+Huldigingna een gewonnen veldrit in 1935. Hosmus w0ro.t aan zijn re0t~rzijd~geflankeerddoormoeder Wies. Op de foto (direct rechts naastde man die H?smus feliClteert) IS ookeen andere Arnhemse renner, GerritEnklaar. herkenbaar. (Foto archiefCor Hosmus)
'Als ik een bel hoorde begon ik te sprinten'
Moeder WiesDe Ronde van Tilburg was voordie tijd een goed gedoteerd criterium. "Ik had vooraf UItgerekend dat ik met een 20e plaatsnog een tientje zou verdienen.Nu won ik 150 gulden plus nogeens 40 gulden aan premies. Ikwerd volledig uitbetaald in losseguldens. Die kieperde ik allemaal in de tas van mijn moeder.Zij was vroeg weduwe gewordenen ging in het weekeinde altijdmet mij mee naar de wedstriJden." Moeder Wies Hosmus reisde na afloop naar Arnhem terug.Zoon Cor bleef nog een week inTilburg voor huldigingen enkoppelwedstrijden. Met veeldagdromerij. Wat zou hij allemaal met die berg guldens gaandoen? Hosmus: "Na een weekjeTilburg ben ik op de racefietsnaar Arnhem teruggereden. Ikwas er uit, ik zou een kostttiJmkopen. Een echt mooi pak had iknog nooit gehad. Maar het liep.anders. Toen ik thuis voor deurstond zei mijn moeder: 'Cor, doeje ogen eens dicht dan zal ik jeeens iets heel moois laten zien.'De hele woonkamer stond vol
nemersveld in Tilburg mocht erzijn. "Daar reden jongens alsAad van Amsterdam, de gebroeders Vroomen, Jan Gommers,Kees Pellenaars, Valentijn, TheoMiddelkamp, Slaats en eengroep Belgen met onder meer5î1vère en Romain Maes." Hos·mus lapte alle reputaties aanzijn laars. "lk had in die dalleneen verschrikkelijke conditie,wanneer het nodig was demarreerde ik." Onder impuls vanHosmus formeerde zich na 75van de 120 kilometer een sterkekopgroep van acht man. MaarHosmus vond acht te veel, hijging er met Jan Gommers vandoor...]oris van de Bergh schreefin de krant dat ik Gommers metbanddikle in de sprint klopte. In
werkelijkheid waren het vijffietslengten." Hosmus legde 120km af met een gemiddelde van43 km per uur. Met een verzetvan 49-16. Ruim 30.000 mensenzagen de àbsolute outsider winnen.
OnafhankelijkeIn 1935 liet Hosmus zich inschrijven als onafhankelijke. "Ikvond het te riskant om beroepsrenner te worden, sponsors waren er in die tijd niet. Als onafhankelijke mochtje zowel bij deamateurs als bij de profs mee-
doen. Dat leek me wel wat, dankon ik switchen. Ik wilde in dietijd toch al alles rijden wat er terijden was." . .Bij de vraag welke overwmmnghem het meest bijstaat hoeftHosmus niet lang na te denken.In 1936, de Ronde van Tilburg
~oor beroepsrenners. ik heb hiernog een erepenning van de gemeente liggen. [kweet nog dat erzowel voor mij als voor GerntEnklaar, een goeie renner vanRETO waarmee ik in die tijd ookveel koppelwedstrijden reed,een bus met supporters was meegekomen. Hij viel uit. en toengingen al ziJl1 supporters voormij juichen. Prachtig." Het deel-
Cor Hosmus levende;;"7i;:::r.:~"f/i wielerlegendeleum van RTC RETO roeptautomatisch bij veel Arnhemse wieierliefhebbersenige weemoed naar'hetverleden op. Naar de tijdbijvoorbeeld dat een talentvollejongeArnhemsewielrenner menig sterkberoepsrenner angst inboezemde. De nu 8(}-jarigeCorHosmusvierdezijngrote successen in de jaren '33-'38. Een allesknnner. Hosmus reedalles:opde weg, op de baan, veldritten. Nog mooier: hijwon 001< bijna alle wedstrijden waar hij aan destart verscheen. Omdathij kon sprinten en achtervolgen, enomdathij altijd konbogen op een perfecte basisconditie.Hij was erin1933 plotsklaps. 'CorHosmus is uit de lucht komenvallen', kopte een krant in dietijd. Overgehaald door een collega voeger om te gaan wIelrennen. Twee dagen nadat hij zijneerste racefiets kocht, 82 gulden, stond hij al aan de start bijeen wedstrijd voor amateurs ~n
nieuwelingen in Zutphen. NIetalleen om de sfeer te proeven.Nee, de 18-jarige Hosmus schudde die dag in Zutphen iedereenvan zich af. Zijn eerste tnomf.Hosmus was een fietsgek. Nietal·leen in wedstrijden. "In 1935was ik als voeger enkele maa!1den betrokken bij de restauratievan een kerk in Leeuwarden.Stapte ik maandagmorgen omvier uur in Arnhem opde fiets enwas ik om negen uur in Leeuwarden. Woensdagavond reed ikdan weer terug naar Arnhem,om de volgende morgen w~~r
om vier uur te vertrekken. MIJncollega's in Leeuwarden be~e
pen er niets van." Als op~roelen
de jongen had Hosmus zlch aa~
gemeld bij krachtsportveremging Achilles. "Worstelen enjongleren, deed ik daar.]a, toenik met wielrennen begon had Ikeen getraind lichaam."
