financial statements 2011
ársskýrsla 2011
EFNISYFIRLITÁvarp stjórnarformanns . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2HS Orka hf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3Stjórn og skipulag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4Starfsmannafélag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6Heimsóknir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7Fréttaveitan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8Orkuver . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9Grunnvatns- og jarðhitadeild . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15Innkaupa- og birgðadeild . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18Starfsmannahald . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18Skjalastjórnun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20Öryggis, heilbrigðis- og umhverfismál . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21Viðhaldsdeild . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22Upplýsingasvið . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23Gæðamál . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23Fjármál . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24Raforkukaup og raforkusala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24Skýrsla og yfirlýsing stjórnar og framkvæmdastjórnar . . . . . . . . . . . . . 28Áritun óháðs endurskoðanda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30Rekstrarreikningur og yfirlit um heildarafkomu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31Efnahagsreikningur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32Eiginfjáryfirlit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33Sjóðstreymisyfirlit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34Skýringar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
CONTENTSAddress of the Chairman of the Board . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76HS Orka hf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77Boards of directors, ownership, management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78Power plant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80Groundwater and geothermal division . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83Financial matters . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86Record Management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87Power purchases and sales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89Endorsement by the Board of Directors and Management . . . . . . . . . 92
Independent Auditors‘ Report . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
Statement of Comprehensive Income . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
Statement of Financial Position . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
Statement of Changes in Equity . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
Statement of Cash Flows . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
Notes to the Financial Statements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
HS
OR
KA
HF
“Um 28 hundraðshlutar orkunnar sem við notum fer í að flytja fólk eða vörur frá einum stað til annars.“
Um þessar mundir er að ljúka sögu mikilla breytinga á
HS Orku hvað varðar eignarhald og form . Þessi kafli í sögu
Hitaveitu Suðurnesja (HS) teygir sig aftur til vorsins 2007
og nær yfir sölu á eignarhlut ríkisins, sölu sveitarfélaga á
eignarhlutum sínum, eignaraðild einkaaðila, uppskiptingu
HS í HS Orku og HS Veitur, eignaraðild erlends aðila og
lífeyrissjóða . Sem kunnugt er á Alterra Power 66,4%
hlut, í gegnum dótturfélag sitt Magma Energy Sweden .
Jarðvarmi slhf, samlagshlutafélag í eigu 14 lífeyrissjóða
á nú 33,4% hlut eftir að hafa aukið hlut sinn úr 25% með
kaupum á nýju hlutafé . Þessi breyting styrkir fjárhagsstöðu
fyrirtækisins verulega og eykur getu þess til að sinna
nýjum og krefjandi verkefnum .
Samhliða framangreindum breytingum hafa erfiðleikar
úr ýmsum áttum haft mikil áhrif á starfsemi félagsins .
Gengisfall íslensku krónunnar og sveiflur á álverði hafa
þar haft veigamikil áhrif eins og sjá má t .a .m . á uppgjöri
ársins 2011 . Breytingar á þessum þáttum leiða gjarnan til
þess að afkoma félagsins, eins og hún birtist í uppgjörum,
sveiflast verulega ýmist til hins verra eða betra . Til þess
ber að líta að hin raunverulega rekstrarafkoma félagsins
er jafnan nokkuð góð og stöðug og ber starfsmönnum
og stjórnendum félagsins gott vitni um faglegan og
skynsamlegan rekstur .
Ég vil nota þetta tækifæri að þakka starfsmönnum,
stjórnendum og stjórnarmönnum HS Orku fyrir þeirra
mikla og óeigingjarna starf sem unnið hefur verið í þágu
félagsins, oft við mjög erfiðar aðstæður, þar sem oftar
en ekki hefur ríkt veruleg óvissa um hvað framundan
er . Horft til baka er ekki erfitt að ímynda sér að sá sem
hefði spáð fyrir um það sem varð hefði vart verið talinn
í jarðnesku sambandi, svo miklar og ófyrirséðar urðu
breytingarnar á köflum .
Vert er ennfremur að minnast á áhrif stjórnvalda
á starfsemi félagsins og orkuiðnaðarins í heild .
Rammaáætlun um vernd og nýtingu náttúrusvæða hefur
verð lengi í smíðum og er þegar þetta er skrifað ekki
komin fyrir Alþingi enn þrátt fyrir ítrekuð áform þar um,
fyrst fyrir árið 2009 . Það vekur furðu hve mikla pólitíska
meðhöndlun Rammaáætlun fær nú bak við luktar dyr
eftir alla þá miklu faglegu vinnu sem lögð var í hana af
faghópum og sérfræðingum . Orkustefna fyrir Ísland hefur
einnig verið í smíðum og er ókláruð . Það eru því fjölmargir
óvissuþættir á vettvangi stjórnvalda sem vinna þarf úr til
að skapa íslenskum orkuiðnaði viðunandi starfsskilyrði .
Við væntum þess að nú fari senn í hönd nýir tímar í
sögu HS Orku . Ekki einvörðungu vegna þess framansagða
um eignarhald og ytri áhrifaþætti, heldur ekki síst hvað
varðar fyrirséða uppbyggingu félagsins með frekari
orkuvinnslu . Rétt er að minna í þessu samhengi á nýhafna
starfsemi Carbon Recycling Internernational í Svartsengi,
áform Stolt Sea Farm um fiskeldi á Reykjanesi, áform
Iceland Silicon Corporation í Helguvík og áform Norðuráls
um byggingu álvers í Helguvík . Unnið er að samningi milli
HS Orku og Norðuráls um afhendingu orku til álvers í
Helguvík, eftir að niðurstaða gerðardómságreinings fékkst
í desember síðastliðnum . Eru miklar vonir bundnar við að
sú niðurstaða leiði til samninga þannig að síðar á þessu ári
hefjum við af miklum krafti stækkun Reykjanesvirkjunar
um 80 MW og vonandi einnig frekari undirbúning að
virkjunum í Eldvörpum og/eða Krýsuvík .
Í þessu samhengi er því líklegt að áfram verði breytingar
á félaginu . Þessar væntu breytingar má þó telja að mörgu
leyti eðlilegri og ánægjulegri viðfangsefni en hinar fyrri .
Í þeim felast gríðarleg tækifæri til atvinnusköpunar og
þróunar innan fyrirtækisins og utan . Það er hlutverk
starfsmanna, stjórnenda og hluthafa HS Orku að grípa
tækifærin og tryggja að sem mestan ávinning í víðu
samhengi; fyrir starfsmenn, fyrir félagið, fyrir viðskiptavini
og fyrir samfélagið .
Það er von mín að þau verkefni sem HS Orka vinnur að
geti orðið til að vinna gegn þeim fjölbreyttu vandamálum
sem fylgt hafa efnahagsörðugleikum þjóðarinnar, tryggt
fleirum góð störf, viðunandi afkomu, fjárhag og lífsgæði .
Gleymum í þessu samhengi ekki hinni samfélagslegu
ábyrgð sem á okkur hvílir, sem störfum hjá jafn mikilvægu
fyrirtæki og HS Orka er samfélaginu . Ef litið er til þeirrar
sérstöðu sem íslenskur orkuiðnaður hefur í samfélaginu
er okkar hlutverk ekki síst að skapa almenningi lífsgæði .
Ásgeir Margeirssonstjórnarformaður
ÁVARP STJÓRNARFORMANNS
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
HS ORKA HF
Á árinu 2011 urðu áfram talsverðar breytingar á
eignarhaldi HS Orku hf og skiptu þannig 26,47% hlutafjár
um eigendur . Magma Energy Sweden A .B . keypti 1,47%
hlut fjögurra sveitarfélaga en seldi á sama tíma 25% hlut
til Jarðvarma slhf sem er félag 14 íslenskra lífeyrissjóða .
Í samkomulagi milli Magma og Jarðvarma var jafnframt
ákvæði um forkaupsrétt Jarðvarma að nýju hlutafé á föst verði
þannig að hlutur Jarðvarma yrði þá 33,4% . Jarðvarmi ákvað
síðan að nýta þessa heimild og var gengið frá viðskiptunum
29 . febrúar 2012 . Alls voru þetta hlutabréf að nafnvirði
878 .205 .943 og kaupverðið um 4,7 milljarðar króna .
Áfram hefur verið unnið að varanlegu samkomulagi við
tvo af þremur erlendum bönkum sem höfðu lánað félaginu
til framkvæmda síðustu árin, þar sem félagið uppfyllti ekki á
árinu 2008 skilmála lánasamninga um eiginfjárhlutfall o .fl .
Samkomulag náðist undir lok ársins 2009 um tímabundnar
undanþágur fyrir árin 2009 og 2010 . Félagið uppfyllir nú
alla lánsskilmála nema varðandi eiginfjárhlutfall hjá EIB en
aftur hefur verið gengið frá tímabundinni undanþágu við
bankann og nú fyrir árið 2012 . Þá var unnið að sameiningu
á tveimur lánum hjá NIB í eitt lán með ýmsum breytingum
á skilmálum o .fl . og lauk þeirri vinnu með undirskrift nýrra
lánsskilmála 14 . febrúar 2012 .
Félagið vinnur enn að áformum um uppbyggingu
virkjana til að svara eftirspurn frá álveri í Helguvík og annarri
starfsemi sem byggir á mikilli raforkunotkun . Keypt hefur
verið 50 MW hverfilsamstæða frá Japan og kælieining frá
Þýskalandi vegna stækkunar Reykjanesvirkjunar og gengið
frá útboðsgögnum vegna byggingarframkvæmda . Þann
15 . september 2011 fékk félagið loks afhent virkjunarleyfi
sem sótt var um 21 . október 2009 en í því eru skilmálar
um orkuöflun utan ákveðins miðsvæðis sem gætu minnkað
leyfilega framleiðslu hinnar nýju 50 MW hverfilsamstæðu .
Enn er beðið eftir að rannsóknir geti hafist með borunum
í Eldvörpum og í Krýsuvík vegna tafa á breytingum á
skipulagi annarsvegar og hinsvegar að ná samningum um
nýtingarrétt o .fl . Félagið undirritaði í febrúar 2011 samning
um afhendingu á 30 MW til Íslenska kísilfélagsins ehf í
Helguvík frá maí 2013 til ársloka 2015 .
Fjárfestingar á árinu 2011 voru umtalsvert minni en árið
áður og námu alls 819 m .kr . á móti 2 .901 m .kr . árið áður .
Fjárfestingar til undirbúnings stækkunar Reykjanesvirkjunar
námu 630 m .kr . og í Svartsengi voru ýmsar fjárfestingar,
aðallega vegna förgunar affalsvatns, fyrir röskar 105 m .kr .
Þann 16 . desember barst úrskurður í gerðardómsmáli
sem Norðurál höfðaði gegn HS Orku vegna orkusamnings
fyrir álver í Helguvík sem undirritaður var í apríl 2007 .
Niðurstaðan var sú að samningurinn væri í gildi en jafnframt
væru í fullu gildi allir fyrirvarar samningsins og að þeir
hefðu ekki verið uppfylltir . Aðilar málsins eru þá að nýju
staddir nálægt byrjunarreit og eru viðræður í gangi um
málið og þess vænst að niðurstaða fáist á vordögum .
Upptekt úr jarðhitasvæðinu í Svartsengi jókst úr
12,3 milljónum tonna í 12,9 milljónir tonna eða tæp 5% .
Niðurdæling dróst lítilsháttar saman og varð 5,2 milljónir
tonna en 5,5 milljón tonn árið áður . Nettó upptekt jókst
þannig um 13,3% . Á Reykjanesi minnkaði upptektin úr
18 .650 milljónum tonna í 18 .330 milljón tonn eða um 1,7% .
Auk þess var dælt niður 2,47 milljónum tonna á móti 2,19
milljónum tonna árið áður þannig að upptektin minnkaði
nettó um 3,6% á Reykjanesi .
Júlíus Jónssonforstjóri
HS
OR
KA
HF
Aðalfundur HS Orku hf fyrir árið 2010 var haldinn
15 . mars 2011 á aðalskrifstofu fyrirtækisins á Brekkustíg
36 í Reykjanesbæ . Kosin var stjórn og var sú breyting
gerð að John Carson kom inn í stjórnina í stað Andreu
Zaradic . Að loknum aðalfundi var haldinn stjórnarfundur
þar sem stjórnin skipti með sér verkum og var hún þá
þannig skipuð:
Formaður:
Ásgeir Margeirsson, Magma Energy Sweden A .B .
Varaformaður:
Ross Beaty, Magma Energy Sweden A .B .
Ritari:
Gylfi Árnason, Magma Energy Sweden A .B .
Meðstjórnendur:
Annette Cusworth, Magma Energy Sweden A .B .
John Carson, Magma Energy Sweden A .B .
Varamenn í stjórn:
Júlíus Jón Jónsson, HS Orku
Lyle Braaten, Magma Energy Sweden A .B .
Eftir breytingar á eignarhaldi þegar Magma Energy
Sweden keypti 1,47% hlut fjögurra sveitarfélaga og
seldi síðan 25% hlut til Jarðvarma slhf var haldinn
hluthafafundur þann 27 . júní . Á fundinum var kjörin ný
stjórn og var sú breyting gerð að Anna Skúladóttir kom
inn í stað Annette Cusworth . Stjórnin er þá þannig skipuð,
eftir að hún hafði skipt með sér verkum á stjórnarfundi að
loknum hluthafafundi:
Formaður:
Ásgeir Margeirsson, Magma Energy Sweden A .B .
Varaformaður:
Ross Beaty, Magma Energy Sweden A .B .
Ritari:
Gylfi Árnason, Jarðvarmi slhf
Meðstjórnendur:
Anna Skúladóttir, Jarðvarmi slhf
John Carson, Magma Energy Sweden A .B .
Varamenn í stjórn:
Bruce Ripley, Magma Energy Sweden A .B .
Helgi Jóhannesson, Jarðvarmi slhf .
Hlutafjáreign í HS Orku hf skiptist þannig 31 .12 .2011:
Hlutir Hlutfall
Magma Energy Sweden A .B . 5 .222 .188 .911 75,00%
Jarðvarmi slhf 1 .740 .729 .637 25,00%
Samtals 6.962.918.548 100,000%
STJÓRN OG SKIPULAG
Eftirtaldir veita fyrirtækinu forstöðu:
Forstjóri: Júlíus Jónsson
Aðstoðarforstjóri: Albert Albertsson
“Orka er sú frumstærð náttúrunnar sem lætur öll fyrirbæri, lifandi og lífvana, virka og starfa.“
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
Ásgeir Margeirsson
Ross Beaty Gylfi Árnason
John CarsonAnna Skúladóttir
Júlíus Jónssonforstjóri
Albert Albertssonaðstoðarforstjóri
HS
OR
KA
HF
STARFSMANNAFÉLAG
Á síðasta aðalfundi félagsins sem haldinn var 15 . apríl
2011 voru gerðar talsverðar breytingar á stjórn félagsins .
Nýr formaður tók við og nýtt fólk kom í stjórn og skiptu
þau með sér verkum á eftirfarandi hátt:
Sigrún Guðmundsdóttir formaður
Þórhildur Eva Jónsdóttir varaformaður
Þorgrímur Hálfdánarson gjaldkeri
Silja Dögg Gunnarsdóttir ritari
Kristján Baldursson meðstjórnandi .
Varamenn sem jafnframt sitja alla stjórnarfundi:
Margrét Guðleifsdóttir
Heiðar Rafn Sverrisson
Sumarhús félagsins í Húsafelli var í stöðugri notkun s .l .
sumar og notkun fyrir utan hefðbundinn orlofstíma ágæt .
Það sama má segja um húsið á Akureyri sem fyrirtækið
hefur til útleigu fyrir félagsmenn sína . Til stóð að ganga
frá aðgengi við húsið á Akureyri en því er ekki lokið .
Árshátíð var haldin á Grand Hótel laugardaginn 6 .
mars . Þátttaka var mjög góð og var hátíðin öll hin
glæsilegasta . Veislustjórinn Ingvar Jónsson fór á kostum
og drukknir þjónar gerðu allt vitlaust . Þjónarnir voru
partur af skemmtiatriði kvöldsins og stóðu þeir sig með
prýði . Hjómsveitin Hobbitarnir lék svo fyrir dansi fram
eftir nóttu .
Fjölskyldudagur var haldinn laugardaginn 2 . júní
á Brekkustíg . Boðið var upp á hoppukastala, andlitsmálun,
timburbáta til að sigla á tjörninni, grill o .fl . Veður hefði
mátt vera hagstæðara en það rofaði nú samt til rétt á
meðan börnin léku sér og erum við þakklát veðurguðunum
fyrir það .
Grillveisla SFHS var haldin á Brekkustígnum þann
26 .ágúst fyrir félagsmenn og maka þeirra . Menu Veitingar
sá um grillmatinn og var maturinn himneskur . Þátttaka
var góð og fólk skemmti sér vel fram eftir nóttu með
söng og gleði . Það eru vissulega orð með sönnu að það er
„gaman saman“ .
Jólagetraun starfsmanna var á netinu í desember . Þar
áttu starfsmenn að reyna að þekkja samstarfsmenn sína
af myndum af þeim sem börnum . Þátttaka hefði mátt vera
betri en leikurinn fór eingöngu fram rafrænt þannig að
allir áttu að hafa tækifæri til að taka þátt í . Tölvufyrirtækið
Omnis hf gaf prentara/skanna og Björgunarsveitin
Suðurnes gaf tvo stóra flugeldafjölskyldupakka í vinning .
Jólahlaðborð félagsins var haldið laugardaginn
3 . desember á veitingahúsinu Ránni í Reykjanesbæ .
Maturinn og skemmtiatriðin voru frábær og átti starfsfólk
HS þar saman skemmtilega kvöldstund .
Framundan er sumarferð starfsmannafélagsins og er
ætlunin að fara til Tyrklands í haust .
Stjórn starfsmannafélagsins vill að þakka öllum sem
lögðu hönd á plóginn varðandi starf félagsins . Félagið
er ríkt, það á skemmtilegustu félagsmenn í heimi sem
taka virkan þátt í starfinu . Einnig þökkum við stjórn og
stjórnendum fyrir ómetanlegan skilning og stuðning við
starf félagsins .
“Ef þú æpir í 8 ár, 7 mánuði og 6 daga, framleiddir þú næga hljóðorku til að hita einn bolla af kaffi.”
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
HEIMSÓKNIR
Gestum hefur farið fækkandi frá árinu 2009 eins og
sést á mynd 1 hér að neðan . Árið 2009 komu alls 6 .757
gestir, árið 2010 voru þeir 5 .791 eða 16% færri en árið
áður og á árinu 2011 voru gestir alls 5 .397 eða um 20%
færri en árið 2009 þegar heimsóknir voru flestar .
Hluti af þessum tölum eru gestir sem Blue Diamond
hefur tekið á móti, en Blue Diamond er rekstraraðili
sýningarinnar í Reykjanesvirkjun, Orkuverið Jörð . Gestum
þeirra hefur fjölgað lítillega frá opnun sýningarinnar í júlí
2008 .
Blue Diamond hefur séð um móttöku almennra
ferðamanna en HS Orka hefur tekið á móti hópum séu
þeir tengdir starfssemi fyrirtækisins . Móttökum sem
fyrirtækið sjálft sinnir hefur einnig fækkað frá árinu 2009
þegar mest var eins og mynd 2 sýnir .
Gestirnir koma víða að og frá mörgum þjóðlöndum .
Þeir koma til að fræðast eða hreinlega af einskærri
forvitni . Tölur frá Íslandsstofu um erlenda gesti sem
heimsækja Ísland sýna að mikill meirihluti vill forvitnast
og skoða jarðvarmaorkuver .
Gestir okkar fá fræðslu um jarðvarmann og af
hverju það er mögulegt að vinna jarðvarma á Íslandi,
auðlindagarðshugsunina og auðvitað fá gestir okkar í
flestum tilfellum að sjá inn í orkuverin . Á árinu 2011 voru
öryggiskröfur hertar varðandi gestamóttökur . Hópar sem
fara inn í orkuverin skulu ekki vera stærri en 30 manns,
allir klæðast sýnileikavesti og öryggishjálmi .
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
Blue DiamondAðrarVestmannaeyjarSvartsengi EldvörpReykjanesvirkjunSvartsengi
15551465
1103
844
1964
652 584 646
280 359 365168
384 331
60264
70
1079
323331673273
1413
2008 2009 2010 2011
HEIMSÓKNIR
HS
OR
KA
HF
Alls komu út þrjú blöð á árinu 2011, tölublað 227, 228
og 229 . Öll voru þau eingöngu gefin út í netformi . Fyrsta
blað Fréttaveitunnar kom út í desember 1987 . Blaðið
hefur síðan þá komið nokkuð reglulega út, að meðaltali
4 – 5 blöð á ári en ekki alltaf með sama sniði . Blaðið er því
að hefja sitt 35 . starfsár nú árið 2012 .
Fréttaveitan hefur alla tíð þjónað þeim tilgangi að vera
upplýsingamiðill fyrirtækisins og starfsmanna þess . Ekki
eru áform um annað en að halda áfram netútgáfu enda
er það mat stjórnenda fyrirtækjanna að um nauðsynlegan
upplýsingamiðil sé að ræða .
Breytt umhverfi síðustu ára í rekstri fyrirtækjanna er
þess valdandi að ekki er hægt að segja frá öllu jafnóðum .
Margir þættir, eins og t .d . uppgjör, rekstraráætlanir og
fleira þarf að tilkynna til Kauphallar og eftirlitsaðila áður
en fyrirtækin mega veita upplýsingar til annarra aðila .
Nokkrir aðilar eru á póstlista og fá blaðið sent til sín
rafrænt eða fá senda vefslóð þar sem blaðið er að finna .
Þá er blaðið alltaf aðgengilegt á heimasíðum fyrirtækjanna
og öll blöð sem hafa verið gefin út á netformi er að finna
í gagnagrunni fyrirtækisins, www .hver .is .
FRÉTTAVEITAN
0
30
60
90
120
150
AðrarVestmannaeyjarSvartsengi EldvörpReykjanesvirkjunSvartsengi
131
8274 71
87
3438
00
33
16 1722
9 61 2
81
47
2008 2009 2010 2011
HEIMSÓKNIR Í UMSJÓN HS ORKU HF
“Mannsheilinn nýtir raforku við taugaboð, t.d. til að sjá, og heyrnin byggir á orku hljóðs.”
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
9
HS
OR
KA
HF
Rekstur framleiðsludeildar gekk vel á árinu og voru
óvæntar uppákomur fáar en hér að neðan má sjá kafla
um rekstrarskerðingar . Rekstur jarðhitakerfa var með
svipuðum hætti og áður þó lítilsháttar aukning yrði á
upptekt bæði í Svartsengi og á Reykjanesi . Framleiðsla á
hitaveituvatni var nánast sú sama og árið áður (minnkun
1,23%) . Raforkuframleiðsla minnkaði nokkuð (5,69%)
á Reykjanesi, einkum vegna upptektar á 50 MW hverfli
vélar 1 Reykjanesi og vegna breytinga á sölusamningum .
Framleiðslan jókst hinsvegar í Svartsengi um sömu
prósentu en hún er samt 10% minni en 2008 .
JARÐHITAVINNSLA SVARTSENGI 2011 Vinnsla úr jarðhitasvæðinu í Svartsengi var um
409,06 kg/s að meðaltali . Heildarupptekt úr vinnsluholum
á svæðinu á árinu var um 12,895 milljón tonn . Til
baðstaðar Bláa Lónsins hf og að efnavinnslu Bláa Lónsins
fóru um 780 þúsund m3 af skiljuvökva eða tæp 25 kg/sek
að meðaltali .
Niðurdæling affallsvatns í djúpholur SVAH-17 og 24
var um 5,162 milljón tonn sem eru um 164 kg/sek að
meðaltali í djúpholur allt árið . Nettóupptekt á árinu er því
um 7,733 milljón tonn .
Einnig var dælt niður sýrublönduðum jarðsjó í
grunnholur SVAN 101 og 102, samtals um 1,44 milljón
tonna eða 46 kg/sek að meðaltali, en þær holur ná niður
í sjóinn undir ferskvatnslinsunni . Að auki fóru um 1,89
milljón tonn af jarðsjó í niðurrennslis holur SVAN 1 – 2
– 3 - 4 en þar er blandað ferskvatni, nokkuð til jafns
við jarðsjóinn . Samtals var því jarðsjó fargað í djúpar
og grunnar holur um 8,492 milljón tonnum . Förgun
jarðsjávar í heild var því að meðaltali allt árið um 270
kg/sek
Heildarupptekt úr svæðinu frá upphafi er um 306,354
milljón tonn og heildarniðurdæling frá upphafi er um
55,037 milljón tonn . Nettóupptekt frá upphafi er því um
251,317 milljón tonn .
Á myndum 1 og 2 má sjá hvernig þrýstingur og
hiti í jarðhitakerfinu í Svartsengi hefur þróast á síðustu
30 árum . Í ársskýrslu 2009 var gerð ítarleg grein fyrir
þróuninni .
Heildar þrýstingslækkun í vatnssvæðinu frá upphafi
(1976) er um 32 bar í lok árs 2011 . Þrýstingur breyttist
lítið frá árinu 2002 fram á mitt ár 2008 en hækkaði
ORKUVER
Tími (ár)
Þrý
stin
gur
(bar
-g)
1980198219841986198819901992199419961998200020022004200620082010201240
42
44
46
48
50
52
54
56
58
60
62
64
66
68
70
40
42
44
46
48
50
52
54
56
58
60
62
64
66
68
70
Mynd 1: Þrýstingur á 900 m dýpi í fjórum holum í
Svartsengi og í holu EV-2 í Eldvörpum.
HS
OR
KA
HF
Reykjanes Þús. kr.
Stækkun um 50 MW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 622 .301
Vél 4 (30 MW) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 .878 629 .179
Svartsengi
Förgun affallsvatns / niðurdæling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 .692
Dælustöð heitt vatn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 .245
Orkuver 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 .438
Orkuver 6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .143 105 .518
Rannsóknir
Orkurannsóknir Eldvörp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .757
Orkurannsóknir Krýsuvík . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 .199
Orkurannsóknir Trölladyngju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505 20 .461
Orkuver samtals 755.158
Aðrar fjárfestingar
Upplýsingakerfi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 .340
Búnaður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 903
Bifreiðar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 .393 40 .637
Hlutafé
Suðurorka ehf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 .000
Fjárfestingar samtals 818.795
Á árinu voru fjárfestingar mun minni en árið áður og námu fjárfestingar í orkuverum og öðrum fastafjármunum 755 m .kr .
(2 .791 m .kr . árið áður) og alls 819 m .kr . í varanlegum rekstrarfjármunum (2 .901 m .kr . árið áður) og voru helstu fjárfestingaliðir
þessir:
FJÁRFESTINGAR 2011
“Orka getur aðeins breyst úr einu formi í annað við náttúrulega ferla eða með aðstoð manna.”
