ته له فۆن: 3210502 3210501 2136622 هه ولێر ، فولکه ی کوران - به رامبه ر نه خۆشخانه ی ژینی تایبه ت )مۆبایل(: 07504531388 ئاریافۆن: 2560031 کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار تیراژ: 4500 ناونیشان: سلێمانی گه ڕه کی شۆڕش 101 شه قامی 2سالم خانووی 56

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )350( سێشەممە 2012/11/6

w w w . a w e n e . c o m

شااڵوی عه لی عه سكه ری : یه كێتی به سه قه تی له دایك بووه و هه رواش ده ڕوات

12 »» 17 »»

شااڵوی عه لی عه سكه ری ئاماژه به وه ده كات ك���ه فه رمان���ده ی عه مه لیاتی دیجله عه بدولئه میر زه یدی قائیدی ئه و فرقه یه بوو كه له 31ی ئابدا هه ولێری گرت، ناوبراو له ئه دای س���ه ركردایه تی یه كێتیش ناڕازیی���ه و ده ڵێت "یه كێتی به س���ه قه تی له دایك ب���ووه و هه رواش

ده ڕوات".ئه ندام���ی ئاوێن���ه : س���لێمانی،

س���ه ركردایه تی یه كێت���ی نیش���تمانی كوردستان ش���ااڵوی عه لی عه سكه ری له گه ڵ تایب���ه ت له چاوپێكه وتنێك���ی رۆژنامه ی ئاوێنه رایگه یاند كه "دۆخی له ئه دای یه كێتی سسته و رێكخراوه یی سه ركردایه تی رازی نیم، له به رئه وه ی

له ئاستی قۆناغه كه دا نین".ه���ۆكاری ئه م سس���ت بوونه ش���ی گه ڕانده وه ب���ۆ ناته بایی نێو یه كێتی و

وت���ی "چوار كه س نابینی له گه ڵ یه ك ڕاستگۆ بن، ئه م گرفته ش هی ئه زه له و ل���ه رۆژی له دایكبون���ی ئ���ه م حزبه وه ئاوایه و به م س���ه قه تییه له دایك بووه و

هه رواش ده ڕوات".س���ه باره ت به فه رمانده ی عه مه لیاتی وتی زه یدی ، عه بدولئه می���ر دیجله ش "له كاتی 31ی ئاب ئه م كابرایه نزیكه ی )160( كه س���ی له ئۆپۆزسیۆن گرتوه و

دوات���ر گولله بارانكران، زه یدی قائیدی ئه و فرقه یه بوو كه هات بۆ گرتنه وه ی

هه ولێر".ده رب���اره ی په یوه ندیش���ی له گ���ه ڵ تاڵه بانی ، وتی "من و مام جه الل وه ك مام و برازا واین، شه ڕیشمان ده بێت و

ئاشتیش ده بینه وه ".

دڵش���اد گه رمیانی ئاماژه به وه ده كات كه خه ڵه فانه به ناوی پێش���كه وتنه وه ، كه سێكی ئیس���امی رێبازی پێغه مبه ر به دیموكراس���ییه وه خ���ۆی بگ���ۆڕێ و هه ڵبواس���ێ ، ئه و ده ڵێت "ئه وه دۆڕانه

نه ك سیاسه ت".مه كته بی ئه ندامی به ئاوێنه : تایبه ت

سیاس���ی كۆمه ڵی ئیس���امی "دڵشاد گه رمیانی " له وتارێكیدا كه له م ژماره یه ی ئاوێن���ه دا باڵوكراوه ت���ه وه جه غت له وه ده كات كه "چ���ۆن ناكرێ ئێمه له یه ك كات���دا موس���ڵمان و جوله ك���ه ش بین، به هه مان شێوه ناكرێ ئێمه ئیسامی و

دیموكراتیش بین".

دڵش���اد گه رمیان���ی له وه اڵم���ی ئه و ره خنانه ی كه ئاراسته ی كرا سه باره ت به وه ی پێشتر رایگه یاندبو "دیموكراسی كوفره "، ده ڵێت "دادوه ریی بۆ خه ڵكه خاوه نویژدانه كان دین���دارو ش���اره زاو جێده هێڵم بڕیاری خۆی���ان بده ن، من لێمتێكچوه و له ڕێ المداوه یان قسه كانی

م���ن ش���ه رعین و ئه وانه ی بانگه ش���ه ی دیموكراسی ده كه ن گۆڕاون؟ ده یانه وێ دو به رنام���ه ی له بناغ���ه و س���ه رچاوه جیاوازی دژبه یه ك، له یه ك كاتدا به یه ك

ده ست هه ڵبگرن".

حاکم له تیف شێخ مسته فا، پەرلەمانتاری عێ���راق لەس���ەر لیس���تی گ���ۆران له چاوپێکه وتنێک���ی ئاوێن���ه دا ده رباره ی کێشه کانی عێراق و هه وڵه کانی تاڵه بانی بۆ کۆکردنه وه ی الیه نه سیاس���ییه کان ده دوێت و رایده گه یه نێت" بەراستی گەر

من لەشوێنی تاڵەبانی بومایه نەئەوەندە خ���ۆم و خەڵ���ک هەڵدەخدەخڵەتێنم و ئیعانی دەکەم که الیه نه سیاسییه کانم پ���ێ کۆناکرێته وه، چونک���ە کوتلەکان

بەرەوپیرم نایەن ".لەچاوپێکەوتنێکی ئاوێنە: سلێمانی،

تایبەتدا کە ئاوێنە لەگەڵیدا ئەنجامیداوە، دەرب���ارەی لەتی���ف ش���ێخ حاک���م بەغدا لەگ���ەڵ کورد دانوس���تانەکانی دەدوێت و دەڵێت "زۆرینەیان دانوستانی

حیزبی و خێڵەکی و عەشائیرین".س���ەبارەت پەرلەمانت���ارە ئ���ەو

بەکۆبونەوەکەی سەرکردایەتی یەکێتی و گۆران کە دومانگ لەمەوپێش ئەنجامدرا دەڵێت "یەکێتی دەڵێت ئێمە ئامادەین بەاڵم پەرلەمان، بگەرێنینەوە دەستور من خۆم باوەرم پێیان نییە بەراس���تی

راستگۆبن".

هەر ل���ەو چاوپێکەوتن���ەی ئاوێنەدا لەپەرلەمانت���ارە رەخن���ە ناوب���راو دەڵێت" دەگرێت و عێ���راق کوردەکانی الیەن���ە کوردییەکان لەن���او پەرلەمانی عێراق���دا، خواوەکیان���ە رۆژانە دەچن بۆ دەوام و دێن���ەوە، ئاگایان لەیەکتری

نییە تەنان���ەت دو بەن���او هاوپەیمانە لەبەرئەوە چەند ساڵە ستراتیژەکەش، بەو شێوەیە کارکراوە بۆیە هیچ بەهیچ

نەکراوە".

ئۆباما هیچی پێنییە بۆ کورد

«« 17 «« 12 كوردێك كه مپه ین بۆ رۆمنی ده كات:

سه ركرده كانی كورد به ئیمارات سه رسامن و ئێرانیش له گه شته كانیان به دگومانه

«« 9 «« 3 بارزانی چی ده كات له ئیمارات؟

5 »»

9 »»

12 »»

12 »»

ئیبۆو عادل موته حیده .. له هاوبه شایه تییه وه بۆ دوژمنایه تی

«« 18 ئیبراهیم تاتلیساس و روشدی جاف

ریکالم

ریکالم ریکالم

3 »»

13 »»

4 »»

دڵشاد گه رمیانی : خه ڵه فانه ئیسالمی رێبازی پێغه مبه ر بگۆڕێ و خۆی به دیموكراسییه وه هه ڵبواسێت

حاکم لەتیف شێخ مستەفا: من لەشوێنی تاڵەبانی بومایە خۆم و خەڵکم هەڵنه ده خه ڵەتاند

ئایا ئۆردوگانییەت مۆدێلێکی نوێیە؟

زمانی پەتیی کوردیی و جەهلی ناسیۆنالیزم

دوژمن....

شااڵوی عەلی عەسکەری

هه‌واڵ(350( سێشه ممه 22012/11/6

ریکالم

ئاوێنه‌ی‌روداوه‌کان

ترازان له سه رده می

ڕه شدا!

سلێمان عه بدواڵ یونس

هه رگیز به قه د ئێس���تا كورد پێویستی به یه ك ده نگی نه بوه كه چی له به دبه ختی خۆی تاكو دێت له ئێس���تادا ریزه كانی زیات���ر درزی تێده كه وێت. كاره س���اته چاره نوس���ی نه ته وایه تییه كه له وه دایه پارچه كان���ی دیك���ه ی كوردس���تانیش هه ت���ا ئه ندازه یه ك���ی زۆر په یوه س���تن به چاره ن���وس و س���ه نگ و ده نگی ئه م به شی باش���وره ی كوردستانه وه كه چی ئه وه ی له ب���ری هه لومه رج���ه دا ل���ه م هه رێمه ك���ه كوریه كه ی خۆی بۆ دۆخی دوای فیدڕاڵی ئاماده بكات و به ڕوكاری به رپرسیارێتیه نیشتیمانییه كه هه نگاو هه ڵبهێنێت خۆی سه رقاڵی گه مه یه كی ترسناكی هه رێمایه تی ده كات، گه مه یه ك كه باگڕاوندو ئه زمونێكی مێژوی پشتی پێمانده ڵێ���ت به ره و چ چاره نوس���ێك

ده مانبات!.له سه رده مێكدا كه پێویست بو یه كێتی و پارتی جۆرێك له جیاوازی نیش���انبده ن به داخ���ه وه ئ���ه و دو هێ���زه له هه ناوی موجامه له یه كی له ڕێ���گای خۆیان���داو بێمان���اوه هه رچ���ی جیاوازییه ك هه بو كوشتیان. كه چی له سه رده مێكیشدا، كه ئێس���تایه و كاتێكه واده خوازێت ئه وان جیاوازییه كان له به رده می به غدادو تاران و ئه نكه ره دا له پێناوی كێشه گه وره كه دا بش���ارنه وه، ئه وان دێن و خه مس���اردانه جیاوازیی���ه بچوكه كان���ی نێوانیان دور له هه ر به رپرسیارێتیه ك وه كو جیاوازی ئه زه لی و وه كو جیاوازی ئه به دی به یان

ده كه ن.هه ر به ڕاستی هاوكێشه كان زۆر سه یرن، ده زانی���ن ئه گه ر قودره ت���ی مام جه الل نه بوایه نه ك مالیكی ماڵئاوایی كردبو، به ڵكو ئه زمونی فه رمانڕه وایی شیعه ش كه وتب���وه ژێ���ر پرس���یاری جدیه وه. كه چی له به رامبه ر ئه وه دا مالیكی وه كو ماره كه ی شێخ هۆمه ری لێهات و له بری یه كێتی و له سیاس���ه ته كانی پشتیوانی كورد نه ته وایه تییه كان���ی داخوازیی���ه فیرقه ی دیجله ی نارده سه ر كه ركوك و له گه ردنی یه كێت���ی و كه ركوك ئااڵند، كه ڕۆشنه كه ركوك شارێكی یه كێتییه . له والش���ه وه س���ه رۆكی هه رێ���م له بری پێش���وازی له گه ڕان���ه وه ی مام جه الل و له چاره س���ه ری ئ���ه و هاوكاریكردن���ی كێش���ه كانی عێ���راق و كوردس���تاندا، و ئه نك���ه ره رۆیش���ت روه و كه چ���ی له كۆنگ���ره ی پارتی دادوگه ش���ه پێدان دا، له ته ندروس���تی ئه ردۆگانی پرسی، وه ك بڵێی به ڕێ���ز بارزانی رێككه وتنی ده كات! مك���ۆم له وێ���دا س���تراتیژی س���ه یره كه له وه دای���ه له به رامبه ر ئه م هه ڵوێسته ی بارزانیشدا توركه كان نه ك بیریان له هاوكاری كێشه ی هه رێمه كه ی بارزان���ی له گ���ه ڵ به غداد نه ك���رده وه ، به ڵكو وه كو ئیحراجی و ئیستیفزازێكی سیاسی بۆ بارزانیش، هێرشه ئاسمانی و زه مینییه كانی���ان بۆ س���ه ر كوردانی باكور زیاتر كردو له رێگاچاره سیاسییه میانڕه وه كانیش���یان بۆ چاره ی كێشه ی كورد له واڵته كه یان نه ك پاشگه زبونه وه به ڵكو له والش���ه وه هه وڵی داگیركردنی ناڕاس���ته وخۆی رۆژئاوای كوردستانیش

ده ده ن.لێره دا گرنگه یه كێت���ی و پارتی بزانن ئێستا سه رده می ڕه شه بۆ جیابونه وه و ترازان. بۆی���ه له بری زل نیش���اندانی جیاوازییه كانیان باشتروایه ئه و دو هێزه بیر له یه كخس���تنی هه ڵوێست بكه نه وه . باش���تروایه له بری چونه ن���او تونێڵی جه مس���ه رگیرییه نوێیه كانه وه تاریكی تاكتیكی كارا به گه ڕبخه ن له پێناو زیاتر ئه زمون���ه كوردییه كه دا. تۆكمه كردنی له ب���ری ئه وه ی هه ریه كه ی���ان له ژێره وه پالن���ی حزب���ی موج���ه ڕه د ب���ۆ خۆی دابنێ���ت، واباش���تره به دوقۆڵ���ی بیر ل���ه وه بكه نه وه چۆن له گه ڵ الیه نه كانی ئۆپۆزیسیۆندا رێككه وتنێكی ستراتیژی و نیش���تیمانی هاوس���ه نگ وێن���ا بكه ن . چونكه ئه گه ر راس���ت بێت رێككه وتنی ستراتیژی زه مه نی به سه رچوبێت به اڵم ئه وه ش راس���ته كه هه لومه رجی ئێستا

هه لومه رجی هه ڵوه شاندنه وه ی نییه .

ئاوێنه‌‌پێویستی‌‌به‌موحه‌ریر‌و‌په‌یامنێره‌ رۆژنامه ی ئاوێنه پێویستی به موحه ریرێك و په یامنێرێكه

به مه رجێك: ئه زمونی رۆژنامه نووسیی پێشووتری هه بووبێت.ده وامه كه ی نیو تایمه .

كه سی ئاره زمه ند ده توانێت له ڕێگه ی ئه م ئیمه یله وه CV بنێرێت:newspaper@awene.com

دوامۆڵه ت بۆ وه رگرتنی C.V به رواری 2012/11/15

به ڕێوه ب���ه ری نوس���ینگه ی پارێزگاری سلێمانی رایده گه یه نێت كه گۆڕینی كاتی ده وام له فه رمانگه كان���دا له ده س���ه اڵتی

په رله مانی كوردستانه .س���لێمانی ، ئاوێن���ه : پ���اش ئه وه ی پارێزگای هاتوچ���ۆی به ڕێوه به رایه تی سلێمانی بۆ كه مكردنه وه ی فشار له سه ر ش���ه قامه كان له كاتی ده وامی فه رمیدا و به تایبه تیش له به یانیاندا، پێشنیاریكرد بۆ پارێزگاری س���لێمانی كه كاته كانی ده وام بكرێ به دوو به ش���ه وه ، هه ندێ )8(ی له كاتژمێ���ر له فه رمانگه كان���ی به یانی تا )3(ی پاشنیوه ڕۆ و هه ندێكی دیكه ش���یان له كاتژمێر )9( تا )4(ی

پاشنیوه ڕۆ ده وام بكه ن. له و باره یه وه به ڕێوه به ری نوسینگه ی پارێزگاری سلێمانی ، كارزان جیهانبه خش

له لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه رایگه یاند كه ئه و هاتوچۆ به ڕێوه به رایه تی پێش���نیاره ی به نوس���راوی فه رمی پێیاننه گه یشتوه ، گش���تی به ڕێوه ب���ه ری به ڵك���و هاتوچ���ۆ له كۆبونه وه یه ك���ی گش���تیدا پێش���نیاریكردوه و وتی "له ده س���ه اڵتی پارێزگاردا نییه كات���ی ده وام بگۆڕێ ،

به ڵكو له ده سه اڵتی په رله ماندایه ".جێ���ی ئاماژه یه له ئێس���تادا به هۆی له ش���ه قامه كانی ئوتومبی���ل زۆری���ی سلێمانی ، فه رمانبه ران به یانیان له كاتی رۆیشتنیان بۆ سه ر كاره كانیان توشی گرفتی زۆر ده ب���ن و هه ندێجار به ماوه ی كاتژمێرێك ده گه نه شوێنی كاره كانیان، به پێی ئاماره كانی هاتوچۆش له ئێستادا له س���نوری پارێزگای سلێمانی نزیكه ی

400 هه زار ئوتومبیل هه یه .

ئ����ه و كه س����ه ی به تۆمه تی ه����ۆكاری ئه حمه دی عیرفان گیانله ده س����تدانی شاعیر ده ستگیركرابو به كه فاله تی 10

ملیۆن دینار ئازادكرا.له وباره یه وه ئاوێن����ه : س����لێمانی ، وته بێژی پۆلیسی س����لێمانی ، نه قیب

بۆ له لێدوانێكدا ئه حمه د س����ه ركه وت پشتڕاستكرده وه و هه واڵه كه ی ئاوێنه لێكۆڵین����ه وه ك����ه ئاشكراش����یكرد له روداوه ك����ه به رده وام����ه ، به وت����ه ی س����ه ركه وت ئه حمه د، پێ����ش جه ژنی قوربان ئه و تۆمه تباره به كه فاله تی 10

له ئێستاشدا ئازادكراوه و دینار ملیۆن لێكۆڵین����ه وه ی دادوه ره ی ئ����ه و به مۆڵه تێ����ك ك����ردوه له روداوه ك����ه ل����ه ده ره وه ی هه رێم����ه و به گه ڕانه وه ی ره نگه ئه و تۆمه تباره ببرێته وه به رده م

دادگا.

ت���ه م���وم���ژاوی روداوی دوای ئه حمه د عیرفان گیانله ده ستدانی ئه مساڵدا ئابی مانگی له سه ره تای له هۆتێل سلێمانی پااڵس، پاسه وانێكی

ئوتێله كه به و تۆمه ته ده ستگیركرا.

دوای دیاریكردنی نرخ بۆ گۆشتفرۆشه كان، چاودێریی بازرگانی س���لێمانی نرخ بۆ به پێی رێس���تۆرانه كانیش چێشتخانه و

"پله به ندی " دیاری ده كات.س���لێمانی ، ئاوێن���ه : ل���ه و باره یه وه به ڕێوه ب���ه ری چاودێ���ری بازرگان���ی عه بدولغه ف���ور س���ۆران س���لێمانی ،

بۆ ئاوێن���ه ی رونك���رده وه ك���ه دوای هاواڵتیانه وه چه ندین له الی���ه ن ئه وه ی سكااڵیان له س���ه ر گرانی نرخی هه ندێ كافتریاكان رۆستۆرانت و له چێشتخانه و به ده ستگه یشتوه ، ئه وانیش نوسراوێكیان ئاراس���ته ی پارێزگای سلێمانی كردوه و كردونه ته وه ، ئاگاداریان سكااڵیانه له و

پارێزگاش وه اڵمیداونه ته وه كه لیژنه یه ك دروس���تبكه ن له هه ندێ به ڕێوه به رایه تی په یوه ندی���دار ب���ۆ دیاریكردن���ی نرخی

چێشتخانه و رێستۆرانت و كافتریاكان.سۆران عه بدولغه فور وتی "دیاریكردنی نرخه كانی���ش به پێ���ی پله به ندی و ئه و ئه س���تێرانه ده بێت كه بۆ ئه و شوێنانه

دان���راوه ، واته نرخێك���ی دیاریكراو بۆ هه مویان نابێت، له چه ند رۆژی ئاینده شدا

ده ست به كاره كانمان ده كه ین".هه فته یه ش���دا ئ���ه م له س���ه ره تای قایمقامییه تی سلێمانی نرخی یه ك كیلۆ گۆش���تی به 14 هه زار دینار دیاریكرد

كه پێشتر به 16 هه زار دینار بو.

به ڵێنێكی جێبه جێنه كردنی به هۆی حكوم����ه ت، پێش����وی س����ه رۆكی د.به رهه م ساڵح بۆ به جوتساید كردنی رێ����گای كفری– ك����ه الری ، ژماره یه ك مه ده نی و كۆمه ڵگه ی له چاالكوانان����ی رۆش����نبیرانی ق����ه زای كف����ری گله یی له ناوبراو ده ك����ه ن و كه مپه ینێكیش بۆ

داواكه یان پێكدێنن.س����اڵ دو ئاوێن����ه : گه رمی����ان، له مه وب����ه ر و له میانه ی س����ه ردانێكیدا بۆ قه زای كفری ، س����ه رۆكی پیشوی

به ڵێنی د.به رهه م س����اڵح حكومه ت، به جوتس����ایدكردنی رێ����گای كفری – كه الری دابو، ب����ه اڵم دوای ماڵئاوایی له كابینه كه ی ، تائێس����تا ئ����ه و به ڵێنه جێبه جێنه كراوه و ب����ۆ جێبه جێكردنی ئ����ه و داواكارییه ش����یان، چاالكوانانی رێكخراوه كان����ی كۆمه ڵ����ی مه ده ن����ی

كه مپه ینێكیان پێكهێناوه .له و باره یه وه شه ماڵ ره وف چاالكوانی بۆ له لێدوانێكدا مه ده ن����ی كۆمه ڵ����ی ئاوێن����ه دروس����تكردنی كه مپه ینێكی

چاالكوانه كانی بۆ ئه و مه به سته راگه یاند كه له نێ����وان رێگای ك����ه الر و كفری چونكه دروس����تبكرێت، جوتسایدێك پێیوایه له ئێس����تادا قورساییه كی زۆر كه وتوه ته س����ه ر ئه و شه قامه و رۆژانه روداوی هاتوچ����ۆی تێ����دا روده دات و وتی "به داخه وه س����ه رۆكی پێش����وی حكومه تی پێشو بڕیاریدا ئه و شه قامه بكرێته جوتس����اید، به اڵم به ڵێنه كه ی نه برده س����ه ر، بۆیه ئێمه له ئاست ئه و

پشتگوێخستنه دا بێده نگ نابین ".

ئ����ه و لیژنه ی لێكۆڵینه وه ی����ه ی له الیه ن وه زاره ت����ی پ����ه روه رده وه ب����ۆ هۆكاری قه زای خوێندكاره كه ی گیانله ده ستدانی هه ڵه بجه ی تازه پێكهێنراوه ، تائێس����تا

كاره كانی ته واو نه كردوه .هه ولێ����ر، ئاوێن����ه : ل����ه و باره ی����ه وه

وته بێژی وه زاره تی پ����ه روه رده ، هاجه ر داود له لێدوانێكدا ب����ۆ ئاوێنه رایگه یاند كه هه تا ئێستا كاره كانی ئه و لیژنه یه ی له الی����ه ن وه زاره ت����ی پ����ه روه رده وه بۆ هۆكاری گیان له ده ستدانی )دانا جه مال( تازه هه ڵه بجه ی قه زای خوێندكاره كه ی

پێكهێنراوه كۆتای����ی نه هاتوه و ئاماژه ی به وه ش����دا كه ه����ه ر كاتێ����ك كاره كان

كۆتاییان هات خۆیان رایده گه یه نن.مانگی رابردو خوێندكارێكی ته مه ن 12 ساڵ به ناوی )دانا جه مال( له خوێندنگه ی خۆی له ق����ه زای هه ڵه بجه ی تازه به هۆی

روخانی دیواری خوێندنگه كه به سه ریدا كۆچی دوای����ی كرد و هه ریه كه وه زاره تی پ����ه روه رده و به ڕێوه به رایه ت����ی گش����تی پ����ه روه رده ی س����لێمانی و په روه رده ی شاره زور لیژنه ی لێكۆڵینه وه ی بۆ هۆكاری

گیانله ده ستدانه كه ی دروستكرد.

پارێزگای سلێمانی له خواردنی گۆشتدا پل���ه ی یه كه م���ی به ركه وت���وه و دوای ئه ویش پارێزگای هه ولێر دێت، پاشان

پارێزگای دهۆك.به پێ���ی ئاوێن���ه : س���لێمانی ، راگه یه نراوێكی به رێوه به رایه تی گش���تی سامانی ئاژه ڵ و ڤێتێرنه ری له سه رجه م كوردس���تان و هه رێمی گۆش���تگه كانی له ماوه ی نۆ مانگی ئه مساڵدا، نزیكه ی (495( هه زار س���ه ر ئاژه ڵی جۆراوجۆر

سه ربڕراون.له و باره یه وه پزیش���كی ڤێتێرنه ری و راگه یاندن���ی به ش���ی به ڕێوه ب���ه ری س���امانی گش���تی به رێوه به رایه ت���ی د.ئازاد خۆش���ناو ڤێتێرنه ری، ئاژه ڵ و رایگه یان���دوه كه له ئاماری س���ه ربڕینی هه رێم���ی له گۆش���تگه كانی ئ���اژه ڵ كوردستان، پشكی شێر به ر پارێزگای س���لێمانی كه وت���وه به جۆرێ���ك ك���ه ته نها له كوش���تارگه كانی س���نوری ئه م هه زار نزیك���ه ی )231( پارێزگای���ه دا س���ه ر ئاژه ڵ س���ه ربڕراون ك���ه تێیاندا (198( هه زار س���ه ر كاوڕ و گیس���ك و (33( هه زار ره ش���ه واڵخ س���ه ربڕراون، پارێزگای هه ولێریش به پله ی دوه م دێت كه )117( هه زاره و له شاری دهۆكیش له ده ڤه ری س���ه ربڕراون، هه زار )82)

گه رمیانیش(17( هه زار سه ربڕاون.

د. ئازاد خۆش���ناو رونیكردۆته وه كه ته نها قوربانیش���ه وه جه ژنی به بۆنه ی قه ره گۆل هاوچه رخ���ی له گۆش���تگه ی نزیك���ه ی )5( هه زار ئاژه ڵی جۆراوجۆر له گۆشتگه ی له هه ولێریش سه ربڕراون و ج���ه ژن پێ���ش هه ولێ���ر مۆدێرن���ی ئاژه ڵ س���ه ربڕراون، نزیك���ه ی)2300( )1700( و نزیك���ه ی له دهۆكی���ش گه رمیانیش )1060( ئاژه ڵی جۆراوجۆر

سه ربڕراون.

تۆمه تباره كه ی عیرفان ئه حمه د به كه فاله ت ئازادكراوه

نرخ بۆ چێشتخانه و ریستۆرانته كانیش دیاریده كرێت

چاالكوانانی كفری گله یی له د. به رهه م ده كه ن به هۆی جێبه جێنه كردنی به ڵێنێكییه وه

لێكۆڵینه وه كه ی په روه رده بۆ گیانله ده ستدانی خوێندكاره كه ی هه ڵه بجه كۆتایی نه هاتوه

سلێمانی له گۆشت خواردندا

یه كه مه

"گۆڕینی كاتی ده وام له ده سه اڵتی په رله ماندایه "

شاری سلێمانی شارێکی پر له ئۆتۆمبێل فۆتۆ: ئاوێنه

عیرفان

ئا: ئاوێنە

له ماوه ی شه ش مانگدا، دوجار بارزانی سه رۆكی هه رێم سه ردانی ئیمارات

ده كات، له سایه ی هه لومه رجی ئالۆزی ناوچه كه دا، ئێران له م سه ردانانه

به گومانه و پێیوانییه مه به سته كه ته نها ئابوری و بازرگانی بێت.

كاربه ده ستانی كورد به "دوبه ی " سه رسامن

به ش����ێكی زۆر له كاربه ده ستانی كورد به ئیمارات و به رامبه ر سه رسامی خۆیان "دوبه ی " ناش����ارنه وه و له چه ندین بۆنه ی جیاوازیش����دا هیوای ئه وه یان خواستوه ك����ه كوردس����تان و هه ولێ����ر بك����ه ن به بازرگانی س����ه نته رێكی "دوبه ی "دوه م و گرنگ����ی ناوچه ك����ه ، هه رچه نده یه كێك له دڵسۆزترین و به ئه مه كترین دۆسته كانی ك����ورد "دانی����ال میتران" به راش����كاوی ئه وه ی دان به گوێدا حه یف و گوناح ئێوه خاوه نی ئه م ئ����اوو خاكه به پیته ن و بیر

له پرۆژه یه كی له وجۆره بكه نه وه .راب����ردودا، چه ندی����ن له یه كس����اڵی هه رێمی كاربه ده ستی به رپرس و گه روه كوردستان سه ردانی ئیماراتیان كردوه ، ه����ه ر له دكتۆر به رهه م س����اڵحه وه بگره ت����ا ده گات به مه س����رور بارزانی و عیماد ئه حم����ه د و ته نان����ه ت له گه شتێكیش����دا كوڕی "مه نس����ور"ی هه رێم س����ه رۆكی له هه مانكاتدا كاربه ده ستانی كورد برد، به په رۆش����ه وه كوردس����تان له هه رێمی پێشوازییان له چه ندین وه فدی بازرگانی و گه وره س����ه رمایه داری میرنش����ینه كانی گرنگترینیان ك����ه ك����ردوه ، ئیم����ارات ش����ێخه لوبن����ی بن����ت خالد القاس����می ئیمارات و بازرگان����ی ده ره وه ی وه زیری دواهه میش����یان پێش����وازی نێچیرڤ����ان بارزانی سه رۆكی حكومه ت بو له وه فدی

ژوری بازرگانی شاریقه .

به یه كێك عێراق و هه رێمی كوردستان گرنگه كانی هه ره بازرگانییه له شه ریكه ئیمارات داده نرێت له ئاستی ناوچه كه دا، كه س����ااڵنه ئاڵووێری بازرگانی له گه ڵ ئه و واڵته دا به پێی ئاماری ساڵی 2011ی وه زاره تی بازرگان����ی ده ره وه ی ئیمارات نزیكه ی 7 ملیار دۆالره و به شی شێریشی ب����ه ر هه رێم����ی كوردس����تان ده كه وێت. به پێ����ی زانیارییه كان����ی ئاوێنه زۆربه ی گه ش����تی ئه و فڕۆكان����ه ی له ئیماراته وه به ره و فڕۆكه خانه ی هه ولێر و س����لێمانی دێن باری زێڕیان پێیه و زۆربه ی كاتیش باره كان له ته ن و 300 كیلۆ زیاتره ، ئه مه جگه له وه ی به شێكی زۆری خشڵه كانی كوردستاندا ئێستای له بازاڕه كانی ژنان ئه وه ش، وێڕای ئیماراتن. دروستكراوی

به شێكی زۆری هاورده ی كه لوپه لی چینی بۆ كوردس����تان، له ڕێگ����ه ی ئیماراته وه دێت و زۆربه ی هه ره زۆری هات و چونی حه واڵه كانی كوردستان و ده ره وه ی واڵت ئه نجامده درێن و دوبه ی����ه وه له ڕێگ����ه ی نوێنه ری بازرگانی هه رێمیش له ئیمارات

له هه مو شوێنێكی دیكه چاالكتره .له به رامبه ریش����دا، چه ندین كۆمپانیای گه وره ی ئیماراتی له هه رێمی كوردستان خه ریك����ی وه به رهێنانن له ب����واری وزه و گه شتیاریی و كش����توكاڵدا، كه قه باره ی وه به رهێنانی����ان به چه ند ملیار دۆالرێك مه زه نده ده كرێت. ئه وه ی جێی سه رنجه ئ����ه م گه ش����ته ی س����ه رۆكی هه رێم بۆ ئیمارات له كاتێكدایه كه نرخی پش����كی وه به رهێنه ره كانی له گه وره ترین یه كێك

وزه ی ئیم����ارات له هه رێمی كوردس����تان كه "دانه غاز"ه له بۆرس����ه كانی ئیمارات و به رچاو هاتووه ته به ڕێژه یه كی كه نداودا

خوار و توشی زیان بوه .

ئێران له گه شته كه ی بارزانی به دگومانه ئێ����ران له كێش����ه یه كی گ����ه وره و بێ بڕانه وه دایه له گه ڵ ئیمارات له سه ر سێ دورگه ی ناو كه نداو، له م ئانوساته دا كه ملمالنێی میحوه ره كانی نێوان ش����یعه و س����وننه تا دێ توندتر ده بێته وه ، ته نها له چوارچێوه ی په یوه ندییه كی ئاس����ایی س����ه رمایه گوزاری و سیاسیدا بازرگانی و بۆ هه رێم س����ه رۆكی له س����ه ردانه كانی ئیمارات ناڕوانێت، به ڵكو وه ك میدیاكانی ئێران ئاماژه ی بۆ ده كه ن ئه م سه ردانانه

له پش����ت هه یه و ش����اراوه یان الیه ن����ی په رده وه ئاماده كاری بۆ پالنێكی ئه منی و سیاسی دژ به كۆماری ئیسالمی ئێران و حكومه ت����ی ناوه ندی به غ����دا ده كرێت، ك����ه له الیه ن س����عودیه و واڵتانی دیكه ی كه ن����داوه وه رێكده خرێ����ت و ده یان����ه وێ هه رێمی كوردس����تان كه له ڕۆژهه اڵته وه هاوسنوری ئێرانه ، بكه نه هاوهه ڵوێست و هاوكاری خۆیان. له م ساته وه خته ش����دا ك����ه ناكۆكییه كان����ی نێ����وان هه رێ����م و به غدا، ئیمارات و ئێران له هه ڵكشاندایه ، كردنه وه ی ده رگای گه وره به رپرس����انی ناردنی بارزانی����دا، ب����ه ڕوی ئیم����ارات مه سیجێكه بۆ به غداو تاران، بایه خدانی واڵتان����ی كه ن����داو به كوردس����تان ب����ۆ دژایه تیكردنی حكومه تی عێراق و ئێران و ش����یعه كانه . له دیدی ئه وانه وه ئامانجی س����ه ره كی و راس����ته قینه ی ئه م گه شته له و پیالنه ی بارزانییه به شداریپێكردنی له دژی كۆماری ئیسالمی ئێران و ده وڵه تی

ناوه ندی به غداو سوریاش رێكده خرێت.ئ����ه وه ی جێ����ی سه رنجیش����ه به الی ئێرانه وه ، ئه م گه شته ی بارزانی به داوه تی ش����ێخ محه مه د ب����ن زاید جێنش����ینی میرنشینی ئه بوزه بی بوه كه جگه له وه ی له بواری ئیماراته كه سی ده ستڕۆشتوی ده زگا سه رپه رش����تی وزه دا، ن����ه وت و ئه منی و هه واڵگرییه كانی ئه و میرنشینه ده كا، هه روه ه����ا ماوه یه ك له مه وبه ریش "مه سرور بارزانی " سه رۆكی ئه نجومه نی ئاسایشی هه رێم به سه ردانێك له ئیمارات

بوو.میدیاكانی ئێران پێیانوایه ئیسرائیلیش له م هاوكێش����ه یه به ده ر نییه و به بڕوای ئه وان رۆڵێكی گرنگ له ڕێكخستنی ده زگا ئیمارات و ئه منی و هه واڵگرییه كانی هه م

هه م كوردستانیشدا ده بینێت.

بارزانی به شداری "فۆرمۆال"شی كردله میانه ی س����ه ردانه كه یدا بۆ ئیمارات ك����ه هه ین����ی راب����ردو ده س����تیپێكرد، سه رۆكی هه رێم به ئاماده بونی ژماره یه ك ئیم����ارات میرنش����ینی له میوانان����ی له پێش����بڕكێی فۆرم����ۆالی 1ی جیهانی بۆ نمایش����ی فڕۆكه وانی كه له ئه بوزه بی

سازكرابو، ئاماده بوو.ئ����ه وه ی جێی س����ه رنج بو به ش����ێك له میوانانی ئاماده بوی پێش����بڕكێكه بو كه به داوه تی ش����ێخ محه م����ه د بن زاید ئالنهه ی����ان هاتب����ون، جگ����ه له بارزانی سه رۆكی هه رێم، كه س����انی وه ك "بول كاغامی " س����ه رۆك كۆماری روانداو "نور سوڵتان نزارباییف" سه رۆكی كازاخستان و "ره مه زان قادیروف" س����ه رۆكی چیچان و "ئه میر حه مه د ئال خه لیفه " جێنشینی میرنش����ینی به حرێن و هه ردو كوڕه كه ی ئه میری قه ته ر ده بینران، كه هه ندێكیان زۆره س����ااڵنێكی ده ناس����رێن ب����ه وه ده سه اڵته وه و به كورسی ده ستیانگرتوه

ئاماده نین ده سه تبه رداری بن.

ئا: ئاراس عوسمان

شااڵوی عه لی عه سكه ری ئه ندامی سه ركردایه تی و به رپرسی مه ڵبه ندی بادینانی یه كێتی له م گفتوگۆیه ی

ئاوێنه دا ده ڵێت "له ئه دای سه ركردایه تی یه كێتی رازی نیم، له به رئه وه ی له ئاستی قۆناغه كه دا

نین".

ئاوێن���ه : دۆخی یه كێتی له ئێس���تادا له سه ر ئاستی جه ماوه ری و رێكخراوه یی

چۆن ده بینی ؟شااڵو: له ئاستی جه ماوه ریدا پێموایه له بۆچونه كانی خه ڵكی له گه ش���ه دایه و خه ڵكانێ���ك رازیی���ه و حزب���ه ئ���ه م باوه ڕیانوایه جیاواز له خۆم، كه سوكان و ره وڕه وه ی دیموكراس���ی به ده سته وه یه هه رچه نده ش له س���ه رخۆ ب���ڕوا، به اڵم دۆخ���ی رێكخراوه یی یه كێتی سس���ته و بۆ خۆم كه له سه ركردایه تیم، له ئه دای سه ركردایه تی رازی نیم، له به رئه وه ی نین به گش���تی ، له توان���ای دۆخه كه دا یه كێت���ی تا ئێس���تاش ه���ه ر داڵغه ی الی رابردوه و به كێل���ی قه بری باوكیدا ده نازێت، به ڕاس���تی ئه و نان و پیازه تا

سه ر نابێت.ئاوێنه : هۆكاری ئه و سستیه ی باسی ده كه یت له یه كێتی���دا چییه ؟ پێتوایه گرفته كه له ئه ستۆی كه سێك یان چه ند

كه سێك و كوتله كاندایه ؟ش���ااڵو: هیچ ش���تێكی تر نییه جگه له ناته بای���ی ناو یه كێت���ی ، هه مو لوتی له ی���ه ك خواره و چوار كه س به یه كه وه راست ناكه ن، ئه م گرفته ش هی ئه زه له و ل���ه رۆژی له دایكبون���ی ئ���ه م حیزبه وه ئاوای���ه و بۆچونیش���م وای���ه چۆن به م سه قه تییه له دایكبوه هه رواش ده ڕوات، بۆخ���ۆم له ژیانم���دا نه بومه ت���ه پیاوی كه س و پیاویشم ناوێت، به ڵكو هاوڕێ و هه ڤاڵ���م ده وێت، بۆی���ه نه كوتله كاریم كردوه و نه باوه ڕم پێیه تی و نه ئاماده شم كوتل���ه كاری بكه م، به راش���كاوانه بڵێم ئه مه بوه و هه یه و زه ڕبه ی گه وره ش���ی له یه كێت���ی داوه ، ئ���ه و خه ڵكه ی به و دڵگه رمییه ی له گ���ه ڵ یه كێتیدایه ئێمه

ناتوانین ئیستعابیان بكه ین.

