-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
1/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREMDEPREM ETKİSİ ALTINDAETKİSİ ALTINDA
Mehmet Nuray Ayd ı noğluMehmet Nuray Ayd ı noğluBoğaziçi Üniversitesi, Kandilli Rasathanesi ve Deprem Ara ş tı rmaBoğaziçi Üniversitesi, Kandilli Rasathanesi ve Deprem Ara ş tı rma
Enstitüsü, Deprem Mühendisli ği Anabilim Dal ıEnstitüsü, Deprem Mühendisli ği Anabilim Dal ı
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
2/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI
. . y ı
no u. . y ı
no u 1
Yüksek Yüksek binalar ı nbinalar ı n depremdeprem etkisietkisi alt ı ndaalt ı nda performansa performansa göregöre tasar ı m ı tasar ı m ı ,, sonson
ara ş tı rmaara ş tı rma veve uygulamauygulama alanlar ı ndanalanlar ı ndan biribiri olarakolarak ortayaortaya ç ı kmaktad ı r ç ı kmaktad ı r..
Yüksek binalar ı n deprem bölgelerinde yo ğunlukla in şa edilmeleri, Yüksek binalar ı n deprem bölgelerinde yo ğunlukla in şa edilmeleri,
oldukça yeni geli şen bir olgudur.oldukça yeni geli şen bir olgudur.Mühendislik disiplininin, profesyonel iç denetimin ve kamu denetimininMühendislik disiplininin, profesyonel iç denetimin ve kamu denetiminin
en geni ş biçimde uyguland ı ğ ı Japonya ve Amerika (California) gibien geni ş biçimde uyguland ı ğ ı Japonya ve Amerika (California) gibiülkelerdeülkelerde bugüne kadar in şa edilen yüksek binalar, standard deprembugüne kadar in şa edilen yüksek binalar, standard depremönetmeli i u ulamalar ı n ı n d ı ı nda etkili makamlarca örne in erelönetmeli i u ulamalar ı n ı n d ı ı nda etkili makamlarca örne in erel
belediyelerce) proje baz ı nda olu ş turulan özel bilim/uygulamabelediyelerce) proje baz ı nda olu ş turulan özel bilim/uygulamakurullar ı n ı n gözetim ve denetimi alt ı nda gerçekle ş tirilmiş tir.kurullar ı n ı n gözetim ve denetimi alt ı nda gerçekle ş tirilmiş tir.
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
3/41
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
4/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI
3. . y ı
no u. . y ı
no u
kurallar ı n mühendislik camias ı na aktar ı lmas ı konusunda son be ş yı lkurallar ı n mühendislik camias ı na aktar ı lmas ı konusunda son be ş yı l
içinde özellikle ABD (California)’da çok önemli geli şmeler kaydedilmi ş tir.içinde özellikle ABD (California)’da çok önemli geli şmeler kaydedilmi ş tir.Bu ba ğlamda, yüksek binalar ı n deprem tasar ı mı na ilişkinBu ba ğlamda, yüksek binalar ı n deprem tasar ı mı na ilişkin 2005’de ve2005’de ve2008’de Los Angeles2008’de Los Angeles kenti için,kenti için, 2007’de San Francisco2007’de San Francisco kenti için “kenti için “ yolyol
– – ”” . ,. ,kurulu ş olankurulu ş olan Council on Tall Buildings and Urban HabitatCouncil on Tall Buildings and Urban Habitat 2008’de yüksek2008’de yüksek
binalar ı n deprem tasar ı mı için bir “binalar ı n deprem tasar ı mı için bir “ öneriler öneriler ” döküman ı haz ı rlam ı ş tı r.” döküman ı haz ı rlam ı ş tı r.
Nihayet,Nihayet, Pasific Earthquake Engineering Research Center (PEER)Pasific Earthquake Engineering Research Center (PEER)
bünyesinde olu ş turulan “bünyesinde olu ş turulan “ Tall Buildings Initiative (TBI)Tall Buildings Initiative (TBI) ” üç yı
llı
k geni ş ” üç yı
llı
k geni ş
göre yüksek bina tasar ı mı konusunda ayr ı nt ı lı birgöre yüksek bina tasar ı mı konusunda ayr ı nt ı lı birtasar ı m k ı lavuzu tasar ı m k ı lavuzu yay ı nlam ı ş tı r.yay ı nlam ı ş tı r.
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
5/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI
4. . y ı
no u. . y ı
no u
Türkiye’de ise yüksek bina tasar ı m ve yap ı m ı , mevcut yönetmeliklerinyüksek bina için yeterli olup olmad ı ğ ı na, tasar ı mc ı n ı n bu konudayetkinliğinin bulunup bulunmad ı ğ ı na bak ı lmaks ı zı n ve en ufak birdenetimden bile yoksun biçimde, olanca h ı zı ile devam etmektedir.
aş ı ozu u o en a ş ı n ı a ı p g m ş r ,en tehlikeli deprem bölgelerinde in şa edilen ve
yüksek bina s ı n ı f ı na giren binalar ı n yap ı sal tasar ı mlar ı bile, “ inek –sucuk ”türü otomatik (mühendisin neredeyse hiçbir katk ı s ı olmaks ı zı n,
kendiliğinden) tasar ı m yapan haz ı r bilgisayar programlar ı ile yap ı lmakta
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
6/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI
5. . y ı
no u. . y ı
no u
Özellikle İstanbul’da geli şen bu tehlikeli gidi ş in en az ı ndan bir nebzekontrol alt ı na al ı nmas ı na bir ba ş lang ı ç olu ş turmak üzere, 2007 y ı lı nda
Kandilli Rasathanesi ve Deprem Ara ş t ı rma EnstitüsüDeprem Mühendisli ğ i Anabilim Dal ı
’ ve kabul gören bir öneri do ğrultusunda
İ stanbul Yüksek Binalar Deprem Yönetmeli ğ i Tasla ğ ı (İBB, 2008)haz ı rlanm ı ş , ancak uzman mühendisler ve yurt d ı ş ı mühendislik
çevrelerinde büyük ilgi gören bu yönetmelik tasla ğ ı , aradan üç y ı le mesine kar ın İstanbul Bü ük ehir Beledi esi’nce benimseni
yürürlü ğe konulmam ı ş tı r.
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
7/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI
6. . y ı
no u. . y ı
no u
YÜKSEK BİNALARA ÖZGÜ DEPREM DAVRANI ININ YÜKSEK BİNALARA ÖZGÜ DEPREM DAVRANI ININ ORTAYA ÇIKARDIĞI ANALİZ VE TASARIM SORUNLARIORTAYA ÇIKARDIĞI ANALİZ VE TASARIM SORUNLARI
,,pek çok analiz ve tasar ı m sorununu ortaya ç ı karmaktad ı r.pek çok analiz ve tasar ı m sorununu ortaya ç ı karmaktad ı r.
