Download - ژماره 433
ریکالم
ده ستدرێژیی سێکسی له کاتی جه نگدا له مه ودوا ده ستدرێژیی سكێسی له كاتی
جه نگدا به تاوان داده نرێت
17 »»
2
ئه مین���داری ش���ه مخانی عه ل���ی نه ته وه یی ئاسایش���ی ئه نجومه نی ئێ���ران به وه فدی یه كێت���ی و پارتی راگه یان���دوه ك���ه نابێت به ش���ێك له هێزه كوردییه كان بكه ونه هه ڵه ی بۆ تۆڵه سه ندنه وه س���تراتیجییه وه له مالیكی ، مه ترس���ی داعش نادیده بگ���رن، ئ���ه و هۆش���داری داوه ته س���ه ركردایه تی كورد كه ده س���تی ش���یعه بگرن ل���ه دژی داعش، به ر له وه ی دۆخه كه بگاته ئاستێك كه كۆنتڕۆڵكردن���ی "تیرۆر" ئه س���ته م ئاگاداریش س���ه رچاوه یه كی بێت، ده ڵێت "بارزان���ی ئاماده نییه له ژێر فش���اری ئێران���دا ش���ه ڕی داعش
بكات".ئاوێن���ه ، تایب���ه ت: ئه مڕۆ 3/17 سه ركرده ی هه مو هێزه سیاسیه كان كۆده بن���ه وه بارزان���ی له گ���ه ڵ س���ه باره ت گفتوگۆك���ردن ب���ۆ ئه مدوایی���ه ی به پێش���هاته كانی عێ���راق و ناوچ���ه جێناكۆك���ه كان، س���ه رچاوه یه كی ئاگادار به ئاوێنه ی
راگه یان���د كه چ���اوه ڕوان ده كرێت بارزان���ی له كۆبون���ه وه ی ئه مڕۆیدا له گ���ه ڵ س���ه ركرده ی حیزب���ه كان هه ڵوێستێكی دروستكردنی هه وڵی كوردیی���ه كان هێ���زه هاوبه ش���ی ب���دات، ت���ا رێگه نه درێ���ت ئاگری ش���ه ڕی خه ڵكان���ی ت���ر بهێنرێته
كوردستانه وه .ئه م���ه له كاتێكدای���ه وه فدێك���ی كۆماری ئیس���امی ئێران كه چه ند گ���ه وره به رپرس���ێكی ئیتیاعات و قه رارگای ره مه زان و سوپای پاسداران له كوردستانن ئێستا له خۆده گرێت به س���ه ركردنه وه ی به مه به س���تی بۆ هاندانیان هێزه سیاس���یه كان و روبه ڕوبونه وه ی چه كدارانی داعش.
له به رامبه ردا، به پێی سه رچاوه كه ی ئاوێنه الیه نه كوردییه كان له س���ه ر ئه وه كۆكن كه خۆی���ان نه ئاڵێننه ش���ه ڕ و ئاگرێكه وه كه شه ڕ و ئاگری ئ���ه وان نییه ، ئ���ه و جه غت له وه ش ده كاته وه بارزانی ناخوازێت بچێته ژێ���ر ب���اری خواس���تی ئێرانه وه و
كورد بێایه نیی له س���ه ر پێداگری كه ده كات كێشمه كێش���ه دا ل���ه م
ئێستا عێراقی تێكه وتوه .سه رچاوه كه وتی "كورد تا ئێستا باش���ی هێناوه و به هۆی جموجۆڵی داعش���ه وه ده س���كه وتی گه وره یان قورسایی كێش و به ده س���تهێناوه و ب���وه ، گه وره ت���ر سیاسیش���یان ته نان���ه ت ئه گه ر ئه م���ڕۆ عێراقیش دابه ش بێت ئه وان به رپرس���یارێتی پارچه پارچه بون���ی عێراق ناكه وێته
ئه ستۆی كورد".وتیش���ی "ئه گه ر عێ���راق به ره و دابه ش���بون بچێ���ت ئه وا كێش���ه و له س���ه ر س���ه ره كی ته نگ���ه ژه ی له سه ر به ڵكو نابێت، كوردس���تان به غ���دا ده بێت كه خاڵ���ی گه رمی كێشمه كێشی ئێستای نێوان شیعه و س���وننه یه ، به وپێیه ی نه به شێكه نه به شێكیشه له جوگرافیای شیعه و
له جوگرافیای عه ره بی سوننه ".
وه زی���ری پێش���وی ماف���ی مرۆڤ���ی حكومه تی هه رێمی كوردستان سه اڵح رۆژانه دا "له م ده پرس���ێت ره ش���ید زۆر باس���ی داعش و هێزو توانای ئه و گروپ���ه ده كرێت، ئایا ئه گه ر ش���ه ڕو پێكدادان له نێوان هێزی پێشمه رگه و داعش به س���ه ختی هه ڵبگیرس���ێت، چ���ی رو ئه دات؟ ده زگای راگه یاندنی
حیزبه كان باس���ی به هێزی و ئازایی و له خۆبورده ی���ی و گیانفیداكاری هێزی پێشمه رگه ی كوردستان ده كه ن، ئایا
له واقعدا به م شێوه یه یه ؟ئاوێنه تایبه ت: س���ه اڵح ره ش���ید له وتارێكدا كه له م ژماره یه ی ئاوێنه دا ئام���اژه به وه ده كات باڵوكراوه ته وه "ئه وه ی تا ئێستا رونه ، كه حكومه تی
هه رێمی كوردستان، خاوه نی هێزێكی نیشتمانی یه كگرتوی پێش���مه رگه ی نیه ، ئه وه ی كه هه یه ، هێزی یه كێتی دیموكرات���ی پارت���ی نیش���تمانی و كوردستانه به ناوی 77 و 88 و چه ند ناوێكی تره وه ، واتا هێزی كاریگه ری پێشمه رگه له ژێر ده سه اڵتی مه كته بی سیاس���ی ئه و دو حیزب���ه دان، نه ك
وه زاره تی پێشمه رگه ".له وتاره كه یدا هاتوه "كه مه عنه ویات هه ره س���یهێنا، هی���چ ده س���ه اڵتێك نیه به رگ���ری لێبكات، ن���ه ژماره ی چه كدارو نه چه ك���ی زۆرو مۆدێرن،
رۆڵده بینن".هه روه ها ئاماژه ب���ه وه ده كات كه "ئایا هێزی پێشمه رگه به م بارودۆخه
خراپه ی كه هه ندێجار به چه ند مانگێ ئه توانێت موچه وه رده گ���رن، چه ند ش���ه ڕی به رگ���ری س���ه خت بكات؟ ئه گه ر هه نگاوی جدی و خێرا نه نرێت، دوباره بون���ه وه ی نمون���ه ی موس���ڵ
به كراوه یی ده مێنێته وه ".
ئه ندامی س���ه ركردایه تی و لێپرس���راوی مه ڵبه ن���دی س���لێمانی یه كێتی له تیف ش���ێخ عومه ر ئاماژه ب���ه وه ده كات كه ئه و ئه و دروشمانه ی نوسیون كه هه ڤاڵ ئه بوبه كری���ان به "هه ڵ���ه وه ڕ" ناوده برد له كاتی هه ڵبژاردندا و ده ڵێت "زۆر گه ڕام تاوه كو وش���ه ی هه ڵه وه ڕم دۆزیه وه كه
پڕ به پێستی خۆیه تی ".ئاوێنه ، سلێمانی : عومه ر شێخ له تیف به ئاوێنه دا تایب���ه ت له گفتوگۆیه ك���ی رایگه یان���د ك���ه "ئێس���تایش ئه یڵێین ش���ه رمه زاریه بۆ الیه نێك هه ڵه وه ڕێكی به به رپرس���ی ب���كات به عس���ی كۆنه
سلێمانی".
ناوبراو ئ���ه وه ش ره تده كات���ه وه كه یه كێت���ی بوبێ���ت به حزب���ی بنه ماڵه ، ئه و وت���ی "یه كێتی هی���چ بنه مایه كی بنه ماڵه بون���ی تێدا نه بوه و ئێس���تاش تێیدا نی���ه ، له حزبی سیاس���ی دنیادا نه وه كو دایك و كوڕێك چه نده ها دایك و كوڕو خوش���ك و برا له یه ك حزبدا ئیش
ده كه ن، بۆیه شتێكی ئاساییه ".ل���ه دوای "بڕی���اردان وتیش���ی نه خۆشكه وتنی جه نابی مام جه الل زۆر ئاڵۆزه ، به اڵم بڕی���اری كۆتای یه كێتی مه كته ب���ی سیاس���ی و س���ه ركردایه تی
ده یده ن".
په كه كه ئاماژه به وه ده كات كه گروپی داعش مه ترس���یه كی گه وره یه بۆ سه ر ناوچه كه و پێویسته هێزی پێشمه رگه ی كوردس���تان له ناوچ���ه دابڕێنراوه كانی هه رێمی كوردستان نه گه ڕێته وه دواوه .
عه گید ده مه���ات هه ولێر: ئاوێن���ه ، ده ره وه ی په یوه ندییه كانی به رپرس���ی په كه كه ، به ئاوێنه ی راگه یاند، "پیانێكی هه رێمی دژی گه ل���ی كورد هه یه ، بۆیه ك���ورد ته نها به یه كگرتوی���ی ده توانێت به ره ن���گاری ئ���ه م دۆخ���ه ببێت���ه وه . بۆیه هه ر كاتێك پێویس���ت بێت ئێمه هێ���ز ره وانه ی ئه و ش���وێنانه ده كه ین و
شانبه شانی پێشمه رگه ده جه نگین ".ئه و به پێویس���تی ده زانێت له ئێستادا به هه مو ش���ێوه یه ك كار ب���ۆ گرێدانی كۆنگ���ره ی نه ته وه یی ك���ورد، بكرێت. "تاكو ل���ه و ڕێگه یه وه ك���ورد بتوانێت ل���ه و ده رفه ته مێژوییان���ه ڕۆڵی خۆی
ببینێت". عه گید وت���ی "واڵت���ه هه رێمیه كان قوربانی و ببێت���ه كورد مه به س���تیانه هه ندێ���ك واڵت���ی هه رێمیی���ش ره نگه بیانه وێت كورد ب���ۆ به رژه وه ندییه كانی خۆیان به كاربێنن، بۆیه پێویسته كورد له م خاڵ���ه دا وش���یاربێت و نه كه وێته و له گه ڵ مامه ڵه به وریایی���ه وه هه ڵه وه و
ئه م دۆخه نوێیه دا بكات".
کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار تیراژ: 4500 ته له فۆن: 3201274 ناونیشان: سلێمانی گه ڕه کی شۆڕش- به رامبه ر ئاماده یی شۆڕشی کوڕان
رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات
ژماره )433( سێشەممە 2014/6/17
w w w . a w e n e . c o m
12 »» 17 »»
جوتیاران ترسیان هه یه به هۆی داعشه وه پاره ی گه نمه كانیان بخورێ
««9داعش و پاره ی جوتیاران 12 »» 17 »»
به پێی نه خشه ی )داعش(، كوردستان ویایه تی سێیه مه
««3چه كدارێكی كوردی سه ر به داعش:
مۆندیالی عێراق ده ستیپێکرد
1215
ئێران هۆشداری ده داته سه ركردایه تی كورد که ده ستی شیعه بگرن
بارزانی له ژێر فشاری ئێراندا شه ڕی داعش ناكات
لێپرسراوی مه ڵبه ندی سلێمانی یه كێتی :من وشه ی هه ڵه وه ڕم دۆزییه وه بۆ هه ڤاڵ ئه بوبه كر
بۆچی وەزیر مایەوە؟جه نگی داعش و لێكه وته ئابوریه كانی
سه اڵح ره شید: ئایا هێزی پێشمه رگه ی له واقعدا ئازاو له خۆبورده و فیداكاره ؟
په كه كه : پێویسته
پێشمه رگه نه کشێته وه
125
2
3
عه لی شه مخانی له کاتی پێشوازیکردنی له نێچیرڤان بارزانی و قوباد تاڵه بانی له تاران
له تیف شێخ عومه ر: سوربوم زۆرترین ژماره له م دروشمه لێهه ڵبواسرێ
تایبهت(433( سێشه ممه 22014/6/17
ئا: ئاوێنه
دوێنێ وه فدێكی پارتی و یه كێتی به سه رۆكایه تی نێچیرڤان بارزانی به شێوه یه كی كتوپڕ سه ردانێكی
3 كاتژمێرییان بۆ تاران ئه نجامداو له گه ڵ ئه مینداری ئه نجومه نی
ئاسایشی نه ته وه یی ئێران عه لی شه مخانی كۆبونه وه ، ناوبراو به وه فده
كوردییه كه ی راگه یاندوه كه نابێت به شێك له هێزه كوردییه كان بكه ونه
هه ڵه ی ستراتیجییه وه بۆ تۆڵه سه ندنه وه له مالیكی ، پێویسته ناكۆكیه كانی نێوان به غداو هه رێمی كوردستان
هه رچی زوه چاره سه ربكرێن و كورد و شیعه ده ستی یه كتربگرن له دژی داعش، به رله وه ی دۆخه كه بگاته
ئاستێك كه كۆنتڕۆڵكردن ئه سته م بێت، به سه رنجدان له وه ی ده زگا
موخابه راتیه كانی هه ندێك له واڵتانی دراوسێی عێراق ده یانه وێ به سواری ئه سپی داعشه وه له عێراقدا ته راتێن
بكه ن.
هه ڵكش���انی له گ���ه ڵ ه���اوكات توندوتیژیی���ه كان له عێراق���دا، په یوه ندی دیپلۆماس���ییش هاتوچ���ۆی سیاس���ی و له نێ���وان هه رێمی كوردس���تان و واڵتانی ده وروبه ردا جوڵه یه ك���ی زیاتر به خۆیه وه وته ی س���ه رچاوه یه كی به پێی ده بینێت، ئیس���امی وه فدێكی كۆماری ئاگاداریش ئێران كه چه ندین به رپرس���ی ئیتیاعات و قه رارگای ره مه زان و س���وپای پاس���داران
له خۆده گرێت، ئێستا له هه رێمی كوردستانه به مه به ستی به سه ركردنه وه ی هه مو هێزه سیاسیه كان و ته نانه ت هه ندێك له سه رۆك عه ش���ره ته كانیش، به مه به ستی هاندانیان ب���ۆ روبه ڕوبون���ه وه ی چه كدارانی داعش، له به رامبه ریش���دا وا بڕیاره ئه مڕۆ 3/17 س���ه ركرده ی هه م���و هێزه سیاس���یه كان له گه ڵ بارزانی كۆببنه وه بۆ تاوتوێكردنی پێش���هاته كانی ئه مدواییه ی كه له عێراق و رویان���داوه . جێناكۆكه كان���دا ناوچ���ه چاوه ڕوانیش���ده كرێت ل���ه و كۆبونه وه یه دا ك���ورد هاوبه ش���ی هه ڵوێس���تێكی دروستبكرێت و "رێگه نه درێت ئاگری شه ڕی خه ڵكانی تر بهێنرێته كوردستانه وه و هیچ هێ���زو الیه نێك تاكڕه وانه و به بێ ئیجماعی
كوردی بڕیار نه دات".س���ه رچاوه كه ئاماژه ب���ه وه ده كات كه بارزانی نایه وێت بچێته ژێر باری خواستی ئێرانه وه و كورد له دژی داعش شه ڕبكات، كه ئه م���ه ده ڕژێته خان���ه ی به رژه وه ندی مالیكییه وه و جگه له كوشتار و ماڵوێرانی و قوڵكردنه وه ی دوژمنایه تی له گه ڵ سوننه دا
هیچ ده سكه وتێكی تری نابێت.له به رامبه ریش���دا، له س���ه ر خواس���تی تاران، دوێن���ی وه فدێكی یه كێتی و پارتی كه پێكهاتبون له نێچیرڤان بارزانی و قوباد تاڵه بانی و مه ال به ختی���ارو فازڵ میرانی و ئازاد به رواری و خه س���ره و گوڵ محه مه د، سه ردانی تارانیان كردو له گه ڵ ئه مینداری ئه نجومه نی ئاسایش���ی نه ته وه یی ئێران، عه لی ش���ه مخانی كۆبونه وه . ش���ه مخانی كه نوێنه ری خامه نه ئ���ی رابه ری كۆماری ئیس���امی ئێرانیش���ه ، چه ن���د رۆژێك���ه
له دژی داعش و پێشڕه وییه كانی به رده وام لێدوانی تون���د ده دات. به تایبه تی له دژی ئه مه ریكاو هه ندێ���ك له واڵتانی ناوچه كه ، به بێ ئ���ه وه ی ناویانبهێنێت، ش���ه مخانی له لێدوانه كانیدا جه غت له وه ده كاته وه كه كۆمه ككردنی ئێ���ران به عێراق په یوه ندی به الیه نی سێهه مه وه نییه ، وه ك ئاماژه دان ب���ه و هه وااڵنه ی باس له ئه گه ری گفتوگۆی نێوان ئه مه ریكاو ئێران ده كرێت سه باره ت به عێراق. ش���ه مخانی ده ڵێت، "عێراق كه لێبكه ن یارمه تیم���ان داوای به ره س���می
به هانایانه وه ده چین".ئاژانس���ه كانی هه واڵی ئێ���ران له زاری یاری���ده ده ری وه زی���ری ده ره وه ی ئێران، حس���ێن ئه میر عه بدولئیاهیانه وه هه واڵی ئه وه ی���ان باڵوك���رده وه كه "مه به س���تی بارزان���ی و نێچیرڤ���ان س���ه ردانه كه ی وه فده كه ی یه كێتی و پارتی بۆ به رچاوڕونیه ده رباره ی ئه و ناڕۆش���نیه ی كه سه باره ت له گروپ���ه هه ندێ���ك به هه ڵس���وكه وتی تیرۆریس���تیه كان له هه رێمی كوردس���تان ئارادایه "، هه روه ها ئاماژه به وه ده كات كه "ئێران هانی كورده كان ده دات بۆ ئه وه ی یارمه تی حكومه تی عێ���راق بده ن له دژی
گروپه توندڕه وه كان".ئه مه له كاتێكدایه كه ئێران و به ش���ێك گومان عێ���راق، ش���یعیه كانی له هێ���زه ل���ه وه ده كه ن بارزانی به ش���ێك بێت له م گه مه یه ی له دژی ده وڵه تی عێراق و مالیكی له ئارادایه ، به وپێیه ی هه ولێر بوه ته شوێنی كۆبون���ه وه و هاتوچۆكردنی به ش���ێك له و سه ركرده س���وننی و كۆنه به عسیانه ی كه پێشتر خۆپیشاندانه كانی دژ به مالیكییان
له ئه نبارو موس���ڵ و تكریت هه ڵگیرساند، به گومانیشن له وه ی چه ند رۆژێك به ر له م روداوانه بارزانی سه ردانی پاریسی كردوه ، كه سه رس���ه ختانه له هه وڵ���ی روخاندنی رژێم���ی ئه س���ه ددایه و له وێ���ش چ���اوی به ئه حم���ه د جه ربای س���ه رۆكی ئیتیافی ئۆپۆزیس���یۆنی س���وریا و عه بدولحه كی���م به ش���اری جێگ���ری كه وتوه ، ك���ه وه ك په یامێك له دژی مالیك���ی و ئێرانیش ئه م
جۆره هه ڵسوكه وتانه ده خوێننه وه .ئه مه جگ���ه ل���ه وه ی كه ب���اس له وه ده كرێت بارزانی پێشوه خت ئاگاداری ئه و ئاماده كارییان���ه بوه كه بۆ هێرش���كردنه سه ر موسڵ له الیه ن داعشه وه له ئارادابون و له كه ناڵی بارزان���ی نێچیرڤان ته نان���ه ت TRTی توركی رایگه یاندوه كه "هێرشی داع���ش كارێكی چاوه ڕوانك���راو بو"، ئه و ده ڵێت "ئه و ش���ه وه ی كه كونسوڵگه ری توركیا له موسڵ په الماردرا، ئه حمه د داود ئۆغلو وه زیری ده ره وه ی توركیا په یوه ندی پێوه كردم و داوای كرد كه كونس���وڵگه ری توركیا له به رامب���ه ر ئه گه ری په المارداندا بپارێزین، به دوای ئه م ته له فونه دا په یامی خۆمان بۆ كونسوڵگه ری نارد و پێمانوتن كه ئام���اده ی هه ر ج���ۆره كۆمه كێكین، به اڵم ئه وان وتیان دۆخی ئه منیی باش���ه ، ئه گه ر وانه بوایه ده مانتوانی كارێكیان بۆ
ئه نجامبده ین".به پێ���ی س���ه رچاوه ئاگاداره كه ، چه ند له مه وبه ریش، س���ه ره ڕای ئه و مانگێ���ك په یوه ندیی���ه س���ارده ی كه وتوه ته نێوان بارزانی و مالیكیی���ه وه ، بارزانی له ڕێگه ی كه كردوه ته وه ئ���اگاداری ته له فون���ه وه
موسڵ له مه ترس���یدایه و ئه گه ری كه وتنی به ده ست ئه و هێزانه زۆره .
به پێی ئه و زانیارییان���ه ی له میدیاكانی له كۆبونه وه كه ی باڵوده كرێنه وه ، ئێرانه وه دوێنێی تاراندا، ش���ه مخانی ئاماژه ی به وه ك���ردوه كه جێ���ی نیگه رانیی���ه بۆ ئێران هاوپه یمانی نێوان كوردو ش���یعه به هۆی مالیكی���ه وه الوازب���وه و ئێ���ران هه وڵ���ی
چاره سه ركردنی ئه و ناكۆكییانه ده دات.ش���ه مخانی داوایك���ردوه ك���ه جێگه ی سه ركرده سوننه كان له هه رێمی كوردستان هاوكاری له به رامبه ریش���دا نه كرێت���ه وه و داعشدا، له روبه ڕوبونه وه ی بكه ن مالیكی چونكه كورد باش ده زانن سه ره ڕای ئه وه ی دڵخۆشن به وه ی ئه و ناوچه كوردنشینانه ی بنده ستی خۆیانه وه ، ئێستا خستویانه ته زیاتر له وه ی ناوچه ی جێیناكۆكی له گه ڵ ش���یعه بن له گه ڵ س���وننه یه و سنوریان به س���نوری س���وننه كانه وه یه ، شه مخانی وتویه تی "ئه زمون���ی كورد پێش كه وتنی سه دام له گه ڵ ئه مجۆره گروپه توندڕه وانه ئه زمونێكی تاڵه ، چۆن هه ست به ئاسایش ده كه ن كه ئه م گروپانه له س���ه ر سنوری كوردستان داده مه زرێن و وا ده زانن یه خه ی ئێ���وه ناگرن؟! ك���ه ئامانج���ی دواتریان كوردستان ده بێت، ئه مڕۆ له دژی شیعه ن
سبه ینێ له دژی ئێوه شه ڕ ده كه ن".هه روه ها ئاماژه ی به وه كردوه كه "نابێت به ش���ێك له هێ���زه كوردیی���ه كان بكه ونه تۆڵه سه ندنه وه بۆ ستراتیجییه وه هه ڵه ی له مالیكی ، مه ترس���ی تیرۆر نادیده بگرن، به غداو نێ���وان ناكۆكیه كانی پێویس���ته هه رێمی كوردستان هه رچی زوه چاره سه ر
بكرێن، كورد و ش���یعه ده توانن ده س���تی یه كت���ر بگ���رن ل���ه دژی تی���رۆر، هه وڵی ئێرانیش بۆ ئه وه ی���ه ، نابێت رێگه بده ن مه ترس���ی داعش بگاته ئاستێك كه ئیتر به تایبه تی بێت، كۆنترۆڵكردنی زه حمه ت هه ندێك موخابه راتیه كان���ی ده زگا ك���ه له واڵتان���ی دراوس���ێی عێراق به س���واری ئه سپی داعشه وه ده یانه وێ ته راتێنی تێدا
بكه ن".به اڵم سه رچاوه كه ی ئاوێنه ئاماژه به وه ده كات ك���ه زۆربه ی الیه ن���ه كوردییه كان له س���ه ر ئه وه كۆكن كه خۆیان نه ئاڵێننه ش���ه ڕ و ئاگرێكه وه كه هی ئ���ه وان نییه و جه غت ل���ه وه ش ده كاته وه ك���ه بارزانی ناچێته ژێر ب���اری خواس���تی ئێرانه وه و پێداگری له س���ه ر بێایه نی���ی كورد له م كێشمه كێش���ه دا ده كات كه ئێستا عێراقی
تێكه وتوه .سه رچاوه كه وتی "كورد تا ئێستا باشی هێن���اوه و به هۆی جموجۆڵی داعش���ه وه ده س���كه وتی گه وره یان به ده س���تهێناوه و كێش و قورسایی سیاسیشی گه وره تر بوه ، ته نانه ت ئه گه ر ئه م���ڕۆ عێراقیش دابه ش بێت ئه وان به رپرس���یارێتی پارچه پارچه
بونی ناكه وێته سه رشانی ئێمه ".وتیش���ی "ئه گه ر عێ���راق به ره و دابه ش ب���ون بچێ���ت ئه وا كێش���ه و ته نگ���ه ژه ی س���ه ره كی له س���ه ر كوردس���تان نابێت، به ڵكو له س���ه ر به غدا ده بێ���ت كه خاڵی گه رم���ی كێشمه كێش���ی ئێس���تای نێوان شیعه و س���وننه یه ، به وپێیه ی نه به شێكه ن���ه عه ره ب���ی له جوگرافی���ای ش���یعه و
سوننه ".
ئا: شاهۆ ئه حمه د
هێزه كانی پێشمه رگه ی كوردستان له سه ر سنوره كانی هه رێم
له ئاماده باشیدان بۆ روبه ڕوبونه وه ی هه ر هه ڕه شه و پێشهاتێكی نه خوازراو،
پێشمه رگه یه ك ده ڵێت "هه رچه نده بێ موچه شین، به اڵم هه رگیزاو هه رگیز ئاماده نین سه نگه ری
به رگری له به رامبه ر دوژمنانی كورددا چۆڵبكه ین".
تاهی���ر له نێو ت���ه پ و ت���ۆزی هێڵی ته ماس���ی نێ���وان هێزه كان���ی داعش و ناوچ���ه كوردس���تانیه كاندا له جه له وال، ده ڕوانی و به رده می له ده ش���تاییه كه ی جارجاریش له تاو گه رما په نای بۆ به ر سێبه ری ره بایه كه یان ده برد، ئه و وتی "قه ت هه لی وا بۆ كورد نه ڕه خس���اوه ،
داعش بیتاقه یه و بۆ كورد ده رچوه ".ئه و پێداگری له سه ر ئه وه ش ده كات له به رئه وه ی خۆی و باوباپیرانی ئه وه نده ئازاری���ان به ده س���ت ده س���ه اڵتدارانی عێراقه وه چه شتوه ، گه ر موچه ش نه بێت ئاماده ن ش���ان بده نه ب���ه ر ئه م ئه ركه قورسه و سه نگه ری به رگری چۆڵنه كه ن، تاهی���ر وتی "ئه گه ر راس���تتان ده وێت پێویسته بایه خێكی زیاتر به پێشمه رگه بدرێت، به تایبه تی ئه و پێش���مه رگانه ی ك���ه كوڕی رۆژی ته نگان���ه ن و ئاماده ن به س���ه رو ماڵ به رگری له كوردس���تان بكه ن، ره وایه له موچه و ئیمتیازییش���دا
پێشبخرێن".وتیشی " هه رچه نده بێ موچه شین، ئاماده نین هه رگی���ز هه رگی���زاو به اڵم سه نگه ری به رگری له به رامبه ر دوژمنانی
كورددا چۆڵبكه ین".ئێستا پێش���مه رگه ی رۆڵێكی گه وره له پاراس���تنی هه رێم���ی كوردس���تان و گه ڕاندنه وه ی ئ���ه و ناوچانه دا ده بینێت چاوه ڕوان���ی س���اڵه چه ندی���ن ك���ه جێبه جێكردنی ماده ی 140ن و به ناوچه
جێناكۆكه كان ناوده برێن.سه رۆكی لیژنه ی كاروباری پێشمه رگه له په رله مانی كوردستان ئاری هه رسین به ئاوێن���ه ی راگه یان���د"دوای ئ���ه وه ی س���ه رۆكایه تی په رله مانی كوردس���تان بڕیاری���دا ب���ه وه ی هه رس���ێ لیژن���ه ی )پێش���مه رگه و ناوخ���ۆ و مافی مرۆڤ( س���ه ردانی مه یدانی ئه و شوێنانه بكه ن كه پێش���مه رگه یان تێ���دا جێگیركراوه
ئێم���ه ش وه ك���و لیژنه ی پێش���مه رگه به سه ركرده وه و ئه و شوێنانه مان هه مو قسه مان له گه ڵ به رپرسه سه ربازییه كان كرد و له الی���ه ن خۆمانه وه راپۆرتێكمان به رزكرده وه تێیدا وه زعی پێشمه رگه مان ئه وه ی سه رۆكایه تی بۆ رونكردوه ته وه په رله مان به رچاوڕونیی هه بێت له باره ی
بارودۆخی ئێستای پێشمه رگه ".ناوب���راو ئام���اژه ی ب���ه وه ش ك���رد ئێم���ه له راپۆرته ك���ه ی كه "به ش���ێك باس���ی له كه میی و دواكه وتنی موچه ی پێش���مه رگه ك���ردوه ك���ه زۆر به جدی پێداگیری ل���ه وه ده كه ین كه به زوترین كات ده بێت موچه ی پێشمه رگه بدرێت و وه زاره تی له مه ودواش ده بێت هه روه ها پێشمه رگه یه كه م شوێن بێت كه موچه داب���ه ش بكات و هیچ مه جالیش���ی تێدا
نیه ".پێش���مه رگه لیژن���ه ی س���ه رۆكی
سه رسوڕمانی خۆش���ی نیشاندا له وه ی كه ئه و پێشمه رگانه ی له سه نگه ره كانی "مه گ���ه ر پێیانوت���وه به رگریكردن���ن هێزه كانی داعش به س���ه ر الش���ه ماندا ب���ڕۆن ئه گینا هه رگیز ناهێڵین جارێكی
تر ئه و ناوچانه داگیربكرێنه وه ".په رله مانتارێكی فراكس���یۆنی گۆڕان، مه حم���ود حاجی عوم���ه ر، كه هاوكات له باره ی لیژنه ی پێشمه رگه یه ئه ندامی كێش���ه كانی پێش���مه رگه وه به ئاوێنه ی راگه یان���د "ئێمه بۆم���ان ده ركه وت كه ئه وان كێشه ی كه میی موچه و كێشه ی كێش���ه ی خزمه تگ���وزاری و كه می���ی دواكه وتن���ی موچه كانی���ان و كێش���ه ی ج���ۆری چه كه كانیان هه یه س���ه رباری ئه وه ش ده بێت خۆیان فیش���ه ك بكڕن له الیه كی تره وه ش پێش دروس���تبونی ئه و ئالۆزییه هه فته ی دو رۆژ گۆشتیان پێده درا، به اڵم له ئێس���تا ئه وه نه ماوه
هه ربۆیه ئێمه له الیه ن خۆمانه وه كێشه و داواكاریه كانم���ان ك���رده راپۆرتێ���ك و
به رزمانكرده وته وه ".ماف���ی مرۆڤیش لیژنه ی س���ه رۆكی س���ۆران كوردس���تان له په رله مان���ی پێشمه رگه كێشه كانی له باره ی عومه ر له سنوره كانی هه رێم به ئاوێنه ی راگه یاند" پێش���مه رگه موچه و ئیمتیازاتیان وه كو پێویس���ت نی���ه به تایبه ت���ی ئه وانه ی له شوێنی روبه روبونه وه ن له گه ڵ گروپه چه ك���داره كان و گیانی���ان به به رده وامی له مه ترسیدایه ، بۆیه ده بێت جیاوازیه ك پێش���مه رگه یه ك له نێ���وان بكرێ���ت له باره گایه ك���ه ك���ه ش���وێنی ئه مینه له گه ڵ ئه وانه ی له به ره كانی ش���ه ڕدان، دواكه وتن���ی موچ���ه ش خاڵێك���ی تره كه خۆی���ان داوایانك���ردوه داكۆكییان خۆیدا له كات���ی موچه یان لێبكه ی���ن و
پێبدرێت".
ڤایرۆسی جگه ر له چاكسازی گه وران
باڵوده بێته وه
ئا: به رهه م ئه حمه د و عه بدواڵ گۆران
ڤایرۆسی جگه ر له گرتوخانه ی چاكسازی گه وران باڵوده بێته وه و تاوه كو ئێستا 6 كه س توشبون كه سیانیان له ناو گرتوخانه كه دا
توشبون، به رێوه به ری چاكسازییه كه ش ده ڵێت ئه وانه پێشتر
خۆیان ئه و نه خۆشییه یان هه بوه .
به گوێ���ره ی ئ���ه و زانیارییانه ی كه باوه ڕپێكراوه وه ل���ه س���ه رچاوه یه كی له گرتوخانه ی ئاوێنه كه وتون، ده ست ته نها س���لێمانی ، گه ورانی چاكسازی له ماوه ی هه فته ی رابردودا ڤایرۆس���ی
جگه ر له گرتوخانه كه دا باڵوبوه ته وه .هه روه ها سه رچاوه كه وتیشی ،”به پێی ش���یكاریه ته ندروس���تییه كان ك���ه بۆ دوس���ه د ده س���تگیركراو كراوه س���ێ كه س له و گیراوانه تاوه كو ئێس���تا له و گرتوخانه یه توش���ی ئه و نه خۆش���ییه ب���ون، ئ���ه و 6 كه س���ه له ئێس���تادا جیاكراونه ته وه و له ژوری ته ندروس���تی
گرتوخانه ن”. به رده س���تی زانیارییه كان���ی ئاوێن���ه هێما ب���ۆ ئه وه ده ك���ه ن كه له م���اوه ی هه فته یه كدا نه خۆش���ه كان تر، له گیراوه كانی جیانه كراونه ت���ه وه هه روه ه���ا گومانی ئه وه ش ده كرێت كه ئه و رێژه یه به رزبێته وه چونكه تاوه كو ئێس���تا له كۆی 900 كه س���ی زیندانی
ته نها شیكاری بۆ 200 كه س كراوه .به رێوه به ری له الی���ه ن خۆیش���یه وه چاكس���ازی گه ورانی سلێمانی شێركۆ حه مه عارف به ئاوێنه ی راگه یاند، “راسته تاوه كو ئێستا 6 كه س توشبون به اڵم ئه و كه س���انه له گرتوخانه توشنه بون به ڵكو خۆیان پێشتر ئه و نه خۆشییه یان هه بوه “. وتیشی “له ئێستادا ئه و كه سانه جیاكراونه ته وه و لیژنه یه كی ته ندروستی
چاودێریی وردیان ده كه ن”.هاوكات د.میران محه مه د به رێوه به ری گشتی ته ندروستی س���لێمانی تایبه ت به ئاوێن���ه ی راگه یان���د، “راس���ته ئه و له گرتوخان���ه ی هه ی���ه نه خۆش���ییه به اڵم س���لێمانی ، گه ورانی چاكسازی ئه و نه خۆش���انه له گرتوخانه توش���ی ئه و نه خۆش���ییه نه بون، به ڵكو پێشتر
توشبون” .
له ژێر دروشمی
"پاراستنی سنوری كوردستان ئه ركی
هه مومانه " ژوری بازرگان���ی و پیشه س���ازی نائاسایی له كۆبونه وه ی س���لێمانی خۆیدا له ڕێكه وتی )2014/6/16(دا بۆ ڕابگه یه نێت بڕیاریدا كه مپینێك یارمه تی بۆ كۆكردنه وه ی كۆمه ك و
هێزی پێشمه رگه ی كوردستان.بۆ ئه م مه به سته گشت بازرگانان و وه به رهێن���ه ران و پیشه س���ازان و به ڵێنده ران و گشت هاواڵتیان ئاگادار خوازیاره هه ركه سێك ده كه ینه وه ، به شداربێت له م هه ڵمه ته دا سه ردانی ژوره كه مان بكات یاخود په یوه ندی ب���كات ب���ه م ژم���اره ته له فۆنانه ی
خواره وه .
سێش���ه ممه له ڕۆژی هه ڵمه ته كه (2014/6/17( كاتژمێر )10:00( ی به یانی ده س���تپێده كات تا كاتژمێر س���تافی ئێ���واره . (06:00(ی وه رگرتنی بۆ ئاماده یه ژوره كه مان
كۆمه كه كانتان.
ژماره ی ته لفون: 07722831611077233986690750120291807501202917
هاوكاریتان نیشانه ی نیشتیمانپه روه ریتانه
نێچیرڤان و وه فده كه ی له سه ر خواستی ئێران سه ردانی تارانیان كردئێران هۆشداری ده داته سه ركردایه تی كوردو ده خوازێت ده ستی شیعه بگرن
پێشمه رگه به بێ موچه به رگری له كوردستان ده كات
پێشمه رگه : سه نگه ری به رگری چؤڵ ناکه ین
ئا:عهبدواڵگۆران،بهرههمئهحمهد
لهمگفتوگۆیهیئاوێنهدالهتیفشێخعومهرئهندامیسهركردایهتیوبهرپرسیمهڵبهندیسلێمانییهكێتینیشتمانیكوردستاندهڵێت"ئێستاش
ئهیڵێینشهرمهزاریهبۆالیهنێكههڵهوهرێكیكۆنهبهعسیبكات
بهبهرپرسیسلێمانی".
ئاوێنه:ئایائهتوانیوهكئهندامێكیس����هركردایهتییهكێت����یب����ۆخهڵكیبهڕاستی حزبهكهتان كه رونبكهیتهوه،سۆشیالدیموكراته،یانئهوناوهتهنها
بۆدهرهوهیه؟لهتیفعومهر:سۆش����یالدیموكراتمان����ایعهدالهتیكۆمهاڵیهتیه،یهكێتیبهڵێدهتوانرێتبهتهواوهتیپێیبڵێین
سۆشیالدیموكراته.ئاوێنه:لهچحزبێكیسۆسیالدیموكراتیدنیایئێستاههیهكوڕودایكێكحزبێكبهرێوهب����هرنوههم����ودهس����هاڵتێكیانبهس����هرحزبهكهداههبێ،وهكئهوهی
ئێستالهناویهكێتیدابهدیدهكرێت؟لهتیفعومهر:یهكێتیهیچبنهمایهكیبنهماڵهبونیتێدانهبوهوئێستاشتێیدانیه،لهحزبیسیاس����یدنی����ادانهوهكودای����كوكوڕێكچهندهه����ادایكوكوڕوخوشكوبرالهیهكحزبدائیشدهكهن،
بۆیهشتێكیئاساییه.ئاوێنه:ئهوهیئێستادهبینرێتلهناویهكێتیداتهنهائهندامبونیانكاركردننیه،بهڵكوههمودهسهاڵتهكانبهدهستبنهماڵ����هیتاڵهبانی����هوهن،ئهمهی����ان
چۆنه؟لهتیفعومهر:ئهوهراستنیه،ئێمهحزبێكینرێكخستنمانههیه،سكرتێریگشتیو س����كرتێری جێگری گش����تیومهكتهبیسیاس����یوس����هركردایهتیمانههی����ه،پهی����ڕهویناوخۆم����انههیه،بهڵ����ێههن����دێلهخاڵهكان����یپهیڕهودیاردهیهكه ئ����هوه جێبهجێنهك����راون،لهزۆرب����هیحزبهكانداههی����ه،یهكێتینهب����وهبهحزبیبنهماڵ����هوئێمهحزبی
بنهماڵهنین.ئاوێنه:بهرپرسینوسینگهیسهرۆكیحكومهتیپێشولهس����هرچبنهمایهككراوهبهبهرپرس����یدڵ����ییهكێتیكه
مهڵبهندییهكه؟
لهتیفعومهر:لهدوایئهوهیهێرۆخانلهمهڵبهند، لهكاركێش����ایهوه دهس����تیمهكتهبیسیاس����یكۆبونهوهیكردبووبڕیاریانداب����وكهمنببمبهبهرپرس����یمهڵبهن����دبهبێئ����هوهیئاگاداربمیانبهتهمابمی����اپێمخۆشبێ����ت،كاتێكئهموت لێئهكردم پیرۆزبایی����ان خهڵكپیرۆزباییملێمهك����هندوعایخێرمبۆ
بكهن.ئاوێن����ه:ب����هاڵمدهگوترێتلهس����هرحس����ابیباڵ����یدكت����ۆربهره����همتۆكراویتبهبهرپرس����یمهڵبهند؟خۆشت
بهشێوهیهكیترباسیدهكهیت؟لهتیفعومهر:ههركهسێكپێشنیاریكردبێتب����ۆدانانمسوپاس����یئهكهم،بهاڵملهژیانمداباڵیهیچكهسنهبوم،
تهنهاباڵییهكێتیبوم.تاڵهبانیدایهكێتی لهغیاب����ی ئاوێنه:سكرتێرێكیتارماییههیه،كهلهههموكێشهكانیدادهردهكهوێتئهویشقاسمیس����لێمانیه،ئایائهوهبهوشێوهیهیهكه
باسدهكرێت؟لهتی����فعوم����هر:بڕی����اردانلهدواینهخۆشكهوتنیجهنابیمامجهاللزۆرئاڵۆزه،بهاڵمبڕی����اریكۆتایییهكێتیس����هركردایهتی سیاس����یو مهكتهب����یدهیدهن،ئهوقس����هیهقسهیدوژمنانیبێبنهمایه، قس����هیهكی ئهوه یهكێتیه،یهكێتیخۆیساحیبیخۆیهتی،لهدوایكارهس����اتیههكاریوئهنفالیشیهكێتیخ����ۆیخاوهنیبڕیاریخۆیبوه،بهاڵمههمیشهدۆستیشیههبوهوهاوكارییان
كردوه.ئاوێن����ه:ههن����دێلهبهرپرس����هكانییهكێتیدهس����تكهوتوسهركهوتنهكانیكوردستانلهچاویئێرانهوهدهبیننهوهوپێیانوایههیچدهستكهوتێكبهبێئێراننههاتوهت����هدی،ئایادی����دیتۆشبهو
شێوهیهیه؟لهتی����فعومهر:م����نپێموانیههیچدهستكهوتێكبهبێئێراننههاتبێتهدی،بهههوڵ����ی دهس����تكهوتهكان بهڵك����وبهاڵم هاتونهتهدی، كوردستان خهڵكی
دۆستیشمانههبوه.ئاوێنه:لهكاتیبانگهشهیههڵبژاردندازۆرترینهێرشوتهش����هیركهلهس����هرنوسراوهكاننوس����رابونهیمهڵبهندییهكب����ون،ئایابهئاگاداری����یتۆئهو
نوسراوانهئهنوسران؟
لهتی����فعوم����هر:ئ����هوهبهش����ێكب����ولهبانگهش����هلهچوارچێ����وهیئهورێنماییانهیكهكۆمیس����یۆنداینابون،ئهوان����هتهش����یهرنهبونبهڵك����وئهوهراس����تیهكبومهبهستمانبوبهخهڵكیبڵێین،كهشاریس����لێمانیشایستهیكۆنهبهعسیهكنیهببێتبهپارێزگاریودوهمیانوتومانهوئێس����تایشئهیڵێینش����هرمهزارییهبۆالیهنێكههڵهوهرێكیكۆنهبهعسیبكاتبهبهرپرسیسلێمانی،بهڵێئهودروش����مانهخۆمنوسیومنوسوربومزۆرترینژمارهیلێههڵبواسرێ،زۆریشگهڕامتاوهكووشهیههڵهوهڕم
دۆزیهوهكهپڕبهپێستیههڵهوهڕه.ههڵهبجهیشههیدی یهكێتی ئاوێنه:ل����هڕویپراكتیكیهوه ئای����ا ب����ردهوه،كاردهكاتب����ۆبهپارێزگابونیههڵهبجه،
یاتهنهائهوهبۆبانگهشهبو؟لهتی����فعوم����هر:ههڵهبجهمانكردبهپارێ����زگا،ماوهت����هوهس����هرئهوهی
ئامادهكارییوفهنیهكانیبۆبكرێت.ئاوێنه:كارتانبۆئهوهكردوهپارێزگار
دابنێن،یانكهس����تانكاندیدكردوهبۆپارێزگاریههڵهبجه؟
لهتیفعوم����هر:ههڵهبج����هشوهكپارێزگاكانیترئهبێتتهوافوقیلهسهربكهی����ن،بهاڵمب����ۆیهكێت����یگرنگیی
تایبهتیههیه.ئاوێن����ه:كێش����هكانیئێ����وهوگۆڕانئهوهن����دهئاڵ����ۆزنك����هئێ����رانبێتو
نێوانگیریتانبكات؟لهتی����فعومهر:گهرگۆڕانوهكههرحزبێكیسیاس����یت����روازلهعهقڵیهتیسڕینهوهوپاكتاوكردنیئهوانیتربێنێتوبهجیاوازیهكانیان����هوه بهرامبهرهكان����یقبوڵبێت،ش����تێكلهنێوانماندانامێنێتناویكێش����هبێ����ت،ئهوانی����شدهبنهژمارهیهكیترلهگ����هڵحزبهكانیتردا،كێشهیئێمهلهگهڵگۆڕانئهوگوتارهناعهقاڵنیی����هیگۆڕانبوكهبونیخۆی
بهستبوهوهبهنهمانییهكێتیهوه.ئاوێنه:بهقسهكانتداوادهردهكهوێتكهگۆڕانقسهوخیتابهكانیدوژمنایهتیه
بهرامبهربهیهكێتی؟
لهتیفعومهر:نهكدوژمنایهتیبهڵكولهپشتیهوه گهلهكۆمهكهش����یتێدابو،
گیانیرقوتۆڵهههبوه.ئاوێن����ه:بۆچیلهههركاتێكدایهكێتیتوش����یقهی����رانئهبێتئێ����راندێتهس����هرخهتوقهیرانهكهیبۆچارهسهر
ئهكات؟لهتیفعومهر:لهپرس����یارهكهترازینی����متاوهكوپێتبڵێمبۆچ����ی،پێموایهچارهس����هر قهیرانهكانی خۆی یهكێتیئ����هكاتوه����هرواش����یكردوه.یهكێتیمێژوهكهیئهڵێتحزبێكیكوردستانیه،یهكهمحزبیسیاس����یب����وهكههێزیپش����تیوانیلهخهباتیپارچهكانیتریكوردستاندروستكردوه،یهكێتیتهنها
حزبیخهڵكیكوردستانه.ئاوێنه:بۆچیلهبهیاننامهكانیداعشداتهنهایهكێتیدهكرێتهئامانج،ئایائهمهئ����هوهناگهیهنێتئێوهلهبهرهیئێرانو
شیعهن؟لهتیفعومهر:ئێمهلهبهرهیخهڵكی
كوردستانین.
3(433(سێشهممه2014/6/17ههنوکهئهندامیسهركردایهتیوبهرپرسیمهڵبهندیسلێمانییهكێتی:
بڕیاردانلهناویهكێتیدازۆرئاڵۆزه
ئا:ئاوێنه
)گهیالن(ك���وڕهكوردێكیتهمهنی24س���اڵهوخهڵكیچۆمانه،س���اڵیڕابردولهدوهمڕۆژیجهژنیرهمهزاندابهخ���ۆیوخێزانهكهیهوهلهگهڵس���ێهاوڕێ���یدیك���هیوبهخێزانهكانیانهوهڕویانكردهس���وریاوچون���هڕیزهكانی"داعش"هوه،گهیالنئێستاناویخۆیگۆڕیوهبۆ"ئهبوسهلمانئهلكوردی"ولهویالیهت���ی دهڵێ���ت خ���ۆی وهكئهلبهرهك���هیواڵت���یس���وریادهژی،چهند فهیس���بوكهوه لهڕێگهی ئاوێنه
پرسیارێكیئاڕاستهكرد.
