+Huldigingna een gewonnen veldrit in 1935. Hosmus w0ro.t aan zijn re0t~rzijd~geflankeerddoormoeder Wies. Op de foto (direct rechts naastde man die H?smus feliClteert) IS ookeen an­dere Arnhemse renner, GerritEnklaar. herkenbaar. (Foto archiefCor Hosmus)

'Als ik een bel hoorde begon ik te sprinten'

Moeder WiesDe Ronde van Tilburg was voordie tijd een goed gedoteerd crite­rium. "Ik had vooraf UItgere­kend dat ik met een 20e plaatsnog een tientje zou verdienen.Nu won ik 150 gulden plus nogeens 40 gulden aan premies. Ikwerd volledig uitbetaald in losseguldens. Die kieperde ik alle­maal in de tas van mijn moeder.Zij was vroeg weduwe gewordenen ging in het weekeinde altijdmet mij mee naar de wedstriJ­den." Moeder Wies Hosmus reis­de na afloop naar Arnhem terug.Zoon Cor bleef nog een week inTilburg voor huldigingen enkoppelwedstrijden. Met veeldagdromerij. Wat zou hij alle­maal met die berg guldens gaandoen? Hosmus: "Na een weekjeTilburg ben ik op de racefietsnaar Arnhem teruggereden. Ikwas er uit, ik zou een kostttiJmkopen. Een echt mooi pak had iknog nooit gehad. Maar het liep.anders. Toen ik thuis voor deurstond zei mijn moeder: 'Cor, doeje ogen eens dicht dan zal ik jeeens iets heel moois laten zien.'De hele woonkamer stond vol

nemersveld in Tilburg mocht erzijn. "Daar reden jongens alsAad van Amsterdam, de gebroe­ders Vroomen, Jan Gommers,Kees Pellenaars, Valentijn, TheoMiddelkamp, Slaats en eengroep Belgen met onder meer5î1vère en Romain Maes." Hos·mus lapte alle reputaties aanzijn laars. "lk had in die dalleneen verschrikkelijke conditie,wanneer het nodig was demar­reerde ik." Onder impuls vanHosmus formeerde zich na 75van de 120 kilometer een sterkekopgroep van acht man. MaarHosmus vond acht te veel, hijging er met Jan Gommers van­door...]oris van de Bergh schreefin de krant dat ik Gommers metbanddikle in de sprint klopte. In

werkelijkheid waren het vijffietslengten." Hosmus legde 120km af met een gemiddelde van43 km per uur. Met een verzetvan 49-16. Ruim 30.000 mensenzagen de àbsolute outsider win­nen.

OnafhankelijkeIn 1935 liet Hosmus zich in­schrijven als onafhankelijke. "Ikvond het te riskant om beroeps­renner te worden, sponsors wa­ren er in die tijd niet. Als onaf­hankelijke mochtje zowel bij deamateurs als bij de profs mee-

doen. Dat leek me wel wat, dankon ik switchen. Ik wilde in dietijd toch al alles rijden wat er terijden was." . .Bij de vraag welke overwmmnghem het meest bijstaat hoeftHosmus niet lang na te denken.In 1936, de Ronde van Tilburg

~oor beroepsrenners. ik heb hiernog een erepenning van de ge­meente liggen. [kweet nog dat erzowel voor mij als voor GerntEnklaar, een goeie renner vanRETO waarmee ik in die tijd ookveel koppelwedstrijden reed,een bus met supporters was mee­gekomen. Hij viel uit. en toengingen al ziJl1 supporters voormij juichen. Prachtig." Het deel-

Cor Hosmus levende;;"7i;:::r.:~"f/i wielerlegendeleum van RTC RETO roeptautomatisch bij veel Arn­hemse wieierliefhebbersenige weemoed naar'hetverleden op. Naar de tijdbijvoorbeeld dat een ta­lentvollejongeArnhemsewielrenner menig sterkberoepsrenner angst in­boezemde. De nu 8(}-jari­geCorHosmusvierdezijngrote successen in de ja­ren '33-'38. Een allesknn­ner. Hosmus reedalles:opde weg, op de baan, vel­dritten. Nog mooier: hijwon 001< bijna alle wed­strijden waar hij aan destart verscheen. Omdathij kon sprinten en ach­tervolgen, enomdathij al­tijd konbogen op een per­fecte basisconditie.Hij was erin1933 plotsklaps. 'CorHosmus is uit de lucht komenvallen', kopte een krant in dietijd. Overgehaald door een colle­ga voeger om te gaan wIelren­nen. Twee dagen nadat hij zijneerste racefiets kocht, 82 gul­den, stond hij al aan de start bijeen wedstrijd voor amateurs ~n

nieuwelingen in Zutphen. NIetalleen om de sfeer te proeven.Nee, de 18-jarige Hosmus schud­de die dag in Zutphen iedereenvan zich af. Zijn eerste tnomf.Hosmus was een fietsgek. Nietal·leen in wedstrijden. "In 1935was ik als voeger enkele maa!1­den betrokken bij de restauratievan een kerk in Leeuwarden.Stapte ik maandagmorgen omvier uur in Arnhem opde fiets enwas ik om negen uur in Leeuwar­den. Woensdagavond reed ikdan weer terug naar Arnhem,om de volgende morgen w~~r

om vier uur te vertrekken. MIJncollega's in Leeuwarden be~e­

pen er niets van." Als op~roelen­

de jongen had Hosmus zlch aa~­

gemeld bij krachtsportverem­ging Achilles. "Worstelen enjongleren, deed ik daar.]a, toenik met wielrennen begon had Ikeen getraind lichaam."