Bu sorunlardan önemli olanlar ı na a şağ ı da k ı saca de ğinilmiş tir:Bu sorunlardan önemli olanlar ı na a şağ ı da k ı saca de ğinilmiş tir:
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
8/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI
PERDELERE İLİŞKİN SORUNLARPERDELERE İLİŞKİN SORUNLAR
7. . y ı no u. . y ı no u
Çerçeve türü ta ş ı yı c ı sistemlerin yan ı nda yüksek binalarda daima yerÇerçeve türü ta ş ı yı c ı sistemlerin yan ı nda yüksek binalarda daima yer,,betonarme perdelerin nonlineer davran ı ş ıbetonarme perdelerin nonlineer davran ı ş ı , lineer davran ı şa göre önemli, lineer davran ı şa göre önemli
farkl ı lı klar göstermektedir.farkl ı lı klar göstermektedir.
Nonlineer davran ı ş , perde yüksekli ğince e ğilme momenti ve kesmeNonlineer davran ı ş , perde yüksekli ğince e ğilme momenti ve kesmekuvvetinin gerek büyüklüklerini ve gerekse de ğiş imlerini önemli ölçüdekuvvetinin gerek büyüklüklerini ve gerekse de ğiş imlerini önemli ölçüde
et eme te r.et eme te r.
Bu ba ğlamdaBu ba ğlamda kesme kuvvetlerinde gözlenen büyütme etkisikesme kuvvetlerinde gözlenen büyütme etkisi , gevrek, gevrek..
Bu etki, yüksek bina ta ş ı yı c ı sistemlerinin ancak zaman tan ı m alan ı ndaBu etki, yüksek bina ta ş ı yı c ı sistemlerinin ancak zaman tan ı m alan ı nda
(Fischinger et al 2011).(Fischinger et al 2011).
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
9/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI
8. . y ı no u. . y ı no u
Ba kiri li erdelerde ba kiri leri hemen her durumda nonlineerdavran ı ş göstermektedir. Bunlar ı n lineer olarak al ı nmas ı , perde kesit
etkilerinde önemli hatalara yol açabilmektedir.
Bağ kiriş lerinin rijitlik ve dayan ı mlar ı ndaki de ğiş imler, bu elemanlar ı nbağlı bulunduklar ı perde parçalar ı n ı n nonlineer davran ı ş ı n ı da önemli. ,
kuvvetlerinden perde parçalar ı na aktar ı lan normal kuvvetlerin
düzeyine ba ğlı olarak bu elemanlarda olu şan nonlineerşekilde ğiş tirmelerin hem büyüklükleri, hem de yükseklik boyuncadağ ı lı mlar ı de ğişmektedir.
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
10/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI
9. . y ı no u. . y ı no u
PERDELERE İLİŞKİN SORUNLAR (3)
er e er, a an an aren nem say ı a ece r y se(yürürlükte yönetmeli ğin terimi ile “ kritik perde yüksekli ğ i ” – BİB
2007) boyunca plastik şekilde ğiş tirmelere (di ğer deyi ş le
depremden kaynaklanan süneklik istemine) maruz kalabildi ğinden,bu elemanlar ı n süneklik kapasitelerinin yeterli olmas ı özel bir önem
.
Bu durum ise perdelerdeki normal gerilme düzeylerinin
istemine ba ğlı olarak belirlenmesi gere ğini ortaya koymaktad ı r.
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
11/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI
10. . y ı no u. . y ı no u
DÖŞEMELEREİLİŞKİN SORUNLARDÖŞEMELEREİLİŞKİN SORUNLAR
Özellikle çekirdek perdeli yüksek bina ta ş ı yı c ı sistemlerinde, üstÖzellikle çekirdek perdeli yüksek bina ta ş ı yı c ı sistemlerinde, üst
alttaaltta çevre perdeleri ile rijitle ş tirilmiş bodrum katlar ı naçevre perdeleri ile rijitle ş tirilmiş bodrum katlar ı naaktar ı lmas ı nda ortaya ç ı kan karma ş ı k davran ı şaktar ı lmas ı nda ortaya ç ı kan karma ş ı k davran ı ş ,, zemin etkile ş imi ilezemin etkile ş imi ile
birliktebirlikte bodrum dö şemelerinin nonlineer davran ı ş lar ı n ı n dabodrum dö şemelerinin nonlineer davran ı ş lar ı n ı n dagözönüne al ı nmas ı gerektirebilmektedir.gözönüne al ı nmas ı gerektirebilmektedir.
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
12/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI
DÖ EMELERE İLİ KİN SORUNLAR 2
11. . y ı no u. . y ı no u
Üst katlarda da, dö şemeler ve di ğer yük aktarma elemanlar ı baz ı urum ar a zor anma a ve non neer avran ı ş g s ere me e r. ubağlamda perde-dö şeme ba ğlant ı lar ı nda önemli ölçüde nonlineer
davran ı ş ortaya ç ı kabilmektedir.
Her halukarda, hesap olanaklar ı n ı n k ı s ı tlı lı ğ ı nedeniyle eskiden berikullan ı larak al ı şkanl ı k haline getirilen sonsuz rijit diyafram varsay ı m ı n ı n
art ı k terkedilmesi , yüksek binalarda dö şemelerin hem düzlem içi(membran), hem de e ğilme rijitliklerinin gözönüne al ı nmas ı
karakteristiklerinde önemli de ğiş ikliklerin meydana gelebildi ğigörülmü ş tür.
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
13/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI
YÜKSEK DAYANIMLI BETON SORUNU
12. . y ı no u. . y ı no u
Yüksek binalarda giderek artan kat say ı lar ı ve mimari endi şeler ledü şey ta ş ı yı c ı eleman (kolon, perde) boyutlar ı n ı n çok artt ı r ı lmamas ı
eğilimi, kaç ı n ı lmaz olarakyüksek dayan ı mlı beton kullan ı m ı n ı gündeme getirmektedir.
Yürürlükteki deprem yönetmelikleri genellikle beton kalitesiniC50 betonu ile s ı n ı rlamaktad ı r. Bunun en belirgin nedeni, özellikle
olarak yeterli teorik/deneysel birikimin ve uygulama deneyiminin
mevcut olmayı
şı
dı
r.Öte yandan, laboratuar ko şullar ı nda üretilmesi genellikle pek zor
olmayan yüksek dayan ı mlı betonun büyük miktarda
de ayr ı bir birikim ve deneyim konusudur.