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
ARNHEM - 1996.
in korte broek achterop. "Datkan nooit goed gaan", fluisterden Arnhemmers elkaar toe.Na het einde van zijn sportcarriëre volgden er voor Jaaptwaalf ambachten en dertienongelukken. Vlak voor het einde van zijn leven in 1925 trofsportjournalist Lauer de exkampioen als bedelende zwerver op straat aan. Mail overEden: "Zuinig, zoals HennieKuiper, joop Zoetemelk en andere rappers, is hij bepaald nietgeweest. Niet op zijn lichaam,niet met zijn geld".Auteur: Maarten Mali. Titel: JaapEden - wereldkampioen op deschaats. wereldkampioen op defiets. Uitgever: Thomas Rap, Nederlandse Sportbibliotheek.ISBN 90-6005-356-7.
"Bands Motor en Rijwielhersteller, vertegenwoordigervoor Arnhem der ADEK-rijwielen". Met Grund ging het toeninmiddels behoorlijk voor dewind:dezakenman had een automobielhandel aan de Steenstraat 18 geopend en bezat eengarage verderop aan de Velperweg.Hoe anders verging het JaapEden! Tijdens wielerwedstrijden leerde hij omstreeks deeeuwwisseling het mondaineParijs kennen. Daar schijnt hijmeer dan ooit verslingerd tezijn geraakt aan drank, vrouwen en sigaren. Later zag hetpubliek hem in Arnhem op eentandem de wielerbaan op komen, meteenjonge Parisienne
• WieJaapEden wilde verslaan moestgoed uitdehoekkomen, Hierde torpedofiets waanneeJande Crasto in 1914 tegen het tandempaarJaap en Eden enJan Tulleken reed_ (illustratie uit 'JaapEden?
onderweg op de Velperweggroette, dedenze 's nachts geenoog meer dicht van de opwinding.Mail vertelt ons nietwaarde rijwielzaak vanjaap Eden en FritsGrund in de Ketelstraat heeftgestaan. Wel blijkt uit oudeadresboeken in het gemeentearchief dat Grund met zijnzaak ('Velodröme Arnhem')sinds 1896veelvan adres veranderde: Willemsplein 18, Kaningsplein 1. Driekoningenstraat 21. Het adres in de Ketelstraat kan ik maar niet vinden.Wel stond er op de hoek van deZwanenstraat en de Ketelstraatin 1920-veel later dus -een zaakgeregistreerd van Jan F. Poldervan de Firma H.j. AJderkamp:
Van zaken had de grote kampioen in ieder geval geen verstand. Dat bleek bijvoorbeeld inde rijwielzaak in de ArnhemseKetelstraat, dje Jaap daar ooitdreef met zijn compagnon FritsGrund. Mali citeert een verhaalvan de sportj ournalist Leo Lauer,een tijdgenoot van Jaap:
Jaap Eden en zijn Arnhemse fietsbellenÀt'hh.ért:, 23/z_'9-b
Met Jaap Eden liep het slecht af,zo blijkt llit een prachtig boekjeover deze 'Allereerste Wereld·kampioen Uit de Geschiedenisvan de Sport' dat onlangs is verschenen. Maarten Mali beschrijfthierin hoe de vrolijke, oersterkeJapie uit G.roningen tussen 1893en 1896 drie wereldtitels op deschaats en twee wereldtitels op r::::=:::==::=:.:-:.:."":,'------:=defietsveroverde.Daamagingerveel mis.
Als Grund ernáetwasen]aapmoestop de zaak passen was jaap er ookniet. Ofde volgende dialoog speeldezich tussen beide finnanten af:"Nog iets ge\veestJaap?" Dat vroegGrund.jaap gQ\apte.,Ja 'n Belletje verkocht!""Wat voor belletje?""Een Baby-belletje!"gaapte de compagnon weer."Een Baby-belletje van drie viifentwintig?""Van... drie-viif-en-twintig?", gaapte jaap nu verva.arlijk, en hij keekGrund met wal'-e Dogen-knikkersaan. En het bleek datde leeuw op debaan, de sukkel in den winkel, denkooper voor een gulden vijftig metz'n ring-ring had gelukkig gemaakt! Dat gebeurde niet één keer.Dat was schering en inslag...De Arnhemmers zagen Jaapmet de fiets aan de hand naarde wielerbaan lopen, dje op hetsportterrein bij Klarenbeekaan de VelpelW-eg lag. En dattelWijl hij in de winkel zoumoeten staan. Maar niemandnam dat de wereldkampioenkwalijk.Jongens hingen iedereavond om de baanhekken bijlOarenbeek heen om de training van grote wielrenners alsJaap te zien. Als 'cle groote' hen
(
(
(
(
(
(
(
(
[
, ,- r- ' r-',
>,.,Z:0::t<l3:
"'
~ï~5;'~driaanBax masseerde Jaap Eden
>-''!)'!)
cr-
Rijwielhandelaar Adriaan Bax was voorkorte tijd de masseur van jaap Eden. Datblijkt uit een reactie die ik deze week ontving van de heer C, van Elden uit Arnhemnaar aanleiding Yql1 mijn bespreking vanhetboekoverjaap Eden van Maarten Moli.In dat boek was een komische passage opgenomen over de verwikkelingen rondjaap Eden in tle rijwielzaak van zijn compagnon Grund.