ئاوێنه:ئێستالهكوێدهژیت؟ئهبوس���هلمان:بس���ماللهالرحمنالرحی���م،م���نلهویالیهت���یالبرك���ه
لهسوریادادهژیم.ئاوێن���ه:بۆچ���یدهڵێ���نویالیهتیالبركه،لهكاتێكداتۆلهئهلحهس���هكهی
ئهلرهقهیسوریای؟ئهب���وس���هلمان:چونك���هدهولهیئیس���المیفیعێ���راقوش���امناویههرش���وێنێكدهگۆڕێتئهگهرچوهناویهوه،وهكالحس���كهب���ۆالبركه،دهیرزوربۆدارالخیر،ویالیهینهینهوا،
چونكهئهوانهواڵتیشامن.ئاوێنه:بۆچین���اویخۆتگۆڕیوهله)گهی���الن(هوهبۆ)ئهبوس���هلمان
ئهلكوردی(؟
ئهبوسهلمان:چونكهمرۆڤپێویستهئ���هوناوان���هههڵبژێرێتكهئیس���المدیارییاندهكات،نهكناوێكبێتكه
هیئیسالموئاینیخودانییه.ئاوێنه:ئێوهبۆچیش���هڕدهكهنو
بهڕێگایترچاالكییناكهن؟ئهبوس���هلمان:ئێمهش���هڕلهپێناوسهرخس���تنیئاینیخ���ودادهكهینوكاربهقورئانیپیرۆزدهكهین،چونكه
پهیامیقورئانوخودامانپێیه.ئاوێن���ه:ئامانجیئێوهلهوش���هڕه
چییه؟ئهبوس���هلمان:ئێمهشهڕدهكهینوجیه���اددهكهی���نب���ۆهاوكاریكردنیچونكه موس���وڵمانان، لێقهوم���اوانوههمیش���هزوڵمیانلێدهكرێتولهههمو
دنیادهچهوسێنرێنهوه.ئاوێن���ه:لهس���هرچبنهمایهكئهو
بڕیارهدهدهنكهبهرگریلهموسڵماناندهكهن؟
ئهبوسهلمان:ئێمهحوكمبهقورئاندهكهی���نوقورئ���انبهكاردههێنی���نوقورئانیشبۆمهحكوموراستیهاتۆتهخوارهوهت���اهاوكارییلێقهوماوانمانی
پێبكهین.ئاوێنه:بۆچیشهڕلهگهڵكوردهكانیرۆژئاوایكوردستانوپهیهدهدهكهن،
ئهیئهوانیشكوردنین؟ئهبوس���هلمان:ئێمهشهڕیقهومیناكهین،ش���هڕیئێمهش���هڕیكافروموس���وڵمانانه،ش���هڕیكوفروئیمان
دهكهین.ئاوێنه:هی���چكاتێكهێرشدهكهنه
سهركوردستان؟ئهبوس���هلمان:هی���چگومانیتێدانییه،چونكهبهپێینهخش���هولهسهر
نهخش���هیعێراقكوردستانویالیهتیسێیهمه.
ئاوێنه:ئهگهررۆژنامهنوسێكبگرندهیكوژن؟
ئهب���وس���هلمان:رۆژنامهن���وستاههندێك ههیه، فهرق���ی رۆژنامهنوسرۆژنامهنوسلهالیهنئوسامهبنالدنهوهس���هربڕدرانیانههیانهتاكوئێس���تالهئهمهریكاگیراون،بۆیهالیئێمهش
فهرقیههیه.عێراقو لهنێوان هاتوچۆتان ئاوێنه:
سوریاچۆنه؟ئهب���وس���هلمان:ئ���هوهههم���ویی���هكویالیهته،ئهلحهمدولیالئێس���تاموسڵیشمانلهدهستهودهبێتئهوانهیبهناوس���هلهفینلهموسڵگوێڕایهڵییئهبوبهكربهغدادیبكهنیانهیجرهت
بكهنلهوشاره.ئاوێنه:ئهیئهوكهسانهیلهگهڵتانن،
زیاترخهڵكیكوێن؟ئهبوسهلمان:ههموئهوموسڵمانانهك���هلهپێن���اوخ���وادادهجهنگ���نبۆسهرخس���تنیئاینیخودائینشائهاڵو
باقیهبیئیزنلال.لهگهڵه،پهیوهندیت ئاوێنه:كوردتلهگهڵی���انچۆنهوژمارهی���انچهندهو
خهڵكیكوێن؟ئهب���وس���هلمان:بهڵ���ێلهگهڵمنوزۆرجارمنخواردنیانبۆدروستدهكهموپهیوهندیمان ناندهخۆی���نو بهیهكهوه
باشه.
چهكدارێكیكوردیسهربهداعشبۆئاوێنه:بهپێینهخشهی)داعش(،كوردستانویالیهتیسێیهمه
ئهبوسهلمانلهگهڵهاوڕێیهکیکوردیداکهبهیهکهوهچونهتهناوداعشئهبوسهلمانئهلكوردی
بهڵێئهودروشمانهخۆمنوسیومنوسوربوم
زۆرترینژمارهیلێههڵبواسرێزۆریشگهڕامتاوهكووشهی
ههڵهوهرمدۆزیهوهكهپڕبهپێستیههڵهوهڕه
لهتیفشێخعومهر
رهمهزانكۆنگرهیكۆمهڵدوادهخاتو
عهلیباپیریشبهئهمیریكۆمهڵههڵدهبژێردرێتهوه
ئا:هێمنمامهند
بههۆیئ����هوهیكهوادهیبهس����تنین����او دهكهوێت����ه كۆنگرهكهی����انكۆمهڵ����ی كۆنگ����رهی رهمهزان����هوهئیسالمیدوادهكهوێتوعهلیباپیریشبهئهمیریكۆمهڵههڵدهبژێردرێتهوه.
بیاللس����لێمانئهندام����یمهكتهبیبهئاوێنهی ئیسالمی كۆمهڵی سیاسیراگهیان����د"بههۆیئ����هوهیكهوادهیبهس����تنیكۆنگرهیكۆمهڵیئیسالمیدهكهوێت����همانگ����یرهمهزان����هوهكهدهكات����ه7/15وئهندامانم����انبهرۆژودهبنناتوانینكۆنگرهلهوادهیخۆی
بیهستینودوادهخرێت".زویرهكانیشیان بهئهندامه سهبارهتكهب����همدواییهبهه����ۆیههڵبژاردنیههش����تهمهوه كابینهی وهزیرهكان����ینیگهرانب����ون،بیاللس����لێمانوتیپێویس����ت بهپێ����ی "ههوڵدهدهی����نبهشداریبهههمویانبكهینوئهوانیش
بگهڕێنینهوهبۆناوكۆنگره".لهالیهك����یت����رولهبارهیپۆس����تیئهمیریكۆمهڵبهرپرس����ێكیكۆمهڵیئیسالمیكهنهیویستناویبهێنرێتبهئاوێنهیراگهیاند"لهراستیدابۆئهمبارودۆخهكهس����ێكنییهلهمامۆس����تاعهلیباپیرباشتربۆئهوپۆسته،بۆیهئهگهربێتومامۆستاخۆشینهیهوێتخۆیكاندیدبكات����هوه،ئهوابرادهرانیكۆنگ����رهداوایلێدهكهن����هوهخ����ۆیكاندیدبكاتهوهوكهسیشركابهریئهو
نییه".
ئا: ئاسۆ سه راوی
له گه ڵ ئه وه ی دوێنێ زیاتر له 200 خوێندكار و خێزانی كورد له به غداوه
به فڕۆكه یه كی تایبه ت هێنرانه وه هه رێم، به وته ی په رله مانتارێكی كوردی
عێراق، هێشتا هێنده ی ئه و ژماره یه كورد له به غدان و به نیازی گه ڕانه وه ن، به اڵم بلیتی فڕۆكه یان ده ستناكه وێت، بۆیه داوا له به رپرسانی هه رێم ده كات
بۆ گه ڕانه وه یان هاوكارییان بكه ن، چونكه وه ك ئه و ده ڵێت "باری ئه منیی
به غدا زۆر مه ترسیداره و پێویسته هیچ كوردێك به بێ ئیش تێیدا
نه مێنێته وه ".
به رپرس���ی په یوه ندی���ه عێراقیه كانی یه كگرت���وی ئیس���امی ، ع���ادل نوری كه ه���اوكات په رله مانت���اری یه كگرتوه له عێراق، ئه وه ده خاته ڕو ئه و فڕۆكه یه ی كه دوێنێ زیاتر له 200خوێندكار و چه ندین خێزانی كوردیان له به غداوه پێهێنایه وه به تایبه ت���ی له لوبنان���ه وه هه رێ���م، خه رجیه كه ش���ی ته واوی هێنابوی���ان و له سه ر ئه ركی هێرۆ ئیبراهیم ئه حمه دی كۆماری س���ه رۆك تاڵه بانی هاوسه ری
عێراق بوه .دروس���تبونی ئاس���تنه گی هاتۆچ���ۆ هه رێم���ی له نێ���وان به ئۆتۆمبی���ل كوردستان و ناوه ڕاست و باشوری عێراق، دوای ئ���ه وه ه���ات ك���ه چه كداره كانی شام( له عێراق و ئیس���امی )ده وڵه تی ناسراو به )داعش( چه ند شار و ناوچه كی
عێراقیان گرت.به پێی وته ی به ش���ێك له و كوردانه ی له ئێس���تادا له به غدان، ب���اری ئه منیی
پایته ختی عێراق نه ك ئاس���ایی نییه ، به ڵك���و مه ترسیداریش���ه به تایبه ت بۆ ك���ورده كان، وه ك خوێندكارێكی كورد كه ئێس���تا له به غدای���ه ده ڵێت "ترس ده بین���رێ و خه ڵكی���دا له ڕوخس���اریی
چۆڵییش به شه قامه كانه وه دیاره ".ماس���ته ره كه خوێندكاری )س،ك( له زانكۆی به غدا، له لێدوانێكی ته له فونییدا ئ���ه وه ی بۆ ئاوێن���ه رونك���رده وه ، كه له ئێس���تادا باری ئه منیی به غدا جێگیر نییه و له ج���اران زیاتر ترس و دڵه ڕاوكێ له خه ڵكی���ه وه به ش���ێك به س���یمای ده بینرێ ، ئه و وت���ی "بۆ ئێمه ش وه ك
كورد دۆخه كه مه ترسیدارتره ".ئه و خوێندكاره ئه وه شی رونكرده وه ، كه به جۆرێك ترس���یان لێنیش���توه بۆ زۆر پێداویستیی نه بێت له شوێنه كانیان نایه نه ده ره وه ، ئه و وتیشی "له ئێستادا له تاقیكردنه وه داین، ئه و باره نائاساییه كاریگه ریی له سه ر تاقیكردنه وه كانیشمان دروستكردوه ، هه ربۆیه بلیتی فڕۆكه مان ده س���تكه وتوه و بێ���ت هه رچۆنێ���ك راس���ته وخۆ تاقیكردن���ه وه كان دوای
ده گه ڕێینه وه ".به رپرس���ی په یوه ندی���ه عێراقیه كانی یه كگرتوی ئیس���امی جه خت له س���ه ر ڕاس���تیی قس���ه كانی ئ���ه و خوێندكاره ده كاته وه ، ك���ه باری ئه منی���ی به غدا ئاسایی نییه و ده گاته ئه وه ی كه بڵێت "باری ئه منیی به غدا زۆر مه ترسیداره ، پێویسته هیچ كوردێك به بێ ئیش تێیدا
نه مێنێته وه ".ئه و به رپرس���ه ی یه كگرتوی ئیسامی رێنمای���ی ئ���ه وه ده دات���ه هه م���و ئه و باشوری له به غدا و له ئێستادا كوردانه ی عێراقن، كه به هیچ جۆرێك له ئێس���تادا
كوردس���تان، نه گه ڕێنه وه به ئۆتۆمبیل چونك���ه رێگاك���ه مه ترس���یداره و ئه و ده ڵێت "به به رچاوی بازگه ی حكومیه وه كوردیان رفاندوه دواتر به پاره یه كی زۆر ئازادیانكردوه ، باش���ترین نمونه ش ئه و پێنج خوێندكاره كورده بو كه پێش���تر رفاندبویانن، چه ن���د رۆژێكه به نزیكه ی 60ه���ه زار دۆالر ئازادیانك���ردون، بۆیه پێویس���ته تا بۆی���ان ده كرێت به فڕۆكه
بگه ڕێنه وه ".به پێی وته ی عادل نوری له ئێس���تادا ژماره یه كی زۆری كورد كه به ش���ێكیان به نی���ازن له به غ���دان و خوێن���دكارن، بگه ڕێنه وه هه رێم، به اڵم بلیتی فڕۆكه یان به زویی ده ستناكه وێت، وه ك ئه و باسی ده كات چه ن���د رۆژێك له مه وپێش بلیتی فڕۆكه ت���ا 7/4بڕڕاوه ، نرخه كه ش���ه ی له 100هه زار دین���اره وه به رزبۆته وه بۆ 250$، هه ربۆیه داوا له به رپرسانی كورد ده كات، كار بۆ دابینكردنی فڕۆكه یه كی تایب���ه ت بكه ن، تا هه مو ئه و كوردانه ی له به غ���دان و نی���ازی گه ڕانه وه یان هه یه به و فڕۆكه یه بگه ڕێن���ه وه و ئه و وتی "تا ئێستا زیاتر له 50 كه س كه به شێكیان خوێندكارن په یوه ندیان به منه وه كردوه داوا ده ك���ه ن به فڕۆكه یه ك���ی تایب���ه ت ژماره ی دڵنیام بیانگه ڕێنینه وه هه رێم، ئه وانه ی مه به ستیانه زو بگه ڕێنه وه زۆر ل���ه و ژماره یه زیاتره ، بۆیه پێویس���ته به رپرس���انی حكومه ت ببن���ه هاوكاری ئه و كه س���انه ، ئه وه نده ی له ده ست منه ئاماده م هاوكارییان بكه م، به اڵم ده بێت الیه نێ���ك خه رجیی گواس���تنه وه كه یان بگرێته ئه ستۆ، به ڵكو بتوانین له چه ند رۆژی داهاتودا هه مو ئه و كه سانه به بێ
كێشه بگه ڕێنینه وه هه رێم".
ئا: ساالر عه لی
نێچیرڤان بارزانی سه رۆكی راسپێردراوی كابینه ی هه شته می حكومه تی هه رێمی
كوردستان وه زیرێكی یه كگرتوی ئیسامی كوردستان ره تده كاته وه و
داوای گۆڕینی به كه سێكی تر ده كات و به شێك له رێكخستنه كانی یه كگرتوش خوازیارن سه ركردایه تی حیزبه كه یان
ئه و داوایه جێبه جێ نه كات.
له یه كگرتوی ئاگادار س���ه رچاوه یه كی ئیس���امی به ئاوێنه ی راگه یاند كه دوێنێ دوش���ه ممه 6/16 نوێنه رێك���ی تایبه تی نێچیرڤ���ان بارزانی س���ه ردانی م.محه مه ف���ه ره ج ئه مینداری گش���تی یه كگرتوی ئیس���امی كوردس���تانی كردوه ، ڤیتۆی كابین���ه ی راس���پێردراوی س���ه رۆكی هه شته می له س���ه ر )محه مه د هاودیانی( كاندی���دی وه زیری رێكخه ری هه مه هانگی نێ���وان په رله م���ان و حكوم���ه ت به ئێمه
راگه یاندوه و داوای گۆڕینی كردوه .سه رچاوه كه ئه وه ی بۆ ئاوێنه ئاشكراكرد كه دڵشاد شه هاب ئه ندامی سه ركردایه تی پارتی دیموكراتی كوردستان دور له چاوی میدیاكان له گ���ه ڵ ئه مینداری یه كگرتوی كۆبۆت���ه وه و كوردس���تان ئیس���امی نامه یه ك���ی به په له ی نێچیرڤ���ان بارزانی گه یاندوه پێش ئه وه ی س���ه فه ری تارانی پایته ختی كۆماری ئیسامی ئێران بكات پێیڕاگه یان���دون كه "نێچیرڤ���ان بارزانی هاودیانی( )محه م���ه د گۆڕین���ی داوای كاندی���دی یه كگرتو بۆ وه زیری رێكخه ری هه مه هانگی نێوان په رله مان و حكومه تی له به رامبه ردا ت���ر، به كه س���ێكی كردوه ره تیكردۆته وه فه ره ج محه مه د مامۆستا
ش���تی وا له به رخات���ری پارت���ی بكه ن، رێكخس���تنه كانی كاردان���ه وه ی چونكه
حیزب و گه نجانی به دوادا دێت.مه ولود "مامۆستا سه رچاوه كه به پێی باوه مراد كه ئێستا سه رۆكی فراكسیۆنی داوای به ئاش���كرا چه ندینجار یه كگرتوه پۆس���تی وه زی���ری هه ماهه نگ���ی نێوان په رله م���ان و حكومه تی كردوه ، نێچیرڤان بارزانی���ش رازی نیه مامۆس���تا محه مه د هاودیانی بێت پێی خۆش���ه مامۆس���تا
مه ولود باوه مراد بێت".س���ه رچاوه كه ی ئ���ه وه ی ب���ۆ ئاوێنه كادی���ری ژماره ی���ه ك ئاش���كراكردوه ناوه ن���دی و گه نجی هه ولێ���ری یه گگرتو پش���تگیری مانه وه ی محه مه د هاودیانی ده كه ن، پێیانوای���ه ئه و باجی پارێزه ری كه یسی س���وتاندنی باره گاكانی یه كگرتو له بادینان ده دات بۆی���ه پارتی دژایه تی ده كات و نایه وێ ئه و بێته ناو حكومه ت.
هه ولێرییه كانی ناو یه كگرتو ئاماژه به وه ده كه ن كه ئه مه حه ق���ی هه ولێرییه كان ده ب���ات، ئه گه ر هاتو مه ول���ود باوه مراد له س���ه ر داوای نێچیرڤان بارزانی بكرێته په رله مان و نێ���وان هه ماهه نگی وه زیری حكوم���ه ت ئ���ه وا ماف���ی هه ولێرییه كان نامێن���ی چونك���ه به گوێ���ره ی دوایی���ن ئه نجام���ی هه ڵبژاردنه كانی 21ی ئه یلولی 2013ی په رله مانی كوردس���تان كاندیدی ژماره 9 ئه و حزبه )نه س���ره دین سندی( كه )2775( ده نگی به ده ستهێناوه ئه و ده چێته شوێنی مه ولود باوه مراد، به اڵم له به رئه وه ی نه س���ره دین س���ندی ئێستا كاندیدی بادینان���ه بۆ وه زیری كاروباری كۆمه اڵیه ت���ی، بۆی���ه به پێ���ی ریزبه ندی لیس���ته كه كاندیدی ژم���اره 12)به هزاد ده روێش( كه به ده نگ )2638( ئه ویش
خه ڵكی ئاكرێیه و له سه ر بادینان حسابه ، بۆیه هه ولێرییه كان ئێستا تاكه كاندیدیان بۆ وه زیری هه ماهه نگی نێوان په رله مان و
حكومه ت نابێت.مه ولود "مامۆستا وتی س���ه رچاوه كه موچه ی خانه نش���ینی جێگری مامۆستا حك���وم له ئه نجومه ن���ی س���ه اڵحه دینی له سه رده می پۆڵ برێمه ری هه یه و پاشان بوه ته په رله مانتار و پاش���ان س���ه رۆكی
فراكسیۆنیش".باوه م���راد مه ول���ود له مب���اره وه ، له په یوه ندییه ك���دا به ئاوێن���ه ی راگه یاند كه ئه م مه س���ه له یه له نێوان س���ه رۆكی ئه نجومه نی وه زیران و ئه مینداری گشتیدا باس���كراوه ، ئه و وتی "به الی منه وه كاك محه مه د هاودیانی یان هه ر كه سێكی تر بێت جێی ته قدیره ، ئه مینداری گش���تی و ئه نجومه ن���ی س���ه ركردایه تی و مه كته بی سیاسی چی له به رژه وه ندی حیزبه كه یدایه ئه وه ب���كات باش���ه ، كاك محه مه د بێت پیرۆزبای���ی لێده ك���ه م، هه ر كه س���ێكی تریش بێ���ت پیرۆزبایی لێده كه م، ئه گه ر ده زانن، مه سڵه حه ت به شایسته و منیش
به سه رچاو من ئاماده م".بۆ یه كگرتو وه زاره ته كانی كاندیدانی هه رێمی حكومه تی هه شته می كابینه ی له س����ه اڵحه دین بریتی����ن كوردس����تان ئه مین����داری یاری����ده ده ری بابه ك����ر، یه كگرتو بۆ وه زیری كاره با، نه سره دین س����ندی، ئه ندام����ی س����ه ركردایه تی بۆ كۆمه اڵیه تی، كاروكاروب����اری وه زی����ری محه م����ه د هاودیان����ی، ئه ندامی یه ده گی س����ه ركردایه تی بۆ وه زی����ری هه رێم بۆ هه مه هانگی كاروباری په رله مان، ئه كره م محه م����ه د ب����ۆ به رپرس����ی فه رمانگه ی
رێكخراوه ناحكومییه كان.
هەنوکە)432( سێشه ممه 42014/6/10
"پێویسته هیچ كوردێك بۆ کاری زۆر پێویست نه بێت نه چێته به غدا"
نێچیرڤان بارزانی وه زیرێكی یه كگرتو ره تده كاته وه
ریکام
ئا: ئاكۆ حه مه د رابی
له نێو ئه و گه نجانه ی هه رێمی كوردستان كه پێشتر به ناوی جیهاد
چونه سوریا، نزیكه ی 8 كه سیان خه ڵكی ده ڤه ری سۆران بون،
ته نانه ت دو له و گه نجانه ی ئه و ناوچه یه خێزانه كانیشیان له گه ڵ خۆیان برد بۆ سوریا. ئێستاش
به شێك له و گروپانه له گه ڵ ده وڵه تی ئیسالمی له عێراق و شام )داعش(
به ره یه كیان پێكهێناوه و نزیكن له ناوچه دابڕێنراوه كانی هه رێمی
كوردستان.
رایده گه یه نن یه كگرتو به رپرس���انی ك���ه ئ���ه وان دژی ئ���ه وه ن گه نجانی ك���ورد په یوه ندی بكه ن ب���ه و گروپه گروپانه ش ئه و شه ڕی توندڕه وانه وه و به "شه ڕی به رژه وه ندییه كان و پێكدادانی
مه شروعه كان" وه سف ده كه ن.سۆران ئه حمه د، به رپرسی مه ڵبه ندی له لێدوانێكدا له سۆران، 12ی یه كگرتو بۆ ئاوێنه جه ختی له سه ر ئه وه كرده وه كه "چه ندینجار ئه وه مان دوپاتكردۆته وه به هیچ ش���ێوه یه ك باوه ڕمان به وه نیه كه گه نجانی واڵته كه مان بچنه نێو ئه و گروپان���ه و خۆیان بكه نه س���وته مه نی
ئه جێندای واڵتان".ناوبراو پێیوایه ، "رۆیشتنی گه نجانی ئێم���ه بۆ ناو ئه و گروپانه ، نه خزمه ته به دی���ن ن���ه خزمه ت���ه به نه ت���ه وه ی كوردو چه س���پاندنی عه دال���ه ت، بۆیه جه ختده كه م���ه وه ك���ه ئ���ه و گه نجانه
له بری چونیان بۆ ن���او ئه و گروپانه ، باش���تره كه خزمه تی ئاینی و زانستی
خه ڵكی واڵتی خۆیان بكه ن".له الیه ن خۆیش���یه وه ، ش���وان رابه ر به رپرسی پێشوی مه ڵبه ندی كۆمه ڵی ئیسالمی له سۆران و به رپرسی ئێستای مه ڵبه ندی ده وروب���ه ری هه ولێری ئه و حزبه ، له لێدوانێكدا به ئاوێنه ی راگه یاند
"به هیچ ش���ێوه یه ك پێشترو ئێستاش ئاراس���ته هاننه داوه و خه ڵكمان ئێمه نه كردوه له كوردس���تان بچنه سوریاو
یان بۆ نێو ئه و گروپانه ". كه رونك���رده وه ئه وه ش���ی ناوبراو "له كوردس���تان پێویس���تیمان ب���ه وه هه یه زیاتر خزمه ت به خه ڵكی خۆمان بكه ین، پێویستمان به گه نج و خه ڵكی
بانگخواز و شاره زا له دین هه یه تا سود به خه ڵكه كه بگه یه نن و له س���ه ر ئاینی پیرۆزی ئیسالم و خزمه تگوزاری و گیانی نیشتیمانپه روه ری په روه رده و گۆشیان
بكه ن" .بزوتن���ه وه ی وته بێ���ژی ه���اوكات ئیس���المی كه س���ایه تی ئیس���المی و ده ڤ���ه ری س���ۆران، عه ب���دواڵ وه رتی
ئه وه ی بۆ ئاوێنه رونكرده وه كه "ئێمه داوامان له گه نجانی واڵته كه مان ئه وه یه كه به هیچ ش���ێوه یه ك به ناوی جیهاد نه چنه سوریا بۆ ش���ه ڕكردن، چونكه پێمانوابو كه ئه مه شتێكی ناوخۆییه و
په یوه ندی به سوریاوه هه یه ". رابه ری زاری له س���ه ر پێش���تریش گش���تی بزوتن���ه وه راگه یه ن���راوه كه ئه وه ی له سوریا ده گوزه رێت جیهادنیه و پێویست به وه ناكات كه گه نجانی كورد
خۆیان به كوشت بده ن. وته بێ���ژی بزوتن���ه وه ی ئیس���المی وتیش���ی "ئێمه پێش���تریش ئه وه مان وتوه كه ش���ه ڕكردنی ئه و گه نجانه ی كورد به رامبه ر هێزو الیه نه كوردییه كان به كارێك���ی هه ڵه ده زانین و دورو نزیك په یوه ن���دی ئیس���المی بزوتن���ه وه ی به رۆیش���تنی هیچ گه نجێكه وه نیه بۆ به مه به س���تی كوردس���تان ده ره وه ی
جیهاد".ناوب���راو، زانیارییه كان���ی به پێ���ی "ئێستا هیچ گه نجێكی ده ڤه ری سۆران په یوه ندی به داعش نه كردوه و پێویسته گه نجی كوردیش له و مه سه له یه ئاقاڵنه و
لۆژیكیانه بیربكاته وه . "هه روه ها م���ه ال ئیدریس روس���تی، یه كێك له مه ال س���ه له فیه كانی سۆران، له لێدوانێك���دا به ئاوێن���ه ی راگه یان���د "ئینسانی موسڵمان پێویسته له فه وزا به دوربێت". له باره ی ئه و شه ڕانه ش كه له نێوان داعش و پێش���مه رگه ناوبه ناو روده دات، ناوبراو ته نها وتی ،" خودای گه وره هه مو الیه كمان ئیسالح بكات". مه ال ئیدریس ئه وه ش���ی رونكرده وه
كه ئ���ه وان به هیچ ش���ێوه یه ك له گه ڵ ئ���ه وه نی���ن گه نجان���ی ك���ورد بچنه نێ���و داع���ش و ش���ه ڕیان ب���ۆ بكه ن، "له به رئه وه ی حاكمێكی شه رعی بونی هه یه ، جی���اوازی عه قائیدیش نی���ه و عه قائیدیان له وان���ه زۆرێ���ك چونكه
خه واریجیه ". كه س���ێكی لێدوانی هه وڵیدا ئاوێنه ناوچه كه ئیس���المی خه ڵكی كۆمه ڵی وه ربگرێت، به اڵم هه وڵه كان بێ ئه نجام
بو. هاندان���ی دروس���تبون و مێ���ژوی س���ۆران، له ده ڤه ری گه نجی جیهادی ده گه ڕێت���ه وه بۆ پێنج س���اڵێك پێش له هه ندێك ڕاپه ڕینیش دوای ڕاپه ڕین. شوێنی جوگرافی ئه و ده ڤه ره زه مینه ی به رهه مهێن���ان و دروس���تبونی گه نجی جیهادی زیاتر په ره یسه ند، به تایبه تی دوای به هێزبونی هێزه ئیس���المیه كان ده ڤه ره و س���ه رهه ڵدانی ش���ه ڕی له و ناوخ���ۆو بونی كۆمه ڵێك كه س���ایه تی
كاریگه ری ئیسالمی له ناوچه كه دا. دوای ئاڵۆزبونی بارودۆخی س���وریاو دروس���تبونی چه ند گروپێكی سه له فی جیهادی توندڕه و له دوای ساڵی 2011، بیرۆكه ی جیه���اد هه ندێك له گه نجانی س���ۆرانی به ره و س���وریا كۆچپێكردو ئێس���تاش به ش���ێك ل���ه و گروپانه ی س���وریا له گه ڵ داع���ش یه كیانگرتوه و وه ستاون و پێشمه رگه هێزی به رامبه ر پێش���تریش ش���ه ڕی یه په گ���ه ی باڵی ده كرد له سوریا په یه ده یان سه ربازیی ك���ه به هێزێكی نزیكی په كه كه هه ژمار
ده كرێت.
5)433( سێشه ممه 2014/6/17کوردستانی
ئا: ئاكۆ حه مه د رابی
به رپرسێكی بااڵی په كه كه ئاماژه به وه ده كات كه پیالنێكی هه رێمی دژی گه لی كورد هه یه ، بۆیه كورد ته نها به یه كگرتویی
ده توانێت به ره نگاری ئه م دۆخه ببێته وه . ناوبراو جه خت له سه ر
ئه وه ش ده كاته وه كه گروپی داعش مه ترسیه كی گه وره یه بۆ سه ر ناوچه كه ، پێویسته هێزی
پێشمه رگه ی كوردستان له ناوچه دابڕێنراوه كانی هه رێمی كوردستان
نه گه ڕێته وه دواوه .
هێرشه كانی نزیكبونه وه ی له باره ی داعش له سنوری ناوچه كوردستانیه كانی عه گید، ده مهات كوردستان، هه رێمی به رپرس����ی په یوه ندییه كانی ده ره وه ی كوردس����تان كرێكاران����ی پارت����ی )په كه ك����ه (، به ئاوێن����ه ی راگه یاند، " له روی نه ته وایه تیه وه هه مو به شه كانی كوردستان بۆ ئێمه وه كو یه كن و هیچ جیاوازیی����ان نیه . بۆیه ه����ه ر كاتێك پێویس����ت بێ����ت ئێمه هێ����ز ره وانه ی ئه و ش����وێنانه ده كه ین و شانبه ش����انی
پێشمه رگه ده جه نگین ".ناوب����راو جه ختی له س����ه ر ئه وه ش كرده وه كه "له هه مو الیه ك پیالنگێڕیی دژی گه لی كورد هه یه ، بۆیه پێویسته ئێم����ه وه ك����و ك����ورد ئاگاداربی����ن و به هۆش����یارییه وه مامه ڵ����ه له گه ڵ ئه و دۆخ����ه ی ئێس����تا بكه ی����ن". به بڕوای ناوب����راو ك����ورد ته نه����ا به یه كب����ون و به ره نگاری ده توانێ����ت یه كگرتوی����ی ئه و دۆخه ببێته وه . "بۆیه پێویس����ته خۆمان به هێز بكه ین و پێویستیشه كه له ئێستادا به هه مو شێوه یه ك و به جدی كار بۆ گرێدان����ی كۆنگره ی نه ته وه یی ك����ورد، بكرێت. تاكو ل����ه و ڕێگه یه وه كورد بتوانێت له و ده رفه ته مێژوییانه
ڕۆڵی خۆی ببینێت". له باره ی بڕیاری ئه وان بۆ به رگری له باشوری كوردستان، ده مهات عه گید ب����ۆ ئاوێنه ی رونكرده وه ك����ه " ئێمه پێمانوایه جوڵه و هێرش����ه كانی داعش دژی به رژه وه ندییه كانی گه لی كورده ، بۆی����ه به رگریك����ردن له ك����ورد له هه ر نه ته وه یی به ئه ركێكی بێت، شوێنێك خۆمان ده زانین و با كه س����یش له سه ر
به س����ه ره وه موزایه ده م����ان ئه م����ه نه كات".
به بڕوای ئه و به رپرس����ه ی په كه كه ، ئه گه ر كورد له باشور بشكێت به واتای ئه وه یه كه كورد له هه مو به ش����ه كانی دیكه ی كوردستان شكستیهێناوه ، ئه م هاوكێش����ه یه بۆ رۆژئاواو پارچه كانی دیكه ی كوردستانیش به هه مانشێوه یه ، "ئه وه بیركردن����ه وه ی ئێمه یه و به پێی ئه و پره نسیپه ش جواڵنه وه ی سیاسی
خۆمان درێژه پێده ده ین". عه گید بۆچون����ی وه هایه كه "واڵته ك����ورد مه به س����تیانه هه رێمی����ه كان ببێت����ه قوربان����ی و هه ندێ����ك واڵتی
هه رێمیی����ش ره نگه بیانه وێت كورد بۆ به كاربێنن، خۆیان به رژه وه ندییه كانی بۆی����ه پێویس����ته كورد ل����ه م خاڵه دا وش����یاربێت و نه كه وێت����ه و هه ڵ����ه وه و به وریاییه وه مامه ڵه له گه ڵ ئه م دۆخه
نوێیه دا بكات". ده وڵه تی ئیس����المی له عێراق و شام ناسراو به )داعش( كه دو ساڵێك پێش ئێستا س����نوری چاالكیه كانیان زیاتر له س����وریا بو، هه فته ی رابردو كتوپڕ گواستۆته وه چاالكییه كانیان زۆربه ی بۆ عێراق، به تایب����ه ت چه ند پارێزگاو ناوچه یه كی سوننه نشینی ئه و واڵته یان ئاڵۆزیی نێوه ش����دا له و كۆنتڕۆڵكرد،
له به ش����ی زۆری ناوچه دابڕێنراوه كانی هه رێمی كوردستان دروستبوه .
ده ڵێت، په كه ك����ه به رپرس����ه كه ی "پێویس����ته به هیچ ش����ێوه یه ك هێزی له ناوچه كوردس����تان پێش����مه رگه ی كوردس����تان هه رێمی دابڕێنراوه كانی شێوه یه ك به هیچ دواوه و نه گه ڕێته وه پاشه كشه نه كات. چونكه پێشمه رگه بۆ پاراستنی كورد چۆته ئه و ناوچانه و ه����ه ر ناوچه یه كی����ش ئه گ����ه ر تاك����ه لێبێت پێویسته پێشمه رگه كوردێكی ئه و ناوچه یه بپارێزێت، پێویستیش����ه كورد خۆی نه خات����ه نێوان ملمالنێی
شیعه و سوننه ".
ئه و به رپرسه ی په كه كه دوپاتیكرده وه گه لی به رژه وه ندییه كانی "ته نه����ا كه به رژه وه ن����دی و ده پارێزی����ن و ك����ورد به نیس����به ت كورد گه لی مافه كان����ی ئێم����ه وه هێڵی س����ورن، پێش����تریش كه ئێم����ه له رۆژئ����اوای كوردس����تان شه ڕمان بو له گه ڵ داعش، ئه وان بون به پشتگیریی هێزێكی هه رێمی شه ڕیان
به گه لی كورد ده فرۆشت". به بۆچونی ناوبراو په یوه ندی له نێوان داع����ش و توركی����ادا هه ی����ه ، "چونكه ئه وكات����ه ی هێرش له س����ه ر رۆژئاوای كوردس����تان هه ب����و، توركی����اش زۆر یارمه ت����ی ئه و گروپه ی داوه و ته نانه ت
له تۆڕه كۆمه اڵیه تیه كانی ئینته رنێتیش ئه وه باڵوب����وه وه كه توركی����ا هه زار ئۆتومبێل����ی پ����ڕ له ش����تومه كی وه ك
هاوكاری بۆ داعش ره وانه كردوه ".ژماره یه ك په یوه ندیكردنی له باره ی گه نجی كورد به گروپه توندڕه وه كانه وه ، ئه و به رپرسه ی په كه كه وتی "بیرۆكه ی ئیسالمی رادیكاڵ له زۆربه ی شوێنه كان هه یه و به ئاس����انی ده توان����ن گه نجان فریوبده ن. بۆیه ئه مه مه ترس����ییه كی گه وره یه و پێویسته حكومه تی هه رێمی كوردستان ئه مه كۆنتڕۆڵ بكات و به هیچ شێوه یه ك ڕێگه نه دات گه نجانی كورد
بچنه نێو ئه و گروپانه وه .
پهكهكه:پێویستهپێشمهرگهلهناوچهدابڕێنراوهكاننهکشێتهوهدواوه
گه ریالکانی په که که بۆ دور ده ڕوانن
هه ر ناوچه یه ك ئه گه ر تاكه كوردێكیشی
لێبێت پێویسته پێشمه رگه ئه و
ناوچه یه بپارێزێت، پێویستیشه كورد
خۆی نه خاته نێوان ملمالنێی شیعه و سوننه
هێزه سه له فی و ئیسالمییه کانی کوردستان: لهگهڵئهوهنینگهنجانیکوردبچنهنێوداعشوشهڕیانبۆبکهن
چه ند چه کدارێکی داعش
رۆیشتنی گه نجانی ئێمه بۆ ناو ئه و گروپانه
نه خزمه ته به دین نه خزمه ته
به نه ته وه ی كوردو چه سپاندنی
عه داله ت
ئا: هاوكار حسێن
سه رۆك وه زیرانی عێراق ئاماژه به وه ده كات كه پالنێك هه یه بۆ ئه وه ی
پارێزگای دیاله له شیعه پاكبكرێته وه و كێشه له گه ڵ كورده كان دروستبكرێت،
پێشیوایه عه ره بستانی سعودیه هه وڵده دات سوننه كان هانبدات بۆ
ده ستپێكردنه وه ی شه ڕی تائیفی له عێراق، "چونكه سعودیه پێیوایه حكومه تی عێراق
له بێباوه ڕان پێكهاتوه ".
س����ایتی به ڵگه نامه یه ك����ی به پێ����ی ویكیلیك����س كه له الیه ن باڵیۆزی ئه مه ریكا ده قه كه ی ئاوێن����ه نوس����راوه و له به غ����دا كردوه به كوردی ، به رپرسه ئه مه ریكیه كان نیگه ران����ی خۆی����ان نیش����انداوه له باره ی پارێزگایه كی تائیفیه كانی چه ن����د ته نگژه عێ����راق و ئاماژه یان به وه ك����ردوه كه ئه مه
هۆكاری نیگه رانیه له واشنتۆنیش. له به ش����ێكی ئ����ه و به ڵگه نامه ی����ه دا كه مێژوه كه ی بۆ س����اڵی 2009 ده گه ڕێته وه ، سه رۆك وه زیرانی عێراق نوری مالیكی باسی له و رێوش����وێنانه كردوه كه حكومه ته كه ی ده یگرێته به ر بۆ ده س����تگیركردنی كه سانی به غ����دادی وه ك "ئه بوعومه ر تۆمه تب����ار، نمونه یه ك����ی ئه و كه س����انه باس����كرد، كه هی����چ له راوه دونان����ی حكوم����ه ت جگ����ه بژارده یه ك����ی دیك����ه ی له به رده مدا نه بوه ، س����ه رۆك وه زی����ران وتیش����ی ك����ه ئ����ه و په ش����یماننابێته وه له ده ستگیركردنی هیچ سوننه یه ك كه خه ڵكی بكوژێت، وه ك چۆن په ش����یمانی نانوێنێت له ده س����تگیركردنی ش����یعه یه كیش كه ئ����ه و كاره بكات یاخود ئێرانی����ه ك یان س����ورییه ك ك����ه خه ڵكی
بكوژێت". ئ����ه و له به ش����ێكی دیك����ه ی ه����اوكات به ڵگه نامه ی����ه دا هاتوه ، س����ه رۆك وه زیران ئام����اژه ی به وه كرد كه كێش����ه كه ئه وه یه "هه ندێك به رپرس گه یشتون به ئه نجومه نی پارێ����زگاكان كه پالنیان هه ی����ه پارێزگای دیاله له ش����یعه پاكبكه نه وه و كێشه له گه ڵ كورده كان له باكور دروس����تبكه ن، مالیكی زۆر نیگه ران����ه له وه ی جارێكی تر ش����ه ڕی تائیفی روبكات����ه وه عێراق، ك����ه پێیوابو ئ����ه و ئه گ����ه ره ش له الیه ن س����وننه كانه وه بۆچون����ی به پێ����ی ده س����تپێده كاته وه . هه وڵده دات سعودیه عه ره بستانی مالیكی س����وننه كان هانبدات بۆ ده ستپێكردنه وه ی شه ڕی تائیفی . چونكه س����عودیه پێیوایه
حكومه تی عێراق له بێباوه ڕان پێكهاتوه ".
ده قی به ڵگه نامه كه :09BAGHDAD1408 : ئای دی
بابه ت: باڵیۆزو سه رۆك وه زیران ره وشی دیاله ، رێككه وتنه ئه منییه كانی به ریتانیا و
نات����ۆو س����ه ردانی مالیكی بۆ واش����نتۆن تاووتوێ ده كه ن.
س����ه رچاوه : باڵیۆزخان����ه ی ئه مه ری����كا له به غدا
به روار: 30ی ئایاری 2009پۆلێن: نهێنی
پوخته :له میانی دیداری هه فتانه یدا له گه ڵ نوری مالیكی س����ه رۆك وه زیرانی عێراق له رۆژی 28ی ئایار، باڵیۆزی ئه مه ریكا و فه رمانده ی گش����تیی هێزه كانی فره نه ت����ه وه له عێراق، جه نه راڵ ئۆدێرنۆ، باسیان له كاتی سه ردانی مالیكی كرد بۆ واشنتۆن، خواستی سه رۆك وه زیران بۆ ئه نجامدانی گرێبه ستی نه وتی له گه ڵ كۆمپانیا ئه مه ریكیه كان، رێگه چاره توندوتیژی خاوكردن����ه وه ی گونجاوه كانی مه س����ه له ی دیاله ، له پارێ����زگای تایف����ی رێككه وتن����ه ئه منییه كان له گه ڵ به ریتانیا و ناتۆ كه سه رقاڵی تاوتوێكردنیه تی له گه ڵ
حكومه تی عێراقی .ئۆدێرنۆو س����ه رۆك باڵیۆزو جه ن����ه راڵ وه زیرانی عێراق باس����یان له نیگه رانیه كانی ئه و ته نگژه تائیفیه ك����رد كه له پارێزگای دیال����ه دروس����تبوه . س����ه رۆك وه زی����ران به رگریكرد له و هه ڵمه تی ده ستگیركردنانه ی عێراق����ه وه حكومه ت����ی له الی����ه ن ك����ه پشتبه س����تون به وپێیه ی ئه نجامده درێن، به فه رمان����ی دادگا و به ڵگ����ه ی ب����اش، جا ل����ه دژی س����وننه كان بێت یاخود ش����یعه ، هه روه ها ره خن����ه ی له كرده وه كانی ئه ندامه ده س����تگیركراوه كه ی ئه نجومه نی پارێزگای دیال����ه گ����رت، ب����ه وه ی تێكده ران����ه بوه . باڵیۆز جه ختیكرده وه له س����ه ر ئه وه ی كه پێویسته حكومه تی عێراق به سه ركه وتویی دانوس����تانی رێككه وتن����ی ئه من����ی له گه ڵ نات����ۆدا ب����كات، ك����ه س����ه رۆك وه زیران رایگه یان����د ت����ا ڕاده یه كی زۆر مس����ۆگه ر بوه . به پێچه وانه ش����ه وه ، سكااڵی كرد له و چه قبه ستنه ی كه له دانوستانه كانی تایبه ت به رێككه وتنی ئه منی نێوان به ریتانیا و به غدا سه ریهه ڵداوه ، هۆكاره كه شی بۆ نه گونجان و داواكاری به رده وامی به ریتانیا گه ڕانده وه ، به اڵم وتیش����ی ، هێشتا دانوس����تانه كانمان كراوه ن له گه ڵیان ئه گه ر ئه وان هه ڵوێستیان
بگۆڕن.
بارگرژی تائیفی له دیاله باڵیۆز نیگه رانی خۆی نیشاندا له باره ی ته نگ����ژه تائیفیه كانی ناو پارێزگای دیاله ، ئام����اژه ی به وه ك����رد كه ئه م����ه هۆكاری س����ه رۆك له واش����نتۆنیش. نیگه رانی����ه وه زی����ران ناڕه زای����ی خۆی ده رب����ڕی له و بایه خه ی كه ده درێت به ده س����تگیركردنی رۆژانه حكومه تی له كاتێكدا س����وننه كان، عێراق ژماره یه كی زۆر كه س����انی شیعه ش ده س����تگیرده كات. ئ����ه و به رگ����ری ل����ه و
وتیش����ی ، هه مو كرد، ده س����تگیركردنانه ئه وان����ه به پێی ئاگاداركردن����ه وه ی دادگاو بونی به ڵگه ی به هێز ئه نجامدراون. ئاماژه ی به وه ش كرد كه حكومه تی عێراق به شوێن تاوانباران و پیاوكوژاندا ده گه ڕێت له دیاله ، هه روه ك����و چ����ۆن له به س����ره و كه ربه الش هه مان شت هه یه ، كاتێك هێزه كانی عێراق
گروپێكی سه دریه كانیان ده ستگیركرد.هه روه ه����ا س����ه رۆك وه زی����ران وت����ی ، چه ندی����ن ج����ار خ����ۆی له جێبه جێكردنی ده س����تگیركردنه كان پاراس����توه له پێ����ش ئه نجومه ن����ی هه ڵبژاردن����ی ئه نجامدان����ی پارێ����زگاكان، ته نه����ا بۆ ئ����ه وه ی گرژیی ب����ه اڵم نه بێ����ت، دروس����ت سیاس����یی بارودۆخی دیاله ب����ه ره و گه رمبون ده چو و نه ده ك����را حكومه ت����ی عێراق ئ����ه و هه مو ده س����تگیركردنانه ئه نجام نه دات به رامبه ر ئه وانه ی ك����ه ده یزانی كه س����انی خراپن. هه روه ها س����ه رۆك وه زی����ران، ئه بوعومه ر به غ����دادی وه ك نمونه یه كی ئه و كه س����انه باسكرد، كه حكومه ت جگه له راوه دونانی هیچ بژارده یه كی دیكه ی له به رده مدا نه بوه . هه روه ها س����ه رۆك وه زیران وتیشی كه ئه و په ش����یماننابێته وه له ده ستگیركردنی هیچ سوننه یه ك كه خه ڵكی بكوژێت، وه ك چۆن په ش����یمانی نانوێنێت له ده س����تگیركردنی ش����یعه یه كیش كه ئ����ه و كاره بكات یاخود ئێرانی����ه ك یان س����ورییه ك ك����ه خه ڵكی
بكوژێت. باڵیۆزی ئه مه ریكا پرسیاری ئه وه ی كرد كه ئاخۆ س����ه رۆك وه زیران ئه م خااڵنه ی
بۆ س����وننه كان رونكردوه ته وه . س����ه رۆك وه زی����ران وتی به ڵێ ، دیالۆگ����ی به رده وام هه یه و هه مو حزبه سیاسییه كان ئاگادارن له وه ی كه حكومه تی عێراق ئه نجامیده دات. تاكه كه س����ێك كه رازییه و تێده گات حزبی ئیسالمی عێراق و تاریق هاشمین. سه رۆك وه زی����ران وتیش����ی ، هه ندێ����ك نیگه رانی هه یه له نێو ش����یعه كاندا، له گه ڵ ئه وه شدا ئه مه ریكا به الی به رژه وه ندی س����وننه كاندا دایئه شكێنێت. ئاماژه ی به وه كرد كه ئه و ده زانێت ئه مه ری����كا هه وڵده دات بۆ ئه وه ی عه داله ت بێت، به اڵم مه رجه عه ش����یعه كان خاوه ن����ی ماش����ێنی میدیای����ی به هێ����زن و هه ندێكی����ان دیدێك����ی س����لبیانه له باره ی
هێزه كانی ئه مه ریكاوه ده وروژێنن. س����ه رۆك وه زی����ران وتیش����ی ك����ه ئه و زۆر نیگه ران����ه له وه ی جارێكی تر ش����ه ڕی تائیفی روبكات����ه وه عێراق، ك����ه پێیوابو ئ����ه و ئه گ����ه ره ش له الیه ن س����وننه كانه وه بۆچون����ی به پێ����ی ده س����تپێده كاته وه . هه وڵده دات سعودیه عه ره بستانی مالیكی س����وننه كان هانبدات بۆ ده ستپێكردنه وه ی ش����ه ڕی تائیفی . سه رۆك وه زیران وتیشی ، س����ه ره ڕای هه وڵه كانی ئه مه ری����كا، به اڵم به ره وپێش����چونی په یوه ندییه كان����ی نێوان عێراق و سعودیه مه حاڵه ، چونكه سعودیه له بێباوه ڕان عێ����راق پێیوای����ه حكومه تی پێكهاتوه . سه رۆك وه زیران باسی سوریای كردو ئاماژه ی به وه كرد كه رۆژی پێش����تر هێزه ئه منیه كانی عێراق كه سێكی به ڕه گه ز س����ورییان ده س����تگیركرده وه كه هاتوه ته
ئه نجامدانی به مه به س����تی عێراق����ه وه ناو عێراقیش حكومه تی تیرۆریس����تی ، كاری ره وان����ه ی تۆماركراوه ك����ه ی دانپێدانان����ه حكومه تی س����وریا كردوه ته وه بۆ ئه وه ی گوشار بخاته سه ر سورییه كان تا ئه و شانه توندڕه وانه ئاش����كرابكات كه ش����ه ڕكه ران
ره وانه ی عێراق ده كه ن. له الی����ه ن خۆیانه وه باڵی����ۆزو جه نه راڵ ئۆدێرن����ۆ نیگه ران����ی خۆی����ان نیش����اندا له ب����اره ی هه مو پێكهاته كان����ی عێراقه وه . جه ن����ه راڵ ئۆدێرنۆ بۆ س����ه رۆك وه زیران دوپاتیكرده وه كه كێشه ی دیاله له راستیدا ئه وه بو كه ئه ندامێكی ئه نجومه نی پارێزگا ده س����تگیركراوه ، ئه مه ش ناس����ه قامگیری لێكه وتوه ت����ه وه . ئ����ه و كه س����ه له رێگه ی هه ڵبژاردنه وه گه یش����توه به و ش����وێنه ی ، كه س����ه رۆك وه زیرانیش پش����تیوانی له و هه ڵبژاردن����ه ك����ردوه . مالیك����ی ئاماژه ی به وه كرد كه كێش����ه كه ئه وه بوه هه ندێك به رپرس گه یش����تون به ئه نجومه نی پارێزگا كه پالنیان هه یه پارێزگای دیاله له ش����یعه ك����ورده كان له گه ڵ كێش����ه پاكبكه نه وه و له باك����ور دروس����تبكه ن. ئ����ه و كه س����انه پێش هه بوه ده س����تگیركردنیان فه رمانی هه ڵبژاردن����ه كان، به اڵم س����ه رۆك وه زیران به ش����داری پێداون رێگ����ه ی رایگرت����وه و هه ڵبژاردن����ه كان بكه ن. وتیش����ی ، كاتێك ئه وان گه یشتنه ئه و پۆسته و ده ستیانكرد ب����ۆ پالنه كانی����ان به جێبه جێكردن����ی ئاژاوه گێڕیی، پێویس����ت بوه رێوشوێنیان
له دژ بگرێته به ر.