(

(

(

(

(

(

(

(

(

(

(

(

(

(

(

ARNHEM - 1996.

in korte broek achterop. "Datkan nooit goed gaan", fluister­den Arnhemmers elkaar toe.Na het einde van zijn sportcar­riëre volgden er voor Jaaptwaalf ambachten en dertienongelukken. Vlak voor het ein­de van zijn leven in 1925 trofsportjournalist Lauer de ex­kampioen als bedelende zwer­ver op straat aan. Mail overEden: "Zuinig, zoals HennieKuiper, joop Zoetemelk en an­dere rappers, is hij bepaald nietgeweest. Niet op zijn lichaam,niet met zijn geld".Auteur: Maarten Mali. Titel: JaapEden - wereldkampioen op deschaats. wereldkampioen op defiets. Uitgever: Thomas Rap, Ne­derlandse Sportbibliotheek.ISBN 90-6005-356-7.

"Bands Motor en Rijwielher­steller, vertegenwoordigervoor Arnhem der ADEK-rijwie­len". Met Grund ging het toeninmiddels behoorlijk voor dewind:dezakenman had een au­tomobielhandel aan de Steen­straat 18 geopend en bezat eengarage verderop aan de Velper­weg.Hoe anders verging het JaapEden! Tijdens wielerwedstrij­den leerde hij omstreeks deeeuwwisseling het mondaineParijs kennen. Daar schijnt hijmeer dan ooit verslingerd tezijn geraakt aan drank, vrou­wen en sigaren. Later zag hetpubliek hem in Arnhem op eentandem de wielerbaan op ko­men, meteenjonge Parisienne

• WieJaapEden wilde verslaan moestgoed uitdehoekkomen, Hierde torpedofiets waanneeJande Crasto in 1914 tegen het tandempaarJaap en Eden enJan Tulleken reed_ (illustratie uit 'JaapEden?

onderweg op de Velperweggroette, dedenze 's nachts geenoog meer dicht van de opwin­ding.Mail vertelt ons nietwaarde rij­wielzaak vanjaap Eden en FritsGrund in de Ketelstraat heeftgestaan. Wel blijkt uit oudeadresboeken in het gemeen­tearchief dat Grund met zijnzaak ('Velodröme Arnhem')sinds 1896veelvan adres veran­derde: Willemsplein 18, Ka­ningsplein 1. Driekoningen­straat 21. Het adres in de Ketel­straat kan ik maar niet vinden.Wel stond er op de hoek van deZwanenstraat en de Ketelstraatin 1920-veel later dus -een zaakgeregistreerd van Jan F. Poldervan de Firma H.j. AJderkamp:

Van zaken had de grote kam­pioen in ieder geval geen ver­stand. Dat bleek bijvoorbeeld inde rijwielzaak in de ArnhemseKetelstraat, dje Jaap daar ooitdreef met zijn compagnon FritsGrund. Mali citeert een verhaalvan de sportj ournalist Leo Lauer,een tijdgenoot van Jaap:

Jaap Eden en zijn Arnhemse fietsbellenÀt'hh.ért:, 23/z_'9-b

Met Jaap Eden liep het slecht af,zo blijkt llit een prachtig boekjeover deze 'Allereerste Wereld·kampioen Uit de Geschiedenisvan de Sport' dat onlangs is ver­schenen. Maarten Mali beschrijfthierin hoe de vrolijke, oersterkeJapie uit G.roningen tussen 1893en 1896 drie wereldtitels op deschaats en twee wereldtitels op r::::=:::==::=:.:-:.:."":,'------:=defietsveroverde.Daamagingerveel mis.

Als Grund ernáetwasen]aapmoestop de zaak passen was jaap er ookniet. Ofde volgende dialoog speeldezich tussen beide finnanten af:"Nog iets ge\veestJaap?" Dat vroegGrund.jaap gQ\apte.,Ja 'n Belletje verkocht!""Wat voor belletje?""Een Baby-belletje!"gaapte de com­pagnon weer."Een Baby-belletje van drie viifen­twintig?""Van... drie-viif-en-twintig?", gaap­te jaap nu verva.arlijk, en hij keekGrund met wal'-e Dogen-knikkersaan. En het bleek datde leeuw op debaan, de sukkel in den winkel, denkooper voor een gulden vijftig metz'n ring-ring had gelukkig ge­maakt! Dat gebeurde niet één keer.Dat was schering en inslag...De Arnhemmers zagen Jaapmet de fiets aan de hand naarde wielerbaan lopen, dje op hetsportterrein bij Klarenbeekaan de VelpelW-eg lag. En dattelWijl hij in de winkel zoumoeten staan. Maar niemandnam dat de wereldkampioenkwalijk.Jongens hingen iedereavond om de baanhekken bijlOarenbeek heen om de trai­ning van grote wielrenners alsJaap te zien. Als 'cle groote' hen

(

(

(

(

(

(

(

(

[

, ,- r- ' r-',

>,.,Z:0::t<l3:

"'

~ï~5;'~driaanBax masseerde Jaap Eden

>-''!)'!)

cr-

Rijwielhandelaar Adriaan Bax was voorkorte tijd de masseur van jaap Eden. Datblijkt uit een reactie die ik deze week ont­ving van de heer C, van Elden uit Arnhemnaar aanleiding Yql1 mijn bespreking vanhetboekoverjaap Eden van Maarten Moli.In dat boek was een komische passage op­genomen over de verwikkelingen rondjaap Eden in tle rijwielzaak van zijn com­pagnon Grund.

