Materiał doszkalający dla wolontariuszy
2
•Oautyzmie 3-11
•Cechycharakterystyczneosóbzautyzmem 12-16
•Jakpomócosobiezautyzmem? 17-18
•Najczęściejzadawanepytania 19-20
•Kontakt 21
Materiał doszkalający dla wolontariuszy
4
Czymjestautyzm?•Autyzmjestzaburzeniemneurorozwojowym,związanymznieprawidłowymrozwojemi funkcjonowaniemmózguwewczesnymdzieciństwie.
•Symptomynieprawidłowościrozwojuujawniająsiędo36.miesiącażyciadziecka,czylidoukończeniaprzeznietrzeciegorokużycia.
•Autyzmniejestchorobąpsychiczną.Jestrodzajemzupełnieinnegorozwojufunkcjineurofizjologcznych.
Materiał doszkalający dla wolontariuszy
5
Osobyzautyzmem:•majątrudnościwzakresieumiejętnościnawiązywaniakontaktuirelacjispołecznych,
•mająproblemywzakresieumiejętnościkomunikowaniasię,
•przejawiajątendencjędopowtarzającychsię,sztywnychwzorcówzachowań,
•wykonująpowtarzalneruchycałegociała,nazywanemanieryzmami.
zobacz film „Podróż Marii”
Materiał doszkalający dla wolontariuszy
6
CzęstotliwośćwystępowaniaZaburzeniazespektrumautyzmusądiagnozowaneobecnieu1na100dzieci(wUSAstatystykipokazują1:88,wPolscebrakdokładnychdanych,alemówisię,żemożetobyć1:300–1:150dzieci.)
Autyzmprawiepięciokrotnieczęściejdotykachłopcówniżdziewczynek.
Materiał doszkalający dla wolontariuszy
7
PrzyczynyIstotnąrolęodgrywapodatnośćgenetycznaorazczynnikiśrodowiskowe,infekcje,nieprawidłowościwprzemianachmetabolicznych,zaburzeniaokresuciążyiporoduorazwieleinnychdotychczasnierozpoznanych.
Materiał doszkalający dla wolontariuszy
8
ZróżnicowaniezaburzeńStopieńnasileniazaburzeńmożebyćbardzoróżny:odbardzopoważnychproblemówzwiązanychzunikaniemkontaktuwzrokowegoifizycznego,brakiemrozwojumowy,poważnymiproblemamiwuczeniusię,domałonasilonychtrudnościobejmującychnajczęściejproblemyzrozumieniemiadekwatnymreagowaniemwsytuacjachspołecznych,problemyzrozumieniememocjiizachowaniainnychosób,dosłownośćrozumieniamowy,np.żartów,przenośniitd.
Materiał doszkalający dla wolontariuszy
9
Spektrumautyzmu
Głębokiautyzm.Bardzonasiloneobjawy.
Łagodnyautyzm,zespółAspergera.Objawysłabonasilone
Materiał doszkalający dla wolontariuszy
10
SpektrumautyzmuObjawyautyzmumogąbyćbardzozróżnicowane,oróżnymstopniunasileniai mogątowarzyszyćinnymzaburzeniomnp.genetycznym,takimjak:stwardnienieguzowate,zespółkruchegoX.
Wzależnościodprezentowanychcechosobynimidotkniętemogąotrzymaćróżnediagnozy,np.autyzmdziecięcy,zespółAspergera,autyzmatypowy,całościowezaburzeniarozwojowe.Wszystkietezaburzeniawchodząwskładspektrumautyzmu,z ang.AutisticSpectrumDisorder(ASD)
Skutkizaburzeńzespektrumautyzmusązawszepoważne,ponieważrzutująnajakośćżyciaiumiejętnościsamodzielnegoradzeniasobiezsytuacjamiżyciacodziennego.