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
þá aftur fram í ársbyrjun 2010, væntanlega í kjölfar
aukinnar niðurdælingar frá árinu 2008 . Þetta sést vel á
mynd 1 sem sýnir þrýsting á 900 m dýpi í Svartsengi og í
Eldvörpum . Frá ársbyrjun 2010 og til loka árs 2011 hefur
þrýstingurinn hins vegar greinilega lækkað og virðist það
vera í sama takti í holunum SV-9, SV-12 og EV-2, en eins og
sést á mynd 1 er hallinn á þrýstingslækkuninni nánast eins
fyrir holurnar þrjár . Í holu SV-12 fellur þrýstingurinn á 900
m dýpi úr 45,0 bar-g þann 14 . janúar 2010 í 42,1 bar-g
þann 14 . október 2011 eða um 2,9 bar, sem samsvarar
1,7 bar þrýstinglækkun á ári að meðaltali . Á áratugnum
1980 til 1990 var vinnslan í Svartsengi að jafnaði um
250 kg/s og féll þrýstingurinn um 15 bar á þessu tímabili
eða um 1,5 bar á ári . Þetta eru talin dæmigerð viðbrögð
fyrir vatnsríkt kerfi . Þá dregur úr og fellur þrýstingurinn
aðeins um 5 bar frá 1990 til 2000 eða um 0,5 bar á ári .
Vinnslan þessi tíu ár var heldur minni en áratuginn á
undan, en meginskýringin á hægari niðurdrætti er þó talin
vera vaxandi suða í jarðhitakerfinu og aukin útbreiðsla
gufupúðans . Frá og með árinu 2000 eykst vinnsla úr
svæðinu í yfir 350 kg/s þegar Orkuver 5 tekur til starfa .
Þrýstingur snarfellur við þetta og er breytingin um 3 bar á
ári fram til 2002 . Strax á árinu 2001 var hafin niðurdæling
í holu SV-17 . Í fyrstu var dælt innan við 50 L/s en í árslok
2002 var niðurdælingin aukin í 130 L/s og eftir það varð
þrýstingur stöðugur í Svartsengi til 2007 . Framleiðsla
rafmagns í Orkuveri 6 hófst í desember 2007 . Í upphafi
árs 2008 er merkjanleg þrýstingslækkun en þrýstingur
eykst aftur frá miðju ári 2008 . Í byrjun árs 2010 mældist
þrýstingur í holu SV-12 hærri en hann mældist í byrjun
árs 2002 . Í Eldvörpum mældist þrýstingur í lok árs 2008
sá sami og í byrjun árs 2002 . Annars fylgir þrýstingurinn
í Eldvörpum sama mynstri fram til ársloka 2011 og í
holum SV-9 og SV-12 í Svartsengi . Engar nýjar holur voru
boraðar í Svartsengi árið 2011
Tími (ár)
Þrý
stin
gur
(bar
-g)
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 201180
85
90
95
100
105
110
115
120
125
Tími (ár)
Hit
i (°C
)
19801982198419861988199019921994199619982000200220042006200820102012200
205
210
215
220
225
230
235
240
245
250
255
260
265
270
275
280
200
205
210
215
220
225
230
235
240
245
250
255
260
265
270
275
280
Mynd 2: Hitastig á 900 m dýpi í borholum í Svartsengi
og Eldvörpum
Mynd 3: Þrýstingur á raundýpi 1.500 m u.s. í holum á
Reykjanesi, 2002–2011.
HS
OR
KA
HF
JARÐHITAVINNSLA REYKJANESI 2011 Árið 2011 var fimmta heila starfsár Reykjanesvirkjunar .
Heildarvinnsla á Reykjanesi á árinu 2011 var um 18 .330
milljón tonn, sem samsvarar árs meðalvinnslu um 580
kg/s . Heildarvinnsla frá upphafi úr jarðhitageyminum á
Reykjanesi er orðin um 164 .752 milljón tonn . Á fyrstu
mánuðunum eftir að virkjunin var gangsett árið 2006 varð
vart við snarpan niðurdrátt í svæðinu og nam þrýstifall
vegna hans um 20 bar í október 2006 .
Á árinu 2011 var niðurdæling í jarðhitageyminn á
Reykjanesi að jafnaði um 77,8 kg/s eða um 2,469 milljón
m3 . Heildar niðurdæling á Reykjanesi í árslok 2011 er
orðin 5,320 milljón m3 . Nettóupptekt frá upphafi er því um
159,432 milljón tonn .
Mynd 3 sýnir þrýsting á raundýpi 1 .500 m undir
sjávarmáli í holum á Reykjanesi árin 2002 – 2011 .
Þrýstingslækkunin var mjög mikil á árinu 2006 á
fyrstu mánuðunum eftir að rafmagnsframleiðsla
Reykjanesvirkjunar hófst og er svo fram á vorið 2007,
en þá er eins og dragi aðeins úr þrýstingslækkuninni
inni á vinnslusvæðinu . Þrýstingsmælingar ársins 2011
sýna að verulega dregur úr þrýstingslækkuninni 2008 til
2011 . Heildarlækkunin á vinnslusvæðinu frá ársbyrjun
2006 til ársloka 2011 er orðin að hámarki 39 bar .
Þrýstingslækkunin á árunum 2008 til 2011 er þó miklu
minni en árin 2006 og 2007 og nemur að meðaltali
6–7 bar á fjögurra ára tímabili, sem samsvarar u .þ .b .
1,5 bar þrýstingslækkun á ári . Hins vegar er greinilegt
að um mun minni þrýstingslækkun er að ræða á jaðri
vinnslusvæðisins og er lækkunin í holu RN-16 aðeins
21 bar frá ársbyrjun 2006 og hefur þrýstingurinn verið
nánast stöðugur á árunum 2009 og 2010, en virðist þó
lækka lítillega árið 2011 . Boruð var ein hola, RN-30, á
Reykjanesi á árinu 2011 .
2011 % 2010 % %
GWst af heild GWst af heild breyting
Fuji vél (6 MW) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45,126 3,40% 46,740 3,46% -3,45%
Ormat vélar (7 x 1,2 MW) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43,326 3,26% 47,107 3,49% -8,03%
Fuji 1999 (30,0 MW) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234,657 17,68% 200,192 14,84% 17,22%
Fuji 2007 (30,0 MW) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184,420 13,89% 186,149 13,80% -0,93%
Svartsengi samtals 507,528 38,24% 480,187 35,59% 5,69%
Reykjanesvirkjun (2 x 50 MW) . . . . . . . . . . . . . . . 819,707 61,75% 869,037 64,40% -5,68%
819,707 61,75% 869,037 64,40% -5,68%
Önnur framleiðsla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0,136 0,01% 0,138 0,01% -1,44%
0,136 0,01% 0,138 0,01% -1,44%
1.327,372 100,00% 1 .349,363 100,00% -1,63%
Múlavirkjun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12,943 8,437 53,41%
Fjarðarárvirkjanir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69,650 58,005 20,08%
82,593 66,442 24,31%
RAFORKUFRAMLEIÐSLAN 2011 VAR ÞESSI:
“Orka er skilgreind sem hæfileiki allra fyrirbæra, lifandi eða líflausra, til að framkalla vinnu.”
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
Á árinu 2010 hófust mælingar á rennsli vökva og gufu
úr vinnsluholum á Reykjanesi með notkun ferilefna . Með
þessari aðferð má mæla rennsli úr holum á meðan þær
eru í fullri vinnslu . Niðurstöður mælinganna eru notaðar
til að leggja mat á vermi holna .
Á mynd 4 má sjá að hitastig í borholum hefur
staðið í stað, heldur hækkað, frá upphafi vinnslu . Miðað
við allt það vökvamagn sem tekið hefur verið upp úr
jarðhitakerfinu verður að túlka þessar mælingar þannig
að jarðhitasvæðið stendur vel undir mun meiri nýtingu en
nú er, eins og líkanreikningar þeir sem HS Orka hefur látið
gera, gefa til kynna .
FRAMLEIÐSLA HITAVEITUVATNSHeitavatnsframleiðsla í Svartsengi árið 2011 var
svipuð og árið 2010 . Í töflu 2 getur að líta yfirlit yfir
framleiðslu hitaveituvatns .
Engar marktækar breytingar hafa komið fram á
efnasamsetningu upphitaða vatnsins (hitaveituvatns) sem
HS Veitur dreifa um Suðurnes frá orkuverum í Svartsengi .
Kaldavatnsframleiðsla HS Orku til HS Veitna var
samtals 6 .154 .793m3 Þar af fóru 4 .970 .170m3 að
Reykjanesbæ, Sandgerði og flugstöð og 1 .184 .623m3 að
Grindavíkurbæ .
Kaldavatnsnotkun á virkjunarsvæði Reykjanesi og fyrir
iðnaðarsvæðið þar, var um 907 þúsund m3 .
REKSTRARSKERÐINGAR Í Reykjanesvirkjun var vél 1 ( 50 MW ) stöðvuð frá
8 . ágúst til 14 . september vegna stórupptektar á hverfli
eftir rúmlega 5 ára rekstur . Skipt var um hverfilhjól,
föstu hverfilblöðin, ásþétti og fleira . Sérfræðingur frá
hverfilframleiðandanum FUJI stýrði verkinu . Einnig var
upptekt á ýmsum búnaði í gufuveitu . Þar að auki var
vél 1 REY stöðvuð fjórum sinnum í stuttan tíma vegna
viðhalds og síðan sló hún tvisvar sinnum út vegna truflana .
Dagana 8 . til 14 . maí var vél 2 (50 MW) í Reykjanesvirkjun
úti vegna viðhalds og skoðunar . Þar fyrir utan var vél 2
stöðvuð þrisvar sinnum í stuttan tíma vegna viðhalds og
síðan einu sinni vegna truflana .
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011190
200
210
220
230
240
250
260
270
280
290
300
310
Tími (ár)
Hit
i (°C
)
Mynd 4: Hiti á raundýpi 1.500m undir sjávarmáli í
holum á Reykjanesi.
HS
OR
KA
HF
Vél 3 (6 MW) í Svartsengi var í framleiðslu allt árið fyrir
utan dagana 22 . maí til 1 . júní vegna árlegrar upptektar
og hreinsunar og vinnu í gufuveitu . Hún var einnig úti
15 . júní ásamt öllum Ormathverflum þegar hin árleg
viðhaldsvinna var á gufuveitu fyrir orkuveri 2 og 3 .
Vél 11 (30 MW) var stöðvuð vegna viðhaldsvinnu
dagana 19 . til 25 . júní . Jafnframt var farið í viðhald á
kæliturni, skipt var um klæðningu á einni hlið kæliturnsins
en verktakar voru fengnir í það verk . Þá var vél 11 stöðvuð
tvisvar sinnum í stuttan tíma vegna viðhalds og síðan sló
hún níu sinnum út vegna ýmissa truflana .
Vél 12 (30MW) var stöðvuð vegna viðhalds í orkuveri
6 og viðhalds á kæliturni dagana 26 . júní til 1 . júlí . Þar
að auki var vél 12 stöðvuð tvisvar sinnum í stuttan tíma
vegna viðhalds og síðan sló hún út fimm sinnum vegna
ýmissa truflana .
14
SVARTSENGI
Breyting
2011 2010 %
HSH- 7 . . . . . . . . . . . . . 1,750 1,649 6,11%
HSH- 8 . . . . . . . . . . . . . 1,140 1,355 -15,89%
HSH- 9 . . . . . . . . . . . . . 1,310 1,473 -11,07%
HSH-10 . . . . . . . . . . . . . 0,696 0,607 14,63%
HSH-11 . . . . . . . . . . . . . 2,150 2,050 4,87%
HSH-14 . . . . . . . . . . . . . 0,080 0,060 33,59%
HSH-16 . . . . . . . . . . . . . 0,557 0,410 35,94%
HSH-18 . . . . . . . . . . . . . 0,980 1,044 -6,17%
HSH-19 . . . . . . . . . . . . . 0,850 0,879 -3,32%
HSH-20 . . . . . . . . . . . . . 0,627 0,440 42,53%
HSH-21 . . . . . . . . . . . . . 1,440 1,515 -4,98%
HSH-22 . . . . . . . . . . . . . 0,340 0,175 94,05%
HSH-23 . . . . . . . . . . . . . 0,975 0,636 53,30%
12,895 12,295 4,88%
HSH-5/6/12/17;
niðurdæling . . . . . . . . . . ( 5,162 ) ( 5,465 ) -5,54%
Heildarvinnsla úr svæðinu 7,733 6,830 13,22%
Vinnsla úr borholum var eftirfarandi (millj . tonn):
REYKJANES
Breyting
2011 2010 %
RN-10 . . . . . . . . . . . . . . . 1,440 1,456 -1,09%
RN-11 . . . . . . . . . . . . . . . 2,130 2,378 -10,42%
RN-12 . . . . . . . . . . . . . . . 2,880 2,922 -1,44%
RN-13 . . . . . . . . . . . . . . . 0,970 1,081 -10,28%
RN-14 . . . . . . . . . . . . . . . 0,890 1,000 -11,03%
RN-15 . . . . . . . . . . . . . . . 0,250 0,280 -10,86%
RN-18 . . . . . . . . . . . . . . . 0,550 0,616 -10,73%
RN-19 . . . . . . . . . . . . . . . 0,990 0,986 0,41%
RN-20 . . . . . . . . . . . . . . . 0,000 0,000
RN-21 . . . . . . . . . . . . . . . 1,800 1,828 -1,52%
RN-22 . . . . . . . . . . . . . . . 0,560 0,572 -2,12%
RN-23 . . . . . . . . . . . . . . . 1,630 1,826 -10,74%
RN-24 . . . . . . . . . . . . . . . 1,800 1,828 -1,52%
RN-26 . . . . . . . . . . . . . . . 0,720 0,000
RN-27 . . . . . . . . . . . . . . . 1,160 1,303 -10,99%
RN-28 . . . . . . . . . . . . . . . 0,560 0,564 -0,70%
18,330 18,641 -1,67%
Niðurdæling . . . . . . . . . . ( 2,469 ) ( 2,194 ) 12,51%
Heildarvinnsla úr svæðinu 15,861 16,447 -3,56%
Vinnsla úr borholum var eftirfarandi (millj . tonn):
“Nálægt 95% af orku sem venjuleg, logandi ljósapera notar, geislar frá henni sem hitageislun
(innrautt ljós) en ekki sem sýnilegt ljós.”
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
Helstu rekstrarskerðingar á Ormathverflum:• Vél 4 var úti vegna viðhaldsvinnu 15 . til 27 júní, 25 . til
28 . ágúst og 11 . til 30 . okt .
• Vél 5 var úti 12 . til 19 . september vegna viðhaldsvinnu .
• Vél 6 var úti 1 . til 27 . júní, 20 . júlí til 13 . september og
20 . september til 2 . nóvember vegna viðhaldsvinnu .
• Vél 7 var úti 25 . til 28 . júlí . Þann 4 . nóvember var vélin
stöðvuð og tekin úr rekstri um óákveðin tíma .
• Vél 8 var stöðvuð vegna viðhalds 19 . febrúar til 15 .
mars og síðan 26 . apríl til 16 . maí .
• Vél 9 var stöðvuð vegna viðhaldsvinnu 23 . til 26 . maí .
og síðan 25 . júlí til 7 . ágúst . Vélin 9 var síðan tekin úr
rekstri 19 . september um óákveðin tíma .
• Vél 10 var að mestu inni allt árið, var þó úti í fjóra daga
samtals á árinu vegna viðhalds .
• Þegar skerðing er í rekstri Ormathverfla vegna viðhalds
eða vélar teknar úr rekstri þá er lágþrýstigufan notuð í
staðinn inn á lágþrýstiþrep hverfils vél 12 og nýtist þar .
• Ormat hverflar fóru samtals út 24 sinnum vegna
bilana og eða truflana frá neti . Þá voru Ormat hverflar
samtals 35 sinnum stöðvaðir vegna margvíslegrar
skipulagðrar viðhaldsvinnu og prófana .
• K-8 Nettengi rofi orkuvera í Svartsengi fór 6 sinnum
út vegna ýmissa truflana frá neti .
Grunnvatns og jarðhitadeild (GOJ) er starfshópur
sem heldur utan um rannsóknar- og þróunarstarfssemi
HS Orku, kemur að undirbúningi nývirkjana og að rekstri
jarðhitasvæðanna sem HS Orka hefur til umráða . Á
árinu fór mikil vinna í samskipti við Orkustofnun til að
gera skilyrði í drögum að virkjanaleyfi fyrir stækkun
Reykjanesvirkjunar aðgengileg . Mikið ítarefni var útbúið til
að meta áhrif á jarðhitakerfið og til að svara spurningum
og kröfum Orkustofnunar . Loks í september var skilyrt
virkjunarleyfi fyrir stækkunina gefið út . Samhliða var
unnið að málsvörn fyrir gerðardómi í máli Norðuráls gegn
HS Orku . Úrskurður gerðardóms var kunngerður skömmu
fyrir jólin . Gögn voru tekin saman fyrir áreiðanleikakönnun
lífeyrissjóða fyrir kaup á hlut í fyrirtækinu .
Á Reykjanesi var vinna sett í að endurmeta kosti og
galla fyrir val á vél-4 . Leitað var ítarefnis fyrir rekstur
tvívökvavéla og vélasuðu við líkleg skilyrði á Reykjanesi .
Í tengslum við það heimsóttu starfsmenn virkjanir í Cerro
Prieto, Mexico og Salton Sea í Kaliforníu, sem nýta mjög
efnaríkan jarðhitavökva . Áfram var unnið að líkangerð
fyrir sprungusveiminn á Reykjanesskaga sem innifelur
jarðhitasvæðin á Reykjanesi, í Eldvörpum og Svartsengi
með áherslu á Reykjanes . Þá var boráætlun og kostnaður
við stækkun virkjunar uppfærð og hola 30 boruð í 2 .869m .
Holan var enn í upphitun í lok árs og beið prófunar . Holur
13B og 22 voru hreinsiboraðar og jafnframt var reynt að
örva holu 22 með blossaörvun (deflagration) . Hönnunar-
og tilboðsgögn fyrir borteig við holu 19 voru búin til og
GRUNNVATNS- OG JARÐHITADEILD
HS
OR
KA
HF
Breyting Samtals
Svartsengi Eining 2011 2010 2011 - 2010 1976 - 2011
Seld raforka út á net . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . GWh 447,47 488,92 -8,48% 5 .502,73
Eigin notkun raforku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . GWh 32,71 34,15 -4,21% 600,89
Samtals GWh 480,19 523,07 -8,20% 6.103,61
Reykjanes
Seld raforka út á net . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . GWh 869,04 869,03 0,00% 3 .960,12
Eigin notkun raforku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . GWh 29,89 30,15 -0,85% 135,51
Samtals GWh 898,93 899,18 -0,03% 4.095,63
Vatnsframleiðsla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tonn 11 .525 .524 11 .500 .122 0,22% 251 .876 .608
Vatnsframleiðsla (orka) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . GWh 637,90 656,30 -2,80% 16 .766,81
Svartsengi:
Upptekt úr jarðhitasvæði . . . . . . . . . . . . . . . . . . Þús . tonn 13,341 13,677 -2,46% 294,001
Niðurdæling í jarðhitasvæði . . . . . . . . . . . . . . . . Þús . tonn -5,465 -6,577 -16,91% -37,834
Þús. tonn 7,876 7,100 10,93% 256,167
Reykjanes:
Upptekt úr jarðhitasvæði . . . . . . . . . . . . . . . . . . Þús . tonn 18,650 19,140 -2,56% 142,886
Niðurdæling í jarðhitasvæði . . . . . . . . . . . . . . . . Þús . tonn -2,194 -0,657 234,00% -2,851
Þús. tonn 16,456 18,483 -10,97% 140,035
ORKUVER SVARTSENGI & REYKJANES - FRAMLEIÐSLA 1976 - 2011
“Rafhlaðan er 250 ára gömul uppfinning. Rafhlöður eru alls staðar, í bílum okkar, í tölvum, í i-pod tækjum
(smáspilurum) og farsímum.”
tilraun var gerð í holu 17B til að safna djúpvökva sem
innlyksum í kvarsi . Haldið var áfram tilraunum með að
mæla rennsli og vermi vinnsluholna með kenniefnum .
Fyrstu niðurstöður á 3D-túlkun á djúpviðnámi (MT) virðast
breyta fyrri viðnámstúlkunum og verður mælingum bætt
við og líkan endurskoðað til að undirbyggja niðurstöður
betur . Samningur var gerður við fiskeldisfyrirtæki um
nýtingu affallsvökva frá virkjuninni, tengingu þess við
affallsrás, leigu á lóð og kaupum á orku .
Í Svartsengi var unnið að því að byggja upp þrýsting
í gufupúðanum, en álag var mikið á hann árið á undan .
Umtalsverð vinna fór í meðhöndlun affalls frá orkuverinu .
Byggð var aðstaða til að gera tilraun með að sýra hluta
affalls frá OV-2 og farga því í grunnar förgunarholur
sem voru fóðraðar niður fyrir ferskvatnslinsuna . Íblöndun
sýrunnar hófst í lok febrúar en varð að stöðva í desember
þegar förgunarholurnar stífluðust . Á árinu voru boraðar
tvær förgunarholur, önnur nærri orkuveri sem er enn
ónýtt og hin við norðurenda lónsins ásamt því að þar voru
eldri förgunarholur hreinsaðar . Jafnframt var reynt að
viðhalda náttúrulegu niðurrennsli um botn Bláa lónsins .
Við norðurenda lónsins þar sem mest af förgun þess fer
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
fram voru gerðar tilraunir með að sía kísilagnir úr vatninu
áður en það fór í holurnar . Tilraunirnar bentu til að skipta
yrði um síur á um 12 tíma fresti . Samþykki yfirvalda
fékkst fyrir förgunarveitu í sprungurein vestan bílastæða
baðstaðarins, en skilyrt við eitt borstæði nærri vegi .
Samhliða var unnið að frumhönnun, vali á lagnastæði
og útrásarstað fyrir förgunarpípu til sjávar . Valið var að
fara með útrás í Arfadalsvík vestan Grindavíkur og hafa
verið gerðar spár fyrir efna- og hitadreifingu frá útfallinu .
Bakgrunnsgildi hafa verið metin frá efnasýnatökum
og skoðun lífríkis . Fornleifaathugun var gerð á öllu
lagnasvæðinu að útrásarstað . Verið er að undirbúa
matsfyrirspurn, en pípunni til sjávar er ætlað að vera
varanleg lausn fyrir affall frá Svartsengi .
Breytingar á aðalskipulagi hjá Grindavíkurbæ hafa
gengið hægar en var áætlað og var reglubundnum
samráðsfundum komið á með fulltrúum sveitarfélagsins
um skipulags- og umhverfismál . Borteigar við Svartsengi,
en sérstaklega við Eldvörp eru háðir frágangi skipulagsins
sem og borteigar á Krýsuvíkursvæðinu, sem falla
innan skipulagsumdæmis Grindavíkur . Vegna þessa
hefur verið dregið að senda inn matsfyrirspurn fyrir
rannsóknarboranir í Eldvörpum . Seint á árinu hófust
formlegar viðræðir við Hafnarfjarðarbæ varðandi
orkuvinnslu í Krýsuvík, en fyrir hendi er leyfi til borunar
rannsóknarholna frá einum borteig þar . Á árinu var
markvisst unnið í jarðfræðikortlagningu og að mestu
lokið túlkun viðnámsmælinga á Krýsuvíkursvæðinu .
Skjálftavirkni og landhreyfingar héldu áfram á svæðinu .
Af öðrum verkefnum má nefna að HS Veitur
Vestmannaeyjum voru aðstoðaðar við að meta afköst
sjóholna fyrir varmadælur til húshitunar . Haldið var
utan um eftirlitsmælingar í borholum, efnasýnatöku
á jarðhitavökvanum, eftirlitsathuganir á yfirborði
og breytingum á yfirborðsvirkni . Kannað var með
mælitæki til að fylgjast með brennisteinsvetni (H2S)
á virkjunarsvæðunum og hvernig þau samræmdust
nýrri reglugerð um losun brennisteins . Tekið var saman
yfirlit gasstrauma frá virkjununum og unnið með
Samorku og öðrum orkufyrirtækjum um viðbrögð við
þaktilskipun um losun brennisteinsoxíðs (SO2) . Sendar
voru inn athugasemdir vegna lagabreytinga eða
þingsályktunartillagna eins og um Rammaáætlun II,
breytingar á lögum gagnvart umhverfismati, við Hvítbók
um náttúruvernd, og breytingar á hlutverki og valdsviði
Orkustofnunar við gildistöku Árósarsamnings .
HS Orka tekur þátt í ýmsum rannsóknar- og
þróunarverkum . Má þar nefna tvö verkefni sem fá styrki
frá GEORG um mishraða skjálftabylgna í Krýsuvík og
samband eðlisþátta s .s . viðnáms og landsigs við vinnslu
á Reykjanesi . Þessi verkefni munu klárast 2012 . Þá
er þátttaka í GEISER, verkefni um skjálfta sem verða
vegna breytinga af völdum mannvirkja . Ákveðin var
þátttaka í Iceland Geothermal sem er fyrirtækjadrifinn
samstarfsvettvangur hins íslenska jarðvarmaklasa . Haldið
var áfram þátttöku og hlutdeild í öðrum verkum eins og
í efnisprófunum, íslenska djúpborunarverkinu (IDDP) og
hönnum háhitaholna (NMÍ) sem lauk á árinu . Að lokum má
geta þátttöku á jarðhitaráðstefnu GRC .
HS
OR
KA
HF
INNKAUPA- OG BIRGÐADEILD
Umfang erlendra innkaupa var með minnsta móti á
árinu eins og sjá má á töflunni hér að neðan . Innlendum
pöntunum fjölgaði hins vegar um 50% og starfsemin í
birgðageymslunum jókst að sama skapi .
Útboð á árinu voru fjögur . Um var að ræða þrjú
verkútboð sem voru 1 . áfangi endurnýjunar glugga á
skrifstofuhúsi fyrirtækisins í Reykjanesbæ og tvö útboð
vegna lagfæringa á jarðfræðihúsi á Reykjanesi . Þá
voru boðin út einangruð stálrör vegna endurnýjunar á
affallslögn í Svartsengi .
Birgðageymslur eru þær sömu og áður, þ .e . í Svartsengi
og á Reykjanesi auk leiguhúsnæðis á Ásbrú . Í Svartsengi
er einn birgðavörður í fullu starfi . Birgðaverðir eru hvorki
staðsettir á Reykjanesi né á Ásbrú en birgðaverðir á lager
HS Veitna í Reykjanesbæ sjá að mestu um geymslurnar á
Reykjanesi og Ásbrú auk birgðavarðarins í Svartsengi og
aðstoða hann eftir þörfum og leysa af í fríum .
Virði birgða HS Orku í upphafi árs 2010 var um 358
m .kr . en í árslok um 385 m .kr . og hafa því aukist um liðlega
1% . Eins og ákveðið var á árinu 2010 voru birgðatalningar
framkvæmdar að jafnaði á tveggja mánaða fresti og í
hvert sinn talið ákveðið úrtak í hverri birgðageymslu .
Megináhersla var þó lögð á birgðageymsluna í Svartsengi .