به ره وپێشچون له پرۆسه ئه منییه كانی دیاله
س���ه رۆك وه زیرانی عێراق دانی به وه دا نا كه هه ندێك گرفت هه ن له به ڕێوه چونی ئ���ه و پرۆس���ه ئه منییان���ه ی له دیال���ه دا ئه نجامده درێن، له وانه هه ندێك له فه رمانده په یوه ندییان ئه مه ری���كا مه یدانیه كان���ی فه رمانده یاخود به هاوپیش���ه كانیان نیه عێراقییه كان و متمانه یان به یه كتر نیه له و پارێزگای���ه دا. جه ن���ه راڵ ئۆدێرنۆ هاوڕابو ل���ه وه دا كه هه ندێك گرفت���ی هه ماهه نگی هه یه ، به اڵم رایگه یاند كه پێشتر چه ندین جار س���ه ردانی دیاله ی ك���ردوه و پێیوابو فه رمان���ده كان كاری زۆر باش���یان كردوه بۆ رێكخستنی هه ماهه نگی. باسی له وه ش كرد ك���ه ئۆپه راس���یۆنه كان له دیاله زۆر به باشی ئه نجامده درێن و به ره وپێشچونیان
به خۆوه بینیوه . فه رمان���ده ی وه زی���ران س���ه رۆك ئۆپه راسیۆنه كانی دیاله ، جه نه راڵ تاریقی به نمون���ه هێنای���ه و وتی ، ئ���ه و یه كێكه به مه به ست س���وننه كان و له كه س���ایه تیه ئه و كه سه ی له و ش���وێنه دامه زراندوه تا هه س���تنه كرێت به وه ی كه س���ێكی شیعه ئامانج. بكات���ه س���وننه كان ده یه وێ���ت جه ن���ه راڵ ئۆدێرنۆ وتیش���ی كه جه نه راڵ تاریق كه س���ێكی زۆر كاریگه ره ، لێهاتوه له كرده وه تاكتیكی و ئۆپه راس���یۆنه كاندا و له هێزه كانی یارمه ت���ی كه متری���ن داوای له كاره كان���ی و ده كات ئه مه ری���كا
ئۆپه رسیۆنه كانیدا.
ئا: ئیحسان مه ال فوئاد
له هه ر كاتێكدا دۆخێكی ناجێگیر به سه ر ناوچه یه كی عێراقدا هاتبێت،
كاری تااڵن و بڕۆ ده ستیپێكردوه ، له ئێستادا له ناوچه كێشه له سه ره كان
به هۆی ئه م دۆخه ناجێگیره وه كه دروستبوه ، چه ندین كه س و
گه نج و گروپ ده ستیانكردوه به و كاره ، ئه فسه رێكی سه ربازییش
له ناوچه ی دوزخورماتو ده ڵێت، ئه و كارانه دورن له پێشمه رگه و ئه وه ی
ده كرێت خه ڵكی نابه رپرسه و داوایان لێده كه م دوربكه ونه وه له و كارانه .
به رپرسێكی سه ربازیی كه نه یویست له رێگ���ه ی ئاش���كرابكرێت ن���اوی باس���ی به نیگه رانییه وه مۆبایل���ه وه ئه و دۆخه ی كرد ك���ه له ناوچه كانی جه له وال قه ره ته په و دوزخورمات���وو
روده ده ن و وت���ی، به رپ���رس هه ی���ه له نزی���ك قه ره ته پ���ه خه ڵكی ناردوه به ڕه بیه كانی س���وپای عێراق بڵێت، وه رن خۆتان راده ستی ئێمه بكه نه وه ، ئه وانیش له داع���ش ده تانپارێزی���ن. ره تیانكردوه ته وه ، بۆیه ئه و به رپرسه ش���ه و خه ڵكی ناردوه له ڕه بیه كانیان دوات���ر چه ك و رایانك���ردوه و داوه و
ته قه مه نی و كه ره سته كانیان بردوه .عێراقیش س���وپای س���ه ربازێكی له كه رك���وك به ن���اوی )ع، م( ك���ه به ره گ���ه ز ك���ورده ، وت���ی "كاتێك یه كسه ر پێشمه رگه هاته س���ه رمان كه ره س���ته كانمان چه ك و هه وڵیاندا ببه ن، منیش وتم برام منیش كوردم و ئه ی خۆم، له چه كه كه ی به رپرس���م ئێوه پێش���مه رگه ن بۆچی واده كه ن، ئه مه جگه له وه ی خه ڵكێكی زۆر بۆ
ئه و كارانه دێن".الی خۆیه وه ئه فسه ر له لیوای 16ی
ئیبراهیم چاالك پێش���مه رگه هێزی دوزخورماتوو تكریت و له ده وروبه ری ناوچه ی سه اڵحه دینه وه له لێدوانێكدا پێش���مه رگه ره تیكرده وه ئاوێنه بۆ ئه و كاره ی كردبێ���ت و وتی "هه ندێ كه س���ی نابه رپرس هات���ون به ناوی ده كه ن، كاره ئ���ه و پێش���مه رگه وه ئه گینا ش���ڕه خۆری دوره له ئه خالقی ب���ۆ پێش���مه رگه پێش���مه رگه وه و مه به س���تی پارێزگاری هاتونه ته ئه م
ناوچه یه ".فریاكه وتن به رگری و پۆلیس���ێكی له نزیك ق���ه زای دوزخورماتو به ناوی )ب،ر( ب���ۆ ئاوێن���ه رونیكرده وه كه له دوزخورمات���و دزی���ی زۆر كراوه و نمون���ه ی هێنایه وه ك���ه گه اڵبه یه ك به باری گه نمه وه دزراوه و گه یه نراوه ته ناوچه ی ش���اره زور، ك���ه ئه و گه اڵبه له س���ه ره دا خاوه نه ك���ه ی گه نم���ه وه س���تاندبوی بیب���ات بۆ س���ایلۆو
رفاندویانه و له شاره زور فرۆشتویانه .ئه و ئه فسه ره ی لیوای 16 كه پێشتر لیواكه یان سه ر به سوپاس عێراق بوه و پاش كێشه كه ی دوزخورماتو له ساڵی 2013 هه ڵگه ڕانه وه و هاتنه سه ر هێزی پێشمه رگه ی كوردستان، رونیكرده وه كه شڕه خۆریی مێژویه كی دورودرێژی هه ی���ه له عێراق���داو ده گه ڕێته وه بۆ
چه ندین ساڵ پێشتر.گه نجێكی ته مه ن 28 ساڵ له قه زای كف���ری به ناوی محه م���ه د جه الل بۆ ئاوێن���ه وت���ی "له ئێس���تادا خه ڵك به كۆمه ڵ رێكده كه ون و ده چن چه ك و ته قه مه نی ده هێنن ی���ان به نرخێكی ه���ه رزان ده یك���ڕن و خه ریك���ی ئه و كاره ن، بۆ نمونه چه كی بیكه یسییان به 400 هه زار دینار كڕیوه له كاتێكدا
نرخه كه ی به پێنج هه زار دۆالره ".ئه و گه نجه ئاماژه ی به وه شكرد كه ئه و كه سانه له ئێستادا به و كارانه وه
سه رقاڵن و ده چنه سه ر شارو ناحیه و ش���ڕه خۆریین، خه ریكی ڕه بیه كان و ته نان���ه ت كاتێ���ك خه ڵك ش���وێنی رۆیشتون ئه مان به جێهێشتوه خۆی
دزییانلێكردون. له چه ند رۆژی پێش���ودا هێزه كانی س���وپای عێراق له ناحی���ه ی جه باره چه كی بیكه یس���ییان ب���ه 400 هه زار دین���ارو قه ناس���یان ب���ه 300 هه زار دینار فرۆشتوه له كاتێكدا نرخه كه ی
نزیكه ی پێنج هه زار دۆالره .له س���ه ره تای هه فت���ه ی رابردوه وه به ه���ۆی په الماری چه ن���د گروپێكی چه كداری���ی به ن���اوی داع���ش ب���ۆ عێراق، پارێزگایه كی چه ندن س���ه ر ناوچانه ئه و بارودۆخی له ئێس���تادا توشی بۆشایی ئه منی بوه و ئه م دۆخه گرتوه ته وه ناوچانه شی له و به شێك ناسراون كێشه له سه ر به ناوچه ی كه
له نێوان حكومه تی هه رێم و به غدا.
تایبهت)433( سێشه ممه 662014/6/17
مالیكی : پالنێك هه یه بۆ پاككردنه وه ی دیاله له شیعه و دروستكردنی كێشه له گه ڵ كورده كان
ویکیلیکس 2009
"هه ندێك خه ڵك به ناوی پێشمه رگه وه شڕه خۆریی ده كه ن"
شڕه خۆری دوره له ئه خالقی
پێشمه رگه وه و پێشمه رگه
بۆ مه به ستی پارێزگاری
هاتونه ته ئه م ناوچه یه
عه ره بستانی سعودیه هه وڵده دات سوننه كان هانبدات بۆ ده ستپێكردنه وه ی شه ڕی تائیفی . چونكه سعودیه پێیوایه حكومه تی عێراق
له بێباوه ڕان پێكهاتوه
ئاوێنهوردهكاریپهالماردانوكۆنترۆڵكردنیموسڵباڵودهكاتهوهكۆنهبهعسیهكانسهركردایهتیهێرشهكهیموسڵیانكردوه
7 (433( سێشه ممه 2014/6/17 عێراق
ئا: ئاوێنه
ژماره یه ك له دانیشتوانی موسڵ باس له وه ده كه ن ئه و گروپه چه كداره ی
په الماری موسڵیان داوه ، زۆربه یان كۆنه به عسیه كانن و عه ره بی واڵتانی دیكه و ته نانه ت ئه فغانیشی تێدایه ، هه روه ها
زۆر به كه می له گه ڵ خه ڵكی قسه ده كه ن. باس له وه شده كه ن ژماره یه كی زۆر ئه فسه رو سه ربازی سوپای پێشوی
عێراق په یوه ندییان به چه كداره كانه وه كردوه .
ش���ه وی )2014/6/9( سه دان چه كدار په الماری موس���ڵیان داو به بێ ته قه كردن ده ستیان به سه ر ئه و شاره دا گرت، هه زاران پۆلیس و س���ه ربازیش بنكه و باره گاكانیان ئاماده نی���ن رایانگه یان���د به جێهێش���ت و شه ڕی هیچ كه سێك بكه ن. دوای ده ست به سه رداگرتنی موسڵ، گروپه چه كداره كان به ره و تكریت و سامه ڕاو سنوری پارێزگای كه ركوك كش���ان، تائێستاش دۆخی ئه و
ناوچانه به ته واوه تی ئارام نه بۆته وه .
په الماره كه چۆن ئه نجامدرا؟ئه بو ئه حمه د له سوپای پێشوی عێراق پل���ه ی ئه فس���ه ری هه ب���وه و هاواڵتیه كی له وه كرد باس���ی موس���ڵه ، دانیش���توی سه ره تای هێرشه كه ی موسڵ به په الماردانی ئه وه ش سه ربازگه یه ك ده س���تیپێكردوه ، ته نكه رێك���ی ته قاندن���ه وه ی له ڕێگ���ه ی بۆمبڕێژكراوه له ده روازه ی س���ه ربازگه كه ، هه روه ها ب���ۆ تۆقاندنی س���ه ربازه كانیان ته قاندۆت���ه وه ، بۆمبی���ان ژماره ی���ه ك ئه وه ش وایكردوه س���ه ربازه كان هه ڵبێن و باره گاكه یان به ته واوه تی راده ستی گروپه
چه كداره كان بكه ن. له باره ی ناسنامه ی چه كداره كانیشه وه ، وت���ی "زۆرینه ی���ان خه ڵك���ی موس���ڵن و
له ئه فسه رانی پێشوی سوپای عێراقن".موس���ڵ له ڕوی روبه ره وه دوه م گه وره پارێ���زگای عێراق���ه و ل���ه ڕوی ژم���اره ی به غ���دای ل���ه دوای دانیشتوانیش���ه وه پایته خته وه یه . روباری دیجله ئه م ش���اره ده كاته دو به ش���ه وه . موس���ڵ هاوسنوره له گ���ه ڵ پارێزگاكان���ی ئه نب���ارو دهۆك و هه ولێر، زۆرینه ی دانیشتوانه كه ی عه ره به
له گه ڵ كوردو توركمان و مه سیحی .ئه و ئه فسه ره ورده كاری زیاتری شه وی په الماردانه ك���ه ده گێڕێت���ه وه و ده ڵێ���ت: ده وروبه ری س���ه عات ده ی ش���ه و له ماڵ ده رچوم و پۆلیسه كانم بینی پێش ئه وه ی چه ك���داره كان بگ���ه ن و ش���ه ڕ بقه ومێت، ده كش���انه وه و پۆلی���س له بنكه كان���ی به خه ڵكیان ده وت دانیش���تن له ماڵه وه یان له روبه ڕوبونه وه ی چه ك���داری له گه ڵ هه ر
الیه نێكدا پێ باشتره .
چه كداره كان قسه ناكه نس���ه باره ت به وه ی گروپه چه كداره كان له سه ره تادا ویس���تویانه چی بكه ن، ئه بو ئه حمه د رایده گه یه نێت ئامانجی سه ره كی چه ك���داره كان رزگاركردنی به ندكراوه كان بوه له بنكه كانی پۆلیس، پاش���ان به ره و باكوری موس���ڵ و به ئاراس���ته ی زیندانی بادۆش رۆیشتون و به ر له ناوه ڕاستی شه و به بێ ئه وه ی یه ك فیش���ه ك بته قێنرێت، ده ستیان به سه ر نوس���ینگه ی پارێزگاردا
گرتوه .پرسیاری س���ه ره كی به الی هاواڵتیانی ده ره وه ی موس���ڵه وه ئه وه یه ، ئه و گروپه چه كداره چۆن له گه ڵ هاواڵتیاندا مامه ڵه ده كه ن، له وباره یه وه ئه و ئه فسه ره ده ڵێت "زۆر به كه می له گه ڵ خه ڵكی قسه ده كه ن، زۆربه ی كات له ن���او ئۆتۆمبێله كانیاندان و ده ستیان له سه ر چه كه كانیانه ، ئه و چه ك و له س���ه ربازگه كانه وه ئۆتۆمبێالنه ش���یان ده سكه وتوه و تائێستا هیچ فه رمانگه یه كی وتیش���ی نه س���وتاندوه ". حكومی���ان فه رمانگ���ه له فه رمانبه ران���ی "داوای���ان
خزمه تگوزارییه كان���ی وه ك���و كاره باو ئاو كردوه بگه ڕێنه وه سه ر كاره كانیان".
به پێ���ی گێڕانه وه ی ناوب���راو، هه ندێك له خه ڵكی باس���یان له وه كردوه چه كداری واڵتانی عه ره ب و چه ك���داری بیانی له ناو چه كداره كاندا هه ن، به جۆرێك هه ندێكیان جلی ئه فغانییان له به ره و زمانی عه ره بیش
نازانن.به وته ی چه ند هاواڵتیه كی دانیش���توی دوای چه ك���داره كان گروپ���ه موس���ڵ، ئ���ه وه ی كۆنترۆڵ���ی موس���ڵیان كردوه ، ده س���تیانكردوه به البردن���ی به ربه س���ته كۆنكرێتیه كان، به تایبه تی له و شوێنانه ی ك���ه له الی هاواڵتیانی موس���ڵ به ناوچه ی س���ه وز ناوده برێ���ت. ئ���ه و ناوچه ی���ه ش باره گای فه رمانده ی پرۆسه كانی نه ینه واو ماڵ���ی عه بدولعه زی���ز نوجه یف���ی باوكی ئوس���امه نوجه یفی س���ه رۆكی پارله مانی عێراق و ماڵی ئه سیل نوجه یفی پارێزگای
نه ینه وای لێیه .
هاوپه یمانی چه كداریی به وته ی سه ركرده یه كی حیزبی به عسی هه ڵوه ش���اوه ، ئ���ه و هێزان���ه ی په الماری
ناوچ���ه س���وننییه كانیان داوه پێكهاتون له هاوپه یمانیه ك له سوپای نه قشبه ندییه كان كه له الیه ن عیزه ت دورییه وه سه رۆكایه تی ده كرێت. دوری یه كێكه له )55( سه ركرده داواكراوه كه ی به عس له الیه ن ئه مه ریكاوه و تائێس���تا ده س���تگیرنه كراوه . گروپه كانی دیك���ه ش بریتین له س���وپای ئیس���المی و ئه نسار ئیسالم و ئه نسار سوننه و سوپای موجاهیدین و ده وڵه تی ئیسالمی له عێراق و
شام "داعش".ئ���ه و س���ه ركرده یه رونیده كاته وه ئه و هاوپه یمانییه چه كدارییه سه ركردایه تیه كی ناوه ن���دی هه ی���ه ك���ه له الیه ن گ���ه وره به عس���یه كانه وه س���ه روكاری ده كرێ���ت، خۆیان���دا له نێ���وان ئه ركه كانیش���یان دابه ش���كردوه و هه ر گروپێكی���ان كارێك
ئه نجام ده دات.له س���وپای جب���وری عه بدول���ره زاق پێش���وی عێراقدا پله ی لی���وای هه بوه ، له باره ی ژماره ی چه كداره كانه وه ، ده ڵێت "ژماره یان به س���ێ بۆ چ���وار هه زار كه س ئه فس���ه رێكی گ���ه وره ده خه مڵێنرێ���ت، س���وپای پێشوی عێراق س���ه رۆكایه تیان كه س���انێكی چه كداره كانی���ش ده كات.
هێزه ده رپه ڕاندنی ئامانجیان راهێنراون و ئه منی و سه ربازییه كانه ، نه وه كو كوشتن و
په الماردانی باره گاكانیان".به وته ی جبوری له رۆژی یه كه می ده ست به س���ه رداگرتنی موس���ڵدا، ژماره یه ك���ی زۆر ئه فس���ه رو س���ه ربازی سوپای پێشو په یوه ندیی���ان به گروپ���ه چه كداره كانه وه ك���ردوه "وه ك���و ده ربڕین���ی ناڕه زای���ی و
توڕه ییان له حكومه تی به غدا".
هه اڵتنی پۆلیس و سه ربازه كانهه یسه م ئه فس���ه ری پۆلیسه له یه كێك له بنكه كان���ی پۆلیس، ب���اس له وه ده كات پێ���ش ئ���ه وه ی چه ك���داره كان بگ���ه ن و بكه ونه ش���ه ڕكردن بنك���ه و بازگه كانیان ده ڵێت"به پ���ێ ئ���ه و به جێهێش���توه . له بنكه كه مه وه رۆیشتمه وه بۆ ماڵ و جلی مه ده نیم له به ركردبو". وتیش���ی "پێموایه چه كداره كان س���ه ر به نه قشبه ندییه كانن، هه رچه نده خه ڵك���ی ده ڵێن عیزه ت دوری هاتۆته موس���ڵه وه ، به اڵم تائێستا كه س
نه یبینیوه ".ئه و پۆلیس���ه باس له وه ده كات هاوڕێ دوی له فیرق���ه ی سه ربازه كانیش���ی
س���وپای عێراق له س���ه عات ده ی شه و، له س���ه ربازگه كانیان كشاونه ته وه و چه ك و كه لوپه كانیان به جێهێشتوه ، دواتر گروپه چه كداره كان ده ستیان به سه ر ته واوی ئه و
چه ك و كه لوپه النه دا گرتوه .
چاره نوسی فڕۆكه خانه و هێزه كه ی دژه تیرۆر
فڕۆكه خان���ه ی موس���ڵ ك���ه رۆژان���ه چه ند گه ش���تێكی كه م���ی ناوخۆیی لێوه ئه نجام���ده درا، دوای ئه وه ی فه رمانبه ران فڕۆكه خانه كه ی���ان به جێهێش���ت، له الیه ن گروپ���ه چه كداره كان���ه وه كۆنترۆڵك���را. به رپرس���ێكی بااڵی فڕۆكه خانه ی موسڵ، ئاش���كرای ده كات ئیداره ی فڕۆكه خانه كه چه ك���داره كان له گه یش���تنی ب���ه ر ته نها ماڵه وه ، ناردۆته فه رمانبه ره كانیان هێزێكی دژه تیرۆری س���ه ر به حكومه تی عێراقی لێماوه ته وه ، كه س���ێ رۆژ پێش گه یش���تونه ته موس���ڵ په الماره ك���ه ی فڕۆكه خانه كه ، ئه و هێزه ش سێ كۆپته ری جه نگییان پێبوه ، به اڵم هیچ فڕۆكه یه كی
مه ده نی له فڕۆكه خانه كه دا نه بوه . ئه وه ی تائێس���تا به نادیاری ماوه ته وه ، چاره نوسی ئه و سێ كۆپته ره و هێزه كه ی دژه تی���رۆره ، چونكه به وت���ه ی هه ندێك كه ناڵی راگه یاندن، ئه و هێزه و كۆپته ره كان كه وتونه ته ده س���تی گروپه چه كداره كان، ب���ه اڵم هه ندێك كه ناڵی دیكه ی راگه یاندن ده ڵێن ئ���ه و هێزه و كۆپت���ه ره كان به ره و
كه ركوك براون.
ئا: ئیحسان مه ال فوئاد
ئه ندامی سه ركردایه تی یه كێتی نیشتیمانی كوردستان فریاد رواندزی ،
وه رگرتنی پۆستی سه رۆك كۆمار به مافی حیزبه كه یان ده زانێت،
ئه وه ش ره تده كاته وه ئه و پۆسته ته شریفاتی بێت و ده ڵێت "سه رۆك
كۆمار له ده ستوردا چه ندین ده سه اڵتی هه یه ، ئه گه ر ئه و ده سه اڵتانه
به كاربهێنێت ده توانێت كاریگه ری گه وره ی هه بێت".
به مه به ستی دانوستان له گه ڵ الیه نه عێراقیه كاندا بۆ پێكهێنانی حكومه تی نوێ���ی عێ���راق، س���ه رجه م الیه ن���ه كوردییه كان وه فدێكی دانوستانكاریان پێكهێناوه ، كه بریتی���ن له : ئه ندامی مه كته بی سیاسی حزبی شیوعی كاوه مه حمود، ئه ندامی مه كته بی سیاس���ی پارتی دیموكراتی كوردستان رۆژ نوری س���ه ركردایه تی ئه ندامی ش���اوه یش، به رپرس���ی ره واندزی، فریاد یه كێتی یه كگرتوی عێراقیه كانی په یوه ندیی���ه ئه ندامی ن���وری ، ع���ادل ئیس���المی سه ركردایه تی كۆمه ڵی ئیسالمی یاسین بزوتنه وه ی هه ڵس���وڕاوی حه س���ه ن و
گۆڕان جه الل جه وهه ر.ئ���ه و لیژنه یه تائێس���تا ته نها یه ك كۆبون���ه وه ی ئه نجام���داوه ، به ه���ۆی تێكچون���ی ره وش���ی ئه منی موس���ڵ و
ناوچه كانی دیكه وه ، كۆبونه وه ی دوه می ئه و لیژنه یه بۆ كاتێكی نادیار دواخرا. وته بێژی وه فدی دانوس���تانكاری كورد فریاد ره واندزی ، له ب���اره ی ناوه ڕۆكی ب���ه ئاوێنه ی ئ���ه و كۆبونه وه ی���ه وه ، راگه یاند بڕیاریانداوه هه موو الیه نه كان به یه ك ده نگ و بۆچ���ون بچن له به غدا له گه ڵ الیه نه كاندا قسه و گفتوگۆ بكه ن، كۆبوونه وه ی ب���ۆ "بڕیاردرا وتیش���ی داهاتو ه���ه ر الیه نێك كارنامه ی خۆی بهێنێت، دواتر هه مووی لێكده درێته وه و كارنام���ه ی هێزه كوردس���تانییه كانی ل���ێ پێكده هێنرێت و ده بێت���ه بنه مای هه ر له گه ڵ دانوس���تانمان داواكاری و
الیه نێكی تری عیراقیدا".به فه رم���ی تائێس���تا هه رچه ن���ده دانوس���تانی نێوان الیه نه كان ده ستی پێنه ك���ردوه ، به اڵم لیس���تی ده وڵه تی یه كه م���ی ب���راوه ی وه ك���و قان���ون له س���ه ر پێداگ���رن هه ڵبژاردنه ك���ه وه رگرتنی پۆس���تی سه رۆك وه زیران و تاكه پاڵێوراویش���یان ن���وری مالیكی سه رۆك وه زیرانه كه بۆ ماوه ی هه شت س���اڵه ئه و پۆس���ته ی به ده سته وه یه . هه رچ���ی الیه ن���ه كوردییه كان���ه باس كۆماری پۆستی سه رۆك له وه رگرتنی هه ش���ت له ماوه ی له كاتێكدا ده كه ن،
س���اڵی رابردودا ئه و پۆس���ته پشكی كورد بوه و له الیه ن ج���ه الل تاڵه بانی سكرتێری گش���تی یه كێتی نیشتیمانی
كوردستانه وه به ڕێوه براوه .لێدوانه كه یدا له به ش���ێكی رواندزی ، باسی له وه كرد تائێستا له نێو الیه نه كانه دابه شكردنی مه سه له ی كوردییه كاندا پۆس���ته كانی به غ���دا ب���اس نه كراوه ، حیزبه كه شی داواكارییه كانی له باره ی وتی "وه كو یه كێتی پۆس���تی سه رۆك
كۆماری به مافی خۆمان ده زانین".له كاتێكدایه ، ره واندزی لێدوانه كه ی هه فته ی پێش���وو وته بێ���ژی مه كته بی دیموكراتی كوردستان پارتی سیاسی رایگه یاند پۆس���تی س���ه رۆك كۆماری ماف���ی یه كێتی نیی���ه و ناكرێت ئه وان وه كو مافی تاپۆكراوی خۆیان باس له و پۆسته بكه ن، به ڵكو ده بێت رێككه وتن
بكرێت له سه ر ئه و پۆسته .به ب���ڕوای هه ندێ���ك له چاودێران���ی كوردییه كان الیه ن���ه ده بو سیاس���ی به دیهێنان���ی له س���ه ر پێداگریی���ان ك���ورد داواكارییه كان���ی خواس���ت و بكردای���ه ، نه وه كو ش���ه ڕی پۆس���ت و ده س���ه اڵتیان بكردای���ه . له به رانبه ردا فری���اد ره واندزی ئام���اژه به وه ده كات پێداگرتن���ی كورد له س���ه ر وه رگرتنی
پۆستی سه رۆك كۆمار شه ڕكردن نیه ده ڵێت له وباره یه وه پۆس���ت، له سه ر "ئه وه ش���ه ڕ نییه له س���ه ر پۆس���ت، به ڵكو ده بێت كورد وه كو مافی خۆی یه كێك له سێ پۆسته بااڵكانی عێراق سه رۆكی به تایبه ت به ده س���تبهێنێت، كۆمار كه ره مزی یه كسانی و پله یه كی
بااڵیه بۆ كورد".به پێی زانیارییه كانی ئاوێنه جێگری سه رۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان س���ه ردانیدا له دوا بارزانی، نێچیرڤان بۆ الی رێكخه ری گش���تی بزوتنه وه ی گۆڕان نه وشیروان مسته فا رای پارتی پێگه یان���دوه كه پێیان باش���ه ببێت به س���ه رۆك كۆمار، ئه ویش وتویه تی جارێ نازانی���ن و ئۆكه ی پێنه داون. بۆ پشتڕاس���تكردنه وه ی ئه و زانیارییانه و گۆڕان بزوتن���ه وه ی رای وه رگرتن���ی له باره ی وه رگرتنی پۆس���تی سه رۆك كۆم���ار له الیه ن ك���ورده وه ، ئاوێنه بۆ م���اوه ی یه ك هه فت���ه په یوه ندی كرد به هه ڵس���وڕاوی بزوتن���ه وه ی گۆڕان و نێوان دانوس���تكاری وه فدی ئه ندامی هه رێم و به غدا ج���ه الل جه وهه ر، به اڵم
وه اڵمی په یوه ندییه كانی نه دایه وه .له الیه ن خۆیه وه هه ڵسوڕاوێكی بااڵی بزوتنه وه ی گۆڕان، كه نه یویست ناوی
باڵوبكرێت���ه وه به ئاوێن���ه ی راگه یاند له ئێستادا رێككه وتنی ستراتیژی نێوان یه كێتی و پارت���ی كۆتایهاتوه و به ته نها ئ���ه و دو الیه ن���ه بڕیارن���اده ن، به ڵكو "الیه نی دیكه ی به هێز دروس���ت بوه و ده بێت ئه و پۆس���ته سیادی و ئیداری و س���ه ربازییانه ی به غدا ب���ه رێككه وتن بێ���ت، هه رچه نده ئێم���ه ش بۆ چوار س���اڵی داهاتوو پشكی خۆمان ده بێت
له و پۆستانه ".له لێدوانێكی پێش���ویدا ب���ۆ ئاوێنه ، پارله مانتاری عێراق له س���ه ر لیس���تی ئوسامه جه میل، یه كگرتوی ئیسالمی به ئاوێن���ه ی راگه یاند "كورد س���ه رۆك كۆم���اری هه بێت یان نه بێ���ت هیچی له وه زعه كه نه گۆڕیوه و ناش���یگۆڕێت، پۆسته كه ی ده س���تور به پێی چونكه ته ش���ریفاتیه ". به اڵم فری���اد رواندزی له باره ی ئاماژه كردنی پۆستی سه رۆك كۆماری به ته شریفاتی به راست نازانێت و ده ڵێت "راس���ت نییه هه ر كه س���ێك ده ڵێت سه رۆك كۆماری ته شریفاتییه ، به ڵكو س���ه رۆك كۆمار له ده س���توردا چه ندین ده س���ه اڵتی هه یه ، ئه گه ر ئه و ده س���ه اڵتانه به كاربهێنێت كه به شێكه له ده س���ه اڵتی جێبه جێكردن ده توانێت
كاریگه ری گه وره ی هه بێت".
كوردشهڕیوهرگرتنیپۆستیسهرۆككۆماردهكاتئهندامێكیسهركردایهتییهكێتی:پۆستیسهرۆككۆماریمافیئێمهیه
چه ند چه کدارێکی داعش له موسڵ
چه ندین چه كداری واڵتانی عه ره ب و چه كداری بیانی
له ناو داعشدا هه ن، به جۆرێك هه ندێكیان
جلی ئه فغانییان له به ره و زمانی عه ره بیش نازانن
راست نییه هه ر كه سێك ده ڵێت سه رۆك كۆماری
ته شریفاتییه ، به ڵكو سه رۆك
كۆمار له ده ستوردا چه ندین ده سه اڵتی
هه یه
ئا:ئاسۆسهراوی
"دوایدروستبونیدواییننائارامیلهعێراقدا،بهشێكلهكۆمپانیاجیهانیهكانناوێرنكااڵوكهلوپهلهبازرگانیهكانیانرهوانهیعێراقبكهن،ترسیتیاچونیان
ههیه".سهرۆكیژوریبازرگانیوپیشهسازیسلێمانیوههادهڵێت.
دوایپهالماردانیچهندشاروناوچهیهكیعێ���راق،لهالیهنچكدارهكانیداعش���هوهوتێچكون���یبارودخ���یئاس���ایش،نرخ���یبهش���ێكلهكااڵوكهلپهلوخان���وززهویگهلێكلهش���تهكانیتری���شگۆڕانكارییانبهس���هرداهات،بهڕایئابوریناس���ێكئهمدۆخهنائاس���اییهزۆرناخایهنێوفرۆشتنینهوتیههرێمیش،تهنگهژهیداراییههرێم"دواتر دهڵێ���ت دهكاتوئ���هو چارهس���هرلهس���هرهتایمانگیداهاتوهوهزۆرش���ت
دهگۆڕێت".
هاوردهوههناردهكردنكێشهیبۆدروستبوه
عێراق، دوایی���هی ئهم نائارامیهكان���یتارادهیهكئاس���تهنگیهاتوچۆیلهنێوانناوهڕاس���توخ���واریعێ���راق ههرێ���موهاوردهك���ردنو دروس���تكرد،بهجۆرێكههناردهكردن���یزۆرێ���كلهخواردهمهنیوكااڵكانگرفتیانبۆدروس���تبو،بهتایبهتبۆئهوپێداویس���تییانهیرۆژانههاواڵتیانپێداویستیهكی كه تهماته بهكاریدههێنن.رۆژانهیهاواڵتیان���هلهموهرزهدابهزۆرییههرێم، دههێنرێته عێراقهوه لهناوهڕاستیب���هاڵمدوایدروس���تبونینائارامییهك���هبهجۆرێك س���نوداربو، زۆر هاوردهكردنینرخیی���هككیلۆیزیاترل���ه1000دینارنرخهكهی داشكاندنهوهی بۆ بهرزبویهوه،وهك ههرێ���م كش���توكاڵی وهزارهت���یفهرهی���دونعومهریبهڕێوهبهریگش���تیكش���توكاڵیس���لێمانیدهڵێ���ت"رێگ���هبهبازرگانان���یئهوبوارهدراوهتا19مانگئازادب���نلههاوردهكردن���یتهماته،دوایئ���هوهبهرههم���یناوخۆپێ���دهگاتنرخئاساییدهبێتهوه".بهاڵمبهرههمیخهیارلهههرێمهوه رۆژانه بهپێچهوانهوه،چونكهعێ���راقدهكرێت، خ���واروی ههن���اردهیلهئێستادانرخیدابهزیوه،وهكنوێنهریژوریبازرگان���یس���لێمانیعهتامحهمهدلهعهلوهیس���لێمانیدهڵێت"نرخییهككیلۆخهیاریناوخۆلهناوعهلوهداپێشترله400تا500دین���اردابوه،ئێس���تاچونكهههن���اردهیدهرهوهناكرێ���تدابهزیوهبۆ
150دینار".
بازاڕیكڕینوفرۆشتنیخانویسستكردوه بههۆیتازهییدۆخهنائارامهكه،بهوتهیجهمالعهبدواڵكهكاریكڕینوفرۆش���تنیزهویوخانودهكاتلهس���لێمانی،هێش���تاكاریگهریی���هئابوریهكانیدۆخ���هنوێیهكهل���هوروهوهبهدهرنهكهوت���وه،وهكئ���هوبازرگانهرونیدهكات���هوه،دۆخهنائارامهكهتاڕادهیهك���یزۆربازاڕیكڕینوفرۆش���تنیزهویوخانویراگرتوه،"بهاڵمهێشتازوهتابزانیننرخیش���یدابهزاندوهیاننا".ئهوبازرگانهئاماژهیبهوهشدائهوهیههستیپێدهكرێ���تزۆربون���یئهوكهس���انهیهكهبهدوایخانویكرێدادهگهڕێن"موش���تهریخان���ویكرێزۆره،دی���ارهئهمهشرهنگهپهیوهندیبهزۆربونیئهوئاوارانهوهههبێتكهبهمدواییهرویانلهناوچهجیاجیاكانی
ههرێمكردوه".
داشكانیبههایدراویعێراقیدروس���تبونینائارامیلهه���هرواڵتێكدا
دهبێتههۆیداشكانیبههایدراوهكهشی،ههربۆیهلهچهن���درۆژیرابردودابهتایبهتلهههرێمدانرخیدراویعێراقیلهبهرامبهربهخۆیهوه داش���كانی ئهمهریك���ی دۆالریبینی،بهجۆرێكنرخی100دۆالریئهمهریكیل���ه121ه���هزاردین���ارهوهبهرزبویهوهبۆزیاترله123ههزاردینار،هاوڕێش���ههابلهنوسینگهیپش���دهریبازاڕیدۆالرهكهیس���لێمانیل���همروهوهزیات���ردواووت���یبهنێوان دراویش حهواڵهكردنی "لهئێستاداههرێموناوچهكانیتریعێراق،تارادهیهكیزۆرراوهستاوه،كهپێشترزۆردهكرا،بهاڵمئێس���تالهبهرنائاس���اییباریئهمنی،زۆربازرگانی جوڵ���هی ئ���هوهش كهمبۆتهوهو
لهزۆربوارداوهستاندوه".
ههندێكۆمپانیاههناردهكردنیانراگرتوهس����هرۆكیژوریبازرگانیوپیشهسازیس����لێمانیس����یروانمحهم����هدجهخ����تلهوتهیئهوبازرگانانهدهكاتهوه،كهباس
لهسستیجوڵهبازرگانیهكاندهكهن،كهبههۆینائارامیئ����همدواییهیعێراقهوهدروستبوه،ناوبراوئاماژهبهوهدهكاتكهلهگهورهكۆمپانیاكانی بهشێك لهئێستادادنی����ائامادهنینبهئاس����انیكهلوپهلوكااڵكانیانههناردهیعێراقبكهن،چونكهمهترس����یلهناوچون����یپارهكانیانههیه"زۆرێكل����هوكااڵیانهیكهدێنبازرگاناندوای 70%ی دهدهن، پارهك����هی 30%یفرۆش����تنیبهرههمهكانپارهكهیرهوانهدهكهن،ئهوانیشمهترسیئهوهیانههیهپارهكانیانبهدهستنهگاتهوه،بهتایبهتدوایئهمدۆخهتازهیهیعێراق،ههربۆیهبهش����ێكلهوانهههناردهكردن����یكااڵیان
راگرتوه".س����هرۆكیژوریبازرگانیسلێمانیداواحكومهتیش پهیوهندیدارهكانی لهالیهن����هدهكاتكارئاس����انیبۆبازرگانانبكهنتالهرێگایترهوهئاڵوگۆڕیبازرگانیخۆیان
بكهن.
دۆخهكهزۆردرێژهناكێشێبهبۆچون����یئابورین����اسومامۆس����تایزانك����ۆپڕۆفیس����ۆرهۆش����یارمهعروف،ئ����هونائارامیی����هیلهبازاڕهكانیههرێمدادروس����تبوه،)بههۆیبونیچهكدارهكانیداع����شلهچهن����دناوچهیهك����یعێ����راق(درێژهناكێشێ،چونكهچهكدارهكانیداعشمهبهستیاننییهبێنهكوردستانهوه"ئهوانزیاترناوچهسوننیهكانیانلهالمهبهسته".جگهلهوهوهكئهومامۆس����تایهیزانكۆی)لوبنان����یفهرهنس����یه(رونیدهكات����هوه
فرۆشتنینهوتیكوردستانلهئایندهیهكیئهرێنیهكان����ی كاریگهریی����ه نزیك����داتهنگهژه كه بهجۆرێ����ك بهدهردهكهوێت،داراییهك����هیههرێ����موهكئ����هودهڵێت
"تارادهیهكیباشچارهسهردهكات".ئهووتیشی"لهدواییدالهسهرهتایمانگیداهاتوهوهزۆرش����تدهگۆڕێ����ت،پارهیفرۆش����تنینهوتیكوردستاندهچێتهئهوبانكهیتوركیاولهوێش����هوهدهگهڕێتهوهكوردس����تانو،ب����هڕایم����نزۆرگرف����ت
چارهسهردهكاتبۆیهزۆرگهشبینم".
ئابوری)433(سێشهممه2014/6/17 8ئهمالپهڕهیهبهسپۆنسهریگروپیکۆمپانیاکانیقهیوانچاپوباڵودهکرێتهوه
داعش، گۆڕانكاری له نرخه كاندا كردتێكچونی باری ئه منی عێراق كاریگه رییه ئابورییه كانی له هه رێمدا چی بو؟
ئا:شاهۆئهحمهد
پهرلهمانتارێكلهلیژنهیكشتوكاڵوئاودێریباسلهوهدهكات"بههۆی
هێرشهكانیداعشوئاڵۆزبونیبارودۆخیعێراقجوتیارانیههرێمیكوردستان
لهپێدانیپارهیگهنمهكانیانكێشهیانبۆدروستبێت".وهزیریبازرگانیحكومهتیعێراقیشجوتیاراندڵنیادهكاتهوه"هیچ
كێشهیهكلهئارادانیه".
ئهندام���یلیژنهیكش���توكاڵوئاودێریلهپهرلهمانیكوردستانم.غهریبپێنجوێنیلهب���ارهیئاڵۆزبون���یبارودۆخ���یعێراقودروستبونیكێشهبۆجوتیارانبهئاوێنهیراگهیاند"بارودۆخ���یئێس���تایعێراقهیچگرهوێكیلهس���هرناكرێتبهوهیجوتیارانئهوگهنمهیرهوانهیس���ایلۆكانیاندهكهنئاس���ایی بهش���ێوهیهكی پارهكهی بتواننوهربگرنی���انبزانینچۆنئ���هوپارهیانپێدهدرێ���ت؟چونكهبهداخهوهرهوش���هكهرۆژبهرۆژبهرهوئاڵۆزبوندهچێتئهوهش
كێشهبۆجوتیاراندروستدهكات".ناوبراوئام���اژهبهوهدهكات"ئێمهوهكو
پهرلهمانتارچاوهڕێدهكهینئهوبارودۆخهبهرهوباش���تربڕواتئهگیناترسیزۆرمانههیهلهوهیكێش���هیهكیزۆردروستبكاتپ���ارهی لهوهرگرتن���ی جوتی���اران ب���ۆ
گهنمهكانیان".لهبهرامبهربۆچونیئ���هوپهرلهمنتارهداوهزیریبازرگانیحكومهتیعێراقد.خێرواڵحهسهنبهئاوێنهیراگهیاند"لهههرشوێنێكبهش���ێوهیهكیفهرم���یگهن���موهربگیرێتلهالیهندهزگاكان���یوهزارهتیبازرگانیهوههیچكێشهیهكبۆجوتیاراندروستنابێتوبهرێكوپێكیپارهیگهنمهكانیانبهتهواوهتی
پێدهدرێت".لهبارهیكێش���هكانیبواریكش���توكاڵئاودێری كش���توكاڵو لیژنهی ئهندامهكهیئاماژهبهوهدهكاتئهوهندهیبهدواداچونیانكردوهبۆدهڤهرهجیاوازهكانیكوردستانب���ۆدهزگاپهیوهندیدارهكان���یكش���توكاڵلهش���وێنهجیاوازهكانگهیش���تونهتهئهوبڕوایهیكهكێش���هكانكۆنوكهڵهكهبونوبهردهوامیشهتاكوئێستاشبهبێچارهسهرماوهتهوه،ئهووتی"كێش���هیس���هرهكیوهزارهتی ئ���هوهی كهم���یخزمهتگوزاریهكشتوكاڵپێشكهش���یدهكاتبهجوتیاران
لهئاستیپێویس���تنیهوكێشهكانیانپێچارهسهرنابێت،چونكهجوتیارانچاوهڕێدهكهنحكومهتپشتگیرییانبكاتلهرویپێدانی قهالچۆك���ردنو دهرمان���ی پێدانیگازوپێدانیس���ۆندهیئ���اوولێدانیبیریئیرتیوازی،بهاڵمتاكوئێستائهوشتانهیانپێش���كهشنهك���راوه،ئهگ���هركرابێتیش
لهئاستیپێویستنهبوه".تری بهگرفتێك���ی س���هبارهت ناوب���راوكش���توكاڵلهههرێمیكوردس���تاندهڵێت"جوتیارانبهگهرمایهاوینلهدهش���تهكانخهریكیئیش���كردننترس���ێكیگهورهیانههی���هلهوهیبهرههمهكانیانپێگهیش���توهێنایان���هبازاڕهكان���هوهبهه���ۆیهێنانی
بهرههمیدهرهوهپارهنهكات".پێنچوێن���یلهب���ارهیوهرگرتن���یگهنملهالیهنس���ایلۆكانهوهتیشكدهخاتهسهرئهوهی"ئهوسایلۆیانهیكهتهنیاگۆڕهپانێكهئامادهكراوهبۆوهرگرتنیگهنمبهشێوهیهكیئهنجامدهدرێتو پرۆس���هكه رۆتین���ی زۆرمیكانیزمیوهرگرتنیگهنمهكهگرفتیههیه،چونكهكابرایجوتیاردهبێتبۆماوهی5 رۆژبوهس���تێتههندێكج���اردهگاته20رۆژلهپێشكهشكردنیگهنمبهسایلۆدهوهستێت
كهههموشهوێكبهگوێرهیبارهكهیدهبێتپارهبداتبهبارههڵگرهكه".
پهرلهمانتارهك���هیلیژن���هیكش���توكاڵئاش���كرایدهكاتك���هحكوم���هتبڕیاریبههۆی داوه،بهاڵم س���ایلۆی دروستكردنیكهمبونهوهیبودجهونههاتنیلهههمانكاتداكهمی���یپ���ارهلهبانكهكان���داتائێس���تالهوهزارهتی وهكو "بهاڵم دروس���تنهكراوه،بازرگانیحكومهتیههرێمپێمانگهیش���توهتاساڵی2015لهسهداپهنجاگرفتیسایلۆنامێنێت،ههربۆیهئێمهشچاوهڕێدهكهینتادوایچارهس���هربونیكێش���هیداراییلهههرێمیكوردس���تانبۆئهوهیبتوانرێتئهوس���ایلۆیانهدروس���تبكرێتوهاواڵتیان
كێشهیشوێنیانكهمبێتهوه".مامواحی���دیجوتیاریشكهتائێس���تانهكردوه، بهس���ایلۆ پێشكهش گهنمهكهیئاماژهبهوهدهكاتكهئهوانههموساڵێكدوایئهوهیگهنمهكهیانداوهبهسایلۆزۆروا پێدراوه،ههربۆیه پارهی���ان بهدرهنگهوهپێشبینیدهكاتئهمساڵیشوهكوسااڵنیترئهوپارهیهدوابكهوێتبۆكاتێكینادیار،"بهتایبهتلهمدۆخهنوێیهیهاتۆتهئاراوه
مهترسیمانزۆرتربوه".
جوتیاران ترسیان هه یه به هۆی داعشه وه پاره ی گه نمه كانیان بخورێ وه زیری بازرگانی عێراق: هیچ كێشه یه ك بۆ پاره ی جوتیاران دروست نابێت
چهکدارێکیداعشلهکاتیپشوداندا
ئهمساڵبهرههمباشبو
بهشێكلهكۆمپانیاكانئامادهنینكااڵكانیانههناردهیعێراقبكهن،چونكهلهپارهكانیاندهترسن
وتیارانبهگهرمایهاوینلهدهشتهكانخهریكیئیشكردننترسێكیگهورهیان
ههیهلهوهیبهرههمهكانیان
پێگهیشتوهێنایانهبازاڕهكانهوهبههۆیهێنانیبهرههمیدهرهوهپارهنهكات
9 (433( سێشه ممه 2014/6/17 لۆکاڵ
ئا: ئاسۆ سه راوی
پۆسته بااڵكانی ناو حكومه تی هه رێم، به ده ر له وه زیریی ، نزیكه ی 700
پۆستی جیاوازه ، بزوتنه وه ی گۆڕانیش به نیازه له 24%ی ئه و پۆستانه وه ربگرێت و له رێگای وه رگرتنی
سیڤیه وه ، كه تا ئێستا زیاد له 800 سیڤی وه رگرتوه ، خه ڵكیان تێدا
دابنێ ، ئه ندامی وه رگرتنی سیڤیه كان له بزوتنه وه ی گۆڕان د.ئاسۆ مه حمود له دیدارێكی ئاوێنه دا زانیاری وردتر
له وباره یه وه ده خاته رو.
پۆسته كانی ناو حكومه ت به ژماره ئ���ه و زانیاریه كان���ی به پێ���ی بزوتنه وه ی گۆڕان، جگه هه ڵسوڕاوه ی 35پۆس���ته ، كه وه زاریی له پۆس���تی حكومه ت���دا داموده زگاكان���ی له ن���او گه لێ���ك پۆس���تی ب���ااڵی تریش هه ن كه ئه وان به پێی رێژه ی به ش���دارییان له حكومه ت پش���كیان لێی���ده وێ ،وه ك ئ���ه و رونیده كاته وه پۆس���تی بریكاری وه زی���ر له نێ���وان 50ت���ا55 پۆس���ته ، پۆس���ته ، تایبه تیه كان25 هاوكاتپل���ه وه زاره ته كانیش ن���او راوێژكاره كان���ی به ڕێوه به ره پۆس���ت، 265 نزیك���ه ی گشتیه كانیش 340 پۆسته ، ئه مه جگه
زۆر به پله ی كه له به ڕێوه به رایه تیه كان ب���ااڵ هه ژمار ناكرێن، ب���ه اڵم ئه وانیش
نزیكه ی 237 پۆستن.
