A situación A situación sociolingüística sociolingüística
do idioma galegodo idioma galego
Henrique MonteagudoHenrique MonteagudoUniversidade de Santiago de CompostelaUniversidade de Santiago de Compostela
DESCRICIÓN DA SITUACIÓN SOCIOLINGÜÍSTICA DO GALEGO
E A SÚA EVOLUCIÓN RECENTE
Fontes: MSG (1992), IGE (2003), IGE (2008)
•A. Variables lingüísticas.
• 1. Lingua inicial
• 2. Lingua usual
• 3. Competencia lingüística
• 4. Cambio de lingua
•B. Variables sociais:
• 1. Tamaño do municipio
• 2. Idade: proxección en tempo aparente (evolución)
1. Lingua inicial declarada, 2003 (IGE)
outras 1,67%
as dúas16,27%
castelán30,31%
galego51,75%
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
2. Lingua inicial declarada, 2008 (IGE)
outras 3%
as dúas23%castelán
27%
galego47%
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
3. Evolución da lingua inicial 1992 > 2003 > 2008
62 52 47
11 16 23
26 30 27
0%
20%
40%
60%
80%
100%
1992 2003 2008
CastelánAs dúasGalego
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
4. Lingua habitual declarada, 2003 (IGE)
só galego43%
só castelán20%
máis castelán19%
máis galego 18%
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
5. Lingua habitual declarada, 2008 (IGE)
só galego30%
só castelán20%
máis castelán22%
máis galego 26%
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
6. Evolución da lingua habitual 1992 > 2003 > 2008
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
39
43
3030
18
27
21 19
22
10
2021
0
10
20
30
40
50
60
70
Só castelánMáis CastelánMáis GalegoSó Galego
MSGIGE03IGE08
7. Evolución da lingua habitual 1992 > 2008
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
*Tirado de Xaime Subiela 2010, “O idioma galego alarmas e esperanzas”. Anuario Galicia 2010. Tempos Novos
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
8. Lingua inicial por idade 2003 (IGE)
76
63
52
3934 33
14 2331
3940
46
9 13 16 18 24 20
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
5 a 1415 a 2930 a 3940- 4950- 6465 e +
OutrasNas DúasCastelánEn Galego
2531
33
43
56
74393434
3223
13 3431282219
13
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
5 a 1415 a 2930 a 3940- 4950- 6465 e +
OutrasNas DúasCastelánEn Galego
-
9. Lingua inicial por idade 2008 (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
323439
52
63
76
74
56
4333 31
25
0%1000%2000%3000%4000%5000%6000%7000%8000%9000%
10000%
0 2 4 6 8
20032008
10. Evolución do galego como lingua inicial por idade2003 > 2008 (IGE)
100%90%80%70%60%50%40%30%20%10%
+ 65 anos 50-64 40-49 30-39 15-29 -14 anos
11. Evolución do castelán como lingua inicial por idade 2003 > 2008 (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
464039
31
14
22
23
13
31 34 3439
05
101520253035404550
0 2 4 6 8
20032008
100%90%80%70%60%50%40%30%20%10%
+ 65 anos 50-64 40-49 30-39 15-29 -14 anos
100%90%80%70%60%50%40%30%20%10%
12. Evolución do bilingüismo inicial 2003> 2008 (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
2024
161513
9
3431
28
2219
13
05
10152025303540
0 2 4 6 8
20032008
100%90%80%70%60%50%40%30%20%10%
+ 65 anos 50-64 40-49 30-39 15-29 -14 anos
13. Lingua habitual por idade 2003 (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
5137
28 27
16
22
2017 13
813
2129
26
10 14 22 26 34
66
0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%
100%
+ 65anos
50-64 30-49 15-29 - 14anos
só castelánmáis castelánmáis galegoSó galego
3422 19 15
26
33
2724
21
1018
27 3234
11 1524 25 30
53
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
+ 65 anos 50-64 30-49 15-29 - 14 anos
só castelánmáis castelánmáis galegoSó galego
14. Lingua habitual por idade 2008 (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
15. Lingua habitual por idade 2008 (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
*Tirado de Xaime Subiela 2010, “O idioma galego alarmas e esperanzas”. Anuario Galicia 2010. Tempos Novos
16. Evolución lingua habitual por idade 2008 (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)*Tirado de Xaime Subiela 2010, “O idioma galego alarmas e esperanzas”. Anuario Galicia 2010. Tempos Novos
17. Evolución de galegofalantes segundo o ano de nacemento e ocupación no sector primario(IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
*Tirado de Xaime Subiela 2010, “O idioma galego alarmas e esperanzas”. Anuario Galicia 2010. Tempos Novos