Viðameiri talning fór fram í desember . Frávik reyndust í
heild lítil en stefnt er að því að þau verði enn minni .
Á árinu var ákveðið að taka í notkun áætlanakerfi er
tengist innkaupa- og birgðakerfi fyrirtækisins . Kerfið mun
gera innkaupatillögur út frá áætlunum um efnisnotkun á
hverjum tíma, innkaupasögu og birgðastöðu . Þetta kallar
á að birgðastaðan í birgðakerfinu sé rétt og áætlanagerð
um efnisnotkun vönduð . Auknar talningar styðja því við
þetta verkefni . Vonast er til að í árslok verði áætlanakerfið
komið í fulla virkni .
INNKAUp Innlend
Erlend innkaup innkaup Birgðageymslur
Fjöldi Fob-verð Aðfl .gjöld Flutn .kostn . Tryggingar Samtals Fjöldi Fjöldi Afgreiðslur
Ár pantana m .kr . m .kr . m .kr . m .kr . m .kr . pantana afgreiðslna pr . mán .
2009 . . . . . . . . 25 142,4 7,7 7,1 0,5 157,7 200 1 .446 121
2010 . . . . . . . . 26 2 .579,7 1,5 47,0 7,8 2 .636,0 250 1 .498 125
2011 . . . . . . . . 14 65,3 19 4,1 0,3 71,6 385 2 .049 171
“Varmi er framleiddur þegar geislavirk efni klofna. Varminn er leiddur til vatns sem breytist í hraðfara gufu. Hún snýr hverfli (túrbínu). Hreyfiorka hans breytist í raforku sem sér okkur fyrir
ljósi, hreyfir rafvélar eða hitar upp vatn.”
Að venju þegar litið er yfir nýliðið ár þá eru alltaf
smávægilegar breytingar á starfsmannahaldi . Sjö
fastráðnir starfsmenn létu af störfum og fjórir þeirra
hættu vegna aldurs .
Í upphafi ársins komu þrír starfsmenn Magma
(nú Alterra) til starfa hjá HS Orku, þau Guðmundur
H . Guðmundsson, Kristín Vala Matthíasdóttir og Þór
Gíslason . Í kjölfarið var farið í stjórnskipulagsvinnu fyrir
HS Orku . Þór Gíslason, verkfræðingur, tók við nýstofnuðu
tæknisviði þar sem áherslan er tæknimál, jarðvísindi,
borverk og umhverfismál . Kristín Vala Matthíasdóttir,
efnaverkfræðingur, tilheyrir því sviði . Guðmundur H .
STARFSMANNAHALD
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
19
HS
OR
KA
HF
2011 2010
Fj. starfsmanna Stöðugildi Fj. starfsmanna Stöðugildi
Yfirstjórn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 3,0 3 3,0
Sala og markaðsmál . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 2,0 1 1,0
Orkuver, stjórnun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 20,0 2 2,0
Orkuver, viðhald og eftirlit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 27,0 27 27,0
Þróunarsvið . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1,0 1 1,0
Tæknisvið . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 40,0 5,0 40,0 2 36,0 2,0 36,0
Þjónustusvið dreifingar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 64,1 66 65,1
Skrifstofa sameiginleg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 96,0 29,3 93,0 31 97,0 29,8 95,0
Samtals 136,0 133,5 133,0 131,0
Suðurnes - Njarðvík . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 67,1 65 64,6
Suðurnes - Svartsengi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 29,0 29 29,0
Hafnarfjörður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 19,5 20 19,5
Vestmannaeyjar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 13,8 15 13,8
Selfoss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 136,0 4,0 133,5 4 133,0 4,0 131,0
136,0 133,5 133,0 131,0
STARFSMENN
Guðmundsson tók við rekstrarstjórn orkuvera . Guðmundur
fór til annarra starfa á haustmánuðum og var þá farið í
skoðun á innra skipulagi og hlutverk orkuveranna kortlagt
frekar . Niðurstaðan var að setja svæðisstjóra í hvora
virkjun fyrir sig og að viðhaldsstjóri bæri ábyrgð á rekstri
orkuvera í heild . Ingi Óskarsson er svæðisstjóri í Svartsengi
og Páll Kristinsson á Reykjanesi . Svæðisstjórar munu
stýra vélfræðingum sem ganga vaktakerfi og bera ábyrgð
á rekstri stöðvarinnar í viðhaldi og eftirliti . Með þessu er
verið að færa verkefni af viðhaldsstjóra til rekstrar- og
viðhaldsmanna, bæta upplýsingaflæði á milli eininga, fá
betri daglegri stýringu á verkum og öryggismálum og nýta
mannskapinn betur .
Á sölu- og markaðssviði fór til annarra starfa Ingvar
Hjálmarsson en í hans stað var ráðinn Jóhann Snorri
Sigurbergsson .
Á rafmagnssviði í Hafnarfirði fór til annarra starfa,
Hinrik Grétarsson, starfsmaður götuljósa . Í deildina var
ráðinn í staðinn rafvirki, Helgi Kristinsson . Í Árborg
lét af störfum vegna aldurs Sævar Sigursteinsson, HS
OR
KA
HF
“Elding gefur frá sér næga orku til þess að rista 160.000 brauðsneiðar.”
verkstjóri . Þorvaldur Þorvaldsson sem áður starfaði
sem aðstoðarverkstjóri varð verkstjóri og í starf
aðstoðarverkstjóra var ráðinn Kristinn Ásmundsson,
rafvirki .
Í viðhaldsdeild lét af störfum vegna aldurs Sveinn
Guðbergsson en í hans stað var ráðinn Bragi Bjarnason,
húsasmiður .
Á skrifstofu í Hafnarfirði lét af störfum vegna aldurs,
Aðalbjörg Þorsteinsdóttir, þjónustufulltrúi . Í kjölfar þeirra
starfsloka voru gerðar nokkrar innanhússbreytingar .
Þórunn Friðjónsdóttir sem var í álestrum fór yfir í
þjónustuborð en hún hefur áður starfað á því sviði . Bjarni
Á . Garðarsson, rafvirki í rafmagnsdeild, fór í starf álesara
og Erlingur Erlingsson sem hefur starfað tímabundið í
álestrum fór í götuljós rafmagnsdeild .
Á fjármálasviði var fastráðinn Matthías Örn Friðriksson,
viðskiptafræðingur .
Á vatnssviði í Njarðvík lét Ágúst Friðgeirsson af
störfum vegna aldurs .
Fjöldi fastra starfa hjá HS Orku er í lok árs 136 í 133,5
stöðugildum .
Eins og fyrr voru nokkrir lausráðnir starfsmenn vegna
framkvæmda og við afleysingar og fengu, að meðtöldum
stjórnarmönnum, alls 166 manns greidd laun á árinu .
Framtíðarsýn HS Orku hf er að öll skjöl fyrirtækisins
verði aðgengileg á rafrænum formi á miðlægum
upplýsingakerfum árið 2012 . Með innleiðingu skjalastjórn-
unar styrkir fyrirtækið innra starf og stoðir gæða-
og öryggismála hjá fyrirtækinu . Meginmarkmið skjala-
stjórnunar eru að einfalda aðgengi að gögnum sem sparar
tíma fyrir starfsmenn og uppfyllir ýmis lagaleg skilyrði sem
félaginu ber að uppfylla . Skjalastjórnun tryggir jafnframt
öryggi gagna og þar með rekstrarsamfellu fyrirtækisins .
Undirbúningur að innleiðingu skjalastjórnunar hófst
snemma árs 2008 . Unnið hefur verið samkvæmt alþjóð-
lega skjalastjórnunarstaðlinum ISO 15489 og ISO 9001
um gæðastjórnun .
Vorið 2011 festi fyrirtækið kaup á skjalastjórnunarkerfi
frá íslenska fyrirtækinu OneSystems . Kerfið samanstendur
af nokkrum kerfishlutum . Málakerfið (OneCrm) hefur verið
þegar verið kynnt fyrir stórum hluta starfsmanna og tekið
í notkun . Um þessar mundir er Stýrihópur HS að prófa þrjá
kerfishluta til viðbótar; innri verkefnavef (OneWorkSpace),
landupplýsingakerfi (OneLand) og samningakerfi
(OneContract) . Þessir kerfishlutar verða kynntir fyrir
útvöldum hópi starfsmanna á næstu vikum . Áætlun gerir
ráð fyrir að ytri verkefnavefur (OnePortalProject) verði
innleiddur haustið 2012 en ákveðið hefur verið að fresta
innleiðingu fundagerðakerfis (OneMeeting) um sinn .
Geymslur HS eru nú komnar í gott horf . Skjalasafni
Rafveitu Hafnarfjarðar hefur verið komið í vörslu
Þjóðskjalasafns Íslands, en skjalasafn RH nær aftur til
ársins 1938 .
Allur bókakostur fyrirtækisins sem og skýrslur
þess hafa nú verið skráðar á www .gegnir .is sem rekinn
er af Landskerfum bókasafna hf . Bókasafnið er opið
starfsmönnum á 1 . hæð á Brekkustíg 36 en útlán fara í
gegnum skjalastjóra . Skýrslusafnið er hins vegar staðsett
á skrifstofu þróunarsviðs . Starfsmenn HS Orku hafa nú
einnig aðgang að millisafnaláni Gegnis . Rafrænan aðgang
að tímaritum má finna á vefnum www .hvar .is .
Innleiðing skjalastjórnunar er sameiginlegt verkefni
allra starfsmanna . Það kostar átak og aga að breyta
vinnubrögðum en það tekst með jákvæðu hugarfari .
SKJALASTJÓRNUN
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
HS
OR
KA
HF
FJÖLDI SLYSA OG ATVIKA
0
1
2
3
4
5
6
7
9
8
Tegund 2Tegund 1 Tegund 3
Heildarfjölda slysa og atvika fyrir starfsárið 2011.
SLYS, ATVIK OG ÖNNUR TILVIK EFTIR SVÆÐUM
Tegund 2Tegund 1 Tegund 3
0
1
2
3
4
5
6
7
Annað
Verkt
akar
RN
Verkt
akar
SV
Svar
tseng
i
Reykja
nes
Fjöldi slysa, atvika og annarra tilvika eftir svæðum.
ÖRYGGIS-, HEILBRIGÐIS- OG UMHVERFISMÁLUnnið var að margvíslegum Öryggis- heilbrigðis-
og umhverfismálum (ÖHU-málum) á síðasta starfsári .
Öryggishandbók hefur verið í endurskoðun, unnið hefur
verið að gerð handbókar um fatnað og öryggisbúnað . Vinnu
við gerð áhættumats var framhaldið, áhættumat vegna
orkuvera í Svartsengi er lokið, vinna við gerð áhættumati
vegna Reykjanesvirkjunar er í fullum gangi og vonast er til
að því ljúki á 1 . fjórðungi næsta árs . Gerð áhættumats vegna
starfa á skrifstofu og birgðageymslum er í undirbúningi og
unnið hefur verið að gerð neyðaráætlunar .
Öryggisnefnd er starfandi innan HS og hafa verið
haldnir tveir fundir á árinu auk smærri funda um ÖHU
mál . Fjölmargir fyrirlestrar um öryggismál og heilsu voru
haldnir bæði af starfsmönnum og gestafyrirlesurum .
Innrastarf í ÖHU-málum er í góðum farvegi .
ÖRYGGISMÁLHaldin er skrá yfir slys og atvik (nærri slys) sem verða
hjá HS Orku hf . Slys og atvikum er skipt upp í þrjá flokka
eftir alvarleika og fjarveru frá vinnustað .
Tegund 1= Atvik/slys án fjarveru
Tegund 2= Slys með 1-7 daga fjarveru
Tegund 3= Alvarlegt slys með fleiri en 7 daga fjarveru
Ekkert slys varð á árinu sem orsakaði fjarveru frá
vinnu . Samtals voru 10 skráð atvik .
HS
OR
KA
HF
“Hver endurunnin áldós sparar orku sem dugar til þess að hafa kveikt á sjónvarpi í þrjár klukkustundir
– eða sem nemur orku í um 2 lítrum af bensíni.”
Þar af voru; fimm atvik sem flokkast sem nærri slys
án tapaðra daga . Eitt atvik var skráð sem atvinnutengdur
sjúkdómur, starfsmaður var frá vinnu í 15 daga vegna
sýkingar í fæti . Eitt hálkutengt umferðaróhapp varð en sex
starfsmenn sem voru farþegar í bílnum slösuðust ekki . Tvö
atvik/slys urðu hjá verktökum á vegum HS Orku hf, með
samtals 1 dags fjarveru . Í einu tilviki kom upp minniháttar
eldur sem rakin er til vinnu verktaka . Hvorki urðu slys
né skemmdir á mannvirkjum . Fylgst er með slysatíðni
verktaka sem vinna á vegnu HS Orku hf en verktökum er
skylt að tilkynna slysin til viðeigandi aðila .
Tíðni vinnutengdra fjarveruslysa hjá starfsmönnum HS
Orku hf, borin saman við alþjóðlega staðla, þar sem miðað
er við 100 ársverk eða 200 .000 unnar vinnustundir, er því
eftirfarandi:
5 atvik = 0 tapaðir dagar
Unnar stundir hjá HS Orku hf um 144 .000 stundir
Slysatíðni: 0 slys x 200 .000 stundir
144 .000 stundir
Tíðni vinnutengdra fjarveruslysa hjá HS Orku hf fyrir
árið 2011 er því 0 . Samtals hafa liðið 689 dagar frá síðasta
fjarveruslysi starfsmanna HS Orku hf . Þetta er mjög góður
árangur og ber að þakka starfsmönnum HS Orku hf fyrir
árvekni og góðan árangur í öryggismálum árið 2011 .
UMHVERFISMÁLEngin umhverfisóhöpp urðu vegna reksturs HS Orku
hf á á árinu . Umhverfismál eru í stöðugri endurskoðun og
unnið er í nánu samstarfi við Heilbrigðiseftirlit Suðurnesja
(HES) . Tvö starfsleyfi tengd umhverfismálum voru útgefin á
vegum HES vegna starfsemi HS Orku hf árið 2011 . Annað
var vegna blöndunar sýru í affallsvökva frá orkuverinu í
Svartsengi . Markmið sýrublöndunar er að hefta úrfellingu
í affallsvökva sem skilað er í grunnar niðurrsrennslisholur .
Hitt starfsleyfið varðar rekstur förgunarsvæðis á
vinnusvæði Reykjanesvirkjunar vegna förgunar óvirkra
jarðefna sem falla til vegna vinnslu jarðhitavökva .
VIÐHALDSDEILD
Eins og áður eru starfsmenn viðhaldsdeildar þrír,
viðhaldsstjóri og tveir trésmiðir . Starfsmenn deildarinnar
sinna viðhaldsverkefnum bæði fyrir HS Orku og HS
Veitur og voru verkefni fjölbreytt eins og undanfarin
ár . Viðhaldsdeildin hefur umsjón með og annast
viðhald á húseignum fyrirtækisins en þær helstu eru
skrifstofu- og verkstæðisbygging að Brekkustíg 36 í
Reykjanesbæ, tækjageymsla- og verkstæði að Bakkastíg
22 í Reykjanesbæ, orkuversbyggingar í Svartsengi og á
Reykjanesi, starfsmannahús og Eldborg í Svartsengi og
dælustöð á Fitjum í Reykjanesbæ .
Þau verkefni sem starfsmenn deildarinnar anna ekki
eru ýmist boðin út eða unnin af iðnaðarmönnum skv .
samningsbundnum töxtum . Verkstjóri viðhaldsdeildar
hefur umsjón með og annast samskipti við slíka verktaka/
iðnaðarmenn .
Á árinu var boðinn út 1 . áfangi endurnýjunar
glugga á skrifstofum HS Orku við Brekkustíg svo og
utanhússlagfæringar og viðhald jarðfræðihúss á Reykjanesi .
Viðhaldsdeildin hafði umsjón með verkunum og annaðist
undirbúning og ýmsan frágang . Gólf voru lagfærð og
máluð í tækjageymslunni við Bakkastíg . Í Svartsengi komu
starfsmenn viðhaldsdeildar að margskonar viðhaldsvinnu
í Eldborg, þar sem var m .a . unnið að endurbótum á
hita- og loftræstikerfi og kaldavatnslögnum og ýmsum
viðhaldsverkum í orkuversbyggingum og við borholur
bæði í Svartsengi og á Reykjanesi .
Hér hefur verið stiklað á stóru varðandi þau verk sem
starfsmenn viðhaldsdeildar hafa unnið að á árinu enda
erfitt að gefa tæmandi yfirlit en enginn skortur var á
verkefnum .
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
UPPLÝSINGASVIÐ
Upplýsingasvið HS Orku annast, eins og nafngift gefur
til kynna, upplýsingakerfi fyrirtækisins . Til upplýsingakerfa
telst allur tölvuhugbúnaður, tölvuvélbúnaður og síma-
búnaður fyrirtækisins fyrir utan iðntölvustýringar og
þess háttar tækjabúnað . Á árinu var tekið upp verklag á
upplýsingasviði sem samræmist svonefndum SOX reglum
(Sarbanes-Oxley) . Vel hefur gengið að setja upp og fylgja
því verklagi sem samræmist þessum reglum . Farið er að
huga að uppfærslu Dynamics Ax kerfisins í útgáfu 2012 .
Miklar breytingar verða á kerfinu og því þarf að vanda
sérstaklega vel til uppfærslunnar .
Starfsmenn upplýsingasviðs eru tveir og eru staðsettir
á Brekkustíg . Einnig er starfsmaður frá þjónustufyrirtækinu
Krivil með starfsstöð innan fyrirtækisins sem einnig er
staðsettur á Brekkustíg .
GÆÐAMÁL
ÖRYGGISSTJóRNUNARKERFIÁ síðastliðnu ári var lögð mikil vinna í að koma
á öryggisstjórnunarkerfi fyrir HS Orku hf, skv . lögum
nr . 146/1996 . Skipaður var vinnuhópur sem hefur
unnið að því að kortleggja ferla í tengslum við kröfur
Mannvirkjastofnunar (MVS) og var frestur gefinn frá
MVS til ársloka 2011 til að vera tilbúið með kerfi til
úttektar . Þeir sem skipuðu vinnuhópinn voru Bragi
Eyjólfsson, Páll Sigurjónsson og Petra Lind Einarsdóttir .
Einnig var hópnum til halds og trausts Guðmundur Jón
Bjarnason frá DMM . Vinnan gekk vel og bjó hópurinn vel
að gögnum var hægt er að samnýta eða breyta lítillega
úr öryggisstjórnunarkerfi Veitna . Tímaáætlun stóðst og
hefur kerfið farið í gegnum skjala- og virkniúttekt .
ISO INNLEIÐINGÁ haustmánuðum var ákveðið að leggja af stað í
vegferð með ISO vottun að leiðarljósi . Fenginn var ráðgjafi
hjá fyrirtækinu 7 .is til að leggja mat á hvernig fyrirtækið
væri að standa sig gagnvart kröfum ISO . Í framhaldi var
ákveðið að leggja af stað í fyrsta hluta vottunar sem er
ISO 9001 og var sami ráðgjafi fenginn til verksins . Áætlað
er að fyrsti hluti verkefnisins taki um 18 mánuði og í
framhaldi verði unnið að ISO 14001 og OSHAS 18001
sem mun taka annan eins tíma . Skipaður hefur verið
verkefnishópur, verkefnisstjóri og munu þessir hópar
hefjast handa á árinu .
HS
OR
KA
HF
Tap varð á rekstri félagsins að upphæð 937 m .kr . en
árið áður varð hagnaður að upphæð 865 m .kr . Lakari
afkoma skapast að stærstum hluta af sveiflum á gengi en
á árinu 2011 var gengistap að upphæð 846 m .kr . en árið
áður var gengishagnaður að upphæð 928 m .kr . og sveiflan
þá 1 .774 m .kr . Auk þess var á árinu 2011 nærri 400 m .kr .
kostnaður vegna gerðardómsmálsins við Norðurál .
Samkvæmt ársreikningi námu heildartekjur HS Orku hf
rúmum 7 .431 m .kr . en árið áður voru þær 6 .994 m .kr . eða
6,26% hækkun milli ára .
Framleiðslu- og sölukostnaður nam 4 .972 m .kr . á móti
4 .693 m .kr . árið áður eða 5,96% hækkun . Meginástæða
hækkunar eru afskriftir, lífeyrisskuldbinding og hækkun
launakostnaðar vegna fjölgunar starfsmanna . Önnur
rekstrargjöld námu 757 m .kr . en árið áður voru þau 406
m .kr . og er aðalástæðan kostnaður við gerðardómsmálið .
Greiddar voru afborganir að upphæð 2 .061 m .kr . en
þær voru 1 .814 m .kr . árið áður . Í áætlun fyrir 2012 er
gert ráð fyrir nokkurri lækkun bæði tekna og gjalda vegna
þess að sala til stóriðju minnkar um 35 MW sem lækkar
einnig flutningsgjöld . Þá rann út um áramót samningur um
kaup á 8 MW af Landsvirkjun og í hans stað kemur eigin
framleiðsla sem er þá ekki seld öðrum . EBITDA er áætluð
verða svipuð og 2011 og afborganir áætlaðar 2 .080 m .kr .
FJÁRMÁL
Samkeppni í raforkusölu hefur farið vaxandi síðustu
ár og jókst markaðshlutdeild HS Orku á árinu eftir
smávægilegan samdrátt . Stærri orkukaupendur eru í
auknum mæli farnir að bjóða út raforkuviðskipti sín og er
komin nokkur hreyfing á markaðinn . Heimili og smærri
aðilar eru almennt ekki að skipta um raforkusala þar sem
ávinningur er lítill .
Um mitt ár sagði Landsvirkjun upp samningum um sölu
ótryggðri orku og boðaði breytingar á sölufyrirkomulagi .
Seint á árinu tilkynnti Landsvirkjun að þeir myndu hætta
með þessa tegund orkusölu sem staðið hefur til boða
sl . 25 ár, en buðu þess í stað sölufyrirtækjunum nokkuð
hagstæða orkukaupasamninga til að geta tekið yfir
viðskiptin og þá sem tryggða orku . Nokkur óánægja varð
meðal kaupanda ótryggðrar orku með þessa breytingu
og þá sérstaklega meðal eigenda fiskimjölsverksmiðja
sem eiga erfitt með að spá fyrir um notkun sína . Ljóst
er að verðlagning á orku til þessara aðila mun hækka
umtalsvert við þessar breytingar þó samkeppni hafi verið
töluverð milli söluaðila um að fá þessa aðila í viðskipti .
Sala til stóriðju var með hefðbundnu sniði fyrstu níu
mánuði ársins en 1 . okt . tók OR yfir sölu á 35 MW til
Norðuráls í Grundartanga eins og samningar gerðu ráð
fyrir og minnkaði því sala HS til Norðuráls niður í 76,5 MW .
Sú orka sem losnaði úr samningnum var seld til Landsnets
sem töp í flutningskerfinu eða til annarra sölufyrirtækja í
heildsölu en einnig nýtti HS Orka hluta orkunnar fyrir sinn
markað .
RAFORKUKAUP OG RAFORKUSALA
“Jarðhiti var notaður til húshitunar og böðunar á Íslandi af Snorra Sturlusyni á 13 öld.”
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
Á haustmánuðum tilkynnti Norðurál um enn frekari
samdrátt í kaupum frá HS Orku þegar fyrirtækið ákvað
upp á sitt einsdæmi að nýta raforku sem fyrirtækið
hafi keypt af OR fyrir fyrirhugað álver sitt í Helguvík
upp á Grundartanga . Um er að ræða 45 MW sem
fyrirtækið hyggst skerða kaup sína hlutfallslega hjá
núverandi á söluaðilum samkvæmt gildandi samningum
og er hlutdeild HS Orku um 6,5 MW í skerðingunni .
Norðurál telur sig vera að nýta heimild í samningum til
að draga úr kaupum þegar eitthvað óvænt kemur upp í
rekstri álversins en söluaðilar telja að aðeins sé heimilt
að taka inn orku úr nýjum samningum ef verið sé að
auka orkunotkun umfram gildandi samninga . Hafa öll
sölufyrirtækin mótmælt þessari skerðingu kröftuglega og
hefur HS Orka vísað ágreiningi í gerðardóm .
Raforkuframleiðsla frá Svartsengi inn á flutnings-
og dreifikerfi jókst um 5,7% frá fyrra ári á meðan
framleiðsla Reykjanesvirkjunar dróst saman um 5,6% milli
ára . Munar þar mestu um að vél 1 í Reykjanesvirkjun var
tekin í allsherjar upptekt . Þetta var fyrsta stóra upptektin
á vélinni eftir að hún var tekin í notkun 2006 en síðastliðið
áður var vél 11 í Svartengi tekin í allsherjar upptekt þar
sem skipt var um m .a . um rótor og skýrir það að stórum
hluta breytingar í framleiðslu .
HS Orka kaupir raforku frá Landsvirkjun, Múlavirkjun
og Fjarðará samkvæmt langtímasamningum og er orkan
að mestu notuð til að mæta dægur- og árstíðasveiflum
almenns markaðar og námu þessi kaup um 270 GWh
á árinu . HS Orka keypti einnig raforku af Orkuveitu
Reykjavíkur vegna viðgerða á vélum og gufumannvirkjun
í Reykjanesvirkjun . Eftir þetta ár er aðeins eftir einn
langtímasamningur við Landsvirkjun í gildi um raforkukaup
fyrir almenna markaðinn því 7 ára samningur okkar
rann út um áramótin og verður sú orka sem kemur frá
Norðuráli á Grundartanga nýtt m .a . í stað þess samnings .
Nú þegar aðeins eru eftir fimm ár af samningum okkar við
Landsvirkjun þarf að fara huga að hvernig því verður mætt
þegar þessi samningur rennur út . Ljóst er að útvega þarf
toppafl fyrir almenna markaðinn og eru vatnsaflsvirkjanir
best fallnar til að sinna því .
Suðurorka, félag í jafnri eigu HS Orka og Íslenskrar
Orkuvirkjunar, vinnur að því að fá virkjunarleyfi fyrir
Búlandsvirkjun í Skaftá . Um er að ræða 150 MW
virkjunarkosts með um 1 TWh ársframleiðslu og er virkjunin
komin inn á samþykkt aðalskipulag sveitarfélagsins .
Unnið er að gerð hagskvæmniskýrslu fyrir verkefni í
samvinnu við Mannvit og er mat á umhverfisáhrifum
hafið . Verkefnið lenti í biðflokki í tillögum verkefnahóps
um rammaáætlun en endanleg röðun rammaáætlunar
ætti að liggja fyrir á árinu .
Á vormánuðum fór mikil vinna í gerðardóm HS Orku
og Norðuráls vegna orkusölusamnings fyrir fyrirhugað
álver í Helguvík . Nú þegar niðurstaða þess dóms liggur
fyrir er ljóst að aðilar þurfa að setjast niður og reyna að
klára þau mál samkvæmt niðurstöðu dómsins en ljóst er
að þau getur reynst torsótt . Meðan þau mál eru óleyst
setur það HS Orku þröngar skorður við að gera samninga
við nýja stærri viðskiptavini sem sýnt hafa áhuga á
viðskiptum .