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
14/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI
13. . y ı no u. . y ı no u
NONLİNEER MODELLEME VE ANALİZ SORUNLARINONLİNEER MODELLEME VE ANALİZ SORUNLARI
Yüksek binalar ı n ş iddetli depremlerin (50 y ı lda a ş ı lma olas ı lı ğ ı %10) ve Yüksek binalar ı n ş iddetli depremlerin (50 y ı lda a ş ı lma olas ı lı ğ ı %10) veçok ş iddetli depremlerin (50 y ı lda a ş ı lma olas ı lı ğ ı %2) etkisi alt ı nda ileriçok ş iddetli depremlerin (50 y ı lda a ş ı lma olas ı lı ğ ı %2) etkisi alt ı nda ileri
düzeydeki performans hedeflerine ula ş ı p ula şmad ı klar ı na ilişkindüzeydeki performans hedeflerine ula ş ı p ula şmad ı klar ı na ilişkindeğerlendirmeleri yapabilmek içindeğerlendirmeleri yapabilmek için mutlaka nonlineer ta ş ı yı c ı sistemmutlaka nonlineer ta ş ı yı c ı sistem
modellemesine ve nonlineer analize ihti a vard ı r.modellemesine ve nonlineer analize ihti a vard ı r.
Bu tür modelleme ve analiz, günümüzde art ı k rutin hale gelmi ş bulunanBu tür modelleme ve analiz, günümüzde art ı k rutin hale gelmi ş bulunan
lineer modelleme ve analize oranla çok daha karma ş ı k oldu ğundan,lineer modelleme ve analize oranla çok daha karma ş ı k oldu ğundan,özel bir bilgi birikimini ve uygulama deneyimini zorunlu k ı lmaktad ı r.özel bir bilgi birikimini ve uygulama deneyimini zorunlu k ı lmaktad ı r.
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
15/41
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
16/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI
15. . y ı no u. . y ı no u
NONLİNEER MODELLEME VE ANALİZ SORUNLARI (3)NONLİNEER MODELLEME VE ANALİZ SORUNLARI (3)
Yüksek binalar ı n zaman tan ı m alan ı ndaki nonlineer analizi ile ilgili Yüksek binalar ı n zaman tan ı m alan ı ndaki nonlineer analizi ile ilgiliönemli sorunlardan biri de sönüm etkisinin ne al ı naca ğ ı ve nas ı lönemli sorunlardan biri de sönüm etkisinin ne al ı naca ğ ı ve nas ı l
hesaba kat ı laca ı sorunudur.hesaba kat ı laca ı sorunudur.
Yap ı dinami ğinin en zor konular ı ndan biri olan bu konuda Yap ı dinami ğinin en zor konular ı ndan biri olan bu konudamühendislik kamuoyunda fikir birli ği oluşmam ı ş tı r.mühendislik kamuoyunda fikir birli ği oluşmam ı ş tı r.
Nonlineer hesapta sönüm oran ı n ı nn %2 olarak al ı nmas ı Nonlineer hesapta sönüm oran ı n ı nn %2 olarak al ı nmas ı
önerilmektedir.önerilmektedir. Ancak viskoz olarak varsayı
lan sönüm matrisininAncak viskoz olarak varsayı
lan sönüm matrisininoluş turulmas ı için kullan ı lagelen Rayleigh yakla ş ı m ı n ı n bilinenoluş turulmas ı için kullan ı lagelen Rayleigh yakla ş ı m ı n ı n bilinensorunlar ı n ı n üstesinden gelinmi ş de ğildir sorunlar ı n ı n üstesinden gelinmi ş de ğildir ..
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
17/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI
16. . y ı no u. . y ı no u
NONLİNEER MODELLEME VE ANALİZ SORUNLARI (4)NONLİNEER MODELLEME VE ANALİZ SORUNLARI (4)
Günümüzde yüksek binalar ı n nonlineer modelleme ve analizineGünümüzde yüksek binalar ı n nonlineer modelleme ve analizineu un ve mühendislik rati i ile u umlu bil isa aru un ve mühendislik rati i ile u umlu bil isa ar
yaz ı lı mlar ı n ı n say ı s ı s ı n ı rlı d ı r.yaz ı lı mlar ı n ı n say ı s ı s ı n ı rlı d ı r.Ancak performansa göre tasar ı m ı n gere ği olan nonlineer modellemeAncak performansa göre tasar ı m ı n gere ği olan nonlineer modelleme
ve analiz uygulamalar ı n ı n yayg ı nlaşmas ı ile bu alanda olu şacakve analiz uygulamalar ı n ı n yayg ı nlaşmas ı ile bu alanda olu şacakrekabetle uyumlu olarak bu alanda hem nitel, hem de nicel anlamdarekabetle uyumlu olarak bu alanda hem nitel, hem de nicel anlamda
. .
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
18/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI
17. . y ı no u. . y ı no u
YAPI – ZEMİN DİNAMİK ETKİLEŞİMİNE İLİŞKİN SORUNLAR
Genel olarak yap ı -zemin etkile ş imi , deprem etkisi alt ı nda zemin ortam ı ileüstyap ı n ı n birlikte gözönüne al ı nd ı ğ ı ortak bir sistem çerçevesinde yap ı
.
Normal ko şullarda yeterli rijitlik ve dayan ı ma sahip yüksek frekansl ı zeminler ile bu zeminlerin üzerinde in şa edilen dü şük frekansl ı yüksekbinalar aras ı nda önemli bir etkile ş imin olmas ı beklenmez (PEER/TBI2010) ve bu nedenle yüksek bina tasar ı mı nda genellikle yap ı -zemin
.
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
19/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI
18. . y ı no u. . y ı no u
–
Ancak, yüksek binalar ı n çok zay ı f zeminler üzerinde in şa edildi ği baz ı özeldurumlara da rastlanabilmektedir.
Örne ğin, İzmir Büyük şehir Belediyesi’nin yüksek binalar için tahsis etti ğiBayrakl ı bölgesindeki a ş ı r ı zay ı f zemin ko şullar ı , yüksek bina tasar ı mı nda
“üstyap ı – kaz ı k – zemin etkile ş imi ”nin ayr ı nt ı lı bir biçimde gözönüneal ı nmas ı n ı zorunlu k ı lmaktad ı r A dı no lu 2011 .