18. Pirámides de idade da poboación xeral e do grupo galegofalante (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
*Tirado de Xaime Subiela 2010, “O idioma galego alarmas e esperanzas”. Anuario Galicia 2010. Tempos Novos
19. Evolución do galego como lingua habitual (só galego + máis galego) por idade 2003 > 2008 (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
4046
57
7382
3643
49
67
78
0102030405060708090
0 2 4 6 8
20032008
100%90%80%70%60%50%40%30%20%10%
+ 65 anos 50-64 49-30 39-15 -14 anos
20. Evolución do castelán como lingua habitual (só castelán + máis castelán) 2003 > 2008 (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
6054
43
27
18
6457
41
33
21
0
10
20
30
40
50
60
70
0 2 4 6 8
20032008
100%90%80%70%60%50%40%30%20%10%
+ 65 anos 50-64 49-30 39-15 -14 anos
21. Lingua habitual en números absolutos por hábitat 2008 (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
*Tirado de Xaime Subiela 2010, “O idioma galego alarmas e esperanzas”. Anuario Galicia 2010. Tempos Novos
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
22. Fogares totalmente galegofalantes por comarca 2008 (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
23. Lingua habitual nas sete principais cidades 2008 (IGE)
*Tirado de Xaime Subiela 2010, “O idioma galego alarmas e esperanzas”. Anuario Galicia 2010. Tempos Novos
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
24. Lingua das aulas por idade 2008 (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
25. Razóns do cambio de idioma 2008 (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
26. Medios para aprender a falar galego 2008 (IGE)
27. Lingua empregada segundo interlocutor/a 2008 (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
28. Lingua empregada no eido laboral 2008 (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
0%
10%20%
30%
40%
50%
60%70%
80%90%
100%
mal 2,80% 10,60% 14,20% 46,80%regular 16,20% 21,70% 27,80% 25,10%ben 80,90% 67,70% 58% 28,10%
entender falar ler escribir
29. Competencia lingüística: Destrezas 2003 (IGE)
0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%
100%
nada 1,00% 3,00% 3,00% 19,00%pouco 4,00% 8,00% 14,00% 23,00%bastante 29,00% 35,00% 36,00% 33,00%moito 66,00% 54,00% 47% 25,00%
entender falar ler escribir
30. Competencia lingüística: Destrezas 2008 (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
31. Lingua en que mellor se desenvolve 2008 (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
32. Lingua en que mellor se desenvolve por idade 2008 (IGE)
33. Lingua en que mellor se desenvolve por tamaño de municipio 2008 (IGE)
67
43 3823
19
2824
23
1429
38
54
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
menos de 10.000 hab
10.000-20.000 hab
20.000-50.000 hab
máis de 50.000 hab
castelánigual as dúasgalego
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
34. Evolución da competencia lingüística 1992 > 2003 > 2008 : Destrezas
27
5058
46
85 83 86 90 8997 97 95
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
EntenderFalar Ler Escribir
199220032008
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
35. Competencias en galego e castelán (2009)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
*Tirado de Xaime Subiela 2010, “O idioma galego alarmas e esperanzas”. Anuario Galicia 2010. Tempos Novos
36. Coñecemento das linguas propias nas comunidades bilingües (2001)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
*Tirado de Xaime Subiela 2010, “O idioma galego alarmas e esperanzas”. Anuario Galicia 2010. Tempos Novos
37.Media das páxinas de información e publicidade en galego na prensa 2003/2007
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
*Tirado de Xaime Subiela 2010, “O idioma galego alarmas e esperanzas”. Anuario Galicia 2010. Tempos Novos
38. Índice de uso do galego en diferentes ámbitos administrativos (2007)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)*Tirado de Xaime Subiela 2010, “O idioma galego alarmas e esperanzas”. Anuario Galicia 2010. Tempos Novos
39. Factores para valorar a vitalidade e risco de desaparición dun idioma (UNESCO 2003)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
*Tirado de Xaime Subiela 2010, “O idioma galego alarmas e esperanzas”. Anuario Galicia 2010. Tempos Novos