گۆڕانكاری له پۆسته كانی ناو وه زاره ته كاندا ده كه ن
به پێی لێكدانه وه كانی خۆیان، پشكی بزوتنه وه ی گۆڕان له و پۆسته حكومییانه 170 تا200 پۆست ده بێت، تائێستاش ب���ۆ پڕكردنه وه ی ئه و پۆس���تانه زیاتر له 800 س���یڤییان وه رگرتوه . د.ئاسۆ مه حم���ود جه خت ل���ه وه ده كاته وه كه وه زاره ته كانی���ش وه رگرتن���ی پێ���ش
ئه وه یان وتوه كه ئ���ه وان وه ك گۆڕان به ته نها پۆستی وه زیر وه رناگرن، به ڵكو زۆرینه ی پۆسته كانی ناو وه زاره ته كه یان ده وێ ، ئه م���ه ش له پێناوی ئه وه ی ئه و به رنامه یه ی هه یانه بۆ گۆڕانكاریی له ناو وه زاره ته كاندا به باشی جێبه جێی بكه ن و رێگریان بۆ دروست نه بێت، "هه تا ئه و ش���وێنه ی پێویس���ت بێت گۆڕانكاری له پۆسته كانی ئه و وه زاره تانه دا ده كه ین كه گ���ۆڕان وه ریانده گرێت". ره نگه له و كاره ی گۆڕاندا به ش���ێك له به رپرسانی ن���او ئ���ه و وه زاره تان���ه ، وه ك خۆیان پێشتر ده یانوت )نانبڕاو( بكرێن، به اڵم
د.ئاس���ۆ ئه وه ره تده كاته وه كه ئه وان كه س نانبڕاو بكه ن "ئێمه كه س نانبڕاو ناكه ین، به اڵم كه س���ێك كه شایسته ی پۆستێك نه بێت، ته نها له به ر حزبیبونی وه ریگرتبێت، ئ���ه وا ده بێت به ناچاریی
بیگۆڕین".
دیاریكردنی كه سه كان به پێی خاڵبه ندیی ده بێت
دیاریك���ردن و چۆنێت���ی له ب���اره ی پڕكردنه وه ی ئه و پۆستانه ی كه به گۆڕان وه رگرتنی لیژن���ه ی ئه ندامی ده درێن، سیڤیه كان له بزوتنه وه ی گۆڕان، ئه وه ی
خس���ته رو كه هه ڵبژاردنی ئه و كه سانه كه سیڤییان پێشكه ش كردوه كه زیاد له 800 كه س ده بێت به پێی خاڵبه ندیی ده بێت، ب���ۆ هه ر تایبه تمه ندیه ك چه ند خاڵێك دی���اری ده كرێ���ت به نمونه بۆ بڕوانامه چه ن���د خاڵێكه ، رابردوی ئه و كه س���ه چه ند خاڵێك و ش���اره زای له و خاڵێكی چه ند به هه مانش���ێوه كاره دا له س���ه رده بێت، نزیكی له گۆڕان خاڵی وتی "ب���ه و جۆره ئه و له س���ه رده بێت، كه سه كان له س���ه ر بنه مای خاڵبه ندیی دی���اری ده كه ین، ئه وان���ه ی له قۆناغی ل���ه م حكومه ته دا ی���ان یه كه میش���دا پۆستیان به رناكه وێت، مه رج نییه ئیتر ئێمه بۆ هیچ ش���تێكی تر پێویستمان پێی���ان نه بێت، به پێچه وان���ه وه ره نگه بۆشوێنی تر سودیان لێببینین، له كاتی ت���ردا بانگیان بكه ین بۆ پۆس���تی تر، ئێمه به نیازین ناوه ندێك دروست بكه ین تا ئه و ناوه نده ببێته س���ه رچاوه یه كی
مرۆیی باش بۆ گۆڕان".ناوبراو باس���ی له وه ش كرد له دانانی ب���اری ره چ���اوی پۆس���تانه دا ئ���ه و جوگرافی���اش ده كه ن وئه و وتی "ئه گه ر هه بێ���ت پۆس���تێكمان له گه رمی���ان داده نێین، گه رمیانییه ك به دڵنیاییه وه ناچین كه س���ێكی خه ڵكی سلێمانی بۆ
به رین".
بۆچی دانانی وه زیره كان به سیڤی نه بوه ؟
له ب���اره ی ئ���ه وه ش ك���ه بۆچ���ی له دانانی وه زیره كانیش���دا بزوتنه وه ی نه كردوه ئ���ه وه ی ره چ���اوی گۆڕان به س���یڤی بێت،د.ئاسۆ مه حمود وتی "ئێم���ه پێمانوایه پۆس���تی وه زیریی سیاس���یه ، س���یادی و پۆس���تێكی ناكرێت به سیڤی خه ڵكی بۆ دابنرێ ، بۆی���ه نه ده كرا درۆ له گ���ه ڵ خه ڵكی وه زیره كانی���ش بڵێی���ن بكه ی���ن و داده نێی���ن". به وه رگرتنبه س���یڤی له الی دانانی وه زی���ره كان جگه له وه حزبه كان���ی تر النیك���ه م به زۆرینه ی ده نگی سه ركردایه تیه كانیان ده بێت، به اڵم وه ك ده وترێ له الی بزوتنه وه ی گۆڕان ته نها رێكخه ری گشتی دواجار بڕیار له سه ر ئه وه ده دات، له و روه وه د.ئاسۆ مه حمود باسی له وه كرد كه رۆژانه نه وش���یروان مسته فا به شێك نیش���تیمانی و جڤاتی له ئه ندامان���ی هه ڵس���وڕاوانی بزوتنه وه كه ده بینێ و "له زۆر مه سه له ی هه ستیاردا راوێژیان پێ���ده كات" ئه و وتیش���ی "هێش���تا له دانان���ی وه زیره كانی���ش بڕی���اری كۆتای���ی ن���ه دراوه ، ره نگ���ه بڕیاری كۆتای���ی له ناو كۆبون���ه وه ی جڤاتی
نیشتمانیدا بدرێت".
گۆڕانچۆنخهڵكلهپۆستهحكومیهكاندادادهنێ؟بۆنزیكهی200پۆست،گۆڕانزیادله800سیڤیوهرگرتوه
ئا: ئیحسان مه ال فوئاد
داعش بۆچی تاراده یه ك له عێراق سه ركه وت و ماوه ی دو ساڵ له سوریا
سه رنه كه وت، ئه مه ئه و پرسیاره یه كه جێگه ی تێڕامانی واڵتان و چاودێرانی سیاسی و سه ربازییه ، "چونكه داعش له سوریا خه ڵكی له گه ڵدا نه بو، به اڵم
له عێراق هاواڵتیانی سوننه ی له گه ڵدایه و سوپا به ردباران ده كه ن، ئه مه ش
گوزارشته له بێزاریی سوننه كان له سوپاو حكومه تی مالیكی، بۆیه داعشیان
كرده به هانه یه ك بۆ راپه ڕینیان و ئێستا باسی هه رێمی سوننه هاتوه ته ئاراوه ". قایمقامی دوزخورماتوش ده ڵێت "دوای دروستبونی هه رێمی سوننه مه ترسی
له سه ر كورد دروست ده بێت".
به وته ی به رپرس���ێكی حزبی هه مو ئه و كه سانه ی له كه ركوك و سه اڵحه دین و دیاله و ده وروبه ر به ناوی داعش���ه وه شه ڕ ده كه ن نزیكه ی 500 كه س ده بن و ئه وانی دیكه یان كه له گه ڵیاندان هه مویان خه ڵكی سیڤیل و س���وننه ی ئه و ناوچانه ن، ل���ه دژی هێزی س���وپا ده جه نگن كه به س���وپای شیعه و مالیكی ده زانن، چونكه ئه وان رایده گه یه نن به ته واوه ت���ی "بڕوایان به مالیكی و حوكمی
شیعه نه ماوه ".له پاش هه ڵبژاردن���ی 2014 ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراق و س���ه ركه وتنی گه وره ی مالیكی و شیعه كان، سوننه كان رایانگه یاند كه ته زویرێكی زۆر كراوه و گه یش���تونه ته ئه و بڕوایه ی كه چیتر سوننه كان ناتوانن ده سه اڵت بگرنه وه ده س���ت و ته نها رێگه
دابه شبونیانه له عێراق.له پێش هه ڵب���ژاردن ئاوێنه ئاواره كانی ناحی���ه ی س���لێمان ب���ه گ و ده ورب���ه ری به س���ه ركرده وه و رایانگه یان���د كه "ئه وان هیچ كه سێكیان نه دیوه به ناوی داعشه وه و ته نها مالیكی به ناوی داعشه وه هێرشمان ده كاته س���ه ر ته نها به مه به س���تی ئه وه ی ده ن���گ نه ده ی���ن و به ش���داری هه ڵبژاردن نه بین و هه موم���ان ئاواره بوی���ن و نازانین
كارتی ده نگدان و ناوه كانمان له كوێیه ".مامۆس���تایه كی خه ڵكی س���لێمان به گ به ن���اوی محه م���ه د غێ���دان به ئاوێن���ه ی راگه یان���د هێزی س���واتی مالیكی كاتێك هاتن���ه نێ���و س���لێمان به گه وه له س���ه ر دیواره كان نوسیبویان بژی هێزی سواتی كۆماری ئیسالمی ئێران، "بۆیه ئێمه وه كو س���وننه كان هه مو ده زانین مالیكی ته نها ئاژاوه له ناوچه س���وننییه كاندا دروس���ت ده كات، ئه گینا بۆچی له هیچ پارێزگایه كی
شیعه نشین شه ڕو كێشه یه ك رونادات".
ك���ورد س���ه ربازیی به رپرس���ێكی نه یویس���ت له ناوچ���ه ی دوزخورماتو كه راگه یاند به ئاوێنه ی باڵوبكرێت���ه وه ناوی له كه ركوكه وه تاوه كو قه زای دوزخورماتوو له پارێزگای سه اڵحه دین و به گ س���لێمان قه ره ته پ���ه و جه له وال له پارێ���زگای دیاله ه���ه ر گوندێك ك���وردی تێدا ب���وه هێزی پێش���مه رگه چوه ته نێویه وه و جێگیربوه و پێشمه رگه عه ره بنشینن گوندانه شی ئه و
نزیكیان نه بوه ته وه .ئه و به رپرس���ه س���ه ربازییه وتیش���ی "له ئێس���تادا له خه تی كه ركوكه وه تاوه كو پش���تی دوزخورماتوو نزیك سلێمان به گ له س���ه اڵحه دین، ناحیه كان���ی قه ره ته په و جه ل���ه والو گونده كان���ی ده وروب���ه ر هیچ هێزێك���ی عێراقی و گروپ���ه چه كداره كانی تێ���دا نه ماوه و ته نها پێش���مه رگه و هێزی
كوردی تێدایه ".هێ���زی 16ی له لی���وای ئه فس���ه ر پێش���مه رگه م���الزم چ���االك ئیبراهی���م دوزخورماتو س���ه اڵحه دین و له ناوچ���ه ی ب���ۆ ئاوێنه رونیك���رده وه وه كو لیوای 16 له زاڵگه ی س���ێڕیانی حلێوه الی تكریت و
گونده كانی دوزخورماتوو فڕۆكه خانه كه ی به گ س���لێمان زاڵگ���ه ی ده وروب���ه ری و به غدا كف���ری دوزخورماتو له س���ێڕیانی جێگیركراون و به ده س���تی ئه و هێزه وه یه ، ئه مه جگ���ه له وه ی زۆربه ی ئ���ه و ناوچه كوردییانه ی بارودۆخی ئه منییان تێكچوبو
به ده ستی پێشمه رگه وه ن.ئه و هێزانه ی كه له ئێستادا له كه ركوك و دیاله پارێزگای ناحیه كانی دوزخورماتوو پێشمه رگه و له هێزی بریتین جێگیركراون لیوای به رگری و فریاكه وت���ن و پۆلیس���ی
نه وت و گازو هێزه كانی پشتیوانی.س���ه باره ت به بون���ی داعش ب���ه و ناوه گه وره ی���ه ل���ه و ناوچانه ئه و به رپرس���ه س���ه ربازییه ب���ۆ ئاوێن���ه ئاش���كرایكرد "راس���ته داعش بونی هه ی���ه ، به اڵم وه كو رێكخ���راوی قاعیده رێكخ���راو نییه و به و گه وره یی���ه نییه هێزێكی گ���ه وره ی وه كو س���وپای عێراق به و هه موچه كه قورسه وه نه توانێت له ناویانببات، به ڵكو سوننه كان و خه ڵكی عه شایه ریان له گه ڵدایه و هه مویان راپه ڕی���ون دژی س���وپا ك���ه به موڵك���ی ش���یعه كانی ده زان���ن و نایانه وێت جارێكی
تر ش���یعه حوكمیان بكاته وه ، بۆیه ئه مه ته نها راپه ڕینێكه وه كو راپه ڕینی 1991ی
كورد".له ب���اره ی بون���ی داع���ش و راپه ڕین���ی س���وننه كان ئ���ه و ئه فس���ه ره ی لی���وای 16ی هێزی پێش���مه رگه ب���ۆ ئاوێنه وتی "له س���ه ره تای دۆخه كه دا به ش���ێوه یه كی گش���تی هێزێكی به ن���او داعش كۆنترۆڵی پارێ���زگای ناوچه كان���ی زۆرب���ه ی س���ه اڵحه دینیان كرد، به اڵم دواتر خه ڵكی سوننه مه زهه بی عه شایه ری ئه و ناوچه یه و خه ڵكی شڕه خۆریش چونه پاڵ ئه و هێزه و له ئێس���تادا خه ڵكی سوننه مه زهه بی توڕه
له حكومه تی مالیكیشی تێدایه ".له ماوه ی پێش���ودا ئه ندامی ئه نجومه نی قه زای دوزخورماتو كه مال گلی به ئاوێنه ی راگه یاندب���و كه ل���ه دوای روخانی به عس ل���ه 2003 له كۆی 51 گوندی دوزخورماتوو س���لێمان به گ و ده وروبه ری 43 گوندیان هیچ هێزێك���ی عێراقی و كوردی تێدانییه ، بۆیه بوه ته موڵگه ی گروپه چه كداره كان.
س���اڵی پار عه ره بی سوننه ماوه ی 70 رۆژ له رومادی وحه ویجه و موس���ڵ و ناوچه
سوننه نشینه كان مانگرتن و خۆپیشاندانیان ئه نجامداو له سه ر ش���ه قام و گۆڕه پانه كان بون، به ب���ێ ئه وه ی چ���ه ك به كاربهێنن، وه اڵمینه دانه وه ، حكوم���ه ت نه ك كه چی به ڵكو س���وپا هێرش���ی كرده س���ه ریان و
ده یان هاواڵتی بریندارو شه هیدبون.ق���ه زای قایمقام���ی ئ���ه وكات ه���ه ر دوزخورماتو ش���ه الل عه بدول به ئاوێنه ی راگه یاند "ئه گه ر پێشوتر رێژه یه كی خه ڵكی سوننه ناڕازیبوبێتن ئێستا هه ر هه مویان دژی حكومه تن، بۆی���ه پێموایه دابڕانێك دروس���تده بێت ل���ه و ناوچه س���وننییانه له گه ڵ حكومه ت���ی ناوه نددا، كه ئه مه ش ره نگه ره نگدانه وه ی خراپی هه بێت له سه ر ناوچه دابڕاوه كان، چونكه له و س���نورانه
ملمالنێیه كی زۆر هه یه ".سه رچاوه یه كی بااڵی سه ربازیی به دوری نازانێ���ت ك���ه له ئه گ���ه ری دروس���تبونی هه رێمی س���وننه كان كورد مه ترسی زیاتر له ئێستای له سه ر دروستده بێت، ئه و وتی "ئه گه ر بێت و هه رێمی سوننه دروستبێت كورد وه زعی خراپ ده بێت، چونكه ئێستا ئه گه ر یه ك دوژمنی هه بێت، ئه وكات چه ند
دوژمنێكی بۆ دروستده بێت".له باره ی ئایینده ی كورده وه له وناوچانه دا له ئه گه ری دروستبونی هه رێمی سوننه دا، قایمقام���ی دوزخورمات���و ده ڵێت "ده بێت سیاس���ییه كانی ك���ورد كار له س���ه ر ئه و بابه ت���ه بكه ن، ب���ه اڵم نابێت ئێمه ش له و سنوره ده ستبه رداری خاكی خۆمان بین، به بڕوای ئێمه ئه گه ر عه ره به س���وننه كان په الماری ناوچه داب���ڕاوه كان نه ده ن ئه وا ره نگ���ه له ناوچه كان���ی خۆی���ان، خۆیان ناوچه په الماری ئه گه ری���ش راگیربكه ن، دابڕاوه كان ب���ده ن به تایبه تیش كه ركوك و ئه وا جه له وال قه ره ته پ���ه و دوزخورماتوو مه ترسی ش���ه ڕی گه وره ی به دواوه دێت و هێزه كوردییه كان ل���ه و ناوچانه بێده نگ
نابن".ه���ه ر دوای دروس���تبونی كێش���ه كه ی حه ویجه ساڵی 2013سه ركرده كانی عه ره بی س���وننه رایانگه یاند باش���ترین چاره سه ر ب���ۆ كێش���ه كانیان راگه یاندن���ی هه رێمی س���وننه یه ، به اڵم ئایا كورد پالنی چییه بۆ دوای دروس���تبونی هه رێمی سوننه كه
زۆربه ی سنوره كانی له و ناوچه یه دایه ؟
داعش..بههانهیهكبۆراپهڕینیسوننهكان"لهدوایدروستبونیههرێمیسوننهمهترسیلهسهركورددروستدهبێت"
داعش دوژمنی جگه ره یه
ئه گه ر بێت و هه رێمی سوننه
دروستبێت كورد وه زعی خراپ
ده بێت، چونكه ئێستا ئه گه ر یه ك
دوژمنی هه بێت ئه وكات چه ند دوژمنێكی بۆ دروستده بێت
د.ئاسۆ مه حمود: هه تا ئه و شوێنه ی پێویست بێت گۆڕانكاری له پۆسته كانی ئه و وه زاره تانه دا ده كه ین كه گۆڕان
وه ریانده گرێت
[email protected] (433( سێشه ممه 2014/6/17رهنگاڵه
به س���ه ر ناخۆش���یه كانی ژیانتدا زاڵبه زۆری نه ماوه هه مو ش���تێك چاره سه ر
ده بێت، چاوه ڕێی كات به .
ئه م ماوه ی���ه زۆر ماندوبوی���ت به هۆی خوێندنه وه و به ب���واری س���ه رقاڵبونت
ته ندروستیت باشتر بوه .
ساردیه ك ده كه وێته نێوان تۆو هاوڕێكه ته وه . پێویس���ته هه وڵی چاره س���ه ركردنی بده ن،
ره نگه كێشه كه گه وره تر ببێت.
به ه���ۆی ئه و میوانه زۆره ی ئه م ماوه یه هه تان���ه زۆر س���ه رقاڵیت، ئ���اگاداری
ته ندروستیت به .
تۆزێك كێش���ه ی داراییت بۆ دروس���ت ده بێت و ئه مه ش واتلێده كات كه كه متر ده رفه تت بۆ كاره كانت بۆ بڕه خسێت.
كێش���ه كانی نێوان خێزانه ك���ه ت تا دێن ئاڵۆزتر ده بن، پێویسته چیتر پشتگوێیان
نه خه یت، هه وڵی خۆتبده له و باره یه وه .
نهههنگسهتڵگیسککهواندوپشکتهرازوو
11
له دژی پاتێستا ده نوسێت و پشتیوانی له شۆڕشی كوبا
ده كات
نۆڤێلتی "جوانترین خنكاوی دونیا" باڵوده كاته وه
شیعه و مه رقه ده كانیان
هه زاران ش���یعه ناوی خۆیان تۆماركرد ئ���ه وه ی خۆبه خش���انه روب���ه ڕوی بۆ داع���ش ببن���ه وه ، ته نان���ه ت نه ك هه ر له ئاس���تی میللیدا خه ڵكی شیعه دوای نائومێدیی له س���وپای عێراق گه ڕانه وه بۆ "جه یشی شه عبی "، به ڵكو سه ركرده عه مار حه كیمیش وه ك ش���یعییه كانی به رگ���ی ئایینی و روحانی توڕداو به رگی سه ربازیی پۆش���ی و تفه نگی هه ڵگرت، ئاشتی یه كینه كانی سه دریش موقته دا ب���ۆ پاراس���تنی مه رقه ده پی���رۆزه كان دامه زراند و مه رقه ده پیرۆزه كانی شیعه به پشتێنه یه كی به رگریی تۆكمه و به هێز
ده وره دران.
رۆبه رت فیسك وتارێكی به ناوی "سعودیه سپۆنسه ری خه الفه تی س���وننی " ده كات به ریتان���ی ئیندیپێندت���ی له رۆژنام���ه ی باڵوك���رده وه ، ئه و ئاماژه به وه ده كات كه عه ره بستانی سعودی له پشت دروستكردنی تاڵیب���ان و رێكخراوی قاعیده وه یه و له كۆی 11ی هێرش���ه كانی جێبه جێ���كاری 19س���ێپتێمبه ریش 15ی���ان س���عودی بون، موسڵ و له داگیركردنی داعش ئێس���تاش تكری���ت و رۆژئ���اوای ئه نب���اردا پش���تی
به سعودییه ئه ستوره .فیس���ك ده ڵێت "خاڵێكی لێكچو له نێوان عێراق و سوریادا ئه وه یه كه له عێراق نوری مالیكی ش���یعی حوك���م ده كا و ئه مه ریكا پشتیوانیه تی ، له سوریاش به شار ئه سه دی عه له وی حوكم ده كات و ئه مه ریكا دژیه تی ، كه چ���ی ئ���ه م دو س���ه ركرده یه پێكه وه "ده سته بران له چه كدا" بۆ روبه ڕوبونه وه ی
هه ڕه شه كانی داعش".به اڵم سعودیه پێیوایه ئه وه هه ڵسوكه وته چه وته كان���ی مالیكیی���ه ك���ه عێراق���ی گه یان���ده ئه م رۆژه ، وه زی���ری ده ره وه ی سعودیه س���عود فه یس���ه ڵ رایگه یاند كه "داع���ش به ته نها هێ���زی به دیهێنانی ئه و پێش���ڕه وییه ی نییه كه له موسڵ و تكریت
بینیم���ان، به ڵكو پش���تیوانی خێڵه كی و به عس���یه كان و ئه و گروپانه ش���ی له گه ڵه كه له دوای داگیركردنی عێراقه وه له الیه ن ئه مه ریكاوه له پرۆسه ی سیاسی ئه و واڵته
ناڕازین".س���ه باره ت به ئه گ���ه ری ده س���تێوه ردانی داعش���دا له روبه ڕوبون���ه وه ی ئێرانی���ش له عێ���راق، فه یس���ه ڵ وتی "پی���او چۆن مێشكی ناته قێت كه شانبه شانی فڕۆكه ی ب���ێ فڕۆكه وان���ی ئه مه ریكی پاس���داری ئێران���ی ببینێت كه خه ریكی كوش���تنی
عێراقیه كانن".ئه مه له كاتێكدایه كه واڵتانی س���عودیه و ئیمارات و قه ته ر تا ئێستا نوێنه رایه تییان له عێراقدا نییه و له بااڵده س���تی شیعه كان له عێراق���دا ناڕازین و زۆرێ���ك له چاودێران پێیانوای���ه كه ئ���ه و واڵتان���ه خوازیارن له ڕێگ���ه ی داعش���ه وه كۆی سیس���ته می داڕمێن���ن و ده رفه تی ده س���ه اڵتی عێراق مانۆڕكردن له به رده م ده س���ه اڵتی زیاتری
شیعه كاندا به رته سك بكه نه وه .له به رامبه ریشدا، ئێران شێلگیرانه له هه وڵی ئیحتیواكردنی پێشڕه وییه كانی داعشدایه ، كه وه ك به ربه ستێك له به دیهێنانی پڕۆژه و له ڕۆژهه اڵتی ئه جنده سیاسیه كانی خۆی
ئێ���ران لێیده ڕوانێ���ت. ناوه ڕاس���تدا له پارچه پارچه بونی رێگه مه به س���تیه تی عێ���راق بگرێ���ت، خوازیاره بااڵده س���تی
شیعه كان به رده وامبێت.هه ڵكش���انی ئه مدواییه ی داعش له عێراق له دیدی ئێرانه وه ، هه ڕه ش���ه یه كی جدییه و وه ك به ش���ێك له ئاسایش���ی ناوخۆی���ی لێده ڕوانێت و هه رچییه كی له ده ستبێت بۆ ده سه اڵتی سنورداكردنه وه ی كپكردنه وه و ناسیۆنالیس���ته عه ره به كان و س���وننه كان
درێغی ناكات.هه رچه نده ئه مه ریكاش له ڕێگه ی چه ندین كه ناڵه وه هۆش���دارییان داوه به ئێران كه خۆی���ان به دوربگرن له وه ی راس���ته وخۆ پێبخه ن���ه جه نگی داعش���ه وه ، بۆ ئه وه ی مه زهه ب���ی تائیف���ی و ش���ه ڕی ئاگ���ری بڵێس���ه دارتر نه ك���ه ن له عێراق���دا، ت���ا سه رتاسه ری رۆژهه اڵتی ناوه ڕاست نه بێته گۆڕه پانی هه ڵگیرس���انی ش���ه ڕی نێوان س���وننه و ش���یعه ، به اڵم ئێران زۆر زیاتر له ئه مه ریكا، بای���ه خ به روداوه كانی عێراق ناوخۆی���ی ده دات و وه ك مه س���ه له یه كی مامه ڵه ی له گه ڵ ده كات و پێش���یوایه كه كۆماری ئیسالمی ئێران زیاتر له ئه مه ریكا،
هاوپه یمانی ستراتیجی عێراقه .
ملمالنێی سعودیه و ئێران و ئه مه ریكا له عێراق
س����ه نته ری لێكۆڵین����ه وه ی ئاسایش����ی نه ته وه یی ئیس����رائیلی س����ه ر به زانكۆی ته لئه بی����ب له راپۆرتێكدا ئام����اژه به وه ده كات ك����ه كه وتن����ی چه ند ش����ارێكی عێراق و س����وریا به ده ست داعش، خاڵی ناوه ڕاس����تدا و له رۆژهه اڵتی وه رچاخانن نێوده وڵه ت����ی هه رێم����ی و لێكه وت����ه ی
ده بێت.
راپۆرته ك����ه جه غ����ت ل����ه وه ده كات كه س����ه ركه وتنی ئه مدواییه ی داعش مایه ی نیگه رانیی����ه ب����ۆ به ش����ێك له واڵتان����ی هاوس����ێی عێ����راق و مایه ی توش����بونی هێستریاش����ه بۆ به شێكی تریان و ئێستا ناوه نده سیاسیه كانی واڵتانی رۆژهه اڵتی ناوه ڕاست له نزیكه وه چاودێریی ئه و دۆخه ده ك����ه ن و چاوه ڕوانن بزانن ئه م روداوانه
درێژخایه ن ده بن یان كورتماوه .خوازیاره "ئیسرائیل، ده ڵێت راپۆته كه داع����ش ج����ێ پێ����ی خ����ۆی نه كاته وه چونك����ه ناوه ڕاس����تدا، له رۆژهه اڵت����ی له درێژخایه ندا جێی مه ترسییه له ئاستی هه ڕه ش����ه یه كی سیاس����یدا و ئه من����ی و ستراتیجییه له دورمه ودادا بۆ ئیسرائیل. توركیا نیگه رانه له وه ی له سه ر سنوره كانی
بایه خ زیاتر دروس����تبێت و پیشاوه رێك كونس����وڵگه رییه كه ی به مه س����ه له ی له موس����ڵ و ئاینده ی كه رك����وك ده دات. ئوردون ده ترسێت روبه ڕوی شه پۆلێكی تری ئاواره بون ببێته وه و داعش مه ترسی ب����ۆ س����ه ر خاكه ك����ه ی دروس����تبكات و ش����انه نوس����توه كانی ن����او ئوردونیش
بجوڵێنێت".
ئیسرائیل: ده سكه وته كانی داعش خاڵی وه رچه رخانن
گه شتی داعش به شارو شارۆچكه كانی ده ورب���ه ری تكری���ت و موس���ڵ و ش���ه پۆلێكی دیاله دا، كه رك���وك و هه رێمی روه و ئ���اواره ی دیك���ه ی كوردس���تان به دیاری له گه ڵ خۆیدا هێنا، پێده چێ���ت عێراق له به رده م قه یرانێكی مرۆیی درێژخایه ندا بێت و له رۆژ و مانگه كانی داهاتودا هه زاران هه زار كۆڵ به ك���ۆڵ و ئاواره و ماڵ و حاڵ وێران ته نها رێگه ی به رده میان
كۆچكردن بێت.ئه وه ی جێی سه رنجه ، له روداوه كانی ئ���ه م چه ن���د س���اڵه ی دوایی���دا، كوردستان رۆڵی كه مپێكی گه وره ی بینی���وه ، ك���ه س���ااڵنه ه���ه زاران ئێرانی و سوری و عێراقی و ئاواره ی توركیش په نای���ان بۆ بردوه و هه ر سێ پارێزگاكه ی هه رێمیش چه ندین كه مپی گه وره و بچوك له خۆده گرن، كه جمه ی���ان دێت ل���ه و ئاوارانه ی له تاو شه ڕو كوش���تار ماڵ و حاڵی
خۆیان به جێهێشتوه .
كوردستانكهمپێكیگهورهبۆئاوارهكان
رهنگاڵه(433( سێشه ممه 2014/6/17 [email protected]
گاکاوڕ
س���ه ردانی كه س���ێك ده كه ی���ت به اڵم له وانه یه به هۆیه وه توشی ناره حه تیه ك
ببیت و ببێته كێشه بۆت.
ئ���ه و كاره بك���ه ی كه پێویس���ته ماوه یه كه خۆت پێوه سه رقاڵكردوه .
سه ركه وتنت به رێوه یه په له مه كه .
له روی س���ۆزداریه وه به خ���ت یاوه رت به هه مانش���ێوه كاره كانیش���ت نابێت.
خراپن و جێی ده ستخۆشیی نین.
ته ندروس���تیت ماوه یه كه باش نیه و وا پێویس���ته كه زیاتر ئ���اگاداری بیت و
خه می بخۆیت.
باش���بونت پێوه دی���اره له كاره كه ت و له گ���ه ڵ زیات���ر رۆژان���ه ت. ژیان���ی
خێزانه كه ت بمێنه وه .
قرژاڵدوانه
پێشكه وتنێكی باش به ژیانته وه دیاره و له زۆربه ی ده كه یت به خۆش���ی هه ست
بواره كانی ژیانت.
فهریکشێر
1010
مۆندیالیعێراقدهستیپێكردبه رازی���ل مۆندیال���ی به رل���ه وه ی ده س���تپێبكات، فیكه ی ده س���تپێكردنی مۆندیال���ی عێراق به هێرش���ی داعش بۆ س���ه ر موسڵ لێدرا، س���ه ركه وتنه خێرا و داڕمان���ی داع���ش و بروسكه ئاس���اكانی س���وك و ئاسانی سوپای عێراق له موسڵ و تكریت و ده وروبه ری كه ركوك و دیاله ، كه
هاوش���ێوه ی یارییه كانی پله یسته یش���ن و سیناریۆی فیلمه كانی هۆلیۆد بون، هه مو ناوه نده سیاس���یه كانی ناوخۆو ده ره وه ی
عێراقی توشی شۆك كرد.هه رچه ن���ده مۆندیالی به ڕازی���ل به هه مو دیمه نه دڵڕفێنه کانییه وه ده ستیپێکردوه ، رۆژیش���ه 269 م���اوه ی هه رچه ن���ده
كوردس���تان په رله مان���ی هه ڵبژاردن���ی ئه نجامدراوه و هێشتا حكومه تی هه رێمیش پارێ���زگاری كێش���ه ی پێكنه هێن���راوه و سلێمانیش خاڵێكی گه رمی نێوان یه كێتی و گۆڕانه و هێش���تا چاره سه رنه كراوه ، به اڵم گه مه کان���ی داعش له مۆندیال���ی عێراقدا هه م���و س���ه رنجه كانی روه و الی خ���ۆی
رفاندوه ، ئێستا پێشڕه وه سه ربازییه كانی روبه رێكی به س���ه ر ده ستگرتنی داعش و فراوانی ناوچه سوننه نشینه كانی عێراق و لێكه وته كانی ئه و روداوه شاش���ه ی هه مو عێراق و كوردس���تان و ته له فزیۆنه كان���ی ناوچه كه شی داگیركردوه ، هه نوكه داعش
روداوی یه كه می عێراق و كوردستانیشه .
داعش س���ه ربازییه كانی پێش���ڕه وییه له موس���ڵ و تكریت و رۆژئاوای ئه نباردا، به یه كێك له گه وره ترین سه ركه وتنه كانی ئ���ه و هێ���زه داده نرێ���ت كه م���اوه ی س���اڵێكه دامه زراوه و له دو ده وڵه تی پڕ له نائارامیی���دا چاالكه و له یه ككاتیش���دا له گ���ه ڵ چه ندی���ن هێ���زو ده وڵه ت���ی توندوتیژ و پێكدادانی له شه ڕو نه یاریدا
خوێناویدایه .داعش بۆ وا خێرا سه ركه وت؟
بێگوم���ان جگ���ه له هاوپه یمانیه تیه كی رانه گه یه نراوی داعش و ناسیۆنالیس���ته عه ره ب و عه ش���ائیری عه ره بی���ه كان و به عس و س���وپای پێشوی ئه فسه رانی گاردی كۆماری و به عسیه كان و هێزه كانی نه قشبه ندی و ئه وانه ی زیاتر له 10 ساڵه
له پرۆس���ه ی سیاس���ی عێراق ناڕازین، هۆكارێكی گرنگی دیكه له پش���ت ئه م سه ركه وتنانه وه ن، ئه ویش به كارهێنانی ئه و دروستكردنی پڕوپاگه نده و چه كی وێنه تۆقێنه رو ترسناكه ن كه بۆ داعش دروس���تكرا وه ك هێزێكی ش���ه ڕه نگێز له هزری س���وپای عێراق و ش���یعه كانی ل���ه ڕوی ئه م���ه ش ك���ه نه یاریان���دا، س���ایكۆلۆجییه وه ئه وانی تێكش���كاندو ئه م تێكشكاندنه ش وره به ردان و دۆڕانی سوك و ئه وانی له به رده م داعشدا به دوای
خۆیدا هێنا.هان���ی فه كیك���ی ك���ه یه كێك���ه له و به ش���داری چاالكان���ه به عس���یانه ی له كوده تای 8ی شوباتی 1963دا كردوه ، له كتێبی ئ���ه وكار هه زیم���ه "دا ده ڵێت قاس���ممان عه بدولكه ریم رژێمی "ئێمه
به چه ك���ی پڕوپاگه نده روخان". ئه وه ی رویدا، به ش���ێكی گرنگ���ی ده گه ڕێته وه بۆ ئ���ه و جه نگه ده رونیی���ه ی كه كۆنه له به رامبه ر س���وننه كان به عسییه كان و س���وپای عێراقدا كردیان. ئه وه ی رویدا كارێكی چاوه ڕوانكراو بو، چونكه ده مێك ئه و ناوچانه ی كه داعش كۆنتڕۆڵیكردن ده كواڵن، هه ربۆیه داعش له ماوه ی 36 كاتژمێردا به پانتایی سه دان كیلۆمه تری له بن ده س���تی سوپای عێراق ده رهێناو خس���تییه بنده س���تی خۆی���ه وه ، ئه م پێش���ڕه وییه خێرای���ه ده ریده خات كه ناكرێت ئه وه ی له موسڵ و تكریت و ئه نبار روده دات ته نه���ا له چوارچێ���وه ی كارو چاالكی گروپێكی توندڕه وی ئیسالمیدا راپه ڕینێك���ی به ڵك���و س���ه یربكرێت،
سه رتاسه ریی سوننه كانه .
پڕوپاگه نده پێشڕه وییه كانی داعشی مسۆگه ركرد
داعش
له ره قه وه تا موسڵ
ئێستا داعش روبه رێكی فراوانی دو ده وڵه تی سه ر نه خشه ی جوگرافیای سیاس����ی له رۆژهه اڵتی ناوه ڕاس����تدا له بنده س����تدایه ، ك����ه زۆربه ی هه ره زۆری سوننه نشینن و له شاری ره قه ی باكوری س����وریاوه درێژده بێته وه تا
شاری موسڵ له عێراق.له هه وڵ����ی هێ����زه ئ����ه م ئێس����تا به یه كه وه لكاندنی ناوچه سوننییه كانی عێراق و سوریادایه ، ئه گه ر له رۆژانی داهاتودا داعش روبه روی شكس����تی ئاماژه ی س����ه ربازیی نه بێته وه ، كه مه یدانه كانی جه نگ تا ئێس����تا ئه وه ده رناخه ن، ئ����ه وا ئه م هێزه ده بێته دیمه نی به س����ه ر خ����ۆی دیفكاتۆو
سیاسی عێراقدا ده سه پێنێت.هه ر ئێس����تا له ده روازه ی یه عروبه وه س����تراتیجییه ده روازه یه ك����ی ك����ه حه س����ه كه دا، موس����ڵ و له نێ����وان هێنان و گواستنه وه و له پالنداڕشتن و بردنی چه كدارو ئه و چه كه س����وك و قورس����انه دایه كه له موسڵ و تكریت ده س����تی به س����ه ردا گرتون، داعش مه به س����تیه تی هاوس����ه نگی له سه ر ئاستی هه ردو جه نگی عێراق و سوریا رابگرێت و بنكه و حه شارگه ی قایمیان
تێدا دروستبكات.ئه و شارو ش����ارۆچكانه ی سوریا كه داعش ده س����تی به س����ه ردا گرتون، بریتی����ن له ره ق����ه و ریف����ی حه له ب و ریفی حه سه كه و ریفی دێرزور و ریفی حمص������ی باكور و غۆته ی ش����ه رقی و
ریفی دیمه شق و ریفی حه ما.
ده وڵه تی ئیسالمی
له عێراق و شام
ئیس���المی ده وڵه ت���ی رێکخ���راوی له عێ���راق و ش���ام، ک���ه ب���ه داعش ناوده برێ���ت، گروپێك���ی جیهادی���ی توندڕه وی ئیس���المییه و له نێو سوننه مه زهه به کانی ه���ه ردو واڵتی عێراق و سوریا چاالكه ، ساڵی 2013 له هه ناوی رێكخراوی قاعیده هاته ده ر و دامه زرا و هه رزو بوه یه كێك له گروپه جیهادییه س���ه ره كیه كان له جه نگی س���وریادا، نه زانراوه ، چه كداره كان���ی ژم���اره ی زۆرب���ه ی زانیاریه كان جه غ���ت له وه ده كه نه وه كه چه ند هه زار چه كدارێكن و به شێكیش���یان بیانین، ئێس���تا ئه م گروپ���ه به مه ترس���یدارترین گروپ���ی
جیهادی داده نرێت له جیهاندا.داع���ش ك���ه ئه بوبه كری به غ���دادی رێكخراوی پێیوایه س���ه ركرده یه تی ، قاعیده له رێی راس���ت الیداوه و دژی به ره ی نوس���ره )كه لق���ی قاعیده یه
له سوریا( له شه ڕدایه .
گۆڤ���اری تای���م ئه بوبه ك���ری به غ���دادی به كه س���ایه تی ساڵی 2014 داناوه و ئاماژه ب���ه وه ش ده كات ك���ه مه ترس���یدارترین
"تیرۆریست"ی ئێستای جیهانه .ئه بوبه كری ده رباره ی پرس���یارانه ی ئه و به غ���دادی س���ه ركرده ی داع���ش ه���ه ن له ژم���اره ی ئه و وه اڵمان���ه زۆر زیاترن كه س���ه باره ت به و هه ن. تا ئێستا ته نها دو وێنه ی كوالێت���ی نزمی ئه و باڵوبونه ته وه ، ئ���ه و هه وڵی���داوه زانیارییه ك���ی زۆر كه م ده رباره ی خۆی و ش���وێنی نیشته جێبونی بن���الدن و به پێچه وان���ه ی ئاش���كرابێت و ڤیدیۆییش په یامی هه رگیز زه واهیرییه وه باڵوناكات���ه وه ، ته نان���ه ت ب���اس له وه ش ده كرێت كه چه كدارانی داعش راسته وخۆ له گه ل ئه و كۆنابن���ه وه و نایبینن، چونكه له كاتی كۆبون���ه وه ی له گه ڵ ئه وان نیقاب ده پۆشێت. له به رئه وه به "شێخی نه بینراو" ناوده برێ���ت و خه رمانه یه ك���ی پڕ له ره مز و
رازی به ده وری خۆیدا كێشاوه .ئ���ه و ده زانرێت، ته نها ئه وه ی ده رباره ی ئه وه یه كه سه ركرده ی یه كێك له تۆكمه ترین گروپه چه كداره ئیسالمییه كانی رۆژهه اڵتی ناوه ڕاسته ، ساڵی 1971 له شاری سامه را له دایكبوه ، ماسته رو دكتۆرای له شه ریعه تی ئیس���المیدا هێناوه و چوار س���اڵ له الیه ن ب���وكا له ئ���ۆردوگای ئه مه ریكیه كان���ه وه زیندان���ی ب���وه . ده وڵه ت���ی ئه مه ریكا بۆ ئاشكراكردنی كوش���تن و ده ستگیركردن و ش���وێنی خۆش���اردنه وه ی ، خه اڵتێكی 10
ملیۆن دۆالریی ته رخانكردوه .دیڤید ئه ینگگینش له واش���نتۆن پۆس���ت ده نوسێت "مومكینه جێنشینی راسته قینه ی بنالدن، ئه بوبه كر به غدادی رێبه ری داعش بێت، كه بێڕه حمانه ئیداره ی مه یدانه كانی جه نگ ده كات و زیاتر له ئه یمه ن زه واهیری له نێ���و گه نجانی رۆژهه اڵتی ناوه ڕاس���تدا
به قه درو خۆشه ویسته ".
چاوه ڕواننه ك���راوو له هه نگاوێك���ی پێچه وان���ه ی سروش���تی مه رجه عیه تی عێراق ك���ه كاری جه نگ و سیاس���ه تی به ئه هل���ی خ���ۆی س���پاردوه ، ئایه تواڵ سیس���تانی گه وره مه رجه عی شیعه كان له په یڕه وانی كرد داوای چه كهه ڵگرتنی بۆ روبه ڕوبون���ه وه ی ئه م هه لومه رجه ی عێراق���ی پێ���دا تێده په ڕێ���ت كه جێی ده خاته به رپرس���یارێتی مه ترس���یه و به ره نگاربونه وه ی بۆ هه موان ئه ستۆی
"تیرۆریستان".ئه مه له دوای ئه و پڕوپاگه ندانه هات كه داعش به نیازی هێ���رش و په رالماردانی كه رب���ه الو نه ج���ه ف و س���امه رایه ، ئه و
مه رق���ه دی پیرۆزتری���ن ش���وێنانه ی ئیمامه كان���ی ئه وانی تێ���دا كۆبۆته وه و مه ترسی ئه وه یان لێده كرێت گه ر بكه ونه
ده ستی ئه وانه وه وێران و كاول بكرێن.بزوێن���ه ری پڕوپاگه نده ی���ه ئ���ه م شیعه كانه بۆ ئه وه ی داكۆكی له شوێنه پیرۆزه كانی���ان بكه ن، ه���ه روه ك چۆن هانده رێك ب���و بۆ ئ���ه وه ی حیزبواڵی لوبنانی سه رسه ختانه به شداری شه ڕی سوریا بكات و مه رقه دی سه یده زه ینه ب له دیمه ش���ق بپارێزێ���ت و رێگ���ه له وه بگرێت بكه وێته ده س���ت جیهادییه كانی
سوننه وه .مه رجه عیه تدا فه توای���ه ی ئه و به دوای
ئه بوبه كری به غدادی شیعه و مه رقه ده كانیانكێیه ؟
دوا بەش
چوارهه می���ن ش���ێوازی خۆکوش���تن، ک���ە ،Fatalism فاتالیزم���ە، ج���ۆرێ بەخۆکوش���تنی"جەبریی" دەکرێ���ت ناویبنێین. ئەم جۆە خۆکوش���تنە مانای دروس���تبونی دۆخێ���ک دەگەیەنێت وەک قەدەردەربکەوێت و مرۆڤ نەتوانێت بەهیچ جۆرێک لێیدەربازیببێت. دۆخێک دەست و پەنجەکانی مرۆڤ ببەستن و وەک ئیفلیج و کۆیلەیەکی گی���رۆدەی لێبکەن. دۆرکهایم زاراوەی "overregulation"بەکاردەهێنێت ئ���اکارە دەستنیش���انکردنی ب���ۆ س���ەرەکییەکانی ئەم دۆخە، مەبەس���ت لەم زاراویەش دەس���توپێگرتنی ئینسان و کۆتکردنیەت���ی ب���ەهۆی زۆری و فراوانی فش���اریی بەه���او نرخ و عادەت و یاس���او جەبری���ە ئەخالقییەکان���ەوە. ئەم دۆخە دۆخ���ی زیادەڕۆیی���ە لەدیس���پلینکردن و لەڕێ���گای ئینس���اندا کۆنترۆڵکردن���ی ش���ێوازە ت���ەواوی دەستنیش���انکردنی قبوڵکراوو ڕێپێدراوەکانی ژیانەوە، ئەوەی ئەوەش���ی پەیڕەویبکات و ناچارە مرۆڤ ناچارە خ���ۆی لێالبدات و وەک حەرامێکی ئاس���ایی مامەڵەی بکات. مەس���ەلەکان لێرەدا ته نها بونی س���نورو ڕێگرو بەهای حەاڵڵ و حەرام نییە، بەڵکو مەس���ەلەی زۆری و فراوانی���ی و بەهێزی���ی ئەو ڕێگرو حەاڵڵ و حەرامانەیە، بەجۆرێک فش���اری ئەو ش���تانە هه مو ئیرادەی���ەک لەمرۆڤ بس���ێنێتەوەو دۆخی کۆیلەیەکی بەسەردا
بسەپێنێت. بەکورتی ئەم دۆخیoverregulation دۆخ���ی دەس���توپێ ت���ەواوی مرۆڤ���ە بەهۆی بەس���تنەوەی زۆری ح���ەاڵڵ و ح���ەرام و بەه���او نرخە ئەخالقیی���ە پڕوکێنەرەکانەوە کە مرۆڤ نابێ���ت لێیاندەربچێت و پێویس���تە هه مو جەبرەکانی���ان قبوڵب���کات و هه مو حەزو ئ���ارەزوو چاوەڕوانییە تاکەکەس���ییەکان
بخاتە ژێر ڕحمەتی خۆیەوە.
ستەمگەریی ئەخالقییدورکهایم ئ���ەم دۆخە ناودەنێت دۆخی تیایدا "س���تەمی ئەخالقیی"، دۆخێ���ک بەه���او نۆرم���ە ئەخالقیی���ەکان هه م���و دەس���ێنننەوەو لەم���رۆڤ ئازادیی���ەک جیاواز بەدونیایەک���ی ئومێدێ���ک هه مو لەناودەب���ەن. بەمانایەک���ی دیک���ە ئەم شێوازە لەخۆکوشتن پەیوەستە بەدۆخی گ���ەورەو نائومێدییەک���ی دروس���تبونی وەڕس���بونێکی قوڵەوە ک���ە دەرەنجامی فشارو زۆربۆهێنانێکی گەورەو بەردەوامی یاس���او بەها ئەخالقییەکان���ە بۆ مرۆڤ لەهه مو تاکەکەس���ییانەی ژیان���ی ک���ە ڕویەک���ەوە دەخەن���ە ژێ���ر چاودێ���ری و کۆنترۆڵێکی گ���ەورەوە. نۆرم و بەهاکان کە لەشێوەی جەبری ئەخالقیدا ئامادەن، هه مو دەرگایەک ب���ۆ ئازادیی دادەخەن و ناهێڵ���ن تاکەکەس ئایندەی���ک وێنابکات جیاواز لەو دۆخەی لەئێستادا لەئارادایە. ته نها س���ەرکوتکەرانە دیس���پلینکردنی مرۆڤ س���نوردارناکات لەجوڵەو خەون و ئامان���ج و بەڵکوهه م���و حەزەکانی���دا، ئومدێکیشی بەگۆڕانکاریی تیادا دەکوژێت. فش���اری یاساو ڕێس���او بەها ئەخالقییە کۆمەاڵیەتییەکان بەڕادەیەک گش���تگیرە، مرۆڤ دەکرێت قسە لەئامادەگیی دۆخێکی تۆتالیتاری���ی بکات. تاکەک���ەس لێرەدا لەژێر سایەی ستەمگەرییەکی ئەخالقیی و مادی���ی گ���ەورەدا دەژی. خۆکوش���تن خۆش���ی دەبێتە جۆرێ���ک لەهه وڵدان بۆ کۆتاییهێنان به م دۆخەو دەرچون لەژێر
فشارەکانی.بێگومان ئەم دۆخە دەشێت ڕەهه ندێکی سیاس���یی گرنگی���ی هه بێ���ت و جۆرێک لەتۆتالیتاریزمی سیاس���یی، یان ئەگەرو ئامادەبێت، تۆتالیتاریانە بەهێزی مەیلی یاس���اغکردنی لەفۆرم���ی نمون���ە ب���ۆ ڕاونان و گرتن و ئازادییە سیاس���ییەکان، دورخستنەوەی گروپە ئۆپۆزسیۆنییەکان، ڕاگەیاندن���ی دۆخی ن���اکاو، بەهێزکردنی یاس���اغکردنی یان داخستن سانس���ۆرو هه مو ش���تێک کە لەگەڵ دۆخی سیاسی دەسەاڵتدا، نەگونجێت. واتە دروستکردنی دۆخێک کە کۆنترۆڵکردنی هه مو ئەو شتانە بەڕادەیەکی بەرفراوانبێت کە ئومێد بەهه ر گۆڕانکارییەک بکوژێت. بەاڵم ئەم مەیلە تۆتالیتارییە م���ەرج نییە ته نها مەیلێکی
سیاس���یی بێت، بەڵکو دەشێت مەیلێکی ئەخالقی���ی و کۆمەاڵیەتیی و فەرهه نگییش بێ���ت. یاس���او ڕێس���ا کۆمەاڵیەتییەکان بەڕادەیەک س���ەخت و پڕ فشاربن کە هیچ ڕوبەرێک بۆ ش���ێوەژیانی تاکەکەس و بۆ حەزو ویستە تاکەکەسەکان نەهێڵێتەوە. بەم مانایە ئەم دۆخە دۆخی وێرانکردنی ئازادیی و ڕێزنەگرتنی تەواویی کەرامەتیی ئینس���انییە، ک���ە بەس���ەریەکەوە ژیان دەکەنە شتێکی بێماناو کوشتنیش وەک
چارەسەرێک بۆ ڕزگاربون لەو ژیانە.
