet Kurora e Artë e këtij festivali. Fitue-si i sivjetshëm i Kurorës së Artë i “Mbrëmjeve Strugane të Poezisë” ishte poeti maqedonas, Matea Matevski. Emrat e poetëve laure-atë të Kurorës së Artë të festivalit janë skalitur në gurë në “Parkun e Poezisë” si kujtesë e përhershme e këtij qyteti dhe thesarit kulturor botëror.Kurdo që të shkoni në Strugë e Ohër, verë apo dimër, do të gjeni patjetër vizitorë

darity, respect, cooperation and co-existence. The traditionally good relations have established a peaceful and safe environment in the city and the whole municipal-ity, where life, development, and prosperity can be projected for all the people. Struga citizens are aware of the importance of good interethnic and interfaith relations, and cultivate them in the footsteps of their ancestors’ best traditions.

What can you tell us about “Struga Poetry Evenings”? How are they organized and who is this year’s winner?

“Struga Poetry Evenings” are one of the most important interna-tional poetic manifestations, not just for Struga, but also for Mace-donia and beyond. This interna-tional poetry event is traditionally held in Struga by the end of August in a solemn environment adorned

with flags of countries where all the participating poets come from. “Struga Poetry Evenings” are held during 4-5 days. On this occa-sion, poets read their poems from the “Bridge of Poetry” on Black Drin River, followed by thousands of spectators, who stand on both sides of the river. Right there, on the bridge the winning poet is de-livered the Golden Crown of the festival.This year’s winner of the Golden Crown was the Macedonian poet, Matea Matevski. The names of the laureate poets of the festival’s Golden Crown are engraved in stone in the “Park of Poetry” as a permanent reminder of this city and world’s cultural treasure. Whenever you happen to go to Struga or Ohrid, either in the sum-mer or in winter, you will always find visitors.

Z. Fejzi Hajdari, gazetar dhe botues i gazetës së përditshme “LAJM”, në Shkup, e fillon rrëfimin e tij me rëndësinë e Strugës dhe Ohrit në aspektin historik, duke na thënë se Struga dhe Ohri janë dy qytete me histori të hershme. Historia e Strugës fillon nga periudha e neolitit. Buzë lumit Drini i Zi dhe në afërsi të tij, janë zbuluar figura arti që padyshim tregojnë se prej neolitit e këtej Struga ka qenë vend i banuar. Në epokën greko-romake, para ar-dhjes së sllavëve në Ballkan, Struga dhe Ohri kanë qenë qytete ku inten-sivisht është zhvilluar jeta kulturore. Prej asaj kohe është e rëndësishme të përmendet Nekropola në fshatin Trebenisht, e cila ka dhënë mate-rial të shkëlqyer për shkencën greke dhe ballkanike, si dhe për bazilikat e mëvonshme romake dhe bizan-tine në Ladorishtë, Oktisi dhe Dol-logozhdë. Ai shton se me riorganiz-imin territorial të vitit 2004, Struga u bë komunë me shumicë shqiptare e drejtuar nga një kryetar shqiptar, z. Merko. Më pas, z. Hajdari vazhdon të na rrëfejë për veçoritë e liqenit të Ohrit, bukuritë dhe çfarë do të gjejë një turist, i cili viziton këto dy qytete. Në fakt nuk është vetëm liqeni, por ka edhe objekte të shumta me vlera të rralla historike në këtë zonë, të cilat shërbejnë për të tërhequr turistë të shumtë nga e gjithë bota. Një për-vojë më vete, e cila nuk duhet lënë pa provuar.Si gazetar që është, një temë tjetër që z. Hajdari nuk lë pa nënvizuar është dhe festivali më i vjetër poetik në Ballkan - ‘Mbrëmjet Strugane të Poezisë’. Ky festival sivjet shënoi jubileun e tij gjysmëshekullor në praninë e një numri rekord poetësh nga vendet e huaja – 150 poetë nga 70 vende, nga 5 kontinente. Gjatë këtyre viteve, Mbrëmjet Strugane të Poezisë ishin shkollë e madhe për shumë intelektualë dhe poetë. Pjesëmarrës dhe laureatë në këtë festival të poezisë kanë qenë emra të njohur të poezisë botërore, si: Pablo Neruda, Sengor, Ginzberg, Ted Hjuz, Shejmës Hini dhe në mesin e tyre edhe poeti i shquar shqiptar, Fatos Arapi. Mbrëmjet Strugane të Poezisë janë bërë simbol i këtij qyteti dhe festë e madhe për të gjithë.Ohri dhe Struga njihen për qytetari-në e lashtë dhe me vlera të larta

Mr. Fejzi Hajdari, journalist and pub-lisher of the daily newspaper “Lajm”, in Skopje, starts his narration with the historical importance of Struga and Ohrid, telling us that Struga and Ohrid are two cities with an early history. The history of Struga be-gins from the Neolithic period. On the edge of Black Drin River and its vicinity, are found art figures which definitely show that Struga has been an inhabited place from the Neolithic period onwards. In the Greco-Roman era, before the arrival of Slavs in the Balkans, Struga and Ohrid were cities of an intensively developed cultural life. Since then, it is important to note the village of Nekropola in Trebenisht, which pro-vided excellent material to the Greek and Balkan science, as well as to the Roman and Byzantine basilicas in Ladorishta, Oktisi and Dollogozhde. He adds that with the territorial reor-ganization of 2004, Struga became a municipality of Albanian majority run by an Albanian mayor, Mr. Merko.Further on, Mr. Hajdari proceeds to tell us about the features and beau-ties of Lake Ohrid and what a tour-ist can find in these cities. In fact, it is not only the lake, but there are also many objects of rare historical value in this area, which serve to at-tract many tourists from around the world. It is a whole must-try experi-ence.Another topic that Mr. Hajdari as a journalist cannot leave in the shade is “Struga Poetry Evenings”, the old-est poetry festival in the Balkans. This year’s event marked its half-century jubilee year with the atten-dance of a record number of poets from foreign countries - 150 poets from 70 countries and 5 continents. During these years, “Struga Poetry Evenings” was a great school for many intellectuals and poets. Par-ticipants and laureates in this festi-val of poetry were familiar names of world poetry such as, Pablo Neruda, Sengor, Ginsberg, Ted Hughes, Sea-mus Heaney, and among them the distinguished Albanian poet, Fatos Arapi. “Struga Poetry Evenings” has become a symbol of this city and a great celebration for everyone.Ohrid and Struga are famous for their ancient and valuable citizen-shipsMeanwhile, Mr. Idaver Sherifi, pub-lisher of “ALBEU” the online news

Ndërsa z. Idaver Sherifi, botues i faqes së lajmeve online në shqip dhe anglisht AlbEU, na tregon se mikpritja në këto qytete është njëra ndër karakteristikat kryesore të kësaj pjese të Maqedonisë. Kjo gjë vërehet jo vetëm nga njerëzit që kanë mar-rëdhënie me familje nga këto zona, por edhe nga turistët të cilët ngelen të mahnitur nga sjellja dhe përkush-timi i vendasve. Ndoshta, fakti i të qenit qytete me kulturë të lashtë dhe njëkohësisht vende turistike, ka ndikuar në ruajtjen dhe zhvillimin e këtyre karakteristikave, si vlera që i kanë shtuar vlerë kësaj zone. “Një mik i imi i huaj, i cili para një viti kishte kaluar 10 ditë në Strugë, kishte mb-etur i befasuar nga sjellja e një plaku. Ky i fundit e kishte ndihmuar për një problem, pa pranuar në fund që të merrte asnjë pagesë për shërbimin e bërë”, - vazhdon z. Sherifi.Diçka që të bën përshtypje është bashkëjetesa mes etnive shqiptare, maqedonase dhe turke në këtë zonë dhe z. Sherifi lidhur me këtë na shpjegon gjatë gjithë historisë, Ohri dhe Struga njihen si dy prej qyteteve me qytetari të lashtë dhe me vlera të larta, ku gjithmonë së bashku kanë jetuar shqiptarët, maqedonasit dhe turqit, pa patur ndonjë problem serioz që mund të dëmtonte këtë frymë. Festat e njërit kanë qenë edhe festat e tjetrit. Gjithsesi, politizimi i të gjitha sferave të jetës, nga ajo socia-le, ekonomike, arsimore, etj., ka bërë që kohëve të fundit të kemi tensione të herëpashershme. Por, ana e mirë e kësaj të keqeje është se populli nuk bie lehtë pre e provokimeve me sfond politik dhe marrëdhëniet mes njerëzve të kombësive të ndryshme nuk kanë ndonjë ndryshim të madh krahasuar me vite më parë. Fqinjë-sia e mirë, bashkëpunimi dhe bash-këveprimi fatmirësisht vazhdon dhe e gjithë kjo krijon një atmosferë të sigurtë për të tërhequr turistë nga e gjithë bota. Vetëm sivjet, Struga dhe Ohri kanë mirëpritur mbi 15.000 turistë hol-landezë, të cilët e shohin këtë pjesë të Europës si alternativë të mund-shme të vendeve turistike të njo-hura në botë. Në rritjen e vizitorëve nga jashtë, kanë ndikuar dukshëm reklamat që Maqedonia ka trans-metuar në mediat më të mëdha botërore. Përmes këtyre reklamave, Maqedonia ka promovuar turizmin veror, dimëror dhe atë historik, duke shënuar këtë vit një rritje të konsid-erueshme të turistëve të huaj.

website in Albanian and English, tells us that hospitality in these cit-ies is one of the main characteristics of this part of Macedonia. This is not only seen from people who have relations with families from these areas, but also by tourists who re-main fascinated by the behavior and commitment of the locals. Perhaps the fact of being cities of an ancient culture, as well as tourist destina-tions, has influenced in the preser-vation and development of these characteristics as values which have added value to this area. “A foreign friend of mine, who had spent 10 days in Struga a year ago, had been surprised by the behavior of an el-derly man. The latter had helped him about a certain issue without accepting any payments for the ser-vice performed in the end, says Mr. Sherifi.Something really impressive in this area is the coexistence be-tween Albanian, Macedonian and Turkish ethnicities, and Mr. Sherifi explains us that throughout his-tory, Ohrid and Struga have been recognized as cities of ancient and valuable citizenships,where Alba-nians, Macedonians and Turks have always lived together, without any serious problems that could under-mine these principles. They shared the joy of each-other’s Celebra-tions. However, the politicization of all spheres of life, ranging from the social, economic, educational, etc.., has recently caused occasional ten-sions. But the best part of this bad phenomenon is that people do not easily fall prey to provocations of political background, and relations between people of different na-tionalities have no big difference compared to previous years. Good neighborliness, cooperation, and in-teraction fortunately continue to be the same, and all this creates a safe atmosphere to attract tourists from around the world. Only this year, Struga and Ohrid have welcomed over 15,000 Dutch tourists, who see this part of Europe as a possible alternative of popular tourist places in the world. A sig-nificant influence in the increase of visitors from abroad is Macedo-nia’s advertisements broadcasted in world’s largest Medias. Through these advertisements, Macedonia has promoted summer, winter, and historic tourism, marking this year a considerable increase in foreign tourists.

Ohri dhe Struganjihen Si dy prejqyteteve me qytetaritë laShtë dhe mevlera të larta

62

Nëse do të më duhej të rendisja 10 gjërat që i falin më shumë kënaqësi njeriut në jetë, me siguri “ushqimi i mirë” do të ishte ndër të parët në listë. Ushqimi nuk mund të jetë thjesht një proces biologjik e jetësor për njeriun, por është tërësisht i lidhur edhe me anën e tij psikologjike e shpirtërore.“Gatuaj me dashuri të keqen nëna”, më thoshte vazhdimisht ime gjyshe, “dhe do ta shohësh si do t’i qeshin sytë burrit edhe pas një ditë të lodh-shme, se para se të arrijë në zemër ajo e “uruara” dashuri, e bën një xhi-

ro andej nga stomaku”. Si beqare që jam, ende nuk mund t’ju them se e kam vërtetur këtë thënie lidhur me bashkëshortin, por mund të flas fare mirë nga këndvështrimi im personal.E kush nuk do ta dëshironte një bashkëshort(e) që di të gatuajë mirë....?! Sidomos kur bëhet fjalë për gatimet shqiptare...Të gjithë e dimë se kuzhina shqiptare është një përzierje e ndikimeve të kuzhinës turke, asaj ballkanike dhe evropiane, por sigurisht ruan edhe origjinalitetin e saj me elementet bazë të një kuzhine të pasur dhe karakteristike, siç është mishi, pesh-ku, djathi dhe perimet. Më shkon goja lëng kur sjell ndër mend “ fërgesën e Tiranës”, “by-rekun me spinaq ose me lakra të egra”, “supën e shijshme me perime të freskëta”, “tavën e kosit me mish qengji”... të famshmen “Tavë Kosi” që na nderoi edhe me çmimin e parë në Festivalin e 7-të Ndërkombëtar të Gastronomisë, “Perandoria e Shijeve Ndërkombëtare 2011”, zhvilluar në fund të muajit korrik, në Napoli, të Italisë.Po,po...Shqipëria fitoi vendin e parë me produkte “bio”, për pjatat më të veçanta e me një nivel të lartë gatimi në këtë festival, përfaqësuar nga restoranti i njohur në Tiranë, “Sofra e Ariut” dhe shefja e tij e kuzhinës, znj. Lavdie Shehu. Pjata që çeli siparin e shijes shqip-tare në konkursin mes 26 vendeve të botës, ishte pikërisht “Tava e Kosit”, për të vazhduar më tej me “Fërgesën Tiranase’, e për tu mbyllur me një dolli “Rakie Rrushi” “Sofra e Ariut”. Fakti që gatimet tona u vlerësuan me çmim të parë në konkurs e aq më tepër në një vend jo pak të dëgjuar

If I had to sort out the top ten great-est pleasures in life, I would definite-ly place “good food” among the first ones in the list. Good nutrition can-not be just a biological or life process for people, but also entirely related to their spiritual and psychological aspects.I recall my grandma’s words always telling me: “Cook with love and bake with heart, my dear, and you will see the sparkles in your husband’s eyes even after a bad day, because as they say, the way to a man’s heart is right through the stomach!”

Well, as a single lady, I cannot prove the “husband’s sparkles” saying to be true yet, but I can pretty well speak from my personal point of view.Who wouldn’t like to spouse a good cook after all…?! Especially when it comes to Albanian cooking…We all know that the Albanian cui-sine is a mix of Turkish, Balkan and European culinary influences, but it certainly retains its originality with the basic elements of a rich and characteristic cuisine, such as meat, fish, cheese and vegetables.My mouth waters when I think of “Tirana fërgesë”, “spinach or collard greens pies”, “the delicious soup with fresh vegetables,” “the yogurt lamb casserole” (tava e kosit) ... the famous “Yoghurt Lamb Casserole” (Tavë Kosi) which honored us with the first prize received at the 7th In-ternational Festival of Gastronomy, “Empire of International Tastes 2011” held in Naples, Italy by the end of July.Yes, it is true! Albania won first place in this festival for most special dish-es, “bio” products and a high level

Pak shije nga kuzhina shqiptare…

A bit of Albanianflavour...