De heer Van Elden schrijft: "Frits Grund(geboren in 1871 te Rotterdam) was behal­ve rijwielhandelaar in de Ketelstraat van1890 tot 1895 amateurwielrenner, die di­verse ovezwinnfngen boekte op de drie­wieler en op de zogenaamde 'safety'. Toenop 13 juni 1891 de eerste Arnhemse wie­lerbaanwerd geopend namjaap Eden zijnintrek bij hem met het doel op de destijdsin binnen- en buitenland hooggeroemde

Arnhemse baan te kunnen trainen. Blij~

kens een advertentie in het boek 'Arnhem,omstreeks het midden van de vorigeeeuw' door A Markus had hij in 1907 eengaragebedrijfop het adres Velperweg 24,Tienjaar later adverteerde hij in het boek'Een halve eeuw wielersport' door Georgej. Hogenkamp met een soortgelijk bedrijfaan de Steenstraat 58. Verderwas hij de le­verancier van de eerste auto van prinsHendrik en instructeur van diens chauf­feur.Ten tijde van jaap Eden's verblijf in Arn­hem werd hij gemasseerd door Adr. Bax,die in 1904]1a zijn huwelijk met de doch­ter van rijwielhandelaar H.J. Alderkampvoor zichzelf begon in de Mariënburg­straat. Bax genoot verder faam als kunst­wielrijder, waarover hij in 1918 in het 'Rij­wiel-en Motor-Qrgaan' een serie artikelenschreef. Behalve dat was hij ook nog

brandmeester en beheerder van hetANWB-bondsmuseum".In 'Duivelshuis' maakte ik verder gewagvan mijn speurtocht naar de rijwielzaakvan jaap Eden en Frits Grund in de Ketel­straat. Daarbij stuitte ik op een rijwiel­zaak op de hoekvan Ketelstraat en de Zwa­nenstraat die in 1920 geregistreerd stondop de naam vanJan F. Polder van de FirmaHJ ,AJderkamp.DeheerVan Elden vond ineen aflevering van het Rijwiel~ en Motor­Orgaan uit 1918 een passage over de heerPolder waaruit blijkt dat deze "Arnhen:J­sehe sportbroeder" een druk leven had.Het blad meldde dat Polder op zondag 14juli s' morgens "leiding der controle" op­trad bij het wegkampioenschap wielren­nen en 's middags de zwemwedstrijdenvan 'Neptunus', won. Daarna dook hij nogeven naar de pop in een tijd van 40 secon­den. Tenslotte reikte hij na afloop van al

de wedstrijden nog lle prijzen uit met eenpaar toepasselijke woorden aan de win­naars.Het blad wist verder te melden dat Polderook no.!»eens bezig was met trainingenvoorhet afstandzwemmen. De Kampioen­schappen in Gouda, Utrecht, AmsterdamenZeistlagenvoor hem in verschiet. Opdekoop toe was Polder ook nog eens tot voor­zitter benoemd van het district Arnhemen omstreken van de 'NederlandschenKrach tspor'-bond'.Bij de boekbespreking in 'Duivelshuis'stond vorige week ook een illustratie vaneen fiets van een concurrent van JaapEden. "Dat is een nauwkeurig nageteken­de foto van de Duitse stayer Arthur Stell­brink", verteltde heerVan Elden. "Heteni­ge dat hieraan ontbreekt is de naam vande constructeur Görieke die bij het origi­neel op de ombouw prijkt".

Het rijbewijs van de AlgemeneNederlandsche Wielrijdersbondis uitgeschreven op 14 augustus1887 en bepaalt dat beroepsren­nefS niet mogen "uitkomen te­gen amateurs en nimmer regen

(

(

Adriaan Bax en Jaap Eden (3)AL -7- /z ""l"Oud·plaat?Vervangend com- rijders in Nederland woonach·mandant van de brandweer P. tig, die nietvoorzienzijnvaneenBax stuurde mij naar aanleiding geldig rijbewijs".van het verhaal onder de kop In 'Duivelshuis' maakte ik ook'Adriaan ,Bax masseerde Jaap gewag van de vroegere rijwiel­Eden' een kopie toevan het'rijbe- zaak van Jan F. Polder van de Fir·wijs als beroepsrenner' van zijn ma H.J. Alderkamp op de hoekgrootvaderAdriaan Bax. Baxwas van de Ketelstraaten de Zwanen­al op een leeftijd van achttien straat. De heer Bax voegt hieraanjaar beroepsrenner, zo schrijft toe: "De rijwielhandelaar H.J.AI­zijn oudste kleinzoon. "Het is derkamp had drie dochters endus niet verwonderlijk dat hij bovendien twee medewerkers,contacten met Jaap Eden had. Jan Polder en Adriaan Bax. BeideBeiden reden op de Arnhemse heren zijn getrouwd' met eenbaan". dochter van hun baas.Jan Polder

en Adriaan Bax waren dus zwa­gers.Jan Polder heeft de zaakvanzijn schoonvader voortgezet enAdriaan Bax begon, met Alder·kamps dochter Hendrika, voorzichzelf in de Mariënburg·straat".