Materiał doszkalający dla wolontariuszy
11
Spektrumautyzmu–zespółAspergeraLudziezzespołemAspergeranajczęściejniemająobniżonychumiejętnościuczeniasię,ichinteligencjajestwgranicachlubpowyżejnormy.Niemająteżproblemówwzakresierozwojumowy.Wręczprzeciwnie–mogąmiećbardzodobrzerozwinięteumiejętnościjęzykowe.Alemogąmiećproblemzdostosowaniemsiędosytuacjispołecznychi rozumieniemkomunikatówniewerbalnych,takichjakmimikatwarzy.Mogąbardzomocnofiksowaćsięnawybranymtemacieswojegozainteresowania.OsobyzzespołemAspergeramogąmiećrównieżproblemywnawiązywaniuprzyjaźnii utrzymywaniurelacjizinnymiludźmi.
zobacz film „Inny szuka szczęścia”
Materiał doszkalający dla wolontariuszy
13
KontaktyspołeczneProblemyznawiązywaniemipodtrzymywaniemkontaktówspołecznychsąjednymiz kluczowychtrudnościwautyzmie.Osobyzautyzmemmogąunikaćkontaktuwzrokowegoz innymi,takżezrodzicami.Niektórzyznichnielubiąbyćprzytulaniczydotykani,choćwieledziecibardzolubibaraszkiimocnedociskanie.Ludziezautyzmemmogąnadmierniekoncentrowaćsięnaprzedmiotach,niezwracającuwaginainneosoby.JednakwysokofunkcjonująceosobyzautyzmemczyzzespołemAspergerabardzoczęstochcąnawiązywaćkontaktyzinnymiludźmi,alezewzględunaproblemyz rozumieniemzasadspołecznychczęstosąodbieranejakodziwaczne.
Materiał doszkalający dla wolontariuszy
14
PorozumiewaniesięUdziecizautyzmemrozwójmowyzregułynastępujezopóźnieniem,sporagrupadzieciw ogólenierozwijaumiejętnościposługiwaniasięmową.Coważniejsze,dzieciz autyzmemniepróbujązastępowaćbrakumowypoprzezużywaniegestów,wskazywaniepalcem,mimikę,przynoszenieprzedmiotówlubwskazywanieobrazkówwksiążeczkachitp.Niektóreosobymówią,alenierozumiejąwpełniznaczeniawypowiadanychsłówimajątrudnościwprowadzeniurozmowy.Mogąmówićśpiewnielubbardzomechanicznie.Zdarzasię,żepowtarzająpojedynczesłowalubcałezdaniausłyszaneprzedchwilą lub np.wtelewizji.Mająteżproblemywreagowaniunagłos,uśmiechiekspresjęemocjiinnychludziorazzprecyzyjnymrozumieniemkierowanychdonichwypowiedzi.
zobacz film „Niezgrabność społeczna”
zobacz film „Nieporozumienie”
Materiał doszkalający dla wolontariuszy
15
WrażliwośćsensorycznaOsobyzzaburzeniamizespektrumautyzmuinaczejniżmyodbierajądźwięki,światło,obrazy,inaczejodczuwajądotyk,zapach,smakczyból.Mogąbyćnp.rozdrażnione,zaniepokojonelubprzeciwnie–zafascynowaneokreślonymibodźcami,odbłyskamiświatłaalbodźwiękiemszkolnegodzwonka.Z problemówzprzetwarzaniembodźcówsensorycznychbiorąsięspecyficznezainteresowaniaosóbzautyzmemokreślonymiprzedmiotamilubichczęściami.Problemysensorycznemogąpowodowaćtakże,żeosobyzzaburzeniamizespektrumautyzmubędąunikaćprzebywaniawgrupieludzi,zakrywaćuszy,odmawiaćzakładanianiektórychubrań,jedzeniaokreślonychpotrawitp.Świat wokółnichmożesięimjawićjakochaotyczny,splątany.
zobacz film „Autyzm wprowadza zmysły w błąd – CUBE”
zobacz film „Autyzm wprowadza zmysły w błąd – Zmysły”
zobacz film „Przeciążenie sensoryczne”
Materiał doszkalający dla wolontariuszy
16
ZainteresowaniaWieledziecizautyzmembawisięwspecyficzny,powtarzalnyischematycznysposób.Charakterystycznedlatejgrupyosóbjestteżwielokrotnewykonywanietejsamejczynnościispecyficznezainteresowanieniektórymicechamiprzedmiotów(np.ichpowierzchnią,kolorem,fakturą)lubwykorzystywanieichw dziwacznysposób,np.kręcenienimi,ostukiwanie,oglądaniekrawędzi.