دورکهایم و خۆکوشتنی جەبرییدورکهایم ئەم ش���ێوازە لەخۆکوش���تن زۆر بەش���ێوازێکی مۆدێرندا لەدونی���ای پەراوێزی���ی و الوەک���ی دەزانێ���ت و نە لە کتێبی "خوکوشتن" و نە لەنوسینەکانی تری���دا، گرنگییەکی ئەوت���ۆی پێده دات. ئەمەش پەیوەندی بەو وێنەیەوە هه یە کە دورکهایم بۆ کۆمەڵگا مۆدێرنەکانی هه یە، وەک کۆمەڵ���گای پڕجیاوازی���ی خاوەنی ژمارەیەک���ی زۆر لەبەهاو نرخ و ڕێس���او یاسای ئەخالقیی، کە ڕێ لەدروستبونی ئەخالقیی تۆتالیتاریزمی هه ر شێوازێکی دەگرن. ڕاس���تە دورکهایم بونی جۆرێک لەدیس���پلین و کۆنترۆڵکردنی کۆمەاڵیەتی بەپێویس���ت دەزانێت و پاراس���تنی ژیانی کۆمەاڵیەتیی و تاکەکەسیی بەبونی بڕێک لەدیس���پلینەوە دەبەستێتەوە، بەاڵم ئەو باوەڕی وانییە کۆمەڵگا مۆدێرنەکان لەبەر بونی جیاوازیی گ���ەورەو فراوان، بتوانن ئ���ەم دۆخی دیس���پلینە سەرتاس���ەرییە دەس���تەبەربکەن، بۆی���ە ئەم ش���ێوازە لەخۆکوش���تنی "جەبری���ی" کەمت���ر لەم کۆمەڵگایان���ەدا دەردەکەوێت. بەبۆچونی من گەشەی مۆدێرنە لەبەشێکی گەورەی کۆمەڵگاکانی سەدەی بیستەمدا، ناڕاستیی ئ���ەم دیدەی دورکهایمیان س���ەلماند، بۆ نمونە لەو بەش���ەی دونیادا کە به بلۆکی لەبەشێکی دەناس���راو سۆسیالیس���تیی
گرنگی ئەو ناوچەیەی ئێمەشدا.
خۆکوشتنی جەبرییانەو دۆخی کۆیلەبونوەک چۆن الی دورکهایم خۆکوش���تنی "خودپەرستانە" تەواو ناکۆکە بەخۆکوشتنی ش���تنی کو خۆ ، " نە ستا ر پە یتر و ئە "ناکۆک���ە ت���ەواو "جەبریان���ە"ش بەخۆکوش���تنی "ئانۆمیانە"، کە لەبەشی پێشوی ئەم نوس���ینەدا باسمکرد. وەک نیش���انمدا خۆکوش���تنی "ئانۆمی"یان���ە لەپاڵ هه س���تکردن بەنەمانی نۆرم و بەها لەکۆمەڵگادا ڕودەدات، بەاڵم خۆکوشتنی "جەبرییانە" خۆکوش���تنی لەپاڵ زۆری و ئەخالقییەکاندا بەه���ا ن���ۆرم و بەهێزیی
دروستدەبێت.
بیروڕا(433( سێشه ممه 122014/6/17 [email protected]
باز بەپۆل
خۆکوشتن وەک تەسلیمبون بەقەدەر
19 »»
فشاری یاساو ڕێساو بەها ئەخالقییە
کۆمەاڵیەتییەکان بەڕادەیەک گشتگیرە،
مرۆڤ دەکرێت قسە لەئامادەگیی
دۆخێکی تۆتالیتاریی بکات. تاکەکەس
لێرەدا لەژێر سایەی ستەمگەرییەکی
ئەخالقیی و مادیی گەورەدا دەژی
زۆرمان ئەو پەندەمان بیس����توە کە ئەڵێ����ن )دار پیر ئەبێ����ت جارێ باز ئێمەی ئەنیش����ێتەوە(، بەس����ەریەوە کورد ئەگەر بەگ����ێ دانێین بەمێژوی خۆمانا ئەبینین چەند جارێ ئەو بازە نەگریسە نیش����تۆتەوە بەسەرمانەوە، ب����ەاڵم بەختی نەحس����مان لێیکردوین نەهامەتیەکی ش����وم و بەکونەپەپوی بوەتە بۆم����ان هێناوی����ن، بەس����ەرا برینێ����ک کە بەدەیانس����اڵ جێگەکەی
خۆشنەبوەتەوە.ئەمجارە ش����ەڕبێ و خێ����ری ئێمەی تیاب����ێ، لەجێی ب����ازێ بەپ����ۆل باز نیش����توەتەوە ک����وڕی چابوکی ئەوێ
لەدەستی نەدا .بازی یەکەم: کۆنەقینی مەزهەبی برا عەرەبەکانی لەیەک بەرداوەو یەکتری
دائەپاچن. بازی دوهەم: ئۆباما س����ێ بەسێ
تەاڵقی خواردوە هێز نانێرێت. بازی سێهەم: مالیکی بوە بەپوش برنج کەس حس����ابی عانەیەکی قەڵبی
بۆ ناکا. بازی چوارەم: جەیش����ی عێراقی لەژێ����ر پل����ە عەزی����م غیرەت����ی دە
سفرەوەیە. بازی پێنجەم: لەو ش����ارە سوننە مەزەبان����ە ئینتیفازە ئەک����ەن ئەڵێن
داعشە.پێش����مەرگە شەش����ەم: ب����ازی چاوی لەبێمعاش����ی پۆش����یوە باسکی کوردستانی لێهەڵکردوە ڕۆستەمانەی
کردوە بەهێلکەی پاکكراو. ب����ازی حەوتەم: ن����ەوت بەرچاوی بەدەس����تی گرت����وە قارداش����لەری
گۆچانەکەیانا بایانداوەتەوە. بازی هەشتەم: جەماعەتی کەنداو
خۆش����حاڵ ئەب����ن عێراق ن����اوی بچێ بەکۆڵەکەی ئاشا لەجیاتی سێ پارچە
ببێ بەدە.بازی نۆه����ەم: هەرچ����ی ئایەتواڵو خزمانی ئەودیویش����ن ه����ەر کەربەالو نەجەف سەالمەت بێت حوکمەتۆکەیەک هەبێت شیعە مەزهەب بیڕانێ شوکری
خوا ئەکەن. بازی دەهەم: سوریا پاشه ڵی خۆی بۆ پینەناک����رێ لەبەرئەوە نایپەرژێتە
سەر ئێمە. ئەم����ە جگ����ە لەچەندی����ن بەچکە ب����ازی تر، دەکوردە ت����ۆش غیرەتێ،
خواداویەتی هەوڵێ هیمەتێ. پی����اوی چابن هەل لەم����ە چەورو نەرمتر لەمە ناسکتر هەڵناکەوێ باش بیریلێبکەنەوە تەنها بیرتان الی ئەوە بێت ئەم هەلە لەدەس����تمەدەن بیری وردو پالن����ی وردی ئ����ەوێ ئاگاداربن
هەلی وا دوبارە نابێتەوە.
دالوەر سۆفی کەریم
جه نگ���ی دژی داعش جی���ا له دیوه سه ربازی و سیاسی و مرۆییه كه ی ده یان لێكه وته ی ئابوری له سه ر عێراق و هه رێمی كوردستان جێده هێلێت، به تایبه ت له م دۆخه دا كه عێراق و هه رێمیش له قه یرانی سیاس���یدان و بودجه په سه ند نه كراوه و ئۆپه راس���یۆنه كانی له كات���ی پێش���ر ئه نب���اردا حكومه تی عێراق���ی رۆژانه 7ملی���ۆن دۆالری خه رجك���ردوه ، ئه م جه نگه ی ئێستا به ره یه كی به رفراوانتره بێگوم���ان پێوس���تی به دارایی زیاتره ، ئه مه ش خه رجی���ه مه ده نیه كان ته واو ڕاسته وخۆی كاریگه ری كه مده كاته وه و له ژیانی خه ڵكی عێراق ده بێت، تێچونی جه نگ و خه رجیه س���ه ربازیه كانی ئه م جه نگه هێنده ی تر هه رێمی كوردستان هه رێمیش چونك���ه ده كات بارگ���ران هێزه كانی پێشمه رگه ی جوڵه پێكردوه و به ش���داری ئه م جه نگه ده كه ن ئه مه ش تێچ���ون و خه رجیه كی زۆری ده وێت بۆ دابینكردن���ی پێداویس���تیه كانی هێزی پێش���مه رگه كه ژماره یان زیاد له 150 پێداویستیه كان ده بێت، موچه و هه زار ده كه وێت���ه ئه س���تۆی هه رێ���م و ئه مه قورساییه كی دارایی بۆ هه رێم دروست ده كات كه خۆی به ده ست گرفتی دارایی و كه می س���یوله وه ده ناڵێنێت، هه روه ها پێش���وازیكردن له ئاواره كانی پارێزگای موسڵ ئه مه جگه له ئاواره كانی سوریاو پارچه كانی تری كوردستان پێویستیان به هاوكاری هه ی���ه تا باربوو هاوكارییه بارگرانی ده گ���ه ن نێوده وڵه تی���ه كان دارای���ی ب���ۆ هه رێم دروس���ت ده كه ن ڕه نگه هه رێم گرفته داراییه كانی زیاتر بێت و قه یرانی دواكه وتنی موچه زیاتر به رباڵوی به ه���ۆی بكێش���ێت، درێژه به ره كانی جه نگه وه خه ریكه به ته واوی
ناوه ڕاس���ت و نێوان هه رێم و هاتوچۆی باش���ور ده وه ستێت ئه مه ش كاریگه ری له كه رتی گواستنه وه و بازرگانی دروست ده كات ئه مه ش زیانی ئابوری به هه رێم ده گه یه نێ���ت، ئه مه جگ���ه له وه ی ئه م جه نگه بواری وه به رهێنانی بیانی په ك ده خات چونكه وه به رهێنان په یوه سته به هێمنی و ئاسایش���ی ئه و ش���وێنه وه وه ك ئه وترێت س���ه رمایه ترس���نۆكه و ڕو له سه رزه مینێكی سه المه ت ده كات، هه روه ه���ا گه ش���تیاری یه كێك���ه له و كه رتانه ی زۆر په یوه س���ته به ئاسایشی واڵته وه وه ك ده بینین هێشتا سه ره تای قه یرانه كه یه زۆربه ی واڵتان گه شته كانیان بۆ عێراق ڕاده گرن، هه روه ها كاریگه ری هه بوه له س���ه ر بازاڕی ئاڵوگۆڕی دراو له م چه ند ڕۆژه دا بینیمان نرخی دۆالر به رزبویه وه ، هه روه ها ڕه نگه بارودۆخی جه نگه كه زیاتر په ره بسێنێت و گرفت بۆ هه نارده كردنی نه وت له عێراق و هه رێمی كوردستان دروست بكات كه له 95%ی داهاتی عێراق له داهاتی نه وته ، هه رێم له ئێستا ئه گه ر گرفت بۆ هه نارده كردنی نه وته كه ی دروستبێت كاریگه رتر ده بێت له عێراق چونكه هه مو ئومێدێكی نه وته كه بتوانێت قه یران���ه داراییه كانی پێ چاره سه ر بكات، به مانه زیان به ئابوری تاك و گش���تی عێراق ده گات و گه شه ی ئاب���وری س���ێكته ره كانی ئاب���وری و ده وه س���تن و ژێرخانی ئابوری كه خۆی له پ���رۆژه كان و بیناكان و دامه زراوه كانن زیانی پێ بگات و دی���ارده ی ته هریب و به تااڵنبردن كه بۆته كه لتورێك له كاتی ئه م جۆره حاڵه تانه دا زیانه ئابوریه كان قوڵتر ده كه ن���ه وه چونكه دوای جه نگ بكاته وه ، ئاوه دانیان ده بێت حكومه ت ئه مه بێ له و كه س���انه ی له جه نگه كاندا ده بنه قوربانی ك���ه له دونیای ئابوریدا به سه رمایه ی مرۆیی له قه ڵه م ده درێن، له دۆخی جه نگ و شڵه ژانه سیاسیه كاندا
پێش���بینیكردنی خه ڵ���ك ب���ۆ ئاینده به دی���وه به دبینه ك���ه دا زی���اد ده بێت خه ڵك چاوه ڕوان���ی ڕوداوی نه خوازراو ده ك���ه ن ئه م���ه ش كاریگ���ه ری هه یه له س���ه ر ڕه فتاری ئابوریانه یان له سه ر به مه پاشه كه وتكردنیان خه رجیه كان و كاریگه ری له سه ر بازاڕ دروست ده بێت و
جۆره سستبون و بێ بازاڕیه ك به هۆی كه مبون���ه وه ی خواس���تی خه ڵك���ه وه له س���ه ر هه ندێ كااڵ دروست ده بێت و خواستیش بۆ هه ندێ كااڵ زیاد ده كات هه یه كه مبون���ه وه ی مه ترس���ی ك���ه له ئاینده دا وه ك خۆراك و س���وته مه نی وه ك له قه ره باڵغ���ی به نزینخانه كان���دا هه س���تی پێده كرێ���ت، هه روه ه���ا له م جۆره حاڵه تانه دا دیارده ی پروپاگه نده زیات���ر ده بێت كه كای���ه ی ئابوری زۆر كاریگ���ه ره به پڕوپاگه نده كان���ی كاتی جه نگ ئه مه كاریگه ری له سه ر ڕه فتاره ئابوریه كانی تاك و ده زگاكان دروس���ت ئاماژه پێویس���ته له كۆتاییدا ده كات، بۆ ئ���ه وه بكه ین به پێ���ی ئاماره كانی نه ت���ه وه یه كگرتوه كان له دوای جه نگی دوه م���ی جیهانی���ه و تا س���اڵی 2000 زی���اد له 25 ملێون م���رۆڤ له جه نگ و هه روه ها كوژراون، ڕوبه ڕوبونه وه كاندا س���تراتیژیه كان توێژین���ه وه به پێ���ی سه ربازیه كان ئاماده كاریه ده ركه وتوه 5% بۆ 15%ی كه ره سته سه ره تایه كانی جیهان به كارده ب���ات و هه روه ها 15%ی به كارهێنانی كااڵكان���ی دونیا له بواری سه ربازیدایه ، تێچوی یه ك ژێر ده ریایی ئه تۆم���ی ده كاته بودج���ه ی خوێندنی 26 واڵت���ی نام���ی و دواكه وتو كه زیاد له 180ملی���ۆن منداڵ تێیدا ده خوێنن، جه نگ���ه كان له ه���ه ر كوێ���ی دونیا بن به ناوی پاراستنی ئاسایشی نه ته وه یی و پاساوی جیاجیاوه ده كرێن له دواجاردا كۆمپانیاكان���ی بواری چ���ه ك براوه ی یه كه من و مرۆڤه كانیش قوربانی سه ره تاو كۆتایی، به پێی ئاماره كان زیاد له 100 ملیۆن خه ڵ���ك له كۆمپانیاكانی چه ك و س���ه ربازیدا كارده كه ن كه له 20% یان زاناكانن، به ئومێدی ئه وه ی پریش���كی ئه م جه نگه نه گاته كوردس���تان و هیچ مرۆڤێك له ه���ه ر پنتێكی دونیا نه بێته
سوتماكی جه نگ.
جه نگی داعش و لێكه وته ئابوریه كانیعوسمان محه مه د عه بدواڵ
له دۆخی جه نگ و شڵه ژانه سیاسیه كاندا
پێشبینیكردنی خه ڵك بۆ ئاینده
به دیوه به دبینه كه دا زیاد ده بێت خه ڵك چاوه ڕوانی ڕوداوی نه خوازراو ده كه ن ئه مه ش كاریگه ری
هه یه له سه ر ڕه فتاری ئابوریانه یان له سه ر
خه رجیه كان و پاشه كه وتكردنیان
پیاوی چابن هەل لەمە چەورو نەرمتر
لەمە ناسکتر هەڵناکەوێ باش
بیریلێبکەنەوە تەنها بیرتان الی ئەوە
بێت ئەم هەلە لەدەستمەدەن
چه کداره کانی داعش له موسڵ
له م رۆژانه دا، زۆر باس���ی داعش و هێزو توانای ئ���ه و گروپه ده كرێت، ئه وه ی لێره دا به كورتی مه به ستمانه بیڵێی���ن، ئه وه یه ئایا ئه گه ر ش���ه ڕو پێكدادان له نێوان هێزی پێشمه رگه و داعش به س���ه ختی هه ڵبگیرس���ێت، چی روئه دات؟ ئێستا زۆر له ده زگای باس���ی حیزب���ه كان راگه یاندن���ی له خۆبورده یی و ئازای���ی و به هێزیی و گیانفی���داكاری هێزی پێش���مه رگه ی كوردستان ده كه ن، ئایا له واقعدا به م
شێوه یه یه ؟ئ���ه وه ی ت���ا ئێس���تا رون���ه ، كه كوردس���تان، هه رێمی حكومه ت���ی پێش���مه رگه ی هێزێك���ی خاوه ن���ی نیه ، ئه وه ی یه كگرتوی نیش���تمانی كه هه یه ، هێزی یه كێتی نیشتمانی و پارتی دیموكراتی كوردستانه به ناوی 77 و 88و چه ن���د ناوێك���ی تره وه ، واتا هێ���زی كاریگه ری پێش���مه رگه له ژێر ده س���ه اڵتی مه كته بی سیاسی ئه و دو حیزب���ه دان، نه ك وه زاره تی
پێشمه رگه ..عێراقی هه ره س���هێنانی س���وپای له موس���ڵ و چه ن���د ش���وێنێكی تر،
روداوێك���ی نوێ نی���ه ، چه ندین جار ئه م هه ره س���ه ، له كوردستان دوباره داموده زگای هه ره سهێنانی بۆته وه ، زه به الحی شۆڕش���ی كورد له 1975و هه ڵهاتنی هێزی پێشمه رگه له كۆڕه وی توركیاو س���نوره كانی به ره و 1991ئێ���ران، كه م���ام ج���ه الل زۆر جار خۆی ده یگێڕای���ه وه ، كه له و كاته دا له پێنجوی���ن وت���اری ب���ۆ هاواڵتیان ئه دا كه كۆچ نه كه ن و ش���وێنه كانیان چ���ۆڵ نه كه ن، به اڵم له كۆتایدا هه مو چه پڵه ی���ان لێدا، به اڵم كه س ئاماده نه ب���و بمێنێته وه و كه س به قس���ه ی نه ك���رد، هه روه ه���ا كاك مه س���عود تاقیكردنه وه ی هه م���ان بارزانی���ش هه یه ، كه ل���ه و كاتانه دا ژماره یه كی زۆر كه م له پاسه وانه كانی زۆر نزیكی خۆی له گه ڵی���دا مابونه وه .. واتا كه هیچ هه ره س���یهێنا، مه عنه ویی���ات لێبكات، به رگری نیه ده س���ه اڵتێك نه ژماره ی چه كدارو نه چه كی زۆرو
مۆدێرن، رۆڵ ده بینن.هه روه ه���ا چه ن���د نمونه یه كی زۆر تاریك���ی نزیك���ی تر هه ی���ه ، كاتێ ك���ه هێ���زی پێش���مه رگه ی یه كێتی ل���ه 31 ئابدا، هه ره س���یهێناو هه مو دو یه ك له م���اوه ی كوردس���تانیان رۆژدا چۆڵكردو له ناو ئێران و له سه ر له س���ه یرانبه ن خۆیانگرته وه ، سنور پێش���مه رگه كانی به هه مانش���ێوه ش پارتی دیموكراتی كوردس���تان دوای ماوه یه ك���ی كورت، ب���ه و خێراییه ی ك���ه هاتبون، ناوچه ی س���لێمانییان چۆڵكردو به رێگای كه ركوكدا خۆیان
گه یانده وه هه ولێر!هه روه ه���ا هێ���زی پێش���مه رگه ی
یه كێتی ب���ه و ژم���اره زۆره وه ، چی نه چێژت به ده س���ت گروپه ئیسالمیه هه ورامان و ناوچ���ه ی توندڕه وه كانی نمونه یه كی كوشتاری خێڵی حه مه ، زین���دون بۆ ئ���ه و قۆناغ���ه ، ئه گه ر
تۆپه كانی سوپای ئه مه ریكا له ده ریاوه نه بوایه ب���ۆ س���ه ر باره گاكانی ئه و هێزانه ، ره نگ بو، ئه و كێش���ه یه به و
شێوه یه كۆتایی نه هاتایه .هه ره سی سوپای عێراق له كۆتایی
ش���ه ڕی كوێ���ت و داگیركردنی به غدا ل���ه 2003 دا، نمونه ی���ه ك ب���ون بۆ هه ره س���هێنانی دامه زراوه ی سوپای جلوبه رگ���ی فرێدان���ی ده وڵ���ه ت، سه ربازی و له به ركردنی جلی مه ده نی له كات���ی ش���ه ڕدا، ل���ه و كاتان���ه وه
ده ستیپێكرد.بۆچ���ی ئه وه ی���ه ، پرس���یاره كه هێزی پێش���مه رگه له قۆناغی شه ڕی نه وه ده كاندا له هه ش���تاو پارتیزانیدا له دژی رژێمی س���ه دام ، هه ره س���ی نه ئه هێن���ا، به رگ���ری پاڵه وانان���ه ی هێزی پێش���مه رگه ، جێی ش���انازی نه ته وه ی���ی بو، له خه باتی ش���اخدا، نه ته وایه تی و هه ستی له باوه ڕو جگه خه باتی ئاره زمه ندانه و خۆبه خشانه ، هیچ جیاوازیه كی زه ق، له نێوان هێزی نه ئه كرا، پێش���مه رگه هه س���ت پێ هه مو به یه كه وه ، به رگرییان له خاك و نه ته وه ده كردو سه ركرده كان نمونه ی خۆفیداكاری و له پێش���ه وه ی ش���ه ڕو پێكدادانه كان بون و هه موش پێالوی
الستیكیان له پێدا بو!بێگوم���ان ئێس���تا له قۆناغێك���ی تردای���ن، وا داع���ش هاتۆت���ه به ر ده رگا! له دهۆك و كه ركوك و گه رمیان نزیكبۆته وه ، ب���ه اڵم ئایه حكومه تی ب���ه م هێزه هه رێم���ی كوردس���تان ئاسایش و پێش���مه رگه و حیزبیانه ی دژه تیرۆر توانای به رگری له داعش و
نمونه كانی تری هه یه ؟هێ���زی پێش���مه رگه و ئاس���ایش و ده زگاكانی تر، توانیویانه به باش���ی ئاس���ایش و ئارامی هه رێم ببپارێزن، به اڵم ئایا ئه توانرێت به م دابه شبونه ی ئه م هێزانه به ره نگاری ئه و هێرش���ه
دژواره ببینه وه كه روی تێكردوین؟ چه ن���د ئه توانی���ن ش���ه ڕی به رگری پرس���یارێكه و بكه ین؟ له ناوچه كان پێویس���تی به وه اڵم هه یه ! ئایا كاتی ئ���ه وه نه هاتوه دوای نزیكی چاره كه س���ه ده یه ك له حوكمڕانی كوردستان هێ���زه كان له ژێر ده س���ه اڵتی حێزب ده ربهێنرێن و بخرێنه ژێر ده س���ه اڵتی
یاسایی حكومه ته وه .ئایا هێزی پێشمه رگه به م بارودۆخه خراپ���ه ی كه هه ندێ ج���ار به چه ند چه ند وه رده گ���رن، موچ���ه مانگێ ئه توانێت ش���ه ڕی به رگری س���ه خت بكات؟ بۆ ئه وه ی پێشمه رگه توانای به رگ���ری ت���ه واوه هه بێ���ت، ئه بێت خۆی و خاوو خێزانی سكیان تێربێت، بڕوای ته واویان به به رگریه كه هه بێت، ئ���ه و كات���ه ئه توانن بێ خ���ه م و بێ سڵه مینه وه به رگری له خاك و نه ته وه بك���ه ن. ئایا كاتی ئ���ه وه نه هاتوه ، س���اڵه كانی پێش���مه رگانه ی رۆحی هه شتاو نه وه ده كان بكرێته وه به به ری
پێشمه رگه ی ئه مڕۆدا؟كاتی ئه وه نه هاتوه ، كه حیزبه كان كه م���ێ واز له به رژه وه ن���دی حیزبی پێش���مه رگه كاروب���اری بهێن���ن و ته نه���ا ب���ۆ حكومه ته ك���ه ی خۆیان بكرێ���ت ده زگاك���ه به جێبهێڵ���ن، نیشتمانی و پیشه یی و به ده زگایه كی حكومی و گرنگ به ئاستی شاره زایی و سیاسی و هوش���یاری لێوه شاوه یی و یاسایی پێش���مه رگه بدرێت.. ئه گه ر هه ن���گاوی ج���دی و خێ���را نه نرێت، دوباره بون���ه وه ی نمون���ه ی موس���ڵ
به كراوه یی ده مێنێته وه .
13 (433( سێشه ممه 2014/6/17 [email protected]بیروڕا
داعشوبهرگریهێزیپێشمهرگه!
سه اڵح ره شید
له ئه نق���ه ره ی ڕاب���وردو رۆژان���ی پایته ختی تورکیا بوم بۆ به شداریکردن له کۆنفرانسێکدا ده رباره ی ڕه وشی پاش هه ڵبژاردنی عێراق، ک���ه نوێنه رایه تی زۆرێک له الی���ه ن و ناوه نده کانی عێراق و کوردس���تانی تیادا به شداربون. بۆ من یه كه مجار بو که له گه ڵ که س���ایه تی شیعه دا له کۆڕبه ندێکدا به شداربم. هه ر له س���ه ره تاوه جێگای سه رنجم بو که بزانم عه قڵیه تی ئێس���تای حکومڕانی عێ���راق چۆن���ه. که س���انی نوێنه ری شیعه زۆربه یان مامۆستای زانکۆ بون له به غدا، تیایاندا له مه كته بی س���ه رۆک وه زیران و هه روه ها باڵوێزخانه ی عێراق له ئه نقه ره. هه رچه نده بابه تی سه ره كی ڕه وش���ی ده رب���اره ی کۆڕبه نده ك���ه پ���اش هه ڵبژاردنی عێ���راق بو به اڵم له پڕی داعش و داکشانی هه ڵکش���انی له پڕتری س���وپای عێراق خۆی به سه ر ئه جین���دای کۆڕبه نده كه دا س���ه پاند. له تورکه كانی ده مویس���ت من ئه وه ی ده ربێن���م ئه و هاوکاریه ڕاس���ته وخۆو حکومه ت���ی ک���ه ناڕاس���ته وخۆیه یه تورکی به گروپه تیرۆریس���تیه كانی ناو داعش. له ناویان���دا کردوه س���وریای وه اڵمی تورکه كان هه میشه ئه وه بو که به ڕاس���ته وخۆ به نیازو هه رگیز ئه وان هاوکاری ئ���ه و گروپانه نه بون. کاتێک پرسیم ئێوه چاوتان نوقاند له و هه مو س���ۆنده و بۆڕیه پالستیکانه که داعش له رێگایه وه نه وتی له سوریاوه به قاچاخ بۆ تورکیا ده فرۆشت، به اڵم به ئاگاداری ته واوی میت و سوپاو پۆلیسی تورکی. دیسانه وه وه اڵمی تورکه كان ئه وه بو که ئه وان له کارێکی وه ها ته نها ئامانجیان ئه وه بوه که نه یارانی ئه س���ه د بتوانن ده س���تیان بگاته پاره و پ���ول. دیاره
وه اڵمی تورکه كان جێی دڵنیایی و بڕوا نه بو، چونکه ده وڵه ت به ئه نجامدان یان ئه نجامنه دان، به هه ڵوێس���ت وه رگرتن یان هه ڵوێس���ت وه رنه گرتن کاریگه ری ده بێت و به رپرسه له سه ر کاریگه ریه كه. به اڵم کاتێک له خه ڵکانێکم پرس���ی که نزیکن له و ناوه ندان���ه ی که چاودێری په که که ده ك���ه ن له گه ڵ چاودێره کانی به ره ی چه پ و ئۆپۆزسیۆن ئه وه رونبو ئاسایش���ی له عه قڵیه تی هێش���تا که نیشتمانی حکومه تی تورکیدا په که كه زیاتر مایه ی مه ترسیه له هێزێکی وه ک داع���ش. به تایبه ت ئ���ه وان جه ختیان له وه ئه كرده وه که حکومه تی ئێستای تورکیا هێزی سوننی توندڕه و ئه وه نده به مه ترسی بۆ س���ه ر تورکیا له قه ڵه م نادات، به وه ی که خۆیان پاشخانێکی
س���وننی ئیسالمی سیاس���یان هه یه. بۆی���ه الی حکومه ت���ی تورکی ئه وه ی جێ���گای بایه خ ب���و دو باب���ه ت بو: یه که م به بارمته گرتنی کونس���وڵخانه ی خێزانه كانیان دیپلۆم���ات و تورک���ی و له گ���ه ڵ کۆمه ڵێک له ش���ۆفێردا، دوه م که رکوک. ب���ۆ پێش���مه رگه چون���ی الی تورک���ه كان مای���ه ی حه په س���ان بو ک���ه کونس���وڵخانه که یان به بارمته گیرا. لێکدانه وه ی���ان بۆ ئه مه به چه ند ش���ێوه یه ک بو، یه که م، تورکیا ته نها واڵته که کونسوڵخانه ی هه یه له موسڵ، له هه وڵ���دان جۆرێ���ک وه ك دوه م، له الیه ن داعش���ه وه بۆ دروس���تکردنی په یوه ندی له گ���ه ڵ تورکیاداو هه ندێک س���ه رچاوه ئاماژه یان به وه ده كرد بۆ فرۆش���تنی بۆ به داعش رێگه پێ���دان نه وت له سنوری تورکیا. به اڵم هه ندێک به وه ئاماژه یان تایبه ت س���ه رچاوه ی ئه دا که دانوس���تانی نێ���وان تورکیاو داعش له س���ه ر ئازادکردنی کۆمه ڵێک به ندی���ه له به ندیخانه كان���ی تورکی���ا. هه رچی ده رباره ی چونی پێشمه رگه یه بۆ که رکوک، تورک و حکومه تی تورکی خاوه ن دیدی جیاوازن. خه ڵکی تورک له چوارچێوه ی عه قڵی کۆندا هێش���تا بیرده كه نه وه که چونه که رکوک ده بێته کوردی و ده وڵه تی هاتنه ئ���ارای هۆی مه ترس���ی بۆ تورکیاو تورکمان. به اڵم ده سته بژێری خاوه ن ده سه اڵتی تورکی ته واو به جیاواز بیرده كه نه وه. گه واهی ئ���ه وه ش ئه و بێده نگیه ی���ه که تورکیا به رامبه ر دۆخه كه گرتویه ته به ر. الی تورک له ڕاستیدا چونی کورد بۆ که رکوک نه ك مایه ی مه ترسی نیه به ڵکو مایه ی س���ودو خێره بۆ تورکی���ا. له میانه ی ته له فزیونی و له دیداری کۆڕبه نده كه دا رۆژنامه ییه كان جه ختم له س���ه ر ئه وه کرده وه که ئایا ده بو کورد چی بکات، له به رامبه ر ئه وه ی روی���دا؟ ئایا ده بو بینه ر بێ���ت و لێگه ڕێ ئه و بۆش���اییه له الیه ن ئیس���المیه تیرۆریس���ته كان و به عسیه كانه وه پڕبکرێته وه. دیاره ئه م پرس���یاره بۆ ناچارکردنی ئه ویتره که عه قڵی پشت پرس���یاره كه ی بگۆڕێت. میدی���ای تورکی له مامه ڵه کردن له گه ڵ دۆخه كه دا، وه ك زۆر بواری تر دابه ش بوبون بۆ دو به ره. به ره یه ك داکۆکیکار
به ره یه كی هه ڵوێس���تی و له حکومه ت و نه ی���ار. به ره ی نه یار هاتنی تورکیا بۆ رۆژهه اڵتی ناوه ڕاس���ت به هۆکاری ئه م دۆخ���ه ده زانن. ئه م ج���ۆره مامه ڵه یه زیاتر بۆ به كاربردنی ناوخۆیه نه ك بۆ
تێگه یشتن له کرۆکی کێشه كه.ئه وه ی له کۆڕبه نده كه دا بۆ من مایه ی حه په س���ان بو هه ڵوێس���ت و شێوازی عه ره ب���ه )دیسکۆرس���ی( خیتاب���ی ش���یعه كان ب���و به رامب���ه ر دۆخه كه. له کاتێک���دا وه ك جۆرێک له شکس���ت ده یانبین���ی به اڵم به ئاش���کرا رقێکی زۆر له ناخیاندا شه پۆلی ئه دا به رامبه ر عه ره بی ع���ه ره ب. س���وننه ی کوردو ش���یعه مرۆڤی خاوه ن عه قڵی س���ه ده ناوه ندیه كان���ن که بڕوای هێنده پته وه س���ه رباری ئه وه ی هه ڵگری بڕوانامه ی دوکتۆرا بون له زانس���ته سیاسیه كاندا )دی���اره دکت���ۆرای فه ل���ی عێراقی( باوه ڕدارب���ون به هه مو له هه مانکات���دا کۆمه اڵیه تیه کان. ئاین���ی و ئه فس���انه ئه وان وه ه���ا له خۆی���ان ده ڕوانی که مرۆڤی به خش���نده و چاک���ن، هۆکاری ئ���ه م س���یفه تانه ش ده گه ڕێت���ه وه بۆ کاریگه ریی ئه هلی به یت له سه ر ئه وان. به اڵم به پێچه وانه وه س���وننه که سانی چ���روک و پڕ کین���ه و رق���ن به رامبه ر هه مو که س���ێک. به اڵم ئ���ه وه ی زیاتر حه په ساندمی کاتێک له چێشتخانه یه كی کۆنی عوسمانی له سه ر مێزی نانخوارن باسی قانونی جه عفه ری هاته ئاراوه. هه م���و ئه وان که به رده وام به یه کتریان ده گ���وت دکت���ۆر، دکت���ۆر، له هه وڵی ئه وه دا بون ک���ه به هانه بهێننه وه که مناڵ���ی مێینه ی نۆ س���ااڵن زۆر جار ل���ه روی جه س���ته ییه وه به رگه ی ئه وه ده گرێت که سێکسی له گه ڵدا بکه یت. که گوێ���م لێده گرتن له ناخه وه هێڵنجم ئه دا. ئایا ئ���ه م مرۆڤه ده بێت خاوه ن چ ج���ۆره ئه خالقێک بێت که که س���ی به رامبه ری که سێکسی له گه ڵدا ده كات ته نها وه ک جه س���ته یه ك ده بینێت که توان���ای هه ی���ه به رگ���ه ی بگرێت یان نا. به هیچ ش���ێوه یه ک باس له عه قڵ و فامک���ردن و له یه كگه یش���تن و س���ۆزو خۆشه ویستی و گۆڕینه وه نه بو. پاشان هه موی���ان دانیان پێدا ن���ا که کاتێک ژنیان هێناوه ژنه كانیان له خوار ته مه نی
پانزه س���ااڵنه وه بوه. ل���ه م دۆخه دا هه وڵم ئ���ه دا وێنای بکه م کورد له گه ڵ دو پێکهات���ه دا ده ژی له ناو عێراقدا که هه ردو ئاین یان شێوازی تێگه یشتنیان له ئاین داڕنیکردون له هه مو ئه خالقێکی باس���ی له هه مانکات���دا مرۆڤب���ون. بانگه وازی جیهاده كه ی سیستانی هاته ئاراوه. من ئ���ه وه م گوت که به المه وه جێ���گای سه رس���وڕمانه چونکه هه تا ئێستا سیستانی زیاتر وه ك که سێکی هێمن���ی عه قاڵنی هاتوه ت���ه به رچاو. وه اڵم���ی که س���ی نزی���ک له مه كته بی مالیکی ئه وه بو که ئه گه ر ئه وان جاڕی کوش���تنی ش���یعه ده ده ن ئه وا ده بێت شیعه ش هه مان شت بکات. بڵ پارک، کاروباری ناس���راوی لێکۆڵ���ه ره وه ی تورکی���او کوردو مامۆس���تا له زانکۆی کین���گ له له ن���ده ن، باس���ی ش���ه ڕه ئاینیه كانی نێو مێژوی ئه وروپای هێنایه ئ���اراوه. ئامانجی پارک ئه وه نه بو که داکۆکی ی���ان به هانه بۆ ئه م جه نگانه ی���ان ئه و جه نگان���ه بهێنێته وه به ڵکو زیاتر مه به س���تی ئه وه بو که ڕامێنێت ده بێت ئ���ه م جه نگ���ه ئاینیانه چه ند سه ده بخایه نێت. به اڵم ئه وه ی نیهات عه ل���ی ئوزچان، مامۆس���تای زانکۆی ئه و دوپاتیده كرده وه هه میش���ه تۆب ئامۆژگاریه ب���و که وه ک کورد ده بێت خۆمان له م گروپانه به دوربگرین هه تا
چه ند سه ده یه ك نه گه ڕێینه وه دواوه.وه ك پێش���تر له نوس���ینه كانی تردا ئام���اژه م پێ���دا هێزه ئیس���المیه کان ئامانجی خ���اوه ن ئه وه ی س���ه رباری خۆیانن ک���ه ئامانجی یوتوپی هه رگیز به دینه هات���وه، ب���ه اڵم له الیه ن هه مو هێ���زو الیه ن و واڵتانی تری ناوچه که وه وه ك ئامرازێ���ک، چ دۆس���ت، چ نه یار به كارده برێن. بۆی���ه له کاتێکدا داعش له هه مانکات���دا دڕنده ی���ه، هێزێک���ی به كاربردنیه تی بۆ س���ودی ئه وانی تر زیاتر ده رفه تی بۆ ده ڕه خسێنێت. له م پێودانگه دا په یوه ندی پارتی، په یه ده جێگای نیگه رانیه. ئه مڕۆ پارتی و په یه ده نه یاری یه كترن، به اڵم هه ردو روبه روی یه ك دوژم���ن ده بنه وه. وه ك س���اڵح موسلیم با پێکه وه روبه رویان ببینه وه. به اڵم پارتی یان له ترسی له ده ستدانی پێگ���ه ی خۆی یان به فش���اری تورکیا
هاوکاربێت. جۆرێک به هیچ ناخوازێت داع���ش و هێزه كانی ت���ری رۆژهه اڵتی ناوه ڕاست سنور ناناسن. ئه م نه مانی سنوره پێویس���تی به هاوکاری کورده له ب���ان س���نوره وه. بۆی���ه په یوه ندی س���تراتیژی نێ���وان په ی���ه ده و پارتی ده بێ���ت له په یوه ندیه كی دوژمنایه تی و پڕ له ترسه وه بگۆڕێت بۆ په یوه ندیه كی دۆستایه تی و دوژمنی هاوبه ش، له پێناو روبه روبونه وه ی ب���ۆ هاریکاریک���ردن له بری ده ب���و پارتی مه ترس���یه كان. نه یاریی رۆڵی نزیککردنه وه ی تورکیاو به هێزی ببینایه چونک���ه په ی���ه ده ی په یه ده په یوه ندی راس���ته وخۆی هه یه له سه ر ئاسایشی نیشتمانی هه رێم زۆر به ئه رێی. نه عه ره ب نه تورک دۆستی
کوردن و ده بن.
داعشلهتورکیاوه
سه ردار عه زیز
ئایا هێزی پێشمه رگه به م بارودۆخه
خراپه ی كه هه ندێ جار به چه ند مانگێ موچه وه رده گرن،
چه ند ئه توانێت شه ڕی به رگری
سه خت بكات؟ بۆ ئه وه ی پێشمه رگه
توانای به رگری ته واوه هه بێت، ئه بێت خۆی و خاوو خێزانی
سكیان تێربێت
وا داعش هاتۆته به ر ده رگا! له دهۆك و
كه ركوك و گه رمیان نزیكبۆته وه ،
به اڵم ئایه حكومه تی هه رێمی
كوردستان به م هێزه حیزبیانه ی
پێشمه رگه و ئاسایش و دژه تیرۆر
توانای به رگری له داعش و نمونه كانی
تری هه یه ؟
په یوه ندی ستراتیژی نێوان په یه ده و پارتی ده بێت
له په یوه ندیه كی دوژمنایه تی و پڕ
له ترسه وه بگۆڕێت بۆ په یوه ندیه كی
دۆستایه تی و دوژمنی
هاوبه ش، له پێناو هاریکاریکردن بۆ روبه روبونه وه ی
مه ترسیه كان
هێزه ئیسالمیه کان سه رباری ئه وه ی خاوه ن ئامانجی
خۆیانن که ئامانجی یوتوپی هه رگیز به دینه هاتوه،
له الیه ن هه مو هێزو الیه ن و واڵتانی
تری ناوچه که وه وه ك ئامرازێک، چ دۆست، چ نه یار
به كارده برێن
رێبین هه ردی نوسه ری گۆشه ی "له نزیکه وه " به هۆی کاری تایبه ته وه نه یتوانی ئه م هه فته یه گۆشه که ی بنوسێت له گه ڵ داوای لێبوردن له خوێنه رانی
دەستنیش����انکردنی دۆخ����ی سیاس����ی و "بونیادیی" ئێمە لەم بارودۆخە ش����لۆقەدا، نەک ه����ەر بەرچاورونیمان دەداتێ، بەڵکو کە لەبیرکردنەوەی����ەک دەرهێنانیش����ێتی نەفرەتباران����دا پێیداهەڵ����دان و لەنێ����وان نێوەندەش����دا ل����ەم چەقیبەس����توە. گوت����ارێ ک����ە بەدەس����تەواژەی "قەیران-ئامێ����ز" بارودۆخەک����ەی پێناس����ەکردوە، بۆتە وتەیەکی س����واو لەدامێن����ی وتوێژە رۆش����نیبیریی، میدیایی و سیاس����ییەکاندا. کڵێشەسازییە)دوبارەو گوتەکە ئەگەرچی س����ادەگۆییە(، بەڕادەیەك راس����تە، بەاڵم ت����ەواوی راس����تییەكان نیی����ە. چونک����ی بەس����ەرنجدانی زۆربەی دیاردە سیاس����ی و ئابوریی����ەکان، دەردەک����ەوێ ئەوەی کە تا مێشکمانی هەژماركراوەو بەقەیران ئێستە پێوە جەنجاڵکراوە، خۆقایمکردنە لەس����ەر کێشەس����ازکردن. بەدەبڕینێك����ی تر؛ جگە لەوەی گرفت����ەکان دەركەوتی زنجیرەیەک هەڵەی پرۆسەی بەڕێوەبردن بوە، ئەوەندە قەیران نەبوە لەخۆیدا. هێندەی سازكردنی ب����وە، لەبنەڕەتدا قەیران و قەیرانس����ازیی
ئەوەندە قەیران نەبوە! دی����ارە چەن����دە ئ����ەم ئەنجامگیریی����ە راچڵەکێنەربێ، سایکۆلۆجیەتی بەڕێوەبردنی سیاس����ی ژیان����ی ئێمە دەردەخ����ات. لەم سۆنگەوە، دەکرێ بەگومانەوە لەکۆی بڕیارو گرفتەسازکراوەکان بڕوانین. ناهەقییش نییە کە ج����ۆرێ لەنائومێ����دی و توڕەییمان تێدا بڕسکێ. بەاڵم ناش����بێ فشەڵی سیاسەتی بەڕێوەبردنمان ال بش����ارێتەوە کە بەجۆرێ بنەمایەکی دروس����تی ب����ۆ رەوایەتی خۆی جگە لەمش����ەخۆری بەس����ەر گرفتەکانەوە پێنەماوە. س����ااڵنێکە شایەتحاڵی چەندیین راس����تیین ک����ە میکانیزمی قەیرانس����ازی، خۆراک����ی بەردەوام����ی ئیدارەی سیاس����ی بوە. گرانی، دەگمەنی، خراپی >بەنزین< نمونەیەک����ە چ����ۆن هاواڵتی����ان گیرۆدەن. کاریگەری راستەوخۆش����ی لەتەندروس����تی ژیانی گش����تی و ژینگە لەوالوە بوەس����تێ، پرس����ی س����وتەمەنی ب����ەردەوام دۆخێکی نائارام و ناس����ەقامگیری وەرزانەی هێنابوە
دی. هاوردەکردنی بێ هەژماری >ئۆتۆمبیل<، نمونەیەک����ی تری ئ����ەو سیاس����ەتەیە کە بەبەهانەی نەبونی ئامرازی گواس����تنەوەی گشتییەوە، بازاڕی خۆی دەدۆزێتەوە. واتە ناچارەکییە، پێداویستییەکی هاوردەکردن دەنا جوڵ����ەی ژی����ان دەوەس����تێ! بەاڵم پرس����یارەکە ئەوەیە: بۆچی گواستنەوەی گش����تی ئەم واڵتە لە )٣٠( ساڵی پێشتر، ب����ەرەودوا ڕۆیش����تۆتەوە؟ ئەگ����ەر بێینە تازەترین سیناریۆ کە نزیکەی )٦( مانگە بەردەوام����ە، هەناس����ەبڕکێی موچەیە. جا ئەم����ە چ وەک کارتی فش����اری بەغدابێ یا رۆڵی هاوبەش����ەکی هەرێمیش����ی تێدابێ، دەرخ����ەری ئەوەیە کە ش����تێک نییە وەک قەیران، بەڵکو ملمالنێ����ی هێزو هەژمونە. واتە ملمالنێیەک ک����ە بەڕێی قەیراننانەوە، خۆی یەکالدەکات����ەوە. خزمەتگوزاریەکانی وەک کارەب����ا، ئ����او، بواری تەندروس����تی لەدەرمان و خراپی نەخۆشخانە گشتیەکان، راس����تی س����ازکردنی گرفت����ی ب����ەردەوام دەس����ەلمێنێ. ئاخ����ر، کێ و چ����ی رێگرە
لەچارەسەرنەکردنیان و درێژەپێدانیان؟ لێرەوە، قەیرانسازی کە بەهانەی سیاسی و پاس����اوی قانونی لەخۆیدا هەڵگرتوە، جگە لەدەس����ەاڵتدا پاوانخوازیی لەمیکانیزم����ی جۆرە سیاسەتێکی رەخساندوە: ئەوەندەی پش����ت بەو میکانیزمە دەبەسترێ، پەنا بۆ توان����اکان نابرێ. بۆیە، لەپش����ت گوتارو چەمکی قەیرانەوە، دەس����ەاڵت رێوشوێنی خۆهێش����تنەوەی دۆزیوەت����ەوە. ل����ەوەش س����ەیرتر ئەوەیە کە لەبیرکردنەوەی باودا، چەمکی قەیران وەک کارەساتێکی نەخوازراو پێناس����ەکراوە. وات����ە وەک ئ����ەوەی ئێمە ئاگامان لەهیچ نەب����ێ، لەخۆڕا گرفتێکمان توش����هاتبێ، بۆیە "ئێمە بەرپرس����یارنین، ئۆباڵی لەئەستۆی "ئەویتر"دایە! ئەوێک کە دەبێت����ە وێنەیەکی ئامادەکراو، تا هەڵگری
تاوانەکە بێ!بەشێکی تری چیرۆکەکە، دروست حاڵی نەبونی خوێندەوارو رۆشنبیرانە کە کردەی سیاس����ی هەرێمی����ان لەئەنجامگیریەک����ی قەیرانبارین. ئێمە سادەدا کورتکردۆتەوە؛ ترس����ناكە هاوکێش����ە ب����ەو درکی����ان نەکردوە لەپش����ت روداوەکانەوە: كێش����ەو گرفتی ب����ەردەوام، ئیدارەدان����ی بەردەوام گرفتس����ازکردن، لەبەرئەوە، دەخوڵقێنێ. ئەو ج����ۆرە حوكمڕانی����ەی فەرزكردوە کە دواج����ار بۆتە ئەمری واقی����ع. لێرەوە، ئەو پشێوییانەی لەژێر ناوی جیاوازدا، دۆخێکی دروس����تکردوە ک����ە دەکرێ بەسیاس����ەتی
ماندوکردن، ناوبنرێ. "هەناسەسوارکردن" ش����پرزەکردنی بەردەوام کە لەروخس����ارو دەردەک����ەوێ، هاواڵتیان����دا رەفت����اری وەکئەوەی بێ بەکارهێنانی تریاکیش کەس سەرخۆنەبێ. نەهاتنی موچە، پەککەوتنی دەرونی- کۆمەاڵیەتی ناسەقامگیری بازاڕو لێکەوت����ەوە ک����ە دواجار مرۆڤ����ی ئێمەی ک����ردە بونەوەرێک����ی ناب����وت و لەئەنجامی وابەس����تەکردنی بەئابوری موچەوە، جۆرە
ماتریالیستێکی "ریسوای" لێکەوتەوە. وەکچۆن سازکردنی گرفتی جۆراوجۆر مانەوەی دەس����ەاڵت مس����ۆگەرتر دەكات، خوڵقاندنی پش����ێویی قەی����ران ئامێزیش، دەس����ەاڵتێکی دور لەچاودێ����رو بێس����نور لەژێرن����اوی دەس����ەاڵتێ بەرهەمدێن����ێ! خراپی رەوش����ەکەدا ویس����تی جڵەوگیری بەهێ����ز دەب����ێ. لەپێناو س����ازکردنی هەر قەیرانێکدا، بەلۆجیکی >هۆکارو ئەنجام< بەهانەی بەکارهێنانی دەس����ەاڵتی بێسنور دەقۆزێت����ەوە. لێ����رەوە، گرفت����ی دارایی، موچەبڕان کە هەر دەخرێتە ئەستۆی بەغدا، ن����ەوت و وەک هۆکارێک����ی هەناردەکردنی کاردانەوەیەکی دروس����تی لێبێ. بەهەمان لۆجیکی����ش بەغدا، ه����ۆکاری توندوتیژی و بەهانەدۆزی خۆتەیارکردنە شەڕوشۆڕەکان بەچەک، لێدانی نەی����ارو رکابەرەکانیەتی و
بەدیهێنانی ئەجێندایەکی هەرێمیشە.دەست "دەوڵەتەزلهێزەكان" ئاش����کرایە پاراس����تونین لەهەاڵیسانی ناكۆكی و جەنگ لەواڵتە هەژارو پاشكەوتوەکاندا، بەتایبەت ئەو جوگرافیایانەی پڕن لەسامانی ژێرزەوی و قەیرانسازکردنن. ئەندازیاری س����ەرزەوی، بەهێزێكی وابەستەكردنیانە ئامانجەکەش: جیهانیی����ەوە. ئیدی لەڕێی گێرمەوکێش����ە دەس����تورەدان و مس����ۆگەرکردنی نانەوە، بڕۆیی سامانە. بەدیوەکەی تردا، سازكردنی تیرۆیس����تانە كۆكردن����ەوەی >جیه����اد< دی����ارە بێس����ەروبەردا. لەش����وێنگەیەکی نهێنیەکەش بیردۆزێکی دێرینی زلهێزەکانە: نەزمێک-ئ����ۆردە)order(-ی بۆئ����ەوەی جیهان����ی پێكبهێن����ی، دەب����ێ پش����ێوی
بخوڵقێنی. بەهەمان رێچکە، دەوڵەتانی هاوس����ێش کاریگەرییان لەسەر سیاسەتی رۆژانەی ئێمە لەکێشە نانەوەدایە. مەرج نییە راستەوخۆ سازکردنی شەڕی ناوخۆیی بێ )ئەگەرچی رویدا(، بەڵکو گەیاندنی راستییەکە: توانای ش����ێواندن، تێکدان و هەرش����تێک بیانەوێ هەی����ە. کەواتە، س����تراتیجیەتی ئەوان کە سیاسەتی جەمس����ەرگەرییە لەناوچەکەدا، ب����ۆ بەقەیرانس����ازکردن و پشتبەس����تنە دەستخس����تنە نێو کاروبارەکانەوە جا وەک تێکدەربێ، یا وەک فریشتەیەکی چاکساز!