( Veel toprenners timmerden in Arnhem aan de weg /A~nh,évt-, 19qb

Paasberg is nostalgie' geworden(

(

(

'83 en '84. Daartussendoor, in '79,glipte de latere wereldkampioenveldrijden Henny Stamsnijdernog een keer als eerste over demeet. Arnhem mocht in '88 voorde eerste maal een eigen inwonerals winnaar huldigen: Leo Peelen.'Zilveren Leo' had in '84en '85 alopde deur van De Paasberg geklóptdoor respectievelijk de nieuwe­lingen- en juniorenkoers te win­nen. SchaatsmarathonspecialistLammert Huitema trok in '89 en'91 aan hetlangste eind. Oökin deandere categorieën vermeldt deerelijst gerenommeerde namen.JanJanssen in 1956 bij deaspiran'ten, HenkPoppe (later in Leicesteretappewinnaar in de Ronde vanFrankrijk en momenteel uiterstsuccesvol bij de veteranen) in '67bij de aspiranten en '69 bij denieuwelingen. Gert-Jan Theunis­se Wél,S in '81 de rapste junior.

Voormalig Reta·lid Arian Kuilstond bij diverse edities van deRonde van de Paasberg aan destart. ,,~ij de aspiranten, nieuwe­lingen en junioren. Reed er zelfsprijs, al zat een overwinning ernooit echt in. Het parcours wasnatuurlijk schitterend, lekker ge­accidenteerd. Maar ja, Arnhemheeft helaas geen wielercultuur,echte sfeer ontbrak. Daarvoormoest je de rivieren over. NaarBrabant en limburg. De meestetoeschouwers rond het rondjePaasberg behoorden twintig jaar.geleden al voor het grootste deeltot de familie en directe vrienden·kring van de deelnemers. Tegendie achtergrond konje natuurlijkgeen entree heffen. Dat is nu inNederland zelfs al niet meer mo­gelijk voor een koers van profes­siOli.als. Als je dat doet komt er he­lemaal geen hond meer kijken."

Sonnemans hadden we er weereen die won met een ronde voor­sprong. Fedor den Hertog, en datdus écht een fenomeen. De over­macht waarmee die de rest vanhet veld op achterstand was gi·gantisch."Arie Hassinktriomfeerde in '6gentopschaatser Rudie Liebrechtshaalde twee jaar achtereen,'71 en'72, uit op De Paasberg.

Leo PeelenIn '74 diende Henk Lubberdingzich in Arnhem aan als grote be­lofte. In '76 waren er ruikers voorde huidige bondscoach van deKNWU, Herman Snoeyink. DeApeldoornse ijzeIVTeter GerritMöhlmann voelde zich op DePaasberg altijd in zijn element.Datwas goed voor drie zeges: '78,

• Een bee1ddattothetverledenbehoort. Een langgerekt pelo­ton in de Ronde van De Paas­berg. (Foto Cees Mooij)

(

(

(

Door LED HEUS

ARNHEM·Hij stondnogwelopde officiëledistrictskalenderl996van de KNWU: '09-06, Arnhem-Paasberg cri', De Wielerronde vanDe Paasberg, een criterium voor elite, neo-amateurs, cydospor-tieven, veteranen. recreanten en dagkaarthouders. Maardatwaseen misverstand. De Ronde van De Paasberg, een begrip voor re­gionalewielerliefhebbers, is niet meer. Voorlopig moet Arnhemhet alleen nog doen met de Ronde van Eldel,l,

Menig' Arnhemmer zal een gengekomen. Hij had een rondetraantje hebben weggepinkt bij voprsprong. Hetwas een barrora­het overlijden van De Paasberg. ce. Tijdens de wedstrijd voor ama·Reto zat er al enige tijd mee in de teurs was er een enorme wolk­maag. Over de toestroomvanjon· breuk. Onderaan de Vondellaan.ge leden wordt niet geklaagd, kwam het water tot aan de navenmaar aan het organisatorisch ka- van de fietsen. Maar alles is ge­der is de afgelopen jaren fors ge- woon doorgegaan." Wielrennenknaagd. Bovendien, aldus Ferry sprak in die beginjaren tot de ver­Bervoets, voorzitter van de renaf· beelding. Van Elden: "Tiendui,deling van Reto: "De Ronde van zend mensen aan de kant. DeDe Paasberg werd een verliesge- mensen vonden zo'n wîelerkoersvende zaak. Het ging Reto te veel prachtig. Het was ook redelijkkosten. Te weinig inkomsten, te nieuw, voorde oorlog had jevoor­weinig sponsors." al wedstrijden op de baan. ToenEén van die Arnhemmers die bij werd er ook nog entree geheven.dit nieuws met weemoed te ma- Dat kon op een gegeven momentken kreeg is Corvan Elden. Vanaf niet meer. Aan de Kloosterstraatde beginjaren zestig was hij in heb je tientallen paadjes waar­veel hoedanigheden betrokken over jongens stiekem op het par­bij de" wielersport: als secretaris cours wisten te komen. Later isvan Reto, alsjournalist, alsjurylid het allemaal teruggelopenmetdeen als consul van het district Gel- belangstelling. Er zijn te veel an-