De heer Van Elden schrijft: "Frits Grund(geboren in 1871 te Rotterdam) was behalve rijwielhandelaar in de Ketelstraat van1890 tot 1895 amateurwielrenner, die diverse ovezwinnfngen boekte op de driewieler en op de zogenaamde 'safety'. Toenop 13 juni 1891 de eerste Arnhemse wielerbaanwerd geopend namjaap Eden zijnintrek bij hem met het doel op de destijdsin binnen- en buitenland hooggeroemde
Arnhemse baan te kunnen trainen. Blij~
kens een advertentie in het boek 'Arnhem,omstreeks het midden van de vorigeeeuw' door A Markus had hij in 1907 eengaragebedrijfop het adres Velperweg 24,Tienjaar later adverteerde hij in het boek'Een halve eeuw wielersport' door Georgej. Hogenkamp met een soortgelijk bedrijfaan de Steenstraat 58. Verderwas hij de leverancier van de eerste auto van prinsHendrik en instructeur van diens chauffeur.Ten tijde van jaap Eden's verblijf in Arnhem werd hij gemasseerd door Adr. Bax,die in 1904]1a zijn huwelijk met de dochter van rijwielhandelaar H.J. Alderkampvoor zichzelf begon in de Mariënburgstraat. Bax genoot verder faam als kunstwielrijder, waarover hij in 1918 in het 'Rijwiel-en Motor-Qrgaan' een serie artikelenschreef. Behalve dat was hij ook nog
brandmeester en beheerder van hetANWB-bondsmuseum".In 'Duivelshuis' maakte ik verder gewagvan mijn speurtocht naar de rijwielzaakvan jaap Eden en Frits Grund in de Ketelstraat. Daarbij stuitte ik op een rijwielzaak op de hoekvan Ketelstraat en de Zwanenstraat die in 1920 geregistreerd stondop de naam vanJan F. Polder van de FirmaHJ ,AJderkamp.DeheerVan Elden vond ineen aflevering van het Rijwiel~ en MotorOrgaan uit 1918 een passage over de heerPolder waaruit blijkt dat deze "Arnhen:Jsehe sportbroeder" een druk leven had.Het blad meldde dat Polder op zondag 14juli s' morgens "leiding der controle" optrad bij het wegkampioenschap wielrennen en 's middags de zwemwedstrijdenvan 'Neptunus', won. Daarna dook hij nogeven naar de pop in een tijd van 40 seconden. Tenslotte reikte hij na afloop van al
de wedstrijden nog lle prijzen uit met eenpaar toepasselijke woorden aan de winnaars.Het blad wist verder te melden dat Polderook no.!»eens bezig was met trainingenvoorhet afstandzwemmen. De Kampioenschappen in Gouda, Utrecht, AmsterdamenZeistlagenvoor hem in verschiet. Opdekoop toe was Polder ook nog eens tot voorzitter benoemd van het district Arnhemen omstreken van de 'NederlandschenKrach tspor'-bond'.Bij de boekbespreking in 'Duivelshuis'stond vorige week ook een illustratie vaneen fiets van een concurrent van JaapEden. "Dat is een nauwkeurig nagetekende foto van de Duitse stayer Arthur Stellbrink", verteltde heerVan Elden. "Hetenige dat hieraan ontbreekt is de naam vande constructeur Görieke die bij het origineel op de ombouw prijkt".
Het rijbewijs van de AlgemeneNederlandsche Wielrijdersbondis uitgeschreven op 14 augustus1887 en bepaalt dat beroepsrennefS niet mogen "uitkomen tegen amateurs en nimmer regen
(
(
Adriaan Bax en Jaap Eden (3)AL -7- /z ""l"Oud·plaat?Vervangend com- rijders in Nederland woonach·mandant van de brandweer P. tig, die nietvoorzienzijnvaneenBax stuurde mij naar aanleiding geldig rijbewijs".van het verhaal onder de kop In 'Duivelshuis' maakte ik ook'Adriaan ,Bax masseerde Jaap gewag van de vroegere rijwielEden' een kopie toevan het'rijbe- zaak van Jan F. Polder van de Fir·wijs als beroepsrenner' van zijn ma H.J. Alderkamp op de hoekgrootvaderAdriaan Bax. Baxwas van de Ketelstraaten de Zwanenal op een leeftijd van achttien straat. De heer Bax voegt hieraanjaar beroepsrenner, zo schrijft toe: "De rijwielhandelaar H.J.AIzijn oudste kleinzoon. "Het is derkamp had drie dochters endus niet verwonderlijk dat hij bovendien twee medewerkers,contacten met Jaap Eden had. Jan Polder en Adriaan Bax. BeideBeiden reden op de Arnhemse heren zijn getrouwd' met eenbaan". dochter van hun baas.Jan Polder
en Adriaan Bax waren dus zwagers.Jan Polder heeft de zaakvanzijn schoonvader voortgezet enAdriaan Bax begon, met Alder·kamps dochter Hendrika, voorzichzelf in de Mariënburg·straat".