HS
OR
KA
HF
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
ÁRSREIKNINGUR
2011
HS
OR
KA
HF
Ársreikningur HS Orku hf (félagið) vegna ársins 2011
er gerður í samræmi við alþjóðlega reikningsskilastaðla
(IFRS) eins og þeir hafa verið staðfestir af Evrópu-
sambandinu að viðbættum íslenskum kröfum um
upplýsingagjöf .
Samkvæmt rekstrarreikningi og yfirliti um
heildarafkomu námu rekstrartekjur félagsins árið 2011
7 .431 millj . kr . (2010: 6 .994 millj . kr .) og tap ársins
nam 937 millj . kr . (2010: hagnaður 865 millj . kr .) .
Heildarafkoma ársins var neikvæð um 936 millj . kr . (2010:
jákvæð um 711 millj . kr .) . Samkvæmt efnahagsreikningi
námu eignir félagsins 39 .904 millj . kr . í árslok 2011
(2010: 41 .536 millj . kr .) . Eigið fé nam 16 .397 millj . kr .
í lok árs 2011 (2010: 17 .296 millj . kr .) eða 41,1% af
heildarfjármagni (2010: 41,6%) .
Í árslok var kannað hvort vísbendingar væru um
virðisrýrnun rekstrarfjármuna og þróunarkostnaðar með
því að meta endurheimtanlegt virði þeirra . Niðurstaðan
var sú að ekki voru til staðar vísbendingar um virðisrýrnun
þessara eigna . Í árslok var framkvæmt virðisrýrnunarpróf
á rekstrarfjármunum í byggingu með því að reikna
út endurheimtanlegt virði þeirra . Mikil óvissa ríkir um
það hvenær verkefninu muni ljúka vegna tafa m .a .
tímasetningu og fjármögnun verksins sem gæti haft áhrif
á endurheimtur eignarinnar . Stjórnendur telja að fullar
endurheimtur líklegri en ekki .
Í árslok 2009 gerði félagið tímabundna samninga
við lánardrottna sína varðandi fjárhagsskilyrði og vexti
í lánasamningum fyrir árin 2009 og 2010 . Samningur
við einn bankann (European Investment Bank) var
framlengdur fyrir árið 2011, en ekki var þörf á frekari
undanþágum fyrir hina tvo bankana . Samkomulagið
hefur nú einnig verið framlengt fyrir árið 2012 . Einnig
hefur lánasamningi félagsins við Nordic Investment Bank
verið skuldbreytt . HS Orka hf uppfyllir í árslok 2011 öll
fjárhagsskilyrði lánasamninga .
Á árinu 2007 gerði HS Orka hf skilyrtan
orkusölusamning við Norðurál (Helguvík) um sölu á
raforku frá nýju raforkuveri í byggingu á Reykjanesi til
nýs álvers í Helguvík . Samningurinn fól í sér ákveðin
skilyrði sem ekki voru uppfyllt innan þess tímafrests sem
kveðið var á um í samningnum . HS Orka hf leit því svo
á að samningurinn væri ekki lengur í gildi samkvæmt
ákvæðum hans en Norðurál véfengdi þá túlkun félagsins
og taldi að samningurinn væri enn í gildi og að ákvæði
hans hefðu verið uppfyllt . Í júlí 2010 vísaði Norðurál
málinu til gerðardóms til að ákvarða lögmæti samningsins .
Gerðardómarar gáfu út úrskurð sinn þann 16 . desember
2011 og samkvæmt honum er samningurinn frá árinu
2007 í gildi, en skilyrði hans hafa ekki verið uppfyllt .
Norðurál og HS Orka hf munu halda áfram að vinna saman
að því að komast að niðurstöðu um hvort samningurinn
verði uppfylltur eða hvort breytingar verði mögulega
gerðar á honum þannig að hægt verði að afhenda raforku
í samræmi við umsamda skilmála .
Þann 16 . desember 2011 hóf HS Orka hf mál fyrir
gerðardómi gegn Norðuráli Grundartanga varðandi túlkun
ákvæða í raforkusölusamningi fyrir Grundartanga sem
kveða á um lágmarkskaup á raforku . Óinnheimtar tekjur
vegna þessa voru færðar sem krafa í árslok . Niðurstöðu
er að vænta á síðari hluta ársins 2012 .
Hluthafar voru tveir í lok árs, samanborið við fimm í
upphafi árs . Í árslok 2011 átti Magma Energy Sweden A .B .
75% af útistandandi hlutum í HS Orku hf og Jarðvarmi
slhf 25% .
Stjórn félagsins vísar til ársreikningins varðandi jöfnun
taps og aðrar breytingar á eigin fé félagsins á árinu .
Þann 10 . febrúar 2012 tilkynnti annar hluthafi
félagsins, Jarðvarmi slhf, Magma Energy Sweden AB .,
að hann hygðist nýta rétt sinn til að auka hlut sinn í HS
Orku úr 25,0% í 33,4%, í samræmi við samkomulag milli
Jarðvarma og Magma Energy Sweden AB . Jarðvarmi slhf
greiðir fyrir nýju hlutina 4,7 milljarða kr . Í kjölfarið mun
eigið fé HS Orku hf hækka um sömu fjárhæð . Nafnvirði
hlutafjár hækkar um 878 millj . kr . í 7,8 milljarða kr .
SKÝRSLA OG YFIRLÝSING STJÓRNAR OG FRAMKVÆMDASTJÓRNAR
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
Reykjanesbæ, 14. febrúar 2012.
StjóRn:
Ásgeir Margeirsson, formaður
júlíus jónsson, forstjóri
Anna Skúladóttir
Ross Beaty
Albert Albertsson, aðstoðarforstjóri
john Carson
Gylfi Árnason
YFIRLýSING UM GóÐA STARFSHæTTIStjórn HS Orku hf leggur áherslu á að viðhalda góðum
stjórnarháttum . Stjórnin hefur farið yfir og samþykkt
ítarlegar leiðbeiningar um vald- og verksvið stjórnar
gagnvart forstjóra félagsins . Þær fela meðal annars í sér
reglur um fyrirkomulag stjórnarfunda, ítarlegar reglur
um hæfni stjórnarmanna til að taka þátt í umræðum og
ákvörðunum um málefni sem kynnt eru fyrir stjórninni,
reglur um þagnar- og trúnaðarskyldu og reglur um
upplýsingagjöf forstjóra til stjórnarinnar og önnur mál .
Stjórn félagsins tekur ákvarðanir um starfskjör forstjóra
og skipuleggur reglulega fundi með endurskoðendum
félagsins . Stjórnin hefur skipað endurskoðunarnefnd . Tveir
stjórnarmenn eru óháðir félaginu en þrír stjórnarmenn eru
háðir ráðandi hluthafa félagsins samkvæmt skilgreiningu í
grein 2 .5 í leiðbeiningum um stjórnarhætti fyrirtækja sem
gefnar voru út í júní 2009 af Viðskiptaráði Íslands, Nasdaq
OMX Iceland hf og Samtökum atvinnulífsins . Stjórnin telur
að ekki sé þörf á að skipa sérstaka starfskjaranefnd þar
sem stærð og rekstrarumfang félagsins krefst ekki slíkrar
nefndar .
Stjórnarfundir á árinu 2011 voru tólf talsins og fundir
endurskoðunarnefndar voru fjórir .
YFIRLýSING STJóRNAR OG FRAMKVæMdASTJóRNAR
Samkvæmt bestu vitneskju stjórnar og framkvæmda-
stjórnar er ársreikningur félagsins í samræmi við
alþjóðlega reikningsskilastaðla eins og þeir hafa verið
staðfestir af Evrópusambandinu og er það álit stjórnar
og framkvæmdastjórnar að ársreikningurinn gefi glögga
mynd af eignum, skuldum og fjárhagsstöðu 31 . desember
2011 og rekstrarafkomu félagsins og breytingu á hand-
bæru fé á árinu 2011 .
Jafnframt er það álit stjórnar og framkvæmdastjórnar
að ársreikningurinn og skýrsla stjórnar geymi glöggt yfirlit
um þróun og árangur í rekstri félagsins, stöðu þess og lýsi
helstu áhættuþáttum og óvissu sem félagið býr við .
Stjórn og framkvæmdastjórn HS Orku hf hafa í dag
rætt ársreikning félagsins fyrir árið 2011 og staðfest hann
með undirritun sinni . Stjórn og framkvæmdastjórn leggja
til við aðalfund að samþykkja ársreikninginn .
HS
OR
KA
HF
Reykjanesbæ, 14. febrúar 2012.
KPMG hf
til stjórnar og hluthafa í HS Orku hf.
Við höfum endurskoðað meðfylgjandi ársreikning
HS Orku hf . fyrir árið 2011 . Ársreikningurinn hefur að
geyma skýrslu stjórnar, rekstrarreikning og yfirlit um
heildarafkomu, efnahagsreikning, eiginfjáryfirlit, sjóð-
streymisyfirlit, upplýsingar um helstu reikningsskila-
aðferðir og aðrar skýringar .
ÁBYRGÐ STJóRNENdA Á ÁRSREIKNINGNUM
Stjórnendur eru ábyrgir fyrir gerð og glöggri fram-
setningu ársreikningsins í samræmi við alþjóðlega
reikningsskilastaðla, eins og þeir hafa verið staðfestir af
Evrópusambandinu . Stjórnendur eru einnig ábyrgir fyrir
því innra eftirliti sem þeir telja nauðsynlegt til að gera
þeim kleift að setja fram ársreikning sem er án verulegra
annmarka, hvort sem er vegna sviksemi eða mistaka .
ÁBYRGÐ ENdURSKOÐENdAÁbyrgð okkar felst í því áliti sem við látum í ljós
á ársreikningnum á grundvelli endurskoðunarinnar .
Endurskoðað var í samræmi við alþjóðlega endur-
skoðunarstaðla . Samkvæmt þeim ber okkur að fara eftir
settum siðareglum og skipuleggja og haga endurskoðuninni
þannig að nægjanleg vissa fáist um hvort ársreikningurinn
sé án verulegra annmarka .
Endurskoðun felur í sér aðgerðir til staðfestingar á
fjárhæðum og öðrum upplýsingum í ársreikningnum .
Val endurskoðunaraðgerða byggist á faglegu mati
endurskoðandans, þar með talið á þeirri hættu að
verulegir annmarkar séu á ársreikningnum, hvort sem
er vegna sviksemi eða mistaka . Við áhættumatið er
tekið tillit til þess innra eftirlits sem varðar gerð og
glögga framsetningu ársreiknings, til þess að skipuleggja
viðeigandi endurskoðunaraðgerðir, en ekki til þess að
gefa álit á virkni innra eftirlits félagsins . Endurskoðun
felur einnig í sér mat á því hvort reikningsskilaaðferðir og
matsaðferðir sem stjórnendur nota við gerð ársreikningsins
séu viðeigandi sem og mat á framsetningu hans í heild .Við
teljum að við endurskoðunina höfum við aflað nægilegra
og viðeigandi gagna til að byggja álit okkar á .
ÁLITÞað er álit okkar að ársreikningurinn gefi glögga mynd
af afkomu félagsins á árinu 2011, fjárhagsstöðu þess 31 .
desember 2011 og breytingu á handbæru fé á árinu 2011,
í samræmi við alþjóðlega reikningsskilastaðla eins og þeir
hafa verið staðfestir af Evrópusambandinu .
YFIRLýSING STJóRNAR VIÐ ÁRSREIKNINGINN
Í samræmi við ákvæði 5 . tl . 1 . mgr . 106 gr . laga nr .
3/2006 um ársreikninga staðfestum við samkvæmt okkar
bestu vitund að í skýrslu stjórnar sem fylgir ársreikningi
þessum eru veittar þær upplýsingar sem þar ber að veita
í samræmi við lög um ársreikninga og koma ekki fram í
skýringum .
ÁRITUN ÓHÁÐS ENDURSKOÐANDA
Sæmundur Valdimarsson Margrét G. Flóvenz
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
Skýr . 2011 2010
Rekstrartekjur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 7 .431 .384 6 .993 .773
Framleiðslukostnaður og kostnaðarverð sölu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 ( 4 .972 .335 ) ( 4 .692 .753 )
Vergur hagnaður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 .459 .049 2 .301 .020
Annar rekstrarkostnaður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 ( 756 .946 ) ( 405 .730 )
Rekstrarhagnaður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .702 .103 1 .895 .290
Fjármunatekjur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195 .961 1 .163 .746
Fjármagnsgjöld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 1 .594 .689 ) ( 862 .409 )
Gangvirðisbreytingar afleiðusamninga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 .136 405 .946
Gangvirðisbreytingar innbyggðra afleiða í raforkusölusamningum . . . . . . . . . . . . . ( 1 .465 .215 ) ( 1 .395 .995 )
Hreinn fjármagnskostnaður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 ( 2 .822 .807 ) ( 688 .712 )
Hlutdeild í afkomu hlutdeildarfélaga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 ( 39 .213 ) ( 177 .467 )
Hagnaður fyrir tekjuskatt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 1 .159 .917 ) 1 .029 .111
Tekjuskattur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 223 .163 ( 164 .549 )
(Tap) hagnaður ársins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 936 .754 ) 864 .562
AÐRAR TEKJUR OG GJÖLd FæRÐAR Á EIGIÐ FéÞýðingarmunur hlutdeildarfélags . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 907 ( 110 .749 )
Áhrif vegna breytingar tekjuskattshlutfalls . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 0 ( 43 .089 )
Aðrar tekjur og gjöld færðar á eigið fé, eftir tekjuskatt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 907 ( 153 .838 )
(Heildartap) -hagnaður ársins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 935 .847 ) 710 .724
(TAp) hAGNAÐUR á hLUT(Grunntap) -hagnaður og þynnt (tap) hagnaður á hlut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 ( 0,13 ) 0,13
Skýringar á blaðsíðum 36 til 73 eru óaðskiljanlegur hluti ársreikningsins . Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
REKSTRARREIKNINGUR OG YFIRLIT UM HEILDARAFKOMU FYRIR ÁRIÐ 2011
HS
OR
KA
HF
Skýr . 2010 2009
EIGNIRRekstrarfjármunir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 25 .803 .349 24 .781 .700
Rekstrarfjármunir í byggingu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 3 .544 .465 4 .746 .587
Óefnislegar eignir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 982 .699 981 .275
Eignarhlutir í hlutdeildarfélögum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 655 .608 638 .611
Eignarhlutir í öðrum félögum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 27 .075 27 .075
Skuldabréfaeign . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 405 .201 495 .604
Innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 4 .294 .623 5 .096 .653
Tekjuskattseign . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 499 .481 276 .318
Fyrirframgreidd leiga og nýtingarréttur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 454 .676 0
Langtímakröfur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 200 .926 559 .221
Fastafjármunir samtals 36 .868 .103 37 .603 .044
Rekstrarvörubirgðir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368 .386 340 .926
Skuldabréfaeign . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 70 .428 647 .793
Viðskiptakröfur og aðrar skammtímakröfur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 1 .125 .599 1 .070 .586
Innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 166 .784 829 .969
Handbært fé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 1 .304 .713 1 .043 .250
Veltufjármunir samtals 3 .035 .910 3 .932 .524
Eignir samtals 39 .904 .013 41 .535 .568
EIGIÐ FéHlutafé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 .962 .919 6 .962 .919
Yfirverðsreikningur hlutafjár . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 .218 .660 3 .218 .660
Þýðingarmunur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297 .542 296 .634
Endurmatsreikningur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .647 .187 1 .723 .505
Varasjóður hlutabréfa hlutdeildarfélags . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0 ( 37 .157 )
Óráðstafað eigið fé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 .270 .960 5 .131 .395
Eigið fé samtals 24 16 .397 .268 17 .295 .956
SKULdIRVaxtaberandi skuldir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 17 .476 .628 18 .570 .882
Lífeyrisskuldbinding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 1 .576 .500 1 .400 .000
Gjaldmiðla- og vaxtaskiptasamninga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 761 .614 886 .753
Langtímaskuldir samtals 19 .814 .742 20 .857 .635
Vaxtaberandi skuldir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 2 .101 .388 1 .951 .594
Viðskiptaskuldir og aðrar skammtímaskuldir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 1 .234 .276 1 .158 .045
Gjaldmiðla- og vaxtaskiptasamninga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 356 .339 272 .338
Skammtímaskuldir samtals 3 .692 .003 3 .381 .977
Skuldir samtals 23 .506 .745 24 .239 .612
Eigið fé og skuldir samtals 39 .904 .013 41 .535 .568
EFNAHAGSREIKNINGUR 31. DESEMBER 2011
Skýringar á blaðsíðum 36 til 73 eru óaðskiljanlegur hluti ársreikningsins . Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
Skýringar á blaðsíðum 36 til 73 eru óaðskiljanlegur hluti ársreikningsins . Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
EIGINFJÁRYFIRLIT ÁRIÐ 2011 Varasjóður
hlutabréfa
Lögbundinn Þýðingar- Endurmats- hlutdeildar- óráðstafað
Hlutafé varasjóður munur reikningur félags eigið fé Samtals
2010
Eigið fé 1 . janúar 2010 6 .118 .387 1 .529 .597 407 .383 1 .830 .311 0 4 .203 .116 14 .088 .794
Heildarhagnaður ársins ( 110 .749 ) ( 43 .089 ) 864 .562 710 .724
Endurmatsreikningur
færður á óráðstafað eigið fé ( 63 .717 ) 63 .717 0
Hlutafjáraukning . . . . 844 .532 1 .689 .063 2 .533 .595
Áhrif söluréttar eigin
hluta hlutdeildarfélags ( 277 .354 ) ( 277 .354)
Útrunninn söluréttur eigin
hluta hlutdeildarfélags 240 .197 240 .197
Eigið fé
31 . desember 2010 6 .962 .919 3 .218 .660 296 .634 1 .723 .505 ( 37 .157 ) 5 .131 .395 17 .295 .956
2011
Eigið fé 1 . janúar 2011 6 .962 .919 3 .218 .660 296 .634 1 .723 .505 ( 37 .157 ) 5 .131 .395 17 .295 .956
Heildartap ársins . . . . 907 ( 936 .754 ) ( 935 .847 )
Endurmatsreikningur
færður á óráðstafað eigið fé ( 76 .318 ) 76 .318 0
Nýttur söluréttur eigin
hluta hlutdeildarfélags 37 .157 37 .157
Eigið fé
31 . desember 2011 6 .962 .919 3 .218 .660 297 .542 1 .647 .187 0 4 .270 .960 16 .397 .268
HS
OR
KA
HF
Skýringar á blaðsíðum 36 til 73 eru óaðskiljanlegur hluti ársreikningsins . Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
SJÓÐSTREYMISYFIRLIT ÁRIÐ 2011
Skýr . 2011 2010
REKSTRARHREYFINGAR (Tap) hagnaður ársins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 936 .754 ) 864 .562
Leiðréttingar:
Söluhagnaður rekstrarfjármuna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 4 .649 ) 0
Hækkun lífeyrisskuldbindingar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 176 .500 24 .300
Afskriftir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 975 .633 988 .203
Hrein fjármagnsgjöld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 2 .822 .807 688 .712
Hlutdeild í afkomu hlutdeildarfélags . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 39 .214 177 .467
Tekjuskattur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 ( 223 .163 ) 164 .549
2 .849 .588 2 .907 .793
Rekstrarvörubirgðir, (hækkun) lækkun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 27 .460 ) 5 .445
Skammtímakröfur, hækkun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 141 .636 ) ( 247 .739 )
Skammtímaskuldir, hækkun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227 .999 16 .782
Handbæ fé frá rekstri fyrir vexti og skatta 2 .908 .491 2 .682 .281
Innheimtar vaxtatekjur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 .203 64 .303
Greidd vaxtagjöld og verðtrygging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 589 .451 ) ( 674 .261 )
Handbært fé frá rekstri 2 .374 .243 2 .072 .323
FJÁRFESTINGARHREYFINGAR Fjárfesting í rekstrarfjármunum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 597 .024 ) ( 2 .133 .290 )
Greiðslur vegna rekstrarfjármuna sem aflað var á fyrra ári . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 244 .142 ) 0
Söluverð seldra rekstrarfjármuna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 .700 0
Fjárfesting í óefnislegum eignum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 26 .216 ) ( 61 .869 )
Fjárfesting í hlutdeildarfélögum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 23 .000 ) ( 70 .000 )
Móttekinn arður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 .854 0
Sala og afborganir skuldabréfaeignar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 734 .164 1 .354 .081
Fjárfestingarhreyfingar ( 145 .664 ) ( 911 .078 )
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
Skýringar á blaðsíðum 36 til 73 eru óaðskiljanlegur hluti ársreikningsins . Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
SJÓÐSTREYMISYFIRLIT ÁRIÐ 2011, FRAMHALD
Skýr . 2011 2010
FJÁRMÖGNUNARHREYFINGARHlutafjáraukning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0 2 .533 .595
Afborganir langtímalána . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 2 .061 .143 ) ( 1 .813 .823 )
Endurgreiðsla láns frá HS Veitum hf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0 ( 378 .816 )
Skammtímalán, lækkun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0 ( 549 .013 )
Fjármögnunarhreyfingar ( 2 .061 .143 ) ( 208 .057 )
Hækkun á handbæru fé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167 .436 953 .188
Handbært fé í ársbyrjun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .043 .250 151 .782
Áhrif gengisbreytinga á handbært fé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 .027 ( 61 .720 )
Handbært fé í árslok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .304 .713 1 .043 .250
FJáRFESTINGAR- OG FJáRMöGNUNARhREYFINGAR áN GREIÐSLUáhRIFAFjárfestingar í rekstrarfjármunum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 174 .394 ) ( 635 .538 )
Skammtímaskuldir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174 .394 257 .062
Sala skuldabréfaeignar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0 378 .476
HS
OR
KA
HF
1. FéLAGIÐ HS Orka hf („félagið“) er hlutafélag staðsett á Íslandi . Lögheimili þess er að Brekkustíg 36, Reykjanesbæ . Félagið annast
framleiðslu og sölu á raforku og heitu vatni til upphitunar . Félagið er dótturfélag Magma Energy Sweden AB . Ársreikningur
félagsins er hluti af samstæðureikningi móðurfélagsins Alterra Power Corp . Kanada .
Ársreikningur félagsins inniheldur ársreikning félagsins ásamt hlutdeild í afkomu hlutdeildarfélaga sem færð eru samkvæmt
hlutdeildaraðferð .
2. GRUNdVÖLLUR REIKNINGSSKILANNAa. Yfirlýsing um að alþjóðlegum reikningsskilastöðlum sé fylgt
Ársreikningur félagsins er gerður í samræmi við alþjóðlega reikningsskilastaðla (IFRS) eins og þeir hafa verið staðfestir af
Evrópusambandinu og viðbótarkröfur um upplýsingagjöf samkvæmt lögum nr . 3/2006 um ársreikninga .
Stjórn félagsins heimilaði birtingu ársreikningsins þann 14 . febrúar 2012 .
b. Matsaðferðir
Reikningsskil félagsins byggja á kostnaðarverði, að eftirfarandi undanskildum mikilsverðum liðum efnahags-
reikningsins:
- meirihluti rekstrarfjármuna er færður á endurmetnu kostnaðarverði, sem var gangvirði þeirra á endurmatsdegi
- afleiðusamningar eru metnir á gangvirði
- innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum eru metnar á gangvirði
- fjármálagerningar á gangvirði gegnum rekstrarreikning eru metnir á gangvirði (hlutabréf og skuldabréf)
- fjáreignir til sölu eru metnar á gangvirði
Nánar er fjallað um mat á gangvirði í skýringu 4 .
c. Starfrækslu- og framsetningargjaldmiðill
Ársreikningur félagsins er birtur í íslenskum krónum, sem er starfrækslugjaldmiðill félagsins . Allar fjárhæðir eru birtar í
þúsundum króna nema annað sé tekið fram .
d. Mat og ályktanir við beitingu reikningsskilaaðferða
Gerð ársreiknings í samræmi við alþjóðlega reikningsskilastaða krefst þess að stjórnendur taki ákvarðanir, meti og gefi sér
forsendur sem hafa áhrif á beitingu reikningsskilaaðferða og birtar fjárhæðir eigna, skulda, tekna og gjalda . Endanlegar
niðurstöður kunna að vera frábrugðnar þessu mati .
Mat og forsendur þess eru endurskoðaðar reglulega . Áhrifin af breytingum eru færð á því tímabili sem breyting er gerð og
jafnframt á síðari tímabilum ef breytingin hefur áhrif á þau .
Upplýsingar um mikilvæg atriði, þar sem mikilvægi ákvarðana varðandi beitingu reikningsskilaaðferða hefur mest áhrif á skráðar
fjárhæðir í reikningsskilunum, er að finna í eftirfarandi skýringum:
SKÝRINGAR
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
2. GRUNdVÖLLUR REIKNINGSSKILANNA, FRAMHALd:d. Mat og ályktanir við beitingu reikningsskilaaðferða, framhald
- Skýring 13 - rekstrarfjármunir
- Skýring 19 - innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum
- Skýring 27 - lífeyrisskuldbinding
- Skýring 28 - gjaldmiðla- og vaxtaskiptasamningar
Upplýsingar um forsendur og óvissu í mati þar sem umtalsverð hætta er á að verulegar breytingar verði á næsta fjárhagsári,
er að finna í eftirfarandi skýringum:
- Skýring 13 - rekstarfjármunir
- Skýring 14 - rekstrarfjármunir í byggingu
- Skýring 15 - óefnislegar eignir
- Skýring 18 - skuldabréfaeign
- Skýring 19 - innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum
- Skýring 20 - tekjuskattseign
- Skýring 28 - gjaldmiðla og vaxtaskiptasamningar
3. MIKILVæGAR REIKNINGSSKILAAÐFERÐIR Reikningsskilaaðferðum sem lýst er hér á eftir hefur verið beitt með samræmdum hætti á öllum þeim tímabilum sem birt eru í
ársreikningnum .
a. Fjárfestingar í hlutdeildarfélögum
Hlutdeildarfélög eru þau félög sem félagið hefur veruleg áhrif á fjárhags- og rekstrarstefnu, en ekki yfirráð yfir rekstrar- og
fjárhagsstefnu félagsins . Veruleg áhrif eru alla jafna til staðar þegar félagið ræður yfir 20-50% atkvæðisréttar í öðru félagi .
Hlutdeildarfélög eru færð í ársreikning félagsins með hlutdeildaraðferð og er eignarhluturinn upphaflega færður á kostnaðarverði
að viðbættum viðskiptakostnaði .
Ársreikningur félagsins inniheldur hlutdeild í hagnaði eða tapi og eiginfjárhreyfingum hlutdeildarfélaga, eftir leiðréttingar á
reikningsskilaaðferðum hlutdeildarfélagsins til samræmis við reikningsskilaaðferðir félagsins . Hlutdeildaraðferðinni er beitt frá
því að veruleg áhrif nást og þar til þeim lýkur .
Verði hlutdeild félagsins í tapi meiri en bókfært verð hlutdeildarfélagsins, að meðtöldum langtímafjárfestingum, er bókfærða
verðið fært í núll og færslu frekara taps er hætt nema félagið hafi gengist í ábyrgðir fyrir þessi félög eða innt af hendi greiðslur
vegna þeirra .