شاراوە نییە کە سیاسەتی گرفت سازكردن، پش����ێویی نان����ەوە، بۆ دروس����تكردنەوەی لەناو نەس����قێكی سیاس����ی هەژمونگ����ەر ئێمەش����دا کاری پێدەک����رێ! بەتایبەت کە لەقۆناخی ناڕێك����ی و ناڕێکخراوییەوە بەرەو دەوڵەت دەڕۆین، پاس����اودۆزی سیس����تم و نەزمی نوێ لەژیان و مێژودا دەبێتە ناچاریی پێکهێنان����ی دەوڵەت/ دامەزراوەکان. بەاڵم ت����ا چەندە ئەم سیاس����ەتە دروس����تکەرە تەنها وابزان����ن کاربەدەس����تەکان کات����ێ بەقەیرانسازکردن، تەمەنیان درێژدەبێتەوە؟ لەکاتێک����دا ک����ە دەبێ تێبگ����ەن ئەنجامی پێچەوانەش����ی هەیە! دواجار دەکرێ بڵێم؛ سەرئەنجامە، پێشدێت، رودەدات و ئەوەی رێکەوت نییە، قەیرانس����ازکردنە بەشێوازی
جیاواز.
من بۆخۆم له گ���ه ڵ ئه وه نیم كه ڕه خنه دوابخرێ���ت. هێ���زه كوردی���ه كان هیچیان فریش���ته نین و هه مویان كوڕی كۆاڵنه كانی خۆمان���ن و هه ڵگری هه ڵ���ه و كه موكوڕیین. ب���ه اڵم پێموایه ئ���ه م هێزانه له خ���واره وه ئینسانگه لێكیان دروستكردوه كه جورئه تی ئ���ه وه نه كه ن ڕه خن���ه له خۆی���ان بگرن و تاكو جه سته ی لێسه ندراوه ته وه ئاوێنه یان
خۆیانی پێ نه بینن.من ب���ه ش به حاڵی خ���ۆم النیكه م له ده س���اڵی ڕابردودا سڵم نه كردۆته وه له ڕه خنه له م هێزه سیاسیانه و بێگومان به رده وامیش ده ب���م. م���ادام م���ن قه ڵه مێك���ی ئ���ه م كۆمه ڵگه یه م پێموایه ناكرێت له ناشیرینی و كه موكوڕییه كانی ئه م هێزانه بێده نگ بین. من له گه ڵ ئه وه نیم ڕه خنه له هێزه تازه كانی كۆمه ڵگه ی ك���وردی دوابخه ین. وه ك چۆن ئه گه ر كۆمه ڵگه ی كوردی دروس���ت دوای ئۆپۆزس���یۆنی ڕه خن���ه ی جیدی ڕاپه ڕین كاریگه ری تێ���دا بوایه ئه وا وه ك ئێس���تا بتی سیاس���ی دروس���ت نه ده بو. بۆ هێزه نوێیه كانی ئێستای كۆمه ڵگه ی كوردیش ئه م جومله یه ڕاسته . ئه گه ر له ئێستاوه له هه ڵه و كه موكوڕییه كان���ی گۆڕان بێده نگ بین ئه وا ناشیرینی وه ك چۆن به اڵی گه وره ی به سه ر پارتی و یه كێ�تی هێنا ئاواش س���ه ری ئه م
هێزه تازه یه ش ده خوات.هه ست ده كه م له ئێس���تادا ڕۆژنامه كان و له ڕه خن���ه ترس���یان ی���ان ڕۆش���نبیران هه یه ل���ه م هێزه یان به پێویس���تی نازانن هێزه كانی وه ك گۆڕان له كه موكوڕییه كانی تر قس���ه بكه ن. له ئێس���تادا بێده نگیه كی كوشنده ده بینم له سه ر ئاستی ڕۆشنبیری و ڕۆژنامه گه ری به رامبه ر به م هێزه ، ڕاس���ته پێش���تر ده س���ه اڵت ڕه خن���ه ی له گ���ۆڕان ده گرت به اڵم ڕه خنه ی ده س���ه اڵت له گۆڕان زیاتر هێ���رش و نابوتكردنی گۆڕان بو نه ك ڕه خنه ی قوڵ و جدی بۆ ڕاس���تكردنه وه ی ئه م هێزه . له ئێستاشدا بێده نگی ده سه اڵت به و ئه مه ش ترس���ناكتره له ڕه خنه كان���ی بیانوه ی كه گۆڕان به ش���داری ده س���ه اڵت ده كات و ده بێ���ت خات���ری بگیرێت و وه ك
جاران یاخی نه بێ�ت له ده س���ه اڵت. ئه م دو دیده حزبیه دو دیدی ترس���ناكن، ڕه خنه له گۆڕان ب���ۆ تێكش���اندنه و بێده نگیش بۆ
شاردنه وه ی ناشیرینیه كانێتی.به ته سه وری من بچوككردنه وه ی كۆمه ڵگه بۆ گۆڕان و ده ره وه ی گۆڕان فۆبیایه كه دنیای سه ربه خۆشی ڕۆژنامه گه ری ڕۆش���نبیری و خستۆته ژێر پرس���یاره وه . ئه م پشتكردنه ڕۆژنامه گ���ه ری ، كاری له پرنس���یپه كانی ناكۆكه له ه���ه ر هه وڵێكی ڕۆش���نبیری بۆ ڕه خنه ی جدی له م هێ���زه وه ك ڕێكخه ری گشتی ئه م بزوتنه وه یه ده ڵێت وه ك دارێك له س���ه ره تاوه به خ���واری گ���ه وره نه بێت. كارێك���ی نه كرده یه پیاوێكی ده س���ه اڵتدار به ڕۆژنامه نوسێك ده دات به ته له فۆن جنێو هه مو قس���ه ی له س���ه ر بكه ین به اڵم ئه گه ر ئه ندامێك���ی جڤات���ی نیش���تیمانی گۆڕان هه ڕه ش���ه له ڕۆژنامه نوس���ێك بكات و پێی بڵێ له م واڵته ده رتده كه م، هیچ ڕۆشنبیرو
ڕۆژنامه یه ك قسه ی له سه ر نه كات.به بڕوای م���ن دروس���تبونی نوخبه یه ك وه ك هێڵی سێیه م له نێوان گۆڕان و ئه وه ی پێی ده وترێت نه گۆڕان پێویس���ته . نابێت ڕۆش���نبیری ئێمه ش���ه رم بكات له وه ی كه ئ���ه وه ی ڕه خن���ه له گۆڕان بگرێ���ت پیاوی ده س���ه اڵته و ئه وه ی ستایشی گۆڕان بكات گ���ۆڕاوه . س���ه ربه خۆو پێش���كه وتنخوازو به ڕاستی نه كرده یه نوس���ه رانێك له به ره ی گۆڕان كار بك���ه ن له كه ناڵه كانی ئه م هێزه ئه كتی���ڤ ب���ن، كاندید بن ب���ۆ پارله مان و پارێ���زگاكان، به ش���داری كۆنگره ی گۆڕان بك���ه ن و س���ه ربه خۆ بن به اڵم كه س���انێك ل���ه ده ره وه ی ئه م هێزه سیاس���یانه مادام ڕه خن���ه له گ���ۆڕان ده گرن ئیت���ر ده بێت ده س���تێك ئاراس���ته یان بكات. وه ك چۆن بزوتنه وه یه كی به هه ر كوردی ده س���ه اڵتی كۆمه اڵیه ت���ی ده وت ده س���تی له پش���ته ، ئێس���تاش له ئه ده بیات���ی گۆڕان���دا ئه وه ی ڕه خنه له م هێزه ده گرێت بێ ده ست نیه و وه ك چ���ۆن خۆی س���ه ربه خۆ نیه ئه واش
ترسی له سه ربه خۆیی ئه وانی تر هه یه .له ئێستادا تاكه دامه زراوه یه ك كه گۆڕان وه ریگرتبێ���ت پارله مان���ه . به اڵم هه س���ت ده كه م له م م���اوه كه مه دا ئه م دامه زراوه یه سه رپه رشتی گۆڕان سه رۆكایه تیه كه ی كه مۆدێلی دوباره كردن���ه وه ی هه مان ده كات كاری پارله مانه . ده نگ���ه ده نگی ده ره وه و ن���اوه وه ، ده به هاویش���تن به ره و بێده نگی بێده نگ���ی پارله م���ان و س���ه رۆكی ڕوی به رامبه ر به س���ه رۆكی پارله مان له ئێستاداو لێپرس���ینه وه له به رهه م س���اڵح به سه عات له هۆڵ���ی پارله مان و قوڕو ق���ه پ به رامبه ر به هه ڕه شه كانی نێچیرڤان بارزانی هیچ نیه
جگه له مۆدێلێكی خراپی ئادای پارله مانتاری ئه م هێ���زه و ناكۆك له گه ڵ دروش���مه كانی ئ���ه وه ی ئۆپۆزس���یۆنبونی . س���ه رده می له ئێستادا ده یبینم ئه وه یه كه سه رۆكایه تی پارله م���ان له كه م���ال و ئه رس���ه النه كانه وه گۆڕاوه بۆ یوس���فه كان ئه مه ش به ته مه نی جی���اوازو حزبێك���ی جیاواز. ئ���ه و ده مه ی س���ه رۆكی پارله م���ان پێده كه نێت به ده می سه رۆكی كاربه ڕێكخه ری حكومه تی هه رێمی كوردس���تانه وه كه به پارله مانتاران ده ڵێت )مای���ه ی قبوڵ نی���ه (، هه م���ان بێده نگی كوش���نده له م س���ه رۆكایه تیه دا ده بینم كه هیچ جیاوازی ڕیش���ه یی نی���ه له خوله كانی
پێشو.ئاس���ایی نی���ه س���اڵێك پێش ئێس���تا له میدی���ای گۆڕانه وه كه ناڵێكی ئاس���مانی به )كه ناڵ���ی نه وته ك���ه ( ن���اوزه د بكه یت و به به ڵگه و داتا بۆمی بس���ه لمێنیت كه ئه م كه ناڵه ئاس���مانیه به پاره ی نه وتی خه ڵكی كوردس���تان ده رده چێت، به اڵم ئه مس���اڵ مادام به شداری ده سه اڵت ده كه ی سه رۆكی پارله مان ی���ه ك پیرۆزبایی جوان به بۆنه ی یه ك س���اڵ ده س���تبه كاربونی ئه م كه ناڵه ئاسمانیه وه ده ربكه یت و به پرۆفیشناڵ ناوی ببه ی���ت و ئاماده نه بی���ت پیرۆزبایی بۆ هیچ كه ناڵێكی تر بنێری���ت. ئه مه نه ك ناكۆكه له گه ڵ بۆچونی تۆ له س���ه ر ئ���ه م كه ناڵه به ڵكو پرسیار ده خاته سه ر ئه و په یوه ندیه نهێنی���ه ی ئه م هێزه له گ���ه ڵ خاوه نی ئه و كه ناڵه دا هه یه تی و ته نانه ت پێویست نه بو س���ه رۆكایه تی پارله مان ئ���ه م پیرۆزباییه
بنێرێت.كارمه ن���دو له دامه زراندن���ی گ���ۆڕان مۆدێلی هه مان پارله ماندا مسته شاره كانی پارت���ی و یه كێ�تی دوباره ك���رده وه به وه ی كه ئ���ه وه ی كوڕی حزب بێ���ت و له به رده م كوالن���ه ی به رپرس���ه كاندا هاتوچ���ۆ بكات هه ر ئ���ه وه پۆس���تی به رده كه وێت. دانانی زۆربه ی ڕاوێژكارو مسته شاره كان كه كوڕی ژوره كان���ی بزوتنه وه ی گۆڕانن به س���ه بۆ ئ���ه وه ی كه هه مان مۆدێ���ل الی گۆڕانیش ببینین ك���ه كوڕی حزب و نه وه ی مه ڵبه ندو ل���ق و مه كۆكان فه زڵی زیاتری هه یه له وانی
تر. په ڕین���ه وه ح���زب و دروس���تكردنی له بزوتنه وه یه كی جه ماوه رییه وه بۆ هێزێكی گورزێكی پارت���ی یه كێ�تی و هاوش���ێوه ی كوش���نده بو ل���ه م هێ���زه و وه ك ئه وه ی چاوه ڕێمان ده كرد وا ده رنه چو. دروستكردنی مرۆڤی گوێڕایه ڵ و قبوڵنه كردنی ڕه خنه و خۆ هه ڵواسینی خه ڵكی كوردستان به م هێزه وه و ڕێگه دان وه ك یه كێ�ت���ی و پارتی له جیاتی ئێمه سیاس���ه ت بكه ن و ئێمه ش چوار ساڵ سیاسی ، له پرۆسه ی به ش���داربین جارێك ش���ه پازله یه كی به هێ���زه له بناگوێ���ی ئه م هێزه و كردنی به هێزێكی ته قلیدی و كالسیك وه ك هێزه كانی ترس���ی ساحه ی سیاسی . ئه مه ش پرۆس���ه ی سیاس���ی له كوردستان ئه وه ن���ده ی تر به چه قبه س���تویی و مه رگی سیاسه ت و به شداری سیاسی جێده هێڵێت و بێئومێدیی گه وره به دوای خۆیدا ده هێنێت كه به شێكی ئه و خۆكوژییه ی ژنان و گه نجان له كۆمه ڵگ���ه ی كوردی ل���ه م بێئومێدییه وه سه رچاوه ده گرێت و به شداریی كه می خه ڵك له هه ڵبژاردنه كانی ئه م جاره دا ته واو هه ست
به م بێئومێدییه ده كرێت.
بیرورا)4٣٣( سێشه ممه 17/٦/2٠14 14
"دەوڵەتەزلهێزەكان" دەست پاراستونین
لەهەاڵیسانی ناكۆكی و جەنگ لەواڵتە هەژارو
پاشكەوتوەکاندا، بەتایبەت ئەو جوگرافیایانەی پڕن
لەسامانی ژێرزەوی و سەرزەوی، ئەندازیاری
قەیرانسازکردنن
قەیران یا قەیران سازکردن
گۆڕان له ئێستادا چی ده كات؟
19 »»
▼
رهههندیسێیهم گۆشه یه که دو هه فته جارێک
"نه وزاد جه مال" ده ینوسێت
عه زیز ڕه ئوف
لەبار گۆڕانێک���ی لەناکاودا، لەچەقی ئاڵ���ۆزی و ناکۆکییەکان���ی نێوان هێزە سیاس���ییەکانی ئێراق )کورد، سوننەو ش���یعە(، ڕێکخراوی داعش )دەوڵەتی ئیس���المی لەعێراق و ش���ام( س���نوری قەڵەمڕەوی خۆی فراوانکرد لەناو خاکی سوریاوە ڕوه وە ناوچە سوننەنشینەکانی ناو خاک���ی ئێ���راق. ئەگەرچی زۆرێک لەالیەنە ئێراقییەکان بەکوردیشەوە باس ل���ەوە دەکەن کە هاتنی داعش بۆ ئەم ناوچانە پێشبینیکراو بو، بەاڵم گومان لەڕاس���تینەی ئەو بانگەشەیە دەکرێت، چونک���ە ئەگ���ەر هەم���وان بەئاگابون لەوەی ڕەوش���ێکی وەه���ا دێتە ئاراوە بۆ خۆی���ان ئامادەنەکرد کە بەرپەرچی ئ���ەو هێرش���ەبدەنەوە؟! ئایا ئەوانیش بەجۆرێک بەشداربون لەو ئەجێندایەی
لەپشت ئەو هێرشەوە هەیە؟!هەر لەیەکەم هێرشی داعش بۆ موسڵ و نەینەواو پارێزگەی دیکەی ناوچەکانی س���ەاڵحەدین و کەرکوک، هەڵوێس���تی بەدەس���تەوەدانی ئێ���راق س���وپای نیشتیمان، پاشەکشەو خۆڕادەستکردن بو، ک���ە ئ���ەوە ئام���اژەی داڕوخانی یەکڕی���زی جومگەکان���ی حکومەت���ی
نیش���تیمانی و چەمک���ە بریقەدارەکانی دیک���ە بو ک���ە سیاس���ییەکانی ئێراق ل���ە2٠٠٣ ەوەچەندپاتی دەکەنەوە. من لێرەدا ناچمە وردەکاری ئەو داڕوخانە سیاس���ی و ئەخالقیی���ەی حکوم���ەت و س���وپای ئێراقی، بەاڵم دەبێ بێگومان بین لەوەی هێرشی داعش سیناریۆیەکی هەرێمییەو زۆرێک لەدەوڵەتانی ناوچەکە تێیدا بەش���دارن و لەئاستی جیهانیشدا ڕەنگ���ە هێ���زی بەش���دار هەبوبێ���ت. وەک دەبینرێ���ت دۆخی ئێ���راق بەرەو قۆناخێک���ی نادی���ارو ئاڵۆزتر دەڕوات، ڕەنگە ئێستا سەرەتای کۆتایی هاتنی خەونی »ئێراق، نیشتیمانی هەموان – ئێراقی فیدڕاڵ« بێت، سەرەتای کۆتایی هاتنی یەک دەوڵەت بێت لەجوگرافیای ئێراق، چونکە ئێراقێکی بێ ڕێبەرو بێ ئیرادەی سیاس���ی، ئێراقێکی ٣ گەورە پێکهاتە )کورد، س���وننەو شیعە(، کە یان هەریەکەیان گوێڕایەڵ���ی دەوڵەت هێزێک���ی دەرەکین، چاوەڕوانی ئەوەی لێناکرێت بەسیس���تەمێکی سیاس���ی، فەرهەنگ���ی و کۆمەاڵیەتی کارگێ���ڕی، هاوب���ەش بەڕێوەببرێت. ئەوەی لێرەدا مەبەس���تە؛ پێویس���تە الیەنی کوردی چۆن مامەڵە لەگەڵ پێشهاتە نوێیەکانی
ئێراق بکات؟کورد چ���ۆن مامەڵە لەگ���ەڵ ناوچە
دابڕێنراوەکان بکات؟هێرشی داعش، دەرفەتێکی زێڕینە بۆ کورد، ئەگەر هێزە سیاسییەکان ژیرانەو یەکێتییانە مامەڵ���ە بکەن ئەوا خاکی یەکدەخرێتەوە، باش���ور پارچەکراوی بەوپێیەی ئێس���تا بەهۆی پاشەکشەی سوپای ئێراق هێزی پێشمەرگە ناوچە کوردستانی باش���وری دابڕێنراوەکانی
کۆنترۆڵکردوە.
پێویس���تە هەر ٣ سەرۆکایەتییەکەی بەهەماهەنگی کوردس���تان هەرێم���ی لەگ���ەڵ س���ەرجەم هێزە سیاس���ییە ت���رس، ب���ێ کوردس���تانییەکان کوردستانیبونی ئەو ناوچە دابڕێنراوانە کە بەس���نوری مادەی 14٠ ناس���راون پەرلەمانی بەبڕیارێک���ی ڕابگەیەنێت و کوردستان بیانگەڕێنێتەوە سەر هەرێمی
کوردس���تان ]بەبێ ئەوەی ڕاوێژ لەگەڵ هی���چ الیەنێکی ئێراقی ی���ان دەرەکی ب���کات[و بەیاس���ایەک ک���ە پەرلەمان دەریدەکات مامەڵەیەکی تایبەت لەگەڵ
ئەو ناوچانە بکات.ستراتیژی پاراستنی ئەو ناوچانە:
کورد، بەدەستپێشخەری پێویس���تە ک���ە کێشەلەس���ەرەکان لەناوچ���ە دیک���ەی وەک »عەرەب و نەتەوەکانی چەند دەژین، تورکمان...هتد«تێی���دا لیوایەک���ی ن���وێ لەهێ���زی چەکداری نیش���تیمانی ک���ە س���ەر بەهەرێم���ی کوردس���تان بن دروس���تبکرێن. دەبێ دروستکردنیان لەسەر بنەمای پاراستنی پاراس���تنی گ���ەالن و پێکەوەژیان���ی نیش���تیمان بێت، نابێ لەسەر بنەمای حزبی و ئاس���تی جەم���اوەری نەتەوەو الیەنەکان ئەو هێزە چەکدارە دروس���ت بکرێ���ت، بەڵکو دەبێت بەش���ێوەیەکی گەنجانی ئاش���کرایانە ئارەزومەندانەو ئەو ناوچانە بەهەمو جیاوازییەکانیانەوە کۆبکرێنەوەو بۆ پاراستنی ئەو ناوچانە
ئامادەبکرێن.چ���ۆن مامەڵ���ە لەگ���ەڵ تاوانباران
بکرێت؟پێویس���تە لێبوردنێک بۆ س���ەرجەم ئەو تاوانبارانی دۆس���یە جیاوازەکانی مامەڵەیەک���ی دەربکرێ���ت و س���نورە ن���وێ لەگەڵ هەم���و هاواڵتییەکی ئەو پێبکرێت بەشدارییان بکرێت و ناوچانە لەبەڕێوەبردن���ی ناوچەک���ە، لەپێن���او ئەوەی هەس���تی تۆڵەکردن���ەوەو ڕق و کین���ەی نەتەوەیی و مەزهەبی بنبڕ یان
کەمبکرێتەوە.چ���ۆن ناوچە کێش���ە لەس���ەرەکان
بەڕێوە ببرێن؟
کورد، پێویستە چۆن مامەڵە لەگەڵ ئەم دۆخە بکات؟
شاسوار مامە
ئاسایی نیه ساڵێك پێش ئێستا له میدیای گۆڕانه وه
كه ناڵێكی ئاسمانی به )كه ناڵی نه وته كه (
ناوزه د بكه یت و به به ڵگه و داتا بۆمی بسه لمێنیت
كه ئه م كه ناڵه ئاسمانیه به پاره ی نه وتی خه ڵكی كوردستان ده رده چێت،
به اڵم ئه مساڵ مادام به شداری ده سه اڵت ده كه ی
سه رۆكی پارله مان یه ك پیرۆزبایی جوان به بۆنه ی یه ك ساڵ ده ستبه كاربونی
ئه م كه ناڵه ئاسمانیه وه ده ربكه یت و به پرۆفیشناڵ
ناوی ببه یت
تاوانبارانی دۆسیە جیاوازەکانی ئەو
سنورە دەربکرێت و مامەڵەیەکی نوێ
لەگەڵ هەمو هاواڵتییەکی ئەو ناوچانە بکرێت و
بەشدارییان پێبکرێت لەبەڕێوەبردنی
ناوچەکە
15 (433( سێشه ممه 2014/6/17 [email protected]تهندروستی
نهشتهرد.گۆران عەبدواڵ دەینوسێت
بۆچی وەزیر مایەوە؟تەندروس����تی وەزی����ری هێش����تنەوەی لەپۆستەکەی بۆ 4 ساڵی دیکە لەکاتێکدا کە 2 ساڵی پڕ لەشکست و بێدەسەاڵتیی بردە سەر، کۆمەڵێک ئاماژەی گرنگی پێیە مامەڵەکردنی تەندروستی و بۆ سیستمی کایەی سیاس����ی لەکوردستان لەگەڵ ئەو
سیستمە. مانەوەی وەزیر لەپۆستەکەی پێماندەڵێت ک����ە هەمو ئەو قەیران����ە گەورانەی لە 2 س����اڵدا توش����ی سیس����تمی تەندروستی بون بەالی کایەی سیاس����یەوە ئاسایین. کە ئاس����اییە سیاس����یەکانەوە ب����ەالی چاوی ٩ هاونیش����تیمانی بۆ هەتاهەتایە ک����ە ئاس����اییە بەالیان����ەوە کوێرب����و، لەسەدەی21داتوش����ی کۆلێ����را دەبی����ن. بەالیانەوە ئاس����اییە ک����ە خەمی دەرمان هێش����تا گرێکوێرەیەک����ی ئاڵ����ۆزەو ئەم وەزیرە لەسوتاندنی دەرمانی قاچاغ زیاتر هیچی تری پێ نەکرا. بەالیانەوە ئاساییە کە یەکەم بەڵێنی س����ەرۆکی حکومەتی ئ����ەوە بو کە حکومەتەکەی تەنها گرنگی بەاڵم نەدات، بااڵخانە بەدروس����تکردنی وەزیرەکەی هەر لەهەڵپەی خۆدەرخستن و دانانی بەردی بناغ����ەی بینای بێکەڵکە. بەالیان����ەوە ئاس����اییە کە ئ����ەم وەزیرە زەرەرێکی گ����ەورەی لەخودی حکومەتدا نیمچە بیدع����ەی >سیس����تمی لەڕێ����ی تایبەت< کە جگ����ە لەبەتایبەتکردنێکی بێمانای سیس����تمی تەندروس����تی هیچی دیکە نیە. لەڕێی ئەو سیس����تمەوە وەزیر نرخی بازاڕی لەناو سیستمی تەندروستی جێگیرک����ردو هی����چ مانایەک����ی بۆ مافی
تەندروستی بۆ هاواڵتیان نەهێشتەوە. ک����ە دەڵێین بەالی سیاس����یەکانەوە ئەو ئاساییە، س����ەرەوە کارەساتانەی هەمو مەبەس����تمان تەنها لەمەکتەب سیاس����ی هەردو حیزبی دەس����ەاڵتی پێش����و نیە. بەڵک����و مەبەستیش����مان لەحیزبەکان����ی ئۆپۆزیسیۆنیش����ە، ک����ە بەش����ێکی زۆر لەدەنگەکانیان لەڕێی ئ����ەو ناڕەزایەتی و سیس����تمی کە ناڕەحەتیانەوەکۆکردەوە تەندروس����تی توش����ی هاواڵتیانی کردبو. ئەو حیزبانەی ئۆپۆزیس����یۆن، بەهەرچی هۆی����ەک بێ����ت، خۆی����ان لەوەرگرتن����ی بەو بەدورگرت و تەندروس����تی وەزارەتی بیانوە دەس����تکردانەی خ����ودی وەزیری ئێس����تاو دارودەس����تەکەی فریودران کە گوای����ە ئ����ەوەی وەزارەتی تەندروس����تی وەردەگرێت عەیبدارو شەرمەزار دەبێت.
ب����ەاڵم لەدودڵی ئۆپۆزیس����یۆن گرنگتر، دڵنیایی دەس����ەاڵت بو بەتایبەتی حیزبی لەوەرگرتنەوەی نیش����تیمانی یەکێت����ی وەزارەت����ی تەندروس����تی. وەرگرتنەوەی وەزارەت بۆ ئەو حیزبەو دانانەوەی هەمان وەزیر، هیچ پەیوەندییەکی بەشکستەکانی وەزیری ئێس����تاوە نی����ە لەبەڕێوەبردنی کارەکان����ی وەزارەتەکەیدا. بەپێچەوانەوە بەالی یەکێتیەوە، وەزیری ئێستا یەکێک بو لەوەزیرە سەرکەوتوەکانی. سەرکەوتو ب����ەو مانایە ن����ا کە ئای����ا چ داکۆکیەکی لەبەرژەوەندیە تەندروستیەکانی هاواڵتیان ک����ردوە بەڵکو ت����ەواو بەپێچەوانەوە، تا چەن����د بەرژەوەندی بەرپرس����ە بااڵکانی حیزبەکەی خۆی و پارتی پاراستوەو چۆن توانیویەت����ی لەبەردەم میدیاکاندا ڕویەک پیش����انبدات و لەپش����تەوەش ت����ا چەند دڵس����ۆزانە بەرژەوەندیەکانی حیزبەکەی پاراستوە و دەستی بۆ بەرژەوەندییەکانی
پارتی نەبردوە. چەن����د نمونەیەکی خێرا ئەو لێکدانەوەی س����ەرەوە دەس����ەلمێنێت. ئ����ەم وەزیرە ناکەوێت بازرگان����ی جگ����ەرە توخن����ی ک����ە ئاش����کرایە ت����ا چ ئەندازەی����ەک کوشندەیە بۆ تەندروس����تی هاواڵتییان، بەاڵم س����ەرچاوەیەکی ژیاریی داراییە بۆ حیزبەک����ەی و کۆمپانیاکانی. ئەم وەزیرە لەدواس����اتەکانی پێکهێنان����ی کابین����ەی تازەدا، بڕیاری هەرزارنفرۆشتنی دەرمان نەخۆش����خانەی ب����ازرگان و بەکۆمەڵێک دەردەکات و لەحیزبەکەی نزیک تایبەتی ڕێگە بەکردنەوەی ک����ۆگای زیاتر دەدات جەمس����ەرەکانی دەمچەورکردن����ی ب����ۆ هێزلەن����او حیزبەکەی. ه����اوکات، وەزیر بەهیچ ش����ێوه یەک توخنی بەرژەوەندی و دەسەاڵتەکانی پارتی ناکەوێت و بەالیەوە ئاس����اییە کە لەهەولێرو دهۆک جەنابیان حیسابی وەزیریش����یان بۆ ناکرێت. بۆیە س����ەیر نیە کە وەزیری تەندروستی تاقە وەزیری یەکێتیە ک����ە وەکو وەزیرەکانی پارتی گۆڕانکاری بەسەردا نایەت. دواجار کەس نی����ە بتوانێت وەکو ئ����ەم وەزیرە
بەرژەوەندی هەردو حیزب بپارێزێت. مان����ەوەی وەزیری تەندروس����تی )لەپاڵ هەوڵێک����ی پارت����ی( وەزیرەکان����ی دڵس����اردکردنەوەی بۆ شکس����تخواردوە خەڵ����ک لەئەگەری گۆڕانکاری سیاس����ی لەڕێی س����ندوقەکانی دەنگدانەوە، بەاڵم زۆر ناخایەن����ێ پوچەڵی����ی ئەو خەونەی بازرگانەکانی تەندروستی دەرده کەوێت.
دڵنیایی تەندروستی بەرنامەو پالنی هەماهەنگی بەمەبەس���تی دارێ���ژراوە لەتێچونی خێزانەکانی���ان تاک���ەکان و وەرگرتنی خزمەتگوزاری تەندروستی لەکاتی نەخۆش���ی و برینداربوندا، ئەم بەرنامەیە بەش���ێوەیەکی بەرباڵو کاری پێدەکرێ���ت لەزۆربەی واڵتانی دونیادا، لەبواری پەیڕەوکردنی بەرنامەی دڵنیایی تەندروستیی، سویسرا بەباشترین واڵت ئەژمار دەکرێت ک���ە تیایدا بەرنامەکە گش���تێنراوە بەس���ەر هەمو تاکەکانی کۆمەڵ���دا، هەندێ���ک لەواڵتانی تریش ئەمەریکا یەکگرتوەکانی واڵت���ە وەک پەیڕەودەکرێت بەبەرباڵوی هەرچەندە بەاڵم ت���ا ئێس���تاش خەڵکانێکی زۆر س���ودمەندنین ل���ەم بەرنامەیە، جێی ئاماژەپێکردنە ک���ە واڵتی ئێمە بەدەر لەچەند گروپ و کۆمپانیایەکی دیاریکراو کە ماوەیەکی تازەیە بەرنامەی دڵنیایی تەندروس���تی پیادەدەک���ەن بەداخەوە زۆربەی هەرەزۆری خەڵکی کوردستان نەک سودمەند نەبون تەنانەت بێئاگان ش���ێوەیە لەم بەرنامەیەکی لەبون���ی یان ه���ەروەک زاراوەی���ەک بەرگوێیان
کەوتوە. پالنێک���ی تەندروس���تی دڵنیای���ی الیەن���دا دو لەنێ���وان ڕێکخ���راوە )دڵنیاک���راوو دڵنی���اکار( ک���ە تیایدا دڵنیاکارکە کۆمپانیایەکە بڕی تێچونی چارەسەری پزیشکی یان نەشتەرگەری لەکاتی دەگرێت لەئەستۆ بۆدڵنیاکراو برینداربونیدا، ی���ان نەخۆش���کەوتنی وردەکاری���ەکان لەب���ارەی ڕێژەو کات و چۆنیەتی س���ەرفکردنەکە ڕێکدەخرێت به گوێرەی پالنێک کە جێی ڕەزامەندی
هەردوالیەن بێت. کۆمپانی���ای دڵنی���اکار مانگانە وەرگرتنی بەکۆکردنەوەو هەڵدەستێت بڕێک پارەی دیاریک���راو لەژمارەیەکی زۆر لەدڵنیاک���راوەکان لەڕی���گای ئەم پارەیەشەوە بڕی تێچونی خزمه تگوزاری تەندروستی دابیندەکات بۆ هەر یەکێک لەدڵنیاکراوان لەکاتی پێویستدا، ئەمە ژمارەیەکی کە پیادەدەبێت لەکاتێکدا زۆر دڵنیاکراو بەشداری مانگانە بکات ب���ەاڵم ژمارەیەکی کەمتر پێویس���تی بەخزمەتگوزاری تەندروس���تی هەبێت،
سەرەنجام بەم ڕێکكەوتنەش دەوترێت )پۆلیسەی دڵنیایی(.
جیاوازی هەیە لەسیاسەت و شێوازی ئ���ەوەش ڕێکكەوتنەک���ە داڕش���تنی دەوەستێتە س���ەر ویست و ڕەزامەندی
هەردو الیەن.هەندێک پێناسەی پەیوەند بەدڵنیایی
تەندروستی:پارەی مانگانە: ئ���ەو بڕە پارەیەیە کە دڵنیاکراو دەیبەخشێتە کۆمپانیای دڵنیاکار بۆ کڕینی پۆلیسەی دڵنیایی.پارەی داشکێنراو: بڕی ئەو پارەیەیە دڵنیاکراو دەبێ���ت ک���ە لەس���اڵێکدا لەکاتی پێویستدا لەتەندروستی خۆیدا سەرفی بکات پێش ئەوەی کۆمپانیای بەلەئەستۆگرتنی دەستبکات دڵنیاکار
تێچوەکان.پێک���ەوە � پ���ارەدان پێک���ەوە دڵنیای���ی: ئ���ەو ڕێ���ژە دیاریکراوەیە لەپارە ک���ە دڵنیاکراو لەگیرفانی خۆی لەکاتی هەر سەردانێکی سەرفیدەکات بۆ الی پزیشک، ئەم ڕێژەیەش لەگەڵ جۆرو شێوەو شوێنی خزمەتگوزاریەکە
دەگۆڕێت.بەدەر لەئاس���تی گیرفان: بەرزترین ئاس���تی پارەیە کە س���ااڵنە دڵنیاکراو لەگیرفانی خۆی س���ەرفیدەکات دوای دڵنیاکار گش���ت کۆمپانی���ای ئ���ەوە ئەس���تۆی دەگرێتە تر تێچونەکان���ی
خۆی. ت���ۆڕی دابینک���راو: ئەو پزیش���ک و کەرەسە تەندروس���تیی و پیش���ەوەرە خزمەتگوزاریانەی���ە کە س���ەر بەتۆڕی دابینکراوی پالنی تایبەت بەدڵنیاکراوەوە هەیە، زۆرێ���ک لەپالنەکان بڕی پارەی بەدەر لەئاستی گیرفان بەرزدەکەنەوە کاتێک دڵنیاکراو س���ود لەو دامەزراوە دەکەوێتە کە دەبینێ تەندروس���تیانە یان دابینک���راوەوە ت���ۆڕی دەرەوەی هەندێک پالن لەحاڵەتێکی ئاوهادا هیچ
تێچونێک ناگرێتە ئەستۆی خۆی. هەر پالنێک ڕێنمایی تایبەتی خۆی هەیە، پیویستە دڵنیاکراو زۆر بەباشی وردەکاری پالنەکەی خۆی شارەزابێت س���ودمەندبێت و ک���ە بەش���ێوەیەک لەهەمانکاتیش���دا پ���ارە پاش���ەکەوت
بکات.
سیاسەتی تەندروستی دکتۆر شێرکۆ سەعید زمناکۆ ده ینوسێت
دڵنیایی تەندروستی
ئا: شه رمن خه لیل
یەكێكە لەمەترسیدارترین شێرپەنجەكان، نەخۆشیەكە بەپلەی دوەم دێت لەنێوان لەدوای نەخۆش���ییە باڵوە خراپەكاندا توشی كە س���ییەكان، ش���ێرپەنجەی ژن���ان دەبێت، لەگەڵ ئ���ەوەی زۆربەی حاڵەتەكانی ئەم نەخۆشییە لەرەگەزی مێینەن، بەاڵم پیاوانێكیش هەن توشی ئەم نەخۆشییە دەبن. بەدروستبونێكی ه���ەر كۆمەڵە خانەی���ەك، یان گرێكان بەشێوەیەكی ناسروشتی لەمەمكەكاندا، دادەبڕێت. بەس���ەردا لوی���ان ن���اوی هۆی س���ەرەكیترین شێرپەنجەیە ئەم لەدەس���تدانی ژیانە لەژنانی تەمەن 20
- 50 ساڵدا.
ئ���ەم ش���ێرپەنجەیە ئەگ���ەر زو پێی بزانرێت بەئاس���ایی چارەسەر دەبێت، ب���ەاڵم زۆرجار ب���ەهۆی كەمتەرخەمی پزیش���ك كاتێ���ك لەبیردەچێ���ت و
پێیدەزانێت، كە كار لەكار ترازاوە.لەهەر 8 ژنێك، ژنێكیان لەژیانی خۆیدا توشی ئەم شێرپەنجەیە دەبێت، لەبەر ئەمەش لەزۆربەی واڵتانی جیهاندا هەر لەتەمەنی 30 ساڵ بەرەو ژور پشكنین و چاودێ���ری بۆ دەرخس���تنی هەر كڵۆو س���فتێكی ناو مەمك دەست پێدەكات ت���ا لەزوترین كاتدا ئ���ەم لكانە بخرێنە ژێ���ر چاودێ���ری و ئەگەر پێویس���تیان پزیشكی دەرمانی بەچارەس���ەركردن و
بێت، تا بۆیان بكرێت.
نیشانەكان: هەندێك نیش���انە هەن، ك���ە دەتوانن پێزانین���ی ل���ەزو یارمەتیدەرب���ن
شێرپەنجەی مەمك لەوانە:1- هەبون���ی تەنێك، گرێی���ەك، لەناو
مەمك یان ژێرباڵ.2- هاتن���ەدەری خوێناو ی���ان زنچكاو
)ئاوی رۆشن( لەگۆی مەمك.3- چون���ە ن���اوەوەی گ���ۆی مەم���ك )هەڵگەڕانەوەی گۆی مەمك بەرەو ناو
پێست.4- هەڵوەرین���ی پێس���تی دەوری گۆی
مەمك.5- سوڕی یان ب�ا كردنی گۆی مەمك و
ئاوسانی لەقەبارەی خۆی زیاتر.6- گۆڕینی ش���ێوەی پێستی مەمك بۆ
شێوەی توێكڵی پرتەقاڵ.7- گۆڕینی شێوەی مەمكێك بەجۆرێك
كە لەمەمكەكەی دیكە جیاوازبێت.8- دروس���تبونی برینێك لەمەمكدا كە
دوای ماوەیه ك چاكنەبێتەوە.چارەسەریی و دەرمان:
چارەسەر بەگوێرەی چەشنی نەخۆشیەكە دەكرێت. هەندێكجار بەنەش���تەرگەری و چارەسەری بەدەرمان و هەندێكجاریش كیمیایی و تیش���كیی و هۆرمۆنی هەوڵی چارەس���ەری نەخۆش���ییەكە دەدرێت. تەنها ش���ێرپەنجەییەكە ل���وە ئەگەر لەیەك شوێندا بێت و بۆ هیچ شوێنێكی دیك���ە نەچوبێ���ت ئ���ەوا ت���ەنها ئەو ش���وێنە دەخرێتە بەر نەش���تەرگەری و بەاڵم دەبێت. هەڵدەگیرێت و چارەسەر
ئەگەر ئەو لوە پەرەیسەندبێت و چوبێتە شوێنەكانی دیكەی مەمك یان چوبێتە ژێر باڵ و جێی گرتبێت ئەوە پێویس���تە مەمك بەگشتی دەربێت.هەندێكجاریش لەرێگەی تیش���كی بەهێ���زەوە هەوڵی لەناوبردنی گرێیەك���ە دەدرێت، ئەگەر پێویس���تیش بكات ئەوا بەچارەسەری هۆرمۆنی چارەسەر دەكرێت و مەبەست لەم چارەس���ەرەش ئەوەیە كە كار بۆ ئەوە دەكرێت ئ���ەو هۆرمۆنەی دەبێتە هۆی پەرەسەندنی لوە شێرپەنجەییەكە نەهێڵرێت، بۆ نمونە ئەگەر سەرچاوەی هۆرمۆنەك���ە هێلك���ەدان بێ���ت، ئەوا
دەردەهێنرێت.لەگەڵ هەریەك لەم چارەسەركردنانەدا ئارەزوی خۆراكت كەمدەبێتەوە، هەربۆیە خۆراك���ی ب���اش بەهۆكارێك���ی گرنگ دادەنرێت و یاریدەدەری جەستەت دەبێت هەوكردنەكان و بەرەنگاربون���ەوەی بۆ بەرگریكارە الوەكییەكانی چارەس���ەرە هەس���تی هەروەه���ا جی���اوازەكان، بەهێ���زت پێدەبەخش���ێت، پێویس���تە ئەو توش���بوە ئاس���ودەبێت ب���ۆ ئەو چارەسەره ی پزیشك بۆی دیاریكردوی دەبێ���ت دەرونت ئارامبێ���ت، لەوانەیە وا پێویس���ت ب���كات، هەندێك راهێنان جێبەج���ێ بكەی���ت ل���ەدوای هەندێك جۆری نەشتەرگەرییەكان، بەمەبەستی لەتوان���ای جواڵندن و پارێزگاریك���ردن توانای جەس���تەت، لەگەڵ ئەوەی ئەو راهێنانانە دەبنە هۆكاری كەمكردنەوەی
ئازارو گرژبونی ماسولكەكان.
شێرپه نجه ی مه مك چیه ؟
دەرەق����ی گالن����دی سس����تبونی دەردانی وات����ە Hypothyroidismبڕی كەمتر لەئاسایی لەهۆرمۆنەكانی گالندی دەرەقی ك����ە دەبێتە هۆی سس����تبونی میتابۆلیزمی لەش واتە
گۆڕینی خۆراك بۆ وزە. نیش����انەكانی سس����تبونی گالندی
دەرەقی ئەمانەن:ماندوب����ون و زو وزەو كەمی����ی لەش بەبێهێزیی گشتی هەستكردن هەت����ا پاش نوس����تنێكی تەواویش، زیادبونی كێش����ی لەش و زەحمەتی لەدابەزاندنیدا، س����اردبونی دەست و پ����ێ لەگ����ەڵ تەزین یان س����ڕبونی بەسەرما هەس����تەوەریی پەلەكان، س����ەرما، بەرگەنەگرتن����ی ی����ان وش����كبونی پێست، قەبزیی، ئازاری جومگەكان، هەستكردن بەناڕه حەتی لەماس����ولكەكاندا، ئ����ازار ی����ان تەنكبونی نینۆكەكان، ناس����كبونی
هاوش����ێوەی نیش����انەكانی ق����ژ، خ����ەوزڕان كۆڵ����ۆن، گرژبون����ی لەچون����ە زەحمەت����ی بەش����ێوەی خەوەوە، شڵەژانی تواناكانی مێشك بەش����ێوەی كەمبون����ەوەی تەركیزو زو لەبیرچون����ەوە، سەرئێش����ە، زو هەوكردن����ەكان و س����ەرهەڵدانەوەی هەوكردن����ی درێژخایەن، ئاوس����انی گالن����دی دەرەقی، ناڕێك����ی عادە، نەزۆكی، گەورەبون����ی زمان لەگەڵ خواربونی ئاراستەی ددان، دابەزینی هەڵوەرین����ی خوێ����ن، پەس����تانی موەكانی بەشی دەرەوەی برۆیەكان،
رەنگ زەردبون، ئاوسانی دەموچاو، كەمبونەوەی پلەی گەرمیی لێدانەكانی كەمبون����ەوەی ل����ەش، دڵ، خەمۆك����ی و ش����ڵەژانی میزاژ، بەرزبونەوەی ئاستی كۆلیستیرۆل و، كزبونی ئارەقەكردن، كەمبونەوەی
قسەكردن.