Bu analizde kaz ı k – zemin altsisteminin taban kayas ı nda tan ı mlanan yer
hareketi etkisi alt ı nda zaman tan ı m alan ı nda üç boyutlu nonlineer analizizorunludur. Sonuçta etkile ş imin yüksek binay ı olumsuz yönde etkilemesi
olas ı lı ğ ı azd ı r. Ancak, özellikle kaz ı klarda plastik deformasyonlar ı n
durumu ortaya ç ı kabilir.
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
20/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI
19. . y ı no u. . y ı no u
SAHAYA ÖZEL DEPREM TEHLİKESİNİN BELİRLENMESİ,
NONLİNEER ANALİZ İÇİN UYGUN DEPREM KAYITLARININ SEÇİMİ VELÇEKLEND R LMES
tehlikesinin belirlenmesi ço ğu durumda gerekli olmaktad ı r. Deprem tehlikesianalizi ile belirli a ş ı lma olas ı lı klar ı (veya dönü ş periyodlar ı ) için elastik
asar ı m spe rumunun or na ar ı e r r per yo m ne a ar an ı m an ı r. Yüksek binalar ı n kat say ı lar ı artt ı kça sözü edilen periyod limiti de giderek
uzamaktad ı r. Son y ı llarda geli ş tirilen deprem tahmin ili şkileri 10 sn.likperiyoda kadar olan periyod band ı n ı kapsamaktad ı r.
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
21/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI20. . y ı no u. . y ı no u
SAHAYA ÖZEL DEPREM TEHL KES N N BEL RLENMES ,NONLİNEER ANALİZ İÇİN UYGUN DEPREM KAYITLARININ SEÇİMİ VE
Yüksek binalar ı n zaman tan ı m alan ı nda nonlineer analizlerinde
tasar ı m ivme spektrumu ile uyumlu olacak şekilde seçilerek ölçeklendirilendeprem kay ı tlar ı n ı n kullan ı lmas ı gerekir.
Zorunlu olmad ı kça yapay (benze ş tirilmiş ) deprem kay ı tlar ı n ı n veya mevcutkay ı tlar ı n ı n de ğiş tirilerek kullan ı lmamas ı , sadece
erel de rem ko ullar ı ile u umlu gerçek deprem kay ı tlar ı n ı n ölçeklendirilerek kullan ı lmas ı
önerilmektedir.
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
22/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI
SAHAYA ÖZEL DEPREM TEHLİKESİNİN BELİRLENMESİ,SAHAYA ÖZEL DEPREM TEHLİKESİNİN BELİRLENMESİ,
21. . y ı no u. . y ı no u
ÖLÇEKLENDİRİLMESİ (3)ÖLÇEKLENDİRİLMESİ (3)
Bilindiği gibi, “Bilindiği gibi, “üniform tehlike spektrumu üniform tehlike spektrumu ” olarak da adland ı r ı lan tasar ı m” olarak da adland ı r ı lan tasar ı mivme spektrumunun bütün periyotlar ı ile uyumlu deprem kay ı tlar ı n ı n mevcutivme spektrumunun bütün periyotlar ı ile uyumlu deprem kay ı tlar ı n ı n mevcut
..bölgelerinde tan ı mlanan ordinatlar ı n esas ı nda farkl ı farkl ı depremlerdenbölgelerinde tan ı mlanan ordinatlar ı n esas ı nda farkl ı farkl ı depremlerden
kaynakland ı ğ ı bilinmektedir.kaynakland ı ğ ı bilinmektedir.
O nedenle ilgili yönetmeliklerde genellikle s ı n ı rlı bir periyod bölgesindeO nedenle ilgili yönetmeliklerde genellikle s ı n ı rlı bir periyod bölgesinde(örne ğin binan ı n do ğal titre ş im periyodunun 0.2’si ile 1.2 kat ı kadar olan(örne ğin binan ı n do ğal titre ş im periyodunun 0.2’si ile 1.2 kat ı kadar olan
ge e seç en ay ı ar ı n spe rum ar ı n ı n or a amas ı e asar ı m vmege e seç en ay ı ar ı n spe rum ar ı n ı n or a amas ı e asar ı m vmespektrumunun uyumu aran ı r (İBB 2008). Bu durumda bile, deprem ko şullar ı spektrumunun uyumu aran ı r (İBB 2008). Bu durumda bile, deprem ko şullar ı yerel ko şullara yak ı n olan yeteri kadar say ı da kay ı t bulman ı n zor oldu ğu veyerel ko şullara yak ı n olan yeteri kadar say ı da kay ı t bulman ı n zor oldu ğu ve
bu şekilde seçilen kay ı tlar ı n ivme spektrumlar ı nda ortalamaya göre çokbu şekilde seçilen kay ı tlar ı n ivme spektrumlar ı nda ortalamaya göre çokbüyük saç ı lmalar ı n bulundu ğu bilinmektedir.büyük saç ı lmalar ı n bulundu ğu bilinmektedir.
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
23/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI
SAHAYA ÖZEL DEPREM TEHLİKESİNİN BELİRLENMESİ,SAHAYA ÖZEL DEPREM TEHLİKESİNİN BELİRLENMESİ,
22. . y ı no u. . y ı no u
ÖLÇEKLENDİRİLMESİ (4)ÖLÇEKLENDİRİLMESİ (4)
Son birkaç y ı l içinde geli ş tirilenSon birkaç y ı l içinde geli ş tirilen““ko ş ullu ortalama spektrumko ş ullu ortalama spektrum – – conditional mean spectrumconditional mean spectrum ””
çözümünde önemli bir a şama kaydedilmi ş tir (Baker ve Cornell 2005, 2006).çözümünde önemli bir a şama kaydedilmi ş tir (Baker ve Cornell 2005, 2006).Bu yeni yakla ş ı mda, yüksek binan ı n davran ı ş ı na önemli katk ı da bulunaca ğ ı Bu yeni yakla ş ı mda, yüksek binan ı n davran ı ş ı na önemli katk ı da bulunaca ğ ı
düşünülen tüm titre ş im periyotlar ı için, sahaya özel deprem tehlikesidüşünülen tüm titre ş im periyotlar ı için, sahaya özel deprem tehlikesianalizinde “analizinde “ ayr ı ş t ı rmaayr ı ş t ı rma –– deaggregationdeaggregation ” analizi yap ı larak o periyotlarda” analizi yap ı larak o periyotlarda
olas ı lı ksal bazl ı ivme s ektrumuna en fazla oranda katk ı da bulunan de remolas ı lı ksal bazl ı ivme s ektrumuna en fazla oranda katk ı da bulunan de rem veya depremlerin büyüklü ğü ile uzakl ı klar ı belirlenir. Bunlar esas al ı narak,veya depremlerin büyüklü ğü ile uzakl ı klar ı belirlenir. Bunlar esas al ı narak,
seçilen her bir do ğal periyod ve yak ı n çevresi için geçerli olmak üzereseçilen her bir do ğal periyod ve yak ı n çevresi için geçerli olmak üzereo u ş urano u ş uran o ş u u or a ama spe rum ar o ş u u or a ama spe rum ar a ço a a y uyum sa ayan çoa ço a a y uyum sa ayan ço
say ı da gerçek deprem kayd ı bulmak mümkün olmaktad ı r.say ı da gerçek deprem kayd ı bulmak mümkün olmaktad ı r.