( Veel toprenners timmerden in Arnhem aan de weg /A~nh,évt-, 19qb
Paasberg is nostalgie' geworden(
(
(
'83 en '84. Daartussendoor, in '79,glipte de latere wereldkampioenveldrijden Henny Stamsnijdernog een keer als eerste over demeet. Arnhem mocht in '88 voorde eerste maal een eigen inwonerals winnaar huldigen: Leo Peelen.'Zilveren Leo' had in '84en '85 alopde deur van De Paasberg geklóptdoor respectievelijk de nieuwelingen- en juniorenkoers te winnen. SchaatsmarathonspecialistLammert Huitema trok in '89 en'91 aan hetlangste eind. Oökin deandere categorieën vermeldt deerelijst gerenommeerde namen.JanJanssen in 1956 bij deaspiran'ten, HenkPoppe (later in Leicesteretappewinnaar in de Ronde vanFrankrijk en momenteel uiterstsuccesvol bij de veteranen) in '67bij de aspiranten en '69 bij denieuwelingen. Gert-Jan Theunisse Wél,S in '81 de rapste junior.
Voormalig Reta·lid Arian Kuilstond bij diverse edities van deRonde van de Paasberg aan destart. ,,~ij de aspiranten, nieuwelingen en junioren. Reed er zelfsprijs, al zat een overwinning ernooit echt in. Het parcours wasnatuurlijk schitterend, lekker geaccidenteerd. Maar ja, Arnhemheeft helaas geen wielercultuur,echte sfeer ontbrak. Daarvoormoest je de rivieren over. NaarBrabant en limburg. De meestetoeschouwers rond het rondjePaasberg behoorden twintig jaar.geleden al voor het grootste deeltot de familie en directe vrienden·kring van de deelnemers. Tegendie achtergrond konje natuurlijkgeen entree heffen. Dat is nu inNederland zelfs al niet meer mogelijk voor een koers van professiOli.als. Als je dat doet komt er helemaal geen hond meer kijken."
Sonnemans hadden we er weereen die won met een ronde voorsprong. Fedor den Hertog, en datdus écht een fenomeen. De overmacht waarmee die de rest vanhet veld op achterstand was gi·gantisch."Arie Hassinktriomfeerde in '6gentopschaatser Rudie Liebrechtshaalde twee jaar achtereen,'71 en'72, uit op De Paasberg.
Leo PeelenIn '74 diende Henk Lubberdingzich in Arnhem aan als grote belofte. In '76 waren er ruikers voorde huidige bondscoach van deKNWU, Herman Snoeyink. DeApeldoornse ijzeIVTeter GerritMöhlmann voelde zich op DePaasberg altijd in zijn element.Datwas goed voor drie zeges: '78,
• Een bee1ddattothetverledenbehoort. Een langgerekt peloton in de Ronde van De Paasberg. (Foto Cees Mooij)
(
(
(
Door LED HEUS
ARNHEM·Hij stondnogwelopde officiëledistrictskalenderl996van de KNWU: '09-06, Arnhem-Paasberg cri', De Wielerronde vanDe Paasberg, een criterium voor elite, neo-amateurs, cydospor-tieven, veteranen. recreanten en dagkaarthouders. Maardatwaseen misverstand. De Ronde van De Paasberg, een begrip voor regionalewielerliefhebbers, is niet meer. Voorlopig moet Arnhemhet alleen nog doen met de Ronde van Eldel,l,
Menig' Arnhemmer zal een gengekomen. Hij had een rondetraantje hebben weggepinkt bij voprsprong. Hetwas een barrorahet overlijden van De Paasberg. ce. Tijdens de wedstrijd voor ama·Reto zat er al enige tijd mee in de teurs was er een enorme wolkmaag. Over de toestroomvanjon· breuk. Onderaan de Vondellaan.ge leden wordt niet geklaagd, kwam het water tot aan de navenmaar aan het organisatorisch ka- van de fietsen. Maar alles is geder is de afgelopen jaren fors ge- woon doorgegaan." Wielrennenknaagd. Bovendien, aldus Ferry sprak in die beginjaren tot de verBervoets, voorzitter van de renaf· beelding. Van Elden: "Tiendui,deling van Reto: "De Ronde van zend mensen aan de kant. DeDe Paasberg werd een verliesge- mensen vonden zo'n wîelerkoersvende zaak. Het ging Reto te veel prachtig. Het was ook redelijkkosten. Te weinig inkomsten, te nieuw, voorde oorlog had jevoorweinig sponsors." al wedstrijden op de baan. ToenEén van die Arnhemmers die bij werd er ook nog entree geheven.dit nieuws met weemoed te ma- Dat kon op een gegeven momentken kreeg is Corvan Elden. Vanaf niet meer. Aan de Kloosterstraatde beginjaren zestig was hij in heb je tientallen paadjes waarveel hoedanigheden betrokken over jongens stiekem op het parbij de" wielersport: als secretaris cours wisten te komen. Later isvan Reto, alsjournalist, alsjurylid het allemaal teruggelopenmetdeen als consul van het district Gel- belangstelling. Er zijn te veel an-
C ,derland van de KNWU. "Ik vind dere evenementen gekomen, ookhet schandaligdatdeze rondever· het aantal vrijwilligers waarjealsdwijnt. Er zullen wel redenen ogranisatieoverkuntbeschikkenvoor zijn, maar in een stad van is teruggelopen."135.000 inwoners moet het toch Hij is niet meer bij de wielersportgeen probleem zijn om zo'n wed- betrokken, maat zijn ringbandenstrijd in stand te houden. Vroeger met statistieken en informatiewaren er in Arnhem wel viercrite- worden nogwekelijks aangevuld.riums, in Malburgen bijvoobeeld De winnaars van de RondeVan Deen zelfs eentje in de binnenstad." Paasberg kan hij direct opsom-Van Elden kan zich de eerste edi· men. Die galerij is illustratieftie in 1951 ('van alle 45 heb ik er voorde rijke historie van De Paas·misschien twee gemist') nog goed berg. In 1955 mocht Ab Gelder·voor de geest halen. "Gewonnen mans, zes jaar later vijfde in dedoor Matthieu Sonnemans uit Tour de France en ook winnaarGeldrop. Een kennis van me is 'm vanLuik-Bastenaken-Luik,zichlaonlangs nog ergens in Brabantte- ten bejubelen. "Vijftien jaar na
(
(
(
(
(
(
( ... ___, ZATERDAG 1 FEBRUARI 1997
ff,
~\tz.e. telefoon
026 - 3757512
Bij de consul vande wielrijders
Op de hoekvan deVan Pallandtstraaten de Amstetdamseweg bevindt zich tegenwoordig de winkel van de Beeldengieterij. Eenwinkel dus, die zich richt op deverkoopvan alle mogelijke beelden waarmee mensen hun tuin ofwoning kunnen versieren. Invroeger tijden zetelde in hetpand de ANWB, zo blijkt uit een artikel uit 1908 in het maandschrift 'Op de Hoogte', dat ik dezer dagen in de bibliotheek aantrof.