Óinnleystur hagnaður sem hefur myndast í viðskiptum við hlutdeildarfélög og samrekstrarfélög er færður til lækkunar á
bókfærðu verði þessara félaga í samræmi við eignarhlut samstæðunnar í félögunum . Óinnleyst tap er fært út með sama hætti
og óinnleystur hagnaður, en aðeins að því marki að ekkert bendi til virðisrýrnunar .
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
HS
OR
KA
HF
3. MIKILVæGAR REIKNINGSSKILAAÐFERÐIR, FRAMHALd:b. Erlendir gjaldmiðlar
(i) Viðskipti í erlendum gjaldmiðlum
Viðskipti í erlendum gjaldmiðlum eru færð í starfrækslugjaldmiðli félagsins á gengi viðskiptadags . Peningalegar eignir og skuldir
í erlendum gjaldmiðlum eru færðar miðað við gengi á uppgjörsdegi . Gengismunur sem myndast vegna peningalegra eigna og
skulda er sá mismunur sem myndast á milli afskrifaðs kostnaðarverðs í starfrækslugjaldmiðli í upphafi tímabilsins, að teknu tilliti
til virkra vaxta og greiðslna á tímabilinu, og afskrifaðs kostnaðarverðs í erlendum gjaldmiðli miðað við það gengi sem var í gildi í
lok reikningsársins . Ópeningalegar eignir og skuldir, sem metnar eru á gangvirði í erlendri mynt, eru færðar á því gengi sem var
í gildi þegar gangvirði þeirra var ákvarðað . Gengismunur er færður meðal fjármunatekna og fjármagnsgjalda í rekstrarreikningi .
Ópeningalegar eignir og skuldir sem metnar eru á grundvelli kostnaðarverðs í erlendri mynt eru færðar á því gengi sem í gildi
var á viðskiptadegi .
c. Fjármálagerningar
(i) Fjáreignir aðrar en afleiðusamningar
Lán, kröfur og bankainnstæður eru færðar til bókar á þeim degi sem til þeirra er stofnað . Allar aðrar fjáreignir, þ .m .t . fjáreignir
metnar á gangvirði gegnum rekstrarreikning eru upphaflega færðar á þeim degi sem félagið gerist aðili að samningsbundnum
ákvæðum fjármálagerningsins .
Fjáreignir eru afskráðar ef samningsbundinn réttur félagsins að sjóðstreymi vegna fjáreignanna rennur út eða ef félagið
framselur rétt til sjóðstreymis af eigninni til annars aðila án þess að halda eftir yfirráðum eða því sem næst allri þeirri áhættu
og ávinningi sem í eignarhaldinu felst . Sá hluti framseldra fjáreigna sem stofnað er til eða haldið er eftir af félaginu er færður
sem sérstök eign eða skuld .
Fjáreignum og fjárskuldum er jafnað saman og hrein fjárhæð færð í efnahagsreikning þegar og aðeins þegar lagalegur réttur
félagsins er til staðar um jöfnun og fyrirhugað er að gera upp með jöfnun fjáreigna og fjárskulda eða að innleysa eignina og gera
upp skuldina á sama tíma .
Félagið flokkar fjáreignir aðrar en afleiðusamninga í eftirfarandi flokka: fjáreignir á gangvirði gegnum rekstrarreikning, lán og
kröfur og fjáreignir til sölu .
Fjáreignir á gangvirði gegnum rekstrarreikning
Fjáreignir eru flokkaðar á gangvirði gegnum rekstrarreikning séu þær veltufjáreign eða ef þær eru tilgreindar á gangvirði
gegnum rekstrarreikning við upphaflega skráningu í bókhald . Fjáreignir eru tilgreindar á gangvirði gegnum rekstrarreikning
ef ákvarðanir félagsins um kaup og sölu byggjast á gangvirði þeirra í samræmi við skrásetta áhættustýringu félagsins eða
fjárfestingastefnu . Við upphaflega skráningu er beinn viðskiptakostnaður færður í rekstrarreikning þegar hann fellur til .
Fjáreignir á gangvirði gegnum rekstrarreikning eru færðar á gangvirði í efnahagsreikning og gangvirðisbreytingar þaðan í frá
eru færðar í rekstrarreikning .
Fjáreignir á gangvirði í gegnum rekstrarreikning eru eignarhlutir í öðrum félögum og skuldabréfaeign .
Lán og kröfur
Lán og kröfur eru fjáreignir með föstum eða ákvarðanlegum greiðslum, sem ekki eru skráðar á virkum markaði . Slíkar eignir
eru upphaflega færðar á gangvirði að viðbættum öllum tengdum viðskiptakostnaði . Eftir upphaflega skráningu eru lán og kröfur
metin á afskrifuðu kostnaðarverði miðað við virka vexti, að frádreginni virðisrýrnun þegar við á .
Lán og kröfur samanstanda af handbæru fé og viðskiptakröfum og öðrum skammtímakröfum .
Til handbærs fjár telst sjóður og óbundnar bankainnistæður sem er til ráðstöfunar innan þriggja mánaða .
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
3. MIKILVæGAR REIKNINGSSKILAAÐFERÐIR, FRAMHALd:c. Fjármálagerningar, framhald:
(i) Fjáreignir aðrar en afleiðusamningar, framhald
Fjáreignir til sölu
Fjáreignir til sölu eru fjáreignir aðrar en afleiðusamningar sem ætlun er að selja og ekki eru flokkaðar í framangreinda flokka .
Fjárfestingar félagsins í tilteknum skuldabréfum eru flokkaðar sem fjáreignir til sölu . Eftir upphaflega skráningu í bókhald eru þær
færðar á gangvirði og breytingar á þeim, aðrar en virðisrýrnun og gengismunur á fjáreignum til sölu, eru færðar meðal annarra
tekna og gjalda færða á eigið fé í yfirliti um heildarafkomu og sýndar sem sérstakur liður meðal eigin fjár . Gangvirðisbreytingar,
sem færðar hafa verið meðal annarra tekna og gjalda, eru færðar í rekstrarreikning þegar fjáreign til sölu er afskráð .
Í árslok 2011 átti félagið engar fjáreignir sem flokkaðar voru sem fjáreignir til sölu .
(ii) Fjárskuldir aðrar en afleiðusamningar
Skuldabréf og víkjandi skuldir eru bókfærðar á þeim degi sem til þeirra er stofnað . Allar aðrar fjárskuldir, þ .m .t . skuldir metnar á
gangvirði gegnum rekstrarreikning eru upphaflega færðar á þeim viðskiptadegi þegar félagið gerist aðili að samningsbundnum
ákvæðum fjármálagerningsins .
Félagið afskráir fjárskuld þegar samningsbundnum skyldum vegna skuldagerningsins er lokið, þær felldar niður eða falla úr gildi .
Fjáreignum og fjárskuldum er jafnað saman og hrein fjárhæð færð í efnahagsreikning þegar og aðeins þegar lagalegur réttur
félagsins er til staðar um jöfnun og fyrirhugað er annaðhvort að gera upp með jöfnun fjáreigna og fjárskulda eða innleysa eignina
og gera upp skuldina á sama tíma .
Félagið flokkar fjárskuldir aðrar en afleiðusamninga sem aðrar fjárskuldir . Slíkar skuldir eru upphaflega færðar á gangvirði að
viðbættum tengdum viðskiptakostnaði . Eftir upphaflega skráningu eru þessar fjárskuldir metnar á afskrifuðu kostnaðarverði
miðað við virka vexti .
Til fjárskulda félagsins annarra en afleiðusamninga teljast: lántökur, viðskiptaskuldir og aðrar skammtímaskuldir .
(iii) Afleiðusamningar
Afleiðusamningar eru upphaflega færðir á gangvirði . Beinn viðskiptakostnaður vegna þeirra er færður í rekstrarreikning eftir því
sem hann fellur til . Eftir upphaflega skráningu eru afleiðusamningar færðir á gangvirði í efnahagsreikning og gangvirðisbreytingar
færðar í rekstrarreikning meðal fjármunatekna og fjármagnsgjalda í rekstrarreikningi og yfirliti um heildarafkomu .
Aðskiljanlegar innbyggðar afleiður
Innbyggðar afleiður eru aðskildar frá grunnsamningum og færðar sérstaklega þegar efnahagsleg einkenni og áhætta
grunnsamnings og innbyggðrar afleiðu eru ekki nátengd, annar gerningur með sömu ákvæði og innbyggða afleiðan væri
skilgreindur sem afleiðusamningur og blandaði gerningurinn er ekki metinn á gangvirði gegnum rekstrarreikning .
Gangvirðisbreytingar aðgreindra innbyggðra afleiða eru færðar í rekstrarreikning meðal fjármunatekna og fjármagnsgjalda í
rekstarreikningi og yfirliti um heildarafkomu .
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
HS
OR
KA
HF
3. MIKILVæGAR REIKNINGSSKILAAÐFERÐIR, FRAMHALd:c. Fjármálagerningar, framhald:
(iii) Hlutafé
Almennir hlutir
Beinn kostnaður við útgáfu almenna hluta er færður til lækkunar á eigin fé að frádregnum tekjuskattsáhrifum .
Kaup á eigin hlutum
Þegar hlutafé flokkað sem eigið fé er keypt aftur, er kaupverðið að meðtöldum beinum kostnaði og að frádregnum tekjuskatti,
fært til lækkunar á eigin fé . Endurkeyptir hlutir eru flokkaðir sem eigin hlutir og færðir til lækkunar á eigin fé . Þegar eigin hlutir
eru seldir eða endurútgefnir er sú fjárhæð sem móttekin er fyrir hlutina færð til hækkunar á eigin fé og yfir- eða undirverð á
viðskiptunum er fært til hækkunar eða lækkunar á yfirverðsreikningi .
d. Rekstrarfjármunir
(i) Færsla og mat
Rekstrarfjármunir félagsins eru færðir til eignar á kostnaðarverði eða endurmetnu kostnaðarverði, að frádregnum uppsöfnuðum
afskriftum og virðisrýrnun .
Kostnaðarverð samanstendur af beinum kostnaði sem fellur til við kaupin . Kostnaðarverð rekstrarfjármuna sem félagið
byggir sjálft innifelur efniskostnað, launakostnað og annan kostnað sem fellur til við að koma eigninni í notkun og eignfærðan
fjármagnskostnað . Aðkeyptur hugbúnaður sem er nauðsynlegur hluti til að starfrækja viðkomandi búnað eru færður til eignar
sem hluti af kostnaðarverði búnaðar .
Virkjanir, dreifikerfi og fasteignir félagsins eru skráðar á endurmetnu kostnaðarverði í efnahagsreikningnum, sem er gangvirði
eignanna á endurmatsdegi að frádregnum uppsöfnuðum afskriftum . Endurmat þessara eigna er unnið með reglubundnum
hætti . Allar hækkanir vegna endurmatsins eru færðar á endurmatsreikning meðal eigin fjár að frádregnum tekjuskatti .
Afskriftir af endurmetna verðinu eru færðar í rekstrarreikning . Við sölu eignar, eða þegar hætt er að nota hana, er sá hluti
endurmatsreikningsins sem tilheyrir eigninni færður á óráðstafað eigið fé . Afskriftir endurmats, að frádregnum skattáhrifum, eru
árlega færðar á óráðstafað eigið fé .
Þegar rekstrarfjármunir eru samsettir úr einingum með ólíkan nýtingartíma eru einingarnar aðgreindar meðal rekstrarfjármuna .
Hagnaður af sölu rekstrarfjármuna, sem er mismunur á söluverði og bókfærðu verði eignarinnar er færður í rekstrarreikning
meðal annarra tekna, en tap af sölu meðal annars rekstrarkostnaðar . Þegar endurmetnar eignir eru seldar eru endurmatið flutt
á óráðstafað eigið fé .
(ii) Kostnaður sem fellur til síðar
Kostnaður sem fellur til síðar er aðeins eignfærður ef hann eykur væntan framtíðarávinning þeirrar eignar sem hann tengist .
Reglulegar viðgerðir og viðhald er fært til gjalda þegar kostnaður fellur til .
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
3. MIKILVæGAR REIKNINGSSKILAAÐFERÐIR, FRAMHALd:c. Fjármálagerningar, framhald:
(iii) Afskriftir
Afskriftir eru reiknaðar af afskrifanlegri fjárhæð sem er kostnaðarverð eignarinnar eða endurmetið kostnaðarverð að frádregnu
niðurlagsverði . Verulegur einstakir hlutar einstakra eigna eru metnir og ef hluturinn hefur nýtingartíma sem er annar en eignin
sjálf, þá er hluturinn afskrifaður sérstaklega .
Afskriftir eru færðar línulega í rekstrarreikning miðað við áætlaðan nýtingartíma einstakra hluta rekstrarfjármuna . Land er ekki
afskrifað .
Rekstrarfjármunir eru afskrifaðir frá þeim degi sem þeir eru uppsettir og tilbúnir til notkunar eða í tilviki eigna sem félagið byggir
sjálft, frá þeim degi sem eignin er fullgerð og tilbúin til notkunar .
Áætlaður nýtingartími vegna ársins og samanburðarárs greinist þannig:
Orkuver . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 ár
Borholur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 ár
Rafveitukerfi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 ár
Hitaveitu- og ferskvatnskerfi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 ár
Fasteignir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 ár
Aðrir rekstrarfjármunir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 - 20 ár
Afskriftaraðferðir, nýtingartími og niðurlagsverð eru endurmetin á hverjum uppgjörsdegi og uppfærð ef það er viðeigandi .
e. óefnislegar eignir
(i) Rannsóknar- og þróunarkostnaður
Kostnaður vegna rannsókna sem gerðar eru í þeim tilgangi að kanna jarðhitasvæði þar sem óvissa ríkir um nýtingarmöguleika
svo og til að afla nýrrar vísinda- eða tækniþekkingar er færður í rekstrarreikning þegar til hans er stofnað .
Þróun felur í sér könnun á jarðhitasvæðum þar sem líkur eru á nýtingu og virkjun í framtíðinni ásamt áætlun eða hönnun því
tengdu . Þróunarkostnaður er aðeins eignfærður ef hægt er að meta hann á áreiðanlegan hátt, ef það eru líkur á tæknilegum eða
hagrænum ábata í framtíðinni og félagið ætlar sér og hefur getu til að ljúka þróuninni og nýta eða selja virkjunina . Eignfærður
kostnaður samanstendur af efniskostnaði, beinum launakostnaði og rekstrarkostnaði sem hægt er að rekja beint til þess sem í
þróun er . Annar þróunarkostnaður er gjaldfærður þegar hann fellur til .
Þegar ákvörðun um virkjun hefur verið tekin og öll tilskilin leyfi hafa fengist, er undirbúningskostnaður vegna virkjunar eignfærður
meðal rekstrarfjármuna sem orkuver í byggingu .
Eignfærður þróunarkostnaður er metinn á kostnaðarverði að frádregnum uppsöfnuðum afskriftum og virðisrýrnun .
(ii) Aðrar óefnislegar eignir
Aðrar óefnislegar eignir keyptar af félaginu sem hafa skilgreindan nýtingartíma eru metnar á kostnaðarverði að frádregnum
uppsöfnuðum afskriftum og virðisrýrnun .
(iii) Kostnaður sem fellur til síðar
Kostnaður sem fellur til síðar er aðeins eignfærður ef hann eykur væntan framtíðarávinning þeirrar eignar sem hann tengist .
Allur annar kostnaður er gjaldfærður í rekstrarreikningi þegar hann fellur til .
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
HS
OR
KA
HF
3. MIKILVæGAR REIKNINGSSKILAAÐFERÐIR, FRAMHALd:e. óefnislegar eignir, framhald:
(iv) Afskriftir
Afskriftir eru reiknaðar af kostnaðarverði eignarinnar að frádregnu niðurlagsverði .
Afskriftir eru færðar línulega í rekstrarreikning miðað við áætlaðan nýtingartíma óefnislegra eigna frá þeim degi þegar notkun
hefst . Áætlaður nýtingartími ársins og samanburðarárs greinist þannig:
Hugbúnaður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5-10 ár
Afskriftaraðferðir, nýtingartími og niðurlagsverð eru endurmetin á hverjum uppgjörsdegi og uppfærð ef það er viðeigandi .
f. Leigðar eignir
Leigusamningar teljast til rekstrarleigusamninga og eru hinar leigðu eignir ekki færðar til eignar í efnahagsreikningi félagsins .
g. Rekstrarvörubirgðir
Rekstrarvörubirgðir eru metnar á kostnaðarverði eða hreinu söluvirði, hvoru sem lægra reynist . Kostnaðarverð birgða byggir á
fyrst inn - fyrst út reglunni og innifelur kostnað sem fellur til við að afla birgðanna og koma þeim á þann stað og í það ástand
sem þær eru í á uppgjörsdegi . Hreint söluvirði er áætlað söluverð í venjulegum viðskiptum að frádregnum áætluðum kostnaði
við að selja vöru .
h. Virðisrýrnun
(i) Fjáreignir sem ekki eru afleiðusamningar
Á hverjum uppgjörsdegi er kannað hvort til staðar sé hlutlæg vísbending um virðisrýrnun fjáreigna sem ekki eru færðar á
gangvirði . Fjáreign telst hafa rýrnað í virði ef hlutlægar vísbendingar eru um að atburður hafi átt sér stað, eftir upphaflega
skráningu eignarinnar, sem leiðir til þess að vænt framtíðarsjóðstreymi af eigninni verði lægra en áður var talið og hægt er að
meta áhrif atburðarins með áreiðanlegum hætti .
Við mat á virðisrýrnun einstakra flokka fjáreigna styðst félagið við sögulega reynslu af slíkum eignum, þá dagsetningu sem hægt
væri að endurheimta tapið og fjárhæð taps, með tilliti til mats stjórnenda á hvort núverandi efnahags- og lánsaðstæður leiði til
að tapið verði í raun hærra eða lægra en söguleg reynsla segir til um .
(ii) Aðrar eignir
Bókfært verð annarra eigna félagsins, að undanskildum birgðum og tekjuskattseign, er yfirfarið á hverjum uppgjörsdegi til að
meta hvort vísbendingar séu um virðisrýrnun þeirra . Sé einhver slík vísbending til staðar er endurheimtanleg fjárhæð eignarinnar
metin . Vegna óefnislegra eigna þar sem notkun hefur ekki hafist er endurheimtanleg fjárhæð metin árlega á sama tíma .
Virðisrýrnun er gjaldfærð þegar bókfært verð eignar er hærra en endurheimtanleg fjárhæð hennar . Virðisrýrnun endurmetinna
rekstrarfjármuna er færð á endurmatsreikning meðal eigin fjár . Virðisrýrnun annarra eigna er gjaldfærð í rekstrarreikningi .
Endurheimtanleg fjárhæð eignar er hreint gangvirði hennar að frádregnum sölukostnaði eða nýtingarvirði, hvort sem hærra
reynist . Nýtingarvirði er metið miðað við áætlað framtíðarsjóðstreymi, sem er núvirt með vöxtum fyrir skatta, sem endurspegla
mat markaðarins á tímavirði peninga hverju sinni og þeirri áhættu sem fylgir eigninni .
Virðisrýrnun er bakfærð ef breyting hefur orðið á mati sem notað var við útreikning á endurheimtanlegri fjárhæð . Virðisrýrnun er
einungis bakfærð að því marki að bókfært verð eignar sé ekki umfram það sem verið hefði, að frádregnum afskriftum, ef engin
virðisrýrnun hefði verið færð .
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
3. MIKILVæGAR REIKNINGSSKILAAÐFERÐIR, FRAMHALd:i. Hlunnindi starfsmanna
(i) Iðgjaldatengd lífeyriskerfi
Iðgjaldatengd lífeyriskerfi eru eftirlaunahlunnindi þar sem félagið greiðir föst framlög til lífeyrissjóða og ber hvorki lagalega né
ætlaða skyldu til að greiða frekari framlög . Kostnaður vegna framlaga í iðgjaldatengd lífeyriskerfi er gjaldfærður sem laun og
launatengd gjöld í rekstrarreikningi á þeim tímabilum sem starfsmenn veita félaginu þjónustu . Fyrirframgreidd framlög eru færð
til eignar að því marki sem endurgreiðsla eða lækkun á framtíðargreiðslum er fyrir hendi .
(ii) Réttindatengd lífeyriskerfi
Skuldbinding félagsins vegna réttindatengdra lífeyriskerfa er reiknuð sérstaklega fyrir hvert kerfi með því að áætla framtíðarvirði
lífeyrisréttinda sem núverandi og fyrrverandi starfsmenn hafa áunnið sér á yfirstandandi og fyrri tímabilum . Réttindin eru
afvöxtuð til að finna núvirði þeirra . Tryggingafræðingur reiknar skuldbindingu á grundvelli aðferðar sem miðast við áunnin
réttindi . Breytingar á skuldbindingunni eru færðar í rekstrarreikning þegar þær falla til .
j. Skuldbindingar
Skuldbinding er færð í efnahagsreikninginn þegar félaginu ber lagaleg skylda eða það hefur tekið á sig skuldbindingu
vegna fyrri atburðar og líklegt er að kostnaður lendi á því við að gera upp skuldbindinguna . Skuldbindingin er metin út frá
væntu framtíðarfjárflæði, sem er núvirt með vöxtum fyrir skatta sem endurspegla markaðsvexti og þá áhættu sem fylgir
skuldbindingunni . Bakfærsla núvirðingarinnar er færð sem fjármagnsgjöld .
k. tekjur
Tekjur af sölu á raforku og vatni ásamt orkuflutningi eru færðar í rekstrarreikning samkvæmt mældri afhendingu til kaupenda á
tímabilinu . Á milli mælinga er notkun áætluð út frá fyrri reynslu . Aðrar tekjur eru færðar við afhendingu vöru eða þjónustu .
Þjónustutekjur frá HS Veitum hf eru byggðar á þjónustusamningi og færðar þegar þjónusta hefur verið innt af hendi .
Leigutekjur eru færðar línulega í rekstrarreikning á leigutímanum .
l. Rekstrarleigugreiðslur
Greiðslur vegna rekstrarleigusamninga eru færðar línulega í rekstrarreikning á leigutímanum .
m. Fjármunatekjur og fjármagnsgjöld
Fjármunatekjur samanstanda af vaxtatekjum af fjárfestingum, arðtekjum, gangvirðisbreytingum fjáreigna á gangvirði gegnum
rekstrarreikning, gengishagnaði af erlendum gjaldmiðlum og hagnaði af afleiðum sem er færður í rekstrarreikning . Vaxtatekjur
eru færðar í rekstrarreikning eftir því sem þær falla til miðað við virka vexti . Arðtekjur eru færðar í rekstrarreikning á þeim degi
sem arðsúthlutun er samþykkt .
Fjármagnsgjöld samanstanda af vaxtakostnaði af lántökum, bakfærslu núvirðingar skuldbindinga, gengistapi af erlendum
gjaldmiðlum, tapi af afleiðum sem fært er í rekstrarreikning, gangvirðisbreytingum fjáreigna á gangvirði gegnum rekstrarreikning
og virðisrýrnun fjáreigna . Lántökukostnaður sem ekki er vegna kaupa eða bygginga hæfra eigna er gjaldfærður í rekstrarreikning
miðað við virka vexti .
Hagnaði eða tapi vegna gengisbreytinga erlendra gjaldmiðla er jafnað saman og fært annað hvort sem fjármunatekjur eða
fjármagnsgjöld eftir því sem við á .
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
HS
OR
KA
HF
3. MIKILVæGAR REIKNINGSSKILAAÐFERÐIR, FRAMHALd:n. tekjuskattur
Gjaldfærður tekjuskattur samanstendur af tekjuskatti til greiðslu og frestuðum tekjuskatti . Tekjuskattur til greiðslu og frestaður
tekjuskattur er færður í rekstrarreikning nema þegar hann tengist liðum sem eru færðir beint á eigið fé eða meðal annarra tekna
og gjalda færðra á eigið fé í yfirliti um heildarafkomu .
Tekjuskattur til greiðslu er tekjuskattur sem áætlað er að komi til greiðslu á næsta ári vegna skattskylds hagnaðar ársins, miðað
við gildandi skatthlutfall á uppgjörsdegi, auk leiðréttinga á tekjuskatti til greiðslu vegna fyrri ára .
Frestaður tekjuskattur er færður vegna tímabundinna mismuna á bókfærðu verði eigna og skulda í ársreikningnum annars
vegar og skattverði þeirra hins vegar . Útreikningur á frestuðum skatti byggir á því skatthlutfalli sem vænst er að verði í gildi
þegar tímabundnir mismunir koma til með að snúast við, miðað við gildandi lög á uppgjörsdegi . Frestaðri tekjuskattseign og
skuld er jafnað saman ef til staðar er lagaleg heimild til jafna tekjuskatti til greiðslu á móti skatteign og þær tilheyra sömu
skattyfirvöldum .
Tekjuskattseign er færð vegna yfirfæranlegs skattalegs taps, skattaívilnana og frádráttarbærs tímabundinsmismunar að því
marki sem líklegt er talið að skattskyldur hagnaður verði til ráðstöfunar í framtíðinni sem unnt verður að nýta eignina á móti .
Tekjuskattseignin er metin á hverjum uppgjörsdegi og lækkuð að því marki sem talið er líklegt að hún nýtist ekki .
o. Hagnaður á hlut
Í ársreikningnum er sýndur grunnhagnaður á hlut og þynntur hagnaður á hlut fyrir almenna hluti í félaginu . Grunnhagnaður á hlut
er reiknaður sem hlutfall afkomu, sem ráðstafað er til almennra hluthafa í félaginu, og vegins meðalfjölda útistandandi almennra
hluta á árinu . Þynntur hagnaður á hlut er jafn grunnhagnaði þar sem félagið hefur ekki gert kaupréttarsamninga eða gefið út
breytanleg skuldabréf .
p. Starfsþáttayfirlit
Starfsþáttur er eining innan félagsins sem með starfsemi sinni getur aflað tekna og stofnað til útgjalda, þar á meðal tekjur og
gjöld vegna viðskipta við aðra starfsþætti félagsins . Við ákvörðun stjórnenda um úthlutun auðlinda til starfsþátta og til að meta
árangur er afkoma þeirra starfsþátta, sem tiltækar fjárhagsupplýsingar liggja fyrir um, yfirfarin reglulega .
q. nýir reikningsskilastaðar og túlkanir
Nokkrir nýir reikningsskilastaðlar, breytingar á reikningsskilastöðlum og túlkanir þá þeim hafa tekið gildir fyrir reikningsskilaár
sem byrja eftir 1 . janúar 2011, og hafa ekki verið notaðir við gerð þessa ársreiknings . Ekki er gert ráð fyrir að neinir af þessum
stöðlum muni hafa veruleg áhrif á reikningsskil félagsins .
