Geolog detektywem?
„Mente et malleo”
w kryminalistyce
Agnieszka Gałuszka
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy
Jana Kochanowskiego w Kielcach
e-mail: [email protected]
Mariusz Zelek
Koło Naukowe Prawa Karnego Studentów
Uniwersytetu Rzeszowskiego „IUSTITIA”
e-mail: [email protected]
Wprowadzenie
• Geologia – nauka o budowie i historii Ziemi
• Geologia sądowa – „dyscyplina związana
z użyciem danych i metod geologicznych
do rozwiązywania spraw sądowych”
„Encyklopedia Geologii” (Selley i in., 2004)
Historia geologii sądowej
Hans Gross (1847-1915)
• Twórca geologii sądowej
• Autor „Podręcznika dla
sędziego śledczego”
(1893)
www.uni-graz.at
Historia geologii sądowej
Edmond Locard (1877-1966)
„Francuski Sherlock Holmes”
• Autor zasady wymiany śladów
i twórca teoretycznych
podstaw geologii sądowej
www.microtracescientific.com
Georg Popp (1867-1928)
„Mikroskopowy Detektyw”
• Geologiczny dowód w sprawie
zabójstwa Evy Disch (1904)
i Margarethe Filbert (1908)
(Murray, 2004)
Historia geologii sądowej
Edward Oscar Heinrich (1881-1953)
„Czarnoksiężnik z Berkeley”
• Poszerzył metodykę badań
geologii sądowej o analizy
piasku, farb, barwników
• Wykrył sprawcę zabójstwa
ks. Patricka Heslina na
podstawie analizy piasku
Historia geologii sądowej
www.microtracescientific.com
Badania geologii sądowej
Mineralogia
Petrologia
Geochemia
Mikropaleontologia
w mikroskali w makroskali
Mikropaleontologia sądowa
Dyscypliny geologii sądowej
Geomorfologia sądowa
Sedymentologia sądowa
Geochemia sądowa
Geofizyka sądowa
Sejsmologia sądowa
Mineralogia sądowa
Petrologia sądowa
Mineralogia sądowa
i petrologia sądowa
• Badania mikroskopowe
minerałów i skał
• Badania rentgenostrukturalne
minerałów i skał
Minerały w kwarcycie - zdjęcie
ze skaningowego mikroskopu elektronowego
Zastosowanie mineralogii i
petrologii w kryminalistyce
• Określenie autentyczności cennych
przedmiotów, klejnotów itp.
• Określenie miejsca pochodzenia
minerałów, skał
• Ustalenie sprawcy wypadku drogowego
• Stwierdzenie zasadności roszczeń
ubezpieczeniowych
Geochemia sądowa
• Badania z użyciem metod instrumentalnych
do oznaczania zawartości pierwiastków
śladowych (ICP-MS, ICP-OES, ASA),
związków organicznych (GC-MS, HPLC)
oraz izotopów trwałych (MS)
Zastosowanie geochemii
w kryminalistyce
• Wykrywanie fałszerstw
• Ustalenie sprawcy zanieczyszczeń
środowiska
• Ustalenie sprawcy wypadku drogowego
• Ustalenie tożsamości
niezidentyfikowanych ofiar zbrodni
• Ustalenie czasu zgonu
Mikropaleontologia sądowa
• Badania mikroskopowe
skał osadowych
i osadów
www.ucl.ac.uk/GeolSci/micropal/
Zastosowanie mikropaleontologii
w kryminalistyce
• Ustalenie pochodzenia materiału
dowodowego i powiązanie go
z podejrzanym
• Badanie prawdziwości alibi
• Ustalenie czy przyczyną zgonu było
utonięcie
Sedymentologia sądowa
i geomorfologia sądowa
• Obserwacje powierzchni terenu
i wykrywanie jego deformacji
• Badanie zaburzeń warstw osadów
na podstawie obserwacji
• Określenie przybliżonego czasu
powstania deformacji terenu
Zastosowanie sedymentologii
i geomorfologii w kryminalistyce
• Poszukiwanie miejsc pochówku zwłok
• Poszukiwanie miejsc składowania
odpadów niebezpiecznych, zakopanych
przedmiotów itp.
• Ustalenie przybliżonego czasu
zakopania zwłok
Geofizyka sądowa
i sejsmologia sądowa
• Badania oporności gruntów
• Badania elektromagnetyczne (EM)
• Badania z użyciem georadaru (GPR)
• Teledetekcja (zdjęcia lotnicze)
• Badania sejsmograficzne
mikrowstrząsów skorupy ziemskiej
http://en.wikipedia.org/wiki/Image:LINE21.jpg
Profil wykonany techniką GPR na
historycznym cmentarzysku w Alabamie (USA)
Zastosowanie geofizyki
i sejsmologii w kryminalistyce
• Poszukiwanie miejsc pochówku zwłok
• Poszukiwanie miejsc składowania odpadów
niebezpiecznych, zakopanych przedmiotów itp.