Në Festivalin e 7-tëNdërkombëtar të Gastronomisë,“Perandoria e ShijeveNdërkombëtare 2011”,zhvilluar në fund tëmuajit korrik, në Napoli të Italisë Shqipëria fitoi vendin e parë.

We were honored with the first prize received at the 7th International Festival of Gastronomy, “Empire of International Tastes 2011” held in Naples, Italy by the end of July.

KUZHINË / CUISINE

Nga/By Blerina STEFI

63

për kulinarinë e tij, siç është Italia fq-inje, na bën të ndihemi vërtet krenarë për traditën tonë të shijes.Natyrshëm tani më lind dëshira për të vrapuar në kuzhinë e për të përgati-tur një “fërgesë tiranase” ,shoqëruar me një sallatë fshati me perime të freskëta, e për ta mbyllur me një gotë bozë Kukësi. (Besoj të gjithë e nji-hni pijen e këndshme freskuese me bazë misrin. E kush do ti thoshte “jo”

kësaj të fundit shoqëruar me shijen e preferuar të akullores?!Duket sikur kalova menjëherë tek ëmbëlsirat me këtë fjalinë e fundit, por “jo”! Kam ende për të thënë për pjatat e shijshme shqiptare që të bëjnë të lëpish gishtat, në kuptimin e vërtetë të fjalës.

Fundjavën e kaluar isha në Pogradec me disa miqtë e mi australianë, San-dra dhe Ross. Pasi kishim shëtitur gjatë gjithë javës nëpër qytetet krye-sore të Shqipërisë, sigurisht duke shijuar edhe gatimet tradicionale të secilës krahinë, duke filluar nga “Tava e Krapit” në Shkodër; sallatat e larmishme e supa me zarzavate të freskëta në zonën e Myzeqesë; supa e “pa-parë” e peshkut në Vlorë dhe mishi i qengjit të pjekur në hell në Llogara, radhën e kishte “Tava e Koranit”, në Pogradec.Dhe ju betohem, jo vetëm që kemi lëpirë gishtat nga shija e papërsërit-shme, por miqtë e mi shkruajtën edhe recetën e gatimit për ta pr-ovuar vetë në shtëpi në Australinë e largët, në një darkë me miqtë e tyre të ngushtë!Le të shpresojmë se do arrijnë të gje-

jnë peshk Koran andej...:)Ja ç’të bën kuzhina shqiptare, por gjithsesi fundi mbetet i ëmbël dhe mjaft i përafërt me vendet ballkanike dhe ato të Azisë së Vogël. Vështirë të flitet me saktësi për prejardhjen e mirëfilltë të ëmbëlsirave dhe de-likatesave që serviren sot ne tryezën shqiptare, por një gjë jua them me siguri: të gjitha janë të shijshme! Juve thjesht ju ngelet të bëni zgjed-hjen tuaj mes Bakllavasë, Kadaifit, Sheqerpares, Ashures ose tradicio-nales tipike shqiptare, “Ballokumes së Elbasanit”, që na gjallëron jo vetëm me shijen e veçantë, por edhe me simbolikën e një feste të gëzue-shme për të gjithë shqiptarët, “Ditën e Verës”(14 Mars). Për t’ju rikthyer fjalës së mençur të sime gjysheje “ gatuaj me dashuri...”, unë si e pasionuar me të drejtë pas ushqimit, do ta plotësoja më tej këtë shprehje:“Gatuaj me dashuri dhe ha me kënaqësi sa kohë që je në Shqipëri”!

JU BËFTË MIRË TË GJITHËVE!

of cooking, represented by a well-known restaurant in Tirana, “Sofra e Ariut” and its chef, Mrs. Lavdie Shehu.

The first Albanian dish to start the taste competition among 26 coun-tries of the world, was exactly the “Yogurt Lamb Casserole” (Tava e Kosit), to proceed further with “Ti-rana Fërgesë”, and finalized with a

toast of homely made Raki “Sofra e Ariut” (a type of brandy). The fact that our plates received the first prize in the competition, espe-cially in a country not little-known for its culinary reputation, as it is our neighbor Italy, makes us feel really proud of our tradition of taste.Quite naturally now I crave for a de-licious “Tirana fergese”, accompa-nied by a fresh vegetable salad and a glass of Kukesi Boze. (I believe you all know the nice taste of this soft corn-based drink). Who would say “no” to a yummy glass of Boze with the favorite ice-cream flavor after all?! (Running into the kitchen…)It sounds like I immediately jumped to desserts with this last sentence, but no, not yet! I have more to say about the savory Albanian plates which really make you lick your fin-gers.

Last weekend I was in Pogradec with some friends of mine from Austra-lia. After travelling to several cities throughout Albania during the week, and of course tasting every tradition-al local plate, starting from “Tava e Krapit” in Shkodra, the assortments of fresh salads and vegetable soup

in Myzeqe, the lip-smacking fish soup in Vlora and the grilled lamb on skewer in Llogara, it was now time to taste the “Koran Fish Casserole” (Tavë Korani) in Pogradec.And I’m telling you, not only did we lick our fingers clean from the deli-cious taste, but my Australian friends Sandra and Ross wrote down the cooking recipe to try it back home in a dinner with their best friends.Let’s just hope they will find Koran fish in faraway Australia…This is what Albanian flavor makes you do, but anyhow the end remains sweet and quite close to Minor Asia and Balkan countries. Although it is difficult to speak accurately about the real origin of desserts and deli-cacies served nowadays on Albanian tables, one thing is for sure: they are all luscious! All you have to do is make your own

choice among “Bakllava”, “Kadaif”, “Sheqerpare”, “Ashure” or the typical Albanian traditional sweet, “Elbasani Ballokume”, which not only satisfies your sweet tooth, but also cherishes the memories of a joyful festival for all Albanians, the “Summer Day”(14 March).

And to go back to my grandma’s wise words, “cook with love…” as a “passionate about food”, I would gleefully add something more to her saying:

“Cook with Love and Bake with Heart, in Albania Food is Art”!

So, enjoy eating all as long as you are in this country!

64

“Te Stela” është shtëpia e famil-jarëve. Çdokush në familje gjen ar-gëtim në këtë resort. Pikërisht për këtë fakt, argëtimi i gjithë familjes së bashku merr ngjyra bashkësie dhe koha e tyre e shpenzuar së bashku këtu i bën familjarët të ndihen më të lidhur me njëri-tjetrin, duke u ndjerë mirë së bashku. Kjo është e vërtetë si gjatë javës, kur prindërit sjellin fëmijët e tyre për stërvitje sport-ive në pishinë dhe vetë qëndrojnë në beergarden për të pirë një birrë

në qetësi, është e vërtetë edhe për prindërit që zgjedhin t’i shoqërojnë të vetëm fëmijët e tyre. Këta prindër mund të përfitojnë nga paketat spe-ciale prindër-fëmijë të palestrës dhe aerobisë së Qendrës Sportive dhe Estetike, ndërsa fëmijët përmbushin orët e aktivitetit sportiv brenda mbikëqyrjes së prindit shoqërues. Në fundjava, çiftet familjare mund të argëtohen me shfaqjen muzikore nga këngëtarët më të njohur të artit shqiptar, vetëm ose në shoqërinë e miqve të tyre. Për të plotësuar nevojat e çifteve që janë në mar-rëdhënie intensive pune, paketa të veçanta pushimi ofrohen sezonal-isht për çifte në fundjava. Të njëjtën atmosferë gjithëpërfshirëse për familjarë e ofrojmë edhe me raste festash gjatë vitit, si për Shën Val-entin, Ditën e Verës, Pashkë, 1 Qer-shor, evente verore në pishinën e hapur, October Fest, Halloween, 28-29 Nëntor, Krishtlindje dhe Vit të Ri. Në të gjitha këto festa ka aktivitete, dhurata dhe shfaqje argëtuese për të gjithë pjesëtarët e familjes. Në raste festash dhe zakonisht, ambientet e TE STELA dhe shërbimi i ofruar janë ndërthurur në mënyrë të tillë për të ofruar mjaftueshëm fleksibil-itet për argëtim, ndërsa nevojat për vëmendje të personalizuar përm-bushen në detaje. Nëpërmjet kë-tyre aktiviteteve dhe kësaj strategjie operimi, ne u ofrojmë mundësinë familjeve shqiptare për t’u argëtuar së bashku gjithë vitin.

“Te Stela” is a family home. Every-one in the family finds entertain-ment in this resort. Precisely for this fact, the whole family entertainment takes community colors and their time spent together here makes family members feel good and more connected to each-other. This hap-pens during the week when parents bring their children to sports coach-ing in the pool, and sit themselves in the beer garden to drink a beer in peace and quiet. Likewise, parents who choose to accompany their children alone may benefit from the special “parent-child” gym and aerobics packets of the Sports and Aesthetic Center.

At weekends, family couples may enjoy musical performances from some of the best-known Albanian singers either on their own, or in their friends’ company. For busy couples we offer special seasonal leisure packages.The same all-inclusive family pack-ages are also offered throughout the year on special events and festivals like, Valentine’s, Summer Day, Eas-ter, 1 June, Summer Events in the out-door pool, October Fest, Halloween, 28-29 November, Christmas and New Year’s.

All these special days are full of ac-tivity, presents and entertaining per-formances for all family members. On festive occasions, and not only, the premises and the service of “Te Stela” are intertwined in such a flex-ible way to provide sufficient public entertainment and at the same time meet the customers’ needs for per-sonalized attention. Through these activities and oper-ating strategies, we offer Albanian families collective entertainment throughout the year. Following the same strategy, we try to offer dynamic amusement to families by promoting new services time and again. At the moment for example, we are working on New Years’ sports packets. Recently, we have also developed a unique Com-mitment Plan which offers person-alized attention to our reliable fam-ily clients. Soon, our services will be

Për të gjithë ata që nuk e kanë patur ende rastin për të shijuar qoftë edhe një birrë të freskët “Te Stela”, pa përmendur këtu edhe gjithë shërbimet e tjera që ofron ky resort, po jua lëmë fjalën juve, znj.Dorina, për të na dhënë një panoramë më të qartë të gjithë aktivitetit të zhvilluar “Te Stela”.

For all those who haven’t yet had the chance to enjoy a fresh beer at “Te Stela”, not to mention all the other services of-fered in this resort, we invite you, Mrs. Dorina, as administra-tor of the resort, to give us a better picture of all the activitydeveloped at “Te Stela”.

Dorina Pinguli,Administratore

Nga/By Blerina STEFI

65

Sipas të njëjtës strategji, mundo-hemi t’u ofrojmë argëtim dinamik familjarëve duke futur shërbime të reja herë pas here. Kështu, tani po punojmë për ofertat sportive të fil-limvitit. Gjithashtu, kohët e fundit kemi zhvilluar një plan unik besn-ikërie ndaj klientelës që na lejon t’u ofrojmë familjarëve që na prefero-jnë vëmendje personale. Së shpe-jti, shërbimet tona do t’i pasurojmë edhe me shërbimet katering për t’u përmbushur nevojat klientëve tanë edhe jashtë ambienteve të resortit. Tani për tani këtyre klientëve u qën-drojmë pranë vetëm nëpërmjet fes-tave të fundvitit që zhvillohen nga kompanitë e tyre të punësimit pranë sallës sonë të eventeve, që është edhe me e madhja e llojit të saj në Tiranë. Si do ta vlerësonit ambientin e biznesit në Shqipëri? Ka qenë e vështirë për ju futja në treg dhe përballja me konkurentët?

Në çdo investim të ri, pyetja më e vështirë që bëhet është: Si do ta

presin klientët këtë? Në rastin tonë, ne kishim një përparësi që Birra Stela ishte e mirënjohur tashmë në treg dhe kishte stabilizuar një reputacion dhe besim te klienti. Ne morëm atë dhe i dhamë klientit diçka më tepër, një ambient unik multifunksional, ku ata mund të shkëputeshin nga rutina e tyre ditore. Sigurisht që çdo gjë fillon nga një vizion, dhe ishte ai i pronarëve të Birrës Stela, të cilët ishin të vendosur dhe të sigurt në njohjen e kërkesave të klientëve të tyre shumëvjeçarë. Duke u nisur nga ai vizion dhe duke studiuar nevo-jat e klientit, si: zhurma, dëshira për gjelbërim, mungesa e parkingut, mungesa e një qendre të tillë mul-tifunksionale, mendoj se na veçuan nga të tjerët. Te Stela targetoi një pjesë të tregut që ishte pak e prekur nga të tjerët, kështu nuk mund të them që në këtë investim kemi pa-sur probleme të tipit konkurencë. Sidoqoftë, edhe pse ky investim u mirëprit nga konsumatorët, mendoj se ishte fillimi i pjesës më të vështirë të biznesit: mbajtja e tregut, moszh-

enriched with catering service in or-der to meet our clients’ needs even outside the resort. For now, we are close to our clients through end-of-year parties, organized in coopera-tion with their employer companies in our Events Hall, one of the biggest of its kind in Tirana.

How would you evaluate business environment in Albania? Were the market entrance and competition a big challenge for you?

In any new investment, the most dif-ficult question aroused is: “How will clients welcome this?” In our case, we had an advantage that “Stela Beer” (Birra Stela) was already well known in the market, had estab-lished a reputation and had gained the client’s trust. Therefore, we took this chance and gave clients some-thing more, a unique multifunctional environment, which is a nice get-away from their daily routines.

Of course everything starts from a vision, and this was the vision of

“Birra Stela” owners, who were con-fident and determined to know their clients’ requirements in years. Start-ing from that vision, studying for lat-er meeting the client’s needs such as the liveliness, the desire for greenery, a parking lot, a multifunctional cen-ter etc. made us distinguish from others. “Te Stela” targeted a part of the market which was little touched by others, so I cannot say we have had any competition problems with this investment.

However, in my view, this invest-ment was the beginning of the most difficult part of the business, even though it was welcomed by the cli-ents. We had to maintain our market shares and not let our clients down. So, tracking closely to clients’ re-quirements and their fulfillment on a daily basis, is a continuous and chal-lenging process which I would con-sider the real difficult part of a new business.

What is the basis of your business

66

gënjimin e këtyre konsumatorëve që erdhën dhe u bënë pjesë e Te Stela. Kështu që ndjekja e kërkesave të klientëve nga afër dhe plotësimi i tyre në baza ditore, është një proces i vazhdueshëm dhe tepër sfidues, që mund të them se është pjesa vërtet e vështirë e një biznesi te ri. Ku e bazoni suksesin e biznesit tuaj dhe çfarë e bën të veçantë ardhjen “Te Stela”? Kam përshtypjen se përgjigjja e py-etjes së parë është përmbledhja më e mirë e kësaj pyetjeje gjithashtu. Gjithsesi, desha të shtoja që Te Stela u ofron familjarëve dhe të rinjve një ambient multifuksional, të veçuar

nga zhurma e qytetit, për t’u argëtu-ar pas një dite apo jave të lodhshme në qytet. Te Stela ka një staf të spe-cializuar pas çdo departamenti, që përkushtohen në prodhimin dhe ga-rantimit të cilësisë. Duke filluar nga birra e shumëllojshme e porsadalë nga prodhimi deri të ushqimet e freskëta të prodhuar në çast. Çdo klient shërbehet dhe trajtohet si mik nga stafi ynë i dedikuar i shërbimit. Kështu, Te Stela ofron një ambient familjar, larg nga shtëpia. Kompania juaj ka nisur një bash-këpunim me “Eagle Mobile”. Si e vlerësoni këtë bashkëpunim?