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
4. ÁKVÖRÐUN GANGVIRÐIS Nokkrar reikningsskilaaðferðir og skýringar félagsins krefjast þess að gangvirði sé ákvarðað, bæði fyrir fjáreignir og fjárskuldir og
aðrar eignir og skuldir . Gangvirði hefur verið ákvarðað vegna mats og/eða skýringa samkvæmt eftirfarandi aðferðum . Þar sem
við á eru frekari upplýsingar um forsendur gangvirðis eigna eða skulda í skýringum um viðkomandi eignir eða skuldir .
a. Rekstrarfjármunir
Mat á gangvirði rekstrarfjármuna er ákvarðað út frá tekjuaðferð eða sjóðsstreymisgreiningaraðferð þar sem vænt fjárstreymi
rekstrareininga sem rekstrarfjármunir tilheyra er fært til núvirðis .
Gangvirði fasteigna er markaðsverð þeirra samkvæmt verðmati sem unnið var af löggiltum fasteignasala .
b. Fjárfestingar í hlutabréfum og skuldabréfum
Gangvirði fjáreigna, þar sem gangvirðisbreytingar eru færðar í rekstrarreikning, er fundið með hliðsjón af markaðsverði þeirra á
uppgjörsdegi . Ef markaðsverð er ekki til, er gangvirðið fundið með viðurkenndum matsaðferðum .
c. Viðskiptakröfur og aðrar kröfur
Gangvirði viðskiptakrafna og annarra krafna er metið á núvirði vænts framtíðargreiðsluflæðis, sem afvaxtað er á markaðsvöxtum
uppgjörsdags . Gangvirði er einungis metið svo unnt sé að upplýsa um það í skýringum .
d. Afleiður
Gangvirði afleiða er byggt á skráðu markaðsvirði þeirra, ef til er . Ef markaðsverð er ekki til, er gangvirðið fundið með
viðurkenndum matsaðferðum .
Matsaðferðir geta falið í sér að notast er við verð í nýlegum viðskiptum á milli ótengdra aðila . Tekið er mið af verðmæti
annarra fjármálagerninga sem eru áþekkir þeim gerningi sem um ræðir, stuðst við aðferðir til að meta núvirt fjárstreymi
eða aðrar verðmatsaðferðir sem beita má til að meta með áreiðanlegum hætti raunverulegt markaðsverðmæti . Við
beitingu matsaðferða eru allir þættir notaðir sem markaðsaðilar myndu nota við verðmat og aðferðirnar eru í samræmi
við viðurkenndar aðferðir við að verðleggja fjármálagerninga .
Áreiðanlegasta sönnun á gangvirði afleiðusamninganna í upphafi er kaupverðið, nema gangvirði gerningsins sé
sannanlegt með samanburði við önnur skráð og nýleg markaðsviðskipti á samskonar fjármálagerningi eða byggt á
matsaðferð þar sem breytur byggja eingöngu á markaðsgögnum . Þegar slík gögn eru fyrir hendi færir fyrirtækið
hagnað eða tap á upphaflegum skráningardegi gerninga .
e. Fjárskuldir sem ekki teljast afleiður
Gangvirði fjárskulda, sem einungis er ákvarðað vegna skýringa, er reiknað núvirði framtíðarflæðis höfuðstóls og vaxta og er
afvaxtað með markaðsvöxtum á uppgjörsdegi .
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
4. ÁKVÖRÐUN GANGVIRÐIS Nokkrar reikningsskilaaðferðir og skýringar félagsins krefjast þess að gangvirði sé ákvarðað, bæði fyrir fjáreignir og fjárskuldir og
aðrar eignir og skuldir . Gangvirði hefur verið ákvarðað vegna mats og/eða skýringa samkvæmt eftirfarandi aðferðum . Þar sem
við á eru frekari upplýsingar um forsendur gangvirðis eigna eða skulda í skýringum um viðkomandi eignir eða skuldir .
a. Rekstrarfjármunir
Mat á gangvirði rekstrarfjármuna er ákvarðað út frá tekjuaðferð eða sjóðsstreymisgreiningu þar sem vænt fjárstreymi
rekstrareininga sem rekstrarfjármunir tilheyra er fært til núvirðis .
Gangvirði fasteigna er markaðsverð þeirra samkvæmt verðmati sem unnið var af löggiltum fasteignasala .
b. Fjárfestingar í hlutabréfum og skuldabréfum
Gangvirði fjáreigna, þar sem gangvirðisbreytingar eru færðar í rekstrarreikning, er fundið með hliðsjón af markaðsverði þeirra á
uppgjörsdegi . Ef markaðsverð er ekki til, er gangvirðið fundið með viðurkenndum matsaðferðum .
c. Viðskiptakröfur og aðrar kröfur
Gangvirði viðskiptakrafna og annarra krafna er metið á núvirði vænts framtíðargreiðsluflæðis, sem afvaxtað er á markaðsvöxtum
uppgjörsdags . Gangvirði er einungis metið svo unnt sé að upplýsa um það í skýringum .
d. Afleiður
Gangvirði afleiða er byggt á skráðu markaðsverði þeirra, ef til er . Ef markaðsverð er ekki til, er gangvirðið fundið með
viðurkenndum matsaðferðum .
Matsaðferðir geta falið í sér að notast er við verð í nýlegum viðskiptum á milli ótengdra aðila . Tekið er mið af verðmæti annarra
fjármálagerninga sem eru áþekkir þeim gerningi sem um ræðir, stuðst við aðferðir til að meta núvirt fjárstreymi eða aðrar
verðmatsaðferðir sem beita má til að meta með áreiðanlegum hætti raunverulegt markaðsverðmæti . Við beitingu matsaðferða
eru allir þættir notaðir sem markaðsaðilar myndu nota við verðmat og aðferðirnar eru í samræmi við viðurkenndar aðferðir við
að verðleggja fjármálagerninga .
Áreiðanlegasta sönnun á gangvirði afleiðusamninga í upphafi er kaupverðið, nema gangvirði gerningsins sé sannanlegt
með samanburði við önnur skráð og nýleg markaðsviðskipti á samskonar fjármálagerningi eða byggt á matsaðferð þar sem
breytur byggja eingöngu á markaðsgögnum . Þegar slík gögn eru fyrir hendi færir fyrirtækið hagnað eða tap á upphaflegum
skráningardegi gerninga .
e. Fjárskuldir sem ekki teljast afleiður
Gangvirði fjárskulda, sem einungis er ákvarðað vegna skýringa, er reiknað núvirði framtíðarflæðis höfuðstóls og vaxta og er
afvaxtað með markaðsvöxtum á uppgjörsdegi .
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
HS
OR
KA
HF
5. STARFSÞÁTTAYFIRLITFélagið er með þrjá starfsþætti sem lýst er hér á eftir:
Orkuframleiðsla
Framleiðsla og sala á raforku, heitu vatni og jarðhitavökva .
Raforkusala
Kaup og sala á raforku til annarra notenda en stóriðju og raforkufyrirtækja .
Annað
Sala á þjónustu, leiga á húsnæði og tækjum og önnur sala .
Orku- Raforku-
framleiðsla sala Annað Samtals
Árið 2011
Tekjur frá viðskiptamönnum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 .095 .397 2 .387 .540 948 .447 7 .431 .384
Innri tekjur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 947 .851 947 .851
Heildartekjur starfsþátta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 .043 .248 2 .387 .540 948 .447 8 .379 .235
Rekstrarafkoma starfsþátta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .575 .266 110 .254 16 .583 1 .702 .103
Óskiptir liðir
Hrein fjármagnsgjöld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 2 .822 .807 )
Hlutdeild í tapi hlutdeildarfélags . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 39 .213 )
Tekjuskattur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223 .163
Tap ársins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 936 .754 )
Eignir starfsþátta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 .698 .633 50 .886 580 .994 30 .330 .513
Óskiptar eignir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 .573 .500
Eignir samtals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 .904 .013
Óskiptar skuldir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 .506 .745
Fjárfestingar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 778 .136 10 .353 9 .145 797 .634
Afskriftir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 932 .200 5 .219 38 .214 975 .633
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
5. STARFSÞÁTTAYFIRLIT, FRAMHALd: Orku- Raforku-
framleiðsla sala Annað Samtals
Árið 2010
Tekjur frá viðskiptamönnum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 .051 .003 2 .059 .966 882 .804 6 .993 .773
Innri tekjur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 710 .416 710 .416
Heildartekjur starfsþátta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 .761 .419 2 .059 .966 882 .804 7 .704 .189
Rekstrarafkoma starfsþátta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .814 .570 15 .469 65 .251 1 .895 .290
Óskiptir liðir
Hrein fjármagnsgjöld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 688 .712 )
Hlutdeild í tapi hlutdeildarfélags . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 177 .467 )
Tekjuskattur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 164 .549 )
Hagnaður ársins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 864 .562
Eignir starfsþátta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 .846 .428 54 .871 608 .263 30 .509 .562
Óskiptar eignir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 .026 .006
Eignir samtals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 .535 .568
Óskiptar skuldir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 .239 .612
Fjárfestingar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 .802 .800 4 .635 23 .262 2 .830 .697
Afskriftir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 930 .682 10 .789 46 .732 988 .203
Orkuframleiðsla
Tekjur orkuframleiðslu greinast þannig:
Rafmagn Heitt vatn Annað Samtals
Árið 2011
Tekjur frá viðskiptamönnum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 .300 .317 625 .091 169 .989 4 .095 .397
Innri tekjur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 947 .851 947 .851
Heildartekjur starfsþáttar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 .248 .168 625 .091 169 .989 5 .043 .248
Árið 2010
Tekjur frá viðskiptamönnum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 .377 .178 592 .157 81 .668 4 .051 .003
Innri tekjur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 710 .416 710 .416
Heildartekjur starfsþáttar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 .087 .594 592 .157 81 .668 4 .761 .419
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
HS
OR
KA
HF
6. MIKILVæGIR VIÐSKIpTAVINIR Tekjur frá einum af viðskiptavinum félagsins í orkuframleiðslu nema 3 .020 millj . kr . (2010: 3 .110 millj . kr .) .
Tekjur frá HS Veitum hf greinast á eftirfarandi hátt:
Orku- Rafmagns-
framleiðsla sala Annað Samtals
Tekjur 2011 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 676 .832 204 .768 842 .981 1 .724 .581
Tekjur 2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 643 .480 166 .365 808 .076 1 .617 .921
7. FRAMLEIÐSLUKOSTNAÐUR OG KOSTNAÐARVERÐ SöLU Framleiðslukostnaður og kostnaðarverð sölu greinist þannig:
2011 2010
Framleiðslukostnaður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 .769 .758 2 .659 .229
Kostnaðarverð sölu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .239 .137 1 .215 .971
Kostnaðarverð þjónustu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 963 .440 817 .553
Framleiðslukostnaður og kostnaðarverð sölu samtals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 .972 .335 4 .692 .753
8. ANNAR REKSTRARKOSTNAÐUR Annar rekstrarkostnaður greinist þannig:
Laun og launatengd gjöld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145 .435 130 .517
Hækkun lífeyrisskuldbindingar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 .556 8 .115
Stjórnunarkostnaður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 520 .833 181 .066
Afskriftir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 .122 86 .032
Annar rekstrarkostnaður samtals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 756 .946 405 .730
Stærstur hluti hækkunar stjórnunarkostnaðar á árinu 2011 skýrist af gerðardómsmáli gegn Norðuráli (Helguvík) .
Á árinu 2010 var eignfærður kostnaður vegna nýrra höfuðstöðva að fjárhæð 63 millj . kr . afskrifaður .
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
9. LAUN OG LAUNATENGd GJöLd Laun og launatengd gjöld greinast þannig:
2011 2010
Laun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 962 .669 861 .063
Framlag í iðgjaldatengda lífeyrissjóði . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 .011 83 .691
Hækkun lífeyrisskuldbindingar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242 .065 92 .618
Önnur launatengd gjöld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145 .587 128 .292
Laun og launatengd gjöld samtals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .444 .332 1 .165 .664
Meðalfjöldi starfsmanna umreiknaður í heilsársstörf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 136
Laun og launatengd gjöld, að meðtalinni hækkun lífeyrisskuldbindingar, skiptast þannig:
Eignfært á framkvæmdir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 .729 39 .822
Framleiðslukostnaður og kostnaðarverð sölu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .189 .612 987 .210
Annar rekstrarkostnaður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219 .991 138 .632
Laun og launatengd gjöld samtals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .444 .332 1 .165 .664
Laun stjórnar og framkvæmdastjórnar námu samtals 48 millj . kr . á árinu 2011 (2010: 45 millj . kr .) .
10. AFSKRIFTIR OG VIRÐISRýRNUN Afskriftir og virðisrýrnun greinast þannig:
Afskriftir rekstrarfjármuna, sbr . skýringu 13 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 950 .841 954 .710
Afskriftir óefnislegra eigna, sbr . skýringu 15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 .792 33 .493
Afskriftir færðar í rekstrarreikning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 975 .633 988 .203
Afskriftir skiptast þannig:
Framleiðslukostnaður og kostnaðarverð sölu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 959 .511 902 .171
Annar rekstrarkostnaður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 .122 86 .032
Afskriftir færðar í rekstrarreikning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 975 .633 988 .203
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
HS
OR
KA
HF
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
11. FJÁRMUNATEKJUR OG FJÁRMAGNSGJÖLd Fjármunatekjur og fjármagnsgjöld greinast þannig:
Vaxtatekjur af lánum og kröfum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 .944 54 .565
Vaxtatekjur af fjáreignum til sölu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 .429 122 .427
Gangvirðisbreytingar fjáreigna færðra á gangvirði gegnum rekstrarreikning . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 .588 59 .032
Gengishagnaður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0 927 .722
Fjármunatekjur samtals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195 .961 1 .163 .746
Vaxtagjöld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 575 .342 ) ( 674 .268 )
Verðbætur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 173 .654 ) ( 87 .673 )
Gangvirðisbreytingar fjáreigna færðra á gangvirði gegnum rekstrarreikning . . . . . . . . . . . . . . . . . 0 ( 100 .468 )
Gengistap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 845 .693 ) 0
Fjármagnsgjöld samtals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 1 .594 .689 ) ( 862 .409 )
Gangvirðisbreyting gjaldmiðla- og vaxtaskiptasamninga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 .136 405 .946
Gangvirðisbreyting innbyggðra afleiða í raforkusölusamningum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 1 .465 .215 ) ( 1 .395 .995 )
Hrein fjármagnsgjöld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 2 .822 .807 ) ( 688 .712 )
Eignfærðir vextir námu 26 millj . kr . á árinu (2010: 0 millj . kr .) .
12. TEKJUSKATTUR Frestaður tekjuskattur í rekstrarreikningi greinist þannig:
2011 2010
Uppruni og bakfærsla á tímabundnum mismun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223 .163 ( 235 .268 )
Áhrif breytingar á skatthlutfalli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0 70 .719
Tekjuskattur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223 .163 ( 164 .549 )
Virkt skatthlutfall greinist þannig:
2011 2010
(Tap) hagnaður ársins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 936 .754 ) 864 .562
Tekjuskattur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 223 .163 ) 164 .549
(Tap) hagnaður ársins fyrir skatt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 1 .159 .917 ) 1 .029 .111
Tekjuskattur skv . gildandi skatthlutfalli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20,0% 231 .983 18,0% ( 185 .240 )
Breytingar á skatthlutfalli úr 18% í 20% . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0,0% 0 6,9% 70 .719
Áhrif hlutdeildarfélaga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0,7% ( 7 .843 ) ( 3,1% ) ( 31 .944 )
Aðrir liðir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0,1% ( 977 ) ( 1,8% ) ( 18 .084 )
Virkt tekjuskattshlutfall . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 19,2% ) 223 .163 ( 16,0% ) ( 164 .549 )
Frestaður tekjuskattur færður á eigið fé greinist þannig:
2011 2010
Áhrif breytinga á skatthlutfalli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0 43 .089
0 43 .089
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
13. REKSTRARFJÁRMUNIR Endurmat rekstrarfjármuna
Virði virkjana félagsins var endurmetið miðað við gangvirði þann 31 . desember 2009 . Við núvirðisútreikninga er notuð
vaxtaprósenta sem samsvarar vegnu meðaltali fjármagnskostnaðar félagsins, þ .e . kostnaður eigin fjár og vaxtaberandi skulda,
að teknu tilliti til skatta . Notaðar voru afvöxtunarhlutföllin 10,98% fyrir Svartsengi og 8,28% fyrir Reykjanes . Fjárstreymi var
áætlað í samræmi við rekstraráætlanir næstu fimm ára og framtíðarvirði reiknað fyrir árin þar á eftir . Í fjárstreymi er gert ráð
fyrir að vöxtur tekna á fyrsta ári verði 14,9% fyrir Svartsengi og 39,2% fyrir Reykjanes vegna hærra álverðs í miðað við árið
2009, fyrir næstu tvö til fimm ár var gert ráð fyrir að þessi hækkun yrði 2,4% til 4,4% og árlegur framtíðarvöxtur tekna yrði
2,9% . Útreikningurinn var gerður af óháðum matssérfræðingum .
Virðisrýrnunarpróf
Stjórnendur hafa kannað hvort til staðar sé vísbending um virðisrýrnun á rekstrarfjármunum félagsins í lok árs 2011 og bendir
ekkert til að svo sé .
Rekstrarfjármunir greinast þannig: Aðrir
rekstrar-
Orkuver fjármunir Samtals
Kostnaðarverð
Staða 1 .1 .2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 .916 .940 1 .785 .805 26 .702 .745
Viðbætur á árinu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241 .583 2 .122 243 .705
Selt og aflagt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0 ( 161 .816 ) ( 161 .816 )
Staða 31 .12 .2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 .158 .523 1 .626 .111 26 .784 .634
Flutt af rekstrarfjármunum í byggingu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .821 .095 0 1 .821 .095
Viðbætur á árinu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116 .627 35 .819 152 .446
Selt og aflagt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0 ( 10 .507 ) ( 10 .507 )
Staða 31 .12 .2011 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 .096 .245 1 .651 .423 28 .747 .668
Afskriftir
Staða 1 .1 .2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 981 .309 228 .731 1 .210 .040
Afskriftir ársins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 846 .251 108 .459 954 .710
Selt og aflagt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0 ( 161 .816 ) ( 161 .816 )
Staða 31 .12 .2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .827 .560 175 .374 2 .002 .934
Afskriftir ársins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 912 .086 38 .755 950 .841
Selt og aflagt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0 ( 9 .456 ) ( 9 .456 )
Staða 31 .12 .2011 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 .739 .646 204 .673 2 .944 .319
Bókfært verð
1 .1 .2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 .935 .631 1 .557 .074 25 .492 .705
31 .12 .2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 .330 .963 1 .450 .737 24 .781 .700
31 .12 .2011 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 .356 .599 1 .446 .750 25 .803 .349
Bókfært verð án endurmats
1 .1 .2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 .792 .931 1 .449 .939 23 .242 .870
31 .12 .2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 .279 .342 1 .347 .440 22 .626 .782
31 .12 .2011 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 .391 .779 1 .352 .587 23 .744 .366
Aðrir rekstrarfjármunir innifela land og byggingar að bókfærðu virði 1 .105 millj . kr . (2010: 1 .121 millj . kr .) .
HS
OR
KA
HF
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
13. REKSTRARFJÁRMUNIR, FRAMHALd: Skuldbinding vegna öflunar rekstrarfjármuna
Félagið gerir ráð fyrir að þurfa að fjárfesta í nýjum frárennslislögnum frá Svartsengi á næstu þremur árum og að meirihluti
fjárfestingarinnar verði á árunum 2012 - 2014 . Þegar frárennsliskerfið hefur verið hannað, byggt og verður komið
í fulla notkun er unnt að auka upptöku jarðhitavökva á svæðinu sem mun auka raforkuframleiðslu og er áætlað að
framleiðslugetan aukist um 5 MW með þeim hverflum sem nú þegar eru í notkun .
Veðsetning eigna
Virkjanir félagsins á Reykjanesi og í Svartsengi eru veðsettar til tryggingar bankalánum að fjárhæð 16 .380 millj . kr . (2010: 16 .926
millj . kr .) .
Fasteignamat og vátryggingarverð
Fasteignamat bygginga félagsins nam 2 .869 millj . kr . í árslok 2011 (2010: 2 .393 millj . kr .) . Fasteignamat lands nam 1 .193 millj .
kr . (2010: 570 millj . kr .) . Vátryggingafjárhæð eigna félagsins nam 19 .860 millj . kr . (2010: 23 .150 millj . kr .) .
14. REKSTRARFJÁRMUNIR í BYGGINGU Rekstrarfjármunir í byggingu greinast þannig:
2011 2010
Bókfært verð 1 .1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 .746 .587 2 .221 .463
Viðbætur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 618 .973 2 .525 .124
Flutt á rekstrarfjármuni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 1 .821 .095 ) 0
Bókfært verð 31 .12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 .544 .465 4 .746 .587
Virðisrýrnunarpróf
Rekstrarfjármunir í byggingu samstanda af eignfærðum kostnaði vegna nýs raforkuvers á Reykjanesi sem afhenda átti raforku til
Norðuráls fyrir nýtt álver í Helguvík . Árið 2007 gerðu HS Orka hf . og Norðurál með sér samning um sölu á raforku fyrir nýtt álver í
Helguvík . Ágreiningur var um samninginn við Norðurál sem sótti málið fyrir gerðardómi til að komast að niðurstöðu um lögmæti
samningsins . Úrskurður í málinu var kveðinn upp þann 16 . desember 2011 . Nánar er fjallað um hann í skýringu 33 . Þrátt fyrir
tafir eru enn í gangi samningaviðræður við Norðurál og er það álit stjórnenda að endurheimtanleg fjárhæð rekstrarfjármuna í
byggingu sé hærri en bókfært verð þeirra .
Virðisrýrnunarpróf 31. desember 2011
Rekstrarfjármunir í byggingu voru prófaðir með tilliti til virðisrýrnunar miðað við 31 . desember 2011 með því að ákvarða
endurheimtanlega fjárhæð þeirra . Virðisrýrnunarprófið er byggt á mörgum forsendum, þar á meðal þeirri forsendu að afhending
orku hefjist á árinu 2015 . Óvissa ríkir um tímasetningu verkefnisins (stækkun Reykjanesvirkjunar), bæði vegna samningaviðræðna
við Norðurál og fjármögnunar verkefnisins, sem kynni að hafa áhrif á endurheimtanlegt virði eignanna .
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
15. óEFNISLEGAR EIGNIR
Óefnislegar eignir greinast þannig:
Þróunar-
Hugbúnaður kostnaður Samtals
Kostnaðarverð
Staða 1 .1 .2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336 .403 944 .887 1 .281 .290
Viðbætur á árinu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 .523 27 .346 61 .869
Selt og aflagt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 36 .716 ) 0 ( 36 .716 )
Staða 31 .12 .2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334 .210 972 .233 1 .306 .443
Viðbætur á árinu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 .755 20 .461 26 .216
Staða 31 .12 .2011 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339 .965 992 .694 1 .332 .659
Afskriftir
Staða 1 .1 .2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182 .150 146 .241 328 .391
Afskriftir ársins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 .493 0 33 .493
Selt og aflagt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 36 .716 ) 0 ( 36 .716 )
Staða 31 .12 .2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178 .927 146 .241 325 .168
Afskriftir ársins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 .792 0 24 .792
Staða 31 .12 .2011 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203 .719 146 .241 349 .960
Bókfært verð
1 .1 .2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154 .253 798 .646 952 .899
31 .12 .2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155 .283 825 .992 981 .275
31 .12 .2011 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 .246 846 .453 982 .699
Virðisrýrnunarpróf 2011
Þróunarkostnaður samanstendur af kostnaði vegna tilraunaborunar við Trölladyngju, Krýsuvík og Eldvörp . Viðeigandi kostnaður
er eignfærður að því marki sem talið er að mögulegur framtíðarhagnaður muni vega upp kostnaðinn við fjárfestinguna . Félagið
hefur fengið úthlutað rannsóknarleyfi fyrir þessi svæði og samkvæmt stjórnendum þesss eru niðurstöður nýlegra greininga
jákvæðar . Ef ljóst þykir að þróunarkostnaður verði ekki nýttur af félaginu til tekjusköpunar gjaldfærist hann sem virðisrýrnun .
Stjórnendur hafa staðfest að ofangreind verkefni eru framkvæmanleg og að þau muni að öllum líkindum skapa framtíðartekjur
fyrir fyrirtækið . Í árslok 2011 hafa ekki orðið neinar verulegar breytingar á forsendum varðandi virðisrýrnun óefnislegra eigna .H
S O
RK
A H
F
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
16. EIGNARhLUTIR í hLUTdEILdARFéLöGUMEignarhlutir í hlutdeildarfélögum greinast þannig: 2011 2010
Bókfært Bókfært
Eignarhlutur verð Eignarhlutur verð
Bláa Lónið hf, Íslandi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31,7% 425 .438 24,4% 509 .755
Hreyfing Eignarhaldsfélag ehf, Íslandi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24,4% 69 .264 - -
Hótel Bláa Lónið ehf, Íslandi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24,4% 3 .099 - -
Blue Lagoon International ehf, Íslandi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24,4% 5 .351 - -
DMM-lausnir ehf, Íslandi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22,6% 17 .956 25,3% 17 .356
Suðurorka ehf, Íslandi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50,0% 134 .000 47,9% 111 .500
HS Orkurannsóknir ehf, Íslandi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100,0% 500 -
Samtals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655 .608 638 .611
Hlutdeild félagsins í tapi hlutdeildarfélaga á árinu 2011 nam 39 millj . kr . (2010: tap 177 millj . kr .) . Þýðingarmunur á árinu var
jákvæður um 1 millj . kr . (2010: neikvæður um 111 millj . kr .) .
Á árinu 2011 samþykkti stjórn Bláa Lónsins hf skiptingu félagsins í fjögur félög, Bláa Lónið hf, Blue Lagoon International ehf, Hótel
Bláa Lónið ehf og Hreyfingu Eignarhaldsfélag ehf . Við skiptingu eignaðist HS Orka hf 24,4% hlutafjár í öllum framangreindum
félögum . Á þriðja ársfjórðungi keypti Bláa Lónið hf eigin hlutabréf . Af þeim sökum hækkaði eignarhlutur HS Orku hf í 31,7% .
Félagið jók hlut sinn í Suðurorku ehf . um 23 millj . kr . á árinu .
Ekki er gerður samstæðureikningur með HS Orkurannsóknum ehf þar sem engin starfsemi var í félaginu á árinu .
17. FJáRFESTING í öÐRUM FéLöGUMEignarhlutir í öðrum félögum greinast þannig: 2011 2010
Bókfært Bókfært
Eignarhlutur verð Eignarhlutur verð
Keilir ehf ., Íslandi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11,3% 17 .500 11,3% 17 .500
Vistorka hf ., Íslandi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11,3% 9 .575 11,3% 9 .575
Samtals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 .075 27 .075
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
18. SKULdABRéFAEIGN 2011 2010
Langtíma skuldabréfaeign
Fjáreignir á gangvirði gegnum rekstrarreikning, skuldabréf Reykjanesbæjar . . . . . . . . . . . . . . . . . 405 .201 495 .604
405 .201 495 .604
Skammtíma skuldabréfaeign
Fjáreignir á gangvirði gegnum rekstrarreikning, skuldabréf frá Reykjanesbæjar . . . . . . . . . . . . . . 70 .428 0
Fjáreignir til sölu, skuldabréf frá HS Veitum hf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0 647 .793
70 .428 647 .793
Vaxtaberandi fjáreignir á gangvirði gegnum rekstarreikning, að fjárhæð 476 millj . kr . þann 31 . desember 2011 (2010: 496 millj .
kr .) bera 5% nafnvexti að viðbættum verðbótum, skuldabréfið hefur jafnar árlegar afborganir með lokagjalddaga á árinu 2019 .