ئاوێن���ه : ئێ���وه له بادین���ان كه تۆ ژماره یه كێتی ، مه ڵبه ندی به رپرس���ی چه ندن ل���ه كاری حزبایه تیداو چاوه ڕێی

چه نده ده كه ن؟شااڵو: ئێمه خۆمان هه ڵده خه ڵه تێنین ئه گ���ه ر بڵێین یه كێت���ی حزبی یه كه مه له بادین���ان، ت���ا ئ���ه م س���اته حزبی س���ێهه مین و خوا بكات ب���ه و ژماره یه بمێنینه وه و نه بین���ه چواره م، به ده نگ حیساب و ئه ژمار كراوه و پارتی ده نگی یه كه مه و یه كگرتو دوه م و ئێمه سێهه م، پارتیش هه مان حیس���ابی ئێمه ی هه یه بۆیه له ناوچه ی س���لێمانی و گه رمیاندا ده ڵێم ئاسه واری دوئیداره یی هه رماوه .

ئاوێن���ه : ئایا ئێس���تاش ئێوه 31ی ئاب به خیان���ه ت ده زانن و بۆچونت وایه كه ئه و روداوه سه رۆكی پارتی كردۆته سه رۆكی هه رێم و پارتی كردوه به یه كه م حزب له كوردستان، ئێستا له و بۆچونه

په شیماننیت؟خۆم له قس���ه ی هه رگی���ز ش���ااڵو: په ش���یمان نیم، ئه م���ه په یامی منه و بپرس���ن 31ی ئاب بۆ ك���راوه ؟ پارتی ویستی خیانه ت بكات؟ یان بۆ ئه وه ی هه ولێ���ر كۆنترۆڵ بكات���ه وه 31ی ئابی

كرد؟ئاوێن���ه : خ���ۆت وه اڵم���ت ب���ۆ ئه م

پرسیارانه چییه ؟ش���ااڵو: پارت���ی خیانه ت���ی كرد بۆ ئ���ه وه ی كۆنترۆڵی هه ولێ���ر بكاته وه ؟ به ده س���ته وه دا هه ولێر چی كۆنترۆڵی ب���ۆ پارتی ؟ ئ���ه وه ی داوه تێ كه هه مو

نه وه كانمان له قوتابخانه دا له و كتێبه ی یه ك شه ڕو چیرۆكێكی له به رده ستیانه قاره مانان���ه ی یه كێت���ی تێ���دا نیی���ه ، س���ه ركرده یه كی خه باتی باس���ی یان یه كێتی ناكات، به ڵكو هه موی باس���ی براده ران���ی پارتییه تێی���دا، 31ی ئاب فه رمانگه كان���دا له هه م���و ك���رد وای له سلێمانی وێنه ی جه نابی مام جه الل و كاك مه س���عود ده بینرێ���ت، له هه ولێرو وێن���ه ی خوالێخۆش���بو مه ال ده���ۆك مس���ته فاو كاك ئیدریس بارزانی و كاك مه سعودو كاك نێچیرو ئه و كه سانه یه ، زۆرێك له و فه رمانب���ه ره حكومییانه ی له فه رمانگه كان���دان له ژێر ئه م وێنانه دا داده نیش���ن، من له مه ڵبه نده كه ی خۆم وێن���ه ی هیچ كه س���م هه ڵنه واس���یوه ، له گه ڵ وێن���ه ی مام جه اللیش نیم نه ك هه ر كاك مه سعود، له به رئه وه ئه نجامی 31ی ئاب بوه حكومكردنی كوردستان و درایه كوردس���تانیش س���ه ركردایه تی ده س���تی و كلیلی ئابوری كوردس���تان كه ش���اری هه ولێره ئێس���تا به ده ست پارتییه وه ی���ه ، كلیل���ی دیپلۆماس���ی و سیاسه تی كوردستان كه مه ركه زه كه ی هه ولێ���ره هه ر به ده س���ت ئه وانه وه یه ، كلیلی جه ماوه ری كوردستان كه هه ولێر حكوم ده كات و سلێمانی و گه رمیان كه به ده س���ت یه كێتییه وه ی���ه و دهۆك كه پارتییه و هه ولێر كلیله كه یه به ده س���تی پارتییه وه یه ، ئه مه چۆنی لێكده ده نه وه بۆ خۆتان، من له ئێوه ده پرس���م ئه گه ر 31ی ئاب خیانه ته ئ���ه ی بۆچی ئێمه ده نگماندان���ێ ؟ من بۆخ���ۆم له دوكان و چه مچه ماڵی���ش خه ریكی پڕوپاگه نده ی هه ڵبژاردن بوم، داوام له خه ڵك كردوه ده نگبده ن به لیس���تی كوردس���تانی كه یه كێتی و پارت���ی بوه ، من حه زده كه م الیه ن���ه سیاس���ییه كه ی لێكبدرێته وه و پارتی خۆی 31ی به خیانه ت نازانێت و ئێمه نه یاری ئه وین به خیانه تی ده زانین، بۆیه ته حسیل حاسڵ پارتی پێش ئێمه كه وتن و هه روه ك یاریی هه ولێرو كوه یت، بێژه ره كه ده ڵێت یاریزانانی هه ولێر باش یاری ده كه ن، به اڵم ته حس���یل حاسڵ

كوه یت چوار گۆڵ ده كات.ئاوێنه : ده ته وێت بڵێیت پارتی گۆڵی

له ئێوه كردوه ؟

ئه مه به هۆكاری ده زانێت؟ش���ااڵو: مه به س���تم ئه وه یه یه كێتی به عاتیفه و كێلی قه بری باوكی ده نازێت، ئێس���تا پێویس���ته یه كێتی بی���ر له وه نه كاته وه كه چه ن���دی خه بات كردوه ، چه ند س���ه ركردایه تی به ش���ه هیدكردن داوه ، به ڵك���و ده بێت بیر له وه بكاته وه كه ئ���ه م قۆناغه ژیانی دیموكراس���ی و خزمه تكردنی خه ڵكه و ده بێت بیر له مه بكاته وه و بتوانێ���ت له كاتی هه ڵبژاردن ده نگیش به یه ك ئه گه ر س���ه ربكه وێت گرنگه ، ئه نجامێك���ی بردن���ه وه بێت و پێویس���ته بی���ر له هی���چ ش���تێكی تر

نه كاته وه .كاری پێتوانیی���ه ئای���ا ئاوێن���ه : حیزبایه ت���ی ، هاوش���ێوه ی كۆمپانی���ا بازرگانیی���ه كان، بوه ت���ه مامه ڵه كردن

به مرۆڤه كانه وه ؟ش���ااڵو: زۆر راش���كاوانه بڵێم حیزب بۆت���ه كۆمپانیاو خه ڵ���ك هه بوه هیچ نه بوه چۆت���ه ده ره وه له یه كێتی و بوه به گۆڕان، دوات���ر گه ڕاوه ته وه كردویانه به ئه ندام كۆمیته ، بۆیه خه ڵكێك هه یه

كاسپییه كه ی بوه ته ئه و كاره . دامه زراندنی له یادكردنه وه ی ئاوێنه : یه كێتی���دا تاڵه بانی ، پارت���ی بێگوناح ك���رد له ش���ه ڕی ه���ه كاری ، وه ك باس ده كرێت تۆ ناڕه زایی���ت به رامبه ر به وه

ده ربڕیوه ؟ش���ااڵو: م���ن له گ���ه ڵ م���ام جه الل له س���ه ر ئه وه عاجز بوم، ماوه ی چه ند مانگێكیش نه هاتم بۆ بادینان كه بڕیار بوو زوتر بێم، قسه ش���م له س���ه ر ئه و بابه ته له گه ڵ كرد و راشكاوانه بۆچونی خۆم خسته به رده س���تی ، زۆریشی لێ

عاجزبوم و باجی هێرۆش ئاگاداربو.ئاوێن���ه : بۆچونه ك���ه ت چی بو؟ یان

هه ڵوێستی مام جه الل چی بو؟ ش���ااڵو: ئه وه به ین���ی خۆمانه وه ك م���ام و ب���رازاو شه ڕیش���مان ده بێ���ت و ئاشتیش ده بینه وه ، چۆن ئه وانه قبوڵ ده كه م، پیاو به ویژدانه وه بڵێت ئه ویش بۆڵ���ه و نازی من قب���وڵ ده كات و زیاتر

ئه ویش قبوڵی ده كات. ئاوێن���ه : هه ندێكجار سیاس���ییه كان باس���ێك ده خه ن���ه نێو خه ڵك���ه وه بۆ خۆی���ان ب���ه وه ی س���ه رقاڵكردنیان

باس���ی ئ���ه وه ی وه ك ده یانه وێ���ت، یه كگرتن���ه وه ی نێ���وان ئێ���وه و گۆڕان ده كرێ���ت، ئای���ا ئ���ه وه رێ���گای ب���ۆ خۆش���كراوه یاخود ده رفه تێكه بۆ كات

به سه ربردن؟ش���ااڵو: ئه گه ر به ئاوات و ئومێدی من ده بێ���ت به خوا نایه ڵم بگاته س���به ینێ گ���ۆڕان، به اڵم ئێمه و یه كگرتن���ه وه ی ئه گه ر من هاوڕێی حیزبه كانی پێشوی خۆم بناسم له ناو گۆڕان، زۆر زه حمه ته ئ���ه م كاره ، ئێم���ه و پارتی یه ك حیزب بوین له 1961 په نجا س���اڵی پێویست بو تا رێككه وتننامه یه كمان كردو هه مو رۆژێك شه ڕه جنێویشمانه ، بۆیه ده ڵێم ب���ا په نجا س���اڵی تر حیس���اب بكه ین ئه وكات���ه بیری لێده كه ین���ه وه ، من بۆ

خۆم وای ده بینم. ئاوێن���ه : له هاتنی هێ���زی دیجله دا كورد ده توانێت چ���ی بكات به تایبه تی حیزبه ك���ه ی ت���ۆو هاوپه یمانه ك���ه ی ؟ پڕچه ك���ردن و ه���ۆكاری پێتوای���ه جواڵن���دن و ره وانه كردن���ی ئ���ه م هێزه هۆكاری كێش���ه كانی نێ���وان مالیكی و بارزانی بێ���ت؟ له كاتێكدا دوو مه زهه ب یه كیانگرتوه له نێوان خودی فه رمانده و سه رۆكوه زیران له به رامبه ر كوردو ناوچه

دابڕاوه كان؟ش���ااڵو: من كاتی خۆی قس���ه یه كم كرد براده رێكی س���ه ركردایه تی پێیوتم تۆ فاشیس���تی و ناوه كه شیت پێناڵێم، بۆچون���م وایه عه ره ب ه���ه ر عه ره به چ ش���یعه یان س���وننه بێت كه گه یشته ده س���ه اڵت بۆ كورد هه ر یه كه . كاتێك م���اده ی )24( له دژی )140( كه هات یه كتریان ده كوشت س���وننه و ش���یعه له س���ه ر ناو، ئه گه ر ناوت حسێن بوایه ده كوژرای���ت و ن���اوت مه عاوی���ه بوایه ده مایته وه ، بۆیه هیچ قابیلی موناقه شه نییه هه مو رێككه وتنێكی سوننه و شیعه ل���ه دژی ك���ورده ، عه بدولئه میر زه یدی س���وننه یه و ش���یعه هێناوێتی ، له كاتی 31ی ئاب ئه م كابرایه نزیكه ی )160( كه س���ی له ئۆپۆزس���یۆن گرتوه و دواتر گولله بارانكران، كه پێده چێت ئه ندامی حیزبی ده عوه ش���ی تێدابوبێت، زه یدی قائی���دی ئه و فیرقه یه ب���و كه هات بۆ

گرتنه وه ی هه ولێر.

3(350( سێشه ممه ‌2012/11/6هه‌نوکه

بارزانی‌‌چی‌‌ده‌كات‌له‌ئیمارات؟سه ركرده كانی كورد به ئیمارات سه رسامن و ئێرانیش له گه شته كانیان به دگومانه

شااڵوی‌‌عه‌لی‌‌عه‌سكه‌ری‌:‌پارتی‌له‌هه‌موو‌بواره‌كاندا‌له‌ئێمه‌‌سه‌ركه‌وتوتر‌بون

شێخ محه مه د بن زاید ئالنهه یان فۆتۆ: ئینتەرنێت

كردنه وه ی ده رگای گه وره به رپرسانی

ئیمارات به ڕوی بارزانیدا، ناردنی

مه سیجێكه بۆ به غداو تاران

ش���ااڵو: به ڵ���ێ له هه م���و بواره كاندا له هه ر كارێكدا به یه كه وه له گه ڵ پارتی چوبینه پێشه وه ، پارتی به سه ر ئێمه دا سه ركه وتوه و له هه مو بواره كاندا له ئێمه

سه ركه وتوتر بون.ئاوێنه : ئایا له وه ی جه نابتان ئاماژه تان بۆ كرد كه پارتی بۆ كۆنترۆڵی هه ولێر 31ی ئاب كردوه ، مه به س���تت ئه وه یه ترس���ی هه بوه ل���ه وه ی یه كێتی له گه ڵ هه ولێردا به س���ه ر ده ست ئێرانییه كان بگرێ���ت، وه ك چۆن كه زۆرجار پارتی

► ►

زۆر راشكاوانه بڵێم حیزب بۆته

كۆمپانیاو خه ڵكێك هه یه کردویانە بە

كار و كاسپییان

شااڵوی عەلی عەسکەری

ئه گه ر به ئاوات و ئومێدی من ده بێت

به خوا نایه ڵم یه كگرتنه وه ی ئێمه و گۆڕان بگاته سبه ینێ

►

هەنوکە(350( سێشه ممه 42012/11/6

ئا: ره وا بورهان

په رله مانتاری عێراق له سه ر لیستی گۆران، حاکم له تیف شێخ مسته فا

له م چاوپێکه وتنه ی ئاوێنه دا ده رباره ی کێشه کانی عێراق و هه وڵه کانی تاڵه بانی بۆ کۆکردنه وه ی الیه نه

سیاسییه کان ده دوێت و رایده گه یه نێت" بەراستی گەر من لەشوێنی

تاڵەبانی بم ئەوەندە خۆم و خەڵک هەڵناخەڵەتێنم و ئیعالنی دەکەم که

الیه نه سیاسییه کانم پێ کۆناکرێته وه ".

ئاوێنە: تاچەند هەوڵەکانی تاڵەبانی ب���ۆ گۆڕین���ی تابلۆی سیاس���ی عێراق

سەرکەوتو دەبێت؟لەتیف شێخ موس���تەفا: هەوڵەکانی تاڵەبان���ی نەوجودێک���ی وای هەیەو نە الیەنە عێراقییەکانیش زۆر گرنگی بەو هەواڵن���ە دەدەن، ئەگ���ەر راگەیاندنی یەکێت���ی لێگەرێین کە بەراس���تی زۆر وایپیش���اندەدات تاڵەبانی لەهەوڵدایەو الیەنە عێراقییەکان پێشوازی لێدەکەن، بەپێچەوان���ەوە رەنگدانەوەی لەمیدیای عێراقیدا نە ئەو حسابەیی بۆدەکرێت و نە لەس���ەر ئ���ەرزی واقیعی���ش ئەو حس���ابەی بۆ دەکرێت، بەراستی گەر من لەش���وێنی تاڵەبانی بم نەئەوەندە خ���ۆم و خەڵ���ک هەڵدەخدەخڵەتێنم و ئیعالن���ی دەکەم و دەڵێم کاکە زۆربەی کوتلەکان بەپیرمەوە نایەن، وا من واز

لەهەوڵەکانم دەهێنم.ئاوێنە: تاچەن���د الیەنە کوردییەکان لەناو پەرلەمانی عێراقدا هەماهەنگییان

هەیەو بەگروپ کاردەکەن؟لەتی���ف ش���ێخ موس���تەفا: الیەنه کوردییەکان لەن���او پەرلەمانی عێراقدا نی���ن. هەس���ت ناکرێت س���ود و هیچ ئەزمونی���ان لەو ٩ س���اڵە وەرگرتبێت ک���ە لەپەرلەمان���ی عێراق���دان، ئەوە بابڵێن گۆران کە ئۆپۆزسێۆنەو لەگەڵ ئەوان نییە، خۆش���یان نەبەرنامەیەکی رێکوپێکی���ان هەی���ە نەئەجێندایەکیان هەیە، خواوەکیالن���ە رۆژانە دەچن بۆ دەوام و دێن���ەوە، ئاگای���ان لەیەکتری نیی���ە. تەنانەت دو بەن���او هاوپەیمانە ستراتیژەکەش، لەبەرئەوە چەند ساڵە بەو شێوەیە کارکراوە بۆیە هیچ بەهیچ نەک���راوە، ئەوەی جێگەی داخە ئەمانە

هیچ سودیان لەو چەند ساڵە ئاڵتونییەی کاری پەرلەمان نەدیوە کە بتوانن کاری

پێکەوەیی مۆدێرن دروست بکەن.ئاوێنە: لەچەند هەفتەی رابردودا دو وەفد لەهەرێمی کوردستانەوە سەردانی بەغدایان کرد، پێتانوایە ئەم کۆبونەوانە

سەرکەوتو بون؟لەتی���ف ش���ێخ موس���تەفا: دی���ارە ئێم���ە بەش���دار نەبوین تێی���دا، بەاڵم ئ���ەوەی لەس���ەر زاری خۆیانەوە باس لێدوان���ی دژبەیەکە و یەکێک دەکرێت، لەسەرکردەکانیشیان لەشەرقولئەوسەت باس لەوە دەکات کە کۆبونەوەکان هیچ ئەنجام���ی نەبوە، لەبەغ���داش مالیکی چاک ش���تەکەی ئاش���کراکرد کە وتی بەسە چیتر موجامەلە مەکەن، بابچینە بەغدا کۆبونەوەکان���ی تەفاس���یلەوە، پێموایە کۆبون���ەوەی موجامەالتی���ن و باسی شتی تەفاس���یل نەکراوە، بۆیە پێمانوایە ئەو قس���ەیە لەجێی خۆیەتی ک���ە دەڵێت هی���چ ئەنجام���ی نەبوە، هیواداری���ن ئەنجام���ی هەبوبێت، بەاڵم بەداخەوە وابزانم هیچ ئەنجامی نەبوە، ئەمە جگ���ە لەوەی ئ���ەو دو وەفدەی چون ئاگای���ان لەیەکتر نەبوە، جێگری س���ەرۆکوەزیرانی عێ���راق ک���ە کوردە دەڵێت ئەم دو وەفدە زەرەری لێداوین، لەیەکتری ئاگایان دەیسەلمێنێت ئەمە

نییە بۆیە ئەم لێدوانە دەدەن.ئاوێن���ە: ئێوە وەک گ���ۆران زۆربەی کات بەش���داری ئ���ەو وەفدان���ە ناکەن ک���ە لەهەرێمەوە دەچن���ە بەغداد ئایا خۆتان چیتان کردوە بۆ چارەس���ەری

کێشەکان؟لەتی���ف ش���ێخ موس���تەفا: ئێم���ە کاریگەریمان بچوکی���ن و کوتلەیەک���ی کەمە، ئێمە داوام���ان کردوە کە هەمو بەیەکەوەبون بەیەکەوەبێ���ت، ک���ورد بەو مانایە نا ک���ە یەکێک کوێخابێت و ئەوانی تر دوایک���ەون، وتومانە دەبێت یەکریزی لەناوخۆوە دەس���ت پێبکات، ئەمەش بەهێزترم���ان دەکات، ئەمەش و ئیعالمی بەکۆبونەوەی بەموجامەلەو پێکەنین���ی درۆنابێت، بەوە دەبێت کە فیعلەن چاکسازی بکەین نەک دوبنەماڵە دەس���تبگرن بەس���ەر هەمو سەروەت و سامانی ئەم واڵتەدا و خەڵکێکی زۆریش لەبێکاری و فەقیریدا بناڵێنن، لەس���ەر ئاس���تی وەفدی گفتوگ���ۆش وەفدێکی

چۆن مەترس���ییەکانی ئێوە دیجلەیە، دەبینن؟

کاری موس���تەفا: ش���ێخ لەتی���ف ئۆپەراس���یۆنی پێکهێنانی بۆ مالیکی دیجلە شتێکی ئاس���ایی نییە، کارێکی ستراتیژییە، دەیانەوێت بەیەک جارەکیی کۆنترۆڵی ئەو ناوچانە بکەن، نیەتێکی درێژخایەنیان هەیە، ئەوان دەزانن کورد ئەو سێ پارێزگایەی هەیە، دەیانەوێت بەتەواوی ناوچە جێناکۆکەکان لەکورد س���تراتیژی لەبەرئەوەی وەربگرنەوە، مالیکی هەمیش���ەییە ن���ەک وەک باس دەکرێ���ت، کاتیی بێت و بۆ مەس���ەلەی ئەمنی بێت، من بەالیەنی کوردی دەڵێم ئەگەر بەتەمای���ە لەناوچەی جێناکۆک شەری عەسکەری بکات، ئەمرۆ بیکەین لەچ���وار رۆژی ت���ر باش���ترە، ئەوەی ئێستا پێماندەکرێت ساڵێکی تر پێمان ناکرێت، گ���ەر ئەوە ناکەین باش���ترە مەدەنی بەش���ێوازی بڵێین و بەخەڵک کاردەکەین، ئێس���تا ناوچەی جێناکۆک بوە بەدو بەش���ەوە بەشێکی بەدەست عەرەب و هێزەکانی دیجلەوەیە بەشێکی بەدەس���ت کوردەوەی���ە، ئەگەر ش���ەر لەسەر ئەو ناوچانە ناکەن کە بەدەست عەرەبەوەن، ئەوە بێن ش���ەر لەس���ەر ناوچەکانی تر بک���ەن و هەرچی هێزی پێشمەرگەو چەکمان هەیە بیبەینە ئەو ناوچانە، چونک���ە پێموایە ئەو کارەی مالیکی بەوەش ناوەستێت، بۆ ئەوەی ئەگەر سبەینێ ئەوان هاتنە سەر ئێمە، ئەوا وەک بەرگریکار دەربکەوین، چونکە مالیک���ی لەقۆناغی دوەم���دا هەوڵدەدا بانیمەقان و بێنێتەوە تر سەیتەرەکانی

قوشتەپە.لەهەرێمی رابردودا لەماوەی ئاوێنە: کوردستان جۆرێک لەنزیکبونەوە هەبوە لەنێوان ئۆپۆزیسیۆن و دەسەاڵت، بۆچی ئەم نزیکبونەوەیە لە پەرلەمانی عێراقدا

هەستی پێناکرێت؟لەتیف شێخ موستەفا: گۆران دەڵێت کێش���ەم لەگەڵ سیس���تەمی سیاسیدا هەیە، کۆمەڵێ���ک داواکاریم هەیە کێ ئامادەبێت لەگەڵی دادەنیش���ێت، ئەمە ئ���ەوە وەس���تاوە الیەنەکان لەس���ەر تاچەند ئیس���تیجابەیان هەیە لەگەڵیدا ب���ۆ داخوازییەکان���ی ک���ە پەیوەندیان هەروەه���ا هەی���ە، بەچاکس���ازییەوە ب���ۆ نمونە ئ���ەو لیژن���ەی موفاوەزاتە

گەندەڵی، گەرانەوەی دەستور، یەکێتی ل���ەم کات���ەدا، یەکێتی دەڵێ���ت ئێمە ئامادەین ئەو خاڵ���ە جێبەجێ بکەین، هەرچەندە من خۆم باوەرم پێیان نییە بەراستی راس���تگۆبن تا بەکرداری ئەو کارە نەکەن، م���ن وەک خۆم متمانەم بەو دو حیزبە نییە تا بەکردەوە شتیان

لێببینم.سیاس���ی چاودێرانی���ی ئاوێن���ە: وایدەخوێننەوە کە هەمو ئەو وەفدانەی دەچنە بەغدا بۆ مەس���ەلەی ئابورییە نەک پرس���ی نەتەوەیی، رای تۆ چییە

لەو بارەیەوە؟لەتیف شێخ موستەفا: ئێمە دەمێکە وادەڵێی���ن، کەس ب���اوەری نەدەکرد، لەس���اڵی 2003وە نیوەی ئەوانەی کە هەوڵیاندا، کۆمپانی���اکان پ���ارەی بۆ دروس���تکرد، لەس���ەر تەنگەژەی���ان خەریكبو ش���ەر دروست بکەن لەنێوان هەرێ���م و بەغ���دا، نی���وەی ئەوەن���ده هەوڵیاندا بۆ پ���ارەی کۆمپانیاکان بۆ کەرک���وک هەوڵی���ان بدای���ە کەرکوک دەگەرایەوە، کەرکوک ئێستا بەملیارێک دۆالر دەگەرێت���ەوە، ئەوان بۆ ملیارێک دۆالر کەمتری���ش ه���ی کۆمپانی���اکان ش���ەریان ک���رد، ئێس���تا بەملیارێ���ک کەمتری���ش قۆناغ���ی ئاس���ایکردنەوە ت���ەواو دەبێ���ت، تا قۆناغی ئاس���ایی کردنەوە تەواو نەبێت ناتوانین راپرسی بکەی���ن، ئەگەر نیو ئەوەندە ش���ەری کەرکوکیان بکردایە ئێس���تا بەئاسانی دەیانگێرایەوە، لەدوهەزارو سێوە ئەوان ش���ەری پارە دەکەن، شەری کەرکوک ناکەن، ش���ەری پێش���مەرگەش ناکەن شەری پارەی پێش���مەرگە دەکەن، بۆ نمونە مالیک���ی دەڵێت من پارە نادەم بەوەهم، ئەم���ان دەڵین دەبێت پارەی دوسەد هەزارمان بەیتێ، بەبێ ئەوەی قائیمە هەبێت، شەری پارەکەی دەکەن نەک ش���ەری دامودەزگایەکی دیار، کە

ناوو ش���وێنەکەی دیاربێت، لەبەر ئەوە نەتیجەکەی وایەو هەمو ئەو کێشانەی ل���ە2003 و بەغدا لەگ���ەڵ هەمانب���وە زەمان���ی س���ەدامەوە، هەمویان ماون، من س���اڵێک لەمەوپێ���ش وتم گەر بەم ش���ێوەیە بروات تا دەساڵی تر مادەی 140 جێبەجێناکرێت ئێس���تا پێتدەڵیم ق���ەت جێبەجێ ناکرێ���ت، وتبوم رژێم س���ەیتەرەکانی دەهێنێتەوە بۆ س���ەر بانیمەقان و کفری و قوش���تەپە، ئێستا پێتدەڵێ���م زۆرنابات، ئەمە لەس���ایەی ئەوان کوردستان، خاکی ئیهمالکردنی هەر دوای پارە کەوتون، بەاڵم کێش���ە

سەرەکییەکانیان فەرامۆشکردوە.ئاوێنە: لەم نەخشە نوێیەی عێراقدا

رۆڵی کورد بۆ ئایندە چۆن دەبینن؟لەتیف شێخ موستەفا: من بۆ خۆم گەشبین نیم، عێراق نابێت بەدیموکراتی، کوردیش خۆی ئامادە نەکردوە و سودی ل���ەو هەموو هەڵە مێژویی���ە نەبینیوە، س���ودی ل���ەو هەم���وو هەل���ە زێرینە نەبینیوە کە ب���ۆی هەڵکەوتوە، لەبری دابمەزرێنێت، مۆدیرن سیس���تەمێکی سیس���تەمێکی میرنش���ینی گ���ەورەی دارش���توە، دوو ناوچەی حیزبی وەک دوو ش���ەریکەی پاوانکاری، رۆژ بەرۆژ عێراق بەهێز دەبێتەوە، نەک بەهێزبونی دیموکراتی، تاک تێیدا بەهێز دەبێتەوە، 2002 وتم کورد زۆر هەڵەیە هێلکەکانی خ���ۆی بکاتە نێو یەک س���ندوقەوە کە عێراقه، دیموکراتیزەکردنی ئەگ���ەری چونکە عێراق قەت نابێتە دیموکراتی و کوردیش قەت نابێتە ش���ەریکە بریار، ئەوکات دەموت لەگەڵ روخاندا دەبێت مشوری خۆمان بخۆین، کاکە 20 ساڵە پێم دیموکراتی، نەبوەته کوردس���تان سەیرە خۆیان بیست ساڵە نەیانتوانیوە ئەم هەرێمە بچوکە بکەنه دیموکراتی، ئێس���تا چ���ۆن دەتوانن عێ���راق بکەن

دیموکراتی.

ئا: نزار گزالی

له چه ند رۆژی رابردودا، له چه ندین بۆنه ی جیاواز له زاری چه ندین

به رپرسی جیاوازی یه كێتی و پارتییه وه قسه ی پێچه وانه ی به رامبه ر به یه كترو له یه كتردا به رامبه ر ته شه ریشیان تانه و كاتێك كه كه وتنه بای كۆن به باكردن و

باسی 31ی ئاب.

ل����ه م رۆژان����ه ی دوایی����دا چه ندی����ن به رپرسی پارتی دیموكراتی كوردستان و یه كێتی نیش����تمانی كوردستان لێدوانی پێچه وانه و دژبه یه كیان سه باره ت به 31ی ئاب راگه یاند، له كاتێكدا كه به رپرس����ه پارتیی����ه كان به ش����انازییه وه باس����یان ل����ه 31ی ئ����اب ده ك����ردو به خیانه تیان له قه ڵه م نه ده دا، هه ندێك له به رپرسانی یه كێتی ه����ه ر زو هاتن����ه وه اڵم و 31ی ئابیان به خیانه تێك����ی مێژوویی ناوبرد. ئاماژه له چاودێران زۆرێ����ك هه رچه نده ب����ه وه ده ك����ه ن ك����ه ئ����ه م لێدوانان����ه ده رهاویشته ی ئه و په یوه ندییه ئاڵۆزه یه كه یه كێتی و پارتی پێ����دا تێده په ڕێت،

به اڵم "سه عدی ئه حمه د پیره " ئه ندامی مه كته بی سیاس����ی یه كێتی نیش����تمانی كوردس����تان ئه وه ره تده كاته وه و ئاماژه ب����ه وه ده كات ك����ه ئه و ج����ۆره لێدوانه یه كێتی و له لێپرس����راوانی دژبه یه كانه ی پارت����ی نه مبینی����وه و نه خوێندوه ته وه ، پیره به ئاوێن����ه ی راگه یاند ك����ه "ئێمه له هه رێمی كوردس����تانی عێراق توش����ی چه ندی����ن جه وله ی ش����ه ڕی خوێناوی و گه یش����تینه ت����ا بوی����ن كوردك����وژی رێككه وتننامه ی ستراتیژی، به شی زۆری سه قامگیریی الیه نی ئه منی و ئابوری ئه م پێشكه وتنه به رهه می ئه و رێككه وتنه یه ، ئیتر هه ڵدانه وه ی الپه ره كۆنه كان با بۆ

مێژونوسان جێبهێڵین".

ئ����ه و ئه ندام����ه ی مه كته بی سیاس����ی یه كێتی پێیوایه هه ر به رپرسێك له هه ر الیه نێك بێت له ئێس����تادا كه پۆس����تی هه ی����ه ب����اش نییه قس����ه له س����ه ر ئه و بابه تان����ه بكاو وتی "ه����ه ر كاتێك ئه و یان له كاركێشایه وه براده رانه ده ستیان به رپرسیارێتییان نه ما با بۆ خۆیان ئه م یاداشته كان له نوس����ینه وه ی مه سه النه باس بكه ن، كای كۆن به با كردن ته نها زیان����ه ، پێموایه ئه م����ه ی رویداوه كاری ب����اش نه بوه كه ش����انازی پێوه بكه ین، بۆی����ه هه ڵدانه وه ی ئ����ه م الپه ڕانه ته نها ناحه زان����ی گه لی كوردس����تان س����ودی

لێوه رده گرن".پی����ره وتیش����ی "له ب����ری ئه م����ه با

خه ڵكانێك مه غدور نه كرێن به هۆی ئه وه ی ناسنامه ی زه رد یان سه وزی له گیرفانه ، با پێشمه رگه یه ك مه غدور نه كرێ به هۆی ئه وه ی سه ر به الیه نێكی دیاریكراوه و با هه رچی ئاس����ه واری شه ڕی ناوخۆ هه یه كۆتایی پێبهێنین، با ئاشته وایی ده رونی له گه ڵ جه ماوه ر دروست بكه ین، چونكه وروژاندنی ئه و جۆره بابه تانه به تایبه ت له الی����ه ن به رپرس����انه وه خه ڵ����ك زیاتر

ناڕه حه ت ده كات".س����ه باره ت به ده نگ����ۆی پش����تگیری نه كردن����ی بارزان����ی ب����ۆ هه وڵه كان����ی تاڵه بانی له ئێس����تادا ب����ۆ كۆكردنه وه ی الیه ن����ه سیاس����ییه ناكۆكه كانی عێراق، وه ك تۆڵه سه ندنه وه یه ك له شكستهێنانی متمانه سه ندنه وه بۆ بارزانی هه وڵه كه ی له مالیكی، ئه و وتی "ئه و كێش����انه ی كه له نێوان عێ����راق و هه رێم ه����ه ن ده بێت به دیال����ۆگ چاره س����ه ربكرێن و هه روه ها ده س����ته یه ك هه یه بۆ ئه م مه به سته كه هه موو الیه نه كان له خۆده گرێت، هاوكات من هیچ هه ڵوێستێكم نه بینیوه كه بڵێین پش����تگیری له هه نگاوه كانی مام جه الل ده كرێ����ت یان ناكرێت، ه����ه ر كاتێكیش

ئه مه بینرا ئه و كاته باسی ده كه ین".له الی����ه ن خۆی����ه وه خه س����رۆ گۆران س����ه ركردایه تی ئه نجومه نی ئه ندام����ی پارتی دیموكراتی كوردستان، سه باره ت كه وتوه ت����ه قس����ه یه ی ش����ه ڕه ب����ه و نێ����وان پارتی و یه كێتییه وه س����ه باره ت به هه ڵس����ه نگاندنی روداوه كانی رابردوی كوردس����تان، به ئاوێن����ه ی راگه یاند كه "هه رچه نده پێویس����ته ئه و به رپرسانه ی به م ش����ێوه یه قس����ه یان كردوه خۆیان وه اڵمبده ن����ه وه ، ب����ه اڵم به ش����ێوه یه كی گش����تی هه نگاوێك����ی ب����اش نییه له م قۆناغه ی ئێس����تادا الپه ره كانی رابردوو هه ڵبدرێته وه ، ئه وه كارێكی ره وا نییه ، هیچ پاساوێكیش نییه كه وا بكه ین و ئێمه جارێ هه ڵبژاردنمان له پێشه ، كێشه مان هه یه له گه ڵ به غدا، كۆمه ڵێك گۆڕانكاری گه وره ره نگه له ناوچه كه روبدات خۆمان به و روداوانه وه س����ه رقاڵبكه ین باشتره له وه ی كه یه كتر به م ش����ت و به و ش����ت تۆمه تبار بكه ین، راسته دیموكراتییه ته و ده كرێ����ت بیروبۆچ����ون ده رببڕن، به اڵم تانه و كه مكردنه وه ی پایه و گرنگی الیه نه

سیاسییه كانی تر كارێكی نه شیاوه ".

حاکم لەتیف شێخ مستەفا بۆ ئاوێنە: ئەگه ر من لەشوێنی تاڵەبانی بومایە خۆم و

خەڵکم هەڵنه ده خه ڵەتاندو وازم له هەوڵەکانم ده هێنا

پارتی و یه كێتی كای كۆن به با ده كه نسه عدی پیره : هیچ هه ڵویستێكم له بارزانی نه بینیوه

تا بڵێین پشتگیری له هه نگاوه كانی مام جه الل ده كات یان نا

حاکم شێخ لەتیف

كۆمه ڵێك گۆڕانكاری گه وره ره نگه له ناوچه كه

روبدات خۆمان به و روداوانه وه سه رقاڵبكه ین

باشتره له وه ی كه یه كتر به م شت و

به و شت تۆمه تبار بكه ین

گەشبین نیم، عێراق نابێت بەدیموکراتی، کوردیش خۆی

ئامادە نەکردوە و سودی لەو هەموو

هەڵە مێژوییە نەبینیوە

►

►

نیشتیمانی دابمەزرێت، نەئێمە بەتەنیا ش���تمان ب���ۆ دەکرێ���ت نەئەوانی���ش، بۆم���ان دەرکەوت ک���ە زۆرینەی الیەنە سیاس���ییەکان لە 2003ەوە هیچیان بۆ نەکراوە و کێشەکان وەک خۆیان ماون، ئەم���ان موفاوەزاتی حیزبی و خێڵەکی و عەشائیرییان لەگەڵ بەغدا کردوە، ئێمە

بەتەنیا هیچمان پێناکرێت.ئاوێنە: یەکێک ل���ەو بابەتانەی زۆر قسەی لەس���ەر دەکرێت ئۆپەراسیۆنی

یەکێتی و پارتی موفاوەزاتی حیزبی و خێڵەکی و عەشائیرییان

لەگەڵ بەغدا دەکەن

ئیتر هه ڵدانه وه ی الپه ره كۆنه كان

با بۆ مێژونوسان جێبهێڵین

ئا: شوان حەمە

ساڵح موسلیم سەرۆکی پارتی یەکێتی دیموکراتی کورد )PYD( له م

گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا ده ڵێت " ئێمە )یەک قروش( یارمەتیمان لەهیچ هێزو

الیەنێک وەرنەگرتوە"

ئاوێن���ە: بەگوێ���رەی زانیاریی���ەکان ئیبراهیم���ی، ئەخ���زەر لەئەجێن���دای نێردراوی سکرتێری نەتەوە یەکگرتوەکان بۆ سوریا دو پێشنیار هەیە. یەکەمیان دابەشکردنی س���وریا بۆ چوار هەرێمی ک���وردی، دورزی، س���وننی، عەل���ەوی بەمەرجی مانەوەی بەشار ئەسەد وەک سەرۆکی حکومەتی مەرکەز. پێشنیاری دوەم، جێگیرکردنی هێزی ئاش���تیپارێز بەبەشداری واڵتەکانی ئیتالیاو فەرەنساو ئیس���پانیاو ئیرلەندا. ئێوە چۆن لەو دو

پێشنیارە دەڕوانن؟ساڵح موسلیم: کورد لەسەدا پازدەی دانیش���توانی سوریا پێکدێنێت، لەبونی دەس���کەوتێکی ئێم���ە چوارهەرێم���دا ئەوتۆمان نابێت. گەر شتێکی واڕوبدات، ئێم���ە نابین���ە ڕێگ���ر، بەاڵم قس���ەی خۆمان دەبێت. پێویس���تە سوریا ببێتە واڵتێک���ی دیموکرات و مافە سیاس���ی و س���ەربازییەکانی ئاب���وری و کلت���وری کورد لەدەس���توری نوێ���دا بپارێزرێت. پێوستە سوپای ئولیگارشی سوری کە زۆربەی جومگە گرنگەکانی بەدەس���ت هەڵبوەش���ێتەوە. عەلەوییەکانەوەی���ە پێشنیاری دوەم بۆ جێگیرکردنی هێزی ئاشتیپارێز لە نێوان الیەنە شەڕکەرەکاندا، ساڵێک ئێمەیەو پێشنیاری لەبنەڕەتدا لەمەوبەر خس���تومانەتەرو، تا پرۆسەی دیموکرات���ی چاوەڕوانک���راو لەس���وریا درێ���ژەی هەبێت و هێ���زە ئیقلیمییەکان

نەتوانن دەستتێوەردان بکەن .ئاوێنە: س���اڵی٢٠٠٣ کاتێک رژێمی سەدام حس���ێن روخا، پارتی و یەکێتی گرەوی گەڕان���ەوەی کەرکوک و ناوچە دابڕاوەکانی���ان س���پارد بەدەس���توری نوێی عێراق، بەاڵم وا ٩ ساڵ تێپەڕێ و بس���تێک لەو ناوچان���ە نەگەڕاونەتەوە سەر هەرێمی کوردستان. چۆن بو ئێوە لەیەکەمی���ن دەرفەت���دا زۆربەی ناوچە کوردییەکانی خۆرئاوای کوردس���تانتان

کۆنترۆڵکرد؟پشتبەس���تن موس���لیم: س���اڵح بەچارەسەری دەستوری بۆ گەڕاندندەوەی کەرکوک و ناوچە داب���ڕاوەکان هەڵەبو. ئ���ەو هەڵەیە بۆ ئێمە ئەزمونێکە نابێت دوب���ارەی بکەین���ەوە. ئەزمونەکان���ی ش���یخ سەعیدو ئیحس���ان نوری پاشاو س���ەید ڕەزاو ق���ازی محەم���ەد و مەال ش���ەرەفکەندیمان قاسملوو موستەفاو لەپێش���چاوە . ئێمە نابێت غافڵگیربین. بەهەمانش���ێوە ش���ەڕی ناوخۆی نێوان پارت���ی و یەکێتی بۆ ئێم���ە ئەزمونێکی تاڵەو لەبیرمانە. بڕیاری دەستخس���تنی ناوچ���ە کوردیی���ەکان و جێگیرک���ردن و رێکخس���نی هێزی گەل لەس���ەر خاک و ئاوی خۆی بڕیارێکی دروستەو پێوستە ئێمە بەردەوامبێت. ئاراس���تەیە ئ���ەو بڕیارمان���داوە س���ەربازی گەلی خۆمان بی���ن نەک س���ەربازی خەڵک. لە ئەبو جەعفەری مەنس���ورەوە تا داگیرکردنی عوس���مانییەکان، بەدەس���تی ئەوروپا کورد س���ەربازی خەڵکی ت���ر بوە. تا ئەم���ڕۆش بەش���ێک لەئەیوبییەکان���ی زەمانی س���ەاڵحەدین لەسودان دەژین.