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
24/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI23. . y ı no u. . y ı no u
’’ SORUNLARISORUNLARI
Yüksek binalar ı
n deprem etkisi altı
nda analizi ve tasar ı
mı
ile ilgili olarak Yüksek binalar ı
n deprem etkisi altı
nda analizi ve tasar ı
mı
ile ilgili olarakyukar ı da özetlenmeye çal ı ş ı lan genel sorunlar ı n yan ı s ı ra, bu konudayukar ı da özetlenmeye çal ı ş ı lan genel sorunlar ı n yan ı s ı ra, bu konuda
bilinen bir gerçektir.bilinen bir gerçektir.
Bunlar ı n i inden önemli örülenleri a a ı da k ı saca özetlenmi tir.Bunlar ı n i inden önemli örülenleri a a ı da k ı saca özetlenmi tir.
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
25/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI
YÖNETMELİKLE İLGİLİ SORUNLAR YÖNETMELİKLE İLGİLİ SORUNLAR
24. . y ı no u. . y ı no u
Halen yürürlükte olan Deprem Yönetmeli ği’nde (BİB 2007), yüksek binalar ı nHalen yürürlükte olan Deprem Yönetmeli ği’nde (BİB 2007), yüksek binalar ı n
bulunmamaktad ı r. Gerçekten, 1990’lar ı n ilk yar ı s ı ndaki bina tipolojisi vebulunmamaktad ı r. Gerçekten, 1990’lar ı n ilk yar ı s ı ndaki bina tipolojisi veyap ı m teknolojilerini esas alan mevcut yönetmelik, yüksek binalaryap ı m teknolojilerini esas alan mevcut yönetmelik, yüksek binalar
düşünülerek haz ı rlanm ı ş bir yönetmelik de ğildir. Bu konuda çarp ı c ı bir örnek,düşünülerek haz ı rlanm ı ş bir yönetmelik de ğildir. Bu konuda çarp ı c ı bir örnek, Yönetmelik’te yüksek bina ta ş ı yı c ı sistemlerinin Yönetmelik’te yüksek bina ta ş ı yı c ı sistemlerinin
““süneklik düzeyi normal sistemler süneklik düzeyi normal sistemler ””olarak düzenlenmesini önleyen herhangi bir hükmün bulunmamas ı d ı r.olarak düzenlenmesini önleyen herhangi bir hükmün bulunmamas ı d ı r.
Yönetmelikte Yönetmelikte perde kal ı nlı klar ı n ı n eksenel gerilmelere ba ğlı olarakperde kal ı nlı klar ı n ı n eksenel gerilmelere ba ğlı olaraktan ı mlanmas ıtan ı mlanmas ı n ı öngören hükümler bulunmamaktad ı r.n ı öngören hükümler bulunmamaktad ı r.
Mevcut yönetmelikte yeni yap ı lacak binalar içinMevcut yönetmelikte yeni yap ı lacak binalar için etkin kesit rijitli ği (çatlam ı ş etkin kesit rijitli ği (çatlam ı ş kesit rijitli ği)kesit rijitli ği) kullan ı lmamaktad ı r.kullan ı lmamaktad ı r.
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
26/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI25. . y ı no u. . y ı no u
Yüksek binalar ı n deprem tasar ı mı nda gözönüne al ı nacak deprem yer Yüksek binalar ı n deprem tasar ı mı nda gözönüne al ı nacak deprem yerhareketinin tan ı mlanmas ı aç ı s ı ndan mevcuthareketinin tan ı mlanmas ı aç ı s ı ndan mevcut
Deprem Yönetmeli ği’ninDeprem Yönetmeli ği’nin hükümlerinin, bu konudaki son geli şmelerhükümlerinin, bu konudaki son geli şmelerer evesindeer evesinde etersiz kald ı ı örülmektedir etersiz kald ı ı örülmektedir ..
Tünel kal ı pla yap ı lan ve yüksek bina s ı n ı f ı na giren binalar Tünel kal ı pla yap ı lan ve yüksek bina s ı n ı f ı na giren binalar a da yönetmelika da yönetmelikizin vermektedir. Bu tür binalarda mevcut yönetmeli ğin gövde donat ı lar ı izin vermektedir. Bu tür binalarda mevcut yönetmeli ğin gövde donat ı lar ı
için verdi ği donat ı oran ı n ı n yetersiz oldu ğu dü şünülmektedir.için verdi ği donat ı oran ı n ı n yetersiz oldu ğu dü şünülmektedir.Ayr ı ca tünel kal ı pla yap ı lan binalarda perdeler için dinamik kesmeAyr ı ca tünel kal ı pla yap ı lan binalarda perdeler için dinamik kesme
. .
Bağ kiriş li perdeler Bağ kiriş li perdeler in do ğrusal (lineer) analizi ile ilgili yönetmelikin do ğrusal (lineer) analizi ile ilgili yönetmelik
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
27/41
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
28/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI
UYGULAMADAKUYGULAMADAKİİ SORUNLARSORUNLAR
27. . y ı no u. . y ı no u
Giderek yayg ı nlaşan yüksek dayan ı mlı beton kullan ı mı ile birlikte, özellikleGiderek yayg ı nlaşan yüksek dayan ı mlı beton kullan ı mı ile birlikte, özellikle,,
kalabilen, dolay ı s ı yla depremdekalabilen, dolay ı s ı yla depremde sünek davran ı ş göstermesi ku şkulu olansünek davran ı ş göstermesi ku şkulu olançok ince perdeler çok ince perdeler in kullan ı ldı ğ ı gözlenmektedir.in kullan ı ldı ğ ı gözlenmektedir.
Bu perdelerde mevcut yönetmeli ğe göreBu perdelerde mevcut yönetmeli ğe göre gövde donat ı s ı için çok dü şük birgövde donat ı s ı için çok dü şük birdonat ı oran ıdonat ı oran ı n ı n kullan ı lagelmesinin meydana getirebilece ği sorunlarn ı n kullan ı lagelmesinin meydana getirebilece ği sorunlar..