De Algemene Nederlandse Wielrijders Bond hield zich in die tijdnog hoofdzakelijk bezig met debespreking van rijwielen in allerlei soorten en maten. De heerC.L.F. Sarlet schreef destijds inOp de Hoogte over het consulaatvan de ANWB in Arnhem naaraanleiding van het 25-jarig bestaan van de bond. Hij toondezich vol lof over de consul diedaar leiding gaf aan de ANWB."Een man van gewicht is de heerD.FockemateArnhem,dehoofdconsul die. we zouden haast zeg-
gen, uitsluitend leeft en werktvoor de bond. Hij is een vraagbaakvoorieder, die een tochtwilmaken in en buiten ons land.Vandaar dat geen inwoner van !
Nederland is te vinden, die zoóde wegen en plaatsen op zijnduimpje kent als Fockema, diemen zoo graag met den vertrouwelijke naam 'Daan' bespreekt.Want hoe buitengewoon zijn gaven en zijn plichtsbetrachtingmogen zijn. de hoofdconsul iseen gemoedelijk, gezellig en joviaal man:'
(
• Hetvroegereconsulaatvan deANWBopdehoekvan deVanPallandtstraat en de Amsterdamseweg. (Foto Op de Hoogte/collectie bibliotheekArnhem)
'1IIl' ZATERDAG 8 FEBRUARI 1997
'1IIl' VRIJDAG 7 FEBRUARI 1997
Sportcafé bijRETOtrhialf
De heldenvan Elden
ARNHEM - HetArnhemseCourant Sportcafé gaat maandagop bezoek bij de Arnhemsewielervereniging REfO en deschaatsvereniging Thialf. Detwee clubs openen die dag hungezamenlijk onderkomen ophet sportpark't Cranevelt.Het clubgebouw . voorheenhet .onderkomen van de atletiekvereniging CtKO'66 - is inde afgelopen maanden ingrijpend opgeknapt. Maandagvond wordt het officieel geopend door directeur J. Woldendorpvan de gemeentelij kedienst Cultuur, Educatie, Welzijn en Sport.
Dat gebeurt om 19.00 uur. Om20.00 uur begint het Arnhemse CourantSportcafé-program·ma, waarin Woldendorpwordt geïnteIViewd over degemeentelijke visie omtrenthet samen optrekken van RE·TO en Thialf. Ook REfo-voorzitter Rob de Bruin en zijn collega Peter Boer van Thialf la·ten zich daarover uit.In het sportcafé komen voortsaan hetwoord REfO-erelid Corvan <l!'t'Sden en Fair Play·vertegenwoordiger T. liendriksen. Ook wordt vooruit gekeken naar de plannen Cranevelt 2000, waarin de toekomstvan het sportcomplex gestaltewordt gegeven.In de sportkwis komen teamsvan REfO en Thialf tegen elkaar uit.
Misschien moeten ze in Eldeneens overwegen om een soort'heldengalerij , te openen. Met namen van Eldenaren die iets voorhet dorp en Nederland hebbenbetekend.Het cultuurhistorisch tijdshrijftHet Gelders Erfgoed biedt al eeneerste suggestie.Want wat lees ikdaaf? "In Elden, onder de rookvan Arnhem, heeft zijn hele leven lang Wim Meyerink gewoond. Een bescheiden man,maar wel een pur sangsportman.Geboren in 1901 heeft deze fruitkweker zich bezig gehouden metvoetballen, wielrennenen enschaatsen."Meyerink heeft liefst acht maalde Elfstedentocht uitgereden."De eerste keer in 1929", aldusGelders Erfgoed. "Een loodzwaretocht. Bij deze tocht, die hij reedop pas aangeschafte schaatsenmet veel te dure ijzers, werd hijzowaar vijfde. Geen enkele Gelderse rijder heeft ooit zo'n hogeklasseringgehaald.Aan aUe tochten tot 1956 heeft hij meegedaanen ze ook uitgereden, de laatsteals toertochtrijder. De tocht van1963, de zwaarste van aUe, durfde hij niet meer aan."