بۆ ئێمە ئەمانە عیبرەتی مێژونئاوێنە: باس���ی شەڕی ناوخۆت کرد! ئەبیستین لەشارە کوردییەکاندا جاروبار گرژی���ی رودەدات. دەزانی���ن )پەیەدە( بااڵدەس���تە، ئایا ئێوە ئامادەن لەگەڵ هێ���زە کوردییەکان���ی ت���ردا س���ازش بک���ەن تا خۆت���ان لەئاڵۆزیی ناوخۆیی

بەدوربگرن؟س���اڵح موس���لیم: هێ���چ دەرفەتێک ش���ەڕی بەدروس���تبونی نادەی���ن ناوخ���ۆ. ئێمە دەس���تەی بڵندی هێزە دەستەی هەیە. کوردس���تانییەکانمان ئەنجومەنی ه���ەردو نوێنەرایەتی بڵند گەلی رۆژئاواو ئەنجومەنی نیش���تمانی کورد لەس���وریای تێدایە. لەوێدا هەمو ش���تێک باس���دەکرێت و چارەسەری بۆ

دەبینرێت���ەوە. بڕیارەکانیش بە کۆمەڵ دەدرێن

ئاوێنە: گەر وایە ئەی ئەو ئاڵۆزییانە بۆ رودەدەن؟

ساڵح موس���لیم: بەداخەوە دەوڵەتی تورکیاو هێزی تر دەستێوەردان دەکەن! گ���رژی و دروس���تکردنی مەبەس���تیان تێکدان���ی دۆخەکەیە. لەو پێناوەش���دا پەنا بۆ کەس���انێک دەبەن کە پشێوی

بنێنەوەئاوێن���ە: دەکرێ���ت ناوی ئ���ەو هێزو

کەسانە بێنیت؟ساڵح موسلیم: دەتوانم ناوی کەسەکان بڵێم. یەکێکیان س���ەاڵح بەدرەدینە کە راستەوخۆ لەگەڵ تورکیاو هێزێکی تردا سەاڵحەدین هەروەها هەیە، پەیوەندی ب���ال لەعەفرین. ئەمانە چەکدار دێنن و هەڵدەکوتنە س���ەر خەڵ���ک بەئامانجی

تێکدانی دۆخەکە. ئاوێنە: ئێوە وەک )PYD( جێگەیەکی باش���تان لەناو هەیئەت���ی هەماهەنگیی نیشتمانی س���وریدا هەیە کە لەچەندین هێزی ئۆپۆزیس���یۆنی ناوخۆ پێکهاتوە. تۆ وەزیری دەرەوەی روسیات بینیوە. نوێنەرایەتی پارتەکەی ئێوە س���ەردانی زۆرب���ەی وەزارەتەکانی دەرەوەی واڵتە ئەروپییەکان���ی ک���ردوە. لەوالش���ەوە عەبدولباس���ت س���ەیدا س���ەرۆکایەتی ئەنجومەنی نیش���تمانی سوری دەکات . ئەمەری���کاو ئەوروپ���ا وەک نوێن���ەری شەرعی ئۆپۆزیس���یۆنی سوری مامەڵە لەگ���ەڵ ئەنجومەنەکەی���دا دەکەن. ئایا ئ���ەم کارەکتەره جیاوازان���ە بەقازانجی کوردن لەس���وریا؟ یان ئەم دابەشبونە

دواجار بە زیانی کورد کۆتایی دێت؟س���اڵح موسلیم: نوێنەری گەلی کورد لەخۆرئاوای کوردستان دەستەی بڵندە، کە لەه���ەردو ئەنجومەن���ە کوردییەکە س���ەیدا عەبدولباس���ت پێکهات���وە. نوێنەرایەتی ک���ورد ناکات. هەڵبژاردنی ئەو پەیوەندی بەتەوافقی هێزە ئیسامی و لیبرالییەکانی ناو ئەنجومەنەکەوە هەبو،

نەک پرسی کورد.

ئاوێنە : بەاڵم دەنگ���ۆی ئەوە هەبو کە عەبدولباست سەیدا کاندیدی پارتی بەرەزامەن���دی تورکیا کرابێتە بوبێت و

سەرۆکی ئەنجومەنەکە؟ساڵح موس���لیم: بەاڵم تورکیا کورد

قبوڵ ناکات.ئاوێنە: هاوینی ئەمس���اڵ بۆ ماوەی س���ێ کاتژمێر لەگەڵ مەسعود بارزانی

کۆبونەوە. لەوێدا چیتان باسکرد؟ساڵح موسلیم: بەگشتی باسی دۆخی

کورد و س���وریامان کرد. لەبری ئەوەی بارزان���ی لەخەڵک���ی ت���رەوە زانیاری لەس���ەر ئێمە وەربگڕێت، پێمان باشبو راس���تەوخۆو لەنزیکەوە دیدو بۆچونی ئێم���ە ببیس���تێت. ئەوی���ش بەهەم���و شێوەیەک ئامادەیی خۆی بۆ هاوکاری و

یەکگرتویی کوردان دەربڕی.ئاوێنە: بەاڵم تۆ لەوەاڵمی پرسیاری پێشودا باستکرد کە تورکیا کورد قبوڵ ناکات. ئایا تا چەند پەیوەندی بارزانی و کورد بەبەرژەوەندی دەکرێ���ت تورکیا

بەکاربێت؟س���اڵح موس���لیم: ئێوە دەتوانن ئەو پرس���یارە لەخۆی بک���ەن. من ئەوەت بۆ باسدەکەم کە راستەوخۆ لەبارزانیم بیس���توە. ئیتر بارزانی چی لە دڵدایە و لەداهات���ودا بەنی���ازی چییە؟ من ئەوە نازان���م. ت���ا ئەم���ڕۆ ش���تێکی ئەوتۆ

روینەداوە ئێمە نیگەران بکاتئاوێن���ە: ئێس���تا زۆرب���ەی ناوچ���ە دەس���ەاڵتی لەالی���ەن کوردیی���ەکان خۆجێی���ەوە بەڕێوە دەبرێ���ت. دۆخی ماڵی���ی ل���ەو ناوچان���ە چۆن���ە و کێ

هاوکاریتان دەکات؟س���اڵح موس���لیم: بۆ ئەوەی بڕیاری پێوستە بێت، س���ەربەخۆ سیاس���یت ماڵییشەوە بەبواری بوارەکاندا لەهەمو پش���ت بەگەلی خۆت ببەستیت. ئێمە )ی���ەک ق���روش( یارمەتیم���ان لەهیچ هێ���زو الیەنێک وەرنەگرتوە. گەل خۆی جێبەجێ خۆی بەرپرس���یارێتییەکانی

دەکات.ئاوێن���ه : ماوه یه که توش���ی ش���ه ڕو پێکدادان بون له گه ڵ س���وپای ئازادی

سوریا، هۆکاری ئه مه چییه ؟ساڵح موسلیم: سوپای سوریای ئازاد

له الی���ه ن س���ه رکردایه تی و ناوه ندێکه وه گروپێکی���ان چه ن���د به ڕێوه نابرێ���ت، به ه���اوکاری تورکی���ا ل���ه دژی کوردان نیگه رانن ناڕه حه ت و زۆر ده جوڵێنه وه و له به هێزبونی ک���ورد له ناوچه که دا، ئه و گروپان���ه به رێنمای���ی تورکی���ا هێرش ده که نه س���ه ر ک���ورد، به رپرس���یاری که تیبه ی هێرش���انه ش ئ���ه و یه که می س���ه اڵحه دینی ئه یوبی و گروپی عه ممار دادیخییه ک���ه هاوکاری چ���ه ک و پاره له تورکیا وه رده گ���رن، به اڵم به دڵنیایی وه ک YPGرایگه یان���دوه که له به رامبه ر سه رجه م هێرشه کانی سه ر گه لی کورد ده پارێزێت، گه له که ی راده وه س���تێت و یه که کانی YPG هێ���زی ئه وه یان هه یه که مه ده نییه کان له سه رجه م هێرشه کان بپارێزێ���ت، وه ک له حه ل���ه ب و عه فرین

بینیمان.ئاوێنە: لەم���اوەی رابردودا لەزۆربەی شارو شارۆچکەکانی باشوری کوردستان کۆمەک بۆ کوردانی سوریا کۆکرانەوە. تا چەند ئەم کۆمەکانە گەیشتون و بە چ

شێوەیەک دابەشکراون؟س���اڵح موس���لیم: بەر لەهەر ش���ت سوپاس���ی گەل���ی باش���ور دەک���ەم، ش���انازییان پێوەدەک���ەم. گەلی ئێمە چاوەڕوانییەکاندایە، لەئاستی لەباشور بەاڵم بەداخەوە بەش���ێکی کەم نەبێ، ش���تێکی وا ل���ەو کۆمەکان���ە ناگات���ە رەخن���ەی کوردس���تان. خۆرئ���اوای لەحکومەت���ی هەرێمە. حکومەت ئێمە کۆمەکەکان دەب���ات بۆ کەمپی دۆمیز. گەل���ی ک���ورد لەباش���ور ئەرکی خۆی بەجێهێنا، دەبوایە حکومەتی هەرێمیش ئەو کۆمەکان���ەی بناردایە بۆ ناوەوەی

خۆرئاوای کوردستان.

5کوردستانی (٣5٠( سێشه ممه 11/6/٢٠1٢

ئایا ئۆردوگانییەت مۆدێلێکی نوێیە؟

به‌ختیار‌عه‌لی‌ده‌ینوسێت

لە دەساڵی ڕابوردوودا دوو خورافەتی گەورە لە ئاسمانی هەرێمی کوردستاندا دەسوڕێنەوە، دوو خورافەت کە قووڵ قەیرانە بونیادییەکانی عەقڵی کوردی و خەیاڵی سیاسی ئێمە پیشاندەدەنەوە، لەو خورافەتی یەکەم س���ەرچاوەکەی کە هەڵق���واڵوە ئەفس���انەییەوە وێنە ش���ارێکی وەک »دوب���ەی« بەخ���ۆی بەخش���ییەوە، ئەفس���انەی ش���ارێکی مۆدێرن کە ڕووکەش���ی پڕە لە نمایشە مەسرەفگەرایی بێسوودەکانی درۆزن و مۆدێ���رن، بەاڵم ناخی پ���ڕە لە بەهای کۆن و مۆراڵی عەشرەتگەرە دێرینەکان. لەم شارەوە خورافەتی بە دوبەیکردنی کوردستان سەریهەڵداوە، نەخۆشییەک کە هەندێک عەقڵی بچوک و بەرخۆر لە پشتی وەس���تاون و دەرەنجامەکانیشی ش���ارەکان و س���تراکتوری تێکچوونی شێوان و وێرانبوونی زۆر لە ژینگەکانی زیندەگ���ی ئێمەی���ە لە کوردس���تاندا. ئ���ەوەی لە پش���ت ئ���ەم ئەفس���انە بوو، کۆمەڵێک سیاسی و کوشندەیەوە دەوڵەمەندی ژێر باڵی پارتی و یەکێتی ب���وون، کە بریق و باقی ئەم ئەفس���انە درۆزنە کۆمەکێکی زۆری کردون غەریزە بەرخۆر و مشەخۆرەکانیان لە کۆمەڵگای ئێم���ەدا پیادەبکەن. ئەم خورافەتەیان ناک���ەم، لەس���ەر قس���ەی لێ���رەدا هەڵیدەگرم بۆ شوێنێکی تر و بۆنەیەکی نزیک���ی دیکە. خورافەت���ی دووەم کە چەن���د س���اڵە بەس���ەر کوردس���تاندا یەکەم ئەفس���انەی ئەوەی دەکشێت و کوردستانی ش���ارۆچکەکانی شار و بە ک���ردوە، ئەوی دووەم بەدتری بە ڕۆح و دینی تێڕوانی���ن و خەیاڵی سیاس���ی و ئەویش »ئەفس���انەی ک���ردوە، ئێمە ئ���ەم ه���ەردوو ئۆردوگانییەت���ە«. خوارافەتە بەرەنجامی قەیرانێکی قووڵن لە ئاست بیرکردنەوەدا، دیاردەیەک لە زۆرجێ���گادا ب���ە »غەیبانییەت« ناوم ن���اوە، غەیبانییەت ن���ەوەک ئاماژە بۆ بوون���ی هێزێکی غەیب���ی، بەڵکو وەک ئام���اژە ب���ۆ »نائامادەگی ����� غیابی عەقڵ« لە دونیای ئێمەدا، کێش���ەیەک هەوڵ���ی ه���ەرە زۆری س���ەرەتاکانی نوس���ینی م���ن بۆ پش���کنین ودۆزینی تەرخ���ان بووە. لەس���ااڵنی ڕابوردوودا مۆدێل���ی ئۆردوگانیی���ەت هی���چ کات لەالی���ەن ڕۆش���نبیرە س���ەربەخۆکانی ئێمەوە قووڵ ڕەخنە نەکراوە » بەڵکو ناڕاستەوخۆ ژێرەوانکێ و بڵێم دەتوانم ستایش���یش کراوە«. لێ���رەدا کارێکم بەس���ەر ئۆردوگانیس���تە کوردەکانەوە نییە، ئەوانە وەک مارکسیستە کۆنەکان بۆ مۆدێلێکی ئامادە دەگەڕێن خۆیانی بااڵی بەنمونەی بیکەن پێداهەڵواسن و خۆی���ان ڕێگایان ب���ۆ ڕووناکبکاتەوە، چونکە دواجار بەبێ بوونی نمونەیەکی لەوج���ۆرە خەیاڵ���ی سیاس���ی خۆیان ب���ۆ داناڕێژرێ���ت. خۆهەڵواس���ین بە ئۆردوگانییەتدا بەرهەمی ئەوە نییە کە ئۆردوگان مۆدێلێکی نوێی بۆ خۆرهەاڵت هێناوە، بەڵک���و بەرهەمی ئەو الوازییە مێژووییەیە کە خەیاڵی سیاس���ی کورد خەیاڵێک دەناڵێنێت، بەدەس���تییەوە گ���ەر مۆدێلێکی دەرەکی نەبێت بیکات بەقیبلەی خۆی، ناتوانێت لەسەر پێی خۆی بوەس���تێت، لێرەوە سەرس���امی ب���ەو ک���وردەکان ئۆردوگانیس���تە جیاوازییەکی ئەوتۆی نییە لەسەرسامی کۆمۆنیس���تەکانی ج���اران بە»ئەنوەر خواج���ا«. ناونان���ی ئۆردوگانییەت بە مۆدێلی ئیسامی میانەڕەو یان ئیسامی دیموکراس���ی هیچ نییە جگە لە کرۆکی ئەو خورافەتەی ئ���ۆردوگان خۆی پێ بۆیەکردوە، کرۆکێک کە تەنیا لەخەیاڵی ئۆردوگان و ئۆردوگانیس���تەکاندا هەیە. ئۆردوگانییەت بەرەنجامی کۆکردنەوەی قۆناغە جیاواز و ڕەهەندە جیاوازەکانی ڕۆحی فاش���یزمی تورکییە، سێنتێزی کاتێ���ک فاش���ییەتەیە ئ���ەو ب���ااڵی هەوڵدەدات بەسەر ناکۆکییەکانیدا زاڵ بێت و چەمکە دژەکانی خۆی یەکبخات و کۆالجێکی نوێ لە ش���تگەلێکی کۆن ڕۆحی یەکدان���ی ل���ە دروس���تبکات، تورکیای عوس���مانییە لەگەڵ تورکیای ئەتاتورک���دا لە یەک یەک���ەی نوێدا... لە کەسی ئۆردوگاندا عەقڵی سوڵتان و عەقڵی جەنراڵ لە چاکەت و پانتۆڵێکی خۆرئاواییدا کۆدەبنەوە. لە بنەڕەتەوە ئۆردوگانییەت ب���ۆ مەکیاجکردنی ئەو ڕۆحە فاشس���تییە تورکییە هاتووە، بۆ خۆرهەاڵتیانی هاوچەرخ کە دینگەرایی

تێیاندا بەهێزە و توندڕەوی دینی و تایفی لە ترۆپکی خۆیدایە ئیس���امی سوننە کەرەستەی س���ەرەکی مەکیاژی ئەوە، بۆ خۆرئاوا و لیبراڵەکانیش وش���ەگەلی چەک���ی برایەت���ی دیموکراس���یەت و س���ەرەکین، ب���ەاڵم دیموکراس���ییەتی ئۆردوگانی سنوورەکانی تا ئەو جێگایە دەڕوات ک���ە ڕۆحی فاش���یزمی تورکی ڕێگای پێدەدات، تا ئەو جێگایەی بەبێ ئەو بڕە لەدیموکراسییەت تورکیای پڕ لە ناکۆک���ی لە بەر ی���ەک دەترازێت. سەرەتا داپۆشینی ڕۆحە توندوتیژەکەی ناو کۆمەڵگا ئیسامییەکان و کۆمەڵگای تورکی دەبێت بە ئامانجی گەورەی ئەم پی���اوە، بەاڵم وەک هەموو فاش���ییەک ڕەش���ەکوژییەکانی خۆی بە ڕەوا و هی ئەوانی دی بە ناڕەوا دەزانێت. ئەو دیوە نامرۆڤانەیەی کە ئێس���تا لە مەسەلەی مانگرتن���ی زیندانیانی ک���ورددا ڕوونتر بۆ دەگەڕێتەوە هۆکەی دەردەکەوێت، جەوه���ەری ئایدۆلۆژی���ای ئۆردوگانی. پاییزی س���اڵی ٢٠٠٩ ل���ە تەلەفزیۆنی تەرەتەوە ڕس���تەیەکی گووت کە تەواو جەوهەری فاشیستیانەی بیرکردنەوەی ئ���ەم سیاس���ەتمەدارە دەردەخات، لە کاتێکدا قسە لەعومەر بەشیری سۆدان بوو، ڕەجەب تەیب گووتی »موسڵمان هیچ کات جینۆس���اید ن���اکات، نابێت غەزە و دارف���ۆر تێکەاڵوبکەین«. ئەمە ئایدۆلۆژی���ای راس���تەقینەی رووی هەم���وو وەک ک���ە ئۆردوگانیی���ە... ئایدۆلۆژی���ا فاشیس���تییەکان پ���ڕە لە س���اویلکەیی سیاس���ی، بەپێی هەمان لۆژیکی ئۆردوگانی نابێت کورد کوشتن و . تێکەاڵوبکەین کوش���تن فەلەستینی بێئ���ەوەی هیچ لە تاوان���ە گەورەکانی دەوڵەت���ی ئیس���رائیل بەرامبەر غەزە تاوانی کەمبکەم���ەوە، ک���ە زۆری���ان ئەوپ���ەڕی نامرۆڤان���ەن، بەاڵم بە پێی یەکگرتووەکان نەت���ەوە ئامارەکان���ی لەس���اڵی ٢٠٠٣ ����ەوە ت���ا ٢٠٠8 ل���ە دارف���ۆر ٣٠٠ هەزار کەس ک���وژراون و دوو ملیۆن و نی���و ئاوارە بوون، کەچی بەبڕوای ئۆردوگان ئەمە چونکە دەستی موسڵمان کردوێتی ناشێت بەجینۆساید ناوببرێت، جینۆسایدکردن تەنیا سیفەتی ناموس���ڵمانانە، لە جیناتەکانی ئەواندا هەیە، بەاڵم موسڵمان کاتێک دەکوژێت بەرگری لەدینەکەی دەکات. ئۆردوگان بەخۆدزینەوە ل���ە بەراوردکردنی غەزە بە دارفۆر، هەم ل���ە مێژووی دەوڵەت وخەالفەت���ە ئیس���امییەکان و هەم لە مێ���ژووی خ���ودی تورکی���ا ڕادەکات. ئۆردوگان بە دەستێک هەڵگری خەونی سوڵتانەکانی تورکیایە و بەدەستێکیش هەڵگری خەونی ئەتاتورکە، هەردوو ئەم خەونە و پایە ئایدۆلۆژی و دینییەکانیشی راگیراون. لەس���ەر دەریایەک خوێ���ن بۆ ئەوەی ش���ەرعییەت بگێڕێتەوە بۆ ئەم دوو خەونە، دەبێ���ت مەکیاجیان بکات، دەبێت ڕاب���وردووی خوێناویان بڕازێنێت���ەوە. ئەو دیوێک���ی تری ئەو جۆرە ل���ە ناس���یونالیزمی دینییە کە گووتاری نەت���ەوە و دین لە یەکدەدەن،

...

هه ڵه ی یەکێتی و پارتی دوباره ناکه ینه وه ساڵح موسلیم: نازانم بارزانی چی لەدڵدایە و بەنیازی چییە؟!

ساڵح موسلیم فۆتۆ: شوان حه مه

سەاڵحەدین بال لەعەفرین و سەاڵح

بەدرەدین که راستەوخۆ لەگەڵ تورکیاو هێزێکی تردا پەیوەندی هەیە، چەکدار

دێنن و هەڵدەکوتنە سەر خەڵک

بەئامانجی تێکدانی دۆخەکە

عەبدولباست سەیدا نوێنەرایەتی کورد ناکات، هەڵبژاردنی

ئەو پەیوەندی بەتەوافقی

هێزە ئیسامی و لیبرالییەکانی ناو ئەنجومەنەکەوە

هەبو، نەک پرسی کورد

پشتبەستن بەچارەسەری دەستوری بۆ گەڕاندندەوەی

کەرکوک و ناوچە دابڕاوەکان هەڵە بوو، ئەو هەڵەیە

بۆ ئێمە ئەزمونێکە نابێت دوبارەی

بکەینەوە

1٩ »»

لە کەسی ئۆردوگاندا

عەقڵی سوڵتان و عەقڵی جەنراڵ

لە چاکەت و پانتۆڵێکی خۆرئاواییدا کۆدەبنەوە

وه زیری شاره وانی پێی باش نییه هه ڵبژاردنی شاره وانییه كان بكرێ

"ئه گه ر دادگا داوای رونكردنه وه مان لێبكات بۆ دۆسیه ی قوله ره یسی ، ئاماده ین رونكردنه وه بده ین"

- جه الل عامر نوس���ه ری كۆچكردوی چه پگه رایی میسری ده ڵێت: ده زگاكانی له س���ه ر زانیاری هه واڵگ���ری عه ره بی هاواڵتیان���ی خۆی كۆده كات���ه وه نه ك دوژمنان���ی، الم رونه ئه وان ناوی خاڵی دایكم ده زانن، به اڵم ناوی چوار پشتی نه ته نیاه���ۆ نازانن، له كوردس���تانیش خاڵ���ه ج���ه الل هه روای���ه ، زانی���اری و پاراستن ئاگایان له دوژمنان نه ماوه له به ر هاواڵتیانی نیشتمان، هه ر یه كه مان

په روه نده یه كی گه وره مان الیانه .دزی ئ���ه وه ی ش���ه ریعه تدا ل���ه -ب���كات ده س���تی ده بڕرێت���ه وه ، به اڵم ئیس���امییه كان ئێس���تا له به ر ئه وه ی كۆمپانیای دارایی���ان زۆر بوه ، وازیان له ده س���تبڕینه وه هێناوه ، به شه ریعه تی ئه وان له و واڵتانه ی ئه وان ده سه اڵتدارن ئه وه ی قس���ه بكات زمانی ده بڕینه وه ، زمان هاتونه ته سه ر له ده س���تبڕینه وه

بڕینه وه .- خدر مۆڵ ده ڵێت: حه ڤده س���اڵ پێش���مه رگه ی پارتی بوم سێبه ره كه ی كاك مه سعودم نه بینی، كه سه نگه رم گواس���ته وه بۆ ناو ین���ك دوای 3 رۆژ مام جه اللم له هۆڵی ش���ه هید شیهاب بینی، ئێس���تاش بومه به گۆڕان كه ی بمه وێ���ت نه وش���یروان موس���ته فا به

یه اڵیه كی ده بینم!- خوناوی كچم وتی: عه لی ده زانیت هه ولێر پایته خ���ت نییه ، وتم لۆ كچم؟ له وه اڵمدا وت���ی: له به رئه وه ی هه ولێر كۆشكی ش���اهانه ی لێ نییه ، له فیلمه كۆرییه كان كۆش���كی ش���اهانه له كوێ ئ���ه وێ پایته ختی نیش���تمانه ! بێ���ت تكایه ئه گه ر فیلمی كۆری وه رده گێڕن بۆ ئ���ه وه ی هاواڵتی���ان له هه واڵه كان و سیاس���ه ت دور بخه نه وه به قسه شیان بكه ن، هه ولێر به كۆش���كی سه رۆكه وه ده بێت به پایته خت، نه ك به مه كته بێكی

التی سه رۆكایه تییه وه .- به به رده م بانكی دێده وانا له شاری گه وره م خانوییه كی ره تب���وم، هه ولێر بینی،پرس���یم ئه م���ه ماڵ���ی كێی���ه ؟ وتی���ان: ئه م���ه ماڵی كاك كۆس���ره ته ئه وی دیكه ش���یان ماڵی كوڕه كه یه تی، ی���ه ك فه وجی���ش حیمایه یه ت���ی، هه ر ل���ه و به رده مه چه ند پێش���مه رگه یه كی قاره مانی دێرینیش ئه وانه ی هه ولێریان له كات���ی خۆی له زه ال نابوو له و كاته ی كۆس���ره ت كاك كوڕه ك���ه ی هێش���تا ل���ه دای���ك نه ببو، چاوه ڕێ���ی موچه ی خانه نش���ینی عه ریفایه تی بون؟ ده زانن كوڕی به رپرس���ان هه نوك���ه به بارێك

نه جمه وه له دایك ده بن!- هه ولێر جاران به كارگه ی ئه لبان و جگه ره و چنینه كه یه وه ده ناس���رایه وه ، ئێستا مه گه ر خوا نه بێت كه س نازانێت چیی���ان لێهات و به چه ند فرۆش���ران و دران به كێ؟ ئه ری گه لۆ ده بێت رۆژێك تااڵنچیان حیس���ابیان له گه ڵ نه كرێت

!- ئیحس���ان م���ه ال فوئ���اد )به په له : هه ر ئێس���تا ئۆتومبیله كانی نیچیرڤان بارزانی له كه الر گڵؤپی س���وریان بری له ترافیكایتێك و نه وه ستان.. سه رچاوه پۆلیسێكی هاتوچۆ( كاكه ئیحسان كاك نێچیر له به رئ���ه وه ی جه نابی له هه ولێر جوتس���ایدی تایبه تی بۆ دروستكراوه ، راوه س���تانی گڵۆپی سوری هه ر له بیر

نه ماوه .-) س���به ی: له س���ه ر قاچاخچێت���ی جگ���ه ره ، ناكۆكی لەنێ���وان لیوای 8ی پێش���مه رگه و س���وپای 5دا دروس���ت ناوخ���ۆش ش���ه ڕی دەبێت(،له كات���ی به رۆژ ش���ه ڕیان له گه ڵ یه كتر ده كرد، به شه ویش ش���ه كریان بۆ یه كتر ئاودیو ده ك���رد، ده ق وه ك چۆن به رپرس���انی ده سه اڵت و ئۆپۆزس���یۆن به رۆژ شه ڕه قس���ه یانه به شه ویش له باڕه كان شه ڕه

پێكیانه .-)پارتی كه رگه ل���ی عێراقی داوای حیمایه بۆ كه ره كانی س���وریا ده كات(، عوم���ه ر كڵۆڵ به ك���وردی حیزبه كه ی كوردستانییه و به عه ره بیش عێراقییه ، كه ر فرت و فێڵی نه ده زانی مرۆڤ ده ستی به ویش گه یشت له س���ه ر درۆ رایهێنا، تۆ نه تتوانی پارێ���زگاری له كه ره كانی هه رێمی كوردستان بكه یت هه مو كرانه خواردنی ماس���ی، ئێس���تا زه ڕه زه ڕی چیته ، كه ری ش���ام به تۆ ده پارێزرێت! سه ت پارتی كه رگه لی وه ك ئه وه ی تۆ

حیمایه ی پێناكرێت. -س���ه فه ره كه ی محه م���ه د مورس���ی س���ه رۆكی میس���ر له هه ینی رابردو بۆ شاری ئه سیوت 9 ملیۆن جونه ی تێچو، خوا ئێمه ی خۆشویس���ت، سه رۆكێكی نه دا پێمان ته كلیفه ی نوێژی جومعه كانی

به ئه ندازه ی وه زاره تێك بێت.

ئا: پشتیوان جه مال

وه زیری شاره وانی و گه شت و گوزار، دڵشاد شه هاب رایده گه یه نێت كه

ئه گه ر دادگا داوای رونكردنه وه یان لێبكات بۆ دۆسیه ی فراوانكردنی

ناوچه ی قوله ره یسی سلێمانی ، ئاماده ن رونكردنه وه بده ن و جه ختیشی كرده وه

كه هه ر به رپرسێكی وه زاره ته كه ی له و دۆسیه یه دا بڕیاری دادگای بۆ ده ربچێت، بێ دودڵی ئیجرائاتی

به رامبه ر ده كه ن.دڵشاد شه هاب له چاوپێكه وتنێكی ئاوێنه دا سه باره ت به پڕۆژه كانی

وه زاره ته كه ی و دابه شكردنی زه وی و چه ند ته وه رێكی دیكه ده دوێت.

سێ ئامانجی هه یه دڵش���اد ش���ه هاب ئاماژه ی به وه دا كه ئ���ه وان له گ���ه ڵ ده س���تبه كاربونیان بۆ س���ێ ئامان���ج كار ده ك���ه ن، یه كه میان "ئاو" وات���ه گرنگیدان به پڕۆژه كانی ئاو، ئ���ه وه ش به په له ك���ردن ل���ه و پڕۆژانه ی له ژێ���ر جێبه جێكردن���دان و پاندانانیش بۆ پڕۆژه كان���ی ئاین���ده و ئاماده كردنی ماسته رپانی سه رتاسه ری بۆ پڕۆژه كانی ئ���او، هه روه ها كاركردن بۆ ئه وه ی ئاوی س���ه رزه وی ببێت���ه س���ه رچاوه ی ئاوی خواردنه وه و پاراستنی ئاوی ژێر زه وی ، دوه میش رێكخس���تنی كاره كانی زه وی و زار و موس���اته حه ك���ه وه ك خۆی وتی "روی وه زاره تی ناش���رین كردبو، خه ڵك وایده زانی ش���اره وانی واته دابه شكردنی زه وی و موس���اته حه ، ئێم���ه باوه ڕم���ان به وه به رهێن���ان هه ی���ه ، ب���ه اڵم به پێی یاس���ا بكرێ نه ك میزاج، بۆیه ئێس���تا دابه ش���كردنی زه وی 100% وه س���تاوه ته نها ئه و فه رمانانه ی پێش���تر هه یانبوه یان ئه وانه ی كارت و هه وایین له سلێمانی و هه ولێر، پێدانی زه ویش به موس���اته حه ، هاواڵتی بۆی هه یه به شێوه ی زیادكردنی ئاش���كرا پ���ڕۆژه وه ربگ���رێ "، ئامانجی سێیه میش���یان به رزكردنه وه ی ئاس���تی

به ڕێوه چونی پڕۆژه كانه .

راگرتنی دابه شكردنی زه وی

س���ه باره ت به و بڕی���اره ی حكومه تی )2006(ه وه له س���اڵی ك���ه هه رێ���م ده ریك���ردوه بۆ راگرتنی دابه ش���كردنی زه وی ، ب���ه اڵم به پێ���ی زانیارییه كان له )2009(دا له الی���ه ن نێچیرڤ���ان بارزانی س���ه رۆكی كابینه ی پێنجی حكومه ته وه زه وی دراوه به كادیران���ی پارت���ی ، ئایا ئه وه "الدان نه بوه له و بڕیاره "؟، وه زیری ش���اره وانی رونیكرده وه كه ئه ركی ئه و، نییه پێداچونه وه ب���كات به و بڕیارانه ی له پێش خۆیدا دراون و كۆتاییان هاتوه و

كاریگه ریش���یان نه م���اوه و وتی "من 7 مانگه له وه زاره ت ده س���تبه كاربوم و له و كاته ش���ه وه به ده ر له رێنماییه كان زه وی به هی���چ كه س���ێك ن���ه دراوه "، هه روه ها وتیش���ی "كه ده ڵێ���م واجب���ی من نیم پێداچونه وه بك���ه م به بڕیاره كانی پێش خ���ۆم، مه به س���تم خۆش���اردنه وه نییه له به رپرس���یارێتی ، چونكه راسته وه كو حكوم���ه ت به رپرس���ین له كاروباره كان، ب���ه اڵم نه ك من، به ڵكو هیچ كه س���ێك به رپ���رس نییه ل���ه كاری پێ���ش خۆی ئه گه ر كاریگه ری نه مابێت، به اڵم ئه گه ر پڕۆژه یه ك پێش���تر كرابێت و به رده وامی به رپرس���م"، س���ه باره ت لێی هه بێ���ت وتی زه وی ، دابه شكردنه وه ی به ئه گه ری "تا دابه ش���كردنی زه وی نه بێته هۆكاری زه وی نیش���ته جێبون، كه مكردن���ه وه ی دابه ش ناكه ین بۆئه وه ی نه كه وێته بازاڕ و كڕین و فرۆش���تنی پێ���وه بكرێت، به اڵم هه تا كۆتایی ئه مس���اڵ ئ���ه و گرفتانه چاره س���ه رده كه ین كه پێش بڕیاره كه ی حكومه ت فه رمان���ی وه رگرتنی زه وییان هه ب���وه و وه ریاننه گرتوه ی���ان ئه وانه ی له س���لێمانی و هه ولێر )كارت و هه وایی(

ه كانیان هه یه ".

دانانی پێوه ری زیره ك

له م ماوه ی���ه ی راب���ردودا وابڕیار بو وه زاره تی ش���اره وانی پڕۆژه ی "پێوه ری زیره ك" ب���ۆ ئاوی م���ااڵن بخاته بواری پڕۆژه ك���ه ب���ه اڵم جێبه جێكردن���ه وه ، هه ڵوه ش���اوه ته وه ، ل���ه و باره یه ش���ه وه وه زیری شاره وانی ئاماژه ی به وه دا كه بۆ ئه و مه به سته گرێبه ستێك كرابو، به اڵم دوای ده ستبه كاربونی بۆیان ده ركه وتوه كه هیچ شتێكی وانه كراوه بۆ پڕۆژه كه و بوه ، به رامبه ری���ش كه مته رخه م الیه نی بۆیه گرێبه س���ته كه یان هه ڵوه شانده وه و له و بڕه ش���ی ب���ۆی ته رخانكرابو85%ی ماوه ، به اڵم به رنامه ی���ان ئه وه یه له گه ڵ وه زاره ت���ی كاره ب���ا و پان���دان و دارایی

پێوه رێكی زیره ك بۆ ئاو و كاره بادابنێن.

"بارودۆخی ئاو باشه "دڵش���اد ش���ه هاب بارودۆخی "ئاو"ی له كوردس���تان ب���ه "باش" وه س���فكرد و چه ن���د به پێ���ی ك���ه رونیك���رده وه توێژینه وه یه ك���ی نه ته وه یه كگرتوه كان و عێراقی���ش ده ركه وت���وه ك���ه له س���ه ر ئاس���تی كوردس���تان و عێراقدا دو بوار ئاو و یه كێكی���ان جێ���ی ره زامه ندی���ن، پاكوخاوێنی���ن و وت���ی "بارودۆخ���ی ئاو باش���ه ، چونك���ه كه س بێ ئ���او ناژی ، راس���ته پاك، به ئ���اوی به تایبه تی���ش ئه وه ش هه ندێكی به ئاس���انی و هه ندێكی به اڵم ده ك���ه وێ ، به زه حمه ت ده س���تی

كه س نییه ئاوی پیسی هه بێت، چونكه پێی ناژین، له دهۆك كێشه ی ئاو نه ماوه و له س���لێمانی پ���ڕۆژه كان له ته واوبوندان، به تایبه ت���ی فراوانكردن���ی ئاوی دوكان- س���لێمانی ، بۆ تۆڕه كانی ئاوی سلێمانی گرێبه ستمان له گه ڵ كۆمپانیایه كی كۆری به بڕی 270 ملی���ۆن دۆالر ئیمزا كردوه ، له هه ولێریش خه ڵكه كه ی زۆرتر پشتیان به ئاوی بیره كان به س���توه و پێش جه ژن گرێبه س���تێكمان له گ���ه ڵ كۆمپانیایه كی دۆالر ملی���ۆن 135 به ب���ڕی تورك���ی ئیمزاكرد بۆ فراوانكردن���ی ئاوی ئیفراز س���ێی هه ولێر"، ناوبراو ئاشكرایكرد كه له ش���اری هه ولێر زۆرترین خه ڵك پشتی به بیری ئیرتیوازی ده به س���تن و نزیكه ی 700 بیر هه یه و له س���لێمانیش كێش���ه ی بیری سروش���تی هه یه كه مااڵن خۆیان

لێیانداوه .