C ,derland van de KNWU. "Ik vind dere evenementen gekomen, ookhet schandaligdatdeze rondever· het aantal vrijwilligers waarjealsdwijnt. Er zullen wel redenen ogranisatieoverkuntbeschikkenvoor zijn, maar in een stad van is teruggelopen."135.000 inwoners moet het toch Hij is niet meer bij de wielersportgeen probleem zijn om zo'n wed- betrokken, maat zijn ringbandenstrijd in stand te houden. Vroeger met statistieken en informatiewaren er in Arnhem wel viercrite- worden nogwekelijks aangevuld.riums, in Malburgen bijvoobeeld De winnaars van de RondeVan Deen zelfs eentje in de binnenstad." Paasberg kan hij direct opsom-Van Elden kan zich de eerste edi· men. Die galerij is illustratieftie in 1951 ('van alle 45 heb ik er voorde rijke historie van De Paas·misschien twee gemist') nog goed berg. In 1955 mocht Ab Gelder·voor de geest halen. "Gewonnen mans, zes jaar later vijfde in dedoor Matthieu Sonnemans uit Tour de France en ook winnaarGeldrop. Een kennis van me is 'm vanLuik-Bastenaken-Luik,zichla­onlangs nog ergens in Brabantte- ten bejubelen. "Vijftien jaar na

(

(

(

(

(

(

( ... ___, ZATERDAG 1 FEBRUARI 1997

ff,

~\tz.e. telefoon

026 - 3757512

Bij de consul vande wielrijders

Op de hoekvan deVan Pallandtstraaten de Amstetdamseweg be­vindt zich tegenwoordig de winkel van de Beeldengieterij. Eenwinkel dus, die zich richt op deverkoopvan alle mogelijke beel­den waarmee mensen hun tuin ofwoning kunnen versieren. Invroeger tijden zetelde in hetpand de ANWB, zo blijkt uit een arti­kel uit 1908 in het maandschrift 'Op de Hoogte', dat ik dezer da­gen in de bibliotheek aantrof.

De Algemene Nederlandse Wiel­rijders Bond hield zich in die tijdnog hoofdzakelijk bezig met debespreking van rijwielen in al­lerlei soorten en maten. De heerC.L.F. Sarlet schreef destijds inOp de Hoogte over het consulaatvan de ANWB in Arnhem naaraanleiding van het 25-jarig be­staan van de bond. Hij toondezich vol lof over de consul diedaar leiding gaf aan de ANWB."Een man van gewicht is de heerD.FockemateArnhem,dehoofd­consul die. we zouden haast zeg-

gen, uitsluitend leeft en werktvoor de bond. Hij is een vraag­baakvoorieder, die een tochtwilmaken in en buiten ons land.Vandaar dat geen inwoner van !

Nederland is te vinden, die zoóde wegen en plaatsen op zijnduimpje kent als Fockema, diemen zoo graag met den vertrou­welijke naam 'Daan' bespreekt.Want hoe buitengewoon zijn ga­ven en zijn plichtsbetrachtingmogen zijn. de hoofdconsul iseen gemoedelijk, gezellig en jo­viaal man:'

(

• Hetvroegereconsulaatvan deANWBopdehoekvan deVanPallandtstraat en de Amsterdamseweg. (Foto Op de Hoogte/collectie bibliotheekArnhem)

'1IIl' ZATERDAG 8 FEBRUARI 1997

'1IIl' VRIJDAG 7 FEBRUARI 1997

Sportcafé bijRETOtrhialf

De heldenvan Elden

ARNHEM - HetArnhemseCou­rant Sportcafé gaat maandagop bezoek bij de Arnhemsewielervereniging REfO en deschaatsvereniging Thialf. Detwee clubs openen die dag hungezamenlijk onderkomen ophet sportpark't Cranevelt.Het clubgebouw . voorheenhet .onderkomen van de atle­tiekvereniging CtKO'66 - is inde afgelopen maanden ingrij­pend opgeknapt. Maandag­vond wordt het officieel ge­opend door directeur J. Wol­dendorpvan de gemeentelij kedienst Cultuur, Educatie, Wel­zijn en Sport.

Dat gebeurt om 19.00 uur. Om20.00 uur begint het Arnhem­se CourantSportcafé-program·ma, waarin Woldendorpwordt geïnteIViewd over degemeentelijke visie omtrenthet samen optrekken van RE·TO en Thialf. Ook REfo-voor­zitter Rob de Bruin en zijn col­lega Peter Boer van Thialf la·ten zich daarover uit.In het sportcafé komen voortsaan hetwoord REfO-erelid Corvan <l!'t'Sden en Fair Play·ver­tegenwoordiger T. liendrik­sen. Ook wordt vooruit geke­ken naar de plannen Crane­velt 2000, waarin de toekomstvan het sportcomplex gestaltewordt gegeven.In de sportkwis komen teamsvan REfO en Thialf tegen el­kaar uit.

Misschien moeten ze in Eldeneens overwegen om een soort'heldengalerij , te openen. Met na­men van Eldenaren die iets voorhet dorp en Nederland hebbenbetekend.Het cultuurhistorisch tijdshrijftHet Gelders Erfgoed biedt al eeneerste suggestie.Want wat lees ikdaaf? "In Elden, onder de rookvan Arnhem, heeft zijn hele le­ven lang Wim Meyerink ge­woond. Een bescheiden man,maar wel een pur sangsportman.Geboren in 1901 heeft deze fruit­kweker zich bezig gehouden metvoetballen, wielrennenen enschaatsen."Meyerink heeft liefst acht maalde Elfstedentocht uitgereden."De eerste keer in 1929", aldusGelders Erfgoed. "Een loodzwaretocht. Bij deze tocht, die hij reedop pas aangeschafte schaatsenmet veel te dure ijzers, werd hijzowaar vijfde. Geen enkele Gel­derse rijder heeft ooit zo'n hogeklasseringgehaald.Aan aUe toch­ten tot 1956 heeft hij meegedaanen ze ook uitgereden, de laatsteals toertochtrijder. De tocht van1963, de zwaarste van aUe, durf­de hij niet meer aan."