Skuldabréfið er metið með 5,0% vöxtum, sem byggt er á mati frá utanaðkomandi sérfræðingi .
Á árinu 2011 var gert samkomulag við Reykjanesbæ sem fólst í því að Reykjanesbær greiddi inn á skuldabréfið 100 millj . kr . og
skuldabréfið er nú með jöfnum árlegum afborgunum með lokagjalddaga á árinu 2019 .
Á árinu voru öll skuldabréf frá HS Veitum hf seld .
19. INNbYGGÐAR AFLEIÐUR í RAFORKUSöLUSAMNINGUM Á árinu 2004 gerði félagið samninga við Norðurál um sölu á raforku til áranna 2011 og 2026 . Félagið gerði á árinu 1999 samning
við Landsvirkjun um sölu á raforku til ársins 2019 . Samningarnir eru í bandaríkjadollurum og eru að hluta til tengdir við álverð .
Raforkusölusamningar félagsins til langs tíma fela í sér innbyggðar afleiður þar sem tekjur af þeim eru háðar breytingum á
álverði í framtíðinni .
Við mat á virði innbyggðra afleiða er beitt viðurkenndum matsaðferðum, þar sem markaðsverð liggur ekki fyrir . Gangvirði
samninganna er reiknað út frá framvirku verði á áli og spám sérfræðinga . Vænt núvirði greiðsluflæðis á uppgjörsdegi er
reiknað miðað við skráð framvirkt verð á áli hjá LME (London Metal Exchange) næstu 10 árin eftir uppgjörsdag og væntingar
um verðþróun á áli þegar framvirkum markaði lýkur . Framtíðarvöxtur fyrir útreikning var 2,19% (2010: 0,52%) á grundvelli
breytinga á meðal álverði síðustu fimm ár á virkum álmarkaði . Frá þessu virði hefur verið dregið vænt núvirði greiðsluflæðis á
samningsdegi miðað við forsendur um álverð sem lágu til grundvallar samningsgerðinni . Mismunurinn er gangvirðisbreyting
afleiðunnar sem færð er í rekstrarreikning . Gert er ráð fyrir að innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum séu verðlausar á
upphafsdegi samninga .
Félagið hefur að auki gert raforkusölusamninga við Landsvirkjun þar sem verð orku er háð gjaldskrá Landsvirkjunar, sem byggir
á verðtryggingu í íslenskum krónum . Ekki eru skilgreindar innbyggðar afleiður í þessum samningum .
Gangvirði innbyggðra afleiða greinist þannig:
2011 2010
Gangvirði innbyggðra afleiða 1 .1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 .926 .622 7 .322 .617
Breyting á gangvirði . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 1 .465 .215 ) ( 1 .395 .995 )
Gangvirði innbyggðra afleiða 31 .12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 .461 .407 5 .926 .622
HS
OR
KA
HF
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
20. TEKJUSKATTSEIGN Tekjuskattseign félagsins greinist þannig:
Tekjuskattseign 1 .1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276 .318 483 .954
Áhrif breytinga á skatthlutfalli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0 27 .632
Uppruni og bakfærsla á tímabundnum mismunum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223 .163 ( 235 .268 )
Tekjuskattseign 31 .12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499 .481 276 .318
Í desember 2010 var skatthlutfall fyrir árið 2011 hækkað úr 18% í 20% .
Tekjuskattseign félagsins greinist þannig:
Rekstrarfjármunir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 35 .350 ) ( 38 .453 )
Afleiður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 668 .690 ) ( 953 .506 )
Langtímakröfur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 40 .185 ) ( 19 .797 )
Rekstrarvörubirgðir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 .399 3 .399
Viðskiptakröfur og aðrar kröfur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 .328 7 .600
Lífeyrisskuldbinding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315 .300 280 .000
Frestun gengistaps (gengishagnaðar) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 .911 ( 40 .690 )
Yfirfæranlegt skattalegt tap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 864 .768 1 .037 .765
Tekjuskattseign 31 .12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499 .481 276 .318
Yfirfæranlegt skattalegt tap er nýtanlegt í 10 ár frá myndun þess . Yfirfæranlegt skattalegt tap nam í árslok 4 .324 millj . kr . og
nýtist til ársins 2018 (2010: 5 .189 millj . kr .) . Stjórnendur telja á grundvelli framtíðarspár þeirra að nægur skattalegur hagnaður
verði í framtíðinni til að nýta yfirfæranlega skattalega tapið .
21. FYRIRFRAMGREIdd LEIGA OG NýTINGARRéTTUR Stjórn félagsins hefur nýtt sér rétt sinn til að breyta langtímakröfu á hendur Grindavíkurbæ vegna sölu á landi í fyrirframgreidda
leigu og nýtingarrétt . Fyrirframgreidd leiga og nýtingarréttur eru flokkuð sem langtímakrafa og munu gjaldfærast á eftirstöðvum
líftímans (63 árum) .
22. KRÖFUR Langtímakröfur
Langtímakröfur greinast þannig: 2011 2010
Krafa vegna sölu á landi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0 460 .238
Langtímakrafa á HS veitur hf vegna lífeyrisskuldbindinga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200 .926 98 .983
Langtímakröfur samtals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200 .926 559 .221
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
22. KRÖFUR, FRAMHALd: Viðskiptakröfur og aðrar skammtímakröfur
Viðskiptakröfur og aðrar skammtímakröfur greinast þannig: 2011 2010
Viðskiptakröfur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 874 .445 878 .724
Krafa á HS veitur hf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231 .335 175 .296
Niðurfærsla viðskiptakrafna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 46 .638 ) ( 38 .000 )
Viðskiptakröfur samtals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .059 .142 1 .016 .020
Aðrar skammtímakröfur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 .457 54 .566
Viðskiptakröfur og aðrar skammtímakröfur samtals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .125 .599 1 .070 .586
Greint er frá láns- og gjaldmiðlagengisáhættu félagsins og virðisrýrnun vegna viðskiptakrafna og annarra skammtímakrafna í
skýringu 30 .
23. HANdBæRT Fé Handbært fé greinist þannig: 2011 2010
Óbundnar bankainnistæður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .304 .713 1 .043 .250
Handbært fé samtals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .304 .713 1 .043 .250
Í árslok 2011 voru 554 millj . kr . (USD 4,5 millj .) (2010: 517 millj . kr .) af handbæru fé bundnar til tryggingar endurgreiðslu lána í
samræmi við tryggingasamkomulag sem félagið gerði við lánardrottna sína í mars 2010 .
Greint er frá láns- og gjaldmiðlagengisáhættu félagsins og virðisrýrnun vegna viðskiptakrafna og annarra skammtímakrafna í
skýringu 30 .
24. EIGIÐ Fé Hlutafé
Heildarhlutafé félagsins samkvæmt samþykktum þess er 6 .963 millj . kr . Eitt atkvæði fylgir hverjum einnar krónu hluta í félaginu,
auk réttar til arðgreiðslu . Allt hlutafé félagsins hefur verið greitt .
Útistandandi hlutir
2011 2010
Útistandandi hlutir 1 . janúar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 .962 .919 6 .118 .387
Hlutafjáraukning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0 844 .532
Útistandandi hlutir 31 . desember . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 .962 .919 6 .962 .919
Yfirverðreikningur hlutafjár
Yfirverðsreikningur innborgaðs hlutafjár sýnir það sem hluthafar félagsins hafa greitt umfram nafnverð hlutafjár sem félagið
hefur selt . Samkvæmt lögum um hlutafélög skal félagið binda 25% af nafnverði hlutafjár í varasjóði, sem ekki má nota til að
greiða hluthöfum arð .
HS
OR
KA
HF
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
24. EIGIÐ Fé, FRAMHALd: Þýðingarmunur
Þýðingarmunar samanstendur af þeim gengismun sem verður til við þýðingu eignarhluta í hlutdeildarfélögum yfir í íslenskar
krónur .
Endurmatsreikningur
Endurmatsreikningurinn samanstendur af endurmati rekstrarfjármuna félagsins að frádregnum tekjuskatti . Óheimilt er að
ráðstafa endurmatsreikningi til hluthafa félagsins í formi arðgreiðslna .
Varasjóður vegna eignarhluta í hlutdeildarfélögum
Varasjóður vegna eignarhluta í hlutdeildarfélögum telur hlutdeild félagsins í veittum söluréttar á eigin bréf hlutdeildarfélags .
Arður
Enginn arður var greiddur á árunum 2011 og 2010 .
25. (TAp) hAGNAÐUR á hLUT Grunn- og þynnt (tap) hagnaður á hlut
2011 2010
(Tap) hagnaður ársins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 936 .754 ) 864 .562
Vegið meðaltal útistandandi hluta:
Hlutir 1 . janúar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 .962 .919 6 .118 .387
Áhrif hlutafjáraukningar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0 640 .156
Veginn meðalfjöldi útistandandi hluta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 .962 .919 6 .758 .543
Grunn- og þynnt (tap) hagnaður á hlut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 0,13 ) 0,13
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
26. VAxTAbERANdI SKULdIR Þessi skýring veitir upplýsingar um samningsbundin lánskjör af lántökum félagsins, sem færðar eru á afskrifuðu kostnaðarverði .
Frekari upplýsingar um vaxtaáhættu, gjaldmiðlagengisáhættu og lausafjáráhættu eru veittar í skýringu 30 .
2011 2010
Langtímaskuldir
Óveðtryggð bankalán . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470 .792 590 .865
Veðtryggð bankalán með fjárhagsskilyrðum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 .379 .996 16 .926 .577
Óveðtryggð skuldabréfaútgáfa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 .727 .228 3 .005 .034
Næsta árs afborgun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 2 .101 .388) ( 1 .951 .594 )
Vaxtaberandi langtímaskuldir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 .476 .628 18 .570 .882
Skammtímaskuldir
Næsta árs afborgun langtímaskulda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 .101 .388 1 .951 .594
Vaxtaberandi skammtímaskuldir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 .101 .388 1 .951 .594
Vaxtaberandi skuldir samtals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 .578 .016 20 .522 .476
Skilmálar vaxtaberandi skulda
Skuldir í erlendum gjaldmiðlum: 2011 2010
Lokagjalddagar Meðalvextir Bókfært Meðalvextir Bókfært
verð verð
Skuldir í CHF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2019-2021 2,2% 4 .884 .749 2,3% 5 .115 .667
Skuldir í EUR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2019-2021 3,7% 3 .401 .620 3,5% 3 .881 .076
Skuldir í USD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2019-2023 2,7% 3 .358 .273 2,5% 3 .545 .391
Skuldir í JPY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2019-2023 1,7% 2 .089 .799 1,7% 2 .035 .249
Skuldir í CAD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2021-2023 1,8% 1 .399 .400 1,8% 1 .397 .604
Skuldir í SEK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2021 5,4% 818 .776 4,4% 911 .210
Skuldir í GBP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2017-2019 1,4% 427 .379 1,2% 442 .909
16 .379 .996 17 .329 .106
Skuldir í íslenskum krónum:
Verðtryggðar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2016-2017 4,0% 2 .890 .530 4,0% 3 .193 .370
Önnur lán í íslenskum krónum . . . . . . . . . . . . . . . 2031 5,3% 307 .490 0
3 .198 .020 3 .193 .370
Vaxtaberandi skuldir samtals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 .578 .016 20 .522 .476
HS
OR
KA
HF
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
26. VAxTAbERANdI SKULdIR, FRAMhALd: Skilmálar vaxtaberandi skulda, framhald:
2011 2010
Afborganir langtímalána greinast þannig á næstu ár:
Árið 2012/2011 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 .101 .388 1 .951 .594
Árið 2013/2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 .262 .302 2 .128 .825
Árið 2014/2013 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 .282 .475 2 .147 .502
Árið 2015/2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 .303 .458 2 .166 .931
Árið 2016/2015 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 .325 .283 2 .187 .145
Síðar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 .303 .110 9 .940 .479
Vaxtaberandi skuldir samtals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 .578 .016 20 .522 .476
Á árinu var lán í erlendri mynt frá Landsbanka Íslands endurreiknað miðað við íslenskar krónur . Vegna þessa myndaðist
gengishagnaður að fjárhæð 103 millj . kr . Gengishagnaðurinn er færður meðal gengishagnaðar . Lánið er nú í íslenskum krónum .
Fjárhagsskilyrði
Í árslok 2009 gerði félagið tímabundna samninga við lánardrottna sína varðandi fjárhagsskilyrði og vexti í lánasamningum fyrir
árin 2009 og 2010 . Samningur við einn bankann (European Investment Bank) var framlengdur fyrir árið 2011, en ekki var þörf
á frekari undanþágum frá hinum tveimur . Samkomulagið hefur nú verið framlengt fyrir árið 2012 . Einnig hefur lánasamningi
félagsins við Nordic Investment Bank verið skuldbreytt . Félagið uppfyllir í árslok 2011 öll fjárhagsskilyrði lánasamninga .
27. LíFEYRISSKULdbINdING Samkvæmt mati tryggingastærðfræðinga námu áfallnar lífeyrisskuldbindingar félagsins 1 .577 millj . kr . í árslok 2011 (2010: 1 .400
millj . kr .), núvirt miðað við 2% vexti, að teknu tilliti til hlutdeildar í hreinni eign lífeyrissjóðanna . Forsendur um lífslíkur, dánartíðni
og núvirðingu eru í samræmi við ákvæði reglugerðar nr . 391/1998 um skyldutryggingu lífeyrisréttinda og starfsemi lífeyrissjóða .
Áætluð hækkun skuldbindingarinnar á árinu byggir á almennri hækkun launa, að teknu tilliti til vaxta . Lífeyrisskuldbinding
félagsins er ófjármögnuð .
Hluti lífeyrisskuldbindingarinnar er vegna þeirra starfsmanna félagsins sem veita HS Veitum hf þjónustu . HS Veitur hf
taka þátt í kostnaði vegna hækkunar á lífeyrisskuldbindingu vegna þessara starfsmanna . Hlutdeild HS Veitna hf . í hækkun
lífeyrisskuldbindingarinnar á árinu nam 102 millj . kr . (2010: 16 millj . kr .) og er færð sem langtímakrafa á HS Veitur hf .
2011 2010
Lífeyrisskuldbinding 1 .1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .400 .000 1 .375 .700
Framlag vegna lífeyrisgreiðslna á árinu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 65 .565 ) ( 68 .318 )
Hækkun skuldbindingar vegna vaxta, launa og breytingar á eignastöðu sjóðanna . . . . . . . . . . . . 242 .065 92 .618
Lífeyrisskuldbinding 31 .12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .576 .500 1 .400 .000
Lífeyrisskuldbinding greinist þannig:
Lífeyrissjóður starfsmanna ríkisins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 839 .200 773 .755
Eftirlaunasjóður starfsmanna Hafnarfjarðarkaupstaðar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442 .000 372 .645
Lífeyrissjóður starfsmanna Vestmannaeyjabæjar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295 .300 253 .600
Lífeyrisskuldbinding 31 .12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .576 .500 1 .400 .000
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
28. GJALdMIÐLA- OG VAxTASKIpTASAMNINGAR Félagið var með langtíma gjaldmiðla- og vaxtaskiptasamninga við Glitni hf, sem yfirtekinn var af Fjármálaeftirlitinu (FME) í
október 2008 .
Samningurinn er færður til skuldar í ársreikningi félagsins miðað við gengi í árslok 2011, ásamt áföllnum afborgunum, samtals
1 .118 millj . kr . (2010: 1 .159 millj . kr .) . Óvissa er um hvort félaginu ber að gera samninginn upp . Ef svo verður er einnig óljóst við
hvaða dag og gengi á að miða uppgjör .
Skiptasamningurinn er í árslok flokkaður sem skammtímaskuldir og langtímaskuldir byggt á samningsskilmálum .
29. VIÐSKIpTASKULdIR OG AÐRAR SKAMMTíMASKULdIR 2011 2010
Viðskiptaskuldir og aðrar skammtímaskuldir greinast þannig:
Viðskiptaskuldir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453 .776 339 .475
Skuldir vegna byggingar orkuvers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174 .394 252 .398
Aðrar skammtímaskuldir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 606 .107 566 .172
Viðskiptaskuldir og aðrar skammtímaskuldir samtals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .234 .277 1 .158 .045
Greint er frá gjaldmiðla- og lausafjáráhættu vegna viðskiptaskulda og annarra skammtímaskulda í skýringu 30 .
30. FJÁRMÁLAGERNINGAR Yfirlit
Þær áhættur sem félagið býr við eru: Markaðsáhætta, lausafjáráhætta og lánsáhætta . Markaðsáhætta samanstendur af,
vaxtaáhættu, gjaldmiðlagengisáhættu og annari markaðsáhættu .
Hér eru veittar upplýsingar um framangreindar áhættur, markmið, stefnu og aðferðir félagsins við að meta og draga úr
áhættunni, auk upplýsinga um eiginfjárstýringu þess . Að auki eru veittar tölulegar upplýsingar víðar í ársreikningnum .
Skipulag stýringar fjármálalegrar áhættu
Áhættustýring er framkvæmd af stjórnendum félagsins í samræmi við reglur sem stjórn félagsins samþykkir . Stjórnendur greina,
meta og stýra fjármálalegri áhættu í náinni samvinnu við stjórn félagsins . Áhættustýring félagsins leggur áherslu á óvissu
fjármálamarkaða og leitast við að lágmarka möguleg óhagstæð áhrif á afkomu félagsins . Félagið tekur ákvarðanir um hvort
nota eigi afleiðusamninga til að verjast vissri tegund áhættu ef slíkir samningar bjóðast . Félagið notar ekki áhættuvarnir nema
vegna hluta gjaldmiðlagengisáhættu þar sem tekjur í dollurum eru notaðar sem vörn vegna lána í dollurum .
HS
OR
KA
HF
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
30. FJÁRMÁLAGERNINGAR, FRAMHALd: Lánsáhætta
Lánsáhætta er hættan á fjárhagslegu tapi félagsins ef viðskiptavinur eða mótaðili í fjármálagerningi getur ekki staðið við
umsamdar skuldbindingar sínar . Lánsáhætta félagsins er einkum vegna viðskiptakrafna .
Lánsáhætta félagsins ræðst helst af einkennum hvers og eins viðskiptamanns . Um 64% (2010: 68%) af tekjum félagsins tengjast
sölu til tveggja stærstu viðskiptamanna þess . Viðskiptakröfur eru kröfur á einstaklinga, fyrirtæki, stórnotendur og orkufyrirtæki .
Félagið hefur sett útlánareglur þar sem allir nýir viðskiptavinir eru metnir . Greiðslusaga nýrra viðskiptavina er könnuð .
Flestir viðskiptamenn félagsins hafa átt í áralöngum viðskiptum við það og tapaðar viðskiptakröfur hafa verið óverulegar í hlutfalli
af veltu . Við stýringu lánsáhættu vegna viðskiptavina er einkum horft til aldurs krafna og fjárhagsstöðu einstakra viðskiptamanna .
Innheimtustjóri skoðar reglulega tölulegar upplýsingar um breytingar á aldri viðskiptakrafna .Viðskiptamenn sem ekki standa í
skilum geta ekki átt frekari viðskipti við félagið nema greiða niður skuldir sínar eða innheimtudeild félagsins samþykki frekari
úttektir á grundvelli samkomulags . Vegna versnandi efnahagsástands á árunum 2008 til 2011 er veittur styttri tími frá því að
viðskiptamaður hættir að greiða þar til lokað er fyrir notkun hans .
Félagið myndar niðurfærslu vegna áætlaðrar virðisrýrnunar viðskiptakrafna og annarra krafna . Niðurfærslan er í meginatriðum
sérstök niðurfærsla vegna einstakra viðskiptamanna og sameiginleg niðurfærsla með tilliti til aldurs krafna, sem ekki hefur verið
tengd einstökum viðskiptamönnum . Sameiginlega niðurfærslan er ákveðin með tilliti til innheimtusögu sambærilegra krafna .
Mögulegt tap vegna lánsáhættu
Mesta mögulega tap félagsins vegna fjáreigna er bókfært verð þeirra, sem var eftirfarandi í árslok:
Skýr. 2011 2010
Skuldabréf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475 .629 1 .143 .397
Langtímakröfur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200 .926 559 .221
Viðskiptakröfur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 1 .125 .599 1 .070 .586
Handbært fé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 1 .304 .713 1 .043 .250
3 .106 .867 3 .816 .454
Mesta mögulega lánsáhætta viðskiptakrafna, án tillits til virðisrýrnunar, á reikningsskiladegi eftir viðskiptavinum var eftirfarandi:
Stórnotendur og orkufyrirtæki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401 .245 502 .423
Kröfur á HS Veitur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231 .335 175 .296
Aðrir viðskiptavinir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473 .200 376 .301
1 .105 .780 1 .054 .020
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
30. FJÁRMÁLAGERNINGAR, FRAMHALd: Virðisrýrnun
Aldursgreining viðskiptakrafna og niðurfærsla á reikningsskiladegi voru eftirfarandi:
2011 2010
Brúttó staða Virðisrýrnun Brúttó staða Virðisrýrnun
Ógjaldfallnar kröfur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .013 .649 1 .962 914 .379 0
Gjaldfallnar 0 - 30 daga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 .240 1 .134 48 .257 603
Gjaldfallnar 31 - 60 daga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 .704 967 20 .935 314
Gjaldfallnar 61 - 90 daga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 .520 1 .630 8 .627 431
Gjaldfallnar 91 dags og eldri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 .667 40 .945 61 .822 36 .652
1 .105 .780 46 .638 1 .054 .020 38 .000
Breytingar á niðurfærslu vegna virðisrýrnunar krafna á árinu greinist þannig:
2011 2010
Staða 1 .1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 .000 28 .000
Bókfærð virðisrýrnun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 .638 10 .000
Staða 31 .12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 .638 38 .000
Lausafjáráhætta
Lausafjáráhætta er hættan á því að félagið geti ekki staðið við fjárhagsskuldbindingar sínar eftir því sem þær gjaldfalla . Félagið
stýrir lausafé á þann hátt að tryggt sé, eins og hægt er, að það hafi alltaf nægt laust fé til að mæta skuldbindingum sínum eftir
því sem þær gjaldfalla hvort sem er undir venjulegum og óvenjulegum kringumstæðum og án þess að verða fyrir óásættanlegu
tapi og forðast þannig að skaða orðspor félagsins .
Félagið hefur ekki gert samninga um lánalínur og hefur engar ónýttar lánsheimildir í árslok 2011 og 2010 .
Lausafjáráhætta
Samningsbundnar greiðslur vegna fjárskulda, þar með taldar væntanlegar vaxtagreiðslur greinast þannig:
Samnings-
Bókfært bundið Eftir
verð sjóðsflæði Innan árs Eftir 1 - 2 ár Eftir 2 -5 ár meira en 5 ár
31. desember
Vaxtaberandi skuldir . . . . . . . . . . . 19 .578 .016 23 .045 .866 2 .834 .592 2 .860 .536 8 .138 .254 9 .212 .484
Viðskiptaskuldir og aðrar
skammtímaskuldir . . . . . . . . . . 1 .234 .277 1 .234 .277 1 .234 .277
Afleiðusamningar . . . . . . . . . . . . . . 1 .117 .953 1 .079 .906 354 .259 102 .882 511 .700 111 .065
31. desember 2010
Vaxtaberandi skuldir . . . . . . . . . . . 20 .522 .476 23 .758 .420 2 .538 .836 2 .692 .576 8 .117 .846 10 .409 .162
Viðskiptaskuldir og aðrar
skammtímaskuldir . . . . . . . . . . 1 .158 .045 1 .158 .045 1 .158 .045
Afleiðusamningar . . . . . . . . . . . . . . 1 .159 .091 1 .072 .839 268 .698 73 .014 440 .173 290 .954
HS
OR
KA
HF
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
30. FJÁRMÁLAGERNINGAR, FRAMHALd: Markaðsáhætta
Markaðsáhætta er hættan á því að breytingar í markaðsverði erlendra gjaldmiðla, álverðs og vaxta hafi áhrif á afkomu félagsins
eða virði fjármálagerninga . Markmið með stýringu markaðsáhættu er að stýra og takmarka áhættu við skilgreind mörk, jafnframt
því sem ábati er hámarkaður .
Gjaldmiðlagengisáhætta
Félagið býr við gengisáhættu vegna sölusamninga, innkaupa og lántöku í öðrum gjaldmiðlum en íslenskum krónum (ISK) . Þeir
gjaldmiðlar sem einkum skapa gengisáhættu eru bandaríkjadollar (USD), svissneskir frankar (CHF), evra (EUR), kanadískir
dollarar (CAD), sænskar krónur (SEK) og japanskt jen (JPY) .
Vegna núverandi efnahagslegsástands á Íslandi getur félagið ekki varið sig fyrir gjaldmiðlagengisáhættu, þar sem hvorki
framvirkir gjaldmiðlasamningar né aðrir afleiðusamningar bjóðast ekki á Íslandi . Félagið notar hluta af tekjum sínum í dollurum
sem vörn vegna lána í dollurum . Í árslok átti félagið 1 .115 millj . kr . (2010: 776 millj . kr .) í dollurum af handbæru fé á móti
endurgreiðslum félagins á lánum í erlendum gjaldmiðlum .