"ئاماده ین رونكردنه وه له دۆسیه ی قوله ره یسی بده ین"

له مانگی نیسانی ئه مساڵه وه دۆسیه ی ناوچ���ه ی زه وییه كان���ی فراوانكردن���ی قوله ره یسی س���لێمانی له الیه ن دادگاوه كاری له سه ر ده كرێت و به وته ی زۆرێكیش ل���ه و دۆس���یه یه دا "گه نده ڵییه كی زۆر" كراوه ، سه باره ت به "ته داخول"كردنیان له و دۆسیه یه دا، وه زیری شاره وانی وتی ته داخول لێنه كراوه داوامان "تائێس���تا بكه ین، ب���ه اڵم به و پێیه ی ده س���ه اڵتی دادوه ری له سه روی هه مو ده سه اڵته كانه ، هه ركاتێ���ك دادگا داوای رونكردنه وه مان لێب���كات، ئاماده ین رونكردنه وه بده ین"، ده رب���اره ی ئ���ه وه ی ك���ه پێیوایه له و ناوبراو كراوه ، "گه نده ڵی" دۆس���یه یه دا

وتی "به پێی ئوسوڵی دادگایی ، هه ردۆس���یه یه ك چوه دادگا ده بێت هیچ الیه نێك قس���ه ی له س���ه ر نه كه ن، بۆیه چاوه ڕێی بڕیاری دادگا ده كه ین و له حاڵه تی ئیقراركردنی گه نده ڵی و ده ستنیشانكردنی گه نده ڵكاران، ئه وكاته من وه كو وه زیری وه زاره تی به رپرس���ێكی هه ر شاره وانی ش���اره وانی پێویست بكات بچێته دادگا و ئیجرائاتیان له گ���ه ڵ بكه ین، بێ دودڵی

ئیجرائات ده كه ین".

"یاسای وه به رهێنان چوار ساڵه پێویستی

به هه مواركردنه وه یه "وه زی���ری ش���اره وانیش به پێویس���تی ده زانێ���ت ك���ه یاس���ای وه به رهێن���ان ئه و پێیوایه چونك���ه هه مواربكرێته وه ، یاسایه بۆ كاتی خۆی باشبوه ، به اڵم بۆ ئه مڕۆ كه ڵكی نه ماوه و وتی "كاتی خۆی بۆ هه ندێك پڕۆژه ناونرابو س���تراتیژی ، به اڵم بۆ ئه مڕۆ پڕۆژه ی س���اده ن، بۆیه ده ب���و 3 بۆ 4 س���اڵ پێش ئێس���تاش

هه مواربكرایه ته وه ".

پێی باش نییه هه ڵبژاردنی شاره وانییه كان بكرێ

به پێچه وان���ه ی بۆچونه كان���ه وه ك���ه داوا ده ك���ه ن هه ڵبژاردن���ی ئه نجومه نی ئه نجامبدرێ���ت، ش���اره وانییه كان له گ���ه ڵ ش���اره وانی وه زی���ری ب���ه اڵم ئه نجامنه دانی ئه و هه ڵبژاردنه یه و ده ڵێت "هه ڵبژاردنه ك���ه په یوه س���ته به یاس���ا و هه ڵبژاردن���ی پارێزگاكانه وه ، به بۆچونی خ���ۆم هه ڵبژاردنه كه كارێكی زانس���تی نه ب���وه و ئه نجومه نه كه له س���ه ر بنه مای ش���اره وانییه وه به كاری په یوه ندیب���ون هه ڵنه بژێردراون، چونكه هه مو ش���تێك م���ه رج نیی���ه به هه ڵب���ژاردن بكرێ���ت، هه ڵبژاردن���دا له كات���ی له به رئ���ه وه ی هه مو حیزبێ���ك هه وڵده دات كه س���ێك كاندیدب���كات كه زۆرترین ده نگ دێنێت، به اڵم ره نگه ئه وكه س���ه بۆ ئه وه نه شێت كه بڕیار له س���ه ر ماس���ته رپانی شار و كاره كانی ش���اره وانی بدات، ئه س���ڵه ن غیابی سه رۆكی فه رمانگه كان گرفتی بۆ كاره كان دروس���تكردوه ، چونكه دروست وایه ئه نجومه نی ش���اره وانی له سه رۆكی پێكبێت فه رمانگ���ه خزمه تگوزارییه كان ده رده چێت بڕیارێ���ك ك���ه بۆئ���ه وه ی هه مه الیه نه بێت، ئێس���تا ئ���ه م گرفته پارێ���زگاكان ئه نجومه ن���ی له یاس���ای یاساكه ش هه رچه نده چاره س���ه ركراوه ، ده رچوه ، به اڵم تا هه ڵبژاردن نه كرێت كار به یاساكه ناكرێت"، هه روه ها وتیشی "من هیچ له گه ڵ دوباره كردنه وه ی هه ڵبژاردنی شاره وانیدا نیم به تایبه تی كه ئه و یاسایه هه یه ، چونك���ه نابێ���ت دو ئه نجومه نی

هه ڵبژێرراو له شارێكدا هه بێت".

بودجه ی ته شغیلی به شیان ناكاتوه زیری ش���اره وانی ئاش���كرایكرد كه له و بڕی���اره ی له په رله م���ان ده رچو بۆ كه مكردنه وه ی رێژه ی )15%(ی بودجه ی ته ش���غیلی هه م���و س���ه رۆكایه تییه كان له زیان���ی وه زاره ته كه یدا ب���وه ، چونكه ش���اره وانی تایبه تمه ندی خ���ۆی هه یه و له بودجه ی هه یه "تایبه تمه ندییه ك وتی ته شغیلی وه زاره تی ش���اره وانی ، راسته له ڕوكه ش���دا ش���اره وانی بودجه یه ك���ی له نه زه ری ته ش���غیلی گه وره ی هه ی���ه و هه م���وو الیه كدا كه باس���ی ده كرێت وا نیشان ده درێ بودجه كه ته نها بۆ كڕینی ئوتۆمبێل و پێداویستییه كانه ، راسته الی ئێمه ش ئه وه هه یه ، به اڵم به ش���ی هه ره گه وره كه بۆ پڕۆژه خزمه تگوزارییه كانه و ئ���ه وه ش له بودج���ه ی ته ش���غیلییه كه ته نه���ا الی ئێمه وایه و ئه وه ش گرفتێكی س���ه ره كییه "، هه ر له وباره یه وه وتیشی "بۆنمونه پڕۆژه یه ك كه پێمانده درێته وه ل���ه و كات���ه وه خه رجییه كانم���ان تێیدا مه واده كانی كڕینی یان ده ستپێده كات، پاككردنه وه ی ئاو له كلۆر و و مادده كانی تر و

تایبه‌ت)350( سێشه ممه 662012/11/6

فەرمان رەشاد

"لەوشوێنە دەسەاڵتی یاسا کۆتایی دێت، ستەمکاری دەستپێدەکات"

جۆن لۆک

"ستەمکاری" وەک چەمک مێژویێکی لەس���ەردەمی هەی���ەو دورودرێ���ژی یۆنانییەکانەوە ئەم چەمکە بەکاهاتوە، بەو مانایەی س���تەمکاری دیاردەیەکی ن���وێ نیی���ە لەش���ێوازی حوکمڕانی، بۆیە قس���ەکردنیش لەسەر حوکمڕانی س���تەمکارانە مێژوێک���ی درێژی هەیەو چەندی���ن تی���ۆرەو خوێندن���ەوە ب���ۆ ستەمکارو ستەمکاریی بەدرێژایی مێژو هاتونەتە بەرهەم، س���تەمکاری لە واتە سادەکەیدا بەمانای خراپ بەکارهێنانی س���ود جاریش هەن���دێ دەس���ەاڵت، وەرگرتنی خراپ لەیاس���او رێس���اکان، ئەفاڵت���ون لەکۆمارەکەی���دا دەربارەی کەس���ایەتی س���تەمکار دەڵێت "کاری س���تەمکار پێچەوانەی پزیش���کەکانە" بەو مانایەی کاری پزیشەکەکان بریتیە ل���ە البردن���ی تەنە زیان بەخش���ەکان

لەلەش���ی مرۆڤ���دا، بەاڵم س���تەمکار دەیهێلێتەوە نەب���ێ س���ودی ئەوەی بەاڵم ئەوانە لەناودەبات کە پێچەوانەی خواس���تەکانی ئەو دەجوڵێنەوە با زۆر بەتوان���او هاونیش���تیمانی ش���ەریفبن، بۆیە س���تەمکار تەنها پش���ت بەوانە دەبەس���تێت کە س���ودیان ب���ۆ واڵت نییە، بەجۆرێ���ک بەرزیاندەکاتەوە کە خەویشیان پێوە نەدەبینی، ئەو جۆرە کەس���انەش " ئامرازێک���ی باش���ن بۆ ئامانجێکی خراپ" بەوپێیەش ئەوانەی لەدەوری ستەمکار دەبن هەرگیز جێی متمانە نابن بۆ خودی س���تەمکارەکە، چونکە خ���اوەن فەزیڵەت نین و لەبیری چاکەی گش���تی نین، ئەوەش وادەکات دواجار س���تەمکار ترس���ی لەوە هەبێ لەوی���ش هەڵگەڕێن���ەوە، بۆی���ە لێرە س���تەمکار دواجار کەسێکە بێ هاوڕێ و هەمیشە لەترس���ێکی گەورە دەژی و، متمان���ە بە چ���واردەورو گەلەکەش���ی بێمتمانەییەکە زۆرجاری���ش ن���اکات، دەگاتە ئاستێک پەنابباتە بەر خەڵکی بێگانە بەوپێیەی کەمترین مەترس���ین بەس���ەر دەس���ەاڵتەکەی، ئ���ەو هەمو

ترسەی س���تەمکاریش لە لەدەستچونی کۆیلەیەک وەک دواجار دەسەاڵتەکەی دەریدەخ���ات لەبەردەم ئ���ارەزوەکان و گەورەش���ی ترس���ە ئ���ەو هەمیش���ە وایلێ���دەکات لەبۆس���ەدا بێ���ت بۆهەر کەس و پێشهاتێک کە دەس���ەاڵتەکەی بخات���ە مەترس���ییەوە، لەواڵتێ���ک کە س���تەمکاری تێی���دا بەرقەراربێت ئەوا ش���تێک نییە بەناوی یاس���اوە ئەگەر هەشبێت ئەوا کارتۆنییە، چونکە دواجار ئەوه س���تەمکارو دارودەس���تەکەیەتی بڕیاردەدەن و ئاراس���تەی یاسا دەکەن، بۆیە هەمیش���ە رقێکی گ���ەورە لەنێو خەڵ���ک بۆ س���تەمکاری هەب���وە بەو مانایەی ش���تێک نادۆزیی���ەوە بەناوی ستەمکاری خۆشەویست ئەوان هەرگیز

بابەتێک نین بۆ خۆشویستن.ب���ۆ ئاماژەم���ان پێش���تریش وەک س���تەمکار س���ەرەکی کێش���ەی کرد لەگ���ەڵ ئ���ەو هاونیش���تیمانیانەیە کە جورئەت���ی ئەوە دەک���ەن ڕەخنەبگرن سەرهەڵبدات و هۆشیاری لەوێشەوە و، دەسەاڵتەکەی بکەوێتە مەترسی. بۆیە س���تەمکار ئامادەی���ە زۆرتری���ن پارەو

شاعیران نوسەرو بەرۆشنبیرو ئیمتیاز ببەش���ێتەوە بۆ ئەوەی بەش���ان و باڵی حیکمەتەکان���ی باس���ی هەڵ���دەن و ئ���ەو ب���ۆ خەڵ���ک بک���ەن و س���یمای دەس���ەاڵتەکەی جوان بێ، هەمیش���ە چ���واردەوری س���تەمکار خەڵکێکە تا ئەوپ���ەڕی گوێڕایەڵن، وەک دەگێرنەوە لەسەردەمی فارس���ەکان ئەگەر پادشا لەدارودەستەکەی یەکێک کوڕی بەتیر بپێکایە ئەوا ئەو کەسە تەنها لەسەری بو دەستخۆشی لەدپاشا بکات کە بەو لەبەرامبەردا شێوە جوانە پێکاویەتی! ئەوەی نەچێتە ژێرباری ئەو ئیمتیازاتانە دەکرێت. توند زیندان���ەکان لەکونجی )پریندەر( ستەمکاری کۆرنیسە کاتێک یەکێک لەهاوڕێکانی لەڕێگای نێردراوێکی داوای ئام���ۆژگاری لێ���دەکات، ئەویش نێردراوەک���ە دەبات بۆن���او کێلگەیەک بەدارەکەی دەس���تی لەو گوڵەگەنمانە دەدات کەبەرزبونەت���ەوەو دەرکەوتون، بڵێت ئەوە ویس���تویەتی لەوەش���ەوە نێوخەڵک بەرزەکانی گەردن پێویستە ببڕرێن، ئەو ئامۆژگارییەش ستەمکاران لەس���ەردەمی جیاوازو ش���ێوازی جیا

لەیەکتری وەردەگرن. مەبەس���تەکەش وەک ئەرس���تۆ ئام���اژەی ب���ۆ دەکات ب���ۆ ئەوەیە "کۆمەڵگ���ە ببێتە کۆمەڵە

مێگەلێک بەئاسانی لێبخوڕرێن"کارکردن لەسەر تێکشکاندنی رۆحی هاونیشتیمانیان و، هەستکردن بەکەمی و بەش���ێوەیەک ناخیان هەژارخس���تنی هەمیشە هەس���ت بکەن بەبێ سەرۆک ئەوان هیچ نین، ئ���ەو ئامانجەیە هەمو س���تەمکارێک هەوڵی ب���ۆدەدات، هەر کەس���ێکیش هەوڵێکی پێچەوانەی لەو هانیشتیمانیان بیەوێت بدات و شێوەیە بێگوم���ان ئ���ەوا هۆش���یاربکاتەوە دەکەوێت���ە بەر ڕەحمەتی دەس���ەاڵت و یاساکەی ستەمکار کە دەرچون تیایاندا نزیکە لەمەحاڵ، بەاڵم خۆش���بەختانە هاونیش���تیمانییە مێ���ژو بەدرێژای���ی ئازاکان ڕو بەڕوی ستەمکار بونەتەوەو فەزیلەت و ئازادییان هەڵبژاردوە بەسەر بێدەنگ���ی و رازیبون ئی���دی باجەکەی

هەرچەند بوبێت.پەراوێز:

کۆمار - ئەفاتونستەمکار - ئیمام عبدالفتاح

دڵشاد شه هاب

زه وی وزار و موساته حه روی

وه زاره تی ناشرین كردبو

►

چاككردنه وه ی تۆڕه كانی ئاو و رێگه وبان و پاككردنه وه ی شار و شارۆچكه كان له سه ر بودجه ی ته شغیلییه ، به اڵم ئێمه ناتوانین 15%ی كڕین���ی كل���ۆر و پاككردن���ه وه ی بودج���ه ی كه مبكه ین���ه وه ، ش���اره كان وه به رهێن���ان بۆ قیرتاوك���ردن و پڕۆژه ی س���تراتیژییه ، به اڵم ده بێ���ت له بودجه ی خزمه تگوزاری و بودج���ه ی ته ش���غیلیدا

به ڕێوه بردن جیابكرێته وه ".

گه شه ی ئێستای هه ولێر هی "2020"ه ش���اره وانی وه زی���ری به وت���ه ی گه وره ترین ناوخۆی���ی رێگه وبانه كان���ی بواره ك���ه كاری تێدا ده ك���ه ن، چونكه له سنوری هه ر شاره وانییه ك جگه له وه ی به ش���ێوه ی ته نده ر پڕۆژه ی قیرتاوكردن به رده وامیش الی ده ك���ه ن، جێبه ج���ێ خۆیان���ه وه قیرتاوك���ردن به رده وام���ه ، ئاشكراشیكرد كه كۆمپانیایه كی ئه ڵمانی ماس���ته رپانی هه ولێری داناوه بۆماوه ی 25 س���اڵ ، به اڵم به پێی ماسته رپانه كه هه ولێ���ر ب���ۆ زه وی له به كارهێنان���ی ده ركه وتوه كه ئه و گه شه یه ی له ئێستادا هه ولێر پێیگه یشتوه هی ساڵی )2020(ه ، به اڵم ب���ۆ قیرتاوكردنی���ش هۆكاری دارایی به گرفتێكی سه ره كی نێوبرد و وتی "قیرتاوك���ردن كارێكی به رده وامه ، به اڵم هۆكاری سه ره كی قیرتاوكردنیش توانای داراییه ، ئه گه ر س���اڵی داهاتو 500 هه زار دۆالر ب���ۆ قیرتاوك���ردن ته رخانبكرێت، له م���اوه ی س���اڵێكدا هه م���وی ت���ه واو

ده كه ین".

نامەیەک بۆ سەید ئەکرەم

خدر مۆڵ

‌ئا:‌بارام‌سوبحی‌

دوای‌‌بانگه‌شه‌ی‌‌ژماره‌یه‌ك‌پارله‌مانتاری‌‌لیستی‌‌ده‌وڵه‌تی‌‌قانونی‌‌نوری‌‌مالیكی‌‌بۆ‌پێكهێنانی‌‌حكومه‌تی‌‌

زۆرینه‌ی‌‌سیاسی‌،‌پارله‌مانتارانی‌‌كورد‌رایده‌گه‌یه‌نن‌مه‌به‌ست‌له‌و‌

بانگه‌شانه‌‌فشارێكی‌‌سیاسییه‌و‌بۆ‌خۆدزینه‌وه‌یه‌‌له‌چاكسازی‌‌و‌چاره‌سه‌ری‌‌

قه‌یرانه‌كان.‌پارله‌مانتارێكیش‌ده‌ڵێت‌"حكومه‌ته‌كه‌ی‌‌مالیكی‌‌

هاوبه‌ش‌نه‌بوه‌،‌تا‌حكومه‌تی‌‌زۆرینه‌‌پێكبهێنرێت".

پارله‌مانتاری‌‌ ژماره‌ی���ه‌ك‌ ماوه‌یه‌كه‌‌لیس���تی‌‌ده‌وڵه‌ت���ی‌‌قانون‌ك���ه‌‌نوری‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌ وه‌زیران‌ سه‌رۆك‌ مالیكی‌‌ده‌كات،‌له‌ڕێگ���ه‌ی‌‌میدیاكان���ه‌وه‌‌باس‌له‌پێكهێنان���ی‌‌حكومه‌ت���ی‌‌زۆرین���ه‌ی‌‌سیاس���ی‌‌ده‌ك���ه‌ن،‌وات���ه‌‌گه‌وره‌ترین‌لیستی‌‌ناو‌پارله‌مان‌به‌ته‌نها‌حكومه‌ت‌دروست‌بكات‌و‌الیه‌نه‌كانی‌‌دیكه‌ش‌ببنه‌‌ئۆپۆزسیۆن.‌به‌اڵم‌پارله‌مانتارانی‌‌كورد‌له‌به‌غ���دا‌رایده‌گه‌یه‌نن‌ئ���ه‌و‌لێدوانانه‌‌فش���اری‌‌سیاسی‌‌و‌ دروس���تكردنی‌‌ بۆ‌پڕوپاگه‌ن���ده‌ی‌‌هه‌ڵبژاردن���ه‌و‌دۆخ���ی‌‌عێ���راق‌پێكهێنان���ی‌‌حكومه‌تێكی‌‌له‌و‌

جۆره‌‌قبوڵ‌ناكات.

خۆدزینه‌وه‌‌له‌چاكسازی‌گۆڕان‌ فراكس���یۆنی‌‌ پارله‌مانت���اری‌‌د.له‌تیف‌مس���ته‌فا‌ئه‌مین،‌بۆ‌ئاوێنه‌ی‌‌ئه‌مس���اڵدا‌ له‌به‌ه���اری‌‌ رونك���رده‌وه‌‌موقته‌دا‌ بارزان���ی‌‌و‌ ع���ه‌الوی‌‌و‌ كاتێك‌متمانه‌یان‌ كشانه‌وه‌ی‌‌ هه‌ڵمه‌تی‌‌ سه‌در‌لیس���ته‌كه‌ی‌‌ ده‌س���تپێكرد،‌ له‌مالیكی‌‌مالیكی‌‌رایانگه‌یاند‌ئه‌گه‌ر‌ئه‌و‌الیه‌نانه‌‌ل���ه‌و‌داوای���ه‌‌پاش���گه‌زببنه‌وه‌،‌ئ���ه‌وا‌چاكسازی‌‌ده‌كه‌ن‌و‌موقته‌داش‌ملی‌‌به‌و‌داوایه‌داو‌پڕۆژه‌ی‌‌متمانه‌س���ه‌ندنه‌وه‌كه‌‌شكس���تی‌‌هێنا.‌بۆیه‌‌به‌بڕوای‌‌ناوبراو‌ئ���ه‌م‌هه‌ڵمه‌ت���ه‌‌میدیاییه‌ی‌‌ئێس���تای‌‌ئه‌وه‌ی���ه‌‌ ب���ۆ‌ مالیك���ی‌‌ لیس���ته‌كه‌ی‌‌"چاكسازی‌‌نه‌كه‌ن‌و‌له‌بیری‌‌خه‌ڵكیشی‌‌به‌رنه‌وه‌،‌هه‌روه‌ها‌تا‌الی‌‌ش���ه‌قام‌وای‌‌پیشانبده‌ن‌كه‌‌خه‌تای‌‌كوتله‌كانی‌‌تره‌‌

ناهێڵن‌حكومه‌ت‌كاربكات".ئه‌و‌پارله‌مانتاره‌‌راش���كاوانه‌‌ده‌ڵێت‌"حكومه‌تی‌‌زۆرینه‌‌ته‌نها‌هه‌ڕه‌ش���ه‌یه‌و‌له‌م‌خوله‌شدا‌به‌‌لیس���ته‌كه‌ی‌‌مالیكی‌‌دروست‌ناكرێت‌و‌خۆشیان‌باش‌ده‌زانن،‌به‌اڵم‌مه‌به‌ستیانه‌‌له‌م‌رێگه‌یه‌وه‌‌فشار‌بخه‌ن���ه‌‌س���ه‌ر‌كوتله‌كانی‌‌ت���ر‌تا‌ئه‌م‌

قۆناغه‌‌ته‌واوده‌بێ‌".پارله‌مانت���اری‌‌ خۆی���ه‌وه‌‌ له‌الی���ه‌ن‌عه‌بدواڵ،‌ عادل‌ كوردستان‌ هاوپه‌یمانی‌‌ب���ۆ‌ئاوێن���ه‌ی‌‌رونك���رده‌وه‌‌حكومه‌تی‌‌

مالیكی‌‌"نایه‌وێت‌چاره‌س���ه‌ری‌‌قه‌یرانه‌‌سیاس���ییه‌كان‌بكات‌و‌له‌گه‌ڵ‌مانه‌وه‌ی‌‌به‌هه‌ڵپه‌س���ێرراوی‌".‌ كێش���ه‌كانه‌‌له‌هه‌مانكاتدا‌پێیوایه‌‌حكومه‌تی‌‌زۆرینه‌‌"فش���ارێكی‌‌سیاس���ییه‌و‌جدیش‌نییه‌،‌فش���اره‌‌له‌س���ه‌ر‌كوتله‌‌سیاسییه‌كان‌داواكارییه‌كانیان‌ میچ���ی‌‌ ئ���ه‌وه‌ی‌‌ بۆ‌

دابه‌زێنن".

مالیكی‌‌له‌سوریا‌ده‌ترسێتبه‌بۆچونی‌‌عادل‌عه‌بدواڵ،‌هۆكاری‌‌گرنگ‌زۆرینه‌،‌ حكومه‌تی‌‌ بانگه‌شه‌ی‌‌ له‌پشت‌ترس���ه‌‌له‌بارودۆخی‌‌سوریا،‌به‌تایبه‌تی‌‌دوای‌‌ئه‌وه‌ی‌‌مالیكی‌‌گه‌یش���تۆته‌‌ئه‌و‌قه‌ناعه‌ته‌ی‌‌رژێمه‌كه‌ی‌‌به‌ش���ار‌ئه‌سه‌د‌هه‌ر‌ده‌گۆڕێت،‌بۆیه‌‌له‌ئێستاوه‌‌ترسی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌هه‌یه‌‌حكومه‌تی‌‌داهاتوی‌‌سوریا‌هه‌ڵوێس���تی‌‌له‌گه‌ڵ‌عێراق‌باش‌نه‌بێ‌‌و‌"گۆڕانكارییه‌كان���ی‌‌س���وریا‌به‌خ���راپ‌به‌سه‌ر‌عێراقدا‌بشكێته‌وه‌.‌بۆیه‌‌مالیكی‌‌ده‌یه‌وێت‌خۆی‌‌له‌چاره‌سه‌ری‌‌كێشه‌كان‌ت���ر‌به‌ناوی‌‌ بدزێت���ه‌وه‌و‌قه‌یرانێك���ی‌‌پێكهێنانی‌‌حكومه‌تی‌‌زۆرینه‌ی‌‌سیاسی‌‌مه‌ترس���ییه‌كانی‌‌ روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌‌ ب���ۆ‌

داهاتو‌دروست‌بكات".رایوای���ه‌‌ پارله‌مانت���اره‌‌ ئ���ه‌م‌گرێبه‌س���ته‌كانی‌‌ئه‌م‌دواییه‌ی‌‌مالیكی‌‌ب���ۆ‌كڕینی‌‌چ���ه‌ك‌له‌روس���یاو‌چیك‌ده‌چن���ه‌‌هه‌مان‌ئ���ه‌و‌چوارچێوه‌یه‌وه‌.‌له‌هه‌مانكاتیش���دا‌ره‌خنه‌‌له‌هه‌ڵوێستی‌‌پارله‌مانتاران‌و‌به‌شێك‌له‌سه‌ركردایه‌تی‌‌

كورد‌ده‌گرێت،‌كاتێك‌پرس���ی‌‌كڕینی‌‌كردۆت���ه‌وه‌،‌ گ���ه‌وره‌‌ زۆر‌ چه‌كی���ان‌چونكه‌‌پێیوایه‌‌هه‌ڵوێس���ته‌كانی‌‌كورد‌بوه‌ت���ه‌‌"پڕوپاگه‌نده‌یه‌ك���ی‌‌به‌هێز‌بۆ‌له‌كات���ی‌‌ مالیك���ی‌‌و‌ حكومه‌ته‌ك���ه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌‌ساڵی‌‌داهاتودا‌سودی‌‌لێوه‌رده‌گرێت،‌پێموایه‌‌نه‌ده‌بو‌پرس���ی‌‌ئ���ه‌و‌گرێبه‌س���تانه‌مان‌هێن���ده‌‌گه‌وره‌‌

بكردایه‌".گه‌ڕانه‌وه‌‌بۆ‌خه‌باتی‌‌چه‌كداری‌

هه‌رچه‌ن���ده‌‌پارله‌مانتارانی‌‌ده‌وڵه‌تی‌‌قان���ون‌حكومه‌ت���ی‌‌زۆرین���ه‌‌وه‌ك���و‌چاره‌س���ه‌ری‌‌كێش���ه‌كان‌ناوده‌ب���ه‌ن،‌به‌اڵم‌حاكم‌له‌تیف‌پێیوایه‌‌له‌ئێس���تاو‌داهاتوشدا‌حكومه‌تی‌‌زۆرینه‌‌كێشه‌كانی‌‌عێراق‌چاره‌سه‌ر‌ناكات،‌هۆكاره‌كه‌شی‌‌ده‌گێڕێت���ه‌وه‌‌بۆ‌ف���ره‌‌پێكهاته‌یی‌‌ئه‌م‌"له‌هه‌م���و‌حكومه‌تێكدا‌ ده‌ڵێت‌ واڵته‌،‌ده‌بێ‌هه‌ر‌س���ێ‌‌پێكهاته‌‌سه‌ره‌كییه‌كه‌‌رازی‌‌بكرێن،‌ئه‌گه‌رنا‌هه‌ر‌پێكهاته‌یه‌ك‌هه‌س���ت‌به‌په‌راوێزكردنی‌‌خۆی‌‌بكات،‌ره‌نگ���ه‌‌په‌نابه‌رێت���ه‌وه‌‌ب���ه‌ر‌خه‌باتی‌‌پێكهاته‌یه‌ك‌ هی���چ‌ چه‌كداری‌،‌چونكه‌‌

قبوڵی‌‌ناكات‌ببێته‌‌ئۆپۆزسیۆن".ب���ه‌ڕای‌‌ع���ادل‌عه‌ب���دواڵ‌باش���ترین‌چاره‌س���ه‌ر‌له‌قۆناغی‌‌ئێستادا،‌بریتیه‌‌له‌پابه‌ندبون‌به‌ده‌ستورو‌رێكه‌وتنه‌كانی‌‌رێكه‌وتنانه‌ی‌‌ ئ���ه‌و‌ هه‌ولێ���رو‌ وه‌ك���و‌له‌نێ���وان‌ك���وردو‌به‌غ���دا‌له‌الی���ه‌ك‌و‌له‌الیه‌كی‌‌ عێراقییه‌‌ قان���ون‌و‌ ده‌وڵه‌تی‌‌ت���ر،‌پێش‌دامه‌زراندنی‌‌ئه‌م‌كابینه‌یه‌ی‌‌

ئێس���تا‌كراون.‌به‌اڵم‌لیستی‌‌ده‌وڵه‌تی‌‌قانون‌به‌وه‌‌تۆمه‌تب���ار‌ده‌كات‌كه‌‌به‌و‌رێكه‌وتنان���ه‌وه‌‌پابه‌ن���د‌نه‌ب���وه‌.‌بۆیه‌‌راشكاوانه‌‌ده‌ڵێت‌"بانگه‌شه‌ی‌‌حكومه‌تی‌‌زۆرینه‌‌دروستكردنی‌‌قه‌یرانێكی‌‌تره‌‌بۆ‌كات‌كوشتن‌و‌قوڵكردنه‌وه‌ی‌‌قه‌یرانه‌كان،‌حكومه‌تی‌‌زۆرینه‌‌تاكۆتایهاتنی‌‌ته‌مه‌نی‌‌ئ���ه‌م‌خول���ه‌ی‌‌حكوم���ه‌ت‌و‌پارله‌مان‌س���ه‌رناگرێت‌و‌قه‌یرانه‌كانیش‌به‌رده‌وام‌

ده‌بن".

پڕوپاگه‌نده‌ی‌‌هه‌ڵبژاردنحكومه‌تی‌‌عێراق‌و‌كۆمیسیۆنی‌‌بااڵی‌‌له‌مانگی‌‌ بڕیاریان���داوه‌‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان‌نیس���انی‌‌س���اڵی‌‌داهاتودا‌هه‌ڵبژاردنی‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌پارێزگاكانی‌‌عێراق‌ئه‌نجام‌بده‌ن،‌بۆیه‌‌وه‌كو‌ئه‌و‌دو‌پارله‌مانتاره‌‌باس���كردن‌ باس���یانكرد‌ ك���ورده‌‌له‌حكومه‌ت���ی‌‌زۆرین���ه‌و‌كڕینی‌‌چه‌ك‌و‌هێنان���ی‌‌قانونه‌كانی‌‌ژێرخانی‌‌ئابوری‌‌و‌لێبوردنی‌‌گشتی‌‌بۆ‌پارله‌مان،‌ته‌نها‌بۆ‌ئه‌وه‌یه‌‌وه‌كو‌پڕوپاگه‌نده‌ی‌‌هه‌ڵبژاردن‌

به‌كاریبهێنن.پارله‌مانتاره‌ك���ه‌ی‌‌ له‌وباره‌ی���ه‌وه‌‌هاوپه‌یمانی‌‌كوردس���تان‌وتی‌‌"ته‌نانه‌ت‌دروس���تكردنی‌‌قه‌یران‌له‌گ���ه‌ڵ‌هه‌رێم‌هه‌ر‌بۆ‌پڕوپاگه‌نده‌ی‌‌هه‌ڵبژاردنه‌،‌له‌و‌رێگه‌یه‌وه‌‌مالیكی‌‌توانیویه‌تی‌‌قه‌ناعه‌ت‌به‌به‌شێك‌له‌شه‌قامی‌‌شیعی‌‌بكات،‌كه‌‌به‌ش���ێك‌له‌كورد‌تاڕاده‌یه‌ك‌مه‌ترسین‌

له‌سه‌ر‌ئاینده‌ی‌‌عێراق".

فشاره‌كه‌ی‌‌پارتی‌‌فاشیله‌هه‌فته‌ی‌‌رابردو‌وته‌بێژی‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌كوردی‌‌ كش���انه‌وه‌ی‌‌ ئه‌گ���ه‌ری‌‌ هه‌رێم‌راگه‌یاند،‌ مالیك���ی‌‌ له‌حكومه‌ته‌ك���ه‌ی‌‌ئه‌گه‌ر‌هات���و‌قه‌یرانه‌كان‌به‌بنبه‌س���ت‌ئه‌گه‌ری‌‌كشانه‌وه‌ی‌‌ له‌باره‌ی‌‌ گه‌یشتن.‌ك���وردو‌كاردان���ه‌وه‌ی‌‌دروس���تكردنی‌‌حكومه‌تی‌‌زۆرینه‌،‌حاكم‌له‌تیف‌ده‌ڵێت‌"ئه‌وه‌‌فشارێكی‌‌فاشیله‌‌و‌هیچ‌سودێكی‌‌نابێ���ت،‌به‌داخ���ه‌وه‌‌ل���ه‌وه‌‌ده‌چێ���ت‌پارتی‌‌سیاس���ه‌ت‌نه‌زانێت‌یان‌سه‌ری‌‌لێتێكچوبێ���ت،‌چونكه‌‌ده‌وڵه‌تی‌‌قانون‌خواخوایه‌تی‌‌پارتی‌‌یان‌هه‌ر‌لیستێكی‌‌تر‌بكشێته‌وه‌،‌تا‌كه‌سی‌‌تر‌له‌جێگه‌یان‌

دابنێت".‌پارله‌مانت���ار‌ خۆی���ه‌وه‌‌ له‌الی���ه‌ن‌ئه‌گه‌ر‌ رایده‌گه‌یه‌نێت‌ عه‌ب���دواڵ،‌ عادل‌كورد‌بڕیاری‌‌كش���انه‌وه‌‌ب���دات،‌ئه‌وا‌ده‌وڵه‌تی‌‌قانونی���ش‌حكومه‌تی‌‌زۆرینه‌‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌ به‌به‌ڵگ���ه‌ی‌‌ پێكده‌هێنێ���ت،‌"تائێس���تا‌له‌عێراقدا‌كار‌به‌ده‌س���تورو‌ته‌وافوق���ی‌‌سیاس���ی‌‌ك���راوه‌،‌ب���ه‌اڵم‌له‌ئێس���تادا‌ته‌وافوقه‌ك���ه‌‌خه‌ریكه‌‌كاڵ‌

ده‌بێته‌وه‌و‌هه‌ره‌سدێنێت".

حكومه‌ت‌هاوبه‌ش‌نه‌بوه له‌الیه‌ن‌خۆیه‌وه‌‌ئه‌ندامی‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌عوس���مان،‌ مه‌حمود‌ عێراق‌ نوێنه‌رانی‌‌له‌تۆڕی‌‌ تایبه‌ت���ی‌‌خ���ۆی‌‌ له‌په‌یج���ی‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌فه‌یس���بوك،‌نوسیویه‌تی‌،‌پێویس���ت‌بو‌حكومه‌تی‌‌زۆرینه‌‌له‌پاش‌هه‌ڵبژاردنی‌‌)2010(‌پێكبهاتایه‌‌له‌گه‌ڵ‌له‌په‌رله‌ماندا،‌ به‌هێز‌ ئۆپۆزیس���ۆنێكی‌‌نه‌ك‌كۆكردنه‌وه‌ی‌‌كوتله‌كان‌به‌یه‌كه‌وه‌‌له‌ده‌سه‌اڵتی‌‌جێبه‌جێكردندا،‌كه‌‌ناونرا‌

هاوبه‌ش‌و‌هه‌رگیزیش‌وانه‌بو.

‌‌‌‌ئا:‌بارام‌سوبحی‌

به‌پێی‌‌راپۆرتێكی‌‌بانكی‌‌نێوده‌وڵه‌تی‌‌رێژه‌ی‌‌وه‌رگرتنی‌‌خوێندكاران‌له‌زانكۆو‌

په‌یمانگاكانی‌‌عێراق‌له‌ستانداردی‌‌جیهانی‌‌كه‌متره‌،‌هه‌روه‌ها‌زیاتر‌له‌‌چاره‌كێكی‌‌خوێندكارانی‌‌زانكۆ‌بۆ‌به‌ده‌ستهێنانی‌‌بڕوانامه‌یه‌‌له‌بواری‌‌په‌روه‌رده‌و‌وانه‌وتنه‌وه‌‌ده‌خوێنن،‌

مامۆستایانی‌‌زانكۆش‌كه‌متر‌له‌‌)%3(‌تێكڕای‌‌كاته‌كانیان‌بۆ‌توێژینه‌وه‌ی‌‌

زانستی‌‌ته‌رخانده‌كه‌ن.