• Wykrywanie testów broni nuklearnej
• Określanie czasu eksplozji bomb
• Ustalanie przyczyny zatonięć okrętów
podwodnych
PODSUMOWANIE I części
• Geolog i geolog sądowy korzystają z tych
samych metod badań, ale zadają sobie
inne pytania i mają inne cele
• Geologia sądowa wymaga podejścia
interdyscyplinarngo
• Praktyczne wykorzystanie metod geologii
sądowej wskazuje na jej istotną rolę
w kryminalistyce
Powinny być pobrane
z miejsca zdarzenia
oraz z miejsc
mających logiczne
uzasadnienie
z przebiegiem
domniemanej wersji
zdarzenia
Pobieranie i zabezpieczanie
śladów glebowych
Próbki gleby
Masa próbki
dowodowej ma być
maksymalna, masa
próbki porównawczej
– co najmniej
kilkakrotnie większa
Do próbek należy dołączyć szczegółowy
protokół
Każda próbka powinna być oddzielnie
opakowana a zabezpieczone próbki
należy opakować zgodnie z
obowiązującymi zasadami
Próbki porównawcze
należy pobrać
z różnych głębokości
z tego samego miejsca
Z części pojazdów
należy pobierać
orientowane
próbki glebowe,
przy małej
zwięzłości można
je zabezpieczyć
lakierem
Szczegółowy protokół powinien
zawierać dane na temat:
• Wilgotności, zwięzłości, koloru gleby
• Głębokości pobrania próbek
• Cech warstw głębszych
• Pokrywy roślinnej
• Charakteru użytkowego
• Ostatnio panujących warunków atmosferycznych
• Czynności jakim gleba była poddawana
• Okresu, w jakim dany przedmiot miał kontakt z glebą
Przypadki wykorzystania geologii
w procesie karnym
• Zabójstwo Evy Disch (1904
• Zabójstwo Margarethe Filbert (1908)
• Zabójstwo Johna Bruce Dodsona (1995)
• Zabójstwo Jana J. w Turośni Kościelnej (1986)
• Podpalenie stodoły w Brzezinach (1988)
• Pościg samochodowy z udziałem patrolu MO
w Ustce (1988)
Zabójstwo Evy Disch • Zwłoki uduszonej ofiary znaleziono na polu fasoli.
• Na miejscu zdarzenia zabezpieczono chusteczkę do
nosa z wydzieliną zawierającą m.in. sadzę, tabakę
oraz minerały, w tym hornblendę
• Podejrzewano Karla Laubacha, który pracował w
gazowni i okazjonalnie w lokalnej żwirowni
• Na spodniach podejrzanego zabezpieczono dwie
warstwy gleby, których skład mineralny (m.in. minerał
mika) odpowiadał próbkom z miejsca zabójstwa i
okolic domu Laubacha
• Georg Popp znalazł także węgiel oraz hornblendę za
paznokciami podejrzanego
• Po przedstawieniu podejrzanemu wyników ekspertyzy,
przyznał się on do winy
Minerały wykorzystane w śledztwie
źródło: www.geology.neab.net
Hornblenda – krzemian wapnia,
sodu, magnezu, żelaza i glinu, minerał
skałotwórczy, składnik skał
magmowych
źródło: www.geology.neab.net
Miki – grupa minerałów zaliczana
do gromady krzemianów potasu i
glinu, znanych również pod nazwą
łyszczyków
Zabójstwo Margarethe Filbert • W pobliżu Rockenhausen w Bawarii dokonano zabójstwa
Margarethe Filbert
• Podejrzanym był miejscowy robotnik fabryczny i farmer
Andreas Schlichter, który twierdził, że nie było go na
miejscu zdarzenia
• Na butach podejrzanego znaleziono trzy warstwy gleby i
pobrano ich próbki
• Każda próbka została porównana z materiałem pobranym
z okolicy domu podejrzanego, miejsca zdarzenia oraz
pobliskiego opuszczonego zamku, gdzie składował on broń
• Na podstawie porównania drugiej warstwy z glebą z
miejsca zabójstwa udowodniono podejrzanemu
fałszywość jego wyjaśnień
Zabójstwo Johna B. Dodsona •15 października 1995 John został znaleziony martwy
podczas polowania, na które wybrał się z poślubioną trzy
miesiące wcześniej żoną Janice
•Kluczem do znalezienia sprawcy zabójstwa okazała się skała
piroklastyczna bentonit, obecna na płaszczu żony denata
i w miejscu kradzieży broni, z której zabito mężczyznę
źródło: geologie.vsb.cz/.../bentonit
•Sąd skazał Janice Dodson na karę dożywotniego
pozbawienia wolności za zabójstwo Johna Dodsona
Zabójstwo Jana J.
• W październiku 1986 roku dokonane zostało
zabójstwo Jana J
• Z butów podejrzanego Mirosława C. pobrano
do badań glinę
• W wyniku przeprowadzonych badań
stwierdzono, że próbka porównawcza i próbki
zabezpieczone z butów nie wykazują związku
Podpalenie stodoły w Brzezinach
• W czerwcu 1988 roku uległa spaleniu stodoła
w Brzezinach
• W toku czynności operacyjnych wytypowano
sprawcę, u którego zabezpieczono zabrudzone
buty oraz pobrano cztery próbki gleby do badań
• Po wykonaniu ekspertyzy stwierdzono, że na
butach obecna jest gleba, która może pochodzić
z miejsca podpalenia
Pościg samochodowy z udziałem
patrolu Milicji Obywatelskiej
• W marcu 1988 roku w Ustce patrol MO ruszył
w pościg za uciekającym przez las kierowcą
zatrzymanym w wyniku kontroli samochodu
• Mężczyzna uciekł, ale wkrótce potem został
znaleziony oraz rozpoznany przez
funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej
• Badanie gleby zabezpieczonej na ubraniu
podejrzanego wykazało, że mogła ona
pochodzić z trasy ucieczki sprawcy
• Geologia sądowa jest stosunkowo rzadko stosowaną
techniką kryminalistyczną (od kilkunastu do
kilkudziesięciu przypadków rocznie w skali całego
kraju)
• Dowody uzyskiwane tą metodą są przeważnie
dowodami poszlakowymi
• Przy obecnym dynamicznym rozwoju nauki, należy
się spodziewać coraz częstszego oraz szerszego
stosowania geologii w kryminalistyce
PODSUMOWANIE II części
Dziękujemy
za uwagę