Bashkëpunimi me Eagle Mobile ka

Eagle dhe ofertave të saj. Ka qenë privilegji ynë i veçantë të përpilonim oferta të veçanta për klientelën që është pjesë e komunitetit Eagle Mo-bile. “Te Stela” falenderon Eagle Mo-bile për besimin që i fali resortit në hapat e tij të parë dhe është krenare që e ka justifikuar këtë besim.

success and what makes “Te Stela” special?

I guess my answer to your first ques-tion is the best summary for this question also. However, I wanted to add that the staff of “Te Stela” of-fers families and the young as well, a multifunctional environment to entertain and relax from a tiring day or week, away from the noise of the city. There is a specialized staff behind each department totally dedicated to guarantee quality production, starting from the various newly produced beers to the fresh dishes cooked in the moment. Every client is served and treated like a friend by

our dedicated staff. Thus, “Te Stela” provides a homely environment away from home. Your company has started collabo-ration with “Eagle Mobile”. How do you see this collaboration?

The collaboration with Eagle Mobile has been an efficient synthesis. The support that Eagle Mobile offered ”Te Stela” since its beginnings has enabled the clients to associate the values they take from “Te Stela” with Eagle Mobile brand. Thus, during the two years of collaboration an aver-age of about 1500 customers a day who circulate in “Te Stela” are posi-tively exposed to Eagle brand and

qenë një sinteze efikase. Mbështetja që Eagle Mobile i ka ofruar “Te Stela” që në fillimet e saj, ka mundësuar që vlerat që klienti merr nga resorti ynë të asocionohen nga vlerat e markës Eagle Mobile. Kështu, gjatë dy viteve të këtij bashkëpunimi, përreth 1500 klientë në ditë që qarkullojnë me-satarisht “Te Stela” janë ekspozuar pozitivisht ndaj vlerave të markës

its offers. It is our special privilege to compile special offers to custom-ers who are part of the Eagle Mobile Community. “Te Stela” thanks Eagle Mobile for the trust given to the resort in its very first steps, and is proud to have justified it.

Mbështetja qëEagle Mobilei ka ofruar “Te

Stela” që në fillimet esaj, ka mundësuar qëvlerat që klienti merrnga resorti ynë tëasocionohen ngavlerat e markësEagle Mobile.

68


Digital Subscriber Line (Linja Dixhitale e Abonentit) është një shërbim me brez të gjerë

në të cilin paketat e të dhënave transmetohen nëpërmjet linjave telefonike. Të dhënat konverto-hen në një formë të kuptueshme për kompjuterin, nëpërmjet mo-demit DSL, i cili vendoset ndër-mjet kompjuterit tuaj dhe linjës telefonike. Janë zhvilluar disa lloje të shërbimit DSL, të tilla si ADSL (Asymmetric Digital Subscriber Line - Linjë Asimetrike Dixhitale e Abonentit) dhe VDSL (Very High Speed Digital Subscriber Line – Linjë Dixhitale e Abonentit me Shpejtësi shumë të Lartë).ADSL do të thotë “Linjë Asimetrike Dixhitale e Abonentit”. ADSL është një ndër llojet e DSL, e cila është një metodë e transferimit të të dhënave nëpërmjet linjave tele-fonike të bakrit. Ndërsa në rastin e DSL Simetrike (SDSL) ‘download’ dhe ‘upload’ kanë të njëjtën shpe-jtësi, në rastin e shërbimit ADSL, nivelet maksimale të ‘download’ dhe ‘upload’ janë të ndryshme. Për shembull, një lidhje ADSL mund të lejojë nivele të ‘download’ deri në 8 Mbps, kurse ‘upload’ mund të arrijë deri në 1 Mbps.Deri në vitin 2011, Albtelecom ka ofruar shërbimet ADSL dhe ADSL2 + në të gjithë Shqipërinë (në zonat urbane), por zhvillimi i shërbimeve të reja dhe sidomos kërkesa për të ofruar HD TV, kohët e fundit ka bërë të nevojshme zhvillimin e shërbimit

Digital Subscriber Line (DSL) is a type of broadband service in which packets of data are trans-mitted over telephone lines. The data are converted to a form that your computer can understand by a special DSL modem that sits between your computer and the telephone line. DSL has devel-oped many variants such as ADSL (Asymmetric Digital Subscriber Line) and VDSL (Very High Speed Digital Subscriber Line).ADSL Stands for “Asymmetric Digital Subscriber Line.” ADSL is a type of DSL, which is a method of transferring data over copper tele-phone lines. While symmetrical DSL (SDSL) uploads and down-loads data at the same speed, ADSL has different maximum data transfer rates for uploading and downloading data. For ex-ample, an ADSL connection may allow download rates of 8 Mbps, while upload speeds may only reach 1 Mbps. Until 2011, Albtelecom has offered ADSL and ADSL2+ service in all Albania(urban areas), but the de-velopment of new services and applications, especially the need for offering HD TV, recently makes necessary to develop VDSL solu-tion.The very high-speed digital sub-scriber line (VDSL) standard from ITU-T promises to deliver 100Mbps symmetrical traffic on short cop-per loops.The greater bandwidth of VDSL will gives ALBtelecom the ability to offer advanced services such as multiple streams of interactive standard and High-Definition TV over IP over the existing copper plant. TV services are fast becom-ing strategically important to tele-communication operators who are competing head-to-head with cable operators launching voice over IP (VoIP) and high-speed in-ternet services.Very-high-speed digital sub-scriber line 2 (VDSL2) is the new-est and most advanced access technology that exploits the exist-ing infrastructure of copper wires that were originally deployed for traditional telephone service. It can be deployed from central of-fices, from fiber-optic connected cabinets (MSAN) located near

VDSL.Standardet e ITU për shërbimin VDSL premtojnë ofrimin e shpe-jtësive simetrike 100 Mbps (të barabarta ‘download’ dhe ‘upload’) nëpërmjet linjave të shkurtra të rr-jetit lokal prej bakri. Brezi më i gjerë i ofruar nga shër-bimi VDSL bën të mundur që ALBtelecom të japë shërbime të avancuara si TV mbi bazë IP në formatet SD dhe HD, si dhe me veçori interaktive nëpërmjet linjave ekzistuese prej bakri. Shërbimet televizive kanë fituar rëndësi strat-egjike për operatorët e telekomuni-kacionit të cilët po konkurojnë kokë më kokë me operatorët kabllorë (Këta të fundit kanë hedhur në treg shërbimet VoIP dhe internet me shpejtësi të lartë).Shërbimi VDSL2 – Linjë Dixhitale e Abonentit me shpejtësi shumë të lartë e nivelit 2, është teknologjia më e re dhe më e avancuar, e cila shfrytëzon infrastrukturën ekzistuese të linjave të bakrit të vendosura fillimisht për shërbimin telefonik tradicional. Ajo mund të vendoset nga zyrat qendrore, nëpërmjet kabineteve (MSAN) të lidhur që ndodhen pranë ambi-enteve të abonentit ose brenda ndërtesave.

the customer premises, or within buildings. VDSL2 is an enhancement to very-high-bitrate digital sub-scriber line (VDSL). It permits the transmission of asymmetric and symmetric aggregate data rates up to 200 Mbit/s downstream and upstream on twisted pairs using a bandwidth up to 30 MHz.VDSL2 was the newest and most advanced standard of digital sub-scriber line (DSL) broadband wire-line communications. Designed to support the wide deployment of triple play services such as voice, video, data, high definition television (HDTV) and interactive gaming, VDSL2 was intended to enable operators and carriers to gradually, flexibly, and cost-effi-ciently upgrade existing xDSL in-frastructure.VDSL2 deteriorates quickly from a theoretical maximum of 250 Mbit/s at source to 100 Mbit/s at 0.5 km and 50 Mbit/s at 1 km but degrades at a much slower rate from there, and still outperforms VDSL. Starting from 1.6 km its per-formance is equal to ADSL2+.ADSL-like long reach performance is one of the key advantages of VDSL2. LR-VDSL2 enabled sys-tems are capable of support-

VDSL DHETRANSFORMIMIRRËNJËSOR IKOMUNIKIMITVDSL AND FUNDAMENTALCOMMUNICATIONTRANSFORMATION

Nga / By: Luan KADHE

C h a p t e r | 69

Shërbimi VDSL2 është një për-mirësim i shërbimit (VDSL), që lejon transmetimin në mënyrë asimetrike dhe simetrike me shpe-jtësi deri në 200 Mbit/s duke për-dorur frekuencë brezi deri në 30 MHz.VDSL 2 ishte standardi më i ri dhe më i avancuar i komunikimeve me brez të gjerë me linjë fizike bakri (me tela). I projektuar që të mbështesë përdorimin e gjerë të tre shërbimeve të njëkohshme të tilla si zë, video, të dhëna, HDTV (High Definition Television) dhe lojëra interaktive, shërbimi VDSL2 synonte që t’u mundësonte opera-torëve dhe përdoruesve përmirësi-min gradual, me fleksibilitet dhe kosto efektive të infrastrukturës ekzistuese xDSL.VDSL2 bie/zvogëlohet shpejt nga një maksimum teorik prej 250Mbits/s në burim, në 100Mbit/s për distancën 0.5 km dhe 50Mbit/s për distancën 1km, por nga këto nivele bie aq ngadalë saqë përsëri e siguron/realizon shërbimin VDSL. Duke filluar nga 1.6 km cilësia e tij është e njëjtë me atë të ADSL2+ADSL- si një realizim për distanca të gjata, është një nga avantazhet kyçe të VDSL2. Sistemet e aktivi-zuara VDSL 2 janë në gjendje të mbështesin shpejtësi prej rreth 1- 4Mbit/s (downstream) për dis-tancë nga 4-5 km dhe kjo shpejtësi rritet gradualisht me shkurtimin e gjatësisë së linjës duke arritur deri në shpejtësinë simetrike 100Mbit/s. Kjo do të thotë që sistemet e ba-zuara në VDSL 2 mund të përdoren edhe për aplikime të shkallës së mesme. Aktualisht, Albtelecom ka filluar të ofrojë shërbimin VDSL nëpërmjet rrjetit të vet të ri NGN (New Gen-eration Network ) në disa zona të Tiranës të tilla si: zona e Tiranës se Re, Qyteti i Studentit, Rruga e El-basanit, por në fund të këtij viti ne do të ofrojmë shërbimin VDSL në të gjithë qytetin e Tiranës.Albtelecom planifikon për të ardh-

ing speeds of around 1–4 Mbit/s (downstream) over distances of 4–5 km, gradually increasing the bit rate up to symmetric 100 Mbit/s as loop-length shortens. This means that VDSL2-based sys-tems can also be used for medium range applications.At current stage, Albtelecom has started to offer VDSL Service via its new NGN Network in several zones in Tirane, such as ‘Tirane e Re’ , ‘Qyteti Studenti’ and ‘Elbasan Street’ Areas, but within the end of this year we will offer VDSL Ser-vice in all Tirana city. Albtelecom plans for the near fu-ture, until the end of 2012, to offer VDSL service also for every exist-ing (ADSL or PSTN) subscriber. This is an integral part of the plan

men e afërt, deri në fund të vitit 2012, që të ofrojë gjithashtu shërb-imin VDSL për të gjithë pajtimtarët PSTN dhe ADSL. Kjo është pjesë integrale e planit për të zëvendë-suar të gjithë kabinetet PSTN me kabinetet/nyjet NGN (MSAN-et) në të gjithë Shqipërinë. Përfitimet e shërbimit VDSL2 1. Nivel më të lartë transmetimi (Higher bit-rate): Avantazhi tjetër kryesor i ofruar nga VDSL2 është mundësia e tij për të dhënë të gjitha shërbimet e mundshme (e njohur si “triple-play”-lojë trefishe): shërbimet video, të dhëna dhe zë për shkak të gjerësisë së madhe të brezit të tij. Thjesht, nga gjerësia

of replacing all existing PSTN cabinets with new NGN nodes (MSANs) all over Albania.

VDSL2 benefits

1. Higher bit-rates. The other major advantage offered by VDSL2 is its ability to provide all the available services (known as ‘triple play’) – video, data and voice services be-cause of its high band width. Sim-ply, the higher the band width, the more information can be packed into it. VDSL2 offers the best com-bination of speed and range of services.2. ADSL-like long reach (LR) per-formance: ADSL-like long reach performance is one of the key advantages of VDSL2. LR-VDSL2

70

më e madhe e brezit mund të futet /paketohet më shumë informacion në të. VDSL2 ofron kombinimin më të mirë të shpejtësisë dhe shkallës së shërbimeve. 2. ADSL- si shërbim për distanca të gjata (LR= long reach) është një nga avantazhet kyçe të VDSL2. 3. Siguron cilësi të lartë të shërbim-it: Kjo vlen së tepërmi për aplikimet vonesë-kritike, ku ka shumë rëndë-si për transmetim të vazhduar të figurës dhe zërit. 4. Përdorim të optimizuar të rrjetit: VDSL2 siguron përdorim efektiv të niveleve të rrjetit/linjës veça-nërisht në nivelin e mesëm për “downstream” si dhe në distanca të largëta.

enabled systems are capable of supporting speeds of around 1-4 Mbit/s (downstream) over dis-tances of 4 to 5 km, gradually increasing the bit rate up to sym-metric 100Mbit/s as loop-length shortens. 3. Advanced QoS for delay-critical applications for the continuous transmission of video and voice. 4. Optimised network utilization: VDSL2 provides efficient utiliza-tion of line-rate, especially in the downstream mid-range and long reach. 5. ADSL backwards compatibil-ity and interoperability: VDSL2 in-cludes all technical prerequisites to address the ADSL backwards compatibility issues ideally. A fully VDSL2 standard compatible chip

5. Pamundësia e ADSL për për-shtatje dhe bashkëveprim: VDSL 2 i ka të gjitha cilësitë/ parametrat teknikë që e bëjnë atë t’i evitojë në mënyrë ideale të gjitha problemet e shfaqura nga pamundësia e ADSL-së për përshtatje e bashkëveprim. Zgjidhja e dhënë me anë të një çipi standard, tërësisht të për-shtatshëm për VDSL2, e mundë-son atë që të sigurojë të dyja: si një pajisje VDSL2 ashtu dhe një ADSL/2/2+. Në të njëjtën kohë, pajtimtarët mund të përdorin ende modemët e tyre ADSL për sa kohë që dëshirojnë ta bëjnë këtë, por dhe mund të marrin shërbimet e avan-cuara “Triple play” (“Lojë Trefishe”) fare thjeshtë dhe vetëm duke bërë ”upgrade“ (përmirësim përshtatës) të Pajisjeve në Ambientin e Pajtim-tarit.

solution would be able to per-form both as a VDSL2 as well as an ADSL/2/2+ device. At the same time subscribers can still use their ADSL modems as long as they wish to and receive advanced Triple Play services by simply up-grading their CPEs (Customer Premises Equipment).