Mögulegt tap vegna gjaldmiðlagengisáhættu
Gjaldmiðlagengisáhætta félagsins miðað við nafnverðsfjárhæðir er eftirfarandi:
Aðrir
CHF EUR USD JPY GBP gjaldmiðlar
2011
Afleiðusamningar . . . . . . . . . . . . . . ( 1 .673 .603 ) ( 513 .616 ) 3 .807 .147 ( 691 .888 ) 0 ( 257 .730)
Viðskiptakröfur . . . . . . . . . . . . . . . . 3 .922 190 .514
Handbært fé . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 .685 1 .115 .208
Vaxtaberandi skuldir . . . . . . . . . . . ( 4 .884 .748 ) ( 3 .401 .620 ) ( 3 .358 .273 ) ( 2 .089 .799 ) ( 1 .399 .400 )( 1 .246 .155)
Viðskiptaskuldir . . . . . . . . . . . . . . . ( 32 .648 ) ( 2 .635 )
Áhætta í efnahagsreikningi . . . . . ( 6 .558 .351 ) ( 3 .908 .629 ) 1 .721 .948 ( 2 .781 .687 ) ( 1 .402 .035 ) ( 1 .503 .885 )
Áætluð sala 2012 . . . . . . . . . . . . . 2 .447 .843
Áætluð innkaup 2012 . . . . . . . . . . ( 379 .200 )
Brúttó gengisáhætta . . . . . . . . . . . 0 0 2 .068 .643 0 0 0
Nettó gengisáhætta . . . . . . . . . . . ( 6 .558 .351 ) ( 3 .908 .629 ) 3 .790 .591 ( 2 .781 .687 ) ( 1 .402 .035 ) ( 1 .503 .885 )
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
30. FJÁRMÁLAGERNINGAR, FRAMHALd:Markaðsáhætta, framhald:
Aðrir
CHF EUR USD JPY GBP gjaldmiðlar
2010
Afleiðusamningar . . . . . . . . . . . . . . ( 1 .820 .496 ) ( 574 .276 ) 5 .217 .275 ( 713 .385 ) 0 ( 280 .618 )
Viðskiptakröfur . . . . . . . . . . . . . . . . 300 .602
Handbært fé . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 .134 776 .193
Vaxtaberandi skuldir . . . . . . . . . . . ( 5 .115 .667 ) ( 3 .881 .076 ) ( 3 .545 .391 ) ( 2 .035 .249 ) ( 1 .397 .604 ) ( 1 .354 .119 )
Viðskiptaskuldir . . . . . . . . . . . . . . . ( 43 .184 ) ( 47 .449 ) ( 209 .214 ) ( 5 .544 )
Áhætta í efnahagsreikningi . . . . . ( 6 .936 .163 ) ( 4 .484 .402 ) 2 .701 .230 ( 2 .957 .848 ) ( 1 .403 .148 ) ( 1 .634 .737 )
Áætluð sala 2011 . . . . . . . . . . . . . 3 .101 .127
Áætluð innkaup 2011 . . . . . . . . . . ( 552 .000 )
Brúttó gengisáhætta . . . . . . . . . . . 0 0 2 .549 .127 0 0 0
Nettó gengisáhætta . . . . . . . . . . . ( 6 .936 .163 ) ( 4 .484 .402 ) 5 .250 .357 ( 2 .957 .848 ) ( 1 .403 .148 ) ( 1 .634 .737 )
Gengi helstu gjaldmiðla var eftirfarandi á árinu:
Meðalgengi Árslokagengi
2011 2010 2011 2010
CHF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131,56 117,56 131,02 123,25
EUR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161,87 162,34 159,28 154,23
USD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116,35 122,33 123,00 115,60
JPY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1,46 1,40 1,59 1,42
CAD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117,65 118,80 120,56 115,60
næmnigreining
Styrking íslensku krónunnar um 10% gagnvart eftirfarandi gjaldmiðlum þann 31 . desember hefði hækkað (lækkað) afkomu ársins
eftir tekjuskatt um eftirfarandi fjárhæðir . Greiningin byggir á því að allar aðrar breytur, sérstaklega vextir, haldist stöðugar .
Greiningin var unnin með sama hætti fyrir árið 2010 .
Hagnaður (tap)
2011 2010
CHF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 524 .668 568 .765
EUR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312 .690 367 .721
USD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 137 .756 ) ( 221 .501 )
JPY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222 .535 242 .544
CAD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 .163 115 .058
Aðrir gjaldmiðlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120 .311 134 .048
Veiking íslensku krónunnar um 10% gagnvart ofangreindum gjaldmiðlum þann 31 . desember hefði haft öfug áhrif sömu
fjárhæðar á afkomu ársins eftir tekjuskatt og getið er um að ofan, að því gefnu að aðrar breytur haldist stöðugar . Greiningin var
unnin með sama hætti fyrir árið 2010 .
HS
OR
KA
HF
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
30. FJÁRMÁLAGERNINGAR, FRAMHALd: Vaxtaáhætta
Lántökur félagsins eru flestar með breytilegum vöxtum . Vegna núverandi efnahagsástands á Íslandi ver félagið sig ekki gegn
vaxtaáhættu þar sem enginn mótaðili er til fyrir vaxtaáhættusamninga eða aðrar afleiður á Íslandi .
Vaxtaáhætta
2011 2010
Vaxtaberandi fjáreignir og fjárskuldir greinast með eftirfarandi hætti í lok ársins:
Fjármálagerningar með fasta vexti
Fjáreignir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475 .629 1 .603 .635
Fjárskuldir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 2 .890 .530 ) ( 3 .193 .370 )
( 2 .414 .901 ) ( 1 .589 .735 )
Fjármálagerningar með breytilega vexti
Fjáreignir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .304 .713 1 .043 .250
Fjárskuldir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 16 .687 .486 ) ( 17 .329 .106 )
( 15 .382 .773 ) ( 16 .285 .856 )
Afleiður
Innbyggðar afleiður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 .461 .407 5 .926 .622
Gjaldmiðla- og vaxtaskiptasamningar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 1 .117 .953 ) ( 1 .159 .091 )
3 .343 .454 4 .767 .531
næmnigreining gangvirðis fjármálagerninga með fasta vexti
Breyting á vöxtum á uppgjörsdegi um 100 punkta myndi hækka (lækka) eigið fé um neðangreindar fjárhæðir eftir tekjuskatt .
Þessi greining byggir á þeirri forsendu að allar aðrar breytur, sérstaklega gengi erlendra gjaldmiðla, haldist óbreyttar . Greiningin
var unnin með sama hætti fyrir árið 2010 .
Eigið fé Afkoma
100 punkta 100 punkta 100 punkta 100 punkta
hækkun lækkun hækkun lækkun
2011
Fjáreignir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 13 .355 ) 14 .226 ( 13 .355 ) 14 .226
Næmnigreining gangvirðis, nettó . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 13 .355 ) 14 .226 ( 13 .355 ) 14 .226
2010
Fjáreignir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 41 .055 ) 44 .448 ( 33 .179 ) 36 .265
Næmnigreining gangvirðis, nettó . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 41 .055 ) 44 .448 ( 33 .179 ) 36 .265
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
30. FJÁRMÁLAGERNINGAR, FRAMHALd: næmnigreining á gangvirði fyrir afleiður
Breyting á vöxtum á uppgjörsdegi um 100 punkta myndi hækka (lækka) eigið fé um neðangreindar fjárhæðir eftir tekjuskatt .
Þessi greining byggir á þeirri forsendu að allar aðrar breytur, sérstaklega gengi erlendra gjaldmiðla, haldist óbreyttar . Greiningin
var unnin með sama hætti fyrir árið 2010 .
Afkoma
100 punkta 100 punkta
hækkun lækkun
2011
Innbyggðar afleiður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 228 .068 ) 272 .300
Gjaldmiðla- og vaxtaskiptasamningar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 55 .819 ) 58 .445
Næmnigreining gangvirðis, nettó . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 283 .887 ) 330 .745
2010
Innbyggðar afleiður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 245 .387 ) 268 .519
Gjaldmiðla- og vaxtaskiptasamningar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 72 .238 ) 76 .042
Næmnigreining gangvirðis, nettó . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 317 .625 ) 344 .561
næmnigreining sjóðstreymis vegna breytilegra vaxta
Breyting á vöxtum á uppgjörsdegi um 100 punkta myndi hækka (lækka) eigið fé um neðangreindar fjárhæðir eftir tekjuskatt .
Þessi greining byggir á þeirri forsendu að allar aðrar breytur, sérstaklega gengi erlendra gjaldmiðla, haldist óbreyttar . Greiningin
var unnin með sama hætti fyrir árið 2010 .
Afkoma
100 punkta 100 punkta
hækkun lækkun
2011
Fjármálagerningar með breytilega vexti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 133 .576 ) 133 .576
Næmnigreining sjóðstreymis, nettó . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 133 .576 ) 133 .576
2010
Fjármálagerningar með breytilega vexti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 137 .578 ) 137 .578
Næmnigreining sjóðstreymis, nettó . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 137 .578 ) 137 .578
HS
OR
KA
HF
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
30. FJÁRMÁLAGERNINGAR, FRAMHALd: Álverðsáhætta
Félagið hefur gert raforkusölusamninga við Norðurál um afhendingu orku til ársins 2026 . Félagið hefur einnig gert samninga við
Landsvirkjun um sölu á orku til ársins 2019 . Samningarnir eru gerðir í bandarískum dollurum og eru að hluta til tengdir álverði .
Félagið ver sig ekki gegn breytingu á álverði .
næmnigreining
Breyting álverðskúrfu um 10% í lok ársins til hækkunar eða lækkunar hefði eftirfarandi áhrif á hagnað eða tap félagsins eftir
skatta eins og sjá má hér fyrir neðan . Greiningin var unnin með sama hætti fyrir árið 2010 .
Afkoma
2011 2010
Hækkun um 10% . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 .364 .782 2 .441 .117
Lækkun um 10% . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 2 .364 .782 ) ( 2 .441 .117 )
Gangvirði
Samanburður á gangvirði og bókfærðu verði
Gangvirði og bókfært verð fjáreigna og fjárskulda í efnahagsreikningi greinist þannig:
2011 2010
Bókfært Bókfært
verð Gangvirði verð Gangvirði
Vaxtaberandi skuldir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 19 .578 .016 ) ( 19 .543 .205 ) ( 20 .522 .476 ) ( 19 .883 .342 )
( 19 .578 .016 ) ( 19 .543 .205 ) ( 20 .522 .476 ) ( 19 .883 .342 )
Fjallað er um forsendur við ákvörðun gangvirðis í skýringu 4 .
Vaxtaprósenta notuð við mat á gangvirði
Vaxtaprósenta sem notuð er við að núvirða vænt sjóðsstreymi skulda í íslenskum krónum, innbyggðra afleiða og skuldabréfa er
byggð á vöxtum af ríkisskuldabréfum á uppgjörsdegi . Vegna skulda í erlendum gjaldmiðlum er notast við afvöxtunarprósentu
sem byggð er á millibankavöxtum . Allar afvöxtunarprósentur innifela viðeigandi áhættuálag, og greinast þannig:
Vaxtahlutföll notuð við mat á gangvirði: 2011 2010
Innbyggðar afleiður í raforkusamningum (USD) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2,25 - 4,61% 1,79 - 5,59%
Skuldabréfaeign . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5,0% 5,3 - 6,5%
Vaxtaberandi skuldir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Libor + 2,50% Libor + 2,75%
Gjaldmiðla- og vaxtaskiptasamningar eru afvaxtaðir samkvæmt samningum miðað við gengi gjaldmiðla og miðað við vaxtakúrfu
Íbúðalánasjóðs fyrir verðtryggðan hluta samnings .
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
Fjárhæðir eru í þúsundum króna .
30. FJÁRMÁLAGERNINGAR, FRAMHALd: Stigkerfi gangvirðis
Taflan hér að neðan sýnir fjármálagerninga færða á gangverði eftir verðmatsferð . Aðferðirnar eru skilgreindar á eftirfarandi hátt:
Stig 1: Uppgefin verð á virkum markaði fyrir sams konar eignir og skuldir
Stig 2: Forsendur byggja á öðrum breytum en uppgefnum verðum á virkum markaði (stig 1)
sem unnt er að afla fyrir eignir og skuldir, beint (t .d . verð) eða óbeint (afleidd af verðum)
Stig 3: Forsendur gangvirðis eigna og skulda eru ekki byggðar á gögnum sem unnt er að afla á markaði .
Stig 2 Stig 3 Samtals
31. desember 2011
Innbyggðar afleiður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256 .415 4 .204 .992 4 .461 .407
Skuldabréfaeign . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475 .628 475 .628
Aðrar afleiður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 850 .610 ) ( 850 .610 )
Eignarhlutir í öðrum félögum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 .075 27 .075
Samtals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 118 .567 ) 4 .232 .067 4 .113 .500
31. desember 2010
Innbyggðar afleiður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 664 .934 5 .261 .688 5 .926 .622
Skuldabréfaeign . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 647 .793 495 .604 1 .143 .397
Aðrar afleiður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 934 .950 ) 0 ( 934 .950 )
Eignarhlutir í öðrum félögum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 .075 27 .075
Samtals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377 .777 5 .784 .367 6 .162 .144
Engar fjáreignir eða fjárskuldir eru flokkaðar í stig 1 .
Innbyggðar afleiður sem renna út á árinu 2026 eru flokkaðar undir 3 . stig, þar sem framtíðarmarkaður áls nær eingöngu tíu ár
fram í tímann .
Önnur markaðsáhætta
Önnur markaðsáhætta er tengd fjárfestingum í skuldabréfum og eignarhlutum í öðrum félögum .
HS
OR
KA
HF
30. FJÁRMÁLAGERNINGAR, FRAMHALd: Flokkar fjármálagerninga
Fjáreignir og -skuldir flokkast þannig:
Fjárskuldir Fjáreignir
færðar á gangvirði
á afskrifuðu gegnum Veltu-
kostnaðar- Lán og rekstrar- fjáreignir Fjáreignir
verði kröfur reikning og -skuldir til sölu Bókfært verð
2011
Eignarhlutir í öðrum félögum . . . 27 .075 27 .075
Skuldabréf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475 .629 475 .629
Afleiður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 .461 .407 4 .461 .407
Viðskiptakröfur . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .059 .142 1 .059 .142
Aðrar skammtíma kröfur . . . . . . . 267 .383 267 .383
Handbært fé . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .304 .713 1 .304 .713
Eignir samtals . . . . . . . . . . . . . . . . 0 2 .631 .238 502 .704 4 .461 .407 0 7 .595 .349
Vaxtaberandi skuldir . . . . . . . . . . . 19 .578 .016 19 .578 .016
Afleiður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .117 .953 1 .117 .953
Viðskiptaskuldir . . . . . . . . . . . . . . . 628 .170 628 .170
Aðrar skammtíma skuldir . . . . . . . 606 .107 606 .107
Skuldir samtals . . . . . . . . . . . . . . . 20 .812 .293 0 0 1 .117 .953 0 21 .930 .246
2010
Eignarhlutir í öðrum félögum . . . 27 .075 27 .075
Skuldabréf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495 .604 647 .793 1 .143 .397
Afleiður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 .926 .622 5 .926 .622
Viðskiptakröfur . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .016 .020 1 .016 .020
Aðrar skammtíma kröfur . . . . . . . 613 .787 613 .787
Handbært fé . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .043 .250 1 .043 .250
Eignir samtals . . . . . . . . . . . . . . . . 0 2 .673 .057 522 .679 5 .926 .622 647 .793 9 .770 .151
Vaxtaberandi skuldir . . . . . . . . . . . 20 .522 .476 20 .522 .476
Afleiður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .159 .091 1 .159 .091
Viðskiptaskuldir . . . . . . . . . . . . . . . 591 .873 591 .873
Aðrar skammtíma skuldir . . . . . . . 566 .172 566 .172
Skuldir samtals . . . . . . . . . . . . . . . 21 .680 .521 0 0 1 .159 .091 0 22 .839 .612
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
31. EIGINFJÁRSTýRING Það er stefna stjórnar félagsins að eiginfjárstaða þess sé sterk til að styðja við stöðugleika í framtíðarþróun starfseminnar .
Stjórn félagsins leitast við að halda jafnvægi milli ávöxtunar eigin fjár, sem mögulegt er að hækka með aukinni skuldsetningu, og
hagræði og öryggi sem næst með sterku eiginfjárhlutfalli . Eiginfjárhlutfall var 41,1% í lok árs 2011 (2010: 41,6%) .
Engar breytingar urðu á stefnu um eiginfjárstýringu félagsins á árinu . Félaginu ber ekki að fylgja ytri reglum um lágmarks
eiginfjárstöðu að undanskildum kröfum í lánasamningum um lágmarkseiginfjárstöðu .
32. TRYGGINGAR Vegna skiptingar Hitaveitu Suðurnesja hf í HS Orku hf og HS Veitur hf er félagið ábyrgt fyrir skuldum HS Veitna hf á skiptingardegi .
Ábyrgðirnar nema að hámarki 37 millj . kr . í árslok 2011 .
33. ÖNNUR MÁL Málaferli og kröfur
Á árinu 2007 gerði HS Orka hf skilyrtan orkusölusamning við Norðurál (Helguvík) um sölu á raforku frá nýju raforkuveri í byggingu
á Reykjanesi til nýs álvers í Helguvík . Samningurinn fól í sér ákveðin skilyrði sem ekki voru uppfyllt innan þess tímafrests sem
kveðið var á um í samningnum . HS Orka hf leit því svo á að samningurinn væri ekki lengur í gildi samkvæmt ákvæðum hans en
Norðurál véfengdi þá túlkun félagsins og taldi að samningurinn væri enn í gildi og að ákvæði hans hefðu verið uppfyllt . Í júlí 2010
vísaði Norðurál málinu til gerðardóms til að ákvarða lögmæti samningsins . Gerðardómarar kváðu upp úrskurð sinn þann 16 .
desember 2011 og samkvæmt honum er samningurinn frá árinu 2007 í gildi en skilyrði hans hafa ekki verið uppfyllt . Norðurál
og HS Orka hf . munu halda áfram að vinna saman að því að komast að niðurstöðu um hvort samningurinn verði uppfylltur eða
hvort mögulegar breytingar verði gerðar á honum þannig að hægt verði að afhenda raforku í samræmi við umsamda skilmála .
Þann 16 . desember 2011 hóf HS Orka hf mál fyrir gerðardómi gegn Norðuráli Grundartanga varðandi túlkun ákvæða í
raforkusölusamningi fyrir Grundartanga sem kveða á um lágmarkskaup á raforku . Óinnheimtar tekjur vegna þessa voru færðar
sem krafa í árslok . Niðurstöðu er að vænta á síðari hluta ársins 2012 .
trölladyngja
Samkvæmt fyrstu tillögum stýrinefndar um Rammaáætlun II fyrir Alþingi varðandi flokkun á mögulegum virkjunar- og
jarðhitaorkusvæðum í þrjá flokka: vernduð svæði, fyrirhuguð svæði og þróunarsvæði, flokkast Trölladyngjusvæðið sem fyrirhugað
svæði þar sem óskað er frekari upplýsinga og gagna . Leiðbeiningarnar eru núna til umsagnar hjá öllum hagsmunaaðilum .
HS Orka hf hefur áður mótmælt leiðbeiningunum varðandi Trölladyngju . Ef tillögurnar verða innleiddar mun HS Orka hf um leið
meta áhrifin á bókfært verð Trölladyngju . Bókfært verð eignanna er 675 millj . kr .
HS
OR
KA
HF
34. TENGdIR AÐILAR Skilgreining tengdra aðila
Eigendur með yfir 25% eignarhlut, hlutdeildarfélög, systurfélag, HS Veitur hf, stjórnarmenn, stjórnendur og félög í þeirra í eigu
teljast vera tengdir aðilar félagsins .
Sala til eins eiganda félagsins nam 6 millj . kr . á árinu 2011 (2010: 1 millj . kr .) .
Félagið keypti vörur og þjónustu af hlutdeildarfélögum sínum fyrir 19 millj . kr . á árinu 2011 (2010: 14 millj . kr .) .
Félagið seldi hlutdeildarfélögum sínum vörur og þjónustu fyrir 36 millj . kr . á árinu 2011 (2010: 28 millj . kr .) .
Félagið keypti þjónustu frá systurfélagi fyrir 18 millj . kr . á árinu 2011 (2010: 25 millj . kr .) . Á árslok námu viðskiptaskuldir við
systurfélög 4 millj . kr . (2010: 4 millj . kr .) .
Sala til HS Veitna hf nam 1 .725 millj . kr . á árinu (2010: 1 .618 millj . kr .) . Kaup frá HS Veitum hf námu 18 millj . kr . (2010: 18 millj .
kr .) . Í árslok nam krafa félagsins á hendur HS Veitum hf 231 millj . kr . (2010: 163 millj . kr .) .
35. ÁRSFJóRÐUNGAYFIRLIT Samantakið yfirlit um rekstur félagsins eftir ársfjórðungum:
Ársfj . 1 Ársfj . 2 Ársfj . 3 Ársfj . 4 Samtals
2011
Rekstrartekjur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .952 .953 1 .849 .929 1 .747 .765 1 .880 .737 7 .431 .384
Framleiðslukostnaður og kostnaðarverð sölu . ( 1 .282 .087 ) ( 1 .148 .883 ) ( 1 .236 .003 ) ( 1 .305 .362 ) ( 4 .972 .335)
Vergur hagnaður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 670 .866 701 .046 511 .762 575 .375 2 .459 .049
Annar rekstrarkostnaður . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 164 .880 ) ( 188 .528 ) ( 134 .443 ) ( 269 .095 ) ( 756 .946)
Rekstrarhagnaður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505 .986 512 .518 377 .319 306 .280 1 .702 .103
Fjármunatekjur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 .363 45 .206 384 .714 ( 261 .322 ) 195 .961
Fjármagnsgjöld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 469 .922 ) ( 907 .407 ) ( 184 .326 ) ( 33 .034 ) ( 1 .594 .689)
Gangvirðisbreytingar afleiðusamninga . . . . . . . 118 .259 ( 95 .143 ) 127 .138 ( 109 .118 ) 41 .136
Gangvirðisbreytingar innbyggðra afleiða
í raforkusölusamningum . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 .607 .744 ( 1 .481 .875 ) ( 2 .938 .843 ) 347 .759 ( 1 .465 .215)
Hreinar fjármunatekjur (fjármagnsgjöld) . . . . 2 .283 .444 ( 2 .439 .219 ) ( 2 .611 .317 ) ( 55 .715 ) ( 2 .822 .807)
Hlutdeild í (tap) hagnaði hlutdeildarfélaga . . . ( 683 ) 64 .423 101 .100 ( 204 .053 ) ( 39 .213)
Hagnaður (tap) fyrir tekjuskatt . . . . . . . . . . . . . 2 .788 .747 ( 1 .862 .278 ) ( 2 .132 .898 ) 46 .512 ( 1 .159 .917)
Tekjuskattur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 557 .749 ) 385 .203 446 .793 ( 51 .084 ) 223 .163
Hagnaður (tap) tímabils . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 .230 .998 ( 1 .477 .075 ) ( 1 .686 .105 ) ( 4 .572 ) ( 936 .754)
Aðrar tekjur og gjöld færðar á eigið fé:
Þýðingarmunur hlutdeildarfélags . . . . . . . . . . . 18 .401 7 .644 ( 22 .826 ) ( 2 .312 ) 907
Aðrar tekjur og (gjöld) færðar á eigið fé . . . . . 18 .401 7 .644 ( 22 .826 ) ( 2 .312 ) 907
Heildarhagnaður (-tap) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 .249 .399 ( 1 .469 .431 ) ( 1 .708 .931 ) ( 6 .884 ) ( 935 .847 )
ÁR
SS
KÝ
RS
LA
20
11
35. ÁRSFJóRÐUNGAYFIRLIT, FRAMHALd: Samantakið yfirlit um rekstur félagsins eftir ársfjórðungum, framhald:
Ársfj . 1 Ársfj . 2 Ársfj . 3 Ársfj . 4 Samtals
2010
Rekstrartekjur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .812 .280 1 .731 .587 1 .599 .726 1 .850 .180 6 .993 .773
Framleiðslukostnaður og kostnaðarverð sölu . ( 1 .257 .949 ) ( 1 .102 .659 ) ( 1 .090 .908 ) ( 1 .241 .237 ) ( 4 .692 .753)
Vergur hagnaður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 554 .331 628 .928 508 .818 608 .943 2 .301 .020
Annar rekstrarkostnaður . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 55 .716 ) ( 177 .365 ) ( 75 .794 ) ( 96 .855 ) ( 405 .730)
Rekstrarhagnaður . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498 .615 451 .563 433 .024 512 .088 1 .895 .290
Fjármunatekjur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 .880 717 .637 783 .162 ( 420 .933 ) 1 .163 .746
Fjármagnsgjöld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 316 .856 ) ( 247 .239 ) ( 186 .252 ) ( 112 .062 ) ( 862 .409)
Gangvirðisbreytingar afleiðusamninga . . . . . . . 46 .362 169 .609 254 .494 ( 64 .519 ) 405 .946
Gangvirðisbreytingar innbyggðra afleiða
í raforkusölusamningum . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .210 .597 ( 5 .315 .017 ) 3 .075 .726 ( 367 .301 ) ( 1 .395 .995)
Hreinar fjármunatekjur (fjármagnsgjöld) . . . . 1 .023 .983 ( 4 .675 .010 ) 3 .927 .130 ( 964 .815 ) ( 688 .712)
Hlutdeild í (tapi) hagnaði hlutdeildarfélaga . . ( 58 .544 ) ( 104 .860 ) 59 .192 ( 73 .255 ) ( 177 .467)
Hagnaður (tap) fyrir tekjuskatt . . . . . . . . . . . . . 1 .464 .054 ( 4 .328 .307 ) 4 .419 .346 ( 525 .982 ) 1 .029 .111
Tekjuskattur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 274 .068 ) 742 .137 ( 784 .828 ) 152 .210 ( 164 .549 )
Hagnaður (tap) tímabils . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .189 .986 ( 3 .586 .170 ) 3 .634 .518 ( 373 .772 ) 864 .562
Aðrar tekjur og gjöld færð á eigið fé:
Þýðingarmunur hlutdeildarfélags . . . . . . . . . . . . ( 26 .134 ) ( 41 .449 ) ( 3 .875 ) ( 39 .291 ) ( 110 .749 )
Áhrif vegna breytingar tekjuskattshlutfalls . . . ( 43 .089 ) ( 43 .089 )
Aðrar tekjur og (gjöld) færð á eigið fé . . . . . . . ( 26 .134 ) ( 41 .449 ) ( 3 .875 ) ( 82 .380 ) ( 153 .838 )
Heildarhagnaður (-tap) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 .163 .852 ( 3 .627 .619 ) 3 .630 .643 ( 456 .152 ) 710 .724
HS
OR
KA
HF
ABBREVIATION:
kV = kilovolt = 1 .000 volt
kW = kilowatt = 1 .000 watts MW = megawatt = 1 .000 kW kVa = kilovoltamper = 1 .000 voltamper MVa = megavoltamper = 1 .000 kVa kWh = kilowatthour = 1 .000 watthours MWh = megawatthour = 1 .000 kWh . GWh = gigawatthour = 1 .000 MWh . TWh = terawatthour = 1 .000 GWh . GL = gigaliter = 1 .000 million l .
SKAMMSTAFANIR:
kV = kílóvolt = 1 .000 volt kW = kílówatt = 1 .000 wött MW = megawatt = 1 .000 kW kVa = kílóvoltamper = 1 .000 voltamper MVa = megavoltamper = 1 .000 kVa kWst = kílówattstund = 1 .000 wattstundir MWst = megawattstund = 1 .000 kWst . GWst = gígawattstund = 1 .000 MWst . TWst = terawattstund = 1 .000 GWst . GL = gígalítri = 1 .000 milljón l .
LJÓSMYNDIR / PHOTOS: Oddgeir Karlsson
HÖNNUN / DESIGN: Jón Oddur Guðmundsson
PRENTVINNSLA / PRINTING: Grágás ehf .
Textabrotin í ársskýrslunni er úr sýningunni Orkuverið jörð í Reykjanesvirkjun
The text quotes in this Annual Report are from the exhibition at Power Plant Earth in Reykjanes .
FIN
AN
CIA
L S
TA
TE
ME
NT
S 2
01
1