غودهیدهرهقیئهمههموكێشهیهیههیه
به پێی توێژینه وه یه كی نوێ نیوه سه رئێش���ه ، یاخود شه قیقه ، په یوه ن���دی به گۆڕانكارییه كان���ی پێكهاته ی مێش���كه وه هه یه ، له ئێستاشدا له س���ه دا 15ی دانیش���توانی جیهان به ده ست ئه و نه خۆش���ییه وه ده ناڵێنن كه له نه خۆش���ییه كانی وه ك شه كره و
ڕه بۆ به رباڵوتره وه .به پێی ئه و لێكۆڵینه وانه ی كه ژماره یه ك زانا له زانكۆی كۆبنهاگن له س���ه ر 1٩ توێژین���ه وه ئه نجامیانداوه ئه وه ی���ان ئاش���كراكردوه ك���ه نیوه سه رئێش���ه كاریگه ره كان���ی به گۆڕانكاریی���ه په یوه ن���دی مێش���كه وه هه ی���ه ، به تایب���ه ت په یوه ن���دی
به قه باره ی مێشكه وه هه یه .ئه و زانایانه ده ڵێن، تا ئێستا په یوه ندی نێوان نیوه سه رئێشه و گۆڕانكارییه كانی مێشك ئاشكرا نه بوه به اڵم ش���ێواندن و نه خۆشییه كانی مێشك له گه ڵ دوباره بونه وه ی ئازاره كانی نیوه سه ر ئێشه
ڕو له زیادبونن.
15%یخهڵكیجیهانشهقیقهیانههیه
تایبهت(433( سێشه ممه 162014/6/17
ریکالم
ئا: ئاكۆ حه مه د راب
كۆمه ڵ و یه كگرتو له سۆران سه له فیه كان تۆمه تبار ده كه ن
به پاشكۆی ده سه اڵت و ده شڵێن هه مو كاری الیه نی به رامبه ریان بریتیه له دژایه تیكردنی ئێمه ، هه رچی
سه له فیه كانی سۆرانیشن ده ڵێن ئێمه خه ریكی خزمه تكردنی ئاینی خودای
په روه ردگارین.
مه ڵبه ندی راگه یاندن����ی به رپرس����ی 8ی كۆمه ڵی ئیس����المی له سۆران زانا پیرۆم����ه ری له لێدوانێك����دا ب����ۆ ئاوێنه جه خت����ی له س����ه ر ئه وه ك����رده وه كه سه له فیه كانی كوردستان به گشتی و هی سۆران به تایبه تی له الیه ن ده سه اڵته وه له به رامبه ریشدا ده كرێن و پش����تگیری له مان����ه وه ی پش����تیوانی ئه وانی����ش ده س����ه اڵت ده كه ن، ئ����ه و وتی "كاتی خۆشی جه ماعه تی موعته زیله هه بون كه له الیه ن مه ئمونه وه پشتگیری ده كران، به اڵم كاتێك مه ئمون مردو ده سه اڵتی موعته زیله ش ته واوب����و، جه ماعه ت����ی كۆتایی پێهات، بۆی����ه مه دخه لیه كانی كوردس����تانیش شتێكی س����ه ره تایین و موعته زیله كانیان چاره نوس����ی هه مان
ده بێت".ناوبراو بڕواشی وایه كه ئه وان ناتوانن له به رده م گه شه كردنی به ربه ست ببنه كۆمه ڵی ئیسالمی له سۆران، ئه و وتی "ته ح����ه دای ئه وه ده كه ین تا ئێس����تا یه ك ئه ندامی ئێمه په یوه ندی به وانه وه كردبێت. ئه وانه ش����ی ك����ه په یوه ندی به س����ه له فییه كانه وه ده ك����ه ن زیات����ر كه س����انی ساده و ناش����اره زان به دین و ئیلتیزاماتی دینی ئه نجامده ده ن، تازه ئه وان وه ه����ا دژایه تی ئێمه ده كه ن نه ساڵومان لێوه رده گرنه وه نه ساڵویشمان
لێده كه ن".وتیش����ی "ئه وه ی هاتۆت����ه ناو ئه و پرۆسه سیاسیه و بۆته سه له فی ئه گه ر هه ڵبگه ڕێنه وه خراپتر ئه بن له جاران".
ناوب����راو جه خت����ی له س����ه ر ئه وه ش ك����رده وه كه ئێس����تا چه ندی����ن باڵی جیاواز له نێو س����ه له فیه كانی س����ۆران دروستبون و هیچیان باوه ڕیان به ئه ویتر نیه و ته نانه ت له مزگه وتێكی س����ۆراندا دو ئیمامیان ه����ه ن یه ك له هه ردوكیان
نوێژ له دوایی یه كتر ناكه ن و س����اڵویش له یه كتر ناكه ن.
سه ردار ره شید كارگێری مه ڵبه ندی یه كگرت����و له س����ۆران، له لێدوانێكدا بۆ ئاوێن����ه ئاماژه ی به وه كرد كه بێگومان بیری س����ه له فییه ت له سۆران كاریگه ی زۆر خراپی هه یه بۆ سه ر ره وتی رابونی ئیسالمی. هۆكاره كه شی ده گه ڕێته وه بۆ ئه وه ی كه ئه وان واقیعیانه بیرناكه نه وه و زیاتر مامه ڵه له گه ڵ مێژو ده كه ن .زیاتر ده قه كانی له س����ه ر حوكم به روكه شی زۆرجاریش ئه ده ن و قورئان و سوننه ت به هۆی به هه ڵه حاڵیبونیان له ده قه كان به تایبه تی وایكرده كه عه لمانی����ه كان ده سه اڵت بۆ به رژه وه ندییه كانی خۆیان به كاریانده هێن����ن و ده س����ه اڵتیش دژی به تایبه تی به كاریانده هێنێ����ت ئێم����ه
له كاتی هه ڵبژاردنه كاندا.ناوب����راو جه ختی����ش له س����ه ر ئه وه ده كاته وه كه سه له فیه كان مه ترسییه كی گه وره ن بۆ سه ر پرۆسه ی دیموكراسی و به مه ده نیبون����ی كۆمه ڵگ����ه ، چونك����ه
له بنه ڕه ت����دا ئ����ه وان دژی هه م����و ئه و ش����تانه ن و باوه ڕیان پێنیه و مه ترسین ب����ۆ س����ه ر دیموكراس����ی. هه رچه نده ئێستا ده س����ه اڵت پشتگیرییان ده كات ب����ه اڵم له ئاین����ده دا ده بینین كه چۆن ده بنه وه به مه ترسییه كی جدی بۆ سه ر
ده سه اڵت.له به رامبه ردا، مه ال ئیدریس روس����تی یه كێ����ك له كه س����ه دیاره كان����ی بیری سه له فی له سۆران، به ئاوێنه ی راگه یاند كه له ئێس����تادا به هۆی گه ش����ه كردنی رۆشنبیریی ئیسالمی و بونی شاره زایی سه له فی رۆژ دوای رۆژ گه نجانی سۆران به ته نگ بیری سه له فیه وه دێن و ئه مه ش نیش����انه ی ئه وه ی����ه كه ئێمه له س����ه ر هه قین و ئه وه ش����ی شاره زایی له ئیسالم هه بێت هه رگیز به دوای بیروبۆچونی تر ئاشنایی رۆشنایی ناكه وێت و ئه وه شی ئیسالم بێت له نێو گومڕایی و تاریكیدا ناژی. له باره ی ئه وه ش كه سه له فیه كان ب����ه وه تۆمه تبار ده كرێ����ن كه له الیه ن ده س����ه اڵته وه پش����تگیری ده كرێ����ن و
به ته وجیهی ده سه اڵت كار ده كه ن، ئه و كه سایه تیه ی س����ه له فی له سۆران ئه و تۆمه ته ی ره تكرده وه وتیشی "بوختانی زۆر ب����ۆ ئێمه ده كرێن، به اڵم هه قیقه ت ش����تێكی تره . ئێمه ش حكومه تێكمان هه ی����ه و ل����ه و حكومه ت����ه دا وه ك هه ر خه ڵكێكی ت����ر، فه رمانبه ری����ن. جگه له جێبه جێكردن����ی دینی خوای گه وره و نیه تێكی هیچ به خه ڵكه كه راگه یاندنی دیكه مان نیه و ب����ه و هیوایه ین بتوانین خزمه ت����ی دینی خودای پ����ه روه ردگار
بكه ین".باس له وه ده كرێت كه له سۆران چه ند مزگه وتێ����ك له الیه ن س����ه له فیه كانه وه كۆنترۆڵك����راون و ئ����ه و مزگه وتان����ه ش س����ۆران ئیس����المیه كانی دژی كه س����انی له الیه ن به كارده هێنرێ����ن و س����ه له فیه وه به ڕێوه ده برێ����ن و زۆربه ی ئ����ه و خه ڵكانه ش����ی هاموش����ۆی ئه و مزگه وته ده كه ن كه س����انی سه له فین، ل����ه م باره یه وه مه ال ئیدریس ئه وه ی بۆ ئاوێنه رونكرده وه كه ئه ویش وه ك هه ر
مه الیه كی دیكه وتاری هه ینی ده دات و پێش نوێژ بۆ خه ڵك ده كات. وتیشی، ماوه یه كیشه هه ر وتاری هه ینیم نه داوه . تا ئێس����تاش هی����چ ك����ه س به ئێمه ی نه وتوه كه ده بێت تۆ یان فاڵن و فیسار ك����ه س وتاری هه ینی بدات، بۆیه ئه وه هیچ ئه س����ڵ و ئه ساس����ی نیه . ناوبراو وتیش����ی بۆیه ئێمه تۆمه تبار ده كرێین ك����ه پش����تگیری ده س����ه اڵت ده كه ین، چونك����ه ئێمه خه ڵ����ك دژی حكومه ت هانناده ی����ن، چونكه ئێمه ئه و ش����ته به فه وزا داده نێین و ئیس����الحیش به و جۆره ناكرێت، كه سێك یان به رپرسێك نه سیحه تی ده توانیت بكات هه ڵه یه ك بكه ین نه ك ته شهیری پێبكه ین. حزبه ئیسالمیه كانیش ئه و بۆچونه ی ئێمه یان
قۆستۆته وه و دژی ئێمه به كاریدێنن".چه ن����د س����ه رچاوه یه ك ئه وه یان بۆ ئاوێن����ه رونك����رده وه كه له ئێس����تادا سه له فییه كانی س����ۆران رۆژ دوای رۆژ گه ش����ه ده كه ن و گه نجی ت����ازه ده چنه نێو ئ����ه و ره وته وه . ئه و س����ه رچاوانه
كرده وه ئ����ه وه ش له س����ه ر جه ختیان ئه وانه ی كه ئێس����تا له سۆران هه نگاو به ره و س����ه له فیه ت ده نێن زیاتر توێژی راگه یان����دكارو خه ڵك����ی گه نجان����ن و تیای����ه و زانكۆش����یان فێرخ����وازی زۆربه شیان كه بونه ته سه له فی پێشتر هی����چ ئیلتیزاماتێك����ی دینییان نه بوه . ئه و س����ه رچاوه یه ئه وه شی رونكرده وه ك����ه له س����ۆران س����ه له فیه كان زیاتر له مزگه وتی گه وره ی ناو بازاڕو س����ه ر ڕێگه ی كاولۆكان كاری خۆیان ده كه ن و ت����ا راده یه كی����ش بونه ته به ربه س����ت له به رده م گه ش����ه كردنی ئیسالمیه كانی س����ۆران به اڵم هه ندێك له ئیسالمیه كان ئه وه ره تده كه نه وه . پێشتریش له چه ند ده ڤه ری سۆران چه ند قوتابخانه یه كی نامیلكه یه كی����ان به س����ه ر په رت����وك و فێرخوازان دابه ش����كردوه . س����ه له فی و ئیس����المیه كانی س����ۆران وه ك ه����ه ر ناوچه یه كی دیكه ی هه رێمی كوردستان دان به یه كتردا نانێن و هه میشه له گه ڵ
یه كتر ناكۆك و جیاوازن.
سهلهفیوحزبهئیسالمیهكانیسۆرانیهكترتۆمهتباردهكهن
به شێک له سه له فییه کان به سه له فی جیهادی ناوده برێن
بۆیه ئێمه تۆمه تبار ده كرێین كه
پشتگیری ده سه اڵت ده كه ین، چونكه
ئێمه خه ڵك دژی حكومه ت
هانناده ین، چونكه ئێمه ئه و شته به فه وزا داده نێین و ئیسالحیش به و
جۆره ناكرێت
ئا: ئاوێنه
لهدوایبهستنیئهوكۆنگرهجیهانیهیكهلهماوهیچهند
رۆژیرابردودالهلهندهنبهسترا،ههوڵدهدرێتئهنجامدانی
دهستدرێژییسێكسیبۆسهرههركهسێكلهكاتیجهنگدا،وهكتاوانمامهڵهیلهگهڵدابكرێتوسزایبۆ
دابنرێت.
زۆرب����هیچاالكوان����انوچاودێرانیمافهكان����یم����رۆڤل����هوبڕوایهدان،دهس����تدرێژییسێكسیوهكچهكێكبهكاردههێنرێت، جهنگهكاندا لهكاتیبهوهۆیهش����هوهبهههزارانژن،پیاوو
منداڵلهجیهاندابونهتهقوربانی.لهكاتی دهس����تدرێژیی ئێس����تا تارودانیجهنگدالهزۆرش����وێنیدونیاوهكتاوانمامهڵهناكرێ.ههربۆیهشلهڕۆژان����ی10ب����ۆ13یحوزهیران،كۆنگرهیهك����یجیهانیبهمهبهس����تی“كۆتاییهێنانبهدهستدرێژییسێكسیلهزۆنیشهڕدا”لهلهندهنیپایتهختیبهگهورهترین بهڕێوهچوكه بهریتانیاكۆنگرهدادهنرێتلهجیهانداتائێستا
لهسهرئهمپرسهبهسترابێت.
سازدانیئهوكۆنگرهیهلهكاتێكدایه،ههس����تیاردا بهدۆخێك����ی عێ����راقتێپهڕدهبێ����توبهه����ۆیپهالماردانیچهندناوچهیهكیسوننهنشینلهالیهنگروپ����هچهك����دارهتوندڕهوهكانهوه،رۆژانهدهی����انكهسدهبنهقوربانی.بهپێ����یزانیارییهكان����یئاوێن����هش،مهبهستلهسازدانیئهوكۆنگرهیهبۆبهدیهێنانیچوارئامانجیس����هرهكی
بو،لهوانه:یهكهم،وهالنانینهریتیپارێزگارییبۆدهستدرێژییسێكسیكهلهكاتیجهنگدارودهدهن.واتهسهپاندنیسزابۆئهوكهسوالیهنانهیههڵدهس����تنبهئهنجامدانیدهس����تدرێژییسێكسیلهوناوچانهیجهنگتێیاندارودهدات،ئهمهشلهڕێگایدانانیپرۆتۆكۆلێكیجیهان����ی بهس����تانداردی جیهان����ی
ب����ۆدۆكومێنتك����ردنولێكۆڵین����هوهسێكسی دهستدرێژیی لهكهیسهكانی
لهكاتیشهڕوئاڵۆزییدا.دوهم،ههنگاویكردارییبنرێتبۆكهمكردنهوهیههڕهشهیدهستدرێژییسێكس����یبۆس����هرژنانلهزۆنهكانیلهڕێگای ئاڵۆزییوش����هڕدا.ئهمهشڕاهێنانیس����هربازانوئاشتیپارێزانلهسهركێشهیدهستدرێژییسێكسی
لهزۆنیشهڕدا.سێیهم،پێشكهش����كردنیهاوكاریدهس����تدرێژیی دهربازبوان����ی ب����ۆسێكسیوپارێزهرانیمافیمرۆڤكهپهردهههڵدهماڵنلهسهرئهمتاوانانه،
هاوكاتدهوڵهتیبهریتانیا140ملیۆنپاوهندیتهرخانكردوهبۆئهمكارهوداوادهكاتواڵتانیتریشههمانكار
بكهن.
چ����وارهم،ههوڵ����دانب����ۆگۆڕینیتێڕوانینلهمكێشهیه،ئهمكۆنگرهیهئهو ب����ۆ ب����و بهرهنگاربونهوهی����هكدهس����تدرێژیی پێیوایه كه تێڕوانینهسێكس����یلهكاتیجهنگداڕودهداتوچاوهڕوانك����راوهو كارێك����ی ئهم����هلهڕێگهیئهمبههانهیهوهكهمتروهكتاوانمامهڵ����هدهكرێ،بهاڵملهدوایئ����همكۆنگرهیهوهههوڵ����دهدرێئهو
دهس����تدرێژیی بگۆڕدرێتو تێڕوانینهسێكس����یلهكاتیجهنگوهكتاوانمامهڵهبكرێوسزایبۆدابنرێت.ههرلهمڕێگهیهشهوهدهستدرێژییبۆسهرژن����ان،پیاوان،من����دااڵنوهكتاوانبناسێنرێوڕێكخراوهكانیكۆمهڵگهیئاینی،دهوڵهتانو ڕابهرانی مهدهنی،خهڵكئیدانهیئهمتاوانهناش����یرینه
بكهنلهسهرتاسهریدونیادا.هۆزانمهحمود،نوێنهریڕێكخراویلهیهكێ����ك بهش����داربو ژن ئ����ازادیلهس����یمینارهكانیئهمكۆنگرهیهكهلهس����هربهڵگهنامهی1325ینهتهوهكۆتاییهێن����ان ب����ۆ یهكگرت����وهكان
بهدهستدرێژییسێكسیبهڕێوهچو.مهحمود هۆزان لهس���یمینارهكهدابهشداریكردنیخۆی ئهزمونی باسیكردل���هووۆركش���ۆپانهیكهكراونب���ۆئ���هوهیدهوڵهتیعێ���راقئهمهۆزان قبوڵب���كات.. بهڵگهنامهی���هئهوهش���یخس���تهڕوكهس���هرهڕایقبوڵكردنیئهمبهڵگهنامهیهلهمانگیش���وباتی2014وبهلهبهرچاوگرتن���یدۆخ���یئهمنییعێراقوسروش���تیحكومهتهك���هیك���هتێكهڵهیهك���یكۆنهپارێ���زودژهژنه،بهئهس���تهمییدهتوانرێ���تكاریباش���یلهس���هر
بكرێ.
نێوان بههاوئاههنگی كۆنگرهیه ئهووهزی���ریدهرهوهیبهریتانی���اویلیامهونهرمهندی جۆلی ئهنجیلینا ههیگ،نێ���ردراوی هۆلی���ودو بهناوبانگ���یتایبهت���ییوئێ���نب���ۆكۆمیس���یۆنیكه ك���را سهرپهرش���تی پهناب���هرانل���ه100واڵت���یجی���اوازهوهخهڵكبهش���داربونوزیادله900كهس���ایهتیش���ارهزا،ڕێكخ���راوهناحكومییهكان،سێكسی، دهس���تدرێژیی دهربازبوانیتێیدا نێودهوڵهتی ڕێكخراوی چهندینئامادهبون.ههروهكوهزیریدهرهوهی48واڵتبهش���داربون،لهگ���هڵزیاتر
له600نوێنهریفهرمی113واڵت.
ئا: ئاوێنه
ئ���هوگهنج���هخۆبهخش���انهیكهئامادهییاننیشانداوهپشتیوانیهێزیپێش���مهرگهبكهنلهبهرهكانیشهڕدا،یهكهمینوهجبهیانگهیش���تهناوچهیجهلهوالوخانهقینوبهپێش���مهرگهیانراگهیاندوه،“ئهگهرنهشتوانینشهڕتانبۆبكهی���ن،دهتوانینپاس���هوانیتانبكهین،جلتانبۆبشۆرین،خواردنتان
بۆئامادهبكهین”.
یهكهمینوهجبهیانكهژمارهیان40 كهسبو،دوێنێرهوانهیئهوناوچانهك���رانك���هبهناوچ���هجێناكۆكهكانناس���راونوپاشچۆڵكردنیانلهالیهنهێزی لهئێستادا عێراقهوه، س���وپای
پێشمهرگهیلێجێگیركراوه.یهكێ���كلهوگهنجهخۆبهخش���انهبهن���اویش���وانش���هفیقرهئ���وف،تهمهن30ساڵ،بهئاوێنهیراگهیاند،“ئێمهچاومانكهوتوهبهبهرپرس���انیبااڵیئهمنییلهههرێمیكوردس���تانوپێیانراگهیاندوینكهبگهڕێینهوهوئهوكهمپین���هیكردومانهبرهویپێبدهینتابهكاروچاالكیهكانمانلهشارهكاندا،پش���تیوانیزیاتریخهڵكییبۆهێزی
پێشمهرگهرابكێشین”.شوانكهپیش���هیكاسبهویهكێكبولهو40خۆبهخش���هیدوێنێبهرهوجهل���هوالبهرێككهوتن،ب���هاڵمدواترگهڕابونهوهب���ۆناوچهیهكیدیاریكراولهخانهقین،لهوێگفتیئهوهیانپێدابونكهژورێك���یعهمهلیاتیتایبهتیانبۆدروستبكهنوههفتانهبهشێوهیگروپ
رهوان���هیئهوناوچانهی���انبكهینكههێزیپێشمهرگهیلێباڵوكراوهتهوه.
وهك ئ���هوان ئهرك���ی لهب���ارهیخۆبهخش���ێككهچونهت���هبهرهكانیپێش���هوه،ش���وانوتی،“چونیئێمهتهنهابۆدهربڕینیپشتیوانیهلهبرایانی
هێزیپێشمهرگه“.ئهگهرچ���یبهوت���هیئ���هوگهنجهكهرهس���تهی ههمویان خۆبهخش���ه،س���هربازییوچهكی���انپێی���ه،بهاڵمهێش���تاهیچراهێنانێكیانپێنهكراوهلهس���هرچۆنیهتیبهكارهێنانیچهكو
نزیكبونهوهلهبهرهكانیجهنگ.
س���هركهوت رێك���هوت ههروهه���ارهحمان،تهمهن24س���اڵ،یهكێكیترهلهخۆبهخش���هكانوئهویشدوێنێرهوانهی وهجب���ه، یهك���هم لهگ���هڵكرا، جهلهوال خانهقی���نو ناوچهكانیرێكهوتكهپیش���هیكاسبه،ماوهیتهنهاس���ێمانگهژیانیهاوس���هرییپێكهێناوه،ئهوباسلهوهدهكاتكهخێزانهكهیرێگرنهبونلهرۆیش���تنیبۆبهرهكان���یجهن���گولهلێدوانێكدا“خێزانهكهم ڕاگهیان���د، بهئاوێن���هیبهخۆش���حاڵیهوهقبوڵیئهوهیانكرد
كهبچمبۆئهوشوێنه“.
هاوڕێكان���ی لهگ���هڵ رێك���هوتچاوهڕوانیئهوهنكهخولیتایبهتیانبۆبكرێتهوه،لهكاتیس���هردانكردنیپێش���مهرگهكانیش،وهكخۆیوتی،“دهستخۆش���یمانلێكردنوپشتیوانیپێمانوتن دهربڕی���ن، ب���ۆ خۆمانمانئهگهرنهشتوانینشهڕتانبۆبكهین،بكهین، پاس���هوانیتان دهتوانین ئهواجلتانب���ۆبش���ۆرین،خواردنتانبۆئامادهبكهین،خزمهتتانبكهین”.ئهوگروپ���هخۆیانناوناوه“گروپیهێزیپش���تگیریكردنیپێش���مهرگه“كهژمارهیان613كهس���هوزۆرینهیان
چهكدارنوكهس���ێكبهن���اویكاروانحهمهتاتهسهرپهرشتییاندهكاتبۆ
پڕچهككردنورێكخستنیان.بەپێیزانیارییەکانهەرجارەپۆلێکی40کەس���یلەگروپەک���ەدەنێردرێنەبەرەکانیجەنگەوەبۆپشتگیریکردنئهو هاوكات پێش�مەرگە. لەهێزهکانیگروپەبەش���یزۆریانخەڵكیشاریس���لێمانیوناوچەكان���یگەرمی���انورانیەوچەندشارێكیترن،پێكهاتون
لهتهمهنیجیاوازوپیشهیجیاواز.راب���ردو، ههفت���هی س���هرهتایدهوڵهتی بهگروپی س���هر چهكدارانی
ئیس���امیلهعێراقوش���امناس���راوبه)داعش(كهس���اڵی2006لهعێراقدامهزراودوساڵلهوهوپێشسنوریچاالكیهكانیانگواس���تهوهبۆسوریا،ههڵیانكوتایهس���هرچهندگهڕهكێكیچاوهڕواننهكراو بهشێوهیهكی موسڵودهستیانبهس���هرتهواویدامودهزگاعێراقیان حكومیهكانداگرتوسوپای
وهدهرنا.هێرشهكانیئهوگروپهبهردهوامبوتازۆرێكلهناوچهكانیسهربهپارێزگایس���هاڵحهدینو نهین���هواو دیال���هوتكریتیشیانكۆنترۆڵكرد،لهونێوهشداش���وێنهكانی چۆڵكردن���ی بهه���ۆیس���وپایعێراقهوه،ئاڵۆزییلهبهشیزۆریناوچ���هدابڕێنراوهكانیههرێمیهێزی بۆیه دروس���تبو، كوردس���تانپێش���مهرگهناچارب���وئهوش���وێنانهپڕبكاتهوهوهێڵێكیبهرگریبهرامبهر
چهكدارانیداعشدروستبكات.
تائێس���تازیاترله600كهسوهكخۆبهخشناویخۆیانتۆماركردوهبۆپاڵپش���تیكردنیهێزهكانیپێشمهرگهلهنزی���كبهرهكان���یش���هڕبهرامبهرهێ���زهتوندڕهوهكانیداعش.ئهمهشجارییهك���همنیهگروپهمهدهنیهكانپش���تیوانیب���ۆهێزهس���هربازیهكاننزیكبون���هوه لهكات���ی نیش���انبدهنلهكاتی 2003و لهس���اڵی لهجهن���گ،بهڕێوهچون���یپرۆس���هیئازادكردنیعێراقی���شلهالیهنئهمهری���كاوهێزهگروپێك هاوپهیمانهكان���هوه،چهن���دلهخوێن���دكارانوچاالكوانانیمهدهنیپێكه���اتبۆپاراس���تنیدام���ودهزگا
حكومیهكانوزانكۆكان.
)433(سێشهممه2014/6/17 [email protected] كۆمهاڵیهتی
لهمهودوادهستدرێژییسكێسیلهكاتیجهنگدابهتاواندادهنرێت
خۆبهخشهكانبۆپێشمهرگه:ئهگهرنهشتوانینشهڕتانبۆبكهین،دهتوانینخزمهتتانبكهین
چونیئێمهتهنهابۆدهربڕینیپشتیوانیهلهبرایانی
هێزیپێشمهرگه
ههنگاویكردارییبنرێتبۆ
كهمكردنهوهیههڕهشهی
دهستدرێژییسێكسیبۆسهرژنانلهزۆنهكانیئاڵۆزییوشهڕدا
قوربانیانیجهنگلهئهفریقا
گروپیهێزیپشتگیریکردنیپێشمهرگه
تایبهت (433( سێشه ممه 182014/6/17
"ژناغ���ه " واته ژنی ئاغا، زاراوه یه كی كۆن���ی س���ه رده می ده ره به گایه ت���ی و كش���توكاڵی كۆن���ی ك���ورده واری بو، ب���ه و ژنان���ه ده وت���را كه هاوس���ه ری ئاغ���اكان ب���ون، ئه م تایپ���ه له ژنان، گه وره یان قه ڵه مڕه وییه كی ده سه اڵت و هه ب���و ته نان���ه ت به س���ه ر س���نوری ك���ه پیاوه كانیش���یاندا ده س���ه اڵتی ئاغاب���ون، راع���ی و ره عی���ه ت خۆیان بون، ته س���ه روفیان به م���اڵ و موڵك و مااڵت���ی دان و ده غ���ڵ و ل���ه وه ڕگاو ئاغاوه ئه كرد، ره نجب���ه رو پیاوه كانی ئاغایان ب���ۆ الی خۆیان راده كێش���او وه ك ئێس���تا خه ریك���ی كوتل���ه كاری بون بۆ ده س���ه اڵتی خۆی���ان، ئاغایان باوه ڕیان بردبو، ده ردیسه ری به هه زار به پیاوساالری"پاتریاركی"ئه س���ڵه ن نه ب���و، ك���ه كوڕی���ان ئه بو ش���اییان ئه كردوو گوێلك و گایان س���ه رئه بڕی و گه وره یان ئاغ���ازاده ش���ازاده و وه ك ئه كردن تا ببن به ئاغاو سه رداری گوند دوای پیاوه كانیان، كه كچیشیان ئه بو له كان���ی خۆیان به س���ه ر ژنانی گوندا ئه مه یان پیاوه كانیشیان ئه كرد، توڕه ئه زانی بۆیه له داخی ژنه كانیان حه زیان ئه ك���رد زو بمرن، هه رواش بو زۆربه ی ئاغ���اكان و به گه كان پێ���ش ژنه كانیان وه فاتی���ان ئه كردو ئه مردن و ژنه كانیان
ئه مانه وه ! ژنه به گ و ژنه ش���ێخ و ژنه كوێخاو ژنه س���ه ردارو مه الژن و فه قێ ژن و ئه م بابه تان���ه بازاڕیان گه رم بو، ئه م ژنانه چونكه س���وڵته وی ب���ون و له هیچیان ك���ه م نه بو، نه داوای سه ربه س���تییان ئه كردو نه داوای ئ���ازادی، ئه م ژنانه خۆیان ئازادییان ئه به خش���ی به پیاوه كۆیله و موریده سه ركزو ره عیه ته كان و ئه یانجواڵندن بۆ مه به ستی تایبه ت و بۆ هه ندێكیان ئه وه ش���دا له گه ڵ جه نگ، جوامێرانه ش���یان م���ه ردو كاری زۆر ئه نجامئ���ه داو له زۆرێ���ك له ش���ۆڕش و جواڵنه وه كاندا به شدارییانئه كردو هانی پیاوه كانیان ئه دا بۆ كاری نه ته وایه تی و جواڵن���ه وه دژ به س���ته م و زۆرداری���ی
"عادیله خانم" به نمونه . دیاره "شاژن"ه كانیش كه هاوسه ری پادش���اكان بون، هه مان ده سه اڵتیان به حوكمی ب���ه اڵم له مێ���ژودا، هه بوه
ئه وه ی شاژن ته نها ژنی پادشا نه بوه ، به ڵكو پۆستێكی سیاسی و كۆمه اڵیه تی توانیویانه ل���ه و س���ه رده مانه دا، بوه كاریگه ری خۆیان دروست بكه ن و وه ك
پاشا ره فتار بكه ن.له ئێستادا زۆر باس له رۆڵ و پێگه ی ژن ئه كرێت، بگره كراوه ته كه ره س���ته بۆ جوانكردنی روی دیموكراس���ی ئه م هه رێمه به بێ ئه وه ی پۆس���تی بااڵیان پێبكرێ���ت به ش���داریان پێبدرێ���ت و به و په یوه ندی ره نگ���ه له حكومه تدا، ره هه ن���ده وه هه بێت كه رێكخراوه كانی ژنانیش ئه وه ن���ده الوازن نه یانتوانیوه كادری به تواناو كاراكته ری ژن دروست بكه ن بۆ پۆسته بااڵكان و جێگا بگرن سیاسیه كاندا، هه س���تیاره له ناوه نده ی���ان ره نگ���ه بڕیاریان���دا بێ���ت هه ر وه ك ژن���ه وه زیر بمێننه وه له پش���تی
پیاوه كانیانه وه .باس له ئازادی و یه كسانی و مه سه له ی به بڕوای ده كرێت، فێمێنیزم جێنده رو من ئه وه نده ی بۆ ماكی���اژه ، ئه وه نده ژن كارای به ش���داریپێكردنی ب���ۆ نی���ه ، ئێس���تاش ژن وه ك كاراكته ری ماڵه وه رێ���زی لێده گری���ن نه ك وه ك كاراكته ری ده ره وه ، ئێستاش خاوه نی ئ���ه و زیهنیه ته ین ك���ه ژن ئه بێت ژنه وه زی���رو ژناغه و م���ه الژن و له ماڵه وه ، نه ك پۆس���ته كانی پیاو داگیر بكات، سایكۆلۆژی شاراوه و ئیره ییه كی پیاو مه ترس���یداری هه یه بۆ ژن، ئه گه ر وا نیه بۆچ���ی ئه وه نده ژن���ان "غائب"ن
له كایه حكومیه بااڵكاندا؟ تازه ترین ئه زمون ئه زمونی كابینه ی هه شته ، تاقه ژنێك نه كراوه ته وه زیرو مافی ئه وه ی نه بوه موماره سه ی كاری وه زاری ب���كات، به هه مو حیزبه كانه وه نه یانتوانی ئ���ه و عورفه كۆنه بگۆڕن و ژن بك���ه ن به فیگ���ۆری ئه ساس���ی بۆ حوكمڕانی، ئێستا كه كابینه یه كی 23 وه زیری پیاومان ئاماده یه بۆ كاركردن، ل���ه م 23 پی���اوه ئه گ���ه ر یه كی یه ك ژنیش���یان هه بێت و نه یانكردبێت به دو، ئه وا 23 ژنه وه زیرم���ان ئاماده یه كه وه ك ژنه وه زی���ر كار بكه ن له ماڵه وه ، نازان���م پیرۆزبایی له م ژن���ه وه زیرانه بكه م كه ئێستا خۆشحاڵن پیاوه كانیان پێوه ش���انازییان وه زی���رو بونه ت���ه ده كه ن، یان نیگه رانی ده ربڕم به وه ی بۆچی ژنێك نه كرایه وه زیرو پیاوه كه ی
شانازی پێوه بكات؟!
ژنهوهزیرهكانووهزیرهژنهكان!
ئا: محه مه د حسێن
دوای ئه وه ی ده وڵه تی ئیسالمی عێراق و شام )داعش( به خێراییه كی
سه رسوڕهێنه ر موسڵ و تكریت و ده یان شارو شارۆچكه ی تری سوننه كانی له پارێزگاكانی نه ینه وا، كه ركوك، سه الحه دین و دیاله كۆنترۆڵكرد،
ده یان میدیای به ناوبانگ و ده زگای بیركه ره وه ی جیهانی كه وتنه
وروژاندنی پرسی سه ربه خۆیی كوردستان و هه ڵوه شاندنه وه ی
نه خشه كه ی )سایكس-بیكۆ( كه نزیكه ی سه ده یه كه عێراق و ته واوی
رۆژهه اڵتی ناوه ڕاستی له سه ر داڕێژراوه .
زۆربه ی ئه و راپۆرت و لێكۆڵینه وانه ی ل���ه م رۆژانه دا پرس���ی س���ه ربه خۆیی كوردستان و هه ڵوه شاندنه وه ی عێراقیان ورژاندوه له دو )راس���تی س���ه ره تایی و یه كه میان ده ستیانپێكردوه : گرنگه وه ( ئه وه یه كه داعش خۆی نه خش���ه كه ی س���ایكس-بیكۆی س���ڕیه وه ، ب���ۆ ئه م ئیتر یاریكه ره به هێ���زه ی گۆڕه پانه كه سنوره نێوده وڵه تیه كانی عێراق و سوریا هیچ مانایه كیان نه ما. ئێستا له ره قه ی سوریاوه تا سامه ڕا و سنوره كانی به غدا له ژێ���ر ده س���ه اڵتی داعش���دایه . دوه م بنه مای ئه م مش���تومڕانه كه په یوه ندی به س���ه ربه خۆیی كوردس���تانه وه هه یه ، بونی هێزی پێش���مه رگه و ئه و ئارامی و ئاس���ایش و كۆده نگیه سیاس���یه یه كه ناوچه كه له باقی هه رێمی كوردس���تان
جیاده كاته وه .فریدم���ان، تۆم���اس به وت���ه ی رۆژنامه نوس���ی ناس���راوی ئه مه ریكی و گۆشه نوس���ی نیۆرك تایم���ز، له دوای تونس ئێستا كوردس���تان ته نها واڵتی ناوچه كه ی���ه كه خ���اوه ن "كه لتورێكی یه كترقبوڵك���ردن" و دروس���تی دابه شكردنی به رپرسیارێتی و ده سه اڵت بێ���ت. به و پێیه ی له هه ردو واڵتدا هێزه سه ره كیه كان سیاسه تی )نه بردنه وه و ن���ه دۆڕان(ی���ان په یڕه وك���ردوه و كار و خۆیاندا له نێوان به رپرسیارێتیه كانیان
دابه ش���كردوه بێ ئه وه ی هیچ گروپ و الیه نێك په راوێزخرابێت.
تۆم���اس، ك���ه دێته س���ه ر باس���ی هێ���ز و الیه نه ش���ه ڕه كه ره كانی عێراق و نزیكایه تی���ان له به هاكانی ئه مه ریكاوه ، )وه ك دیموكراس���ی( ده ڵێ���ت، "جگه له كورده كان ئێمه هیچ هاوڕێیه كمان نیه له م ش���ه ڕه دا." ده شڵێت هه ردو به ره ی ش���ه ڕه كه ، داعش و هاوس���ه نگه ره كانی له به رامب���ه ر مالیكی و ش���یعه كان، كار بۆ دامه زراندن���ی عێراقێكی دیموكرات ناكه ن كه رێز له فره ی���ی و ئازادییه كان بگرێت، هه ربۆیه ده ڵێت"ئه وانه هه ڵگری
به هاكانی ئێمه نین".له لێكۆڵینه وه یه كی���دا بۆ س���ه نته ری جێروس���ه لیم بۆ كاروباری گشتی، كه ده زگایه ك���ی تایب���ه ت به لێكۆڵینه وه ی یاس���ای ئیس���رائیل، ئاسایش���ی نێوده وڵه تی و سیاسه تی هه رێمایه تی-یه ، جاكۆس نێریا، شاره زای بواری كێشه ی ك���ورد نوس���یویه تی به كۆنترۆڵكردنی موسڵ داعش بوه دراوسێی كوردستان ئه م���ه ش زۆر حس���اباتی هه رێمایه تی و ناوخۆی���ی ئ���ه و واڵت���ه ده گۆڕێت، كه بێگوم���ان س���ه ره تایه كیش ده بێت بۆ
هه وڵی سه ربه خۆیی كوردستان.له وتارێك���دا به ناونیش���انی "كۆتایی عێ���راق" رۆز دۆوته ت، رۆژنامه نوس���ی
پێش���وی ئه تالنتی���ك و گۆشه نوس���ی نیۆرك تایمز، جارێكی تر پرس���ی ئه و نه خش���ه یه ی وروژانده وه ك���ه )رالف وروژان���دی و 2006 س���اڵی پیت���ه ر( هه رایه كی گ���ه وره ی له میدیاو ناوه نده به رۆژهه اڵتی تایب���ه ت سیاس���یه كانی ناوه ڕاس���تدا دروس���تكرد. نه خشه كه ی پیت���ه ر س���نوری ه���ه ر چوارپارچه ی به یه كگرتویی كوردس���تانی هه رێم���ی نوس���راوه له س���ه ری دیاریكراوه و تیا )كوردس���تانی ئازاد( له كه ركوكه وه بۆ ته برێ���ز له رۆژهه اڵت و دیاربه كر له باكور
ده گرێته وه .پێش���وی فه رمانده یه كی كه پیته ر، س���ه ربازیی ئه مه ریك���ی بوه و ئێس���تا میدی���ای سیاس���ی گۆشه نوس���ێكی ئه مه ریكی���ه ، ل���ه م نه خش���ه یه دا جگه له عێ���راق، س���عودیه و پاكستانیش���ی دابه ش���كردوه ، به اڵم ئه وه ی وایكردوه رۆز دۆوته ت له م كاته دا ئه م نه خشه یه وه بیربێنێته وه كوردس���تانه ئازاده كه ی
ناویه تی.س���ه ره كی ه���ۆكاری رۆز، ب���ه ڕای بۆ ئه وه ی ئه م نه خش���ه یه وا توش���ی بێ���ت له بیربردن���ه وه ره تكردن���ه وه و له كاتی خۆی���دا، ئه و راس���تیه بو كه له مانه وه ی ئه مه ریكا به رژه وه ندیه كانی ئه م رۆژهه اڵتی ناوه ڕاسته ی ئێستادایه ،
هه رچه ن���ده ملمالن���ێ و ناكۆكی���ه كان به جۆرێكی تر دابه ش���بون و سنوره كان
ده سه پێنن.
كه ركوك وه ك سه ره تایه ك بۆ هه نگاوه گه وره كه
له راپۆرتێك���دا ده رب���اره ی قه یرانی داع���ش و دواگۆڕانكاریه كان���ی عێ���راق له رۆژنامه ی واشنتۆن پۆستی ئه مه ریكی، لۆڤیده ی مۆریس و لیز سلی، ئاماژه یان به وه داوه كه هه رێمی كوردستان ده مێكه داوای كه ركوك ده كات، وه ك شارێكی به نه وت ده وڵه مه ن���د بۆ ئه وه ی بیكاته پایته ختی ئه و واڵته سه ربه خۆیه ی كه ده یه وێت دروس���تی بكات، هه رچه نده حكومه تی به غدا هه میش���ه له دژی ئه م داواكاریه بوه به اڵم كۆنترۆڵكردنی ئه م دواییه ی له الیه ن پێشمه رگه وه به ته واوی
ده سته وه ستانی به غدای ده رخست.جی���م می���ور، ك���ه ریپۆرتێرێك���ی له راپۆرتێكدا ئه وه ی تۆڕی BBCی���ه ، نیش���انداوه كه چه نده عێ���راق به ره و ئاژاوه و نائارامی شۆڕده بێته وه و ئاگری شه ڕ له به غدا نزیكده بێته وه ، كورده كان به بێده نگی س���ود له م پاش���اگه ردانیه وه رده گرن و كۆنترۆڵی خۆیان به س���ه ر شاری كه ركوكدا به هێزتر ده كه ن وه ك
ئه وه ی كه خه ونی هه میشه ییان بوه .
داعش كۆتایی عێراق و سه ربه خۆیی كوردستانی هێنایه نێو ناوه ند و میدیا جیهانیه كانه وه ئاسۆ عه بدولله تیف
نه خشه كه ی پیته ر
ئا: هاوكار حسێن
ماوه یه ك پێش ده ستپێكردنی گه شته 25 رۆژییه كه ی بۆ ئه وروپا، بارزانی هه ڕه شه یه كی ئاراسته ی به رپرسانی حكومه تی به غداد كرد به و پێیه ی كه "كاردانه وه ی هه ولێر بۆ به غدا
چاوه ڕواننه كراوه "، له ئێستاشدا به شێك له سه ركرده سیاسییه كانی به غدا ئه م هه ڕه شه یه ده به ستنه وه به و دۆخه ئاڵۆزه ئه منیه ی له عێراق
دروستبوه .
وه ك بارزان���ی لێدوانه ك���ه ی كاردانه وه یه ك بو به رامبه ر هه ڵوێستی به غ���دا له باره ی پرس���ی ره وانه كردنی نه وت و بڕینی موچ���ه ی فه رمانبه رانی هه رێمی كوردستان، كه چه ند مانگێكه درێژه ی هه یه ، ب���ه اڵم كاتێك كه ئه و له ده ره وه ی واڵت بو، موسڵ كه وته به ر داعش وو چه كداره كان���ی بنده س���تی پاشان لێوه ده رنرا، عێراقی س���وپای چه ند ناوچه یه كی دیكه ی سوننه نشین له پارێزگاكان���ی دیاله و س���ه اڵحه دین و تكری���ت له الی���ه ن ئ���ه و چه كدارانه وه كۆنترۆڵكراو دۆخێكی ئه منی ش���ڵه ژاو
دروستبو.له ئێس���تادا هه س���تده كرێت به شێك به غدا، سیاس���ییه كانی له س���ه ركرده له س���ه رۆك ئه وان���ه ی به تایب���ه ت وه زی���ران، نوری مالیكی���ه وه نزیكن، گومان���ی تێوه گالنی كورد ده كه ن له و پێش���ه وه و هاتۆته ئه منی���ه ی دۆخه هه ڕه ش���ه كه ی بارزانی���ش به ئاماژه ی له وشێوه یه ره وش���ێكی سه رهه ڵدانی پێیانوایه جێ په نجه ی لێكده ده نه وه و
بارزانی به م رووداوانه وه دیاره .مالیك���ی و ن���وری به دگومانی���ی به ك���ورد، به رامب���ه ر لیس���ته كه ی به تایبه تی پارتی دیموكراتی كوردستان
هه یه هه ڵوێس���تانه وه به و په یوه ندی ك���ه بارزانی له راب���ردودا نواندویه تی ، به دیاریكراوی له ساڵی 2008 به دواوه ، كاتێك بارگرژیی سه ربازیی له هه ندێك
ناوچه ی جێناكۆك رویاندا.ئه گه رچی مالیكی ، بۆ خولی دوه می كورده وه و له الیه ن وه زیران س���ه رۆك هاته وه بارزانی به ده ستپێشخه رییه كی س���ه ر حوكم، به اڵم چه ندینجار ئه و دو سه ركرده سیاسیه یه كتریان به تاكڕه وو هه ڕه شه یان وه س���فكردوه و دیكتاتۆر
له یه كتری كردوه .هه ڕه شه كانی راگه یاندنی سه ره تای بارزان���ی له رێگ���ه ی راگه یاندنه كانه وه ب���ۆ ن���ه ورۆزی 2012 ده گه ڕێته وه ،ئه و كوردس���تان هه رێم���ی ده م���ه ی به دۆخێكی ناس���ه قامگیردا ده ڕۆیشت و ناكۆكیه كان���ی نێوان ئۆپۆزیس���یۆن و ده س���ه اڵت له الیه ك و قه یرانی هه ولێرو به غ���دا له الیه كی دیكه ، له لوتكه دا بو، بارزانی ئه و بۆنه یه ی كرده ده رفه تێك بۆ هێرشكردنه س���ه ر نوری مالیكی ،
سه رۆك وه زیرانی عێراق.له ئێستادا جه مس���ه ربه ندییه ی له و له عێراق دروستبوه ، هێزه سیاسییه كان دابه شبون به س���ه ر دو به ره دا، به ره ی سوننه كه له الیه ن )توركیا و سعودیه و ئه مه ری���كا( به ه���اوكاری قه ت���ه ر، نوێنه رایه تی ده كرێت، به ره ی ش���یعه كه ئێران و سوریاو حیزبواڵی لوبنان و یاسا( )ده وڵه تی عێراق ش���یعه كانی
نوێنه رایه تی ده كرێت.هه ڵبژاردن���ی یه كه می���ن ل���ه دوای دامه زراندن���ی عێ���راق و په رله مان���ی یه كه می���ن حكومه ت���ی هه ڵبژێ���ردراو له 20ی ئایاری ساڵی 2006، كه شیعه به نوێنه رایه تی لیستی ده وڵه تی یاسای ن���وری مالیك���ی تێیدا بااڵده س���تبو، نێ���وان په یوه ندییه كان���ی هه رگی���ز سعودییه و عێراق روی له باشی نه بوه ،
زۆرجار لێدوان و تۆمه تی توندیش���یان ئاراسته ی یه كتر كردوه .هه ندێكجاریش سه ركرده سیاسییه كانی ده وڵه تی یاسا سعودیه به هاندانی گروپه توندڕه وه كان له وچوارچێوه یه شدا تۆمه تبارده كه ن و له س���ه ركردایه تی سیاسیی به ش���ێك
دیموكراتی پارت���ی به تایبه تی كورد، كوردستان به یارمه تیده ری ئه و به ره یه
له قه ڵه مده ده ن.له گه ڵ ته له فزیۆنییدا له دیمانه یه كی كه ناڵ���ی فرانس 24، ك���ه رۆژی 8ی ئازاری 2014 ئه نجامیدا، نوری مالیكی سه رۆك وه زیرانی عێراق هه ردو واڵتی س���عودیه و قه ته ری به وه تۆمه تباركرد ل���ه روی سیاس���ی و میدیاییه وه ك���ه تیرۆریس���تیه كانی رێكخراوه یارمه تی "جه نگی���ان قاعی���ده ده ده ن و وه ك عێراق له دژی سیستمه سیاسییه كه ی
راگه یاندوه ".دوای ئه م لێدوانه ، به رپرسانی پارتی له به رزترین ئاستدا پێش هه ردو واڵتی تۆمه تبارك���راو كه وتن له وه اڵمدانه وه ی نوری مالیكیدا، له م چوارچێوه یه ش���دا نێچیرڤان بارزانی س���ه رۆكی كابینه ی هه رێ���م، حكومه ت���ی حه وته م���ی تۆمه تباركردن���ی س���عودیه ی له الیه ن هه ڵبژاردن به پڕوپاگه نده ی مالیكیه وه وه س���فكرد. له چاوپێكه وتنێكی له گه ڵ رۆژنامه ی شه رقولئه وس���ه ت كه 19ی نێچیرڤان ئه نجامی���دا، ئازاری 2014، سه رسوڕمانی خۆی له و وتانه ی مالیكی نیشانداو حكومه تی هه رێمی له و وتانه بێبه ریكردو هاوسۆزییشی بۆ سعودیه ده ربڕی به وه ی ، "هیچ شتێكیان له سه ر س���عودیه بۆ پش���تیوانیكردنی تیرۆر
له عێراق نه زانیوه و ئاگادارنین".ش���اری كۆنترۆڵكردن���ی ل���ه دوای چه ك���داره له الی���ه ن موس���ڵیش به ده وڵه تی ناس���راو توندڕه وه كان���ی ئیس���المی له عێراق و ش���ام )داعش(، س���ه ركرده سیاس���ییه كانی ده وڵه تی یاس���ا گومانه كانی���ان له تێوه گالن���ی به ش���ێك له الیه نه سیاسییه كانی كورد له و روداوه نه ش���ارده وه و به ئاش���كرا
په نجه ی تۆمه تیان راكێشا.س���ه ركردانه ش ئ���ه و له دیارتری���ن
كه له م���اوه ی چه ند س���اڵی رابردودا به رده وام هه ڵوێست و لێدوانی توندیان ل���ه دژی هه رێم���ی كوردس���تان داوه ، حس���ێن ئه س���ه دی و حه نان فه تالوی ، په رله مانتارانی فراكس���یۆنی ده وڵه تی یاس���ا له ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراق كه له الی���ه ن نوری مالیكی س���ه رۆك وه زیران���ه وه س���ه رۆكایه تی ده كرێت، راوێژكاری مه جید، یاس���ین هه روه ها راگه یاندن���ی نوری مالیكی ، بون. بۆیه هه ر كات مه س���عود بارزان���ی به غداو به دیكتاتۆر وه زیرانه ك���ه ی س���ه رۆك وه اڵم و ئه وانی���ش وه س���فكردبێت،
كاردانه وه ی توندیان نواندوه ته وه .له سه روبه ندی ئه و پشێویه ی عێراقی گرته وه ، حه نان فه ت���الوی لێدوانێكی توندی ئاراس���ته ی هێزه س���ه ربازییه پێش���مه رگه كردو وه ك كوردیه كان���ی ب���ه وه تۆمه تباریكردن كه ده س���تیان هه بوه ل���ه "دزینی چه ك و ئامێره كانی س���وپای عێراق له كه ركوك و موس���ڵ، ئه وه ش نیش���انه ی به ش���داری كورده له گه له كۆمه كێ���ی كه وتن���ی موس���ڵ و داگیركردن���ی كه ركوك"،ب���ه اڵم هه رزو پێش���مه رگه و وه زاره ت���ی له الی���ه ن په رله مانتاران���ی پارت���ی و یه كێت���ی و لێدوانه كانی وه اڵمیدرایه وه و گۆڕانه وه
به ناڕاست وه سفكران.ئه م گومان���ی تێوه گالنه ی كورد له و دۆخ���ه ی ئێس���تا له عێراقدایه به ته نها له الی فه تالوی دروس���تنه بوه ، به ڵكو به ش���ێوه ی مالیكی ن���وری خ���ودی بابه ته ئه و ناڕاس���ته وخۆ هه وڵده دات بوروژێنێت، دوێنێش به پێی هه واڵێكی سۆمه ریه نیوز، له میانی كۆبونه وه یه كدا له گ���ه ڵ ژماره ی���ه ك ل���ه و گه نجانه ی ش���وێن فه ت���وای "جیه���اد ل���ه دژی ئاماده ن كه وتون و داعش" چه كدارانی به ش���ێوه یه كی خۆبه خش���انه به رگری بكه ن، مالیكی به بێ ئه وه ی ناوی هیچ
الیه نێك بهێنێت، په نجه ی تۆمه تی بۆ چه ند سیاس���ییه كی ناوخۆ راكێش���او كه وه س���فیكردن، به "شكستخواردو" به وته ی ئه و "له گه ڵ داعش" ده ستیان
تێكه ڵكردوه .له الیه ن خۆیش���یه وه ئه شواق جاف، پارت���ی دیموكرات���ی په رله مانت���اری نوێنه رانی له ئه نجومه نی كوردس���تان عێراق، لێدوانی سه ركرده سیاسییه كانی ده وڵه تی یاسای ره تكرده وه و به ئاوێنه ی راگه یاند، "ئه وانه رۆڵی په رله مانتاریی خۆیان بیرچوه و ته نه���ا رۆڵی لێدوان له دژی هه رێمی كوردستانیان گێڕاوه ".