ئ����ه‌و‌راپۆرت����ه‌‌ك����ه‌‌له‌س����ی‌‌و‌یه‌ك‌به‌ناونیش����انی‌‌ پێكهات����وه‌و‌ الپ����ه‌ڕه‌‌"فێرك����ردن‌له‌عێ����راق:‌كورته‌ی����ه‌ك‌بۆ‌ش����یكاركردنی‌‌بارودۆخ����ی‌‌خوێندن����ی‌‌زانیارییه‌كانیش����ی‌‌پش����تی‌‌ بااڵ"یه‌،‌بۆ‌به‌حكومه‌تی‌‌عێراق‌به‌س����توه‌،‌ماوه‌یه‌ك‌له‌مه‌وبه‌ر‌باڵوكرای����ه‌وه‌و‌تیایدا‌به‌وردی‌‌گرفتی‌‌كه‌رتی‌‌خوێندن����ی‌‌بااڵ‌له‌عێراق‌ده‌ستنیشان‌ده‌كات،‌له‌هه‌مانكاتدا‌چه‌ند‌

رێگه‌چاره‌یه‌كیش‌ده‌خاته‌رو.ئه‌وه‌ی‌‌ راپۆرته‌كه‌‌جه‌ختده‌كاته‌‌سه‌ر‌تێك����ڕای‌‌وه‌رگرت����ن‌له‌زانكۆكانی‌‌عێراق‌له‌كاتێكدا‌ ده‌خه‌مڵێنرێ����ت،‌ ‌)%14( به‌‌به‌پێ����ی‌‌س����تانداردی‌‌جیهان����ی‌‌ده‌بێت‌

)27%(‌كه‌متر‌نه‌بێت.‌بۆ‌راس����تاندنی‌‌رونیده‌كاته‌وه‌‌ راپۆرته‌كه‌‌ رێژه‌یه‌ش‌ ئه‌و‌‌)2010/2009( خوێندن����ی‌‌ له‌س����اڵی‌‌له‌س����اڵی‌‌ خوێن����دكارو‌ ‌)88837( دا‌خوێندن����ی‌‌)2011/2010(دا‌)112019(‌ناوه‌ن����دی‌‌ له‌ڕێگ����ه‌ی‌‌ خوێن����دكار‌داواكاری‌‌ خوێندكاران����ه‌وه‌‌ وه‌رگرتن����ی‌‌وه‌رگرت����ن‌له‌زانك����ۆو‌په‌یمانگاكانی����ان‌

پێشكه‌شكردوه‌.له‌الیه‌ن‌خۆی����ه‌وه‌‌وه‌زاره‌تی‌‌خوێندنی‌‌ب����ااڵی‌‌عێراق،‌رایگه‌یاند‌بۆ‌ئه‌مس����اڵی‌‌خوێندن����ی‌‌)2013/2012(‌زیات����ر‌ل����ه‌‌)150(‌ه����ه‌زار‌خوێن����دكار‌وه‌رده‌گرن،‌له‌كاتێكدا‌ساڵی‌‌پار‌ته‌نها‌)93(‌هه‌زار‌

خوێندكاریان‌وه‌رگرتووه‌.راپۆرته‌كه‌ی‌‌بانك����ی‌‌ناوه‌ندی‌‌ره‌خنه‌‌ل����ه‌زۆری‌‌رێ����ژه‌ی‌‌كه‌وت����ن‌و‌ده‌رنه‌چون‌ده‌گرێ����ت‌و‌ عێ����راق‌ له‌زانكۆكان����ی‌‌"الوازی‌‌ ب����ۆ‌ ده‌زانێت‌ به‌نیش����انه‌یه‌كی‌‌توانای‌‌سیس����تمی‌‌فێركردنی‌‌زانكۆیی‌"،‌ئه‌م����ه‌‌جگه‌‌ل����ه‌وه‌ی‌‌له‌گ����ه‌ڵ‌زۆربونی‌‌خێ����رای‌‌ژم����اره‌ی‌‌خوێندكاراندا‌"بینای‌‌ته‌واوو‌شایس����ته‌‌له‌زانكۆ‌حكومیه‌كانداو‌

تاڕاده‌یه‌ك‌تایبه‌ته‌كانیشدا‌نییه‌".ده‌رباره‌ی‌‌ئاستی‌‌زانستی‌‌مامۆستایان‌و‌راپۆرته‌ك����ه‌‌ وانه‌بێ����ژان،‌ ده‌س����ته‌ی‌‌ب����اس‌ل����ه‌وه‌ده‌كات‌كه‌متر‌ل����ه‌‌)%10(‌

مامۆستایان‌هه‌لیان‌بۆ‌رێكده‌كه‌وێت‌بۆ‌ده‌وڵه‌مه‌ندكردن����ی‌‌تواناكانیان‌له‌بواری‌‌توێژینه‌وه‌ی‌‌زانس����تی‌،‌سه‌ردانی‌‌زانكۆ‌بیانییه‌كان‌بك����ه‌ن،‌هه‌روه‌ها‌"ده‌رفه‌تی‌‌راهێنان‌زۆر‌كه‌مه‌‌و‌ئه‌و‌ده‌رفه‌تانه‌ش����ی‌‌كه‌‌ه����ه‌ن‌زیاتر‌ب����واره‌‌ته‌كنیكییه‌كان‌و‌

بابه‌ته‌‌زانستییه‌كانه‌".بانكی‌‌نێوده‌وڵه‌ت����ی‌‌نیگه‌رانه‌‌له‌وه‌ی‌‌زیاتر‌جه‌ختده‌كه‌نه‌‌ زانكۆ‌ مامۆستایانی‌‌س����ه‌ر‌وانه‌وتنه‌وه‌‌له‌ب����ری‌‌توێژینه‌وه‌ی‌‌زانس����تی‌،‌به‌جۆرێك‌"كه‌متر‌له‌‌)%3(‌تێك����ڕای‌‌كاته‌كانی����ان‌له‌توێژین����ه‌وه‌ی‌‌زانس����تیدا‌به‌س����ه‌رده‌به‌ن.‌به‌تێك����ڕاش‌سااڵنه‌‌هه‌ر‌مامۆستایه‌ك‌توێژینه‌وه‌یه‌ك‌یان‌كه‌متری‌‌هه‌ی����ه‌".‌بانكه‌كه‌‌هۆكاری‌‌زانس����تی‌‌ به‌توێژینه‌وه‌ی‌‌ بایه‌خن����ه‌دان‌ده‌گێڕێت����ه‌وه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌"پاره‌یه‌كی‌‌كه‌م‌بۆ‌ئه‌نجامدانی‌‌لێكۆڵینه‌وه‌و‌توێژینه‌وه‌ی‌‌زانستی‌‌ته‌رخانكراوه‌،‌بۆ‌باڵوكردنه‌وه‌ی‌‌به‌رهه‌می‌‌زانس����تییش‌پاداشتی‌‌گونجاو‌

نییه‌".له‌ته‌وه‌رێك����ی‌‌دیك����ه‌ی‌‌راپۆرته‌كه‌دا،‌بانك����ی‌‌نێوده‌وڵه‌ت����ی‌‌هێما‌ب����ۆ‌ئه‌وه‌‌ده‌كات‌بۆ‌ئاراس����ته‌كردنی‌‌س����ه‌رچاوه‌‌ئابوری‌‌و‌ مرۆییه‌كان����ی‌‌واڵت‌و‌چاالكییه‌‌كه‌رتی‌‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌ خزمه‌تگوزارییه‌كان،‌نه‌وتدا‌"حكومه‌تی‌‌عێراق‌سیاس����ه‌تێكی‌‌

ئه‌وتۆی‌‌نییه‌".‌سه‌رباری‌‌ئه‌وه‌ی‌‌ئاست‌و‌ژم����اره‌ی‌‌ده‌رچوان����ی‌‌زانك����ۆ‌و‌جۆری‌پێداویستییه‌كانی‌‌ "له‌گه‌ڵ‌ پس����پۆڕییان‌ب����ازاڕی‌‌كارو‌گه‌ش����ه‌پێدانی‌‌كرداره‌كی‌‌ئاس����تی‌‌مه‌عریفی‌‌و‌پێداویس����تییه‌كانی‌‌مه‌نهه‌ج����ی‌ ناگونجێ����ت،‌ كۆمه‌ڵ����گا‌خوێندنیش‌هاوشانی‌‌ئاستی‌‌ته‌كنه‌لۆژیای‌‌

هاوچه‌رخ‌نییه‌".بانكه‌ك����ه‌‌به‌نمونه‌‌ب����اس‌له‌وه‌ده‌كات‌زیات����ر‌له‌چاره‌كێكی‌‌خوێندكارانی‌‌زانكۆ‌بۆ‌به‌ده‌س����تهێنانی‌‌بڕوانام����ه‌‌له‌بواری‌‌پ����ه‌روه‌رده‌و‌وانه‌وتن����ه‌وه‌‌ده‌خوێن����ن،‌به‌ب����ه‌راورد‌به‌ژماره‌ی����ه‌ك‌له‌ده‌وڵه‌تانی‌‌دواكه‌وت����وی‌‌جیهان،‌ئ����ه‌و‌رێژه‌یه‌‌"زۆر‌

به‌رزه‌".هه‌ر‌له‌راپۆرته‌كه‌دا‌هێما‌بۆ‌ئه‌وه‌‌كراوه‌‌زانكۆكان‌ده‌سه‌اڵتیان‌كه‌م‌و‌سنورداره‌و‌"توان����ای‌‌خ����ۆ‌به‌ڕێوه‌بردنی����ان‌نییه‌".‌ه����ه‌روه‌ك‌"هه‌ماهه‌نگی‌‌نێ����وان‌به‌ش‌و‌یه‌كه‌كان����ی‌‌ناو‌وه‌زاره‌تی‌‌خوێندنی‌‌بااڵو‌ئاڵوگۆڕی‌‌ به‌نمونه‌‌ الوازه‌".‌ زانك����ۆكان‌فه‌رمانگه‌كان����ی‌‌ له‌نێ����وان‌ زانی����اری‌‌لێكۆڵینه‌وه‌و‌پالندانان‌و‌ئاماری‌‌وه‌زاره‌ت‌له‌گه‌ڵ‌زانكۆكان‌زۆر‌كه‌مه‌،‌ئه‌و‌دۆخه‌ش‌ئاراسته‌و‌سیاسه‌ت‌و‌ "كاریگه‌ری‌‌له‌سه‌ر‌

موماره‌سه‌ی‌‌زانكۆكان‌ده‌بێت".بۆ‌چاره‌س����ه‌ری‌‌گرفته‌كان����ی‌‌كه‌رتی‌‌

خوێندن����ی‌‌ب����ااڵی‌‌عێ����راق،‌راپۆرته‌كه‌‌پێش����نیار‌ده‌كات‌الیه‌ن����ی‌‌په‌یوه‌ندیدار‌ش����اره‌زا‌ كه‌س����انی‌‌ به‌ه����اوكاری‌‌س����تراتیژییه‌تێكی‌‌هه‌مه‌گی����رو‌ف����راوان‌بۆ‌پێشخس����تنی‌‌زانكۆكان‌دابنێت،‌كه‌‌تیای����دا‌له‌س����ه‌ر‌بنه‌مای‌‌به‌ڵگ����ه‌و‌داتا‌كار‌ب����ۆ‌فراوانكردن����ی‌‌زانكۆكان‌بكه‌ن‌و‌س����ود‌له‌س����ه‌رچاوه‌‌مرۆییه‌كان‌ببینن.‌راپۆرته‌ك����ه‌‌به‌ئاماژه‌‌ب����ۆ‌گرنگی‌‌داتاو‌زانی����اری‌‌نمونه‌ی‌‌بنه‌مایه‌ك����ی‌‌ئابوری‌‌ده‌هێنێت����ه‌وه‌‌ك����ه‌‌ده‌ڵێ����ت‌"پالندانان‌به‌بێ‌‌ئامار‌نابێت،‌گه‌شه‌پێدانیش‌به‌بێ‌‌

پالندانان‌به‌دینایه‌ت".ده‌س����ه‌اڵتی‌‌ داواده‌كات‌ راپۆرته‌ك����ه‌‌ناناوه‌ندێت����ی‌‌بدرێته‌‌زانك����ۆكان‌تاهه‌ر‌زانكۆی����ه‌ك‌بتوانێت‌س����تراتیژ‌بۆ‌خۆی‌‌بنه‌مای‌‌ له‌س����ه‌ر‌ هه‌روه‌ه����ا‌ دابنێ����ت،‌ئاستی‌‌ئه‌داو‌لێپرس����ینه‌وه‌‌سه‌رچاوه‌ی‌‌دارای����ی‌‌بۆ‌ه����ه‌ر‌زانكۆی����ه‌ك‌دابنرێت،‌به‌بازاڕی‌‌ خوێندنی����ش‌ پرۆگرامه‌كان����ی‌‌كاره‌وه‌‌ببه‌س����ترێنه‌وه‌.‌له‌الیه‌كی‌‌تریش‌بۆ‌گه‌ش����ه‌پێدانی‌‌توێژینه‌وه‌ی‌‌زانكۆیی‌‌له‌زانك����ۆكان‌ له‌ژماره‌ی����ه‌ك‌ النیك����ه‌م‌بكرێت‌و‌ ته‌رخان‌ تایب����ه‌ت‌ بودجه‌یه‌كی‌‌توان����ای‌‌ به‌رزكردن����ه‌وه‌ی‌‌ هه‌وڵ����ی‌‌گۆڕان����كاری‌‌ بدرێ����ت‌و‌ مامۆس����تایان‌

له‌شێوازه‌كانی‌‌وانه‌وتنه‌وه‌دا‌بكرێت.

ن���وری‌‌یه‌كه‌م‌وه‌كو‌ناوه‌ك���ه‌ی‌‌باوكی‌‌به‌س���ه‌عیدی‌‌ژی���ا‌و‌چوارده‌ج���ار‌ب���وه‌‌س���ه‌رۆكوه‌زیران،‌هه‌رچی‌‌ن���وری‌‌دوه‌مه‌‌ده‌یه‌وێ���ت‌ببێته‌‌مالكی‌‌عێ���راق‌و‌چه‌ند‌ساڵێكی‌‌تریش‌حكومی‌‌ئه‌م‌واڵته‌‌بكات.ن���وری‌‌س���ه‌عید‌له‌س���اڵی‌‌)1887(‌له‌‌به‌غ���دا‌له‌دایكبوه‌،‌له‌نێوان‌س���ااڵنی‌‌)‌1930/3/23ت���ا‌1958/5/1(‌چوارده‌‌ج���ار‌بوه‌ته‌‌س���ه‌رۆك‌وه‌زی���ران.‌به‌اڵم‌مالیكی‌:‌نوری‌‌كامیل‌محه‌مه‌د‌حه‌س���ه‌ن‌ئه‌لمالیكی‌‌له‌‌)1950/6/20(‌له‌قه‌زایه‌كی‌‌س���ه‌ر‌به‌پارێزگای‌‌كه‌رب���ه‌ال‌له‌دایكبوه‌و‌ئێس���تا‌خولی‌‌دوه‌می‌‌سه‌رۆكایه‌تییه‌تی‌‌و‌ره‌نگه‌‌بۆ‌خولێكی‌‌دیكه‌ش‌خۆی‌‌كاندید‌

بكاته‌وه‌.س���ه‌ره‌تای‌‌مانگی‌‌ئایاری‌‌په‌نجاو‌چوار‌س���اڵ‌له‌مه‌وبه‌ر‌س���ه‌عید‌له‌پۆسته‌كه‌ی‌‌البرا،‌به‌اڵم‌له‌‌)20/ئایار/2006(‌مالیكی‌‌ب���ۆ‌یه‌كه‌م‌جار‌ب���وه‌‌س���ه‌رۆكوه‌زیران.‌خولی‌‌دووه‌می‌‌س���ه‌رۆكوه‌زیرانی‌‌سه‌عید‌ل���ه‌‌)1938/12/25(‌ده‌س���تی‌‌پێكردو‌ل���ه‌‌)1940/3/31(‌كۆتایه���ات.‌هه‌رچی‌‌به‌فه‌رمی‌‌ ‌)2010/11/25( ل���ه‌‌ مالیكییه‌‌بۆ‌پێكهێنانی‌‌خولی‌‌دوه‌می‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌حكومه‌ت‌راس���پێررا.‌خه‌ریكبو‌له‌مانگی‌‌ئازاری‌‌ئه‌مس���اڵدا‌كوتل���ه‌ی‌‌عه‌الوی‌‌–‌بارزان���ی‌-‌موقت���ه‌دا،‌كۆتای���ی‌‌به‌ماوه‌ی‌‌فه‌رمانڕه‌وای���ی‌‌دوه‌م���ی‌‌بهێن���ن،‌به‌اڵم‌به‌هاوپه‌یمانی‌‌تاڵه‌بانی‌‌و‌ئێران‌خۆی‌‌له‌و‌

قه‌یرانه‌‌رزگاركرد.بڕوانامه‌ی‌‌ خاوه‌نی‌‌ مالیكی‌‌ هه‌رچه‌نده‌‌ماس���ته‌ره‌‌له‌زمانی‌‌عه‌ره‌بی‌،‌به‌اڵم‌نوری‌‌ته‌واوكردوه‌،‌ سه‌ربازی‌‌ ئاماده‌یی‌‌ سه‌عید‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌ش���دا‌كه‌‌مالیكی‌‌كه‌س���ێكی‌‌س���ه‌ربازی‌‌نه‌ب���وه‌،‌ب���ه‌اڵم‌له‌س���ااڵنی‌‌هه‌ش���تاكاندا‌له‌س���وریا‌بوه‌ته‌‌سه‌رۆكی‌‌"نوسینگه‌ی‌‌جیهادی‌‌حیزبی‌‌ده‌عوه‌"،‌كه‌‌رێكخستنی‌‌ له‌هه‌ماهه‌نگی‌‌و‌ بوه‌‌ به‌رپرس‌چاالكییه‌كانی‌‌پارته‌كه‌ی‌‌له‌ناو‌عێراقدا.

س���ه‌عید‌له‌هه‌رێمی‌‌حیج���از‌خزمه‌تی‌‌سه‌ربازی‌‌بۆ‌عوسمانییه‌كان‌به‌جێهێناوه‌،‌باش���ی‌‌ نزیكایه‌تییه‌ك���ی‌‌ ئاش���نایه‌تی‌‌و‌له‌گ���ه‌ڵ‌بنه‌ماڵ���ه‌ی‌‌پادش���ایه‌تی‌‌عێراق‌هه‌بوه‌.‌نوری‌‌مالیكیش‌له‌س���وریاو‌ئێران‌له‌ریزه‌كان���ی‌‌حیزب���ی‌‌ده‌ع���وه‌دا‌بوه‌ته‌‌ئه‌ندامی‌‌س���ه‌ركردایه‌تی‌‌و‌به‌شداری‌‌هه‌مو‌عێراقی‌‌ ئۆپۆزس���یۆنی‌‌ كۆبونه‌وه‌كان���ی‌‌له‌كوردس���تان‌و‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌واڵت‌له‌قۆناغی‌‌پێش‌روخانی‌‌س���ه‌دام‌حس���ێندا‌كردوه‌،‌به‌و‌هۆیه‌وه‌‌ئاشنایه‌تییه‌كی‌‌باشی‌‌له‌گه‌ڵ‌به‌رپرسه‌‌سیاس���ییه‌كانی‌‌ئێستای‌‌عێراق‌هه‌ی���ه‌،‌ك���ه‌‌هه‌ندێكیان‌ئێس���تا‌بونه‌ته‌‌

ركابه‌رو‌نه‌یاری‌.نوری‌‌س���ه‌عید‌به‌یه‌كێك‌له‌دۆس���تانی‌‌به‌ریتانیاو‌سیاس���ه‌تی‌‌رۆژئ���اوا‌له‌عێراق‌تۆمه‌ت���ی‌‌ هه‌میش���ه‌‌ ده‌درا،‌ له‌قه‌ڵ���ه‌م‌پاش���كۆیه‌تی‌‌و‌كلكایه‌ت���ی‌‌به‌ریتانی���ای‌‌به‌دواوه‌بو،‌بڕواشی‌‌وابو‌به‌بێ‌‌پشتبه‌ستن‌به‌به‌ریتانی���ا‌یان‌واڵتێك���ی‌‌زلهێز،‌واڵت‌بنی���اد‌نانرێت،‌هه‌ر‌ئه‌م���ه‌ش‌وایكردوه‌‌نزیكبێ���ت.‌ له‌به‌ریتانی���اوه‌‌ ب���ه‌رده‌وام‌هه‌رچی‌‌مالیكییه‌‌به‌كه‌س���ێكی‌‌زۆر‌نزیك‌س���ه‌ره‌تا‌ هه‌رچه‌نده‌‌ داده‌نرێت،‌ له‌ئێران‌ك���وردو‌ئه‌مه‌ریكی‌‌و‌س���وننه‌كان‌له‌داخی‌‌جه‌عفه‌ری‌‌بۆ‌خولی‌‌یه‌كه‌می‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌حكومه‌ت‌پش���تیوانیانكرد،‌به‌اڵم‌ئێستا‌پش���ت‌به‌ئێران‌و‌پاره‌و‌ده‌س���ه‌اڵته‌كانی‌‌بۆ‌ ئاماژه‌ن‌ ده‌به‌س���تێت‌و‌كرداره‌كان���ی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌به‌بێ‌‌پش���تیوانی‌‌ئێران‌ناتوانێت‌

له‌حكومكردن‌به‌رده‌وام‌بێت.س���ه‌عید‌به‌روخسار‌كه‌س���ێكی‌‌جدی‌‌و‌توڕه‌‌بوه‌،‌بۆ‌به‌دیهێنانی‌‌خواسته‌كانیشی‌‌ره‌خنه‌ی‌‌ج���دی‌‌له‌ركاب���ه‌رو‌نه‌یاره‌كانی‌‌گرتوه‌،‌له‌ئێستاش���دا‌هه‌مان‌خه‌س���ڵه‌ت‌

به‌ئاشكرا‌به‌مالیكییه‌وه‌‌دیاره‌.له‌دامه‌زرێنه‌رانی‌‌ به‌یه‌كێ���ك‌ س���ه‌عید‌په‌یمان���ی‌‌به‌غدا‌داده‌نرێت‌كه‌‌له‌س���اڵی‌‌)1955(‌له‌نێ���وان‌به‌ریتانی���او‌عێ���راق‌و‌واژۆكرا.‌ پاكس���تان‌ ئێ���ران‌و‌ توركی���او‌‌)2008( س���اڵی‌‌ له‌كۆتایی‌‌ مالیكیی���ش‌رێكه‌وتنامه‌ی‌‌س���تراتیژی‌‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌مریكا‌واژوك���رد،‌ب���ۆ‌رێكخس���تنی‌‌پرۆس���ه‌ی‌‌

كشانه‌وه‌ی‌‌سوپای‌‌ئه‌مریكا.خاڵی‌‌جیاوازی‌‌نێ���وان‌ئه‌م‌دو‌نورییه‌‌كۆتایی‌‌ژیانیانه‌،‌س���ه‌عید‌چه‌ند‌رۆژێك‌/14( شۆڕش���ی‌‌ به‌رپابون���ی‌‌ دوای‌‌ته‌مومژاویدا‌ له‌روداوێكی‌‌ ته‌مموز/1958(‌ك���وژرا،‌ب���ه‌اڵم‌مالیك���ی‌‌كه‌‌له‌س���اڵی‌‌بۆ‌ له‌س���ێداره‌دانی‌‌ فه‌رمان���ی‌‌ ‌)1979(ده‌رچو،‌توانی‌‌خۆی‌‌ده‌رباز‌بكات‌و‌بچێته‌‌سوریا.‌له‌‌)2006(‌واژوی‌‌له‌سه‌ر‌بڕیاری‌‌ده‌ستوبرد‌ كردو‌ س���ه‌دام‌ له‌سێداره‌دانی‌‌

ئه‌و‌بڕیاره‌شی‌‌جێبه‌جێكرد.

7 )350(‌سێشه‌ممه‌‌2012/11/6 عێراق

پرۆفایل

كه‌متر‌له‌)3%(‌كاتی‌‌زانكۆكانی‌‌عێراق‌بۆ‌توێژینه‌وه‌ی‌‌زانستییه‌

دوو‌نوری‌

كورد:‌حكومه‌تی‌‌زۆرینه‌‌فشارێكی‌‌سیاسی‌‌دۆڕاوه‌له‌ئێستاو‌داهاتوشدا‌‌‌كێشه‌كانی‌‌عێراق‌چاره‌سه‌ر‌ناكات

AFP‌:نوری‌مالیکی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فۆتۆ

ده‌وڵه‌تی‌‌قانون‌خواخوایه‌تی‌‌پارتی‌‌یان‌هه‌ر‌لیستێكی‌‌تر‌بكشێته‌وه‌،‌تا‌كه‌سی‌‌تر‌

له‌جێگه‌یان‌دابنێت"

►

‌‌‌ئا:‌ئاسۆ‌سه‌راوی‌

فه‌ره‌یدون‌عه‌بدولقادر‌پێشتر‌ئه‌ندامی‌‌مه‌كته‌بی‌‌سیاسی‌‌یه‌كێتی‌‌بوه‌‌و‌بۆماوه‌یه‌ك‌پۆستی‌‌پارێزگای‌‌سلێمانی‌‌و‌وه‌زیری‌‌ناوخۆی‌‌هه‌بوه‌،‌به‌اڵم‌نزیكه‌ی‌‌هه‌شت‌ساڵه‌‌وازی‌‌

له‌كاری‌‌حیزبایه‌تی‌‌هێناوه‌و‌له‌ئێستادا‌وه‌ك‌بازرگانێك‌كارده‌كات.‌ئه‌و‌له‌دیدارێكی‌‌ئاوێنه‌دا‌چۆنێتی‌‌ده‌وڵه‌مه‌ندبونی‌‌خۆی‌‌و‌چه‌ند‌

سه‌رنجێك‌له‌سه‌ر‌ئابوری‌‌ئه‌مڕۆی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردستان‌ده‌خاته‌رو.

ئاوێنه‌:‌با‌یه‌كه‌م‌پرسیارمان‌له‌باره‌ی‌‌ده‌وڵه‌مه‌ندبون���ی‌‌خۆته‌وه‌‌بێت،‌چۆن‌و‌

به‌‌چ‌رێگایه‌ك‌ده‌وڵه‌مه‌ند‌بویت؟فه‌ره‌ی���دون‌عه‌بدولقادر:‌وابزانم‌ئێوه‌‌له‌ال‌ ده‌وڵه‌مه‌ن���د‌و‌خۆش���گوزه‌رانیتان‌تێكه‌ڵبوه‌‌و‌به‌یه‌ك‌شتی‌‌ده‌زانن،‌كاكه‌‌من‌خۆش���گوزه‌رانم‌و‌حاڵێكی‌‌باشم‌بۆ‌م���اڵ‌و‌منداڵم‌دابینك���ردوه‌،‌ئه‌گه‌رچی‌‌له‌و‌س���ااڵنه‌ی‌‌دواییدا‌ئوتێل‌)سۆما(م‌بۆ‌كوڕێكم‌دانا‌پاش���ان‌سوتا‌و‌توشی‌‌زیان���ی‌‌یه‌ك‌له‌دوای‌‌ی���ه‌ك‌هاتم،‌ئیتر‌پ���اره‌ی‌‌كاش���م‌نه‌ما،‌ب���ه‌اڵم‌جێگه‌ی‌‌حه‌وانه‌وه‌ی‌‌باش‌وخانوی‌‌نایابم‌بۆ‌ماڵ‌و‌منداڵ���م‌دابین‌كردوه‌.‌له‌س���اڵی‌‌2003 دا‌ده‌س���تم‌له‌پۆس���تی‌‌وه‌زیری‌‌ناوخۆ‌ده‌ستم‌ له‌2005دا‌ پاش���ان‌ كێشایه‌وه‌،‌له‌پۆس���تی‌‌مه‌كته‌بی‌‌سیاسی‌‌یه‌كێتی‌‌و‌هه‌مو‌كارێكی‌‌حیزبی‌‌كێشایه‌وه‌‌له‌ماڵی‌‌خۆم‌دانیش���تم‌خه‌ریكی‌‌كاسپی‌‌بوم،‌ئه‌وه‌ب���و‌كۆمپانیایه‌كم‌به‌ناوی‌‌)كوك(ه‌‌دامه‌زران���د،‌به‌اڵم‌ل���ه‌و‌كاته‌وه‌‌هیچ‌بازرگانیم‌ به‌ڵێنده‌رایه‌ت���ی‌‌و‌ كارێك���ی‌‌له‌گه‌ڵ‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێم‌نه‌بوه‌،‌به‌ڵكو‌به‌یارمه‌تی‌‌كاك‌فاروقی‌‌مه‌ال‌مسته‌فا،‌كه‌‌هاوڕێیه‌كی‌‌دێرینم���ه‌‌و‌)ماڵی‌‌ئاوا‌بێت(،‌س���ێ‌‌مۆتێلم‌دان���ا‌خانویه‌كه‌م‌میوانه‌كان���ی‌‌و‌ ب���ۆ‌ گ���رت‌ به‌ك���رێ‌‌كارمه‌ند‌و‌پس���پۆڕ‌و‌ئه‌ندازیارانی‌‌بیانی‌‌ئاسیاس���ێڵ‌و‌ چیمه‌نتۆ‌و‌ كۆمپانیاكانی‌‌به‌ناوی‌‌موتێل‌)ئاالن‌و‌شه‌هاب‌و‌ئارام(‌و‌ئه‌وانه‌‌قازانجی‌‌خۆی���ان‌كردوه‌،‌جگه‌‌ته‌واونه‌كراوم‌ خانویه‌كی‌‌ پێشتر‌ له‌وانه‌‌به‌)‌115هه‌زار‌دیناری‌‌سویس���ری‌(‌له‌‌پیاوێكی‌‌ناس���راوی‌‌ئه‌م‌شاره‌‌كڕی‌‌كه‌‌ئه‌و‌كات���ه‌‌نه‌یئه‌كرده‌‌8ه���ه‌زار‌دۆالر‌ت���ه‌واوم‌كرد‌پاش���ان‌چه‌ند‌س���اڵێك‌به‌كونسوڵی‌‌ فرۆش���تمه‌وه‌‌ به‌ئاش���كرا‌ئێرانی‌‌به‌‌)نیو‌ملیۆن‌دۆالر(.‌جارێكی‌‌تری���ان‌له‌چه‌ند‌ش���وێنێكی‌‌جیاجیای‌‌سلێمانی‌‌له‌)توانای‌‌شێخ‌ره‌زا(‌كه‌الی‌‌زۆرب���ه‌ی‌‌خه‌ڵكی‌‌ناس���راوه‌‌و‌خزمێكی‌‌تری‌،‌هه‌ندێ‌‌زه‌وی‌‌و‌خانوم‌كڕی‌‌پاش‌دوساڵ‌به‌قازانجێكی‌‌زۆر‌فرۆشتمنه‌وه‌،‌

هه‌ی���ه‌‌ نزیك���م‌ خزمێك���ی‌‌ له‌ئێ���ران‌)بورجس���ازێكی‌(‌ناس���راوه‌،‌له‌گه‌ڵیدا‌كاری‌‌ته‌الرسازیم‌كردوه‌‌تا‌ئه‌م‌دواییه‌‌به‌رده‌وام‌بوم،‌له‌وانه‌ش‌قازانجی‌‌باشم‌ك���ردوه‌،‌كارم‌ب���ۆ‌كۆمپانی���ای‌‌به‌ڕێز‌

له‌چه‌مچه‌ماڵ‌و‌گوندی‌‌لوبنانی‌‌و‌له‌گرین‌سیتی‌‌و‌له‌راپه‌ڕین‌‌نزیكه‌ی‌‌‌400خانوم‌

بۆ‌كردوه‌.‌‌ده‌وت���رێ‌‌له‌لوبنانیش‌كاری‌‌ ئاوێنه‌:

خانوبه‌ره‌ت‌كردوه‌،‌وایه‌؟فه‌ره‌یدون‌عه‌بدولقادر:‌به‌ڵێ‌‌له‌لوبنان‌كار‌وكاسپی‌‌خانوبه‌ره‌م‌كردوه‌،‌ئه‌توانن‌له‌بانك���ی‌‌بازرگان���ی‌‌عێراق���ی‌‌له‌كاك‌دالوه‌ری‌‌به‌رێوه‌به‌ری‌‌بپرسن،‌كه‌‌چه‌ند‌جار‌له‌لوبنانه‌وه‌‌پاره‌ی‌‌باشم‌هێناوه‌ته‌‌سلێمانی‌،‌جگه‌‌له‌وه‌‌هه‌ر‌له‌منداڵییه‌وه‌‌ح���ه‌زم‌له‌كاس���پی‌‌ك���ردوه‌و‌كردومه‌،‌ته‌نانه‌ت‌له‌زیندان‌به‌شاهیدی‌‌كۆمه‌ڵێك‌كه‌س،‌وه‌ك‌‌ئاسۆ‌شێخ‌نوری‌‌و‌ئاوات‌عه‌بدولغه‌فورو‌چه‌ندینی‌‌تر‌هه‌مو‌رۆژێك‌كاری‌‌زۆر‌باشم‌كردوه‌‌قازانجی‌‌زۆریشم‌لێكردوه‌،‌جگ���ه‌‌له‌زیندان‌به‌رهه‌مه‌كانم‌‌له‌كۆگای‌‌دیاری‌‌بازاڕی‌‌عه‌س���ری‌‌الی‌‌كاك‌ئه‌حمه‌د‌چاوش���ین‌ئه‌فرۆشرا،‌كه‌‌له‌زیندان‌هاتم���ه‌ده‌ر‌زیاتر‌له‌‌7هه‌زار‌دیناری‌‌ئه‌و‌كاتم‌كۆكردبۆوه‌،‌ئه‌وده‌مه‌‌یه‌ك‌دینار‌‌3دۆالر‌بو،‌به‌اڵم‌زیانیش���م‌ك���ردوه‌،‌به‌نمونه‌‌له‌ئوتێل‌س���لێمانی‌‌پ���ااڵس‌زه‌ره‌رم‌ك���ردوه‌،‌ئه‌م���ڕۆ‌ئه‌م‌میوانخانه‌‌گه‌وره‌ی���ه‌‌7میوانی‌‌هه‌بوه‌،‌له‌رۆژانی‌‌جه‌ژن���دا‌له‌‌14میوان‌تێپه‌ڕی‌‌نه‌كردوه‌،‌ئه‌وه‌‌مش���تێك‌له‌خه‌روارێك،‌الم‌ش���ه‌رم‌نیی���ه‌‌كه‌ش���فی‌‌حس���اب‌له‌گ���ه‌ڵ‌هه‌م���و‌كه‌س‌ه���ه‌ق‌و‌ره‌وایه‌،‌ده‌زگایه‌كی‌‌ هه‌ر‌ له‌به‌رده‌می‌‌ ئاماده‌شم‌بده‌م،‌ نیش���انی‌‌ به‌به‌ڵگه‌وه‌‌ دادوه‌ریدا‌هه‌ر‌بۆ‌زانیاریتان،‌له‌س���اڵی‌‌1974وه‌‌كارمه‌ندب���وم‌‌له‌‌س���لێمانی‌،‌هه‌روه‌ها‌له‌به‌غ���دا‌و‌كه‌رك���وك‌كارم‌ك���ردوه‌‌له‌‌رومادی‌‌نه‌فی‌‌بوم،‌له‌ئێران‌و‌ئێراقیش‌

زیندان���ی‌‌سیاس���ی‌‌ب���وم،‌بڕوانامه‌ی‌‌به‌كالۆریسم‌له‌كۆمه‌ڵناسیدا‌هه‌یه‌‌و‌جگه‌‌له‌وه‌‌بڕوانامه‌ی‌‌كورت‌كورتی‌‌چڕ‌وپڕی‌‌زانكۆی‌‌كۆلۆمبی���ای‌ئه‌مه‌ریكیم‌هه‌یه‌،‌ئێس���تاش‌راوێژكاری‌‌ئاب���وری‌‌گروپی‌‌

كۆمپانیاكانی‌‌upmی‌‌به‌ریتانیم.ئاوێن���ه‌:‌ئ���ه‌م‌ماوه‌ی���ه‌ی‌‌زۆر‌باس‌له‌به‌رامبه‌ر‌ ده‌كرێ‌‌ له‌قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌ت‌ته‌قینه‌وه‌كه‌ی‌‌به‌رده‌م‌سلێمانی‌‌پااڵس،‌كه‌‌به‌فه‌رمانی‌‌تاڵه‌بانی‌‌بڕی‌‌‌400ملیۆن‌دینارت‌پێدراوه‌،‌ئه‌و‌قه‌ره‌بوه‌‌به‌پێی‌‌چ‌

یاسایه‌ك‌بوه‌؟له‌‌ دی���اره‌‌ فه‌ره‌ی���دون‌عه‌بدولقادر:‌ب���ه‌ر‌ ئوتێل���ه‌‌ ئ���ه‌و‌ دا‌ ‌2008/3/10په‌المارێكی‌‌تیرۆریستی‌‌كه‌وت،‌زیانێكی‌‌زۆری‌‌به‌ركه‌وت‌له‌وانه‌،‌زیانی‌‌نه‌هاتنی‌‌می���وان‌به‌هۆی‌‌نۆژنكردن���ه‌وه‌‌و‌ترس،‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌شدا‌مانگانه‌‌خه‌رجی‌‌كرێ‌‌و‌موچه‌‌و‌كاره‌با‌و‌شتی‌‌تریشمان‌هه‌بو‌كه‌‌رۆژانه‌‌‌200ملی���ۆن‌دینا‌زیاتر‌بو،‌به‌و‌حاڵه‌شه‌وه‌‌كرێی‌‌خۆمان‌ئه‌دا،‌ئه‌وه‌بو‌مام‌جه‌الل‌)ماڵی‌‌ئاوا‌بێت(‌له‌‌رێگای‌‌چه‌ند‌براده‌رێكه‌وه‌،‌كه‌‌ئێستا‌زۆرینه‌یان‌له‌به‌رپرس���ه‌‌بااڵكانی‌‌گۆڕانن،‌وه‌اڵمی‌‌ب���ۆ‌ناردین‌كه‌‌حكوم���ه‌ت‌قه‌ره‌بومان‌ئ���ه‌وه‌ش‌له‌عێراقدا‌ ب���ۆ‌ ده‌كات���ه‌وه‌،‌بڕیارێك‌هه‌یه‌‌كه‌‌زیانلێكه‌وتوانی‌‌كاره‌‌تیرۆریس���تییه‌كان‌قه‌ره‌بو‌ده‌كرێنه‌وه‌،‌ئه‌وه‌بو‌دوای‌‌دروستبونی‌‌لیژنه‌یه‌ك‌كه‌‌نوێنه‌ری‌‌زۆرین���ه‌ی‌‌الیه‌نه‌كانی‌‌تێدابو‌زیان���ه‌كان‌به‌1ملی���ار‌و‌‌625ملی���ۆن‌و‌

‌‌‌‌یاسین‌حه‌سه‌ن‌كه‌ریم‌‌‌‌ماسته‌ر‌له‌‌ئه‌ندازیاریی‌كاره‌با

مافێك���ی‌س���ه‌ره‌تایی‌و‌یاس���ایی‌هه‌ر‌كڕیارێك���ه‌‌نرخ���ی‌ئ���ه‌و‌كه‌لوپ���ه‌ل‌و‌پێویس���تی‌ بزانێت‌كه‌‌ پێداویس���تیانه‌‌پێیه‌تی‌تا‌بتوانێت‌به‌قه‌د‌به‌ڕه‌ی‌خۆی‌پێ‌ڕابكێشێ‌و‌حیسابی‌گیرفانی‌خۆی‌بكات،‌خ���ۆ‌ئه‌گه‌ر‌ئه‌و‌پێداویس���تییه‌‌وه‌ك‌ س���ه‌ره‌كی‌ خزمه‌تگوزارییه‌ك���ی‌وزه‌ی‌كاره‌با‌بێت‌)كه‌‌له‌م‌سه‌رده‌مه‌دا‌ناتوانێت‌ده‌س���تبه‌رداری‌ ك���ه‌س‌ هیچ‌ئ���ه‌وا‌بێگومان‌ بێ���ت(‌ به‌كارهێنان���ی‌بون���ی‌‌زانیاری���ی‌و‌دات���ا‌الی‌‌هاواڵتی‌‌پێویس���تییه‌كه‌ی‌‌زیاتر‌ده‌بێت.‌لێره‌وه‌‌ئه‌ركی‌وه‌زاره‌ت���ی‌كاره‌بایه‌‌كه‌‌زانیاری‌ته‌واو‌و‌دروس���ت‌له‌باره‌ی‌نرخی‌وزه‌ی‌كاره‌با‌بداته‌‌هاواڵتیان‌و‌ده‌بو‌له‌رابردودا‌ئه‌م‌كاره‌‌له‌الیه‌نی‌ده‌زگای‌به‌رپرس���ی‌ئه‌و‌بواره‌‌كاری‌پێویستی‌بۆ‌بكرایه‌.