naamde Stedenbekerrit won ende zevende plaats veroverde inhet Clubkampioenschap van Ne­derland, samen met P. Moens, R.Krikke, 1- Coops. G. Stout en P.Korstanje. Laatstgenoemde wastrouwens ook een Eldenaar, diein dit jaar clubkampioen werdvan zijn vereniging, vóór Meye­rink."Van Elden voegt hieraan toe:"Korstanje won dit jaar ook deElfstedentocht in Overijssel (metop de vijfde plaats Meyerink) enwerd derde in het Nederlandskampioenschap. Achter HermanVerburgh uit Nijmegen en deArnhemmerWillem Reinhard fi­nishte Meyerink in 1927 als der­de in het kampioenschap vanGelderland".

der bekend dat hij op de fietstoertochten maakte naar Pa·rijs, München, Wenen, Boeda­pest en grote delen van Frank·rijk, Zwitserland, Italië en En­geland. Hierbij maakte hij veelvrienden.

Het uitbrekenvan deEersteWe­réldoorlog zou hem daardoorzo hebben aangegrepen dat hijkort hierna overleed".

~1z;,eIelefoon

026 - 3757512

'Gelders Erfgoed' wees eropdatin'Elden, onder de rook van Arn·hem', zijn hele leven lang WimMeyerink gewoond had, eenfruitkweker die liefst acht maalde Elfstedentocht hee\! uitgere­den en zich verder ook nog bezighield met voetbal en wielrennen.Naar aanleiding van dit stukschreef C. van Elden mij enigeaanvullende informatie overWimJ. Meyerink.Over Meyerinks prestaties alswielrijder vertelt Van Elden hetvolgende: ..Op 23 juli 1922 werdMeyerink tweede in de door zijnvereniging REfO uit Arnhem ge­organiseerde Ronde van de Velu­we bij de nieuwelingen. In het·zelfde jaar behoorde hij ook tothet team van REfO dat de zoge-

De heldenvan Elden (2)

..Misschien moeten ze in Elden eens DvelWegen om een soort'heldengalerij' te openen", schreef ik vorige week in Dnivels­hnis naar aanleiding van een artikel in het cultuurhistorischtijdschrift 'Het Gelders Erfgoed' over de betere sportmannenvan Gelderland.

De naam van de voormaligeANWB-eonsul Daam Fockemaviel al eerder in 'Duivelshuis'naar aanleiding van een fotovan het oude consulaat op dehoek van de Amsterdamsewegen de Van Pallandtstraat aanherbegin van deze eeuw.

Daam Fockema (2)

De heer C. van' Elden schrijftmij in aanvuUing hierop hetvolgende: "Van Fockema is ver-

(

(

((

Uitgave ter gelegenheid van de opening clubhuis RETOfThialf

Verleden"vfogelijk zijn de moeilijke tijden in en direct na afloop vande wereldoorlog 1914-1918 aanleiding geweest om in 1920in hotel restaurant Riche te komen tot de oprichting vaneen wielervereniging: de Ren- en Toeristenclub Oosten ,"RETO". De wet verbood in die tijd het houden van weg­wedstrijden, dus bestonden de activiteiten uit het houdenvan betrouwbaarheids- en vaardigheidsritten. Vanaf 1924werden door de diverse besturen van RETO pogingen on­demomen om in Arnhem te komen tot een wielerparcours,wat uiteindelijk uitmondde in het realiseren van een wieler­baan in 1933. In 1937 werd de wielerbaan gesloten, mededoor het steeds populairder worden van wegwedstrijden.Door de Duitse inval in 1940 voerde RETO tot 1949 een'slapend bestaan'. Vanaf 1949 ontplooide RETO vele acti­viteiten zoals wegwedstrijden, veldritten, wielerrondes entoertochten. De bekendste wedstrijdltoertocht is wel deronde van Arnhem, ook bekend als de ronde van de paas­wrg en de Airbome fietstoertocht. Door de diverse gele­dingen van de vereniging werd er, in de jaren dat er grotelandelijke rondes Arnhem aandeden, medewerking verleendaan de organisatie. Vanaf 1972 worden de trainingen ophet trainingsparcours op Papendal gehouden. Het eersteclubhuis werd geopend in 1977 waar men tot 1996 terechtkon.

Juni 1998

VerledenEen ongeluk bij het schaatsen op het natuurijs van de"PRAETS" (Elden) in 1913 was de aanleiding tot hetoprichten van de AIJC Thialf. Op 23 november 1914werd koninklijke goedkeuring verkregen. De eerste na­tuurijsbaan van Thialfwas gelegen aan de Dullertstraatwaar men een terrein had dat bij vorst onder water gezetkon worden. De doelstelling van Thialfwas en is om alleArnhemmers een veilige schaatsgelegenheid te bieden.Het moest een volksijsbaan zijn. Enkele activiteiten uitde begin jaren waren het hardrijden, schoonrijden, ijs­hockey, gekostumeerd rijden, boerenbruiloft e.d. Tijdensde ijsperioden was de leiding in handen van een baan­wachter welke de bevoegdheid had van onbezoldigdveldwachter. In 1926 werden er door het bestuur plan­nen gemaakt tot realisatie van een zwembad. Door me­dewerking van de AKU en de Arnhemse bevolking werdin 1927 een stuk grond aangekocht waar in 1930 eenopenluchtzwembad gebouwd werd. Het zwembad is inde jaren negentig aan de gemeente Arnhem overgedra­gen. IJsbaan en zwembad hebben in de veertiger jarenerg geleden onder de tweede wereldoorlog. Nadat hetterrein aan de Dullertstraat bestemd werd voor woning­bouw werd een nieuw terrein betrokken aan de Merwe­destraat, waar Thialftot 1985 haar ijsbaan had. Vanaf1985 werd de sintelbaan op 't Cranevelt de ijsbaan vanThialf Deze accommodatie was eigenlijk niet geschiktals ijsbaan, zodat Thialfplannen heeft ontwikkeld om desintelbaan om te bouwen tot een multifimctionele ac­commodatie ten behoeve van de schaatssport. Dezeplannen zijn in 1994 in samenwerking met de gemeenteArnhem gerealiseerd.