له باره ی تۆمه ت���ی تێوه گالنی كورد ل���ه و بارودۆخ���ه ئه منی���ه ی له چه ند ناوچه یه ك���ی سوننه نش���ینی عێ���راق هاتوه ته پێشه وه ، ئه شواق جاف وتی ، " ئه و كه سه ی كه خۆی به عسیه كانی كورد، له دژی دایده مه زراندن ده هێناو به رپرسیاره له و بارودۆخه نه ك كورد، چونكه سه رۆك وه زیرانی عێراق خۆی فه رمانده ی گشتیی هێزه چه كداره كانه ، خۆی وه زیری به رگرییه ، خۆی وه زیری ئێمه بۆی���ه هه واڵگریی���ه ، ناوخ���ۆو چه ندینج���ار وتومانه دامه زراندنی ئه م به عسیانه مه ترس���ییان هه یه ، چونكه له دۆخێك���ی ئاوادا چ���ۆن ده توانرێت به هێزی س���ه ربازیی به ره نگاری تیرۆر ببیته وه ، ئه وه ده بێت هێزی دژه تیرۆر
بیكات".له باره ی ئه وه ی تاچه ند هه ڕه شه كانی بارزانی به وه ی كه كاردانه وه كانی هه رێم بۆ به غدا چاوه ڕواننه كراوه ، په یوه ندی به و دۆخه ئه منییه وه هه یه كه ئێس���تا عێراق تێیكه وت���وه ، په رله مانتاره كه ی پارتی وتی ، "باوه ڕناكه م ئه وه په یوه ندی ب���ه م بارودۆخ���ه وه هه بێ���ت، چونكه س���ه رۆك بارزانی پابه نده به ده ستورو وه كو كوردیش هه مومان دژی خه باتی
چه كداریی و توندوتیژین".
مالیكی گومانی له هه ڕه شه كانی بارزانی هه یه
ئه و كه سه ی كه خۆی به عسیه كانی ده هێناو دایده مه زراندن له دژی
كورد، به رپرسیاره له و بارودۆخه نه ك
كورد، چونكه سه رۆك وه زیرانی
عێراق خۆی فه رمانده ی گشتیی هێزه چه كداره كانه ،
خۆی وه زیری به رگرییه ، خۆی وه زیری ناوخۆو
هه واڵگرییه
هه ردو به ره ی شه ڕه كه ، داعش و
مالیكیش كار بۆ دامه زراندنی
عێراقێكی دیموكرات ناكه ن
(433( سێشه ممه 2014/6/17 19تایبهت
ونبون * ناس���نامه یه کی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )حس���ن جافر طه ( هه رکه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی
ئاوێنه . * ناسنامه یه کی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی ) كاوه حسن رحیم (هه رکه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی
ئاوێنه . * ناس���نامه یه کی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی )مریوان عثمان حه مه ڕه ش (هه رکه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه
پرسگه ی ئاوێنه. * ناسنامه یه کی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )ئامانج عمر محمود (هه رکه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی
ئاوێنه . * ناس���نامه یه كی كۆمپانیای )كری��ڤو( ونبوه به ناوی )كاوه حسن رحیم ( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی
ئاوێنه .* ناسنامه یه کی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی ) سیروان حه مه صالح ( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ
پرسگه ی ئاوێنه .* ناس���نامه یه کی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )سامی عبدالرحمن عمر( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ
پرسگه ی ئاوێنه .* ناسنامه یه کی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )كارزان گه علی محمود( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ
پرسگه ی ئاوێنه
ونبون * ناس���نامه یه کی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونب���وه به ناوی )كامه ران فرج قادر( هه رك���ه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ
پرسگه ی ئاوێنه .* ناس���نامه یه کی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی )چێنه ر لوقمان كریم ( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ
پرسگه ی ئاوێنه .* ناس���نامه یه کی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی ) دیار عثمان صادق ( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ
پرسگه ی ئاوێنه .
وه زاره تی دادبه ڕێوبه رایه تی گشتی فه رمانگه ی داد
ژماره 945فه رمانگه ی دادنوسانی سلێمانی 2
ئ��اگ��اداری 2014/4/6 به پێی ئه و داوایه ی كه له الیه ن داواكار پێشكه ش به م فه رمانگه یه كراوه له الیه ن )فواد حه مه حان حه مه سور( پێشكه ش به فه رمانگه كه مان كراوه خاوه نی كارگه ی )میوه بۆ دروس���تكردنی پالس���كۆی میوه ( له به روار 2014/4/24، داوای تۆمار كردنی ئه و ئامێرانه ی كردوه كه له نزیك )ژاڵه ( دانراوه كه ئامێره كانی له خواره وه دیاری كراوه به پێی یاس���ای دادنوسان ژماره )33( س���اڵی )1998( به ركار له هه رێمی كوردس���تان باڵوی ده كه ینه وه هه ر كه سێ خۆی به په یوه ندیدار یا خاوه نی هه ریه ك له و ئامێرانه داده نێ له ماوه ی )15( پانزه ڕۆژدا س���ه ردانی ئه م فه رمانگه یه بكات، به پێچه وانه وه به ناوی داواكار تۆماری ده كه ین و بڕوانامه ی تۆماری ئامێره كانی پێده درێت ..
له گه ڵ ڕێزدا.............
دادنوسی سلێمانی /2سۆران یادگار ره شید 2014/4/6
ئامێره كان: 1/ ئامێری هارینی پالستك _ بێ ژماره _ئێرانی
2013 / machim Aras / تابی 2/ ئامێری هاڕینی پالستیك _ بێ ژماره _ تابی _
asiamachin ئێرانی _ 20133/ ئامێری هوپه ر بۆ پاكردنه وه ی ورده ئاسن له پالستیك _ بێ ژماره 2013 ئێرانی
H1224o/vy 4/ ئامێری توانه وه و دروست كردنی صندوقی پالستیك ژتابی / ma8800 2013 / ئیرانی
2Ca11070120 _ 5/ ئامێری چیلر بۆ ساردكردنه وه ی قاڵبه كانتابی / 15A HP _ 81c _ 2013 /ئێرانی
ئەگەر لەدۆخی نەمانی بەهاکان و تێکچونی تەواوی سیس���تمی ئەخالقیی لەکۆمەڵگادا خۆکوشتن ش���ێوەی خۆکوشتنی "ئانۆمی" وەربگرێ���ت، ئەوا خۆکوش���تنی جەبرییانە لەو دۆخانەدا دروس���تدەبێت کە سیستمی بەهاو ئەخالقیاتی کۆمەاڵیەتیی بەڕادەیەک توانای ڕێکخ���راون، بەهێزو توندوپت���ەوو دیسپلینکردن و ئاراستەکردنیان بەڕادەیەک گەورەیە، کە مرۆڤەکان هه ست بەپڕوکاندن بک���ەن و نەتوانن بەهیچ ش���ێوەیەک لەژێر جەب���رو کۆنترۆڵی کۆمەڵ���گادا دەربازیان ببێت. تاکەکەس لێرەدا لەژێر دیس���پلین و کۆنترۆڵکردنی چەوس���ێنەرانەی کۆمەڵگادا ه���ه م نااڵندنەش���ی ئ���ەم بناڵێنێ���ت و بیپڕوکێنێت و ه���ه م تەواو نائومێدی بکات. وەک وت���م دورکهایم لێ���رەدا باس لەبونی "ستەمیی ئەخالقیی" دەکات. ئەو نمونەی دورکهای���م دەیهێنێتەوە ب���ۆ ئەوەی ئەم شێوازە لەخۆکوشتنی جەبرییانە ڕونبکاتەوە نمونەی خۆکوش���تنی ئ���ەو کۆیالنەیە کە ناتوانن لەدۆخ���ی کۆیلەبون ڕزگاریانببێت، بەب���ێ ئەوەی کۆتای���ی بەژیانیان بهێنن. خۆکوش���تن وەک تاقە ڕێگای���ەک دەبینن بۆ دەربازبون لەکۆیەلەیەتیی. لەکوێش���دا خۆی ئەخالقییەکەی سیس���تمە کۆمەڵگا بەڕادەی���ەک گش���تگیرکردو بەڕادەی���ەک س���ەپاندی کە مرۆڤ���ەکان نەتوانن بچنە دەرەوەی، ل���ەو دۆخان���ەدا ئەم ش���ێوازە دروس���تدەبێت. لەخۆکوش���تن تایبەت���ە بەبۆچون���ی م���ن پێدەچێت ئەم ش���ێوازە لەخۆکوشتنی ژنان ش���ێوازێکی سەرەکیی دورکهایمەوە، ڕوانینی بەپێچەوانەی بێت، کۆمەڵ���گای ئێمە گەرچی لەئێس���تادا پڕە لەهێزو گروپ و خەون و ح���ەزو چاوەڕوانی جیاواز، ب���ەاڵ سیس���تمە ئەخالقییەکەی شوێنی النی هه رەکەمی ئەم حەزو ئارەزوو ویستە جیاوازانەی تیادا نابێتەوە. النیکەم هێ���زە الوازو پەراوێزییەکان���ی کۆمەڵگای ئێمە کەرەس���تەی ئەوەیان لەبەردەس���تدا نییە بتوانن بەهاو ویس���ت و حەزو خەون و چاوەڕوانییەکان���ی خۆی���ان پیادەبک���ەن و بتوانن لەجەبرو فش���ارو ح���ەاڵڵ و حەرامی
سیستمە ئەخالقییە بااڵدەستەکە البدەن.
چەند دەرەنجامێکی گشتیییەکەم: ئەوەی دەکرێت لەکۆمەڵناسیی خۆکوشتنی دۆرکهایمەوە فێریببین ئەوەیە کە خۆکوش���تن دیاردەیەکی کۆمەاڵیەتییە،
سایکۆلۆژیای لەناو کەمتر ڕەگوڕیشەکانی تاکەکەس���ی و زیاتر لەناو سۆس���یۆلۆژیای کۆمەاڵیەتیدایە. ئەوەی زەمینەی خۆکوشتتن ئام���ادەدەکات و پاڵ بەتاکەکەس���ەکانەوە تاکەکەسیی دەرونیی بیمارییەکی دەنێت، نییە، بەڵکو شێوازێکی تایبەتی کۆمەڵگاو ژینگەیەکی کۆمەاڵیەتیی دیاریکراو، جۆرێکی پەیوەندییەکانی ڕێکخس���تنی تایبەتی���ی نێوان مرۆڤ و دەوروبەرەکەیەتی. کۆمەڵگا پێکهاتێکە بەبەردەوامی و بەشێوازی جیاواز دزە دەکات���ە ن���او دڵ و دەرون و عەقڵ���ی تاکەکەس���ەکانەوە، بەش���ێوازی جی���اواز پرۆسەی بەتاکەکەسبونیان دەبات بەڕێوەو ئاراستە دەکات، ڕەگەکانی خۆکوشتن لەناو شێوازە جیاوازەکانی دزەکردنی کۆمەڵگادایە بۆ ن���اوەوەی تاکەکەس���ەکان. کۆمەڵگای ڕاپەڕینەوە ئەنف���ال و ل���ەدوای کوردی���ی کەوتۆتە ناو کۆمەڵێک گۆڕانکاریی ڕیشەیی و فراوانەوە، کە بەسەریەکەوە دەسکارییەکی ت���ەواوی سیس���تمی بەهاکان و ش���ێوازی دەزگاکان و کارکردن���ی پەیوەندیی���ەکان و گۆڕیوە. کۆمەاڵیەتییەکانی هاوس���ەنگییە گرنگە خۆکوش���تندا لەدی���اردەی ئەوەی بینینی دەرکەوت و میکانیزمە جیاوازەکانی
ناو ئەم گشتە کۆمەاڵیەتییە ئاڵۆزەیە.کۆمەاڵیەتیی���ە ژینگ���ە دوه���ه م: جی���اوازەکان دەکرێت ش���ێوازی جیاوازی هه ندێک شێوازی دروستبکەن، خۆکوشتن خۆکوش���تن یان پەیوەندییان بەتێکچونی تەواوەت���ی پەیوەندی نێ���وان تاکەکەس و کۆمەڵ���گاوە هه یە، تێکچونێ���ک کۆمەڵگا وەک بونەوەرێک���ی بێب���اکا بەمرۆڤ���ەکان ئامادەیەو تاکەکەس���یش ب���وە بەخاوەنی خودێکی داخراو بەئاگا لەخۆی و خواست و چاوەڕوانییەکانی. دۆرکهایم ئەم ش���ێوازە بەخۆکوش���تنی خودپەرس���تانە ناودەبات. خودپەرستیی لێرەدا بیمارییەکی دەرونیی نیی���ە، بەڵک���و هێمای���ە ب���ۆ ژینگەیەکی کۆمەاڵیەتی���ی تایبەت کە تیایدا تاکەکەس جگە لەخ���ودی خۆی، هی���چ پەناگایەکی کۆمەاڵیەتی تر نادۆزێتەوە، جگە لەداخران ب���ەڕوی خودی خۆی���داو مان���ەوەی لەناو ڕوبەرە ناوەکییەکانی کەس���ایەتی خۆیدا، شتێک لەناو کۆمەڵگادا نادۆزێتەوە بتوانێت هاودەم و هاوس���ەفەری بێت. ئەم دۆخانە تاکەکەسن تەواوەتیی نائومێدبونی دۆخی بەرامبەر بەکۆمەڵگاو دۆخی وێرانبونی ئەو پەیوەندییانەی���ە کە ئەو م���رۆڤ بەژینگە
گرێئەدات. خۆی���ەوە کۆمەاڵیەتییەک���ەی خاڵی سەرەکیی لەم شێوازە لەخۆکوشتندا هۆش���یارە تاکەکەس���ێکی دروس���تبونی کۆمەڵگایەکدا لەن���او خ���ۆی، بەتاکبونی نایەوێت ڕوبەرێکی تایبەت بەو تاکەکەسە ببەخش���ێت و دان بەتاکەکەس���بونی ئەودا
بنێت.سێهه م: ش���ێوازێکی دوهه می خۆکوشتن ئەو ش���ێوازەیە کە دورکهایم بەخۆکوشتنی "ئەویترپەرس���تیی"یان "غەیرەپەرس���تیی" ناویدەبات. خۆکوشتنێک پەیوەندی بەوەوە هه یە تاکەکەس بونی خۆی بەکەمتردەزانێت لەبونی کۆمەڵگا، یان لەبونی ئەو خێزان و گروپ و ژینگە کۆمەاڵیەتییەی تیایدا دەژی. بەپێچەوانەی خۆکوشتنی خودپەرستانەوە ئەم شێوازە لەخۆکوشتن پەیوەندی بەوەوە هه یە کە تاکەکەس لەدۆخی ئامێزانبونێکی تەواو ق���وڵ و فراواندایە بەکۆمەڵگا، تا ئەو کۆمەڵگادا لەپێناوی ئامادەیە ش���وێنەش کۆتای���ی بەژیان���ی خۆی بهێنێ���ت. لەم دۆخانەدا هه م تاکەکەس ئامادەیە قوربانی بەخۆی بدات لەپێناوی بەهاو نرخ و خواستە کۆمەڵ���گاش ه���ه م کۆمەاڵیەتییەکان���دا، بدات. بەتاکەکەسەکانی قوربانی ئامادەیە ئەم جۆرە خۆکوش���تنە هێما بۆ بااڵدەستی تەواوی بونی���ادە کۆمەاڵیەتیی و دەرونیی و تەقلیدییەکان دەکات و شایەتی ئەخالقییە الوازیی تاکگەری���ی و ڕۆح���ی لەالوازی���ی ئامادەگی���ی تاکەک���ەس وەک تاکەک���ەس
لەکۆمەڵگادا ئەدات.چوارەم: شێوازی س���ێهه می خۆکوشتن ئەو ش���ێوازەیە کە لەتێکچون و وێرانبونی سیستمی بەهاو نرخە کۆمەاڵیەتییەکانەوە س���نوری بەجۆرێ���ک دروس���تدەبێت، جیاکردنەوەی باش���ە لەخراپەو دەش���ێت تەواوەتیدا لەدۆخی شڵەژانێکی لەناشێت، بێ���ت. بەهاکان نەتوانن چیتر بەش���داربن لەڕێکخستن و داڕش���تنی ژیانی تاکەکەس و ژیان���ی کۆمەاڵیەتی���داو نەتوان���ن ڕۆڵ���ی پێویس���ت دیس���پلینکردنی کۆنت���رۆڵ و ببینن. ب���ۆ نمون���ە بەه���اکان بەجۆرێک الوازو نائام���ادەو بێکاریگەریی بن نەتوانن سنورێک بۆ جۆری هه ڵسوکەوت و شێوازی چاوەڕوانی���ی و هێ���زی ئ���ارەزوو تەماحی هه ندێکجارناماقوڵەکان���ی زۆرو خواس���تە تاکەک���ەس، دابنێن. ه���اوکات تاکەکەس هه ستنەکات شتێک لەدەرەوەی ژیانی ئەودا هه یە کە مانادارەو دەتوانێت ئاراس���تەیەک
بەژیانی بدات. فش���اری کۆمەڵ���گا لێرەدا لەس���ەر تاکەک���ەس و توان���ای کۆمەڵ���گا ل���ەوەدا کە هاریکاری���ی تاکەکەس بێت بۆ ئەوەی بتوانێ���ت لەناو ئاڵۆزییەکانی ژیانی کۆمەاڵیەتیدا "ڕێگای ڕاس���ت" بدۆزێتەوە، تەواو الوازدەبێت. دۆرکهایم ئەم ش���ێوازە
لەخۆکوشتن ناودەنێت "ئانۆمی".پێنجەم: ش���ێوازی چوارەمی خۆکوشتن ئەو جۆرەیە کە بە "خۆکوشتنی جەبریی" وەک لێ���رەدا خۆکوش���تن ناودەبرێ���ت. قەدەرێک���ی لێدێت کە تاکەکەس نەتوانێت لێیدەربازبێ���ت. ئ���ەم دۆخ���ە هێم���ا بۆ دروس���تبونی ژیانێکی کۆمەاڵیەتیی دەکات تیای���دا تاکەکەس بەجۆرێک���ی وا گەورەو فرەالیەن لەژێر فش���ارو توانای دیسپلین و کۆنترۆڵکردن���ی کۆمەڵگادایە، بەهاو نۆرم و بەڕادەی���ەک چاوەڕوانیی���ەکان دەزگاو بەهێزن، تاکەکەس خۆی وەک کۆیلەی ئەو ش���تانە دەبینێت و نەشتوانێت ئەگەرێک بۆ دەربازبون لێیان وێنابکات. تاقە ش���تێک بتوانێ���ت بیبات���ە دەرەوەی ئەو فش���ارو دیس���پلینانەوە مردنە. تاکەک���ەس لێرەدا خ���ۆی دەکوژێ���ت بۆئ���ەوەی لەکۆمەڵگاو
لەفشارو لەزۆربۆهێنانەکانی ڕزگاریببێت.شەشەم: ئەوەی لەدونیای ئێمەدا گرنگە بینین���ی ئەم گش���تە ئاڵۆزەی���ە، بینینی ئ���ەم ش���ێوازە جیاوازانەی خۆکوش���تنە، دورکەوتنەوەیە لەو تەفیس���رە سادانە کە خۆکوشتن بەکۆمەڵێک قسەی گشتیی لەسەر پیاوساالریی و پاتریارکیەتەوە دەبەستنەوە، یان بەبەس���تنەوەیەکی میکانیکی چەمکی ڕاس���تە بەناس���یۆنالیزمەوە. پیاوەتی���ی پاتریارکیەت و ه���ه م پیاوس���االریی و هه م ه���ه م ناس���یۆنالیزم ڕۆڵیان لەن���او ژیانی کۆمەاڵیەتیی ئێمەدا گەورەو فراوانە، بەاڵم هه ر یەکێک لەوانە هه م بەش���ێوازی جیاواز ئامادەن و هه م لەناو رەوت و کۆنتێکس���تی کۆمەاڵیەتیی جیاوازدا دەستبەکارن. ئەوەی کە هه م���و چەمکە فیکریی و تیورییەکانمان بۆ تێگەیش���تن لەم دیاردە ترس���ناکە لەو قسەکردنە گشتییانەدا لەسەر پیاوساالریی و کۆبکەینەوە، ناس���یۆنالیزم پاتریارکیەت و ئەمە ئەوەندەی ڕێگایەکە بۆ تێنەگەیشتن و نەناس���ینی دیاردەی خۆکوشتن، ئەوەندە دەروازەی���ەک نییە بۆ ناس���ینێکی تەواوو
زانستییانەی ئەم دیاردەیە.نمون���ە خۆکوش���تنی ب���ۆ حەوت���ەم: خودپەرس���تانە لەکوردس���تاندا پەیوەندی
ب���ەوەوە هه ی���ە کە جۆرێ���ک لەتاکەکەس داوای ک���ە دروس���تبوە لەکوردس���تاندا ڕێزگرتن لەخۆی و لەخواست و ئارەزوەکانی دەکات، هه س���تکردنی بەخ���ودی خ���ۆی هه س���تکردنی بەهێزەو هۆشیاریشە بەوەی لەن���او دونیایەکدا ده ژی ک���ە چیدی دونیا تەقلیدییەکەی جاران نییە. ئەمڕۆ ژنانێک هه ن کە خوێندەوارن و هه ستێکی تایبەتیان بەخودبون���ی خۆی���ان وەک تاکەکەس لەال دروستبوە، خاوەنی "من"ێکی تاکەکەسین ک���ە بەشایس���تەی ئ���ەو ج���ۆرە مامەڵە تەقلیدیی و سونەتییەی نازانن کە لەچەندان ڕوبەری کۆمەاڵیەتی ئێمەدا ئامادەیە. ئەم گەش���ەکردنە بەزۆر مانا گەش���ەکردنێکی پۆزەتیڤە، هێما ب���ۆ لەدایکبونی جۆرێکی نوێ لەتاکەکەس دەکات، بەاڵم نەگونجانی دونی���ای ئێمە لەگەڵ ئەم گەش���ەکردنەدا
کێشە گەورەکەیە.خۆکوش���تنی وت���م وەک هه ش���تەم: بەتێکچونی سیستمی پەیوەندی "ئانۆمی" بەهاو نرخە ئەخالقییەکانی دونیای ئێمەوە هه یە، لێرەش���دا مەس���ەلەکە ته نها بونی بەڵکو نییە، پاتریارکیەت پیاوس���االریی و دروستبونی دونیایەکیش���ە کە چیتر بەها کۆنەکان لەناوی���دا کارناکەن، یان النیکەم هێزی جارانیان لەدەستداوەو چەندان درزو شەبەقی ئەخالقییان تێبوە. بەاڵم هاوکات بەه���ای تازە دروس���ت نەبون ک���ە بتوانن هاریکاریی مرۆڤەکان بن بۆ جیاکردنەوەی لەناش���ێی ئەش���ێ لەهه ڵ���ەو ڕاس���ت کۆمەاڵیەتی���ی. سیس���تمی بەه���او نرخە ئەخالقیی���ە تەقلیدییەکان���ی دونیای ئێمە لەبەردەم هێرش���ی بەرخۆریی جەماوەریی و گەش���ەکردنی ئایدیۆلۆژی���ای بەرخۆریزمدا دەناڵێنێت و لەزۆر شوێندا توانای کارکردنی لەم ژینگە نوێیەدا نەماوە. لەبەردەم فشاری بەهاکان���ی کۆکردن���ەوەو کەڵەکەکردن���ی سەرمایەدا، لەبەردەم ئەو مۆدێلە تازانەدا کە بۆ دەوڵەمەندبون دروستبون، لەبەردەم بەکااڵبون���ی چەن���دان دەرکەوت���ی ژیانی کۆمەاڵیەتی���دا، بەها ته قلیدییەکان ناتوانن چیتر دەس���تبەکاربن و ناتوانن ئاراس���تەی ئەو دونیایە بکەن کە دروستبوە. هه ژاریی چیت���ر هه مان ئ���ەو مانایان���ەی نییە کە لەقۆناغەکانی پێشتریی کۆمەڵگای ئێمەداو تەقلیدییەکاندا ئەخالقییە سیستمە لەپاڵ دەچێت���ە ئەمڕۆهه ژارکەوت���ن هه یب���وە، بەرخۆریزمی کردەی لەگەڵ پەیوەندییەوە
ئایدیۆلۆژی���ای لەگ���ەڵ جەماوەری���ی و بەرخۆری���زم و لەگەڵ ئ���ەو دەوڵەمەندبونە خێراو ئەفس���انەییەدا ک���ە لەدونیای دوای ڕەپەڕینەوە دروستبوە. بەمەش هه ستکردن بەغەردلێکردن و ب���ەدۆڕان و بەنائومێدبونی کۆمەاڵیەتی���ی م���ەوداو ڕەهه ن���دی تازەو
ترسناکیان وەرگرتوە.نۆه���ه م: گ���ەر ئ���ەو هه س���تە قوڵ���ە نائومێدیی���ەی دۆڕان و بەغەدرلێک���ردن و لەس���ەرەوە باسمانکرد ببەس���تینەوە بەو ڕاس���تتییەوە کە لەدونیای دوای ڕاپەڕیندا هه س���تکردن ب���ە "م���ن" بەهێزت���ر بوەو مۆدێلەکانی خودسازیی نوێی چیتر ناتوانن لەژێر س���ێبەرو ڕەحمی بەها تەقلدییەکاندا ئەودەم قواڵیی کێش���ەکانمان بمێنێتەوە، زیاتر بۆ دەردەکەوێت. ئەم گەش���ەکردنە نوێیانە ڕویان بەبونیادی تەقلدیی خێزان و بەڕەهه ن���دە چەپێن���ەرو پڕ فش���ارەکانی سیس���تمی ئەخالقیی و بەشێوازە تازەکانی پیاوەتی���ی و ژنب���ون و تەنانەت ب���ەدەزگا س���ەرەکییەکانی حوکمڕانیدا دەتەقێتەوە. ئاڵۆز دروس���تدەبێت، بەمەش دۆخێک���ی ت���ەواو جیاواز لەو دۆخ���ەی بەر لەدونیای
ئەنفال و ڕاپەڕین لەئارادابو.کردەی بەهێزبون���ی ئەگ���ەر دەه���ه م: بااڵدەس���تبونی جەماوەریی و بەرخۆری���ی ئایدیۆلۆژیای بەرخۆریزمیش بخەینە س���ەر ئ���ەم دۆخە تازەی���ە ئەوا وێنەک���ە تەواو ئاڵۆزتر دەبێت. بەرخۆریزم ئایدیۆلۆژیایەکە ڕوی لەتاکەکەس و ئارەزوو ویستەکانییەتی. ب���ەزۆر مانا مرۆڤ بخوازێت یان نەخوازێت بەرخۆریی بەرەو دروس���تکردنی "من"ێکی ک���ردەی پاڵیپێوەدەنێ���ت و تایب���ەت دەکات. خێراتر ئاسانترو بەتاکەکەسبونی ئەمە ڕوبەری بون بە "من" لەدونیای ئێمەدا تا دێت گەورەت���رو فراوانتر دەکات، منێک بەهه مو ئەو کێش���انەوە ک���ە لەپەیوەندیدا ئ���ەم دروس���تدەبێت. بەبەرخۆریی���ەوە "م���ن"ە ئەمڕۆکە لەگ���ەڵ دەزگاو پێکهاتە تەقلیدییەکانی دونیای ئێمەدا، لەخێزانەوە بۆ حی���زب و لەمزگەوتەوە ب���ۆ دەزگاکانی فێربون، ڕوبەڕوی کێشەی گەورە بۆتەوە. هه روەها لەدەرگیرییەکی گەوره شدایە لەگەڵ
سیستمە ئەخالقییە بااڵدەستەکاندا.ئەم دۆخ و گشتە ئاڵۆزە ئەو سەرزەمینە کۆمەاڵیەتیی و ئەخالقیی و فەرهه نگییەیه کە لەکوردستاندا دروست و کردەی خۆکوشتن
ئاراستە دەکات.
خۆکوشتنوەکتەسلیمبونبەقەدەر...پاشماوه
بکرێت دروست ئەنجومەنێک دەبێت لەهەمو شارو ش���ارۆچکەو گوندەکانی ئێس���تای کێشەلەس���ەرەکانی ناوچە کوردس���تان، ئەو ئەنجومەنە پێویستە لەسەر بنەمای فرەپێکهاتەیی و لەپێناو پێکەوەژیانی گەالن دروس���ت بکرێت، بەپێ���وەری ناوەندگەرابێ���ت و ناب���ێ حزب���ی بەڕێوەببرێ���ن. پێویس���تە لەو ئەنجومەنان���ە هاوس���ەنگی نەتەوەیی، ڕەگەزی و ئاین���ی پارێزراوبێت و گەالنی ئەو ناوچەیە خۆی���ان خاوەنی بڕیاربن بۆ شێوازی بەڕێوەبردنی ناوچەکانیان. کاری ئەو ئەنجومەنانە داڕشتنی پالنی پاراس���تن، بەڕێوەبردن و خزمەتگوزاری بێت، هەروەها پێشخس���تنی بوارەکانی کەلت���ورو هون���ەر. بۆ ئەو مەبەس���تە کۆمەڵێک فەرمانگە دروست بکرێن کە ناوەندگەرا نەبن. دەسەاڵتیان هەبێت و دەکرێت س���ود لەئەزمون���ی ڕۆژئاوای نمونە؛ ب���ۆ وەربگیرێت، کوردس���تان توندڕەوەکان گروپە هێرش���ی لەدوای ب���ۆ س���ەرێکانی، هاواڵتی���ان خۆیان ڕێکخس���تەوەو کۆمەڵێ���ک ئەنجومەنی س���ڤیل دروس���تکران کە لەس���ەرجەم بۆ پێکهاتبون ش���ارەکە پێکهاتەکانی پاراس���تن و بەڕێوەبردنی ش���ارۆچکەی
سەرێکانی.چۆن ع���ەرەب و تورکمان���ەکان ڕازی ئ���ەو بەکوردس���تانیبونی دەکرێ���ن
ناوچانە؟دەبێت الیەنی کوردی بەهەڵوێستەکانی خۆی���دا بچێت���ەوەو مامەڵەیەکی نوێ لەگەڵ ئەو ناوچانە بکات. پێویس���تە ناوچانە ئەو پاراستنی لەبەڕێوەبردن و
زی���اد لەئاس���تی جەم���اوەری خۆیان، بەرپرس���یارێتی بەو الیەن���ە عەرەبی و تورکمانیان���ە بدرێ���ت کە ئێس���تا لەو ناوچان���ە بونی���ان هەی���ە، بەڕادەیەک هاوبەش و بەش���داربن لەهەمو بڕیارێکی پارێزگاری هەروەها ئیداری. سیاسی و لەزمان، کەلتورو هونەری ئەو نەتەوانە
بکرێت.چ���ۆن پارێ���زگاری لەیەکپارچەی���ی
باشوری کوردستان بکرێت؟پێویستە بەزوترین کات دەستورێکی نیش���تیمانی بۆ باش���وری کوردستان بکرێ���ت، پەس���ەند بنوس���رێتەوەو بەش���ێوەیەک ڕەچاوی فرەپێکهاتەیی و لەهەرێمی ب���کات پێکەوەژیانی گەالن کوردس���تان، هەرێ���م دەس���تبەرداری کۆمەڵێک بانگەش���ەو دروشم ببێت کە یەکئااڵو »یەکنەتەوەو بنەمای لەسەر لەس���ەردەمی شۆڕش���ی یەکزم���ان« ک���ورد لەچیا داڕێژراون، دەبێ هەرێمی کوردستان بۆ هەمو گەالنی کوردستان وەک ی���ەک بێت. لەهەموش���ی گرنگتر ئەوەیە ل���ەم کاتەدا پێویس���تە هەرێم واز لەباس���کردنی ڕاگەیاندنی دەوڵەتی ک���وردی بهێنێ���ت و ب���ەو بانگەش���انە پێکەوەژیانی ئارامی و لەسەر مەترسی هەرێمەکە دروست نەکات، دەکرێت ئەو
پرسە دوابخرێت بۆ ئایندە.هەنگاوی دواتر..
پاش ئەوەی باری ئاس���ایش و ژیانی هاواڵتیان ئاسایی دەبێتەوەو کۆمەڵگە هەرێمی پێویس���تە ڕێکدەخرێت���ەوە، کوردس���تان هەوڵ���ە دیبلۆماتییەکانی چڕبکات���ەوە ب���ۆ ئ���ەوەی لەئاس���تی
جیهانیدا دان بەهەرێمی کوردس���تاندا بنرێ���ت وەک هەرێمێکی س���ەربەخۆی دیموکراتی و هی���چ هێزێکی ناوچەییش ل���ەدژی نەوەس���تێتەوە. ب���ۆ دڵنیایی س���ەرکەوتنی ئ���ەو هەن���گاوە، کورد پێویس���تە ناوماڵی خ���ۆی ڕێکبخات و پەیوەس���تبونی پارتەکان بەدەوڵەتانی ناوچەک���ە کەمبێت���ەوە، لەهەموش���ی گرنگتر زیندوکردنەوەی داهاتی ناوخۆو بەهێزکردن���ی کەرتی ئاب���وری هەرێم، لەپێن���او ئەوەی خەڵکی کوردس���تان و حکومەتەکەی پشت بەخۆی ببەستێت و خاوەن���ی ئابوری س���ەربەخۆو بڕیاری
سەربەخۆ بێت.دەبێ پەرلەمانی کوردستان بەوردی چاودێریی ئەو ناوچانە بکات و هەرکاتێک شوێنی س���ەرەتاییە سیس���تەمە ئەو خۆی گ���رت، هەڵبژاردنێکی دیموکراتی بکرێت و هەرالیەنێکی کوردی، عەرەبی، تورکمان...هتد، لەسەر بنەمای پرۆژەو بەپێی ئاستی دەنگەکانی بەرپرسیارێتی
وەربگرێت.بەهۆش���یاری و ک���ورد ئەگ���ەر بەرنامەیەکی تۆکمە مامەڵە لەگەڵ ئەم دۆخە نەکات، ئەوا گەلەکەمان توش���ی کارەس���اتێکی گەورە دەبێت بەتایبەت لەو ناوچە کوردس���تانییانەی ئێس���تا لەدەرەوەی س���نوری یاسایی هەرێمی کوردس���تانن، بەرای م���ن نابێ بەهیچ جۆرێ���ک هێزەکان���ی پێش���مەرگە لەو ناوچانە بکشێنەوە. پێویستە لەسایەی دەستپێشخەرییەکی دیموکراتی کوردی، جگ���ە لەک���ورد، گەالنی دیک���ەی ئەو
ناوچانەش سودمەندو پارێزراوبن.
کورد،پێویستەچۆنمامەڵە...پاشماوه
"عێراقینوێ"بهكوێدهگات؟
ئاسۆسههردی
بۆچیعێراقبهمدۆخهیئێستاگهیشتوكێبهرپرسیاره؟وهاڵمیئهمپرسیارهپێویس���تیبهخوێندنهوهیدۆخیسیاسیوپێشهاتهكانیسااڵنیرابردویپرۆس���هیسیاس���ییهلهعێراقداكهرهنگهئێرهش���وێنینهبێت،بهاڵمپێموایهس���هرباریگهلێكهۆكاروروداویجیاواز،دوكهسههنكهزۆرترینبهرپرس���یارێتییاندهكهوێتهئهستۆ:یهكهمیانئۆبامایسهرۆكی
ئهمهریكاودوهمیانمالیكیسهرهكوهزیریعێراق.ئۆبام���الهكهمپینیههڵبژاردن���ییهكهمیندهورهیخۆی���هوه،گوتاریسیاس���یخۆیبهرامبهربهعێراقلهس���هربناغهیكش���انهوهیهێزهكانداڕش���تبو.كهبوبهس���هرۆكیشنهكههرهێزهكانیكش���اندهوه،بهڵكولهبریدیپلۆماسییهتیئهكتیڤوبهكارهێنانیقورساییئهمهریكابۆدانانیكاریگهریلهسهرهاوكێش���هسیاسییهكانیعێراق،زیاتروهكئهكتهرێكیالوهك���یودورهپهرێزمامهڵهیلهگهڵروداوهكانداكرد.بهمهشلهالیهكهوه)وهكزۆرێكلهچاودێراندهڵێن(،عێراقیتهسلیمیئێرانكرد،لهالیهكیتریشهوههیچرۆڵێكینهبولهبهرگرتنبهسیاسهتهتائیفیوتاكڕهوانهكانیمالیكی���داو،نهیتوانیه���اوكاریعێراقییهكانبێتبۆئهوهیلهس���هرئهوبناغهیهیبهنوس���ینهوهیدهستوریعێراقوبهڕێخستنیپرۆسهیسیاسی
داڕێژرابو،بینایدهوڵهتیدامهزراوهییبكهن.ههرچینوریمالیكیش���ه،بهپشتیوانیئێرانولهغیابیرۆڵیكاریگهریئهمهریكییهكان���دا،ههنگاوبهههنگاودهس���تیبهس���هرههموجومگهكانیدهس���هاڵتداگرتوبهبهرنامه،سهرهتاكهوتهلێدانیئهوهێزهسوننییانهیبڕیاریاندابوبهشداریپرۆس���هیسیاسیبكهن.ههربهوهشهوهنهوهستا،بهڵك���وكهوتهبیانوگرت���نوشهڕفرۆش���تنبهكوردوتهنان���هتئهوهێزهش���یعانهشكهئامادهنهبونتهسلیمیدهس���هاڵتهكهیبن.لهمنێوهندهدائهوهیبوبهقوربانی،پرۆس���هیسیاسیوبناغهدهستورییهكهیبو.بۆیهلهراس���تیدائهوهیرودهدات،ههرهسیئهوسیستمهیهكهئهمهریكییهكانخۆیانلهعێراقدایانڕشتوههرخۆشیانبونههۆكارێكیههرهسهێنانی.
بهاڵمئایائهم���هكۆتایی"عێراقینوێ"یه؟پێموایههێش���تالهكۆتاییتونێلهكهداروناكییهكههیه.ئهگهرسیاسهتیپاسیڤیئهمهریكاوتاكڕهوییمالیكیدوه���ۆكاریئهمدۆخهبن)دیارهلهپاڵگهلێكهۆكاریدیكهدا(،ئهواگۆڕانیئهمدوانه،دهش���ێتدهرفهتێكبداتهوهبهعێراق.دوالێدوانیئۆبامالهسهرعێراق،ئاماژهیهكیناڕاستهوخۆیتێدابوبهشكستیمالیكیوسیاسهتهتائیفییهكانی.دهشێتئهمهنیشانهیدهستههڵگرتنلهمالیكیوبیركردنهوهلهكهس���ێكیگونجاوتربێتبۆقۆناغیداهاتو.ئهمیشبۆخۆینیش���انهیگۆڕینیسیاسهتیپاس���یڤیئهمهریكایهبۆرۆڵێكیكاریگهرتر
لهپرۆسهیسیاسییعێراقدا.ههرچیئێرانیش���ه،ئهگهرچیبهدرێژاییسااڵنیرابردوبهتوندیپشتیمالیكییگرتوه،بهاڵمپاشئهوههرهس���هگهورهیهی"سوپاكهیمالیكی"،پ���اشئهوهیدهركهوتمالیكیئهوس���هركردهیهنییهك���هبتوانێتلهمههلومهرجهناسكهیئێرانوس���وریادائیدارهیعێراقبكات،مهنتیقوایهبیرلهوهبكاتهوهئهلتهرناتیڤێكیگونجاوبدۆزێتهوه.چونكهمهنتیقیتێدا
نییهئێرانگرهولهسهرئهسپێكیدۆڕاوبكات.بهپێ���یدوازانیاریی���هكان،ئهمهریكاوئێرانئامادهنگفتوگۆلهس���هرعێ���راقبكهن.ئهگهرخاڵیهاوبهش���یئهمگفتوگۆیان���هالدانیمالیكیوزیندوكردنهوهیپرۆس���هیسیاسییعێراقبێتبهبهشداریسوننهكانیش،ئهوادهشێتبڵێینهیوایهكبۆچارهسهرماوه.بهپێچهوانهوهعێراقبهرهو
شهڕێكیخوێناویمهزههبی-نهتهوهییوههڵوهشانهوهدهڕوات.
نوێنهریئاوێنهلهئهوروپاشوانحهمهـنهرویج004799004729
[email protected]کوالێکۆڵینەوەییاساییلەخوێنیکاوهگهرمیانی،سەردەشتعوسمان،سۆرانیمامەحەمە،عەبدولستارتاهیر
خاوهنیئیمتیاز:کۆمپانیایئاوێنهسهرنوسهر:سهردارمحهمهد
دهبێتهاواڵتیانچاوهڕێیئهوهبكهنرۆژێكبهپاسیشهاتوچۆبكهم"
ریکالم
ئا:ئاسۆسهراوی
سهرۆكیپهرلهمانیكوردستان،یوسفمحهمهدچهندیننهێنیژیانیرابردویخۆیئاشكرادهكاتورایدهگهیهنێتكه"دهبێتهاواڵتیانچاوهڕێیئهوهبكهن
رۆژێكبهپاسیشهاتوچۆبكهم"
لهدیدارێكداكهگۆڤاریئاوێنهكانلهگهڵیس���ازداوه،یوس���فمحهمهدوهكخۆیدهڵێت،"س���اڵی1978لهخورماڵلهناومامناوهند ژیان زانستپهروهری خێزانێكیوهكیهكهممنداڵیئهوخێزانهلهدایكبوم،
باوكممامۆستابو".باوكییوسفیهكێكبوهلهدامهزرێنهرانیموس���وڵمان( )برایان���ی كۆمهڵ���هیلهكوردس���تان،ب���هاڵملهوكات���هدائهوانبڕیاریان���داعێ���راقجێبهێڵ���نوبڕۆنبۆ
ئێران.خێزانهك���هییوس���فنۆس���اڵلهئێراندهمێنن���هوهوت���اپۆلیحهوت���همتهواودێنهوه ،1991 لهراپهڕینهك���هی دهكات،ههرێم���یكوردس���تانولهپۆلیههش���ت
وهرگیراوه.لهبارهیژیانیمنداڵییخۆیهوه،یوس���فمحهمهددهڵێ���ت،"ههندێكجاركارمكردوهبهتایببهتلهكامیارانكهباوكمدوكانێكیلهب���هردهم داناب���ومنیش سهرتاش���ییدوكانهك���هیئهومێزێك���مدانابونوقوڵوپس���كیتوكێكوئ���هووردهوااڵنهمتێدا
دهفرۆشت".ئ���هودهڵێت،"زۆرحهزدهكهمس���ادهییژیانمتێكنهچێت،ههربهڕاس���تییششهڕبۆئهوهدهكهمسادهییژیانموهكخۆیهاواڵتیان دهبێ���ت بۆیه بهردهوامبێ���ت،چاوهڕێیئهوهبكهنرۆژێكبهپاس���یش
هاتوچۆبكهم".ئهوش���هوهییوسفبۆپۆستیسهرۆكیپهرلهم���اندیاریك���راوه،ت���انیوهش���هو
پیرۆزباییبۆهاتوه.دهش���ڵێت،"راستهباوك���میهكگرت���وه،ب���هاڵمب���اشلهمنكارهكانیش���م پش���تگیریی تێ���دهگاتو
دهكات".یوس���فههموبهیانیهككاتژمێرشهشونیولهخهوههڵدهستێ،لهسهعاتههشتدهچێتهپهرلهم���ان،زۆرجارتادوای4یئێوارهشدهمێنێت���هوه،"چونكهكارمان
زۆره".ئهوجگهلهوهیكوردی،عهرهبیوفارس���یباشدهزانێت،ب���هاڵمبۆزمانیئینگلیزیباشنیهو"پێویس���تمبهوهرگێڕ
ههیه".
ت���هواویئ���همچاوپێكهوتنهل���هژماره85یگۆڤاریئاوێن���هكانله2014/6/15
باڵوكراوهتهوهوئێستالهبازاڕدایه.
تواناسازییدهبێتهپارتیسازی
ئا:هێمنمامهند
دوایئهوهیبهرنامهیتواناسازییراگیرا،لهئێستاداپارتی
دیموكراتیكوردستانئهندامانوالیهنگرانیخۆیدهنێرێته
دهرهوهیواڵتبۆخوێندنوبهمشێوهیهشناویتواناسازییبوه
بهپارتیسازی.
س����هرچاوهیهكل����هوهزارهت����یخوێندنیبااڵوتوێژینهوهیزانستیبهئاوێن����هیراگهیان����د"پ����رۆژهیبیرۆكهك����هی ك����ه تواناس����ازییدكتۆربهره����هموپرۆژهیهكیباشب����وو،ئێس����تاوهس����تێنراوهوهیچئومێدێكی����شنییهجارێكیترئهو
پرۆژهبگهڕێتهوه".
س����هرچاوهكهوتیش����ی"ئێس����تاپارت����یدیموكرات����یكوردس����تانس����ودیلهوپرۆژهی����هوهرگرتوهوزانكۆ لهیهكهمهكانی ههركهس����ێكبێت،ئهگهربێتوپارتیبێتئهوهلهس����هرحیسابیخۆیدهینێرنبۆدهرهوهیواڵتبۆخوێندنیماستهرودكتۆرا،ئهگهرپارتیشنهبێت،ئهواههوڵ����دهدهنبیكهنبهپارتی،بۆیهبوه توانس����ازیی پرۆژهی ئێس����تا
بهپرۆژهیپارتیسازی".
یوسفمحهمهد