زیره‌ك‌ )پێ���وه‌ری‌ بابه‌تی‌ كاتێ���ك‌=‌دزینی‌زی���ره‌ك(م‌له‌‌ژماره‌‌‌345ی‌رۆژی‌‌2012/10/2ی‌رۆژنام���ه‌ی‌‌ئاوێنه‌‌خوێنده‌وه‌‌به‌پێویستم‌زانی‌ئه‌م‌بابه‌ته‌‌بنوس���م‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌نوسه‌ری‌بابه‌ته‌كه‌‌به‌ڕێز‌كاك‌ته‌یب‌جه‌بار‌الی‌رون‌نه‌بوه‌‌ورده‌كاری‌نرخ���ی‌وزه‌ی‌كاره‌با‌چۆنه‌و‌سیس���تمی‌)ته‌ساعودی(‌چییه‌و‌بۆچی‌

په‌یڕه‌و‌ده‌كرێ���ت،‌كه‌‌بێگومان‌نه‌بونی‌سه‌رچاوه‌‌الی‌به‌رێزیان‌و‌ده‌ستنه‌كه‌وتنی‌زانیاری‌سه‌ره‌ڕای‌هه‌وڵدان‌)وه‌ك‌خۆی‌باس���ی‌ده‌كات(‌ه���ۆكاری‌ئ���ه‌و‌هه‌ڵه‌‌

تێگه‌یشتنه‌یه‌.‌

سیستمی‌نرخی‌)ته‌ساعودی(‌چۆنه‌؟ئه‌گ���ه‌ر‌بمانه‌وێ���ت‌وه‌اڵم���ی‌ئ���ه‌م‌پرس���یاره‌مان‌ده‌س���تبكه‌وێت‌پێویست‌ده‌كات‌ورده‌كاری‌ئه‌و‌سیستمی‌نرخه‌ی‌ئێس���تا‌له‌هه‌رێمی‌كوردستان‌بۆ‌وزه‌ی‌كاره‌ب���ا‌كاری‌پێده‌كرێت‌و‌به‌ش���ێوه‌ی‌پله‌به‌ندییه‌‌ش���اره‌زابین‌و‌المان‌رونبێت‌مه‌به‌س���ت‌له‌سیس���تمی‌‌)ته‌ساعودی(‌چییه‌و‌بۆچی‌ئه‌م‌سیس���تمه‌‌له‌هه‌رێم‌و‌عێراق‌و‌زۆر‌شوێنی‌تر‌به‌كارده‌هێنرێت‌و‌پاش���انیش‌رونبێته‌وه‌‌ئایا‌ده‌گونجێت‌و‌لۆجیكییه‌‌داوای‌البردنی‌ئه‌م‌سیستمه‌‌

بكرێت؟له‌هه‌رێمی‌ نرخ���ه‌ی‌ ئه‌و‌سیس���تمی‌كوردس���تان‌بۆ‌هاوبه‌ش���ی‌مااڵن‌كاری‌پێده‌كرێت‌له‌س���اڵی‌‌2009وه‌‌تائێستا‌به‌م‌جۆره‌یه‌‌)‌KWh-‌یه‌كه‌ی‌پێوانه‌ی‌وزه‌ی‌كاره‌بای���ه‌‌وات���ه‌‌كیل���ۆ‌وات‌-‌

سه‌عات(:*)خ�شتەی‌1(ئه‌وه‌ی‌له‌م‌خش���ته‌یه‌دا‌*)خ�شتەی‌1(‌هاتوه‌‌ته‌نها‌نرخی‌جۆری‌هاوبه‌شی‌مااڵن���ه‌و‌نرخی‌جۆره‌كان���ی‌بازرگانی‌و‌

پیشه‌سازی‌و..‌هتد‌جیاوازه‌.‌ه���ه‌ر‌ دی���اره‌‌ له‌خش���ته‌كه‌دا‌ وه‌ك‌هاوبه‌ش���ێك‌تا‌‌450یه‌ك���ه‌‌له‌مانگێكدا‌به‌كاربهێنێت،‌بۆ‌هه‌ر‌یه‌كه‌یه‌ك‌ته‌نها‌15 دیناری‌بۆ‌ئه‌ژمار‌ده‌كرێت،‌به‌مانایه‌كی‌ت���ر‌بۆ‌هه‌ر‌رۆژێ���ك‌‌15یه‌كه‌‌به‌نرخی‌‌15دین���ار‌ئه‌ژمار‌ده‌كرێ���ت‌)بۆ‌هه‌ر‌یه‌كه‌یه‌ك(.‌له‌قۆناغ���ی‌دواترداو‌ئه‌گه‌ر‌هاوبه‌شێك‌زیاتر‌له‌‌450یه‌كه‌ی‌كاركرد‌تا‌‌900یه‌كه‌‌ئه‌وا‌نرخی‌ئه‌و‌به‌شه‌ی‌به‌‌‌20دینار‌بۆ‌ئه‌ژمار‌ده‌كرێت،‌واته‌‌زیاتر‌له‌‌‌15یه‌ك���ه‌‌له‌رۆژێكدا‌تا‌‌30یه‌كه‌‌به‌‌

‌20دینار‌ئه‌ژمار‌ده‌كرێت.وه‌ك‌نمونه‌‌هه‌مان‌پس���وڵه‌ی‌ژماره‌‌‌2ی‌بابه‌ته‌ك���ه‌ی‌كاك‌ته‌ی���ب‌ب���اس‌

ده‌كه‌ین:‌ئه‌م‌پسوڵه‌یه‌‌كه‌‌بۆ‌‌349رۆژ‌هاتۆته‌وه‌‌ش���یكردنه‌وه‌ی‌ئه‌ژماركردنه‌ك���ه‌ی‌به‌م‌

جۆره‌یه‌:كۆی‌یه‌كه‌ی‌كاركراو‌ده‌كاته‌:

40645 – ‌17065=‌‌‌23580یه‌كه‌ی‌وزه‌ی‌كاره‌با‌كاركراوه‌‌له‌و‌ماوه‌یه‌دا.

349 × ‌15=‌‌5235یه‌كه‌‌له‌رۆژێكدا‌ب���ه‌‌‌15دین���ار‌ئه‌ژمارده‌كرێ���ت‌)واته‌‌

5235× ‌15=‌‌78525دینار(.349 × ‌15=‌‌5235یه‌كه‌‌له‌رۆژێكدا‌ب���ه‌‌‌20دین���ار‌ئه‌ژمارده‌كرێ���ت‌)واته‌‌

5235×20=‌104700دینار(.

349 × ‌20=‌‌6980یه‌كه‌‌له‌رۆژێكدا‌به‌‌‌35دین���ار‌ئه‌ژمارده‌كرێ���ت‌)واته‌‌

6980×35=‌‌244300دینار(.ئ���ه‌و‌یه‌كانه‌ی‌كه‌‌ماونه‌ته‌وه‌‌ده‌كاته‌:‌‌)6980 + 5235 + 5235(‌–‌23580=‌‌6130یه‌ك���ه‌‌و‌هه‌ر‌یه‌كه‌یه‌ك‌به‌‌60 دینار‌ئه‌ژمار‌ده‌كرێ���ت‌)واته‌‌6130×

‌60=‌‌367800دینار(.كۆی‌س���ه‌رجه‌م‌ئاس���ته‌كان‌ده‌كاته‌‌

‌795325دینار.به‌م‌شێوه‌یه‌‌بۆمان‌ده‌رده‌كه‌وێت‌كه‌‌دواكه‌وتنی‌پسوڵه‌‌نابێته‌‌هۆی‌زیادبونی‌بڕی‌پاره‌‌له‌س���ه‌ر‌هاواڵت���ی‌و‌نه‌‌دزی‌لێكردن‌و‌نه‌هیچ‌زی���اده‌‌ئه‌ژماركردنێك‌ئه‌ژماركردنه‌ك���ه‌‌ هه‌ی���ه‌و‌ له‌گ���ۆڕێ‌به‌پێ���ی‌رۆژ‌ده‌كرێت‌وه‌‌ئه‌م‌ش���ێوازی‌ئه‌ژماركردنه‌‌له‌پێوه‌ره‌‌كۆن‌و‌نوێیه‌كاندا‌

به‌هه‌مان‌شێوه‌یه‌.هه‌روه‌ه���ا‌لێره‌دا‌گرنگی‌سیس���تمی‌)ته‌س���اعودی(‌ده‌رده‌كه‌وێت‌كه‌‌بریتیه‌‌ب���ۆ‌زیاده‌ڕه‌وی‌ له‌هاندان���ی‌هاواڵتیان‌نه‌كردن‌له‌به‌كارهێنانی‌كاره‌باو‌به‌جۆرێك‌ڕێكخ���راوه‌‌كه‌‌ئه‌گه‌ر‌ماڵێكی‌ئاس���ایی‌ته‌نها‌بۆ‌پێداویس���تییه‌‌سه‌ره‌كییه‌كانی‌س���ه‌الجه‌و‌ روناككردن���ه‌وه‌و‌ وه‌ك‌ته‌له‌فزیۆن‌و‌ئوتوو‌جلشۆر‌وزه‌ی‌كاره‌با‌به‌كاربهێنێت،‌ئه‌وا‌له‌ئاستی‌یه‌كه‌م‌یان‌دوه‌م‌تێپه‌ڕناكات،‌كه‌‌ئه‌م‌شێوازه‌‌هه‌م‌

پسوڵه‌ی‌كاره‌باو‌چۆنێتی‌ئه‌ژماركردنی‌نرخی‌وزه‌ی‌كاره‌با

‌649ه���ه‌زار‌و‌‌884دین���ار‌خه‌مڵێنرا،‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌ به‌نوس���راوی‌‌ له‌ئه‌نجامدا‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌‌وه‌زیرانی‌‌ژماره‌‌‌4349له‌‌2008/4/28دا‌به‌‌واژۆی‌‌سه‌رۆكی‌‌دیوان‌نوری‌‌عوس���مان‌عه‌بدولره‌حمان(‌ )د.‌نوس���راوێك‌كرا‌بۆ‌وه‌زاره‌تی‌‌دارایی‌‌و‌لیژنه‌یه‌ك‌ داواك���را‌ ناوخۆ‌ وه‌زاره‌ت���ی‌‌دروست‌بكرێت‌بۆ‌دیاریكردنی‌‌زیانه‌كان،‌دوای‌‌دروستبونی‌‌لیژنه‌كه‌،‌به‌نوسراوی‌‌فه‌رم���ی‌‌زیانه‌كان‌نێررا‌بۆ‌س���ه‌رۆكی‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌وه‌زیران،‌به‌اڵم‌كاك‌عومه‌ر‌فه‌تاح‌كه‌‌س���ه‌رۆك‌وه‌زی���ران‌بو‌رازی‌‌نه‌ب���و‌هیچ‌خه‌رج‌بكات،‌ئێ‌‌له‌واڵتێكدا‌كه‌‌بیمه‌‌نه‌ب���ێ‌‌له‌حكومه‌ت‌زیاتر‌چی‌‌رێگایه‌ك���ی‌‌تر‌هه‌یه‌‌تا‌داوای‌‌قه‌ره‌بوی‌‌لێبكرێ���ت؟‌منی���ش‌الی‌‌م���ام‌جه‌الل‌ش���كاتم‌كرد‌ئه‌ویش‌)ماڵی‌‌ئاوابێت(‌فه‌رمانیدا‌بڕی‌‌‌400هه‌زار‌دۆالر‌یاخود‌‌400ملیۆن‌دینار‌ب���ۆ‌زیانی‌‌ئوتێله‌كه‌‌ته‌رخان‌بكرێت،‌دیاره‌‌ئه‌و‌پاره‌یه‌ش‌بۆ‌من‌نه‌بو،‌به‌ڵكو‌بۆ‌خاوه‌نی‌‌ئوتێله‌كه‌یه‌‌كه‌‌دی���اره‌‌خاوه‌نه‌كه‌ی‌‌ه���ی‌‌ئیداره‌ی‌‌گش���تییه‌‌و‌من‌كرێچ���ی‌‌ئه‌وانم،‌منیش‌

له‌وه‌دا‌توشی‌‌زیانی‌‌گه‌وره‌بوم.ئایا‌ده‌گونجێ‌‌سیاسه‌تمه‌دار‌ ئاوێنه‌:‌كاری‌‌بازرگانی‌‌ب���كات؟‌به‌جۆرێكی‌‌تر‌ئه‌و‌به‌رپرس���انه‌ی‌‌‌له‌ئێستادا‌پۆستی‌‌حكوم���ی‌‌و‌حیزبییان‌هه‌ی���ه‌،‌له‌هه‌مان‌كاتدا‌خه‌ریك���ی‌‌كاری‌‌بازرگانیش‌بن،‌

ئه‌وه‌‌تا‌چه‌ند‌ره‌وایه‌؟فه‌ره‌یدون‌عه‌بد‌ولقادر:‌نه‌خێر‌ناشێ‌‌و‌

ناكرێ‌‌خزمه‌تی‌‌گه‌ل‌و‌نیشتمان‌له‌گه‌ڵ‌ته‌ق���ه‌الی‌‌ده‌وڵه‌مه‌ند‌ب���ون‌و‌بازرگانی‌‌تێكه‌ڵبكرێت،‌ئه‌وه‌ی‌‌حه‌زی‌‌له‌كاسپی‌و‌بازرگانیكردنه‌‌راس���ت‌وایه‌‌كه‌‌پۆستی‌‌

حیزب���ی‌‌و‌حكومی‌‌وه‌رنه‌گرێ���ت‌وازی‌‌لێبێنێ‌‌بۆ‌ئه‌و‌كه‌س���انه‌ی‌‌كه‌‌به‌راستی‌‌خزم���ه‌ت‌ده‌كه‌ن‌و‌بوار‌ن���اده‌ن‌ناویان‌

له‌گه‌نده‌ڵییه‌وه‌‌بگلێ‌.ئاوێنه‌:‌نمونه‌ی‌‌كه‌سانی‌‌وا‌ده‌بینی‌،‌كه‌‌پۆستی‌‌حیزبی‌‌و‌حكومییان‌هه‌بێت‌و‌

خه‌ریكی‌‌كاری‌‌بازرگانییش‌بن؟‌ئه‌م���ه‌‌ عه‌بدولق���ادر:‌ فه‌ره‌ی���دون‌پرسیارێكی‌‌س���ه‌خته‌،‌ره‌نگه‌‌هه‌م‌بێ‌‌ده‌نگی‌‌ج���وان‌نه‌بێت،‌ه���ه‌م‌بوختان‌به‌خه‌ڵك‌كردن،‌به‌تایبه‌تی‌‌به‌ش���ێكی‌‌زۆری‌‌له‌وان���ه‌ی‌‌تۆ‌مه‌به‌س���ته‌‌پیاوی‌‌زۆری���ان‌ ته‌مه‌نێك���ی‌‌ تێكۆش���ه‌رن‌و‌ب���ه‌‌مه‌س���ه‌له‌‌ره‌واكان���ی‌‌گه‌له‌كه‌مان‌به‌خش���یوه‌،‌ناتوانم‌به‌هه‌ره‌مه‌كی‌‌ته‌قه‌‌له‌‌تاریك���ی‌‌بكه‌م،‌ئه‌م���ڕۆش‌ره‌ش‌و‌سپی‌‌تێكه‌ڵ‌بوه‌‌پڕ‌وپاگه‌نده‌ی‌‌بێبنه‌ما‌ئه‌وه‌ی‌‌ له‌راستییه‌كانی‌‌شێواندوه‌،‌ زۆر‌ده‌توان���م‌بیڵێم‌ئه‌وه‌یه‌،‌ك���ه‌‌ئه‌كرێت‌راس���تی‌‌له‌پڕ‌وپاگه‌ن���ده‌‌جیابكرێته‌وه‌،‌لێپێچین���ه‌وه‌ی‌‌ به‌ه���ۆی‌‌ ئه‌م���ه‌ش‌په‌رله‌مانی‌‌بێت،‌یا‌الیه‌نێكی‌‌دادوه‌ری‌‌ده‌س���ه‌اڵت‌په‌یداب���كات‌و‌له‌هه‌مو‌ئه‌و‌دیاردان���ه‌‌بپێچێت���ه‌وه‌‌تابزانرێت‌هه‌ر‌كه‌سه‌‌ئه‌وه‌ی‌‌هه‌یه‌تی‌‌له‌كوێی‌‌هێناوه‌‌و‌چۆن‌په‌یدایكردوه‌،‌به‌اڵم‌ئاخ‌گه‌ر‌ئه‌و‌بكرێ‌،‌ئێس���تا‌هه‌ر‌بێ‌‌پ���ا‌ئه‌گرێته‌وه‌‌ی���ا‌پاداری���ش‌ئه‌خاته‌‌ژێ���ر‌گیر‌وگاز!‌دیاره‌‌ئه‌م‌دیاردان���ه‌‌هه‌مویان‌كاتین‌و‌له‌گه‌ڵ‌گه‌شه‌كردنی‌‌كۆمه‌ڵ‌و‌سیسته‌می‌‌سیاسیدا‌زۆر‌كه‌م‌ئه‌بێته‌وه‌‌و‌ئه‌بێ‌‌هیوا‌

به‌گه‌شه‌كردن‌ببه‌سترێ‌‌.ئاوێن���ه‌:‌قس���ه‌یه‌كی‌‌زۆر‌له‌ب���اره‌ی‌‌ناش���ه‌فافی‌‌گرێبه‌س���ته‌‌نه‌وتیی���ه‌كان‌ده‌كرێ���ت،‌ده‌وت���رێ‌‌گه‌نده‌ڵی‌‌تێدایه‌،‌ته‌نان���ه‌ت‌هه‌ندێج���ار‌كاربه‌ده‌س���تانی‌‌به‌غ���داش‌له‌وباره‌یه‌وه‌،‌هێرش‌ده‌كه‌نه‌‌سه‌ر‌ئه‌دای‌‌هه‌رێمی‌‌كوردستان،‌قسه‌ی‌‌

تۆ‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌چییه‌؟له‌ش���ه‌ڕی‌‌ عه‌بدولقادر:‌ فه‌ره‌ی���دون‌به‌غدا‌و‌هه‌رێم‌ناتوانم‌قسه‌ی‌‌حكومه‌تی‌‌به‌غدا‌بس���ه‌لمێنم،‌چونكه‌‌له‌وه‌‌ده‌گه‌م‌بیانویه‌كه‌‌به‌ده‌س���ه‌اڵته‌كانی‌‌ كه‌‌ئه‌وه‌‌هه‌رێمی‌‌كوردستان‌ئه‌گرێ‌،‌به‌اڵم‌ئه‌گه‌ر‌گرێبه‌س���ته‌كانمان‌به‌ه���ۆی‌‌په‌رله‌مانی‌‌له‌گه‌ڵ‌ بده‌ین‌و‌ ئه‌نجام‌ كوردس���تانه‌وه‌‌كۆمپانی���ای‌‌گ���ه‌وره‌‌و‌كاریگه‌ر‌مۆریان‌بكه‌ین،‌ئه‌وا‌قس���ه‌ی‌‌ك���ه‌س‌ناتوانێ‌‌هیچ‌بڕوش���ێنێ‌،‌له‌و‌قۆناغ���ه‌دا‌ئه‌وه‌‌گرنگ���ه‌‌چ���ۆن‌بتوانین‌ن���ه‌وت‌وه‌ك‌چه‌كێكی‌‌كاریگه‌ر‌بۆ‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‌گه‌ل‌به‌كاربهێنی���ن،‌باش‌وای���ه‌‌كۆمپانیای‌‌زه‌به‌الحی‌‌واڵتانی‌‌گه‌وره‌‌له‌پرۆسه‌كانی‌‌په‌ترۆڵ‌و‌سه‌نعه‌تی‌‌په‌ترۆڵه‌وه‌‌بگلێنین،‌كارێكی‌‌وه‌ها‌بكه‌ین‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‌ئه‌وانه‌‌گه‌له‌كه‌مانه‌وه‌‌ به‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‌ ببه‌ستین‌به‌شه‌فاف‌و‌یاسایی‌‌‌ئه‌نجامی‌‌بده‌ین.

ئابووری)350(‌سێشه‌ممه‌‌2012/11/6 8

فه‌ره‌یدون‌عه‌بدولقادر‌له‌باره‌ی‌‌چۆنێتی‌‌ده‌وڵه‌مه‌ندبونی‌‌و‌قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌ی‌‌ته‌قینه‌وه‌كه‌ی‌‌سلێمانی‌‌پااڵس‌ده‌دوێ‌

فه‌ره‌یدون‌عه‌بدولقادر

*‌له‌‌‌1947/10/12له‌دایكبوه‌له‌‌1970تێكه‌اڵوی‌‌كاری‌‌

سیاسی‌‌بوه‌،‌له‌دامه‌زرێنه‌رانی‌‌كۆمه‌ڵه‌‌بوه‌.

*‌له‌ساڵی‌‌‌1976تا1979 له‌الی‌‌حكومه‌تی‌‌به‌عس‌زیندانی‌‌

بوه‌*‌له‌كۆتای‌‌‌1979بۆته‌‌

پێشمه‌رگه‌‌و،‌له‌‌1982بۆته‌‌ئه‌ندامی‌‌مه‌كته‌بی‌‌سیاسی‌‌

یه‌كێتی‌.*‌له‌‌‌1997تا‌‌2001پارێزگاری‌‌

سلێمانی‌‌بوه‌‌و‌دواتر‌تا‌2003 وه‌زیری‌‌ناوخۆ‌بوه‌،‌له‌‌2005وه‌‌ده‌ستی‌‌كاری‌‌حیزبی‌‌و‌حكومی‌‌

كێشاوه‌ته‌وه‌‌و‌ئێستا‌وه‌ك‌خۆی‌‌ده‌ڵێت‌خه‌ریكی‌‌كاری‌‌

بازرگانییه‌.

ئه‌وه‌ی‌‌حه‌زی‌‌له‌كاسپی‌و‌

بازرگانییكردنه‌،‌راست‌وایه‌‌كه‌‌پۆستی‌‌حیزبی‌‌و‌

حكومی‌‌وه‌رنه‌گرێت

به‌یارمه‌تی‌‌كاك‌فاروقی‌‌مه‌ال‌مسته‌فا،‌كه‌‌هاوڕێیه‌كی‌‌دێرینمه‌،‌سێ‌‌مۆتێلم‌دانا

‌400ملیۆن‌دینار‌بۆ‌قه‌ره‌بوی‌‌

زیانه‌كانی‌‌ئوتێله‌كه‌‌ته‌رخانكراوه‌‌و‌بۆ‌

من‌نه‌بو،‌به‌ڵكو‌بۆ‌خاوه‌نی‌‌ئوتێله‌كه‌یه‌‌

كه‌‌دیاره‌‌خاوه‌نه‌كه‌ی‌‌هی‌‌ئیداره‌ی‌‌گشتییه‌‌و‌من‌كرێچی‌‌ئه‌وانم

►

*)خ�شتەی‌1(

*)خ�شتەی‌2(

لۆجیكییه‌و‌هه‌م‌زانستی.ئ���ه‌وه‌ی‌لێره‌دا‌گرنگه‌‌باس���ی‌بكه‌ین‌ئه‌وه‌ی���ه‌‌دواكه‌وتنی‌پس���وڵه‌‌دو‌زیانی‌هه‌یه‌و‌پێویس���ته‌‌كاری‌زیاتر‌بكرێت‌بۆ‌چاره‌س���ه‌ركردنی‌به‌تایب���ه‌ت‌له‌پێوه‌ره‌‌نوێیه‌كاندا‌كه‌‌كێش���ه‌ی‌ئه‌م‌هاواڵتییه‌و‌

زۆر‌كه‌سی‌تریشه‌.زیانی‌یه‌ك���ه‌م‌له‌هاواڵتییه‌‌كه‌‌به‌هۆی‌دواكه‌وتنی‌پس���وڵه‌كه‌‌پاره‌كه‌ی‌له‌سه‌ر‌كه‌ڵه‌ك���ه‌‌ده‌بێت‌)ب���ه‌اڵم‌وه‌ك‌بڕ‌هیچ‌

زیاد‌ناكات(.‌زیانی‌دوه‌م‌له‌وه‌زاره‌تی‌كاره‌بایه‌‌كه‌‌ه���ه‌م‌پاره‌كه‌ی‌زو‌پێن���اگات‌و‌هه‌میش‌

ده‌گونجێ���ت‌وه‌ك‌بڕ‌ك���ه‌م‌بكات،‌واته‌‌به‌پێچه‌وان���ه‌ی‌بۆچونه‌كه‌ی‌كاك‌ته‌یب‌كۆبكرێته‌وه‌‌ پ���اره‌‌ مانگان���ه‌‌ ئه‌گ���ه‌ر‌ده‌گونجێ���ت‌بڕه‌كه‌‌زیاد‌بكات‌له‌س���ه‌ر‌

هاواڵتی.‌پێش‌ئه‌وه‌ی‌نمونه‌یه‌ك‌بۆ‌ئه‌م‌بابه‌ته‌‌بێنینه‌وه‌‌واباشه‌‌تیشكێك‌بخه‌ینه‌‌سه‌ر‌په‌یوه‌ندی‌نێوان‌خواستی‌كاره‌باو‌كه‌ش‌و‌له‌پارێزگای‌س���لێمانی‌خواستی‌ هه‌وا.‌كاره‌ب���ا‌به‌مجۆره‌‌بوه‌‌ب���ۆ‌مانگه‌كانی‌

ساڵی‌2011: *)خ�شتەی‌2(19 »»

9 (350( سێشه ممه 2012/11/6 تایبه‌ت

به ره و کۆشکی سپی..

به پێ���ی راپرس���ییه ك كه س���ه نته ری "راسمۆس���ن"ی ئه مه ریكی ئه نجانیداوه نزیكه ی 80%ی ده نگده ران، هه لومه رجی ئاب���وری به گرنگترین فاكت���ه ر ده زانن

له هه ڵبژاردنی سه رۆكی واڵته كه یاندا."ئیسكات س���ه نته ره كه به ڕێوه به ری ده كات ب���ه وه ئام���اژه راسمۆس���ن" ك���ه "گرنگترین مه س���ه له له هه ڵمه تی ئابوری و س���ه رۆكایه تیدا، هه ڵبژاردنی ئیش و كاره ، ئێس���تا نه ك ته نها به هۆی بێكارییه وه زۆرێك له خه ڵكی نیگه رانن، به ڵكو نزیكه ی 8%ی ئه و كه سانه ش كه كاریان هه یه نیگه رانن له وه ی مومكینه

به زوویی كاره كه یان له ده ستبده ن".هه روه ها راسمۆس���ن جه خ���ت له وه ده كاته وه كه جگه له ئیش و كارو گیرفان، مه سه له ی "ش���وێنی نیشته جێ بوون و مه س���كه ن" به الی هاواڵتی ده نگده ره وه

گرنگییه كی گه وره ی هه یه .ئه و ئاماژه به وه ده كات كه پێش���تر جێم���ی كارته رو جۆرج بوش���ی باوك، هه ردووكیان له یه ك خول زیاتر سه رۆك هه ڵنه بژاردنه وه شیان هۆكاری نه بوون، به سه رۆك هه لومه رجی ناله باری ئابوری بوو، راسمۆس���ن ده ڵێت "هێش���تا ئه م دروشمه ی بیل كلینتۆن له گوێی جۆرج بوشی باوكدا ده زرنگێته وه كه ده یووت:

بۆ ئه مه ریكییه كان ئابوری گرنگه ".

ئه م���ڕۆ نه ك ته نها ئه مه ریكا، به ڵكو هه موو جیهان چاوه ڕێیه له هه ڵبژاردنی

ئه مه ریكادا چی رووده دات؟100 ملیۆن له خه ڵكی ئه مه ریكا ئه مڕۆ ده چنه به رده م سندوقه كانی ده نگدان و

له نێوان دوو كاندیدا بڕیار ده ده ن:ئای���ا ئۆبام���ا له كۆش���كی س���پیدا ده مێنێته وه یان رۆمنی ده بێته گه وره ی

چوار ساڵی ئاینده ی كۆشكی سپی ؟هه رچه نده ئێمه ونانان له ئه مه ریكاشدا

ناژی���ن و ره نگه به ش���ێكی زۆریش���مان په یوه ندیمان هه ر به سیاسه ته وه نه بێت، به اڵم سیاسه ت و بڕیاردانی ئه و پیاوه ی كۆشكی س���پی كاریگه رییه كی گه وره ی له س���ه ر ژیانم���ان ده بێ���ت، ئه زمونی

س���ااڵنی رابردوو ئه وه ی بۆ سه لماندین كه س���ه رۆكی ئه مه ریكا ده توانێت شه ڕ ب���ۆ واڵته كه مان بهێنێتن ده ش���توانێت

خۆشی و ئاشتی ؟به پێی دوا راپرس���ی ك���ه رۆژنامه ی

"واشنتۆن پۆس���ت" باڵویكردووه ته وه ، باراك ئۆباماو می���ت رۆمنی له یه كه وه

زۆر نزیكنجی���اوازی نێوانیان ته نه���ا خاڵێكه ، 47%ی رۆمن���ی 48% و ئۆبام���ا

ده نگه كه كانی به ده ستهێناوه . ب���ا چ���اوه ڕوان بی���ن بزانی���ن له م هه ڵبژاردن���ه هه ره گرنگ���ه ی جیهاندا كامیان ده یباته وه : ئۆبامای رەشپێست

یان رۆمنی سپی پێست ؟

ئۆباما یان رۆمنی ؟Obama

یه كه مین ره شپێسته له مێژووی ئه مه ریكادا وه ك سه رۆكی ئه و واڵته

ده چێته كۆشكی سپییه وه ، دوای به سه ربردنی چوار ساڵ له كۆشكی سپیدا، هێشتا به پێی راپرسییه كان

چانسی بردنه وه ی له ڕكه به ره كه ی زیاتره .ئۆباما ته مه نی 51 ساڵه ، ساڵی

1983 له زانكۆی كۆلۆمبیای كالیفۆڕنیا كۆلیجی زانسته سیاسی و په یوه ندییه

نێوده وڵه تیه كانی خوێند، پاشان له 1991یشدا له زانكۆی هارڤارد یاسای

ته واو كرد. له 2004دا ئۆباما بووه ئه ندامی ئه نجومه نی پیران و له ساڵی

2005یشدا رۆژنامه ی نیو ستانسمان ناوی خستبووه لیستی ئه و ده كه سایه تییه وه

كه توانای ئه نجامدانی گۆڕانكارییان هه یه له جیهاندا.

Romney

یه كێكه له گه وره بزنسمان و سیاسه تمه داره ناوداره كانی ئه مه ریكا،

ته مه نی 65 ساڵه ، كوڕی "حاكمی پێشووی ویالیه تی میشیغان"ه ،

به بنه ماڵه یه كێك له پیشه و كاریان مژده ده ریی مه سیحییه ت بووه كه سه ر به تائیفه ی مۆرمۆنن، رۆمنی

هه ڵگری بڕوانامه ی دكتۆرایه له بواری یاسادا له زانكۆی هارڤارد و به ڕێوه به ری

جێبه جێكاری كۆمپانیای باین كاپیتاڵ ، ساڵی 1994 بووه ئه ندامی ئه نجومه نی پیران ، له نێوان سااڵنی

2003 تا 2007 حاكمی ویالیه تی ماساشوستس بووه ، خاڵی به هێزی

میت رۆمنی ئه وه یه که کۆماریخوازێکی میانره وو سه رمایه دارێکی به ئه زمون و

سه رکه وتووه .

ئا: ئاوێنه

كوردێك كه مپه ین بۆ كاندیدی كۆماریخوازه كانی ئه مه ریكا "میت

رۆمنی " ده كا و پێیوایه گه ر رۆمنی ئه م هه ڵبژاردنه بباته وه ، هه م بۆ ئه مه ریكاو

هه م بۆ كوردیش له ئۆباما باشتر ده بێت.

لوقمان ئ����اران )ناس����راو به لوقمان ئاباڵخی ( كه كوردێكی شاری سلێمانییه و ماوه ی 16 ساڵه له ئه مه ریكا ده ژی ، بۆ دوه مجار به ش����داری له كه مپه ینی "میت رۆمن����ی "دا ده كات، ئ����ه و چوار س����اڵ له مه وپێ����ش كه مپینی ب����ۆ رۆمنی كرد له میانه ی كێبڕكێی نێو كۆماریخوازه كان خۆیاندا كه س����ه ره نجام "جۆن مه كین" ب����وه كاندیدیان، ب����ه اڵم له هه ڵبژاردنی س����ه رۆكایه تی ئه مجاره دا وه ك كاندیدی به ئۆبامای به رامب����ه ر كۆماریخوازه كان كاندی����دی دیموكرات����ه كان كه مپه ین بۆ

رۆمنی ده كات.لوقمان ك����ه هاواڵتییەکی ئەمەریکی و دانیش����توی ویالیه تی ماساچوێسس����ه ، ئه و ویالیه ته ی میت رۆمنی حاكمی بو، جه غت له وه ده كاته وه كه باوه ڕی به وه یه می����ت رۆمنی گه ر هه ڵب����ژاردن بباته وه كارێك ده كات له به رژه وه ندی ئه مه ریكاو كوردیشدا بێت، چونكه ئۆباما كه چوار گۆڕانكاری كۆمه ڵێ����ك به ڵێنی س����اڵه ده دات، به اڵم وه ك خۆی ده ڵێت "زۆربه ی نه هاته دی "، لوقمان به ئاوێنه ی راگه یاند كه ئێستا باری ئابوری ئه مه ریكا خراپه ، رێژه ی بێكاری زۆره ، ته نانه ت گه ر وه ك س����ه رده می ب����وش ئه مه ری����كا خاوه نی ئابورییه كی پته و بوایه زریانی س����اندی به مجۆره كاری تێنه ده كرد، وه ك ئه وه ی له سه رده می بوشدا زریانی كاترینا كاری

تێنه كرد".لوقم����ان باس ل����ه وه ده كات كه هیچ ش����تێك هێنده ی ئابورییه ك����ی به هێز و دابینكردنی كار به الی ئه مه ریكییه كانه وه گرنگ و جێی بایه خ نییه ، رۆمنیش كار بۆ به دیهێنانی ئه وه ده كات، به بڕوای ناوبراو ئه و پاگه ندان����ه ی كه بۆ له كه دار كردنی رۆمنی ده كرێت به وه ی كار بۆ به هێزكردنی سه رمایه دار و ده وڵه مه نده كانی ئه مه ریكا ده كات ناهه قییه ، ئه و وتی "له ڕاس����تیدا بیمه ی ته ندروس����تی رۆمن����ی ئه و كاته

كاری بۆ كرد كه حاكمی ماساچوس����س بو، به اڵم ب����ه الی ئه وه وه ئه مه به رگێك نیی����ه به ب����ه ری هه م����و ویالیه ته كان و ئه مه ریكادا ببڕدرێ����ت، ئۆباما ده یه وێت له رێگه ی بیمه ی ته ندروستی و بیمه كانی تره وه سیاسه ت بكاو ده نگ كۆبكاته وه ، به ئه مه ریكا ل����ه وه ی خزم����ه ت زیات����ر بكات، چونكه له و رێگه یه وه حكومه تی فیدراڵ سه رپشك ده كات ده ست بخاته كاروب����اری هاواڵتیانه وه ك����ه ئه مه دژ به ده س����توری ئه مه ریكاو س����ه ربه خۆیی به ژیان و ته ندروس����تی به رامب����ه ر تاكه خۆی ئه م����ه جگه له وه ی ئ����ه و بیمه یه كاریگه رییه كی نێگه تیڤی ده بێت له سه ر ئاب����وری و ق����ه رزاری ئه مه ری����كا زیاتر ده كات، له كاتێك����دا رۆمن����ی خوازیاری ئابورییه ك����ی به هێزه ، كه له بری ئه وه ی بیمه به ئه مه ریكیی����ه كان بدرێت كاریان بۆ بدۆزرێت����ه وه و خۆیان خۆیان بژێنن و ئاب����وری واڵته ك����ه ش به هێ����ز بك����ه ن، به اڵم دیموكراته كان ئه م قس����ه و باس و

هه واڵنه یان بۆ كۆكردنه وه ی ده نگه ".لوقمان وتی "من له نزیكه وه ئاگادارم كه رۆمنی بو به حاكمی ماساچۆس����س، ئه م ویالیه ته به هۆی قه رزه وه له ژێره وه بو، به اڵم ئه م نه ك له و باره رزگاری كردن به ڵكو كاتێك له حاكمی ماساچوێس����س ته واوب����و ئابورییه كی به هێ����زی هه بوو

خۆی كابرایه ك����ی به توانا و خوێنده وارو ئیشكه ره ".

ناوب����راو ئ����ه وه ش ره تده كات����ه وه كه پش����تگیركردنی ب����ۆ رۆمن����ی به ه����ۆی نیش����ته جێ بونیه وه بێ����ت له ویالیه تی ماساچوێس����س وه ك ئ����ه و رونیكرده وه

ماساچوێس����س ویالیه تێك����ی لیب����راڵ و زۆرینه ی ش����ین و دیموكرات بون، به اڵم له گه ڵ ئه وه شدا كه زۆرینه ی دیموكرات

ب����و رۆمنی توانی بیبات����ه وه و كاری بۆ بكات.