Osobywysokofunkcjonującemogąprzejawiaćzainteresowaniaokreślonymitematami,doktórychczęstowracają,najczęściejniebiorącpoduwagę,czyrozmówcajestzainteresowanytymtematem.Mogągodzinamimówićnatematpociągów,dinozaurów,wydarzeńhistorycznychczytrasautobusów.
zobacz film „Autyzm wprowadza zmysły w błąd – Zachowania”
zobacz film „Akademia Specjalistów”
Materiał doszkalający dla wolontariuszy
18
Wskazówkiprzydatnewkontaktachzosobamizautyzmem•Pamiętajoodmiennejpercepcjiiszanujją.Uważajnanadmiarbodźców.
•Dlaosobyzautyzmemkażdenowewydarzenie,spotkanienowejosobymożebyćpowodemsilnegoniepokoju–dawajczasnaoswojeniesięwnowejsytuacji.Bądźczytelnywswojejmimiceiokazywaniuemocji,nazywajcoczujeszwdanejsytuacji.
•Mówprostym,zrozumiałymjęzykiem,unikajmetafor,słówizwrotówmogącychmiećpodwójneznaczenie.Jeślimaszkontaktzosobąniemówiącąalbomówiącąsłabo–niebójsięużywaćalternatywnychsposobówkomunikowaniasię,stosujobrazki,zdjęciaczypiktogramyjakowsparcietwoichsłów.Uczniemówiącelubsłabomówiąceosobyz autyzmemużywaćobrazkówi innychsposobówdokomunikowaniasię.
•Osobyzautyzmemmająproblemyzrozumieniemotaczającychjerzeczywistości– starajsięzapowiadaćcosięmawydarzyć,stosujplany,zapisujkolejnośćzdarzeń.
Materiał doszkalający dla wolontariuszy
20
Źródło:www.synapsis.org.pl
•Jakleczyćautyzmdziecięcy?Imwcześniejzdiagnozowanoirozpoczętowszechstronnąterapięosobyzautyzmem,tymwiększaszansanapoprawęjejstanu.Terapiapowinnabyćintensywna,systematycznai dostosowanadoindywidualnychpotrzebimożliwościdziecka.Koniecznejesttakżedbanieo ogólnystanzdrowiaosóbz autyzmem,ponieważdodatkowechorobymogąpogarszaćichfunkcjonowanie.Istotnejestrównieżodpowiedniewspieranierodzicówi całegootoczeniadziecka.
•Czymożnacałkowiciewyleczyćosobęz autyzmem?Wczesnadiagnozaiintensywnaterapiamożeprowadzićdopoprawyfunkcjonowaniaosobyzautyzmemw stopniuzbliżonymlubrównoznacznymz wyleczeniem.Wedługobecnychszacunków
możetodotyczyć10-15procentdzieciobjętychwczesnąi intensywnąterapią.Jednakuwiększościosóbniepełnosprawnośćzpowoduautyzmupozostajedokońcażycia.Uniektórych,w efekcieprowadzonejterapii,objawyautyzmustająsiędyskretnei osłabione.
•Czymożnawpóźniejszymwiekuzachorowaćnaautyzmdziecięcy?Nie,ponieważautyzmdziecięcydotyczyzaburzeńneurologicznychwewczesnymokresieżycia.Wwiekuokołotrzechlatprawidłoworozwijającysięmózgczłowiekaosiągatakipoziomrozwoju,któryzapewniapodstawowekompetencjew porozumiewaniusięirelacjachspołecznych.Możliwe,alebardzorzadkiesąprzypadkiujawnieniapełnychobjawówautyzmudziecięcegodopieromiędzytrzecimipiątymrokiemżycia.
Materiał doszkalający dla wolontariuszy
21
FundacjaSYNAPSIS
www.synapsis.org.pl
www.fb.com/fundacja.synapsis
www.youtube.com/fundacjasynapsis