naamde Stedenbekerrit won ende zevende plaats veroverde inhet Clubkampioenschap van Nederland, samen met P. Moens, R.Krikke, 1- Coops. G. Stout en P.Korstanje. Laatstgenoemde wastrouwens ook een Eldenaar, diein dit jaar clubkampioen werdvan zijn vereniging, vóór Meyerink."Van Elden voegt hieraan toe:"Korstanje won dit jaar ook deElfstedentocht in Overijssel (metop de vijfde plaats Meyerink) enwerd derde in het Nederlandskampioenschap. Achter HermanVerburgh uit Nijmegen en deArnhemmerWillem Reinhard finishte Meyerink in 1927 als derde in het kampioenschap vanGelderland".
der bekend dat hij op de fietstoertochten maakte naar Pa·rijs, München, Wenen, Boedapest en grote delen van Frank·rijk, Zwitserland, Italië en Engeland. Hierbij maakte hij veelvrienden.
Het uitbrekenvan deEersteWeréldoorlog zou hem daardoorzo hebben aangegrepen dat hijkort hierna overleed".
~1z;,eIelefoon
026 - 3757512
'Gelders Erfgoed' wees eropdatin'Elden, onder de rook van Arn·hem', zijn hele leven lang WimMeyerink gewoond had, eenfruitkweker die liefst acht maalde Elfstedentocht hee\! uitgereden en zich verder ook nog bezighield met voetbal en wielrennen.Naar aanleiding van dit stukschreef C. van Elden mij enigeaanvullende informatie overWimJ. Meyerink.Over Meyerinks prestaties alswielrijder vertelt Van Elden hetvolgende: ..Op 23 juli 1922 werdMeyerink tweede in de door zijnvereniging REfO uit Arnhem georganiseerde Ronde van de Veluwe bij de nieuwelingen. In het·zelfde jaar behoorde hij ook tothet team van REfO dat de zoge-
De heldenvan Elden (2)
..Misschien moeten ze in Elden eens DvelWegen om een soort'heldengalerij' te openen", schreef ik vorige week in Dnivelshnis naar aanleiding van een artikel in het cultuurhistorischtijdschrift 'Het Gelders Erfgoed' over de betere sportmannenvan Gelderland.
De naam van de voormaligeANWB-eonsul Daam Fockemaviel al eerder in 'Duivelshuis'naar aanleiding van een fotovan het oude consulaat op dehoek van de Amsterdamsewegen de Van Pallandtstraat aanherbegin van deze eeuw.
Daam Fockema (2)
De heer C. van' Elden schrijftmij in aanvuUing hierop hetvolgende: "Van Fockema is ver-
(
(
((
Uitgave ter gelegenheid van de opening clubhuis RETOfThialf
Verleden"vfogelijk zijn de moeilijke tijden in en direct na afloop vande wereldoorlog 1914-1918 aanleiding geweest om in 1920in hotel restaurant Riche te komen tot de oprichting vaneen wielervereniging: de Ren- en Toeristenclub Oosten ,"RETO". De wet verbood in die tijd het houden van wegwedstrijden, dus bestonden de activiteiten uit het houdenvan betrouwbaarheids- en vaardigheidsritten. Vanaf 1924werden door de diverse besturen van RETO pogingen ondemomen om in Arnhem te komen tot een wielerparcours,wat uiteindelijk uitmondde in het realiseren van een wielerbaan in 1933. In 1937 werd de wielerbaan gesloten, mededoor het steeds populairder worden van wegwedstrijden.Door de Duitse inval in 1940 voerde RETO tot 1949 een'slapend bestaan'. Vanaf 1949 ontplooide RETO vele activiteiten zoals wegwedstrijden, veldritten, wielerrondes entoertochten. De bekendste wedstrijdltoertocht is wel deronde van Arnhem, ook bekend als de ronde van de paaswrg en de Airbome fietstoertocht. Door de diverse geledingen van de vereniging werd er, in de jaren dat er grotelandelijke rondes Arnhem aandeden, medewerking verleendaan de organisatie. Vanaf 1972 worden de trainingen ophet trainingsparcours op Papendal gehouden. Het eersteclubhuis werd geopend in 1977 waar men tot 1996 terechtkon.
Juni 1998
VerledenEen ongeluk bij het schaatsen op het natuurijs van de"PRAETS" (Elden) in 1913 was de aanleiding tot hetoprichten van de AIJC Thialf. Op 23 november 1914werd koninklijke goedkeuring verkregen. De eerste natuurijsbaan van Thialfwas gelegen aan de Dullertstraatwaar men een terrein had dat bij vorst onder water gezetkon worden. De doelstelling van Thialfwas en is om alleArnhemmers een veilige schaatsgelegenheid te bieden.Het moest een volksijsbaan zijn. Enkele activiteiten uitde begin jaren waren het hardrijden, schoonrijden, ijshockey, gekostumeerd rijden, boerenbruiloft e.d. Tijdensde ijsperioden was de leiding in handen van een baanwachter welke de bevoegdheid had van onbezoldigdveldwachter. In 1926 werden er door het bestuur plannen gemaakt tot realisatie van een zwembad. Door medewerking van de AKU en de Arnhemse bevolking werdin 1927 een stuk grond aangekocht waar in 1930 eenopenluchtzwembad gebouwd werd. Het zwembad is inde jaren negentig aan de gemeente Arnhem overgedragen. IJsbaan en zwembad hebben in de veertiger jarenerg geleden onder de tweede wereldoorlog. Nadat hetterrein aan de Dullertstraat bestemd werd voor woningbouw werd een nieuw terrein betrokken aan de Merwedestraat, waar Thialftot 1985 haar ijsbaan had. Vanaf1985 werd de sintelbaan op 't Cranevelt de ijsbaan vanThialf Deze accommodatie was eigenlijk niet geschiktals ijsbaan, zodat Thialfplannen heeft ontwikkeld om desintelbaan om te bouwen tot een multifimctionele accommodatie ten behoeve van de schaatssport. Dezeplannen zijn in 1994 in samenwerking met de gemeenteArnhem gerealiseerd.