Mevcut yönetmelikte yeni yap ı lacak binalar içinMevcut yönetmelikte yeni yap ı lacak binalar için etkin kesit rijitli ğietkin kesit rijitli ği,,
küçük olarak al ı nsa bile,küçük olarak al ı nsa bile, yerde ğiş tirmelerin ve göreli kat ötelemelerininyerde ğiş tirmelerin ve göreli kat ötelemelerininolmas ı gerekenden daha küçük olarak hesaplanmas ıolmas ı gerekenden daha küçük olarak hesaplanmas ı durumu ortayadurumu ortaya
ç ı kmaktad ı r.ç ı kmaktad ı r.
İ İİ İ
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
29/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI28. . y ı no u. . y ı no u
UYGULAMADAKUYGULAMADAKİİ SORUNLARSORUNLAR (2)(2)
UygulamadaUygulamada çekirdek perdelerinin idealle ş tirilmesinde ve betonarmeçekirdek perdelerinin idealle ş tirilmesinde ve betonarmetasar ı mı ndatasar ı mı nda önemli sorunlar vard ı r. Çok yanl ı ş uygulama örneklerininönemli sorunlar vard ı r. Çok yanl ı ş uygulama örneklerinin
..
idealle ş tirmesinde ve kesme kapasitelerinin hesaplanmas ı nda yanl ı ş laridealle ş tirmesinde ve kesme kapasitelerinin hesaplanmas ı nda yanl ı ş laryap ı ldı ğ ı ifade edilmektedir.yap ı ldı ğ ı ifade edilmektedir.
Uygulamada planda geni ş liği çok az olanUygulamada planda geni ş liği çok az olan çok narin binalar çok narin binalar yap ı ldı ğ ı yap ı ldı ğ ı gözlenmektedir. Bunlar ı n stabilitesi ile ilgili sorunlar olup olmad ı ğ ı gözlenmektedir. Bunlar ı n stabilitesi ile ilgili sorunlar olup olmad ı ğ ı
nmeme e r. y e urum ar a u an ı a ennmeme e r. y e urum ar a u an ı a en ç ı ma ı a r ş ç ı ma ı a r ş (outrigger)(outrigger) uygulamas ı na ülkemizde pek rastlanmamaktad ı r.uygulamas ı na ülkemizde pek rastlanmamaktad ı r.
İ İİ İ
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
30/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI29. . y ı no u. . y ı no u
UYGULAMADAKUYGULAMADAKİİ SORUNLARSORUNLAR (3)(3)
Tünel kal ı plı sistemlerdeTünel kal ı plı sistemlerde uygun ta ş ı yı c ı sistem olu ş turulmas ı ile ilgili ciddiuygun ta ş ı yı c ı sistem olu ş turulmas ı ile ilgili ciddisorunlar sorunlar oldu ğu bilinmektedir.oldu ğu bilinmektedir.
una ra menuna ra men a a a ar ne a ı p ı na ar n şa e m ş a a a ar ne a ı p ı na ar n şa e m ş bulunmaktad ı r bulunmaktad ı r ..
güçlü bir çekirdek perdesi olmayan, in şaat sistemi gere ği iki uzungüçlü bir çekirdek perdesi olmayan, in şaat sistemi gere ği iki uzun
cephesinde perde ba ş lı
ğı
yapma olana ğı
bulunmayan ta şı
yı
cı
sistemler cephesinde perde ba ş lı
ğı
yapma olana ğı
bulunmayan ta şı
yı
cı
sistemler inindeprem etkisi alt ı nda uygun nonlineer davran ı ş gösterip göstermediklerideprem etkisi alt ı nda uygun nonlineer davran ı ş gösterip göstermedikleriayr ı nt ı lı olarak incelenmi ş ve anla ş ı lmı ş de ğildir.ayr ı nt ı lı olarak incelenmi ş ve anla ş ı lmı ş de ğildir.
TMMOBİ Müh di l i Od İ i Ş b iTMMOBİ Müh di l i Od İ i Ş b i
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
31/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI30. . y ı no u. . y ı no u
UYGULAMADAKUYGULAMADAKİİ SORUNLARSORUNLAR (4)(4)
Yüksek binalarda hemen her durumda Yüksek binalarda hemen her durumda nonlineer çal ı ş tı ğ ı bilinen ba ğ nonlineer çal ı ş tı ğ ı bilinen ba ğ kiriş lerikiriş lerinin bu davran ı ş ı hiçbir biçimde tasar ı ma yans ı tı lamamaktad ı r.nin bu davran ı ş ı hiçbir biçimde tasar ı ma yans ı tı lamamaktad ı r.
emen m urum ar a şeme eremen m urum ar a şeme er aa--pr or sonsuz r ya rampr or sonsuz r ya ram o arao arakabul edilmektedir.kabul edilmektedir.
..
Bu ba ğlamdaBu ba ğlamda setback / podium etkilerininsetback / podium etkilerinin gözönüne al ı nmas ı nda vegözönüne al ı nmas ı nda ve
transfer katlar ıtransfer katlar ı n ı n tasar ı m ı ndan ı n tasar ı m ı nda ciddi ihmaller, yanl ı ş lı klar ve eksikliklerciddi ihmaller, yanl ı ş lı klar ve eksiklikler bulundu ğu bilinmektedir.bulundu ğu bilinmektedir.
TMMOBİ t Müh di l i Od İ i Ş b iTMMOBİ t Müh di l i Od İ i Ş b i
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
32/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI31. . y ı no u. . y ı no u
BAĞIMSIZ TASARIM KONTROL VE ONAY SİSTEMİNİNBAĞIMSIZ TASARIM KONTROL VE ONAY SİSTEMİNİNGEREKLİLİĞİGEREKLİLİĞİ
Yüksek binalar ı n deprem etkisi alt ı nda performansa göre tasar ı m ı , Yüksek binalar ı n deprem etkisi alt ı nda performansa göre tasar ı m ı ,alı ş ı lagelmi ş tasar ı m uygulamalar ı ndan farkl ı olarakalı ş ı lagelmi ş tasar ı m uygulamalar ı ndan farkl ı olarak
çok daha karma ş ı k, modern analiz yöntemlerinin kullan ı lmas ı n ı çok daha karma ş ı k, modern analiz yöntemlerinin kullan ı lmas ı n ı gerektirdi ğinden, bütün dünyada uzmanl ı k ve deneyim gerektirengerektirdi ğinden, bütün dünyada uzmanl ı k ve deneyim gerektiren
özel bir mühendislik hizmeti özel bir mühendislik hizmeti olarak de ğerlendirilmektedir.olarak de ğerlendirilmektedir.