RETOffhialf-Nieuws I Sportpark 't Cranevelt (bij Ziekenhuis Rijnstate), Daam Fockernalaan, Arnhem.

HedenIn 1992 is RETO van een wielervereniging omgevormd toteen ornnivereniging bestaande uit een renafdeling, een toer­afdeling en een jeugdafdeling, elk met een eigen bestuur enmet een overkoepelend algemeen bestuur. RETO is lid vande KNWU en de NTFU en heeft tot doel om de wielersportin al zijn facetten te populariseren. Hiervoor worden o.a.trainingen onder deskundige leiding, wedstrijden en toer­tochten georganiseerd. Vanaf 1997 is RETO gevestigd ophet sportpark 't Cranevelt te Arnhem.

Secretariaat RETO:Wielrenafdeling en jeugdafdelingFr. LangenkampJohan de Wittlaan 3196828 XN Arnhemtel. 026-4424639

HedenThialf is lid van de KNSB en exploiteert de natuurijs­baan , 't Cranevelt. Het organiseert schaatstrainingen Ol­natuur- en kunstijs onder deskundige leiding. In de zo­mer wordt de natuurijsbaan gebruikt als skeelerbaan, alsonderdeel van de schaatstrainingen. Tevens worden erjeugdskeelerwedstrijden georganiseerd als onderdeel vande Stouwdamcompetitie. Thialfheeft trainingsgroepenvoor jeugd, senioren en recreanten.

Secretariaat AIJC Thialf:P. van der VlugtVesting 106852 CR Huissentel.026-3257664

ToerafdelingH. BruinLeeuwerikstraat 56921 KL Duiventel. 0316-267937

Secretariaat trainingsgroepen en ledenadministratieP. NiermeijerVerlengde Prümelaan 83 A6824 JW Arnhem026 - 4428842

(

(

RETOlThialf-Nieuws I Sportpark 't Cranevelt (bij Ziekenhuis Rijnstate), Daam Fockemalaan, Arnhem.

ARNHEMSE COURANT SPORTCAFÉ MAANDAG 8 JUNI 1998

Locatie: Clubgebouw RETO/Thialf, Arnhem

Aanvang: 20.00 uurPresentatie: Redactie Arnhemse CourantLogistiek: Max van den BrinkTechniek: Stadsomroep ArnhemVerslaggeving: Regioredactie Arnhemse CourantFotografie: Fotoredactie Arnhemse CourantCoördinatie: Nico Hendriksen

Gasten: Rob de Bruin (voorzitter ~TO)

Peter Boer (voorzitter Thialf)J. Woldendorp (sportzaken gemeente Arnhem)Voorzitter commissie Cranevelt 2000Cor van de Velden (erelid RETO)? Hendriksen (Fair Play)Max Muideman (zanger)Twee teams (RETO en Thialf) voor sportkwis

Thema: Opening clubgebouw

20.00 uur: Opening Arnhemse Courant Sportcafé, Nico Hendriksen

20.05 uur: Interview met J. Woldendorp, Erik Hagelstein

20.15 uur: Interview met Rob de Bruin, Nico Hendriksen

20.25 uur: Eerste ronde sportkwis, Nico Hendriksen

20.40 uur: Interview met Cor van de ~lden, Erik Hagelstein

20.50 uur: Optreden Max Muideman

21.05 uur: Interview met Peter Boer, Erik Hagelstein

21.15 uur:Hagelstein

Interview met voorzitter Cranevelt 2000, Erik

21.25 uur: Tweede ronde sportkwis + prijsuitreiking, NicoHendriksen

21.35 uur: Interview met Peter Boer en Rob de Bruin, NicoHendriksen

21.45 uur: Interview met? Hendriksen, Erik Hagelstein

21.55 uur: Optreden Max Muideman

22.00 uur: Sluiting

~~--~ ~--- ------

(

( 'J

Por/caré'}/b- /998

Reto en Thialfhebbenelkaar gevonden

,---------,1Presentatie: Erik Hagel­srein. Nico HendriksenTechniek: StadsomroepArnhemVerslaggeving: Rinus Velt­horst

(

f

(

(

(

ARNHEM - Ze waren aljaren ingesprek met elkaar. Gister­avond was het zover. IJsdubThialf en wielervereniging Re­to zitten nu onder een dak. Opsportpark 't Cranevelt. Daarwerd hun gezamenlijke duJ>.gebouw in gebruikgenomen.