هه روه ه����ا ئ����ه وه ش ره تده كاته وه كه ئۆبام����ا له نێ����و ره گه زه ناس����پییه كاندا الیه نگرو هه واداری زیاتر هه بێت، چونكه هه مو ره گه زه كان كارو ئابورییان به الوه گرنگه ، ئه و وتی "ئۆباما نه یتوانی ئه مه دابی����ن ب����كات و خه ڵك����ی نائومێد بون له ئۆبام����ا، ئه م جۆره قس����انه ش زیاتر دیموكراته كان����ن ك����ه داویانه به خه ڵك، ئه گین����ا ل����ه ڕوی مێژویی����ه وه هه وڵ����ی له كۆیالیه ت����ی خه ڵك����ی رزگاركردن����ی كۆماریخوازه كان به هه وڵی له ئه مه ریكادا

بو نه ك دیموكراته كان".لوقم����ان ئام����اژه ب����ه وه ده كات كه له نزیك����ه وه رۆمنی بینی����وه به حوكمی له هه ڵمه تی به ش����داری دوجاره ئه وه ی له ویالیه تی ده كات ئ����ه ودا هه ڵبژاردنی به چۆنیه تی س����ه باره ت نیوهامش����ه ر، به ڕێوه چونی ئه م كه مپینه ش باس له وه ده كات كه كۆمه ڵێك خه ڵك به خۆبه خش ده چنه ناو كه مپه ینه ك����ه وه ، هه ریه كه و له كارێكدا پس����پۆڕی هه بێت به ش����داری ده كات، گروپێكیان ماڵ به ماڵ ده گه ڕێن و رێكالم بۆ كاندیده كان ده كه ن و گروپێك له ئۆفیس����دا داده نیش����ن و به ته له ف����ون بانگه ش����ه ی هه ڵبژاردن ده كه ن و هه شه له به یانییه وه تا ئێواره له شوێنه به رچاوو

گشتییه كاندا الفیته هه ڵده گرن.كاتێك لوقم����ان باس له خراپی ئۆباما بۆ ك����ورد ده كات، یه كه م ش����ت ئاماژه به كشانه وه ی هێزه كانی ئه مه ریكا له عێراق ده كات ك����ه بۆ كورد باش نه بو، چونكه ئه گه ری س����ه رهه ڵدانه وه ی دیكتاتۆرێتی هێنایه ئاراوه و ده س����تێوه ردانی ئێران و ئه مه زیاتركرد، له عێراقدا توركیاش����ی جگه له وه ی ده یویس����ت كه سێك بكاته باڵوێ����زی ئه مه ری����كا له عێ����راق كه زۆر ئه وه ش وێڕای نزیكب����و، له مالیكییه وه ئۆبام����ا هیچ هه ڵوێس����تێكی پۆزه تیڤی ده رهه ق به كورده كانی باكور و رۆژهه اڵت و رۆژئاوای كوردس����تان نه بوه ، ئۆباما كه دیموكراته ته واو چاوپۆشی له هه مو ئه و پێش����ێلكارییانه ی مافی م����رۆڤ كردوه ك����ه توركی����ا ده ره����ه ق به مرۆڤی كورد

ده یكات"ئه و وتی "هه رچه نده تائێستا سه باره ت به كورد هیچیم له رۆمنی نه بیستوه ، به اڵم ئۆباما سه لماندویه تی هیچی پێنه بوه بۆ كورد، هێش����تا زوه بۆ هه ڵس����ه نگاندنی

رۆمنی ".وتیشی "ئه م هه ڵبژاردنه زۆر سه خت و تون����ده و پێش����بینیكردنی ب����راوه ت����ا راگه یاندنی دوا ئه نجام زه حمه ته ، به اڵم من هی����وادارم ئه م����ڕۆ ئه مه ریكییه كان

رۆمنی به سه رۆك هه ڵبژێرن".

كوردێك كه مپه ین بۆ رۆمنی ده كات"ئۆباما هیچی پێنییه بۆ كورد"

میت رۆمنی و لوقمان ئاران فۆتۆ: تایبەت

ئابوری گرنگه

خه رجییه كانی هه ڵبژاردنی سه رۆكایه تی ئه مه ری���كا 6 ملی���ار دۆالری تێده چێت، كۆمیس���یۆنی پێش���ووی س���ه رۆكی هه ڵبژاردن���ی فیدرال���ی ئه مه ریكا مایكل تونه ر ده ڵێت "خه رجییه كانی هه ڵبژاردن س���نووردارێتی ب���ۆ نیی���ه و ده كرێ���ت

خه رجییه كان سه ر بدات له ئاسمان".چاودێ���ران ئاماژه ب���ه وه ده كه ن كه 2012ی س���ه رۆكایه تی هه ڵبژاردن���ی ئه مه ری���كا، زۆرترین خه رج���ی هه بووه له مێژووی ئ���ه و واڵته دا، ب���ه اڵم مایكل تونه ر خه رجكردنی ئ���ه م پاره زۆره بۆ هه ڵب���ژاردن به گه مه یه كی ته ندروس���تی ئه مه ری���كا دیموكراس���ی سیس���ته می ناوده ب���ات، ئه و ده ڵێ���ت "له كاتێكدا كه ئه مه ریكیه كان له س���اڵی رابردوودا بایی 7 ملی���ار دۆالر جبس���یان كڕیبێت، ئایا هه ڵبژاردن���ی س���ه رۆكی جیهان���ی ئازاد به های ئ���ه وه ی نییه ك���ه خه رجییه كی

وه های بۆ ته رخان بكرێت؟".

هه ڵبژاردنی ئه مه ریكا

6 ملیاری تێده چێت

ئه م هه ڵبژاردنه زۆر سه خت و تونده و

پێشبینیكردنی براوه تا راگه یاندنی دوا

ئه نجام زه حمه ته ، به اڵم من هیوادارم ئه مڕۆ

ئه مه ریكییه كان رۆمنی به سه رۆك هه ڵبژێرن

►

C M Y K

له‌فه‌یسبووکه‌وه‌

11 ره‌نگاڵه ره‌نگاڵه(350( سێشه ممه 102012/11/6 (350( سێشه ممه 2012/11/6

له خۆمان بقه ومایه

نه به دوای پاصی كارێزه وشكا را بكه و نه به ش����وێن پڕۆژی چاكسازیش����دا. دنیادیده ی پیاوێكی نه سیحه تی ئه مه كۆاڵنی ئه وبه ره وه ی����ه كه ئه گه ر لێ ی بپرس����یت بۆچی ؟ جواب����ت ئه داته وه ئه ڵێ چونكێك����م ده ققه ی پێ ناچێت پاصێكی تر به به تاڵی دێته به رده مت و ئه ڵێ فه رمو س����ه ركه وه . ل����ه بانگی عه سریش����ه وه هه تا ئێ����واره ی هه مان رۆژ براده ران����ی خه مخ����ۆر ده رزه نێك پڕۆژه ی تر هه ڵئه بڕن بۆ ده سه اڵت كه هه ریه كه یان سی چل خاڵی مه ركه زیی و چه ناگ����ه ی له خ����ۆ گرت����ووه . ته بعه ن تۆش وه خت����ی خۆت ب����ه و خااڵنه وه خه سار ناكه یت و دێیت هه ر به هه وای ش����ان وه اڵمی پیاوانه بۆ سوئاله كانی

خواره وه ئیشاره ت ئه فه رمویت.پ1( به ع����زه الی����ه ن و جه ماعه تێك زریانه كه ی ئ����ه م دواییه ی ئه مریكا به

نیعمه ت ئه زانن له به ر ئه وه ی:ا. كاره س����اته كه زه ره ری حكومه تی ئه مریكای تیای����ه . حكومه تی ئه مریكا ته ئیدی مالیكی ئه كات. مالیكی كوردی

له سه عدییه و جه له والدا نه هێشتب. ئه مریكا دۆس����تی ئیس����رائیله و ئیسالمییه كان مه رحه بای ئیس����رائیل ناكات مه گه ر جاروبار له ژێره وه ، شتی

ژێر به ژێریش خێر ناداته وه ج. زریانه ك����ه كارێك����ی وای ك����رد مه س����ئوله كانی ئه مریكا رویان نه یه ت بچنه س����ه ر ته له فزیۆن و خوتبه ی بێ

مه عنا بده نفرس����ه ته كه یان ئه وان ئێ����ران و د. قۆسته وه و بێ تاقه تیی خۆیان كرد به

بروسكه و ناردیان بۆ خاڵه ئۆباما.

پ2( زریانه ك����ه بۆچی ل����ه م عانه دا قه وما؟

قاعی����ده ئاهونزول����ه ی ا. هه تیوباره كه یه

ب. خوای به شش����ار ئه سه د و عه لی عه بدوڵاڵ ساڵحه

ئینتیخاباتی ی����ه . ته كتیكێك����ی ج. ئۆبام����ا ئه یه وێ ئه وه ن����ده ی تر خۆی

خۆشه ویست بكاتد. مه س����ه له كه شانسه براده ر. له و به نگالدیشه داماوه رۆژ نی یه كاره ساتی له وه قۆڕتر نه قه ومێ و كه سیش باسی

ناكات

پ3( ئه گ����ه ر ئه و تۆفان و ش����ته له خۆمان بقه ومایه :

ا. م����رور غه رامه ی ئه ك����رد چونكه سه ریع بووه

ب. ی����ه ك مه كته ب����ی ب����ه پێ����وه نه ئه هێشت

ئه نفاله كه ئه وه ن����ده ی ش����ه ش ج. خه ڵكی لێ ئه كوشتین

د. ته له فزیۆنه كانی موعاره زه سه ی محه مه دیی سه فاییان لێ ئه دا

ه�. یه كێتی ئه ی وت ته ئسیر ناكاته سه ر رێكه وتنه ستراتیجی یه كه

خه ت����ای ئه ینوس����ی خه ب����ات و. مالیكی یه

ز. ئێ����ران و توركیا حه فته یه ك پێش ئه وه حدودیان دائه خست

گ. حوكمه ت سێ حه فته ئه یكرد به عوتڵه

ی. خه ڵكی سلێمانی هه زار نوكته یان له سه ر دروست ئه كرد

ك. ئیش����ه كه یان ته سلیمی لیجنه ی قایمقامییه ت ئه كرد

ئیفاد جه ماعه تێكی په ڕله م����ان ل. ئه كرد بۆ یابان

م. وه زاره تی رۆشنبیری فیستیڤاڵێكی بۆ رێك ئه خست

گاکاوڕ

ته نیایی هه م���و ژیانتی گرتوه ، هه موو ش���تێكت ده رباره ی خۆت له بیركردوه و

هه وڵبده خه می خۆت بخۆیت.

خۆشه ویس���ته كانتان چاوه ڕێی هه وڵی زیاترت���ان لێده ك���ه ن، كاتێك���ی ئارام له گه ڵی���ان به س���ه رده به ن و ماوه یه كی

خۆش ده بێت بۆ ئێوه .

كاره كان���ت م���ه ده و بڕی���ار به په ل���ه به ته واوه ت���ی هه ڵه ش���ه یی پێوه دیاره ، توش���ی گرفتێكی دارای���ی ده بیت ئه م

ماوه یه .

باش���تر وایه بیر له خ���ۆت بكه یته وه و هێن���ده خۆت مان���دو مه ك���ه به كاری كه س���انی تره وه و خۆت له هه مو كه س

زیاتر پێویستت به هاوكاری هه یه .

ده كه وێته كێشه سۆزدارییه وه له ڕووی نێوان ئێوه و خۆشه ویسته كانتان، به اڵم هێنده ناخه یه نێت هه مو كێشه كان هێور

ده بنه وه بۆ باری ئاسایی خۆیان.

هێنده دودڵ مه ب���ه له بڕیاردان، ره نگه چه ندی���ن دودڵییه كه ت���ه وه به ه���ۆی ه���ه ل له ده س���تبده یت، هه واڵی خۆش

ده بیستی .

ئه و پڕۆژانه ی به ده س���ته وه یه كاتێكی گونج���اوه بۆ ئه نجامدان���ی و ماوه یه كی خراپ نییه ب���ۆ ته واوكردنیان، به خت

یاوه رته ئه م هه فته یه .

غه مب���ار مه ب���ه به هۆی ئه و كێش���ه بچوكانه كه دێنه رێت و هێنده ی كاتی ناوێت هه مو شتێك به دڵی تۆ ده ڕوات،

گرفته كان كۆتاییان دێت.

چاوپێكه وتنه كان���ت زیاتر ده بێت و ئه م ماوه یه زیاتر خۆت س���ه رقاڵ ده كه یت ب���ه كاره كۆمه اڵیه تییه كان و كه س���ێكی

تازه ده ناسی .

ئ���ه م ماوه یه ده س���كه وتێكی دارایتان ده بێت و پێویستیت به كه سه نزیكه كانت ده بێت بۆ به ده س���تهێنانی خۆشی كه

چاوه ڕوانی ده كه یت.

به چاودێری پێویس���تی ته ندروستیت زیاتر هه یه و ره نگه ئه م ماوه یه كێشه زۆرت كاتێك���ی ته ندروس���تییه كان

بگرێت.

قرژاڵدوانه‌‌

كردوی ، س���ه رقاڵیان ته واو كاره كانت پێویس���تیت به پش���ویه ك هه ی���ه ب���ۆ

خۆرزگاركردن له سه رقاڵیی كاره كانت.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

د.شێرکۆ عه بدواڵده ینوسێت

ره نگین، یه كه م كلیپی گۆرانی كچه شانۆكاری كورد )زاگرۆس جه بار(ه كه له چه ند رۆژی

رابردودا باڵوكرایه وه .ئه و گۆرانییه له هۆن���راوه ی )جه بار پێكاو( كاری موزیكی له الیه ن )پاڤێڵ س���ه رهه نگ( ئه نجامدراوه و هونه رمه ند )گۆران كامیل( كاری میكس و ماسترینگی بۆ ئه نجام���داوه ، دیمه نه كانیش���ی له واڵتی هۆڵه ندا

له الیه ن )یاد میدیا(وه وێنه گیراوه . زاگ���رۆس جه بار رایگه یاندوه كه ماوه ی دوس���اڵه سه رقاڵی تۆماركردنی ئه و گۆرانیه یه و به رهه مه كه شی گۆڕانكاری زۆری به خۆی���ه وه بینیوه له روی كلیپ و ده نگه وه و وتویه تی "س���ه ره تا شێوازی كلیپم به دڵ نه بو له به رئه وه ی له روی جلوبه رگه وه زۆر له ستایڵی ئه وروپ���ی ده چو، هه رچه نده مه به س���تم ئه وه نه بو س���تایڵی ئه وروپ���ی خراپ بێ���ت، به ڵك���و بۆ ئه و به رهه مه به گونجاوترم ده زانی سه رنج بده ینه كلتوری كورده واری به و پێیه ی به رهه مێكی ره سه نی كوردی

سه رده مییانه یه ".

ئا: ئاوێنه

هه ر كه له و شوێنه داده نیشی چه ندین كه ست به رچاو ده كه وێ كه خه ریكی مامه ڵه ی كڕین و فرۆشتنی "كه و"ن،

یاخود له گازینۆكه ی به رده می دانیشتون بۆ چاخواردنێك و جارجاره ش خۆیان وته نی بۆ زاخاوكردنه وه ی مێشكیان

سه رنجێكی كه وه كان ده ده ن.

ره نگه هیچ كه س���ێك هه س���ت نه كات كه ئه وێ ، ش���وێنی كڕین و فرۆش���تنی كه وه و چه ند خێزانێكیش بژێوی ژیانیان له س���ه ر ئه و پیشه یه یه ، جگه له وه ی كه نزیكه ی تاڕاده یه ك گه وره یه ، شوێنێكی پێن���ج كه س���یش كه پیش���ه یان كڕین و

فرۆشتنی كه وه تیایدا كارده كه ن.له ش���اری كه وفرۆش���ان" "مه یدان���ی ش���ه قامی له ناوه ڕاس���تی س���لێمانی مه وله وی���ه و رونت���ر له نزی���ك ب���ازاڕی فرۆش���تنی ش���وێنی كه به له دییه كه یه سه وزه و میوه هاته كانه ، كه ده چیته ئه و بازاڕه و له ده سته چه پدا گوزه رێك دێته به رده م و ده چیته ناوه وه چێتشتخانه یه ك دێته به رده مت و دوای ره تبونیش له وێ ، گازینۆیه ك���ی چكۆالنه ی���ه و له نزیك ئه و

گازینۆیه ش مه یدانی كه وفرۆشانه .له و ش���وێنه چه ند كه س���ێك ده بینی ك���ه هه ریه كه و چه ند دۆاڵبێكیان داناوه و چه ند كه وێ���ك له نێو س���ندوقه كانیاندا دان���راون و جارجاره ش ئه و كه س���انه ی شاره زان له بواری په روه رده و شه ڕكردنی كه وه كان دانیشتون و سه رقاڵی گفتوگۆن له باره ی كه وه كانه وه و شوێنی شه ڕكردنی به رامب���ه ر ده كه وێت���ه كه وه كانی���ش

به ریده كه ی سلێمانی .به وته ی ئه و كه س���انه ی له و پیشه یه دا ش���اره زاییان هه یه ، مانگی داهاتو هه تا

مانگی پێنجی س���اڵی داهات���و وه رزی شه ڕكردنی كه وه .

ش���ه هاب فاتیح پیاوێكی خڕه اڵنه یه و كه مێك قژی س���پی بوه ، ئ���ه و یه كێكه له و كه سانه ی مامه ڵه ی كڕین و فرۆشتنی كه و ده كات و له هه شتاكانیشه وه خه ریكی ئ���ه و پیش���ه یه یه ، ئام���اژه ی به وه كرد ك���ه له ناوه ڕاس���تی مانگ���ی داهاتوه وه له شوێنه كه وه كان وه رزی ش���ه ڕكردنی

تایبه ته كه یان ده ستپێده كات.شه هاب رونیكرده وه كه هه ندێجار كه و له ئێرانه وه ده هێنرێ و نرخه كه ی له دوهه زار بۆ چوارهه زار دۆالره و هه ندێكیشیان بۆ هه ندێجاریش ده یك���ڕن و خۆیان حه زی كه و لێره وه ده ڕوات بۆ ئێران و شاره كانی

تری كوردستان و عێراق.دابه زی���ن و به رزبون���ه وه ی نرخی كه و

به پێ���ی جۆری ش���ه ڕكردنه كه یانه ، گه ر بێتو كه وێك بۆ ماوه ی زیاتر له بیس���ت خوله ك ش���ه ڕ بكات و ك���ه وی به رامبه ر ببه زێنێ ئ���ه وا نرخه كه ی ب���ۆ نزیكه ی دوهه زار و پێنجس���ه د بۆ سێهه زار دۆالر به رزده بێته وه ، ب���ه اڵم گه ر خۆی ببه زێ ئه وا نرخه ك���ه ی بۆ نزیكه ی هه زار دۆالر

داده به زێ .جگ���ه له ك���ه وی ش���ه ڕكردن، كه وی "راو"ی���ش هه یه كه نرخه ك���ه ی له نێوان سێس���ه د بۆ چوارس���ه د ه���ه زار یاخود حه وتس���ه د دۆالره و به وته ی ش���ه هابی وه رزی ك���ه له ئێس���تادا كه وف���رۆش پایزه ، كات���ی "راوه پایزه "یه ، هه روه ها له دوای مانگی پێنجیش���ه وه كه وه رزی ش���ه ڕكردنی كه و نامێنێ ، وه رزی "راوی ماكه و" ده ستپێده كات كه بۆ ئه مه شیان

راوچیی���ه كان ده ڕۆن ب���ۆ ش���اخه كان، له وێ مێینه ی���ه ك ده كه ن و كه وی نێره ی پێده گرن، نرخی كه وی شاخیش له نێوان

بیست تا په نجا هه زار دیناره .ئیشوكاری ئه و كه وفرۆشانه به پێی رۆژ ده گۆڕێت، به نمونه رۆژ یاخود هه فته ی وا هه یه مامه ڵه ی كڕین و فرۆشتنی چه ند

كه وێك ده كه ن.ئه و كه سانه شی كه هه ندێجار سه ردانی چێش���تخانه و گازینۆكه ی نزیك مه یدانی كه وفرۆشان ده كه ن، ئاماژه به وه ده كه ن كه له كاتی دانیش���تنیان له و شوێنه دا و س���ه رنجدانیان له ك���ه وه كان و چۆنیه تی مامه ڵ���ه ی كڕین و فرۆش���تنی كه وه كان، بۆیان ده رده كه وێت كه ئه و پیش���ه یه ش زۆر ره نگ���ه تایبه تیی���ه و جیهانێك���ی

له پیشه كانی دیكه خۆشتر بێت.

ئا: ئاوێنه

وا بڕیاره له سه ر بانگهێشتی به ڕێوه به رایه تی هونه ری شێوه كاری سلێمانی ، له ناوه ڕاستی ئه م مانگه دا

هونه رمه ندی گه وره )عه باسی كه مه ندی ( سه ردانی شاری سلێمانی بكات و پێشانگه یه كی شێوه كارییش

بكاته وه .

به ش���ی به رپرس���ی له وباره یه وه له به ڕێوه به رایه ت���ی هونه ری���ی شێوه كاری سلێمانی ، به ختیار سه عید له لێدوانێك���دا بۆ ئاوێن���ه رایگه یاند ك���ه له چوارچێ���وه ی پڕۆژه كانیان و به هونه رمه ندان���ی گرنگی���دان كوردس���تان، دیكه ی پارچه كان���ی وابڕیاره له ناوه ڕاس���تی ئه م مانگه دا گه وره هونه رمه ن���دی بانگهێش���تی مامۆس���تا )عه باس���ی كه مه ن���دی ( بكه ن بۆ كردنه وه ی پێش���انگه یه كی

شێوه كاری له شاری سلێمانی .ب���ه وه دا له و ئام���اژه ی ناوب���راو پێشانگه یه دا 42 تابلۆی هونه رمه ند به ماتڕیاڵی زه یتی كێش���راون ك���ه نمایش ده كرێت كه ب���اس له گوند و دێهاته كان���ی كوردس���تان و ش���اری س���نه ش ده كات ك���ه خ���ۆی لێی نیش���ته جێیه . جگه ل���ه وه ش وه ك جه ختیكرده وه س���ه عید به ختی���ار گرنگییه كی دیكه ی هاتنی كه مه ندی بۆ به تایبه تی���ش س���لێمانی و ب���ۆ كردن���ه وه ی ئ���ه و پێش���انگه یه ئه و ئاش���نایه تییه ك���ه ناوب���راو له گه ڵ شاری س���لێمانی هه یه تی و ئه وانیش عه باس���ی كه ده ریبخه ن ده یانه وێ هونه رمه ندی له وه ی كه مه ندی جگه گۆرانیبێژێك���ی به نێوبانگه ، یه كێكه

له هونه رمه نده شێوه كاره كانیش.وابڕیاره پێش���انگه كه ی كه مه ندی له مۆزه خانه ی س���لێمانی بكرێته وه و ماوه ی پێن���ج رۆژ بخایه نێت، به اڵم

پێناچێت كۆنسێرت ساز بكات.هونه رمه ن���د عه باس���ی كه مه ندی یه كێكه له هونه رمه نده به نێوبانگه كان كه تا ئێستا چه ندین ئه لبومی گۆرانی

هه یه و خاوه نی گوێگرێكی زۆریشه .

ئا: ئاوێنه

كاتێك له ده ره وه تابلۆی دوكانه كه ده بینی نوسراوه "جیهانی كه له پور" و

كاتێكیش ده ڕۆیته ناوه وه ، ناوی تابلۆكه له نێو دوكانه كه دا به رجه سته

ده بێت و به رده وام چاوت كه لوپولی مێژویی و شوێنه واریی و دێرین

ده بینێ كه ره نگه مێژوه كه یان بۆ سه رده مێكی كۆن بگه ڕێته وه .

ل���ه و دوكانه دا ك���ه ب���ه "جیهانی شاڕێی ده كه وێته ناسراوه و كه له پور" بازرگان���ی و به رامب���ه ر ژوری س���الم پیشه س���ازی س���لێمانی گه له ك شتی ش���وێنه واریی و دێرینی تێدا پارێزراوه هه ر خه نج���ه ر و قاپ و قاچ���اخ و زیو و فه رش و ش���تی دیكه ش، جگه له وه ی هه ندێجار هاواڵتیان بۆ كڕین سه ردانی شوێنه كه ده كه ن، هه ندێجاریش ته نها ب���ۆ بینینی ئ���ه و ش���وێنه مێژویی و

كه له پوریانه سه ردانی ده كه ن.فریاد عارف كه پیاوێكی ته مه ن 66 س���اڵه و خاوه نی "جیهانی كه له پور" و پتر له 35 ساڵیشه وه كو حه زی خۆی ، ل���ه و ب���واره دا كار ده كات بۆ ئاوێنه ی رونكرده وه كه ئه و ش���وێنه ی له ساڵی (1991(ه وه كردوه ته وه ئه وه ش وه ك په ره دان به ئ���اره زوی خۆی و بۆئه وه ی كه له پورێك وابكات دوكانه كه شی به و

به شاره كه یه وه دیار بێت.ئه و پیاوه به وته ی خۆی له س���ااڵنی هه ش���تاكانه وه و دواتری���ش ل���ه دوای له كاتی به تایبه تی���ش راپه ڕین���ه وه و گرانییه ك���ه ی نه وه ده كان���دا كاتێ���ك هاواڵتی���ان ش���ته كه له پورییه كان���ی ماڵه كانی���ان فرۆش���تووه ، ئ���ه و، لێی كڕیونه ت���ه وه و له م س���ااڵنه ی دواییدا له الیه ن هاواڵتیانه وه لێی ده كڕدرێنه وه و وه ك خۆی وتی "شكور بۆ خوا ئێستا خه ڵك وه زعیان باشه و له جیاتی ئه وه ی ش���ته كه له پورییه كانم پێبفرۆشن، لێم

ده كڕنه وه ".هه رچه نده له ئێستادا و له نێو دوكانه 195 مه ترییه كه ی���دا چه نده ها ش���تی كه له پ���وری ماوه ، به اڵم پێش���تریش چه ندین شتی كه له پوری به مۆزه خانه ی نیشتمانی ناسراو به "ئه منه سوره كه " فرۆش���توه و له و روه ش���ه وه دڵخۆشه كه ئه و شتانه ی فرۆش���تویه تی له ناو نه چ���ون و ده ڵێت "به وه دڵخۆش���م كه ش���ته كانم نافه وتێن، به ڵكو زیاتریش ده پارێزرێ���ن"، جگه له وه ش هه ندێجار ئ���ه و هاواڵتییانه ی ل���ه ده ره وه ی واڵت نیش���ته جێن و ده گه ڕێنه وه س���ه ردانی

ده كه ن و شتی لێده كڕن.كه له پ���ور" "جیهان���ی خاوه ن���ی ئاش���كرایكرد كه له ئێستادا خه نجه ری الیه كه نرخه كه ی له نێوان پێنجس���ه د ب���ۆ دووه���ه زار دۆالره و پێش���تریش چه ن���د ش���تێكی ش���وێنه واری بووه ، ئه منه به مۆزه خانه ی داویه ت���ی به اڵم

سوره كه .

"جیهانی كه له پور" شوێنێك بۆ پاراستنی كه لوپه لی مێژویی

كه مه ندی دێته سلێمانی

مه یدانی كه وفرۆشان .. جیهانێك بۆ زاخاوكردنه وه ی مێشك

‌زاگرۆس‌ببینن

مه یدانی كه وفرۆشان له شاری سلێمانی فۆتۆ: ئاوێنە

جیهانی كه له پور لەسلێمانی فۆتۆ: ئاوێنە

ب���ە س���وکایەتیکردن لێ���دان و رۆژنامەنوس )هیوا عوسمان( لەالیەن "موجاهیدەکان"ی عەلی باپیر لەسەر نوس���ینی بابەتێک کە تێیدا باس���ی )زەواجێک���ی سیاس���ی(ی کردوە کە دور و نزیک ناوی کەس���ی نەهێناوە،

ئەوپەڕی بەربەرییەتە.دوای ئەو هەم���وو لێدانە، جارێکی تر بەڕەس���می مەکتەبی ئەمیر لەڕێی - بێمان���اوە زۆر رونکردنەوەیەک���ی دی���ارە ب���ە لێدانەک���ە قەناعەتی���ان نەهات���وە، هاتون کەس���ایەتیی ئەو تێرۆرک���ردوە. رۆژنامەنوسەش���یان ئەگ���ەر لێدانەک���ە جارێ���ک عەیب و ش���ورەیی بێ، ئەوا رونکردنەوەکەی عەلی "موجاهیدەکان"ی بەرپرس���ی

باپیر دە جار!ش���مولی و عەقڵییەت���ە ئ���ەو عەش���ایەریەیە کە بوە هۆی کوژرانی دواتری���ش الو، رۆژنامەنوس���ی دوو

کردنیان بە تێرۆریست!کوش���تنی سەردەش���ت عوسمان و لێدان لەهیوا عوسمان، جیاوازییەکەی تەنه���ا ئەوەی���ە سەردەش���ت کوژرا ب���ەاڵم دیارە خوا بەزەیی خس���تۆتە دڵ���ی "موجاهی���دەکان"ەوە و هیوایان

نەکوشتوە!

کەمال چۆمانی

"موجاهیدەکان"ی عەلی باپیر بۆ وا دەکەن!

هیوا عوسمان

ئا: سۆران كامه ران

شاری كه ركووك له زۆر بوارو آلیه نه وه تایبه تمه ندی خۆی هه یه و جیاوازیه كی

تایبه تی له شاره كانی تری عێراق، به تایبه ت له رووی بیناسازیه وه ،

ئه م شاره خاوه نی ده یان كۆشك و خانوی دێرین و مێژووییه ، یه ك

له و تایبه تمه ندیانه هه بوونی جۆره خانوویه كه پێی ده ڵێن )تاق( كه

بریتییه له دروستكردنی خانوو له سه ر كۆآلن.

وه س���تای پیری���ادی له گه ڕه ك���ی دروس���تكردنی خان���ووی قای���ه و گه چ ته مه ن قه ساب(ی عێزه دین )مه عروف كرێ���كاران له چایخان���ه ی س���اڵ 61س���ه باره ت ب���ه م تاقان���ه به ئاویچنه ی راگه یان���د كه "ته مه نی���ان نزیكه ی دوو س���ه د س���اڵه و پێش���تر ژماره یان زۆر بوو له ش���اری كه ركووك، به آلم مخابن ئێستا ته نها 7 دانه ی لێماوه و ئه مه ش ناوه كانیان���ه 1- تاق���ی قۆریه 2- تاقی حه م���ام عه لی ب���ه گ 3- تاقی حاجی ئه حمه د ئاغا 4- جووت تاق )دوو تاقه به ته نیش���ت یه كه وه (. 5- تاقی سابیر ئاغا )سێ تاقه و سێ كۆآلن به یه كه وه ده به س���تێ ( 6 – تاقی محێدین دزدار 7- تاقی وه هب���ی ئه فه ندی ... هه ندێ تاقی تر هه بوون له م س���اآلنه ی دواییدا رماندیان وه كو )تاقی ش���اترلوو، ده ده

حه مدی و موسه ڵآل(".له باره ی هۆكاری دروس���ت بوونی ئه م

تاقانه ، وه ستا مه عروف وتی "له زه مانی حوكمڕانی عوسمانی وه كو ئێستا یاساو پۆلیس نه بووه ، بۆیه خه ڵكی له ترسی دزو پیاو خراپ به تایبه تی جووله كه كان كه ده وڵه مه ن���د بوونه ، چه ند ماڵێكیان له ته نیشت یه ك دروست كردووه و ته نها یه ك كۆآلنیان بۆ هاتووچۆ هێشتۆته وه ئه وی���ش بانیان كردووه ب���ه خانوو بۆ چاودێ���ری و ژێریش���ی ده رگایان بۆی دروس���ت كردووه و شه وان دایانخستووه تاك���و به دڵنیایه وه بخ���ه ون، واته ئه م گه ڕه كیانیش ده رگای رۆڵ���ی تاقان���ه

بینیوه ".ناوب���راو ئاماژه ی به وه كرد كه خاوه نی ئه م تاقانه كه سانی ده وڵه مه ندو ناودار بوون و زۆرج���ار ئه م تاقانه یان بۆ ئه وه دروس���ت كردووه تاكو باسیان بكرێت )واته بۆ جوانكاری و شانازی كردن به و جۆره خانوانه وه ( تاق دروستكراوه ، ئه و وتی "راسته سه ره تا ته نها جووله كه كان به ن���اوی ه���ه ر گه ڕه كه ك���ه ش ك���ه جووله كه كان���ه وه ناونراوه دروس���تیان كردووه ، به آلم له پاش ده وڵه مه نده كانی تری ش���اری كه ركووك وه ك���و كوردو توركمان كه له گه ڵ چه ندین كه سوكاری له گه ڕه ك���ه كان له یه كێ���ك خۆی���ان كۆده بوونه وه و تاقیان بۆخۆیان دروست ده كرد وه كو تاقه كان���ی قۆریه و بآلخ و

حه مام عه لی به گ وو شاترلوو.وه س���تا مه ع���روف جه غت���ی له س���ه ر ئ���ه وه ش ك���رده وه كه بۆ پاراس���تنی ئه و تاقانه له فه وتان پێویس���ته آلیه نه بكه نه وه ، نۆژه نیان په یوه ندی���داره كان

ئه و وتی "نه ك ته نها به رای من، به ڵكو ئه م���ه رای هه موو دانیش���تووانی ئه و گه ڕه كانه یه كه تاقیان هه یه ، پێویسته ئه مان���ه ن���ۆژه ن بكرێن���ه وه له آلی���ه ن حكومه ت و جگه له وه ی له رووخان رزگار ده كرێت و له كێش���ه ی پاش رووخانیش خه ڵكه ك���ه رزگاریان ده بێ���ت، چونكه ژێ���ر تاقه كان موڵك���ی خه ڵكن و ره نگه بیك���ه ن به خانوو له پ���اش رووخانیان ئینجا كێش���ه ی هاتوچۆ له و گه ڕه كانه

سه رهه ڵده دات".ده رباره ی ته مه ن درێ���ژی ئه و تاقانه و مانه وه ش���یان، ناوبراو وتی "هه رتاقه و پت���ر له ش���ه ش تیكم���ه ی له ژێردایه و هه ر تیكمه یه كیش جگ���ه له وه ی به بار قامیش���ی تێدایه ، پڕه له ورده گۆزه ی ش���كاو كه ته مه نی دیواری قایه و گه چ درێژ ده كه ن و ئه و جۆره وه س���تایانه ش به زۆری له ش���اری كه ركووك هه بوو كه ده یانزانی چ ج���ۆره تیكمه یه ك و به چ قه باره یه ك دروستی بكه ن زیاتر به رگه ده گرن، ب���ۆ نموونه ئه گ���ه ر بڕوانینه تیكمه كان���ی ئه و مزگه وته ی ته نیش���ت تاقه كه وا ده زانی ئه مڕۆ دروس���تكراون هێن���ده قای���م و پته ون، جی���ا له وه ش خانووی قایه و گه چ له زس���تاندا گه رمه و

له هاویندا فێنكن".وتیشی "به ناوبانگترین وه ستاكانی قایه و گه چ له شاری كه ركووكیش ئه مانه بوون: حاجی تۆفی���ق، حاجی عومه ر ره فیق، ئه حه مه د تاوغلی ، بوزاو، وه حید به نناو خالیدی برای ، دایی نوری كه به داخه وه

هه موویان ئه مری خوایان كردووه ".

تاقه كانی كه ركووك 200ته مه نیان ساڵه

تاقێک له که رکوک

C M Y K

له‌فه‌یسبووکه‌وه‌

11 ره‌نگاڵه ره‌نگاڵه(350( سێشه ممه 102012/11/6 (350( سێشه ممه 2012/11/6

له خۆمان بقه ومایه

نه به دوای پاصی كارێزه وشكا را بكه و نه به ش����وێن پڕۆژی چاكسازیش����دا. دنیادیده ی پیاوێكی نه سیحه تی ئه مه كۆاڵنی ئه وبه ره وه ی����ه كه ئه گه ر لێ ی بپرس����یت بۆچی ؟ جواب����ت ئه داته وه ئه ڵێ چونكێك����م ده ققه ی پێ ناچێت پاصێكی تر به به تاڵی دێته به رده مت و ئه ڵێ فه رمو س����ه ركه وه . ل����ه بانگی عه سریش����ه وه هه تا ئێ����واره ی هه مان رۆژ براده ران����ی خه مخ����ۆر ده رزه نێك پڕۆژه ی تر هه ڵئه بڕن بۆ ده سه اڵت كه هه ریه كه یان سی چل خاڵی مه ركه زیی و چه ناگ����ه ی له خ����ۆ گرت����ووه . ته بعه ن تۆش وه خت����ی خۆت ب����ه و خااڵنه وه خه سار ناكه یت و دێیت هه ر به هه وای ش����ان وه اڵمی پیاوانه بۆ سوئاله كانی

خواره وه ئیشاره ت ئه فه رمویت.پ1( به ع����زه الی����ه ن و جه ماعه تێك زریانه كه ی ئ����ه م دواییه ی ئه مریكا به

نیعمه ت ئه زانن له به ر ئه وه ی:ا. كاره س����اته كه زه ره ری حكومه تی ئه مریكای تیای����ه . حكومه تی ئه مریكا ته ئیدی مالیكی ئه كات. مالیكی كوردی

له سه عدییه و جه له والدا نه هێشتب. ئه مریكا دۆس����تی ئیس����رائیله و ئیسالمییه كان مه رحه بای ئیس����رائیل ناكات مه گه ر جاروبار له ژێره وه ، شتی

ژێر به ژێریش خێر ناداته وه ج. زریانه ك����ه كارێك����ی وای ك����رد مه س����ئوله كانی ئه مریكا رویان نه یه ت بچنه س����ه ر ته له فزیۆن و خوتبه ی بێ

مه عنا بده نفرس����ه ته كه یان ئه وان ئێ����ران و د. قۆسته وه و بێ تاقه تیی خۆیان كرد به

بروسكه و ناردیان بۆ خاڵه ئۆباما.

پ2( زریانه ك����ه بۆچی ل����ه م عانه دا قه وما؟

قاعی����ده ئاهونزول����ه ی ا. هه تیوباره كه یه

ب. خوای به شش����ار ئه سه د و عه لی عه بدوڵاڵ ساڵحه

ئینتیخاباتی ی����ه . ته كتیكێك����ی ج. ئۆبام����ا ئه یه وێ ئه وه ن����ده ی تر خۆی

خۆشه ویست بكاتد. مه س����ه له كه شانسه براده ر. له و به نگالدیشه داماوه رۆژ نی یه كاره ساتی له وه قۆڕتر نه قه ومێ و كه سیش باسی

ناكات

پ3( ئه گ����ه ر ئه و تۆفان و ش����ته له خۆمان بقه ومایه :

ا. م����رور غه رامه ی ئه ك����رد چونكه سه ریع بووه

ب. ی����ه ك مه كته ب����ی ب����ه پێ����وه نه ئه هێشت

ئه نفاله كه ئه وه ن����ده ی ش����ه ش ج. خه ڵكی لێ ئه كوشتین

د. ته له فزیۆنه كانی موعاره زه سه ی محه مه دیی سه فاییان لێ ئه دا

ه�. یه كێتی ئه ی وت ته ئسیر ناكاته سه ر رێكه وتنه ستراتیجی یه كه

خه ت����ای ئه ینوس����ی خه ب����ات و. مالیكی یه

ز. ئێ����ران و توركیا حه فته یه ك پێش ئه وه حدودیان دائه خست

گ. حوكمه ت سێ حه فته ئه یكرد به عوتڵه

ی. خه ڵكی سلێمانی هه زار نوكته یان له سه ر دروست ئه كرد

ك. ئیش����ه كه یان ته سلیمی لیجنه ی قایمقامییه ت ئه كرد

ئیفاد جه ماعه تێكی په ڕله م����ان ل. ئه كرد بۆ یابان

م. وه زاره تی رۆشنبیری فیستیڤاڵێكی بۆ رێك ئه خست

گاکاوڕ

ته نیایی هه م���و ژیانتی گرتوه ، هه موو ش���تێكت ده رباره ی خۆت له بیركردوه و

هه وڵبده خه می خۆت بخۆیت.