Shërbimi VDSL2 është një përmirësim ishërbimit VDSL, që lejon transmetiminnë mënyrë asimetrike dhe simetrike meshpejtësi deri në 200 Mbit/s duke përdorur frekuencë brezi deri në 30MHz.

VDSL permits the transmission of asym-metric and symmetric aggregate data rates up to 200 Mbit/s downstream and upstream on twisted pairs using a band-width up to 30 MHz.

ALBtelecom, kompania lider dhe me përvojën më të gjatë në shër-bime të fushës së telekomunika-cionit për tregun e telefonisë fikse si dhe të internetit me bandë të gjerë, mban pozicionin e liderit duke sjellë së fundmi një risi për abonentët e vet.ALBtelecom, në bashkëpunim me kompaninë Motorola, një nga tregtuesit më të mëdhenj në botë për fushën e telekomunikacionit, kohët e fundit ka implementuar rrjetin wireless me bandë të gjerë “Nga një pikë në shumë pika” (Wireless Broadband Point-to-Multipoint). Kjo teknologji përsa i përket aksesit të rrjetit është e kompozuar nga Pika e Aksesit dhe Moduli i Abonentit, e cila është një zgjidhje ideale për zhvillimin, rritjen dhe zgjerimin e rrjeteve të avancu-

ALBtelecom as the leader and most experienced company in Albanian telecommunication market for fix network broadband services, in order to keep this po-sition, is continuing to bring in-novations in the technology and services. ALBtelecom in collaboration with Motorola Canopy, one of the big-gest vendors in the world for telecommunication market, re-cently has implemented wireless broadband point-to-multipoint (point to multi point 54430 fami-ly) composed by access point and subscriber module, which is the ideal solution for developing, en-hancing and extending advanced broadband networks. Actually ALBtelecom covers 40%

ara me bandë të gjerë pa tel.Në këtë moment, ALBtelecom mbulon 55% të territorit të ven-dit dhe brenda nëntorit 2011 do të zgjerojë këtë shërbim në 70-75% të territorit të Shqipërisë, ku çdo abonent do të ketë mundësi të ketë një kapacitet deri në 40 Mbps në total për internet, zërin dhe apliki-min video. Pika e aksesit lidhet me anë të lid-hjes pa tel me modulin e abonentit, me të cilin ka linjë shikimi me anë të lidhjes me bandë të gjerë në brezin e frekuencave 5.4 GHz dhe modu-lim OFDM. Produktet wireless me bandë të gjerë të kompanisë Mo-torola sigurojnë përdorim të lehtë, kosto efektive për abonentët dhe një performancë tashmë të pr-ovuar në disa operatorë europianë.ALBtelecom tashmë ka implemen-tuar dhe testuar këtë teknologji

of territory and within Novem-ber ALBtelecom will extend this service to 70-75% of Albanian territory with up to 40 mbps per subscriber of total aggregate throughput for data transfer, voice and video applications. The point-to-multipoint access point and subscriber module pro-vides wireless line of sight (LOS) and near line of sight (NLOS) broadband connectivity in the 5.4 GHZ spectrum. Motorola wireless broadband products combine field proven toughness with ex-ceptional performance, security, ease-of-use and cost effective-ness. ALBtelecom already implement-ed and tested this technology and now is able to offer dedicated and shared internet throughputs that vary from 2 to 40 mbps per sub-

TEKNOLOGJI /TECHNOLOGY

Nga / By: Luan SULA

Sistemi MOTOROLA CANOPY, i implementuar nga ALBtelecom është zgjedhja më e mirë e teknologjisë së Aksesit në Internet Wirless dhe Fix, i bazuar në licensën e frekuencave të lira.

The MOTOROLA CANOPY system, implemented by ALBtelecom, is the best choice fixed wireless access technology, based in free frequencies license.

Falë teknologjisë OFDM (Orthogonal Frequency Division Multiplex) të përdorur nga Mo-torolo Motorola Canopy Solutions shërbimi i internetit nga ALBtelecom në zonat rurale do të jetë me cilësi më të lartë dhe nuk do të ndikohet nga kushtet e vështira të terrenit. Një sistem i ngjashëm është implementuar dhe zbatuar në shtetet e tjera të rajonit, me kapacitete të ngjashme me ato të Shqipërisë, por teknologjia e zgjedhur nga ALBtele-com është ajo më e fundit dhe më e mira.

Thanks to OFDM (Orthogonal Frequency Division Multiplex) technology used in Mo-torola Canopy solutions, Albtelecom’s interent service in these rural areas will be with very high quality and will not be affected by the difficult conditions. A similar system is implemented in other countries of the region with similar features with those of Alba-nia, but the technology which is chosen Albtelecom is the latest and the best one.

71

INTERNET ME BAZË TË GJERË NË ÇDO CEP TË SHQIPËRISË

BROADBAND INTERNET AT EVERY CORNER OF ALBANIA

72

dhe tani ka mundësuar internet të dedikuar dhe të përbashkët me shpejtësi që varion nga 2-40 Mbps për abonent, çka e bën ALBtelecom operatorin e parë në Shqipëri që ofron këto varietete shpejtësie në të gjithë territorin e Shqipërisë, si në zona rurale, fshatra apo qytete më të skajshme të vendit.Ky shërbim do të ofrohet për të dyja kategoritë: abonentët e zakon-shëm dhe bizneset.

Në figurat më poshtë janë dhënë:

1) Një Modul Abonenti i instaluar në një prej klientëve të ALBtelecom-it; përmasat e kësaj pajisjeje janë të vogla, 30cm gjatësi x 10 cm gjerësi dhe mund të instalohet në çdo pikë, mjafton të ketë linjë shikimi me Pikën e Aksesit. Moduli i Abonentit, ashtu siç e përmendëm më sipër, ofron deri në 40 Mpbs shkarkime nga interneti dhe 20 Mbps ngarkim shërbime simetrike, me një vonesë shumë të vogël dhe efekt të vogël në shpejtësi nga ndryshimi i kush-teve të ndryshme të kohës, si: shi, dëborë, erë, etj.

2) Pika e aksesit, e cila është e in-staluar në një nga kullat e Eagle Mobile apo ALBtelecom; kjo pikë aksesi mundëson lidhjen në të njëjtën kohë deri në 200 abonentë pa ndonjë degradim të shpejtësisë, vonesës apo cilësisë së internetit.

scriber which makes ALBtelecom the first operator offering this variety of speed all over Albanian territory, rural, towns, villages and cities.This service will be offered to both categories, residential and business customers.

In the figures below are given:

1) The Subscriber Module installed to one of ALBtelecom clients; di-mension of this are very small 30 cm x 10 cm and can be installed in any place. This Subscriber Module can offer up to 40 Mbps download and 20 Mbps upload symmetrical services with very low latency and very low affect from weather conditions, such as rain, snow, wind etc.

2) The access points, installed in one of the towers of ALBtelecom; this access point can support con-nectivity of 200 subscribers at the same time without any degrada-tion of speed quality or latency.

Lart është një Modul i Abonentit të instaluar në një nga abonentët e ALBtelecom-it, poshtë është Moduli i Abonentit së bashku me Pikën e Aksesit, të cilat janë instaluar në kullat e EM apo ALBtelecom

74

Jetojmë në epokën “e artë” të ko-munikimit ose ndoshta kjo është ajo që perceptojmë tani. Pas një dekade ndoshta do të na duhet të përdorim tjetër term për të përkufizuar zhvillimin e

teknologjisë dhe telekomunika-cionit. Pothuajse secili prej nesh përdor një kompjuter, celular apo telefon fiks, ose radio apo televi-zor, sigurisht në versionet më të fundit të teknologjisë së aplikuar. Çdonjëra prej tyre është një pjesë e rëndësishme dhe gjigande e rrjetit të komunikimit, të cilat kanë bërë që kushdo të plotësojë kërkesat dhe nevojat, duke kursyer

We are living in the “gold” age of communication or perhaps this is

how we perceive it now. After a decade we will probably

have to use another term to define the develop-

ment of technology and telecommunica-tions. Almost all of us use a computer, a

mobile or land-line phone, radio or televi-sion, certainly

in most recent

versions of applied technology. Each of them is a major part of network communi-cations, which have led everyone to meet their needs and demands saving what is most important, time. All these means of communica-

atë që është më e rëndësishme, kohën. Të gjitha këto mjete ko-munikimi, si pjesë e pandashme e përditshmërisë sonë, herë si nevojë e herë si argëtim, do të ishte e pamundur t’i imagjino-je të veçuara në kohë. Secila, ashtu si historia e jetës sonë, ka një pikënisje dhe shtrihet përtej brezave e kujtesës së tyre. Koha në “Epokën e Informacionit” rrjedh rrufeshëm dhe secili prej nesh është shndërruar në pjesë të paduk-shme të komunikimit mes

nesh.Për të

mbërritur këtu ku jemi sot, telekomunikacioni

tion, as an integral part of our every-day life, once as

necessity and other times as entertain-ment, would be impossible to imagine apart in time.

Each of them, like the story

of our life, has a starting point

and extends beyond their memories or generations.Time in the “Infor-mation Age” comes fleeting and each of us has turned into

an invisible part of communi-cation among

each-other.To get to where we

are today, telecommu-nications in Albania, as in

most developed countries of the world, has a long and interesting history. A long journey, with many listed dates of special events, milestones and

TELEKOMUNIKACIONI MES DY EPOKAVERrugëtimi nga telegrafi drejt moshës së internetit...

The journey from the telegraph toward the internet age...

TELECOMMUNICATION BETWEEN TWO ERAS

Nga/By Nimet ISUFI

75

në Shqipëri, ashtu si në vendet më të zhvilluara të globit, ka një his-tori të gjatë dhe interesante. Një udhëtim i gjatë, me shumë data të shënuara e ngjarje të veçanta, momente historike dhe suksese, pas të cilave qëndrojnë njerëz që kanë lënë gjurmë. Në periudhën para shpalljes së Pavarësisë, ashtu si shumë sek-torë të tjerë të lidhur ngushtë me zhvillimin ekonomik, infrastruk-turor dhe kulturor, komunikimi ofronte shumë pak mundësi. Që nga mënyrat e para të komuni-kimit që realizoheshin përmes korrierëve apo karrocave me kuaj, në vite u arrit në transmetimin e kodifikuar përmes numrave e deri tek komunikimet përmes inter-netit. Nga ajo që është shkruar dhe dokumentuar nga veteranët e Postë-Telegrafës, zyrat postare të administratës osmane kanë ekzis-

tuar që nga mesi i dytë i viteve 1800, ndërkohë që në fund të shekullit XIX në Shqipëri ekzisto-nin dhe dy shoqëri lundrimi, Llojdi austriak dhe shoqëria italiane Pulia. Më vonë nuk kanë munguar dhe lidhjet përmes ajrit, me linjë të veçantë të Postë-Telegrafës me Italinë, e përdorur kryesisht për dërgesat e vogla. Dëshmitë

successes, behind which stand people who have left their mark.In the period before the Declara-tion of Independence, like many other sectors closely related to the economic, infrastructural and cultural development, communica-tion offered very little opportunity. Since the first ways of communi-cation, that were realized through couriers or carriage horses, over the years we have managed to attain the codified transmission through phone numbers, and furthermore, communication through the Internet.From what is written and docu-mented by the veterans of Post & Telegraph, postal offices in the Ottoman administration had existed since the second mid 1800s, while in the late nineteenth century in Albania also existed two shipping companies, the Austrian “Lloyd” and the Italian “Puglia”.

Later there were connections with Italy via air, with a special line of Post & Telegraph, mainly used for small deliveries. Philatelic evi-dence, numerous photographs, equipment used in the Ottoman administration and later periods are rare indeed. Just a week after the creation, on

filatelike, fotografitë e shumta, pajisjet e përdorura në periudhën e administratës osmane dhe periudhat e mëvonshme, janë vërtet të rralla. Vetëm një javë pas krijimit, më 5 dhjetor 1912, Qeveria e Vlorës i vuri detyrë vetes orga-nizimin e shërbimeve Post-Tele-grafike, duke e nisur me krijimin e administratës së parë postare. Në këtë kohë krijohet dhe Ministria e Postë-Telegraf-Telefonave dhe në postin e ministrit të parë të kësaj ministrie emërohet Z. Lef Nosi. Kjo ministri kishte si detyrë organizimin e ndërlidhjes sidomos në Shqipërinë e Jugut, emetimin e pullës së parë Postare Shqiptare më 5 maj 1913. Megjithëse me një ekzistencë të shkurtër, gjatë Qeverisë së pas Pavarësisë u emetuan gjashtë emisione pullash postare. Gjatë qeverisjes së Qe-verisë së Përkohshme, brenda një kohe të shkurtër u arrit të krijohej një ndërlidhje në disa prej rretheve kryesore të vendit, si Shkodër, Berat, Tiranë, Gjirokastër, Fier dhe në disa qytete të tjera. Por dhe ajo arritje modeste krahasuar me nevojat reale të vendit, u shkatër-rua gjatë Luftës së Parë Botërore. Shkatërrimi dhe mungesa gjatë periudhës 1913-1920 reflektohet dhe përmes pullave postare të asaj kohe, të cilat ishin kryesisht emetime lokale. Ngjarja më e rëndësishme e telekomunikacionit shqiptar shënohet në vitin 1921. Kjo është vendosja e lidhjeve telefonike që nis me instalimin në Tiranë të të parit central telefonik manual me rreth 200 numra. Në vitin 1922, pranë Ministrisë së Punëve Botore, u krijua Administrata e Shtetit Shqiptar për ndërlidhjen, e cila aderoi si anëtare e Bashkimit Ndërkombëtar Postar dhe anëtare e Bashkimit Ndërkombëtar të Telekomunikacionit. Dy vite më vonë, në vitin 1924 instalohet një Radio Stacion i markës “Marconi”

December 5, 1912, the Government of Vlora set itself the task of orga-nizing Post & Telegraph services, starting with the creation of the first postal administration.At this time the Ministry of Post, Telegraph & Telephone was also created, and Mr. Lef Nosi was ap-pointed as the first minister. This Ministry had the duty to organize interconnection, especially in southern Albania and to issue the first Albanian Postage stamp, on 5 May, 1913. Although with a short existence, six stamp emissions were issued during the After Independence Government. Dur-ing the leadership of the Provi-sional Government, within a short period of time it was managed to create interconnection in some major districts of the country like, Shkodra, Berat, Tirana, Gjirokastra, Fier and in several other cities. But even that modest achievement compared with the real needs of the country, was destroyed during the First World War. The destruc-tion and the absence of achieve-ment during the years 1913-1920 were also reflected in the postage stamps of the time, which were mainly local emissions.The most important event of the Albanian telecommunications was noted in 1921. This is the placement of telephone connections that began in Tirana with the installa-tion of the first manual telephone exchange with about 200 num-bers. In 1922, within the Ministry of World Affairs, it was established the Albanian State Administration for interconnection, which became a member of the International Postal Union and of the Interna-tional Telecommunications Union. Two years later, in 1924, a radio station brand “Marconi” 3KE power was installed, which provided tele-graphic communications to Tirana with Belgrade, Zagreb and Vienna.In the beginning of 1930, Tirana