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas İzmir Şubesi
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
33/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI32. . y ı no u. . y ı no u
Yüksek bina tasar ı mı nda denetim olgusunu Yüksek bina tasar ı mı nda denetim olgusunu rasyonelrasyonel bir biçimdebir biçimdegerçekle ş tiren ülkelerde;gerçekle ş tiren ülkelerde;
a)a) öncelikle yüksek bina tasar ı m ı n ı n sadece mesleki yeterlili ğiöncelikle yüksek bina tasar ı m ı n ı n sadece mesleki yeterlili ğie ge en r m ş e ge en r m ş ser a ı m en s er ser a ı m en s er veyaveya pro esyone m en s er pro esyone m en s er
taraf ı ndan yap ı lmas ı na izin verilmekte,taraf ı ndan yap ı lmas ı na izin verilmekte,
““ ”” ,,çerçevesinde özel olarak yetkilendirilmi ş “çerçevesinde özel olarak yetkilendirilmi ş “ba ğ ı ms ı z tasar ı m kontrolba ğ ı ms ı z tasar ı m kontrol
uzmanlar ı
uzmanlar ı
” taraf ı
ndan” taraf ı
ndandeprem tasar ı mı n ba ş lang ı c ı ndan (ta ş ı yı c ı sistem seçimi a şamas ı ndan)deprem tasar ı mı n ba ş lang ı c ı ndan (ta ş ı yı c ı sistem seçimi a şamas ı ndan)itibaren bütün a şamalar ı nda ayr ı nt ı lı olarak kontrol edilerek onaylanmas ıitibaren bütün a şamalar ı nda ayr ı nt ı lı olarak kontrol edilerek onaylanmas ızorunlu tutulmaktad ı r.zorunlu tutulmaktad ı r.
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
34/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI33. . y ı no u. . y ı no u
’’
Türkiye’de “Türkiye’de “ yetkin mühendislik yetkin mühendislik ” olarak adland ı r ı lan” olarak adland ı r ı lan““ ”” ,,
maalesef henüz hayata geçirilememi ş tir.maalesef henüz hayata geçirilememi ş tir.’’ bir mühendislik yap ı s ı n ı n tasar ı m ı n ı n,bir mühendislik yap ı s ı n ı n tasar ı m ı n ı n,
yeterli birikim ve deneyime sahip olmayan mühendisler taraf ı ndanyeterli birikim ve deneyime sahip olmayan mühendisler taraf ı ndanyap ı mas ı n ı n n n e yasa ç r enge u unmama a ır.yap ı mas ı n ı n n n e yasa ç r enge u unmama a ır.
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
35/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI34. . y ı no u. . y ı no u
TÜRKİ YE’DE DURUM (2)TÜRKİ YE’DE DURUM (2)
Bu durum, ülkemizdeBu durum, ülkemizde sa ğlı ks ı z ve güvenilirli ği devaml ı tart ı şma konusu olansa ğlı ks ı z ve güvenilirli ği devaml ı tart ı şma konusu olanbir bina tasar ı m sürecinin olu şmas ı na vebir bina tasar ı m sürecinin olu şmas ı na ve
bugüne dek sürdürülmesine neden olmu ş tur.bugüne dek sürdürülmesine neden olmu ş tur.
Bu sürecin temelinde, birtak ı m giriş imciler taraf ı ndan haz ı rlanarak ülkeBu sürecin temelinde, birtak ı m giriş imciler taraf ı ndan haz ı rlanarak ülkeçap ı n a gen ş r ç m e pazar anan veçap ı n a gen ş r ç m e pazar anan ve m en s n emen emen ç rm en s n emen emen ç rkatk ı s ı olmaks ı zı nkatk ı s ı olmaks ı zı n, binan ı n mevcut yönetmelikler çerçevesinde yap ı sal ve, binan ı n mevcut yönetmelikler çerçevesinde yap ı sal ve
deprem tasar ı m ı n ı n yap ı lmas ı n ı hedefleyendeprem tasar ı mı n ı n yap ı lmas ı n ı hedefleyen““haz ı r bilgisayar programlar ı haz ı r bilgisayar programlar ı ” yer almaktad ı r.” yer almaktad ı r.
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
36/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI35. . y ı no u. . y ı no u
TÜRKİ YE’DE DURUM (3)
Yı llard ı r süregiden bu sa ğlı ks ı z uygulama , son y ı llarda kat say ı lar ı veyükseklikleri h ı zla artan “ yüksek binalar ”ı n deprem bölgelerinde de giderek
a a az a say ı ar a yap ı ma ar ı e e ç ndaha da tehlikeli olmaya ba ş lam ı ş tı r .
, ,yüksek binalar ı n deprem tasar ı mı için
mevcut deprem yönetmeliklerinin tam anlam ı ile yeterli olmad ı klar ı n ı nanla ş ı lmas ı ile daha da ciddi bir hal alm ı ş tı r.
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
37/41
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas İzmir Şubesi4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI36. . y ı no u. . y ı no u
,, ,,sistemi sistemi ’nin tesis edilememi ş olmas ı nedeni ile,’nin tesis edilememi ş olmas ı nedeni ile,
etkili bir tasar ı m denetimi sistemi de olu ş turulamam ı ş tı r.etkili bir tasar ı m denetimi sistemi de olu ş turulamam ı ş tı r.
Mevcut Yapı
Denetim Kanunu ile tasar ı
m denetimine yönelik getirilenMevcut Yapı
Denetim Kanunu ile tasar ı
m denetimine yönelik getirilendüzenlemelerin yeterli oldu ğunu söylemek güçtür.düzenlemelerin yeterli oldu ğunu söylemek güçtür.
Uygulamada, yap ı sal tasar ı m ve özellikle deprem tasar ı mı , bilgiye, deneyimeUygulamada, yap ı sal tasar ı m ve özellikle deprem tasar ı mı , bilgiye, deneyimedayal ı etkili bir denetime tabi olmaks ı zı n sürdürülmektedir.dayal ı etkili bir denetime tabi olmaks ı zı n sürdürülmektedir.
Yüksek binalar söz konusu oldu ğunda, tasar ı mda oldu ğu gibi tasar ı m Yüksek binalar söz konusu oldu ğunda, tasar ı mda oldu ğu gibi tasar ı mdenetiminde de çok tehlikeli bir sürecin ya şanmakta oldu ğu aç ı kçadenetiminde de çok tehlikeli bir sürecin ya şanmakta oldu ğu aç ı kça
örülmektedir.örülmektedir.