De opening werd verricht door di­recteurJohanWoldendorpvan dedienst Cewes. Het gebeurde meteen feestelijk tintje, want aan deopening was het Arnhemse Cou·rant Sportcafé gekoppeld. Eenavond waarop het schaatsen enhet wielrennen uiteraard cen­traal stonden.Voor Rob de Bruin kon de dag nietmeer stuk. De voorzitter van Retohad al jarenlang gezien dat zijnclub het aan de Conradweg op hetindustrieterrein Ijsseloord nietlang meer zou volhouden. Een an·dere locatie was eigenlijk purenoodzaakgeworden. "Erwas daarte veel verkeer, het parcours werdons afgepakt."De contacten met Thialfwerdenuitgediept en Reto kon vervol­gens de spulletjes naar het Crane-

mer gedacht. Niet nodig, vindenbeide clubs, ze kunnen zichzelfbedruipen. Thialf heeft klantengenoeg. en dat komt vooral doorde prachtige ijsbaan. Een baanmet een toplaag van 'wit asfalt'.zoals Boer nog eens vertelde. ,,Alser op slootjes en vijvers nog nietgeschaatst kan worden, kan datbij ons wel. We zijn altijd als eer­ste open", lei Boer. Hetgeheim zithem in dat witte asfalt dat dewarmte reflecteert en de kou vast­houdt. Het scheeltvier totvijfgra­den.

Jaap EdenCor van Elden, lid van verdienstevan Reto én van de KNWU, keekmet bewondering om zich heen.Deze wielerlie~ I ~çer in hart .ennieren -78 inmld~ds- voelde Zichprima thuis in het nieuwe clubge­bouw. Van jongsaf is Van Eldeneen wielerfan. "Toch gek, want al

. mijn broers voetbalden." Hij kanzich het Arnhemse baanfietsenvan voor de oorlog nog goed her­inneren. "De eerste baan stamtvan 1891, op Klarenbeek. Op het

middenterrein voetbalde Vitessenog wel eens. Jaap Eden, oud-we­reldkampioen schaatsen en wiel­rennen, kwam speciaal voor diebaan in Arnhem wonen. De twee­de baan, aan de Remagenlaan.werd in 1933 geopend. Ik heb hetbaanfietsen altijd de mooiste takvan de wielersport gevonden", al·dus Van Elden.

Aanwezig was ook Ton Verheij,huisarts met passie voor het wiel·rennen. Hij fietst zelf12.000 kilo­meter per jaar, begeleidt velewedstrijdrenners en adviseerttoerfietsers. Deze hobby gaatzover dat Verheij het internet isopgegaan om allerlei fietstechni­sche vragen te kunnen beant­woorden. "lkverstuur elke avondwel tien mailtjes", vertelde TonVerheij. De vragen zijn zijn veler­lei: waarom fiets ik slecht, pijn inde knieën, wat moet ik eten endrinken? Een diagnose op afstandvolgt op de vragen. "Dat klopt.Maar ik zeg vaak tegen fietsers:kom eens bij me langs. En datdoen ze, Vanuit het hele land."Het AC Sportcafé werd gister­avond wederom opgeluisterdmet de sportquiz. De strijd gingtussen de ploegen van Reto enThialf. De drie mannen vanThialfwonnen met 8-6 en plaatsen zichvoor de finale.

(

(

(

(

velt overbrengen. Beide clubs in-vesteerden 25.000 gulden en mo- .....--.........,..7"....,~ .....__gen nu met trots naar het dubge­bouw kijken. De Bruin: "Wehebben hieralles watwe wensen."'Bijna alles' was beter geweest.••111•••_Want Reto heeft nogeen parcoursnodig. "We trainen nu op Papen­dal. Maar voor de jeugd is dat ei­genlijk nog te ver weg. Het liefsthebben we hier in de buurt eenstratenparcours. Of op dit sport­park. Voor het houden van declubwedstrijden zou dat ideaalzijn. Maar ofdat lukt'? We blijvenhopen, Reto bestaat bijna tachtigjaar, en onze ambitie is er eenbloeiende omnivereniging van temaken. met een bloeiende jeugd­en toerafdeling. De eerste stap is -gezet: we hebben nog nooit zo'nfijne accommodatie gehad."Peter Boer, voorzitter van Thialf,kon het slechts beamen. Er zijngoede afspraken gemaakt metbeide besturen over het beheervan het gebouw. Nee, aan een ver­dergaande samenwerking is rnm- • Deploegen van Reto (links) en Thialfachterde tafel voorde sportqniz. (Foto BBFfBen Balster)

Voorzitters van RETü 1920 tot 2010

A. FrankJ. van LambaartsG. StaalW. ReinhardJ. TardijnW. van AnholtDhr. Walraven

W. TakkeC. van Voeren1. de KorverP. MoensLA SchiltW. Kers

1962 } 1985 }1963 } G. Jansen 1986 }1964 } 1987 } J. Mulder

1988 }1965 } B. v.d. Anker 1989 }

1966 } 1990 } G.G.LAC. de Mari1967 }1968 } R.J.Derksen 1991 }1969 } 1992 }1970 } 1993 }

1994 }1971 } 1995 }1972 } A.G. Martens 1996 } R. de Bruin1973 } 1997 }1974 } 1998 }

1999 }1975 } 2000 }1976 } 2001 }1977 } 2002 }1978 }1979 } E. Hermeling 2003 }1980 } 2004 }1981 } 2005 } W. van Gijn1982 } 2006 }1983 } 2007 }1984 }

2008 }2009 } P. van der Steur2010 }