76

me fuqi 3KE, i cili siguronte ndër-lidhjen telegrafike të Tiranës me Beogradin, Zagrebin dhe Vjenën. Në fillim të vitit 1930, Tiranës i shtohet një central telefonik automatik, me karakter dikaste-rial me 150 numra e me një rrjet kabllor të kufizuar vetëm për lidhjen e ministrive dhe institu-

cioneve të tjera qendrore. PTT-të e qyteteve të mëdha Prefektura, kishin nga një central telefonik manual me 20-50 numra, ndërsa në disa qytete të tjera më të vogla kishte vetëm nga një numërator me 10 numra, që lidhnin autoritetet lokale, si dhe nga një aparat tele-fonik Mors.Kështu, në fundin e viteve ’30, Shqipëria kishte gjithsej 68 zyra e agjenci postare, një numër i konsiderueshëm për kushtet e Shqipërisë. Për shkak të lidhjeve të veçanta të vendit tonë me Italinë, në Tiranë Instalohet një radiostacion me valë të shkurta, i cili mundësoi lidhjet Tiranë-Romë me shërbimin e telefonisë dhe telegrafës. Në vitin 1942, si pasojë e Luftës së Dytë Botërore dhe bombardimeve shkatërrohet plotësisht përsëritësi në Katanjë të Italisë. Në periudhën e mëpasshme pa-sojat e luftës ishin të dukshme dhe në sektorin e komunikimit tele-fonik, ku u dëmtuan shumë prej linjave. Gjatë vitit 1945, u rindër-tuan shumë prej linjave telefonike, ndërkohë u rihapën zyrat e Postë-Telegrafës në nivelet e atyre të paraluftës. Muaji gusht i vitit 1947 shënon dhe krijimin për herë të parë të Drejtorisë së Përgjithshme të Postë-Telekomunikacionit, e

was provided with an automatic telephone exchange of departmental character, with 150 numbers with a limited network cable to connect the ministries and other central institutions. PTT offices of major metropolitan pre-fectures had a manual telephone exchange with 20-50

num-

bers,

while some other smaller cities only had a directory with 10 numbers, to connect the local authorities, as well as a Mors phone apparatus.

Thus, in the late 30s, Albania had a total of 68 post offices and agen-cies, quite a considerable num-ber for the country’s conditions. Because of the special relations we had with Italy, a short-wave radio station was installed in Tirana, which enabled the connections Tirana-Rome with telephone and telegraphic services. In 1942, as a result of World War II and bomb-ings, the repeater in Catania, Italy was completely destroyed.

In the following period, the war consequences were also evident in the sector of telephone commu-nications, where many of the lines were damaged. During 1945, many telephone lines were rebuilt, while the Post-Telegraph offices were reopened in pre-war levels. August of 1947 marks the first establish-ment of the General Directorate of Posts and Telecommunications, which was under the Ministry of World Affairs. In 1946, through the line Tirana-Peshkopia, was established the telephone inter-connection with the world. Also in

cila ishte në varësi të Ministrisë së Punëve Botore. Më 1946, përmes linjës Tiranë-Peshkopi, u vendos ndërlidhja telefonike me botën. Në këtë periudhë, për herë të parë fillon dhe shërbimi telefonik ndërurban nga kabinat. Në vitet 1949-1950 vazhdojnë ndërtimet e linjave me rrethet, zëvendësohen fijet teke me ato me shumë fije duke përmirësuar ndjeshëm shërbimet telefonike e telegrafike. Në këtë kohë vendo-set radiondërlidhja me Sofjen, nëpërmjet Radiodhënësit 3 kE të Laprakës dhe radiomarrësve të disponueshëm të markës IMCA. Në vitin 1954, PTT-së iu shtua edhe një shërbim i ri, ai i pajtimit dhe shpërndarjes së shtypit në të gjithë vendin me mesatarisht rreth 150 mijë copë në ditë. Kapaciteti i rrjeteve telefonike në vitin 1955 kundrejt vitit 1950 u rrit 2.8 herë dhe në vitin 1960 rreth 4 herë. Në vitet 1955-1960 cen-trali i Tiranës plotësohet me rreth 4000 numra, si dhe montohen centrale të rinj automatikë në qytetet e tjera kryesore të vendit,

si: Shkodër, Vlorë, Gjirokastër, Korçë etj., proces ky që përfundoi në gjithë qytetet, qendra rrethi, në vitin 1983. Të gjitha centralet ishin të sistemit dekadik, teknologji elektromekanike. Në vitin 1964 u vu në shfrytëzim e para ndërlidhje kabllore ndërurbane Tiranë-Dur-rës, e cila më pas u pasua me lid-hje e tjera kabllore në vitet 1970-1972 me qytetet Vlorë,

Lushnje, Fier, Berat, Elbasan dhe qendrat e ban-

this period, the first intercity booth telephone service gets started.In the years 1949-1950, they proceeded with the construction of districts lines, single strands were replaced with the multiple ones, thus significantly improving the telegraph and telephone services. At this time, radio connection with Sofia is established through Lapraka radio transmitter 3kE and IMCA brand available radio receiv-ers. In 1954, a new service was added to PTT, that of subscription and distribution of the press across the country, with approximately 150 thousand pieces a day.The capacity of telephone net-works increased 2.8 times in 1955 compared to 1950, and in 1960, it increased about 4 times. In the years 1955-1960 Tirana exchange central office was completed with about 4000 numbers, and new automatic telephone exchanges were mounted in other major cities of the country, such as Shkodra, Vlora, Gjirokastra, Korca, etc.., a process that was completed in all cities and districts centers, in 1983. All telephone exchanges belonged to the decadic system, an electromechanical technology. In 1964 the first intercity cable connection Tirana-Durres was implemented, which was later fol-lowed by other cable connections in the years 1970-1972 with Vlora , Lushnje, Fier, Berat, Elbasan and the residential areas

in-between these cities. The num-ber of PTT offices in 1965, came to 220 from 68 that it used to be

77

uara ndërmjet tyre. Numri i zyrave PTT në vitin 1965 arrin në 220 nga 68 që ishin para çlirimit të vendit, duke mbuluar me shërbime PTT të gjithë qendrat e qyteteve dhe lokaliteteve.Lidhja e drejtpërdrejtë e Tiranës me gjithë qendrat e rretheve u re-alizua vetëm në vitin 1970, kur

u kalua në sistemet me 12 kanale telefon-ike Z12, apara-tura të prodhimit RFT nga ish Gjermania Lindore, në drejtimet Tiranë-Shkodër e Tiranë-Korçë. Sistemi kabllor i ndërlidhjes për rrethet e Jugut, i realizuar në vitin 1973, përmirësoi lidhjet e drejt-përdrejta telefonike të Tiranës me këto rrethe. Sa i përket përmirësimit të infra-strukturës së komunikimit, vlen të theksohet se në vitet 1965-1966 ndërlidhjes ndërkombëtare iu vunë në dispozi-cion edhe qendrat radiomarrëse të Kamzës dhe ajo radiodhënëse në Cërrik. Këto dy qendra siguronin ndërlidhje tele-fonike dhe tele-grafike me të gjitha vendet e botës. Pjesë e projekteve për shtrirjen e rrjetit të komuni-kimit në fillim të viteve ‘70 ishte dhe mundësimi i lidhjeve me fsha-trat, projekt i cili përfundoi me 3 dhjetor 1973 dhe u implementua kryesisht përmes linjave ajrore. Në disa zona u për-dor dhe sistemi i rrjeteve kabllore. Vitet ‘90 për vetë dinamikën e zhvillimeve shoqërore dhe ekonomike të vendit, ndërrimin e sistemit politike në vend shënojnë një valë ndryshimesh në fushën e

before the country liberation, with PTT services covering all centers of cities and localities.

The direct connection of Tirana to all district centers was conducted only in 1970, when Z12 telephone

channel systems started to operate,

RFT appa-ratuses from former Eastern Ger-

many, in the

directions Tirana-

Shkodra and Tirana-Korca.The cable con-nection system for South districts, conducted in 1973, upgraded the direct telephone connec-tions of Tirana to these districts.

Regarding the enhancement of

communication infrastruc-ture, it is worth mentioning that in the years 1965-1966 interconnec-tion was also made available in the radio receiver centers of Kamza and the transmitter center in Cër-rik. These two centers provided telephone and telegraph commu-nications with all countries of the world. Part of the project to expand

the communication network in the early ‘70s was to facilitate con-nection with the villages, a project which ended on 3 December 1973 and was mainly implemented

telekomunikacionit, në funksion të përshtatjes të rrjetit të telekomu-nikacionit me sistemet e tjera të vendeve të Evropës e më gjerë. Në 5 shkurt 1992 krijohet si ndër-marrje më vetë Telekomi shqiptar. Pavarësisht dëmtimeve të rrjetit të komunikimit në një pjesë të mirë të zonave rurale, gjatë një dekade u kryen investime në përmirësimin e rrjetit dhe ofrimin e shërbimeve të reja. Në vitin 1996 u realizua futja e shërbimit të telefonisë publike me kartë të parapaguar, ndërsa në 1997 u realizua vënia në shfrytëzim e kabllos me fibër op-tike, e cila për vetë veçoritë ofron shërbim shumë më cilësor për transmetimin e trafikut ndërkom-bëtar. Në fund të viteve ’90 për herë të parë u punua për krijimin e një qendre për mirëmbajtjen e rrjetit. Në vitin 2011 u realizua ngritja e Qendrës së Mbikëqyrjes dhe Mirëmbajtjes së Rrjetit dhe u zgjeruan kapacitetet ekzistuese, bazuar në teknologjinë “Alcatel S12” dhe “Siemens EWSD”.Viti 2004 shënon një tjetër rëndësi për zhvillimin dhe ecurinë e ALBtelecom. Gjatë këtij viti nis një nga projektet më të rëndë-sishme, ai i zgjerimit dhe shtrirjes së rrjetit kryesor të internetit dhe implementimi i teknologjisë ADSL, duke ofruar një tjetër hov në komunikim. Pas viteve 2000 ALBtelecom hyn në një fazë të re, në përgatitjen për privatizim, derisa në 1 tetor 2007, kompania CETEL a.s (An-kara), anëtare e ÇALIK Holding me qendër në Stamboll, në konsor-

cium me Turk Telekom, zotëron 76.4% të aksioneve të gjigandit të telefonisë fikse, ALBtelecom.Ndonëse teknologjitë e komunikimit në tërësinë

e tyre kanë lindur si përshtatje ndaj nevo-jave të shoqërive për komunikim, zhvillimi

i rrufeshëm i tyre, përveçse në një

përfitim të pat-jetërsueshëm, është shndër-ruar në një

domosdosh-mëri. “Revo-lucioni” është i gjithanshëm

dhe i dukshëm. Zhvillimi do të

vazhdojë të jetë i prek-shëm, por i padukshëm,

edhe për vetë dinamikën çdo risi e re do të shtyjë atë

të mëparshmen për ta zhven-dosur si në kapitujt e historisë. Në vazhdimësi, dokumentimi i momenteve të rëndësishme do të jetë edhe më i vështirë dhe më vo-luminoz, por përherë interesant...

through airlines. In some areas cable network system was also used.

The ‘90s brought a wave of change in the telecommunica-tions field due to the dynamic social and economic development of the country and the political system change, thus adapting our telecommunication network with other European systems and beyond.On February 5, 1992 Albanian Tele-com was established as a separate company. Despite damage to communication network in most rural areas, during a whole decade, investments were made in upgrading the network and providing new services. In 1996 the prepaid card public telephone service was introduced, and in 1997 the use of optical fiber cable was realized, which offered more qualitative services for interna-tional traffic transmission.In the late 90s, it was first worked on creating a center for network maintenance. In 2011, the center for Network Supervision and Main-tenance was built and the existing capacities were increased, based on “Alcatel S12” and “Siemens EWSD” Technologies.The year 2004 marks another development to the progress of ALBtelecom. It was the year of a very important project, that of expanding and extending the internet main network and imple-menting ADSL technology, offering another burst to communication.After 2000, ALBtelecom enters a new phase, the preparation for privatization, while on 1 October, 2007, the company CETEL a.s. (Ankara), member of ÇALIK Hold-ing based in Istanbul, in consor-tium with Turk Telekom, owns 76.4% of the shares of the fix telephony giant, ALBtelecom.

While communication technolo-gies in their entirety have arisen as adaptation to societies needs for communication, their fleeting development besides being an inalienable benefit, has become a necessity. “Revolution” is ver-satile and visible. Development will continue to be reachable, but overlooked, as due to the dynam-ics it contains any innovation will push back the previous one just like the chapters of history. In the future, documenting important moments will be more difficult and more voluminous, but always rather interesting...

78

ARTEMISLUMA (HETA)

Kur ndihesh mirë dhe kalon çaste të bukura në jetë, koha ikën shumë shpejt si pa u ndjerë, por jo pa lënë gjurmë dhe mbresa. Të tillë e përsh-kruan përvojën e katër viteve punë në Albtelecom, Artemis Luma (Heta), Specialistepranë Drejtorisë së Shitjes për Kor-poratat në Albtelecom, ndërsa thotë se katër vite pune nuk janë pak, por kur merr kënaqësi nga puna që bën, koha vrapon. I është bashkuar Albtelecomit menjëherë pas privatizimit dhe thotë se të qënit pjesë e gji-gandit të telekomunikacionit në Shqipëri, është sikur të jesh pjesë e boshtit mbi të cilin gjithçka rrotullohet rreth teje.

When you feel good and spend beautiful moments in life, time flies, but not without leaving traces and impressions. This is how Artemis Luma (Heta) describes her 4-year work ex-perience as a Specialist in Al-btelecom Corporate Sales Di-rectorate, while saying that 4 years of work is not little time, but when you like what you aredoing, time really flies. She joined Albtelecom soon after its privatization, and accordingto her, being part of this giant of telecommunications is like be-ing part of the axis upon which everything revolves around you.