RETOffhialf-Nieuws I Sportpark 't Cranevelt (bij Ziekenhuis Rijnstate), Daam Fockernalaan, Arnhem.
HedenIn 1992 is RETO van een wielervereniging omgevormd toteen ornnivereniging bestaande uit een renafdeling, een toerafdeling en een jeugdafdeling, elk met een eigen bestuur enmet een overkoepelend algemeen bestuur. RETO is lid vande KNWU en de NTFU en heeft tot doel om de wielersportin al zijn facetten te populariseren. Hiervoor worden o.a.trainingen onder deskundige leiding, wedstrijden en toertochten georganiseerd. Vanaf 1997 is RETO gevestigd ophet sportpark 't Cranevelt te Arnhem.
Secretariaat RETO:Wielrenafdeling en jeugdafdelingFr. LangenkampJohan de Wittlaan 3196828 XN Arnhemtel. 026-4424639
HedenThialf is lid van de KNSB en exploiteert de natuurijsbaan , 't Cranevelt. Het organiseert schaatstrainingen Olnatuur- en kunstijs onder deskundige leiding. In de zomer wordt de natuurijsbaan gebruikt als skeelerbaan, alsonderdeel van de schaatstrainingen. Tevens worden erjeugdskeelerwedstrijden georganiseerd als onderdeel vande Stouwdamcompetitie. Thialfheeft trainingsgroepenvoor jeugd, senioren en recreanten.
Secretariaat AIJC Thialf:P. van der VlugtVesting 106852 CR Huissentel.026-3257664
ToerafdelingH. BruinLeeuwerikstraat 56921 KL Duiventel. 0316-267937
Secretariaat trainingsgroepen en ledenadministratieP. NiermeijerVerlengde Prümelaan 83 A6824 JW Arnhem026 - 4428842
(
(
RETOlThialf-Nieuws I Sportpark 't Cranevelt (bij Ziekenhuis Rijnstate), Daam Fockemalaan, Arnhem.
ARNHEMSE COURANT SPORTCAFÉ MAANDAG 8 JUNI 1998
Locatie: Clubgebouw RETO/Thialf, Arnhem
Aanvang: 20.00 uurPresentatie: Redactie Arnhemse CourantLogistiek: Max van den BrinkTechniek: Stadsomroep ArnhemVerslaggeving: Regioredactie Arnhemse CourantFotografie: Fotoredactie Arnhemse CourantCoördinatie: Nico Hendriksen
Gasten: Rob de Bruin (voorzitter ~TO)
Peter Boer (voorzitter Thialf)J. Woldendorp (sportzaken gemeente Arnhem)Voorzitter commissie Cranevelt 2000Cor van de Velden (erelid RETO)? Hendriksen (Fair Play)Max Muideman (zanger)Twee teams (RETO en Thialf) voor sportkwis
Thema: Opening clubgebouw
20.00 uur: Opening Arnhemse Courant Sportcafé, Nico Hendriksen
20.05 uur: Interview met J. Woldendorp, Erik Hagelstein
20.15 uur: Interview met Rob de Bruin, Nico Hendriksen
20.25 uur: Eerste ronde sportkwis, Nico Hendriksen
20.40 uur: Interview met Cor van de ~lden, Erik Hagelstein
20.50 uur: Optreden Max Muideman
21.05 uur: Interview met Peter Boer, Erik Hagelstein
21.15 uur:Hagelstein
Interview met voorzitter Cranevelt 2000, Erik
21.25 uur: Tweede ronde sportkwis + prijsuitreiking, NicoHendriksen
21.35 uur: Interview met Peter Boer en Rob de Bruin, NicoHendriksen
21.45 uur: Interview met? Hendriksen, Erik Hagelstein
21.55 uur: Optreden Max Muideman
22.00 uur: Sluiting
~~--~ ~--- ------
(
( 'J
Por/caré'}/b- /998
Reto en Thialfhebbenelkaar gevonden
,---------,1Presentatie: Erik Hagelsrein. Nico HendriksenTechniek: StadsomroepArnhemVerslaggeving: Rinus Velthorst
(
f
(
(
(
ARNHEM - Ze waren aljaren ingesprek met elkaar. Gisteravond was het zover. IJsdubThialf en wielervereniging Reto zitten nu onder een dak. Opsportpark 't Cranevelt. Daarwerd hun gezamenlijke duJ>.gebouw in gebruikgenomen.