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
38/41
ş Şş Ş4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI
TÜRKİ YE’DE DURUM (5)TÜRKİ YE’DE DURUM (5)
37. . y ı no u. . y ı no u
Yukar ı da aç ı klanan hususlar çerçevesinde, bu ülkede yüksek binalar ı n Yukar ı da aç ı klanan hususlar çerçevesinde, bu ülkede yüksek binalar ı n
vazgeçilmez bile şenlerinden birininvazgeçilmez bile şenlerinden birinin““ba ğ ı ms ı z bir tasar ı m kontrol sistemi ba ğ ı ms ı z bir tasar ı m kontrol sistemi ” oldu ğu” oldu ğu aç ı kt ı r.aç ı kt ı r.
Bu do ğrultuda, yüksek binalar ı
n deprem tasar ı
mlar ı
nı
n, bu alanda teorik veBu do ğrultuda, yüksek binalar ı
n deprem tasar ı
mlar ı
nı
n, bu alanda teorik vepratik bilgi ve deneyim sahibi ba ğ ı ms ı zpratik bilgi ve deneyim sahibi ba ğ ı ms ı z
““Yüksek Binalar Tasar ı m Kontrol Uzmanlar ı Yüksek Binalar Tasar ı m Kontrol Uzmanlar ı ””
taraf ı ndan tasar ı m ı n ba ş lang ı c ı ndan (ta ş ı yı c ı sistem seçimi a şamas ı ndan)taraf ı ndan tasar ı m ı n ba ş lang ı c ı ndan (ta ş ı yı c ı sistem seçimi a şamas ı ndan)itibaren bütün a şamalar ı nda ayr ı nt ı lı olarak kontrol edilmesi önerilmektedir.itibaren bütün a şamalar ı nda ayr ı nt ı lı olarak kontrol edilmesi önerilmektedir.
Bu konudaBu konuda İ stanbul Yüksek Binalar De rem Yönetmeli i İ stanbul Yüksek Binalar De rem Yönetmeli i İBB 2008 tasla ı İBB 2008 tasla ı Bölüm 7’de bir model önerilmi ş tir.Bölüm 7’de bir model önerilmi ş tir.
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
39/41
ş Şş Ş4 Ocak 20134 Ocak 2013
DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI38. . y ı no u. . y ı no u
SON S ZLERSON S ZLER
tan ı mlanantan ı mlanan yüksek binalar ı n deprem etkisi alt ı nda tasar ı mı n ı n, depremyüksek binalar ı n deprem etkisi alt ı nda tasar ı mı n ı n, depremyönetmeliklerinin kapsam ı ndaki standart binalardan farkl ı olmas ı gerekti ğiyönetmeliklerinin kapsam ı ndaki standart binalardan farkl ı olmas ı gerekti ğikonusunda deprem mühendisli ği camias ı nda fikir birli ği oluşmuş tur.konusunda deprem mühendisli ği camias ı nda fikir birli ği oluşmuş tur.
22 Bu do rultuda üksek binalar ı n de rem tasar ı mlar ı n ı nBu do rultuda üksek binalar ı n de rem tasar ı mlar ı n ı n Performansa GörePerformansa Göre Tasar ı mTasar ı m yakla ş ı mı çerçevesindeyakla ş ı mı çerçevesinde taş ı yı c ı sistemlerin nonlineer davran ı ş lar ıtaş ı yı c ı sistemlerin nonlineer davran ı ş lar ıgözönüne al ı narak yap ı lmas ı esast ı r.gözönüne al ı narak yap ı lmas ı esast ı r.
3)3) Bu anlamda yüksek binalar ı n deprem tasar ı mı Bu anlamda yüksek binalar ı n deprem tasar ı mı bütün dünyadabütün dünyada uzmanl ı k veuzmanl ı k vedeneyim gerektirendeneyim gerektiren özel bir mühendislik hizmeti özel bir mühendislik hizmeti olarak de ğerlendirilmektedir.olarak de ğerlendirilmektedir.
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
40/41
4 Ocak 20134 Ocak 2013DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI
39. . y ı no u. . y ı no u
4)4) Türkiye’deTürkiye’de ise, özellikle İstanbul ba ş ta olmak üzere büyük kentlerde giderekise, özellikle İstanbul ba ş ta olmak üzere büyük kentlerde giderekyoğunluk kazananyoğunluk kazanan yüksek binalar ı n deprem etkisi alt ı nda tasar ı mıyüksek binalar ı n deprem etkisi alt ı nda tasar ı mı , son y ı llarda, son y ı llardabu konuda dünyada meydana gelenbu konuda dünyada meydana gelen modern geli şmelerden kopuk vemodern geli şmelerden kopuk ve
..
5)5) Yürürlükteki deprem yönetmeli ğine Yürürlükteki deprem yönetmeli ğine yüksek binalar ı n tasar ı mı için özel biryüksek binalar ı n tasar ı mı için özel birbölüm eklenmesibölüm eklenmesi ve mevcut yönetmelik hükümlerinin bu bölümle uyumluve mevcut yönetmelik hükümlerinin bu bölümle uyumluolacak şekilde yeniden düzenlenmesi konusu ile birlikte,olacak şekilde yeniden düzenlenmesi konusu ile birlikte,
6) Y6) Yüksek binalar ı n deprem tasar ı mlar ı n ı nüksek binalar ı n deprem tasar ı mlar ı n ı n ba ğ ı ms ı z bir tasar ı m kontrol sistemiba ğ ı ms ı z bir tasar ı m kontrol sistemikapsam ı nda denetlenmesini sa ğlayacakkapsam ı nda denetlenmesini sa ğlayacak etkin bir denetim mekanizmas ı n ı netkin bir denetim mekanizmas ı n ı n
,, ..
TMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir ŞubesiTMMOBİnşaat Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi
-
8/16/2019 Deprem etkisi altında yüksek binalarda tasarım sorunları
41/41
4 Ocak 20134 Ocak 2013DEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARIDEPREM ETKİSİ ALTINDA YÜKSEK BİNALARDA TASARIM SORUNLARI
40. . y ı no u. . y ı no u
DEPREM MÜHENDİSLİĞİNDEDEPREM MÜHENDİSLİĞİNDEDAHA YÜKSEK DÜZEYLEREDAHA YÜKSEK DÜZEYLEREULAŞABİLMEMİZULAŞABİLMEMİZ
DİLEĞİ İLE ....DİLEĞİ İLE ....
..