E dashuron punën që bën dhe mundësitë që të ofron kjo familje e madhe. Të qënurit pjesë e familjes së madhe Albtelecom për të është nder dhe njëkohësisht kënaqësi shumë e madhe. Ka mësuar shumë dhe Albtelecom i ka dhënë për-vojë në aspektin profesional, atë njerëzor dhe moral. E ndjen veten si një qelizë e një strukture gji-gande dhe të rëndësishme në vend. Albtelecom është operatori më i rëndësishëm në sektorin e teleko-munikacionit, përherë në zhvillim dhe i përditësuar me teknologjinë më të re dhe mundësi të pafundme që të ofron kjo fushë. Kjo e ka ndi-hmuar t’i përvetësojë në mënyrën më të mirën këto avantazhe, duke i kthyer në një përvojë të vyer. “I gjithë procesi i punës vetvetiu të mëson të jesh lexuese dhe dëgjuese shumë e mirë dhe më pas të dish t’i transmetosh te palët e treta”, - na tregon Artemisa. Është pjesë e Drejtorisë së Shitjeve për Korporatat, brenda gjigandit të telekomunikacionit në Shqipëri

When you feel good and spend beautiful moments in life, time flies, but not without leaving traces and impressions. This is how Artemis Luma (Heta) describes her 4-year work experience as a Specialist in Albtelecom Corporate Sales Direc-torate, while saying that 4 years of work is not little time, but when you like what you are doing, time really flies. She joined Albtelecom soon after its privatization, and accord-ing to her, being part of this giant of telecommunications is like being part of the axis upon which every-thing revolves around you.

She loves her job and all of the opportunities offered by this big family. Being part of the big family of Albtelecom is both a great honor and pleasure for her.She has learnt much in Albtelecom and it has given her a lot in profes-sional, human, and moral terms. She feels like a cell of a giant and important structure in the country.Albtelecom is the most important


Përvojë në ALBtelecomALBtelecom experience

79

dhe kjo për të është një ndjesi sikur të jesh pjesë e boshtit mbi të cilin gjithçka rrotullohet rreth teje. “Per-sonalisht e ndjej se kam një detyrim të dyfishtë në aspektin profesional dhe atë moral, për vetë faktin se besoj se jemi nyja kryesore që bën lidhjen e kompanisë me palët e treta”, - shton Artemisa. Që në momentin e parë si pjesë e Albtelecom, Artemisa është ndjerë shumë komode dhe vazhdon të ndihet kështu edhe pas 4 vitesh. Aty ka gjetur gjithçka, përvojën e veçantë, punën të cilën e dashuron dhe më e rëndësishmja, njerëzit me të cilët punon. Ka nisur të punojë shumë herët. Përpiqet të përkush-tohet shumë që çdo gjë të funksion-ojë siç duhet. Përvoja e ka plotësuar profesionalisht dhe personalisht. Pozicioni që ka në Albtelecom i ka dhënë mundësinë të ketë kontakte me një staf gjigand në çdo cep të Shqipërisë, brenda dhe jashtë kompanisë dhe dukshëm ky raport i stërmadh ka një peshë të madhe, e cila bën diferencën me kompanitë e tjera.

Por ne na intereson të dimë më shumë edhe për jetën perso-nale të Artemisës, e veçanërisht për vajzën e saj. Sa ka ndikuar familja në punën e saj dhe anasjelltas?

operator in the telecommunications sector, consistently developing and updated with the newest technolo-gies and endless possibilities that this field offers. It has helped her use these advantages at the best, turning them into a valuable experi-ence. “The whole work process naturally teaches you to be a good reader and listener, so that you can later be able to transmit it to third parties”, says Artemisa. She is part of the Corporate Sales Directorate within the telecommu-nications giant in Albania, and for her, it is a sensation like being part of the axis upon which everything revolves around you. “Personally, I feel that I have a dual obligation in both professional and moral terms for the fact that I believe we are the main hub of the company that makes the connection with third parties”, adds Artemisa.

Artemisa felt very comfortable from the very first time as part of Albtelecom, and continues to feel the same way even after 4 years. There she has found everything she wanted: the special experience, the job she loves, and most importantly, the people with whom she works. She started to work very early, and it has always been of special importance to her. She tries to be totally dedicated so that everything

Këtu Artemisa ndalet gjatë për të na rrëfyer për pjesën më të bukur dhe sigurisht dhe më të rëndësishme të jetës së saj. Ajo është martuar me një njeri të mrekullueshëm, i cili nuk është vetëm një bashkëshort i mirë, por është një mik, një mbështetje jashtëzakonisht e madhe. Kompen-sojnë, mbështesin dhe qetësojnë njëri-tjetrin gjatë gjithë kohës. Ia kanë arritur të gjejnë gjuhën dhe formulën më të mirë për kapërcimin e “ulje-ngritjeve” të raportit. Mbi të gjitha, Artemisa ka dhe një rol shumë të rëndësishëm në jetë, atë të nënës. Është gëzuar me një vajzë 14 muajshe, të cilën e falenderon që i ka dhënë kënaqësinë e jashtëza-konshme e të qënit nënë. Isara e vogël, realisht ka ndikuar pozitiv-isht në jetën e mami Artemisës, në aspektin profesional dhe atë njerëzor. Për të, të pasurit fëmijë dhe një familje nuk është aspak një pengesë për të ecur përpara, përkundrazi, është një shtysë e jashtëzakonshme, duke u mbushur me më shumë dashuri, forcë, mbështetje dhe kurajo për të bërë gjëra të mëdha.

functions properly. Experience has fulfilled her both professionally and personally. The position she has in Albtelecom, has given her the opportunity to have contacts with a giant staff in every corner of Albania, within and outside the company, and significantly this kind of rapport has a great importance, which makes the difference with other companies.

But we are interested in learning more about Artemisa’s personal life, especially about her daugh-ter. How has family affected her job, and the vice-versa?

Here, Artemisa stops long to tell us about the best part and of course the most important one in her life. She is married to a wonderful man, who is not only a good husband to her, but also a friend, a really great support. They compensate, support, and tranquilize each-other all the time. They have managed to find the right way, and the best formula to overcome the “ups and downs” of their relationship. Above all, Artemisa has a vital role in life, that of mother. She is rejoiced with a 14-months-old daughter, who she would like to thank for giving her the tremendous pleasure of being a mother. The little Isara has really impacted her mom’s life positively in both professional and human terms. For her, having chil-dren and a family is not an obstacle to progress, rather it is a stupen-dous impetus for giving more love, strength, support and courage to move forward and do great things.

80

Të nisësh punën në një kompani të madhe e menjëherë me një projekt të madh është një mundësi që sot ta japin pak kom-pani në Shqipëri.

Starting work at a large company and immediately with a major project is an opportunity that few com-panies give you in Albania nowadays.

Ervis Çela, Specialist pranë Drej-torisë së Shitjeve thotë se ndihet me fat që punën në Albtelecom e ka nisur me këmbë të mbarë me projektet “Interneti në shkolla”, fryt i bashkëpunimit mes Ministrisë së Arsimit dhe Albtelecom, për sa i përket ofrimit të shërbimit të inter-netit në të gjitha shkollat publike shqiptare, e vlerësuar si një nismë e re në kuadër të projektit “Shqipëria dixhitale”, si dhe “Face to Face”, misioni dhe vizioni i të cilit ishte reklamimi i produkteve dhe shër-bimeve të kompanisë sa më pranë

Ervis Çela, Specialist in the Sales Directorate, says he feels lucky to have started work in Albtele-com with the project “Internet in Schools”, a fruit of cooperation be-tween the Ministry of Education and Albtelecom, with regard to internet service delivery in all Albanian state schools, estimated as a new initia-tive in the framework of the project “Digital Albania” and “Face to Face”, the mission and vision of which was promoting the company’s products and services closer to customers through energetic sales

klientëve, nëpërmjet agjentëve energjikë të shitjes, të cilët kanë shëtitur derë më derë dhe kanë lidhur shumë kontrata PSTN – je dhe ADSL- je. Pavarësisht ngarkesës në punë, suksesi i arritur dhe numri i abonentëve në rritje, për të është kënaqësia që merr nga puna që bën në Albtelecom.Kushdo nga ne në punën e vet ka nevojë të udhëhiqet nga një moto dhe në Drejtorinë e Shitjeve, ashtu siç na rrëfen Ervisi, motoja është t’u përgjigjen kërkesave të klientit sa më shpejt, duke ofruar gjithnjë një shërbim cilësor. Në fakt, suksesi është i dukshëm, nga 39000 abonentë të shërbimit të internetit para 2 vitesh, numri është rritur në 64000 të tillë.Një tjetër aspekt i punës së Ervisit është dhe vlerësimi i ankesave dhe kërkesave të konsumatorëve në mënyrë që të bëjnë sugjerimet e duhura pranë drejtorisë përgjegjëse

agents, who walked door to door concluding many PSTN and ADSL contracts. Despite the workload, for him, the success achieved and the increasing number of subscribers is the satisfaction you get from work-ing in Albtelecom.Every one of us, in his own work, needs to be guided by a motto, and the Sales Directory motto, as Ervis tells us, is to meet the customers’ needs quickly, always offering a qualitative service.In fact, the success is evident. The number of internet subscribers has increased from 39000 two years ago, to 64000 actually.Another aspect of Ervis’s job is the evaluation of customers’ requests and complaints, in order to make the appropriate suggestions to the responsible Directory for creating new products that will best meet the customers’ needs and preferences.

Përvojë nëALBtelecomALBtelecom experience

Ervis Çela


81

për krijimin e produkteve të reja, të cilat do të përmbushin më së miri preferencat dhe nevojat e abo-nentëve. Në pamje të parë, për ne që nuk pu-nojmë në Departamentin e Shitjeve, procesin e shitjes do ta përkufizonim vetëm në mbylljen e një kontrate, por Ervisi na shpjegon se këtu përfshihet ndjekja e vazhdueshme e marrëdhënies me abonentin, për të forcuar lidhje me të, për të konsoliduar emrin e ALBtelecom dhe shtuar mundësinë për lidhjen e kontratave të tjera.Por që të arrihet deri te lidhja e një kontrate nuk është aq e lehtë sa mund të duket. Çdo punë ka vështirësitë e veta.ALBtelecom pas privatizimit ka përjetuar një periudhë të vështirë tranzicioni, sidomos për departa-mentin ku Ervisi bën pjesë. “Jemi në momentin kur gjendemi afër klientit dhe e suportojmë atë gjatë gjithë procesit të shitjes, i cili fillon me prezantimin e produk-tit apo shërbimit, konfirmimin e mundësisë teknike, lidhjen e kon-tratës dhe zgjidhjen e problemeve. Kuptohet që ky proces ka pasur problemet e veta, por së fundmi është konsoliduar dhe në ndjehemi shumë më afër klientit”, – shton Ervisi. Ai na e vazhdon rrëfimin e përvojës së vet në ALBtelecom me një ndo-dhi të veçantë, e cila nuk të ndodh ta përjetosh përditë:“Me anë të teknologjisë së re, ALBtelecom ka krijuar mundësinë që edhe njerëzit në komunat e

At first sight, for us who do not work in the Sales Department, the sales process would be defined only in the conclusion of a contract, but Ervis explains that it includes the continuous relationship with the Customer, in order to strengthen connections with him, to consoli-date the name of ALBtelecom, and raise the possibilities for concluding other contracts.But reaching the conclusion of a contract is not as easy as it may seem.Every job has its own difficulties.After privatization, ALBtelecom experienced a difficult transition period, especially in the department where Ervis works. “We are at the moment when we find ourselves close to the customer and support him throughout the sales process, which begins with the presentation of the product or service, confirmation of technical possibilities, contract conclusion, and problems solutions. It is under-standable that this process has had its problems, but recently it has been consolidated and we feel much closer to the customer “- adds Ervis.He continues the story of his ex-perience in Albtelecom with a very special occurrence, which does not happen to experience every day:“Through new technology, ALBtelecom has created the opportunity that even people in remote communes of Albania can obtain a fix telephony service. Thus, on the occasion of the festival of Labova Commune, in the district of

largëta të Shqipërisë të pajisen me shërbimin e telefonisë fikse. Kështu, me rastin e festës së Komunës Labovë, në rrethin e Gjirokastrës, së bashku me specialistë të tjerë të shitjeve vendosëm të shkojmë për të reklamuar shërbimet e reja që ne ofronim. Pasi ngritëm stendën dhe përgatitëm çdo gjë për të filluar fushatën promocionale, papritur u gjendëm të rrethuar nga njerëz me një mikpritje që të bënte të ndi-heshe si në shtëpi. Njerëzit filluan të pyesnin rreth shërbimeve, disa pa u menduar gjatë, lidhën menjëherë kontratën, duke na thënë që kishin kohë që na prisnin, ndërsa kryetari i komunës na ftoi të mernim pjesë në drekën e organizuar për festën e komunës ku ishin të ftuar Ministri i Punës, Çështjeve Sociale dhe Shan-seve të barabarta, si dhe shumë personalitete të tjerë”.Duke qenë se në punë kalojnë një pjesë të mirë të ditës tonë, thuhet se ajo për ne kthehet në një shtëpi të dytë. Kështu ka ndodhur edhe me Ervisin, i cili pëlqen ta quajë Drejto-rinë e Shitjeve familjen e tij të dytë. Përveçse janë kolegë dhe bash-këpunëtorë shumë të mirë me qëllimin e vetëm për t’iu përgjigjur kërkesave dhe nevojave të abo-nentëve, ata janë shumë të afërt me njëri-tjetrin dhe kalojnë bashkë festat individuale të gjithësecilit.Kjo marrëdhënie e natyrshme dhe e bukur midis tyre është rezultat i respektit të ndërsjellë, kohës së kaluar bashkë dhe menaxhimit të suksesshëm të drejtorisë, gjë që ua bën punën më të lehtë çdo ditë.

Gjirokastra, along with other sales specialists, we decided to go and promote our new services. After building the stand and preparing everything needed to start the pro-motional campaign, we suddenly ended up surrounded by people with a hospitality that made you feel at home. People began to ask about services, some of them im-mediately concluded the contract without thinking it twice, saying that they had been long waiting for us, while the head of commune invited us to be part of the festival lunch organized for the Commune’s Day, where the Minister of Labor, Social Affairs and Equal Opportuni-ties, as well as many other personalities were invited.”Since we spend a good part of our day at work, as they say, it becomes a second home for us. This is the case with Ervis, who likes to call the Sales Department his second family.Besides being very good colleagues and collaborators, with the sole purpose of responding to customers’ requests and needs, they are also very close to each other and spend together every-one’s individual celebrations.This natural and beautiful relation-ship among them is the result of mutual respect, time spent together and the successful management of the directorate, which makes their work easier every single day.

Evisi me kolegët / Evis with colegues

C h a p t e r | 83

Me një moshë afro 60 vjeçare, Teatri Kombëtar i Operas dhe Baletit mund të quhet pa diskutim tempulli i madh i kulturës, podiumi ku gjen ekspozim dhe mundësi për shpalosje talenti artisti shqiptar dhe ai i huaj, mejdani ku njeriu jeton sekondën, minutën dhe orët, jo me ritmin njerëzor, por mes një optike krejt tjetër, magjisë...Puna e ndërtuar mbi bazën e ideve novatore ka bërë që skena e teatrit të mos jetë vetëm një skenë pro-movuese e artistëve vendas dhe bashkëkombësve tanë kudo që ndodhen, por është një teatër ashtu siç është Shqipëria sot, ku marrëdhëniet e shkëmbimet kulturore janë një realitet i prekshëm që manifesto-het me shfaqje të ndryshme të artistëve të huaj.