De opening werd verricht door directeurJohanWoldendorpvan dedienst Cewes. Het gebeurde meteen feestelijk tintje, want aan deopening was het Arnhemse Cou·rant Sportcafé gekoppeld. Eenavond waarop het schaatsen enhet wielrennen uiteraard centraal stonden.Voor Rob de Bruin kon de dag nietmeer stuk. De voorzitter van Retohad al jarenlang gezien dat zijnclub het aan de Conradweg op hetindustrieterrein Ijsseloord nietlang meer zou volhouden. Een an·dere locatie was eigenlijk purenoodzaakgeworden. "Erwas daarte veel verkeer, het parcours werdons afgepakt."De contacten met Thialfwerdenuitgediept en Reto kon vervolgens de spulletjes naar het Crane-
mer gedacht. Niet nodig, vindenbeide clubs, ze kunnen zichzelfbedruipen. Thialf heeft klantengenoeg. en dat komt vooral doorde prachtige ijsbaan. Een baanmet een toplaag van 'wit asfalt'.zoals Boer nog eens vertelde. ,,Alser op slootjes en vijvers nog nietgeschaatst kan worden, kan datbij ons wel. We zijn altijd als eerste open", lei Boer. Hetgeheim zithem in dat witte asfalt dat dewarmte reflecteert en de kou vasthoudt. Het scheeltvier totvijfgraden.
Jaap EdenCor van Elden, lid van verdienstevan Reto én van de KNWU, keekmet bewondering om zich heen.Deze wielerlie~ I ~çer in hart .ennieren -78 inmld~ds- voelde Zichprima thuis in het nieuwe clubgebouw. Van jongsaf is Van Eldeneen wielerfan. "Toch gek, want al
. mijn broers voetbalden." Hij kanzich het Arnhemse baanfietsenvan voor de oorlog nog goed herinneren. "De eerste baan stamtvan 1891, op Klarenbeek. Op het
middenterrein voetbalde Vitessenog wel eens. Jaap Eden, oud-wereldkampioen schaatsen en wielrennen, kwam speciaal voor diebaan in Arnhem wonen. De tweede baan, aan de Remagenlaan.werd in 1933 geopend. Ik heb hetbaanfietsen altijd de mooiste takvan de wielersport gevonden", al·dus Van Elden.
Aanwezig was ook Ton Verheij,huisarts met passie voor het wiel·rennen. Hij fietst zelf12.000 kilometer per jaar, begeleidt velewedstrijdrenners en adviseerttoerfietsers. Deze hobby gaatzover dat Verheij het internet isopgegaan om allerlei fietstechnische vragen te kunnen beantwoorden. "lkverstuur elke avondwel tien mailtjes", vertelde TonVerheij. De vragen zijn zijn velerlei: waarom fiets ik slecht, pijn inde knieën, wat moet ik eten endrinken? Een diagnose op afstandvolgt op de vragen. "Dat klopt.Maar ik zeg vaak tegen fietsers:kom eens bij me langs. En datdoen ze, Vanuit het hele land."Het AC Sportcafé werd gisteravond wederom opgeluisterdmet de sportquiz. De strijd gingtussen de ploegen van Reto enThialf. De drie mannen vanThialfwonnen met 8-6 en plaatsen zichvoor de finale.
(
(
(
(
velt overbrengen. Beide clubs in-vesteerden 25.000 gulden en mo- .....--.........,..7"....,~ .....__gen nu met trots naar het dubgebouw kijken. De Bruin: "Wehebben hieralles watwe wensen."'Bijna alles' was beter geweest.••111•••_Want Reto heeft nogeen parcoursnodig. "We trainen nu op Papendal. Maar voor de jeugd is dat eigenlijk nog te ver weg. Het liefsthebben we hier in de buurt eenstratenparcours. Of op dit sportpark. Voor het houden van declubwedstrijden zou dat ideaalzijn. Maar ofdat lukt'? We blijvenhopen, Reto bestaat bijna tachtigjaar, en onze ambitie is er eenbloeiende omnivereniging van temaken. met een bloeiende jeugden toerafdeling. De eerste stap is -gezet: we hebben nog nooit zo'nfijne accommodatie gehad."Peter Boer, voorzitter van Thialf,kon het slechts beamen. Er zijngoede afspraken gemaakt metbeide besturen over het beheervan het gebouw. Nee, aan een verdergaande samenwerking is rnm- • Deploegen van Reto (links) en Thialfachterde tafel voorde sportqniz. (Foto BBFfBen Balster)
Voorzitters van RETü 1920 tot 2010
A. FrankJ. van LambaartsG. StaalW. ReinhardJ. TardijnW. van AnholtDhr. Walraven
W. TakkeC. van Voeren1. de KorverP. MoensLA SchiltW. Kers
1962 } 1985 }1963 } G. Jansen 1986 }1964 } 1987 } J. Mulder
1988 }1965 } B. v.d. Anker 1989 }
1966 } 1990 } G.G.LAC. de Mari1967 }1968 } R.J.Derksen 1991 }1969 } 1992 }1970 } 1993 }
1994 }1971 } 1995 }1972 } A.G. Martens 1996 } R. de Bruin1973 } 1997 }1974 } 1998 }
1999 }1975 } 2000 }1976 } 2001 }1977 } 2002 }1978 }1979 } E. Hermeling 2003 }1980 } 2004 }1981 } 2005 } W. van Gijn1982 } 2006 }1983 } 2007 }1984 }
2008 }2009 } P. van der Steur2010 }