With nearly 60 years of age, the National Theater of Opera and Ballet can be definitely called a great temple of culture, the podium where both Albanian and foreign artists have the chance to expose their talent, the arena where men live the seconds, minutes and hours not to human pace but to a magical one… The innovative works have turned the theater stage not just into a promotional stage of local artists and fellow citizens, but rather into a theater reflecting Albania as it really is, a place where friendly relation-ships and cultural exchanges are best manifested through various performances of foreign artists.

Nga/ByLedina FERHATI

TEMPULLI I MADH IKULTURËSGREAT TEMPLE OF CULTURE

84

Lodhje-kënaqësi, çelësi i harmonisë së KamenicësThonë që kultura e një vendi është kartëvizita më e mirë për të. Kjo është e vërtetë. Niveli i lartë i ar-tistëve shqiptarë ka bërë që ne të prezantohemi denjësisht edhe në ske-nat e huaja. Për këtë flet dhe karriera e shkëlqyer e mezzosopranos Vikena Kamenica

Janë dhjetëra vepra që keni performuar me sukses në skenën shqiptare dhe atë të huaj. Si jeni ndjerë? Çfarë ju bën më të lumtur në ato çaste?

Në radhë të parë, është pa diskutim kënaqësia që artisti

They say a country’s cul-ture is its best business-card and this is quite true. The high standards of our artists have decently presented us even on in-ternational stages. The excellent career of our mezzo-soprano, Vikena Kamenica is a living ex-ample of all this.

You have successfully per-formed dozens of acts on both Albanian and foreign stages. How does this make you feel? What makes you happy in those moments?

The most important thing is definitely the pleasure that the artist gets from the job

merr për punën e bërë. Ne, artistët kemi një raport deri diku të dhimbshëm mes mundit e kohëzgjatjes së punës dhe produktit. Punojmë 3-4 muaj për të nxjerrë një produkt 3-4 orësh, 3-4 orë që janë në një ditë. Ky raport nga ana emo-cionale dhe fizike ka një fino të madhe, por në momentin që ti del mirë dhe gjithçka shkon siç duhet, kënaqësia dhe adrena-lina janë në maksimum. Suk-sesi është shpërblimi i gjithë mundit dhe punës që ke bërë.

Për ne është me interes të dimë nga e kaluara juaj e gjer më tani, vlerësimet që keni marrë dhe mbresat e përjetuara. Ku keni njohur sukseset më të ëmbla?

Me thënë të drejtën, mbresa kam pasur që në fëmijëri, duke qenë se unë vij nga një familje

done. Artists have a some-what painful relation between the efforts and duration of work and its product. We work 3-4 months to bring out a product which is only 3-4 hours long per day. This re-port has a large expected loss to emotional and physical terms, but when everything goes well and properly, plea-sure and adrenaline are im-measurable. Success is the reward of all the efforts and hard work and done.

We would like to learn about the appraisals you have received and your impres-sions and memories during the years of your career up to present day. Where have you seen your sweetest suc-cesses?

Truth be told, I have had im-pressions since I was a child given the fact that I come


Kamenica’s key of harmony tiredness-pleasure

85

artistësh, ku dashur pa dashur që e vogël kam menduar se kjo është ajo që mua më takon të bëj në jetë, pra të këndoj. Mbresat kanë qenë të shum-ta, kënaqësia ka qenë e mad-he. Kam ndërruar disa herë zhanre dhe e bëj këtë për të thyer monotoninë e anës kul-turore, duke qenë se Shqipëria nuk është se jep shumë avantazhe, në kup-timin se ne kemi një teatër në tërë Shqipërinë dhe dashur pa dashur ti provon një publik e për më tepër publikun që je-ton më së shumti në Tiranë që të njohin, por nuk të jepet mundësia që të përjetosh ato ndjesi që mund të provosh kur ndërron publik.Kam përjetuar një lloj kënaqësie të veçantë edhe kur kam fituar bursën e Vjenës për dy vjet, më pas hyrja në një agjenci kanadeze këngëtarësh, ku bëj aktualisht pjesë. Pata një kënaqësi të fundit mund të them, gjatë koncertit në Portugali “Antologjia Do bel Canto” që ishte vetëm me një këngëtar dhe normalisht me uvertura, me një orkestër të jashtëzakonshme. Publiku më priti jashtëzakonisht mirë, vlerësuan atë pjesë timen dhe të talentit shqiptar që unë

from a family of artists, where in a way or another made me think that this was exactly what I had to do in life, sing! First impressions and satis-factions were great. I have of-ten changed musical genres, mostly to break the cultural monotony in Albania, as our country offers little advan-tages, starting from the fact that we have only one opera theater in the entire country, and consequently, whether you like it or not, you try only one audience, especially the ones living in Tirana, who al-ready know you well, but you are never given the chance to try those special feelings of a new audience. Another great satisfaction was when I won the 2-year schol-arship in Vienna. Then when I joined a Canadian singers’ agency, where I am now part of.I can also tell you about a re-cent satisfaction I got during the concert “Do Bel Canto An-thology” in Portugal with a so-loist and overtures of course, and an excellent orchestra. I was very welcomed and ap-plauded by the audience, who appraised that part of Alba-nian talent and education I was conveying right there.Later there were the other performances, especially the ones in France e.g. “The Bar-

çoja, formimin e shkollës shq-iptare. Më pas kanë qenë ve-prat që kam realizuar sidomos në Francë, p.sh. “Berberin e Seviljes”, nga e cili mora një kënaqësi të veçantë. Publiku francez e priti jashtëzakonisht shumë mirë debutimin. Fakti që mora duartrokitje nga një publik që nuk më njihte, e bënte gjithçka më të bukur, pasi ata morën atë çka panë në atë moment.

ber of Seville”, which gave me special pleasure. The French audience was overwhelmed by the debut and the fact that I received applauses and took my bows in front of an un-known audience made every-thing even more exciting, be-cause those people appraised what they saw at the moment.

Vikena Kamenica:Suksesi ështëshpërblimi i gjithëmundit dhe punësqë ke bërë

Vikena Kamenica:Success is thereward of all theefforts and hardwork

86

Pas sagës së suksesshme të aktiviteteve kulturore e artistike të Eagle Mobile, me personazhe mjaft të njohur në arenën ndërkombëtare, si: Dj. Paul Van Dyk, grupit Madcon, Jim Belushit me muzikën jazz, këtë herë në bashkëpunim me Havana Fest, erdhi në stadiumin “Qemal Stafa” numrin 1 në botë, DJ Armin Van Buuren, së bashku me dy bash-këpunëtorë të tij amerikanë, DJ Sun-nery James and DJ Ryan Marciano. I pyetur pak çaste para fillimit të koncertit të tij të paharrueshëm në “Qemal Stafa” nëse do të ishte problem koha e zymtë dhe shiu që parashikohej, me një modesti të pazakontë, tha se do të bënte çmos që “ta pushonte shiun”. Nuk është një njeri me fuqi të mbinatyrshme që sfidon natyrën dhe dukuritë e saj, por një DJ botëror me cilësi të jashtëzakonshme që elektrizon e mahnit çdo turmë të rinjsh kudo dhe kurdo që performon. Ato çaste të shkurtra shiu që shoqëruan mbrëm-jen e freskët të 14 Tetorit, nuk arritën të ndalnin emocionet dhe magjinë e Dj-it. Me pak fjalë, Van Buuren mba-jti fjalën e dhënë, duke ekzaltuar tur-mën prej 10.000 vetësh në stadium.35 vjeçari nga Hollanda, i njohur

After the successful saga of cultural and artistic activities of Eagle Mo-bile with internationally well known characters, such as Dj. Paul Van Dyk, Madcon group, Jim Belushi with jazz music, this time in collaboration with Havana Fest, DJ number 1 in the world, Armin Van Buuren, arrived to the stadium “Qemal Stafa” together with two American collaborators, DJ Sunnery James and DJ Ryan Mar-ciano.When he was asked a few moments before his unforgettable concert at “Qemal Stafa” if the bad weather and the predicted rain would be a problem for the concert, he an-swered with an unusual modesty that he would do the best to “stop the rain”. He isn’t a man with super-natural powers who challenges the nature and its phenomena, but he is a very popular DJ with exceptional values, who amazes every crowd of young people wherever and when-ever he performs. The moments of rain accompanying the cool evening of 14th October failed to halt the ex-citement and the magic created by the DJ. In a few words, Van Buuren kept his promise to exalt the crowd of 10,000 people in the stadium.The 35 year-old guy from the Neth-erlands, also known as Amster-dance, Gaia, El Guitaro, Rising Star, is well known for his trance genre, which he regards as “a magical journey through different kinds of dance music. It is more than 15 years that he is part of this market and he

ndryshe edhe me pseudonimet Am-sterdance, Gaia, El Guitaro, Rising Star, është mjaft i njohur për zhanrin trance, të cilin e konsideron si “një udhëtim të magjishëm përmes llo-

is the first and only DJ who has won first place survey “Top 100” for four consecutive years, conducted by the prestigious magazine DJ Mag in 2007, 2008, 2009 and 2010.He has travelled and performed live in various countries around the world. A day before coming to Alba-nia, he had been in Hamburg, where he had entertained the German

“SUNDIMTARI I PREFERUAR” I SKENËSNUMBER ONE LEADER OF THE STAGE


më të dëgjuarat në botë. Jo më kot këtë personazh e kanë ndjekur një sërë çmimesh ndërkombëtare.Pikërisht para pak muajsh, në familjen e tij është shtuar edhe një pjesëtar i tretë, vajza e tij, Fenna, të cilën Armin na e përshkruan duke qeshur si “produksionin më të mirë të tijin deri në këtë kohë”. Për të, ajo nënkupton frymëzim ekstra dhe më tepër inspirim në skenë. Pjesën më të madhe të kohës e kalon pranë familjes dhe vajza është tashmë faktori që bën më të fortë në studion e tij. Energjinë pozitive të mbledhur pranë vatrës familjare e transme-ton në platenë e skenës ku ai “bëhet njësh” me publikun. Ndërsa perfor-mon live, ai është shumë i ndjeshëm ndaj turmës dhe i përshtatet në mënyrë perfekte asaj. Energjia vazhdimisht në rritje e njerëzve, pavarësisht se mund të jetë pak lodhëse për Arminin, përbën adren-alinën dhe motivimin kryesor për t’iu përshtatur atyre e për të përcjellë një valë emocionesh të magjishme tek turma. 15 vite punë kolosale me anë të kon-certeve në çdo cep të botës dhe pe-sha e krijuar e përvojës ka arritur ta shndërrojë këtë njeri në një “mbret të skenës”, i cili qeveris me plot hijeshi e pasion njerëzit para tij. Për të mund të themi me bindje të plotë se mbetet “sundimtari më i prefer-uar” dhe kjo ndodh për të vetmen arsye se të gjithë mbeten të kënaqur nga “qeverisja e tij” e magjishme.

public under the sounds of dance music. Albania was an unknown geographical destination for him.The only contact with Albanians until then had been merely a virtual one, through social networks like Twit-ter and Facebook. He stated that he had constantly received comments or messages from the land of the eagles telling him that the Albanians were “crazy” about his hit “In and out of Love” feat Sharon den Adel, the song which broke the record on you tube with 67 million clicks, while keeping the top position in the Dutch Top 10 as the most “in” video of all times.You can imagine yourselves the sen-sation conveyed to the 10,000 peo-ple attending the live performance of this hit by DJ Armin in the stadium.He has never listened to Albanian music before and surprises us even more when saying that maybe in a near future or a farther one he might be inspired to use our music in one of his productions. He is open-minded and ready to welcome everything.

This philosophy of his comes as a result of the motto he follows: “Do not be prisoner of your style.” This has been his “personal policy” and he believes that this has also been the key to his success.The whole world is familiar with his famous albums like “76”,

jeve të ndryshme të muzikës dance. Ka mëse 15 vjet që është pjesë e këtij tregu dhe është i pari dhe i vetmi DJ që ka fituar katër herë radhazi ven-din e parë të sondazhit “Top 100”, realizuar nga revista prestigjioze DJ Mag në vitet 2007, 2008, 2009 dhe 2010. Udhëtimet dhe performancat e tij live nëpër vende të ndryshme të botës janë të panumërta. Një ditë para se të vinte tek ne, kishte qenë në Hamburg, ku kishte kënaqur pub-likun gjerman pas muzikës dance. Shqipëria për të ishte një destina-cion gjeografik i panjohur. Kontakti i vetëm deri atëherë me shqiptarët kishte qenë thjesht virtual nëpër-mjet rrjeteve sociale të twitter-it e facebook-ut. Ai na shprehet se nga toka e shqiponjave vazhdimisht i shkonin komente apo mesazhe dhe se nëpërmjet tyre kishte mësuar se shqiptarët ishin ‘të çmendur” pas hitit “In and out of love” me Sharon den Adel, këngë e cila ka thyer rekord në youtube me plot 67 milionë

klikime, duke mbajtur njëkohësisht edhe pozicionin e parë në Top 10 si videoja hollandeze më e ndjekur e të gjitha kohërave. Mund ta imagjinoni vetë pastaj ndjesinë e krijuar tek të 10.000 të pranishëm në stadium që dëgjuan live këtë hit nga DJ Armin.Nuk ka dëgjuar ndonjëherë muzikë shqiptare, por na habit më tepër kur na thotë se pse jo, në një të ar-dhme të afërt apo e largët qoftë ajo, mund të frymëzohet e mund të përdorë muzikën tonë për ndonjë nga produksionet e tij. Është natyrë mendjehapur dhe i gatshëm të mirëpresë çdo gjë. Dhe kjo vjen pasi gjithmonë gjatë karrierës së tij ka ecur me një moto të caktuar: “Mos u bëj i burgosur i stilit tënd”. Kjo ka qenë “politika e tij personale” dhe beson se ky ka qenë edhe çelësi i suksesit të tij të pashoq.Bota mbarë njihet me albumet e tij të famshme, si: “76”, “Shivers”, “Imag-ine” dhe “Mirage”, të cilët kanë arritur të vijnë suksesshëm tek çdo person që dëgjon muzikën dance e është i apasionuar pas saj. Pas suksesit të tyre, tani duket se ai po vazhdon të korrë një tjetër. Armin, me anë të një radioje që e ka krijuar vetë 9 vite me parë nën emrin “A State of Trance”, mbledh mesatarisht çdo javë pothu-ajse 15 milionë dëgjues të dashuruar të muzikës së tij, në një hark kohor prej 2 orësh. Përmasat e kësaj janë gjigande dhe e bën këtë radio ndër

“Shivers”,”Imagine” and “Mirage”, which have been successful and welcome by every person who lis-tens to dance music and is passion-ate about it.After their success, it now appears that he is proceeding to another one. Through a radio that he established himself nine years ago under the name “A State of Trance”, Armin col-lects an average of nearly 15 million weekly listeners of his music lovers, in a period of 2 hours. Its dimensions are huge and make this the most lis-tened radio in the world. No wonder this personality was followed by a series of international awards.

Just a few months ago, his family was added with a third member, his daughter FENN, of whom Armin tells us laughing “it’s my best production by now.” To him, she means extra inspiration and more motivation on stage.He spends most of the time near his family and the daughter is now the factor that makes him stronger in his studio. He transmits the positive energy gathered at the family’s hearth on the stage where he “merges” with the public. While performing live, he is very sensitive to the crowd and perfectly adapts to their taste. The constantly increasing energy of the people, despite being a bit tir-ing for Armin is the adrenaline and the main motivation to adapt to the crowd and convey magical emo-tions to them. 15 years of great work with concerts in every corner of the world and the experience gained through them has managed to turn this man into a “king of the stage” who rules with charm and passion over the people in front of him. What we can con-vincingly say about him is that he is the “number one leader” of the stage and this is the only reason why everyone remains satisfied by “his magical authority”.

C h a p t e r | 89

92

SARANDËLagja Nr 2, Rruga “8 Nentori”,Pallati 8 KatëshCel: 067 22 29 055

DURRËSLagja Nr.3, Rruga “Tregtare”Cel: 067 29 08 913

Lagja Nr. 13, Plazh,Godina 2 Katëshe, Kati 1Cel: 067 22 29 070

Bulevardi Kryesor,Lagja 11Cel: 067 22 29 091

Rruga “Skenderbej”,Lagjia 4Cel: 067 22 26 206

SHKODËRLagja “Vasil Shanto”,Qendra Tregtare Chicago,Kati 3Cel: 067 29 08 912

Lagja “Vasil Shanto”,Rruga “Kol Idromeno”Cel: 067 22 26 215

TIRANËSheshi “Willson”Cel: 067 29 08 921

Bulevardi“Dëshmorët e Kombit”,Kullat Binjake, Kulla 2Cel: 067 29 09 223

Rruga e Elbasanit,Bulevardi “Bajram Curri”Cel: 067 29 09 239

Sheshi “Ataturk”,Kryqëzimi “21 Dhjetori”Cel: 067 29 09 228

Rruga “Myslym Shyri”,Pallati 60, Shk.5, Ap 62Cel: 067 22 26 201

Rruga “Dëshmorët e 4 Shkurtit”Cel: 067 22 26 203

Rruga “Medar Shtylla”,Pallati “Skutari”Cel: 067 22 26 204

KombinatCel: 067 22 26 205

Bulevardi “Bajram Curri”,Pallatet “Agimi”Cel: 067 22 29 095

Lagja “Ali Demi”,Pallati 135, Shkalla 7Cel: 067 22 29 088

Vore - QenderCel: 067 22 29 085

Sheshi “Avni Rustemi”Cel: 067 22 29 116

Bulevardi “Zogu i Pare”Cel: 067 22 29 058

Qendër, Paskuqan, Babru,Godine 3 katëshe, Kati 1Cel: 067 22 29 089

Qendra Tregtare “Kristal”Cel: 067 22 29 067

Qendër KamëzCel: 067 22 29 068

Autostrada Tiranë-Durrës,City Park, Km 12Cel: 067 22 29 079

Rruga e Durrësit,Përballë Ish-ambasadës JugosllaveCel: 067 22 29 086

Rruga “Emin Duraku”,pranë Stadiumit “Dinamo”Cel: 067 22 29 073

Qendra Tregtare Univers - QTUCel: 067 22 29 982

“Tirana International Airport”,RinasCel: 067 26 30 909

Rruga “Dëshmorët e 4 Shkurtit”Cel: 067 26 53 620

Rruga Bardhyl, Ndertesa 3,Kati 1Cel: 067 22 29 103

Bulevardi “Bajram Curri”,Ish Stacioni i fundit i Tiranës se ReCel: 067 22 29 112

Rruga “Aleksandër Moisiu”,KinostudioCel: 067 22 29 113

Rruga e Dibrës,Përballë “Shkollës së Bashkuar”Cel: 067 22 29 097

Bulevardi KryesorLaprakëCel: 067 22 29 066

Rruga e Dibrës,pranë MedresesëCel: 067 22 29 057

Bulevardi “Zhan Dark”,pranë BrrylitCel: 067 22 29 115

Qendër YzberishtCel: 067 22 29 069

Rruga Budi,Qyteti StudentiCel: 067 22 29 090

SaukCel: 067 22 29 072

Instituti BujqësorKamëzCel: 067 31 05 111

ShkozëCel: 067 22 26 202

LEZHËBulevardi KryesorCel: 067 22 26 213LUSHNJEBulevardi KryesorCel: 067 22 26 217

KOPLIKQendër, Malësi e MadheCel: 067 22 26 214

POGRADECRruga “Kajo Karafili”Lagja Nr.2Cel: 067 22 26 208

Rruga “Rinia”Cel: 067 22 29 074

DELVINËRruga “Sinan Ballaci”,Godina 1 katësheCel: 067 22 23 642

MAMURRASQendër MamurrasCel: 067 22 29 087

BALLSHLagja “28 Nëntori”,Bulevardi Kryesor, Pallati 1Cel: 067 22 29 106

TROPOJËBulevardi Kryesor,pranë Pallatit të KulturësCel: 067 22 29 109

PESHKOPILagja “Nazmi Rrushiti”,Rruga “Jakov Xoxa”, Pallati 5Cel: 067 22 29 108

SHIJAKLagja “Popullore”Cel: 067 2229071

FUSHË KRUJËBulevardi kryesor,Pallati me HarkCel: 067 22 29 104

KRUJËLagja Nr 1, QendërCel: 067 22 29 114

KUKËSBulevardi KryesorCel: 067 22 29 105

RRËSHENRruga “At Gjergj Fishta”,Kryqezimi kryesorCel: 067 22 29 102

PËRMETShëtitorja “Odise Paskali”Cel: 067 22 29 110

SKRAPARBulevardi KryesorCel: 067 22 29 111

TEPELENËRruga “Mustafa Metohiti”,Pallati Nr.5, Kati 1Cel: 067 22 29 107

FIERLagja “16 Prilli”, QTU, Kati 1Cel: 067 29 09 206

VLORËLagja “Pavarsia”,Rruga “Sadik Zotaj”,Kulla “Hanxhari 1”Cel: 067 29 09 233

Skele, Përballë shkollës“Ismail Qemali”Cel: 067 22 26 216

Lagja “29 Nëntori”,Rruga “Sadik Zotaj”,Pallati 517, Kati 1Cel: 067 22 29 093

OrikumCel: 067 22 29 065

KORÇËBulevardi “Republika 11”,Godina ALBtelecomCel: 067 31 06 129

BERATLagja “22 Tetori”,Bulevardi KryesorCel: 067 22 26 219

BILISHTLagja Nr. 2Rruga “Fuat Babani”, Kati 1Cel: 067 22 26 212

ELBASANLagja “Luigj Gurakuqi”,Pallati 54Cel: 067 22 26 207Qender, Hotel “Skampa”, Kati 1Cel: 067 22 29 117

FIERLagja Nr. 11,Rruga “Ramiz Aranitasi”Cel: 067 22 26 218Lagja “29 Nentori”,Sheshi “Fitorja”Cel: 067 22 29 118

DIVJAKËLagja “Sinan Ballaci”Cel: 067 22 29 059

GJIROKASTËRShëtitorja “18 Shtatori”Cel: 067 22 26 221Zona Muzeale,Qafa e Pazarit,Godina 2 Katëshe, Kati 1Cel: 067 22 29 098

KAVAJËBulevardi KryesorCel: 067 22 29 096

KORÇËLagja 4, Rruga “Fan Noli”Cel: 067 22 26 209Lagja 12,Bulevardi “Gjergj Kastrioti”Cel: 067 22 26 210

KUÇOVËLagja “Llukan Prifti”Cel: 067 22 26 220

Dyq

anet

EA

GLE

MO

BIL

E /

EAG

LE M

OB

ILE

sho

ps

93

TIRANE Rruga “Çamëria”, Pranë Postës ShqiptareTel: +355 4 22 45 525

Rruga “Dëshmorët e 4 Shkurtit” Tel: +355 4 24 19 276

Rruga “Sulejman Delvina”, Pallati 13, Kati 1Tel: +355 4 22 70 424

Bulevardi “Blu”, Qendra e Biznesit Kamëz, Kati 1

Bulevardi “Zogu I”, Pranë Zyrës Postare Nr. 4 Tel: +355 4 22 57 389

Rruga “Elbasanit”, Pallati 4, Shkalla 4, Kati 1Tel: +355 4 23 72 990

SHKODER Lagja “Vasil Shanto”, Rruga “Marin Barleti” Tel: +355 2 22 43 097 +355 2 22 43 657 PUKE Lagja “Qytet”, Rruga e Dëshmoreve Tel: +355 2 12 22 679

FUSHE ARREZLagja “Qytet” Tel: +355 2 12 22 679

KOPLIK Lagja “Mehaj”(Qendër Koplik) Tel: +355 2 11 22 107 VAU DEJES Lagja “Demokracia” Tel: +355 2 61 20 000

LEZHE Lagja “Varosh”, Rruga “Gjergj Fishta”Tel: +355 2 15 22 378 +355 2 15 22 085

LAÇ Lagja “Nr. 3” Tel: +355 5 32 22 382 +355 5 32 22 384

MAMURRAS Lagja “Zef Hoti” Tel: +355 5 61 25 222

SHENGJINRruga “Nënë Tereza” Tel: +355 2 81 22 004

MIRDITE Rruga “At Gjergj Fishta” Tel: +355 2 16 22 250 RUBIK Lagja “Mesme” Tel: +355 2 84 20 001 KUKES Lagja “Nr. 5”, Rruga “Dituria” Tel: +355 2 42 22 113+355 2 42 22 541

BAJRAM CURRIBajram Curri Tel: +355 2 13 22 429

HAS Has QendërTel: +355 2 14 22 403

PESHKOPI Bulevardi “Elez Isufi” Tel: +355 2 18 25 368

BURREL Sheshi ‘’Ahmet Zogu’’ Tel: +355 2 17 22 199

BULQIZE Lagja ‘’Minatori’’ Tel: +355 2 19 22 693

KRUJE Lagja Nr. 1, Qendër Tel: +355 5 11 22 146

FUSHE KRUJE Lagja “Kastrioti”,Qendër Tel: +355 5 63 22 383

ELBASAN Lagja “28 Nëntori,Rruga “Lublin Dilja” Tel: +355 5 42 54 213

CERRIK Lagja Nr. 2 Tel: +355 5 81 22 208

BELSH Qendër Belsh Tel: +355 5 82 22 088

PEQIN Lagja Xhami Tel: +355 5 12 22 099

GRAMSH Lagja “Holta” Pallati 46 Tel: +355 5 13 22 293

LIBRAZHDLagja Nr. 1 Pallati 37Tel: +355 5 14 22 228

PRRENJAS Lagja Nr.1 Pallati 28/1 Tel: +355 5 91 22 428

DURRESLagja 11,Rruga “Ismail Qemali” Tel: +355 5 22 30 845

Lagjia 13,Hekurudha (Plazh) Tel: +355 5 22 60 370

Lagjia 14, Rruga “Tirana” (Shkozet) Tel: +355 5 22 64 000

SHIJAK Lagja Popullore Tel: +355 5 71 23 167

KAVAJE Lagjia 3, Zguraj Tel: +355 5 52 42 998

RROGOZHINELagjia 1 Tel: +355 5 77 22 241

BERAT Lagja “10 Korriku”, Rruga “Antipatrea” Nr. 376 Tel: +355 3 22 32 873

ÇOROVODË Lagja “Çlirimi” Rruga “E Dësh-morëve”Tel: +355 3 12 22 288

KUÇOVËLagja Nr.1, Blloku “Tafil Skëndo” Rr. e Re Nr. 19Tel: +355 3 11 22 200

POLIÇAN Lagja Nr.2, Rruga e “Bogovës”Tel: +355 3 68 24 512

URA VAJGURORE Lagja “18 Tetori”, Rruga “4 Dëshmorët”Tel: +355 3 61 22 186

FIER Lagja “Kastriot”, Rruga “Brigada e XI Sulmuese” Tel: +355 3 42 22 232

PATOS Lagja “1 Maji”, Rruga “Sulo Goxha”Tel: +355 3 81 22 473

ROSKOVEC Lagja Nr. 1, Rruga KryesoreTel: +355 3 82 22 000

LUSHNJE Lagja “Kongresi i Lushnjes”,Bulevardi KryesorTel: +355 3 52 22 042

DIVJAKË Lagja Nr. 1, QendërTel: +355 3 71 22 030

BALLSH Lagja “5 Shkurti”, Rruga “Rrapo Hekali”Tel: +355 3 13 22 244

KORÇË “Bulevardi Republika”, Nr. 11 Tel: +355 8 22 42 014Tel: +355 8 22 42 505

POGRADEC Rruga “Rinia”, Lagja Nr. 2Tel: +355 8 32 23 722

BILISHT Rruga “Kosova”,Lagja Nr. 2Tel: +355 8 11 22 308

ERSEKE Bulevardi “Dëshmorët”Pallati Nr. 2Tel: +355 8 12 22 285

MALIQ Bulevard “Rinia”Tel: +355 8 61 22 022

LESKOVIK Blloku Nr. 2Tel: +355 8 71 22 014 VLORË Lagja “28 Nëntori”,Rruga “Mulla Xhaferri” Tel: +355 3 32 22 854

ORIKUM Qendër OrikumTel: +355 3 91 22 001

HIMARË Spile, HimarëTel: +355 3 93 22 000

SELENICË Qendër SelenicëTel: +355 3 92 22 001

GJIROKASTËR Lagja “Varosh”, Rruga “Vasil Laboviti”, Nr.3Tel: +355 8 42 62 338

SARANDË Lagja Nr. 1, Rruga “Flamurit” Tel: +355 8 52 22 730

TEPELENË Lagja “Selam Musa”, Rruga “Ali Pasha”Tel: +355 8 14 22 300 PËRMET Lagjja “Partizani”, Rruga “Mentor Xhemali”Tel: +355 8 13 22 091 DELVINE Lagjja “Sinan Ballaci”,Rruga “Nazif Haderi”Tel: +355 8 15 22 713 LIBOHOVË Sheshi “Avni Rustemi”Tel: +355 8 81 22 130 KSAMIL Sheshi “Miqësia” Tel: +355 8 93 22 032 KËLCYRË Lagja Nr. 1 Rruga “Musa Fratari”Tel: +355 8 75 24 199 MEMALIAJ Lagja Nr.4, Rruga “Tafil Buzi”, Nr.7Tel: +355 8 85 26 036 KONISPOL Sheshi “Alush Taka”, Rruga Dëshmorët”Tel: +355 8 91 22 000

Dyq

anet

ALB

tele

com

/ALB

tele

com

sh

op

s

eagle mag june 2012

Documents