خۆشه ویس���ته كانتان چاوه ڕێی هه وڵی زیاترت���ان لێده ك���ه ن، كاتێك���ی ئارام له گه ڵی���ان به س���ه رده به ن و ماوه یه كی

خۆش ده بێت بۆ ئێوه .

كاره كان���ت م���ه ده و بڕی���ار به په ل���ه به ته واوه ت���ی هه ڵه ش���ه یی پێوه دیاره ، توش���ی گرفتێكی دارای���ی ده بیت ئه م

ماوه یه .

باش���تر وایه بیر له خ���ۆت بكه یته وه و هێن���ده خۆت مان���دو مه ك���ه به كاری كه س���انی تره وه و خۆت له هه مو كه س

زیاتر پێویستت به هاوكاری هه یه .

ده كه وێته كێشه سۆزدارییه وه له ڕووی نێوان ئێوه و خۆشه ویسته كانتان، به اڵم هێنده ناخه یه نێت هه مو كێشه كان هێور

ده بنه وه بۆ باری ئاسایی خۆیان.

هێنده دودڵ مه ب���ه له بڕیاردان، ره نگه چه ندی���ن دودڵییه كه ت���ه وه به ه���ۆی ه���ه ل له ده س���تبده یت، هه واڵی خۆش

ده بیستی .

ئه و پڕۆژانه ی به ده س���ته وه یه كاتێكی گونج���اوه بۆ ئه نجامدان���ی و ماوه یه كی خراپ نییه ب���ۆ ته واوكردنیان، به خت

یاوه رته ئه م هه فته یه .

غه مب���ار مه ب���ه به هۆی ئه و كێش���ه بچوكانه كه دێنه رێت و هێنده ی كاتی ناوێت هه مو شتێك به دڵی تۆ ده ڕوات،

گرفته كان كۆتاییان دێت.

چاوپێكه وتنه كان���ت زیاتر ده بێت و ئه م ماوه یه زیاتر خۆت س���ه رقاڵ ده كه یت ب���ه كاره كۆمه اڵیه تییه كان و كه س���ێكی

تازه ده ناسی .

ئ���ه م ماوه یه ده س���كه وتێكی دارایتان ده بێت و پێویستیت به كه سه نزیكه كانت ده بێت بۆ به ده س���تهێنانی خۆشی كه

چاوه ڕوانی ده كه یت.

به چاودێری پێویس���تی ته ندروستیت زیاتر هه یه و ره نگه ئه م ماوه یه كێشه زۆرت كاتێك���ی ته ندروس���تییه كان

بگرێت.

قرژاڵدوانه‌‌

كردوی ، س���ه رقاڵیان ته واو كاره كانت پێویس���تیت به پش���ویه ك هه ی���ه ب���ۆ

خۆرزگاركردن له سه رقاڵیی كاره كانت.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

د.شێرکۆ عه بدواڵده ینوسێت

ره نگین، یه كه م كلیپی گۆرانی كچه شانۆكاری كورد )زاگرۆس جه بار(ه كه له چه ند رۆژی

رابردودا باڵوكرایه وه .ئه و گۆرانییه له هۆن���راوه ی )جه بار پێكاو( كاری موزیكی له الیه ن )پاڤێڵ س���ه رهه نگ( ئه نجامدراوه و هونه رمه ند )گۆران كامیل( كاری میكس و ماسترینگی بۆ ئه نجام���داوه ، دیمه نه كانیش���ی له واڵتی هۆڵه ندا

له الیه ن )یاد میدیا(وه وێنه گیراوه . زاگ���رۆس جه بار رایگه یاندوه كه ماوه ی دوس���اڵه سه رقاڵی تۆماركردنی ئه و گۆرانیه یه و به رهه مه كه شی گۆڕانكاری زۆری به خۆی���ه وه بینیوه له روی كلیپ و ده نگه وه و وتویه تی "س���ه ره تا شێوازی كلیپم به دڵ نه بو له به رئه وه ی له روی جلوبه رگه وه زۆر له ستایڵی ئه وروپ���ی ده چو، هه رچه نده مه به س���تم ئه وه نه بو س���تایڵی ئه وروپ���ی خراپ بێ���ت، به ڵك���و بۆ ئه و به رهه مه به گونجاوترم ده زانی سه رنج بده ینه كلتوری كورده واری به و پێیه ی به رهه مێكی ره سه نی كوردی

سه رده مییانه یه ".

ئا: ئاوێنه

هه ر كه له و شوێنه داده نیشی چه ندین كه ست به رچاو ده كه وێ كه خه ریكی مامه ڵه ی كڕین و فرۆشتنی "كه و"ن،

یاخود له گازینۆكه ی به رده می دانیشتون بۆ چاخواردنێك و جارجاره ش خۆیان وته نی بۆ زاخاوكردنه وه ی مێشكیان

سه رنجێكی كه وه كان ده ده ن.

ره نگه هیچ كه س���ێك هه س���ت نه كات كه ئه وێ ، ش���وێنی كڕین و فرۆش���تنی كه وه و چه ند خێزانێكیش بژێوی ژیانیان له س���ه ر ئه و پیشه یه یه ، جگه له وه ی كه نزیكه ی تاڕاده یه ك گه وره یه ، شوێنێكی پێن���ج كه س���یش كه پیش���ه یان كڕین و

فرۆشتنی كه وه تیایدا كارده كه ن.له ش���اری كه وفرۆش���ان" "مه یدان���ی ش���ه قامی له ناوه ڕاس���تی س���لێمانی مه وله وی���ه و رونت���ر له نزی���ك ب���ازاڕی فرۆش���تنی ش���وێنی كه به له دییه كه یه سه وزه و میوه هاته كانه ، كه ده چیته ئه و بازاڕه و له ده سته چه پدا گوزه رێك دێته به رده م و ده چیته ناوه وه چێتشتخانه یه ك دێته به رده مت و دوای ره تبونیش له وێ ، گازینۆیه ك���ی چكۆالنه ی���ه و له نزیك ئه و

گازینۆیه ش مه یدانی كه وفرۆشانه .له و ش���وێنه چه ند كه س���ێك ده بینی ك���ه هه ریه كه و چه ند دۆاڵبێكیان داناوه و چه ند كه وێ���ك له نێو س���ندوقه كانیاندا دان���راون و جارجاره ش ئه و كه س���انه ی شاره زان له بواری په روه رده و شه ڕكردنی كه وه كان دانیشتون و سه رقاڵی گفتوگۆن له باره ی كه وه كانه وه و شوێنی شه ڕكردنی به رامب���ه ر ده كه وێت���ه كه وه كانی���ش

به ریده كه ی سلێمانی .به وته ی ئه و كه س���انه ی له و پیشه یه دا ش���اره زاییان هه یه ، مانگی داهاتو هه تا

مانگی پێنجی س���اڵی داهات���و وه رزی شه ڕكردنی كه وه .

ش���ه هاب فاتیح پیاوێكی خڕه اڵنه یه و كه مێك قژی س���پی بوه ، ئ���ه و یه كێكه له و كه سانه ی مامه ڵه ی كڕین و فرۆشتنی كه و ده كات و له هه شتاكانیشه وه خه ریكی ئ���ه و پیش���ه یه یه ، ئام���اژه ی به وه كرد ك���ه له ناوه ڕاس���تی مانگ���ی داهاتوه وه له شوێنه كه وه كان وه رزی ش���ه ڕكردنی

تایبه ته كه یان ده ستپێده كات.شه هاب رونیكرده وه كه هه ندێجار كه و له ئێرانه وه ده هێنرێ و نرخه كه ی له دوهه زار بۆ چوارهه زار دۆالره و هه ندێكیشیان بۆ هه ندێجاریش ده یك���ڕن و خۆیان حه زی كه و لێره وه ده ڕوات بۆ ئێران و شاره كانی

تری كوردستان و عێراق.دابه زی���ن و به رزبون���ه وه ی نرخی كه و

به پێ���ی جۆری ش���ه ڕكردنه كه یانه ، گه ر بێتو كه وێك بۆ ماوه ی زیاتر له بیس���ت خوله ك ش���ه ڕ بكات و ك���ه وی به رامبه ر ببه زێنێ ئ���ه وا نرخه كه ی ب���ۆ نزیكه ی دوهه زار و پێنجس���ه د بۆ سێهه زار دۆالر به رزده بێته وه ، ب���ه اڵم گه ر خۆی ببه زێ ئه وا نرخه ك���ه ی بۆ نزیكه ی هه زار دۆالر

داده به زێ .جگ���ه له ك���ه وی ش���ه ڕكردن، كه وی "راو"ی���ش هه یه كه نرخه ك���ه ی له نێوان سێس���ه د بۆ چوارس���ه د ه���ه زار یاخود حه وتس���ه د دۆالره و به وته ی ش���ه هابی وه رزی ك���ه له ئێس���تادا كه وف���رۆش پایزه ، كات���ی "راوه پایزه "یه ، هه روه ها له دوای مانگی پێنجیش���ه وه كه وه رزی ش���ه ڕكردنی كه و نامێنێ ، وه رزی "راوی ماكه و" ده ستپێده كات كه بۆ ئه مه شیان

راوچیی���ه كان ده ڕۆن ب���ۆ ش���اخه كان، له وێ مێینه ی���ه ك ده كه ن و كه وی نێره ی پێده گرن، نرخی كه وی شاخیش له نێوان

بیست تا په نجا هه زار دیناره .ئیشوكاری ئه و كه وفرۆشانه به پێی رۆژ ده گۆڕێت، به نمونه رۆژ یاخود هه فته ی وا هه یه مامه ڵه ی كڕین و فرۆشتنی چه ند

كه وێك ده كه ن.ئه و كه سانه شی كه هه ندێجار سه ردانی چێش���تخانه و گازینۆكه ی نزیك مه یدانی كه وفرۆشان ده كه ن، ئاماژه به وه ده كه ن كه له كاتی دانیش���تنیان له و شوێنه دا و س���ه رنجدانیان له ك���ه وه كان و چۆنیه تی مامه ڵ���ه ی كڕین و فرۆش���تنی كه وه كان، بۆیان ده رده كه وێت كه ئه و پیش���ه یه ش زۆر ره نگ���ه تایبه تیی���ه و جیهانێك���ی

له پیشه كانی دیكه خۆشتر بێت.

ئا: ئاوێنه

وا بڕیاره له سه ر بانگهێشتی به ڕێوه به رایه تی هونه ری شێوه كاری سلێمانی ، له ناوه ڕاستی ئه م مانگه دا

هونه رمه ندی گه وره )عه باسی كه مه ندی ( سه ردانی شاری سلێمانی بكات و پێشانگه یه كی شێوه كارییش

بكاته وه .

به ش���ی به رپرس���ی له وباره یه وه له به ڕێوه به رایه ت���ی هونه ری���ی شێوه كاری سلێمانی ، به ختیار سه عید له لێدوانێك���دا بۆ ئاوێن���ه رایگه یاند ك���ه له چوارچێ���وه ی پڕۆژه كانیان و به هونه رمه ندان���ی گرنگی���دان كوردس���تان، دیكه ی پارچه كان���ی وابڕیاره له ناوه ڕاس���تی ئه م مانگه دا گه وره هونه رمه ن���دی بانگهێش���تی مامۆس���تا )عه باس���ی كه مه ن���دی ( بكه ن بۆ كردنه وه ی پێش���انگه یه كی

شێوه كاری له شاری سلێمانی .ب���ه وه دا له و ئام���اژه ی ناوب���راو پێشانگه یه دا 42 تابلۆی هونه رمه ند به ماتڕیاڵی زه یتی كێش���راون ك���ه نمایش ده كرێت كه ب���اس له گوند و دێهاته كان���ی كوردس���تان و ش���اری س���نه ش ده كات ك���ه خ���ۆی لێی نیش���ته جێیه . جگه ل���ه وه ش وه ك جه ختیكرده وه س���ه عید به ختی���ار گرنگییه كی دیكه ی هاتنی كه مه ندی بۆ به تایبه تی���ش س���لێمانی و ب���ۆ كردن���ه وه ی ئ���ه و پێش���انگه یه ئه و ئاش���نایه تییه ك���ه ناوب���راو له گه ڵ شاری س���لێمانی هه یه تی و ئه وانیش عه باس���ی كه ده ریبخه ن ده یانه وێ هونه رمه ندی له وه ی كه مه ندی جگه گۆرانیبێژێك���ی به نێوبانگه ، یه كێكه

له هونه رمه نده شێوه كاره كانیش.وابڕیاره پێش���انگه كه ی كه مه ندی له مۆزه خانه ی س���لێمانی بكرێته وه و ماوه ی پێن���ج رۆژ بخایه نێت، به اڵم

پێناچێت كۆنسێرت ساز بكات.هونه رمه ن���د عه باس���ی كه مه ندی یه كێكه له هونه رمه نده به نێوبانگه كان كه تا ئێستا چه ندین ئه لبومی گۆرانی

هه یه و خاوه نی گوێگرێكی زۆریشه .

ئا: ئاوێنه

كاتێك له ده ره وه تابلۆی دوكانه كه ده بینی نوسراوه "جیهانی كه له پور" و

كاتێكیش ده ڕۆیته ناوه وه ، ناوی تابلۆكه له نێو دوكانه كه دا به رجه سته

ده بێت و به رده وام چاوت كه لوپولی مێژویی و شوێنه واریی و دێرین

ده بینێ كه ره نگه مێژوه كه یان بۆ سه رده مێكی كۆن بگه ڕێته وه .

ل���ه و دوكانه دا ك���ه ب���ه "جیهانی شاڕێی ده كه وێته ناسراوه و كه له پور" بازرگان���ی و به رامب���ه ر ژوری س���الم پیشه س���ازی س���لێمانی گه له ك شتی ش���وێنه واریی و دێرینی تێدا پارێزراوه هه ر خه نج���ه ر و قاپ و قاچ���اخ و زیو و فه رش و ش���تی دیكه ش، جگه له وه ی هه ندێجار هاواڵتیان بۆ كڕین سه ردانی شوێنه كه ده كه ن، هه ندێجاریش ته نها ب���ۆ بینینی ئ���ه و ش���وێنه مێژویی و

كه له پوریانه سه ردانی ده كه ن.فریاد عارف كه پیاوێكی ته مه ن 66 س���اڵه و خاوه نی "جیهانی كه له پور" و پتر له 35 ساڵیشه وه كو حه زی خۆی ، ل���ه و ب���واره دا كار ده كات بۆ ئاوێنه ی رونكرده وه كه ئه و ش���وێنه ی له ساڵی (1991(ه وه كردوه ته وه ئه وه ش وه ك په ره دان به ئ���اره زوی خۆی و بۆئه وه ی كه له پورێك وابكات دوكانه كه شی به و

به شاره كه یه وه دیار بێت.ئه و پیاوه به وته ی خۆی له س���ااڵنی هه ش���تاكانه وه و دواتری���ش ل���ه دوای له كاتی به تایبه تی���ش راپه ڕین���ه وه و گرانییه ك���ه ی نه وه ده كان���دا كاتێ���ك هاواڵتی���ان ش���ته كه له پورییه كان���ی ماڵه كانی���ان فرۆش���تووه ، ئ���ه و، لێی كڕیونه ت���ه وه و له م س���ااڵنه ی دواییدا له الیه ن هاواڵتیانه وه لێی ده كڕدرێنه وه و وه ك خۆی وتی "شكور بۆ خوا ئێستا خه ڵك وه زعیان باشه و له جیاتی ئه وه ی ش���ته كه له پورییه كانم پێبفرۆشن، لێم

ده كڕنه وه ".هه رچه نده له ئێستادا و له نێو دوكانه 195 مه ترییه كه ی���دا چه نده ها ش���تی كه له پ���وری ماوه ، به اڵم پێش���تریش چه ندین شتی كه له پوری به مۆزه خانه ی نیشتمانی ناسراو به "ئه منه سوره كه " فرۆش���توه و له و روه ش���ه وه دڵخۆشه كه ئه و شتانه ی فرۆش���تویه تی له ناو نه چ���ون و ده ڵێت "به وه دڵخۆش���م كه ش���ته كانم نافه وتێن، به ڵكو زیاتریش ده پارێزرێ���ن"، جگه له وه ش هه ندێجار ئ���ه و هاواڵتییانه ی ل���ه ده ره وه ی واڵت نیش���ته جێن و ده گه ڕێنه وه س���ه ردانی

ده كه ن و شتی لێده كڕن.كه له پ���ور" "جیهان���ی خاوه ن���ی ئاش���كرایكرد كه له ئێستادا خه نجه ری الیه كه نرخه كه ی له نێوان پێنجس���ه د ب���ۆ دووه���ه زار دۆالره و پێش���تریش چه ن���د ش���تێكی ش���وێنه واری بووه ، ئه منه به مۆزه خانه ی داویه ت���ی به اڵم

سوره كه .

"جیهانی كه له پور" شوێنێك بۆ پاراستنی كه لوپه لی مێژویی

كه مه ندی دێته سلێمانی

مه یدانی كه وفرۆشان .. جیهانێك بۆ زاخاوكردنه وه ی مێشك

‌زاگرۆس‌ببینن

مه یدانی كه وفرۆشان له شاری سلێمانی فۆتۆ: ئاوێنە

جیهانی كه له پور لەسلێمانی فۆتۆ: ئاوێنە

ب���ە س���وکایەتیکردن لێ���دان و رۆژنامەنوس )هیوا عوسمان( لەالیەن "موجاهیدەکان"ی عەلی باپیر لەسەر نوس���ینی بابەتێک کە تێیدا باس���ی )زەواجێک���ی سیاس���ی(ی کردوە کە دور و نزیک ناوی کەس���ی نەهێناوە،

ئەوپەڕی بەربەرییەتە.دوای ئەو هەم���وو لێدانە، جارێکی تر بەڕەس���می مەکتەبی ئەمیر لەڕێی - بێمان���اوە زۆر رونکردنەوەیەک���ی دی���ارە ب���ە لێدانەک���ە قەناعەتی���ان نەهات���وە، هاتون کەس���ایەتیی ئەو تێرۆرک���ردوە. رۆژنامەنوسەش���یان ئەگ���ەر لێدانەک���ە جارێ���ک عەیب و ش���ورەیی بێ، ئەوا رونکردنەوەکەی عەلی "موجاهیدەکان"ی بەرپرس���ی

باپیر دە جار!ش���مولی و عەقڵییەت���ە ئ���ەو عەش���ایەریەیە کە بوە هۆی کوژرانی دواتری���ش الو، رۆژنامەنوس���ی دوو

کردنیان بە تێرۆریست!کوش���تنی سەردەش���ت عوسمان و لێدان لەهیوا عوسمان، جیاوازییەکەی تەنه���ا ئەوەی���ە سەردەش���ت کوژرا ب���ەاڵم دیارە خوا بەزەیی خس���تۆتە دڵ���ی "موجاهی���دەکان"ەوە و هیوایان

نەکوشتوە!

کەمال چۆمانی

"موجاهیدەکان"ی عەلی باپیر بۆ وا دەکەن!

هیوا عوسمان

ئا: سۆران كامه ران

شاری كه ركووك له زۆر بوارو آلیه نه وه تایبه تمه ندی خۆی هه یه و جیاوازیه كی

تایبه تی له شاره كانی تری عێراق، به تایبه ت له رووی بیناسازیه وه ،

ئه م شاره خاوه نی ده یان كۆشك و خانوی دێرین و مێژووییه ، یه ك

له و تایبه تمه ندیانه هه بوونی جۆره خانوویه كه پێی ده ڵێن )تاق( كه

بریتییه له دروستكردنی خانوو له سه ر كۆآلن.

وه س���تای پیری���ادی له گه ڕه ك���ی دروس���تكردنی خان���ووی قای���ه و گه چ ته مه ن قه ساب(ی عێزه دین )مه عروف كرێ���كاران له چایخان���ه ی س���اڵ 61س���ه باره ت ب���ه م تاقان���ه به ئاویچنه ی راگه یان���د كه "ته مه نی���ان نزیكه ی دوو س���ه د س���اڵه و پێش���تر ژماره یان زۆر بوو له ش���اری كه ركووك، به آلم مخابن ئێستا ته نها 7 دانه ی لێماوه و ئه مه ش ناوه كانیان���ه 1- تاق���ی قۆریه 2- تاقی حه م���ام عه لی ب���ه گ 3- تاقی حاجی ئه حمه د ئاغا 4- جووت تاق )دوو تاقه به ته نیش���ت یه كه وه (. 5- تاقی سابیر ئاغا )سێ تاقه و سێ كۆآلن به یه كه وه ده به س���تێ ( 6 – تاقی محێدین دزدار 7- تاقی وه هب���ی ئه فه ندی ... هه ندێ تاقی تر هه بوون له م س���اآلنه ی دواییدا رماندیان وه كو )تاقی ش���اترلوو، ده ده

حه مدی و موسه ڵآل(".له باره ی هۆكاری دروس���ت بوونی ئه م

تاقانه ، وه ستا مه عروف وتی "له زه مانی حوكمڕانی عوسمانی وه كو ئێستا یاساو پۆلیس نه بووه ، بۆیه خه ڵكی له ترسی دزو پیاو خراپ به تایبه تی جووله كه كان كه ده وڵه مه ن���د بوونه ، چه ند ماڵێكیان له ته نیشت یه ك دروست كردووه و ته نها یه ك كۆآلنیان بۆ هاتووچۆ هێشتۆته وه ئه وی���ش بانیان كردووه ب���ه خانوو بۆ چاودێ���ری و ژێریش���ی ده رگایان بۆی دروس���ت كردووه و شه وان دایانخستووه تاك���و به دڵنیایه وه بخ���ه ون، واته ئه م گه ڕه كیانیش ده رگای رۆڵ���ی تاقان���ه

بینیوه ".ناوب���راو ئاماژه ی به وه كرد كه خاوه نی ئه م تاقانه كه سانی ده وڵه مه ندو ناودار بوون و زۆرج���ار ئه م تاقانه یان بۆ ئه وه دروس���ت كردووه تاكو باسیان بكرێت )واته بۆ جوانكاری و شانازی كردن به و جۆره خانوانه وه ( تاق دروستكراوه ، ئه و وتی "راسته سه ره تا ته نها جووله كه كان به ن���اوی ه���ه ر گه ڕه كه ك���ه ش ك���ه جووله كه كان���ه وه ناونراوه دروس���تیان كردووه ، به آلم له پاش ده وڵه مه نده كانی تری ش���اری كه ركووك وه ك���و كوردو توركمان كه له گه ڵ چه ندین كه سوكاری له گه ڕه ك���ه كان له یه كێ���ك خۆی���ان كۆده بوونه وه و تاقیان بۆخۆیان دروست ده كرد وه كو تاقه كان���ی قۆریه و بآلخ و

حه مام عه لی به گ وو شاترلوو.وه س���تا مه ع���روف جه غت���ی له س���ه ر ئ���ه وه ش ك���رده وه كه بۆ پاراس���تنی ئه و تاقانه له فه وتان پێویس���ته آلیه نه بكه نه وه ، نۆژه نیان په یوه ندی���داره كان

ئه و وتی "نه ك ته نها به رای من، به ڵكو ئه م���ه رای هه موو دانیش���تووانی ئه و گه ڕه كانه یه كه تاقیان هه یه ، پێویسته ئه مان���ه ن���ۆژه ن بكرێن���ه وه له آلی���ه ن حكومه ت و جگه له وه ی له رووخان رزگار ده كرێت و له كێش���ه ی پاش رووخانیش خه ڵكه ك���ه رزگاریان ده بێ���ت، چونكه ژێ���ر تاقه كان موڵك���ی خه ڵكن و ره نگه بیك���ه ن به خانوو له پ���اش رووخانیان ئینجا كێش���ه ی هاتوچۆ له و گه ڕه كانه

سه رهه ڵده دات".ده رباره ی ته مه ن درێ���ژی ئه و تاقانه و مانه وه ش���یان، ناوبراو وتی "هه رتاقه و پت���ر له ش���ه ش تیكم���ه ی له ژێردایه و هه ر تیكمه یه كیش جگ���ه له وه ی به بار قامیش���ی تێدایه ، پڕه له ورده گۆزه ی ش���كاو كه ته مه نی دیواری قایه و گه چ درێژ ده كه ن و ئه و جۆره وه س���تایانه ش به زۆری له ش���اری كه ركووك هه بوو كه ده یانزانی چ ج���ۆره تیكمه یه ك و به چ قه باره یه ك دروستی بكه ن زیاتر به رگه ده گرن، ب���ۆ نموونه ئه گ���ه ر بڕوانینه تیكمه كان���ی ئه و مزگه وته ی ته نیش���ت تاقه كه وا ده زانی ئه مڕۆ دروس���تكراون هێن���ده قای���م و پته ون، جی���ا له وه ش خانووی قایه و گه چ له زس���تاندا گه رمه و

له هاویندا فێنكن".وتیشی "به ناوبانگترین وه ستاكانی قایه و گه چ له شاری كه ركووكیش ئه مانه بوون: حاجی تۆفی���ق، حاجی عومه ر ره فیق، ئه حه مه د تاوغلی ، بوزاو، وه حید به نناو خالیدی برای ، دایی نوری كه به داخه وه

هه موویان ئه مری خوایان كردووه ".

تاقه كانی كه ركووك 200ته مه نیان ساڵه

تاقێک له که رکوک

بیروڕا(350( سێشه ممه 122012/11/6 birura.awene@gmail.com

وەک ک���ورد، ئێم���ەی ،)Herder(هێ���دەر ئاڵمانیی���ەکان فیتش���ەمان هومبۆڵت)Humboldt(و (Fichte( م���ان نی���ن، نزیک���ەی 300 س���اڵ لەمەوبەر بڵێن "ئای���ا نەتەوە، هیچ���ی لەزمان بەنرخت���ر هەیە؟ زمان نەتەوەییە، س���ەرومڕی گەنجینەیەکی گەنجین���ەی زمان، رۆڵ���ی خزمایەتیی تیرەو هۆزەکان دەکات بەخێڵێ گەورەو دواتر لەش���یعرو ئەدەبو مێژودا گەشە دەکات ت���ا نەت���ەوە ش���انازیی پێوە بکات. نەتەوەی���ەک بوونی نابێ ئەگەر زمانەکەی بوونی نەبێ، زمان ئۆرگانێکی فۆرمەڵەک���راوی فیکرە، ناس���یۆنالیزم بزوتنەوەیەک���ی زمانیی���ە". هەرچەندە ئەو بۆچونە کالس���یکییە زمانەوانییانە ئاڵوگۆڕیان بەس���ەردا هات���ووە، بەاڵم ئێم���ەش النیکەم ئەحم���ەدی خانییكو نالی���و حاجی ق���ادری کۆیی���و گۆرانو مەس���عود محەمەدو تێکستی نزیکەی 200 س���اڵمان هەی���ە، ک���ە گەش���ەی پێبدەین و بەڕەس���میی لەکوردس���تانی باش���وردا بیکەین بە زمانی نووس���ینی ناسیۆنالیس���تە چیت���ر س���تاندەردو بەگەڕەالوژەی کورد، بێس���ەوادەکانی کوردایەتییو پەتییکردنی زمان، زمانی

کوردیی سەقەت نەکەن. س���ەرەڕای ئەوەی ناسیۆنالیزم وەک ئایدیۆلۆژی���ا، الیەن���ی نێگەتیڤی زۆری هەیە، بەدڵنیاییشەوە الیەنی پۆزەتیڤی زۆر دەقگرتنی پێگرتنو گەش���ەکردنو نەت���ەوەو واڵت بووە. ناس���یۆنالیزمی کوردی���ی، بەگش���تیی زیان���ی زۆرتری بۆ بزوتن���ەوە س���ەربەخۆییخوازەکانی کوردستان لەهەش���تا بۆ نەوەت ساڵی راب���ردودا هەب���ووە، خراپترین الیەنی ناسیۆنالیزمی کوردیی ئەوەیە، لەفیکر داش���ۆراوە، لەباری زمانییش���ەوە، کە ماتێریاڵ���ی فیک���رە، نەیتوانی���وە ئەو زمانە کوردییەی، مەغزی بیرکردنەوەی خ���ۆی پێ گێڕاوە، لەڕووی سیاس���ییو کولتووریی و زمانەوانییەوە فۆرمەڵەی بکاتو دەقی پێ بگرێ. "ناسیۆنالیزمی نوێی کورد"یش کە بەدەس���ت هەندێ فەندەمێنتالیس���تی نەتەوەییەوە گیری خ���واردووە، زیانێکی کەمەر پس���ێنی

لەزمانی کوردیی داوە.راس���تە، تا عوس���مانییەکان مابون، کرمانجیی سەرو، زاراوەیەکی سەرەکییو بااڵدەس���ت بو، بەاڵم رێ���ک لەنەوەت س���اڵی رابردودا، ئەم زمانی کوردییەی کە زۆرینەی کوردس���تانی عێراق پێی دەنووس���ێو دەخوێنێ، زمانێکی تەواو ل���ەڕووی سیاس���ییو گەش���ەکردووە، لەئاس���تی کولتوورییەوە، زمانەوانییو بەڕەسمییناس���ینی ش���ایانی هەرێمدا کوردس���تاندا، لەهەرێم���ی هەی���ە.

گرفت���ی س���ەرەکیی زمان���ی کوردیی، ستاندەردنەبوونو س���اغنەبوونەوەیەتی لەب���اری سیاس���ییو قانونییەوە، بەاڵم ت���ری گرفتێک���ی چەن���د بەدەس���ت الوەکییەوە دەناڵێن���ی کە لەموتارەدا،

ئاماژە بەهەندێکیان دەکەم .یەکێک���ە حەس���ەنپوور ئەمی���ری لەزمانناسەکانی کورد، سەرەڕای ئەوەی لەباری سیاسییو کولتوورییەوە رەخنەی زۆر ل���ەو ئایدیۆلۆژیا کۆمۆنیس���تییەی گی���راوە، کە الیەنی زمانناس���ییەکەی جیاوازیی���ە کردووەت���ەوەو کاڵ کولتوورییەکان���ی دایەلێکتەکانی زمانی کوردیی تێکەڵ بەسیاسەتو ئایدیۆلۆژیا کردووە. الیەنگریی لەوە دەکات هەموو دایەلێکتەکان���ی ک���ورد ب���ەرەو زمانی س���ەربەخۆ ببرێنو س���تاندەرد بکرێن، کورد ببێ بەخاوەن���ی کۆمەڵی زمانی سەربەخۆو دابڕاو لەیەکتر، ئەمەش جگە لەمەهزەل���ەی زمانەوانیی بۆ نەتەوەی کورد کە خاوەن���ی چەندین دایەلێکتی جیاوازە، کەمترین مەعریفەی زمانەوانیی تێ���دا نییە. لەیەکێک لەکۆڕەکانیدا لەم بۆچوونێکی کردبووی، لەسوێد دواییە باش���ی باس���کردبوو. ئەو پێیوایە کە ناسیۆنالیزمی کوردیی، زمانی کوردیی لەفیکرو رۆشنبیریی دوورخستووەتەوەو کڵۆڵ���و ه���ەژاری ک���ردووە. نموونەی ئ���ەوە دەهێێنێتەوە، گوای���ە کاتێک لەڕەچەڵەکدا کەخۆی وش���ەی"قانون" بۆچیی عەرەبوەریگرتووە، یۆنانیی���ەو ب���ەکاری نەهێنین، بچین "یاس���ا" کە وش���ەیەکی مەنگۆلیی���ە بەکاربهێنین؟ هەروەه���ا ئام���اژە ب���ەوە دەکات، ئەو چەمک���ە زانس���تییو کولتوورییان���ەی بەزمانی عەرەبییو فارس���یی هاتبوونە ناو زمانی کوردییەوە، ناس���یۆنالیزمی کوردیی دەریانی کردو تەکریدی وشەو

چەمکەکانی کرد.ئەگەر س���ەیری مێ���ژووی پەنجا تا رابردووی ناسیۆنالیزمی شەست ساڵی کوردیی بکەین، چوار قەڵەم بەدەستو نەهێناوە. بەرهەم جدیی رۆش���نبیری بەواتایەک���ی ت���ر، ئەم ناس���یۆنالیزمە کوردیی زمانی نەیتوانیوە رەشۆکییە، تێکەڵ بە فیکرو زانس���تو توێژینەوەی کولتووریی و فیکرییو مەعریفیی بکات. ئەو رۆشنبیرو نووس���ەرە دەگمەنانەی پەیداشبوونە، بە سەلیقەی کولتوورییو زمانی���ی خۆیان گەش���ەیان ک���ردووە. ک���وردو کوردی���ی، ناس���یۆنالیزمی بەتەواویی لەمۆدێرنی���زم زمانەک���ەی دابڕیوە. پەتییکردن���ی زمانی کوردیی یەکێکە لەو شێرپەنجانەی وەک الڕەشە لەزمانی کوردیی داوە. ئەم نەخۆشییە کارییەش ئەوانە لێی بەرپرس���یارن کە ئایدیۆلۆژیای ناسیۆنالیزمێکی شۆڤینیی

لەهزریاندایەو جەمال نەبەزیش رائیدی ئەم بەهرە خراپەیە کە زمانی کوردیی لەوش���ەو فرێ���زو چەمک���ی زمانەکانی عەرەبیی���و تورکییو فارس���یی تەتەڵە ئارامییە-عەرەبییە رێنووس���ە دەکەنو میت���ۆدی ب���ەرەو رەسەنەکەیش���ی کەمالیزمی)پانتورکیی-پانالتینی���ی(

دەبەن.ش���ەرمەزارکردنی ریس���واکردنو بۆ ئەو جۆرە ناس���یۆنالیزمە کوردییەی تا هەنووکەش هەندێ نەژادپەرستی کورد ه���ەن داوای زمانی پەتی���ی کوردیی دەک���ەن، داوای دەرکردنو پاکس���ازیی وش���ەی عەرەبییو فارس���ییو تورکیی دەکەن، تێکەاڵوبوونی زمانی فڕانسییو ئینگلیزییو ئاڵمانیی، نموونەیەکی باشە بەڕووی قایمی جاهیلبوونیاندا بدرێتەوە. پتر 30% تەواوی وشە سەرەکییەکانی زمان���ی ئینگلیزی���ی، وات���ە نزیکەی هەشتا هەزار وشە، لەزمانی فڕانسیی و French and Norman ( نۆرمانی���یor Normands(ەوە، یان دروس���تتر بگوترێ لەزمانی نۆرمانیی فڕانسییەوە هات���وون، بەتایب���ەت ئ���ەو کاتەی کە ئێس���تایان بریتانیای نۆرمانیی���ەکان داگیرکرد، وشەو چەمکە فڕانسییەکان تانوپ���ۆی زمانی ئینگلیزیی���ان تەنی، ئەوە جی���ا لەدەیان هەزار وش���ەی تر کە جەڕێندراون یان داتاشراون، یاخود

بەئینگلیزیی کراون. هاوکات، نزیکەی 60%ی وش���ەکانی زمانی ئینگلیزیی لەالتینییەوە )زمانی رۆمانیی- Romance( هاتوون. بەدەر لەوەی لەزمان���ە ئاڵمانییەکانو فرانکیی کۆنەوە، ژمارەیەکی زۆر وشەو چەمک هاتوونەت���ە ن���او ئینگلیزیی���ەوە، هەر ئینگلیزێ���ک کە ئینگلیزیی بەباش���یی بزان���ێ و بێئ���ەوەی هیچ لەفڕانس���یی بزانێ، خۆبەخۆ پتر لە دەهەزار وشەی فڕانس���یی دەزان���ێ. لەمێ���ژووی نوێو سەردەمی پۆس���ت-مۆدێرنیزمدا، وێڕای ئەوەی بەهۆی زانستەکانی فیزیاو فەزاو پزیش���کیی و.... بواری کۆمپیوت���ەرو

زۆر رش���تەی جیاوازی ت���رەوە، زمانی ئینگلیزیی تانوپۆی س���ەرجەم جیهانی ئینگلیزێک���ی کەچی���ی داپۆش���یوە، ناسیۆنالیس���ت پەی���دا نەب���وو، داوای پاکسازیی زمانەکەیان بکات، الی کەم لەبەر ئ���ەوەی عەقاڵنیی بیردەکەنەوە، وەک ناسیۆنالیس���تە کڵۆڵەکانی کورد، رەش���ۆکیی مەعریفە و بێ بێس���ەوادو نیین، تا هەرزەکارییو موغامەرەیەکی

لەو چەشنە بکەن. نموونەیەک���ی تر لەو وش���انەی کە لەنێوان زمانەکانی دەوروبەری نەتەوەی کورددا تێکەڵ بووە، وشەی"دەستور"ە. ئەم وشەیە لەڕەچەڵەکدا لەفارسییەوە چووەت���ە ن���او زمان���ی تورکیی���ەوە، زمان���ی عەرەبییش لەزمانی تورکییەوە وەریگرت���ووە، س���ەرەڕای ئەو هەموو کە )antagonism(ئەنتاگۆنیزم���ەیشۆڤینیزمی عەرەبییو ناس���یۆنالیزمی کولتووری ب���ە بەرامب���ەر عەرەبی���ی

فارس���ەکان هەیانە، نەبوو بە داوایەکی بەرباڵو بۆ پاکسازیی وشە فارسییەکان ،)Canon( لەزمانی عەرەبییدا. قانون )kanonikos )κανονικός ی���ان لەرەچەڵەکدا لەالتینیی کۆنو یۆنانیی چەرخی 13ەوە جێکەوت بووەو زۆرێک لەزمانە سەرەکییەکان وەک چەمکێکی گش���تیر بەکاریدەهێن���ن،. تازەبەتازە، ناسیۆنالیستە نەژادپەرستەکانی کورد، دوای کولت���ووری ش���ەڕە دەروونیی���و دژ جەنگیزخ���ان ئایدیۆلۆژییەکان���ی بەکولتووری ئیسالم دەکەون، کە تێرمی ) یاسا- Yasa(ی بەکارهێنا، ئەو تێرمەی دواتر لەڕێی پاشماوەکانی جەنگیزخانو ئێستا( )تورکەکانی مەنگۆلییەکانەوە بۆ ن���او ئەدەب���ی کوردی���ی هاتەوەو پێیانوای���ە کوردایەتییەکی ش���ەریفانە دەک���ەن، ئەگەر قان���ون بەکارنەهێننو

یاسا بەکاربهێنن.

ل���ەڕووی زمانی���ی لێکچوون���ی دەربڕین���ە چەمک���و فرێ���زو وش���ەو زۆرێ���ک لەنێ���وان هاوبەش���ەکانەوە، لەزمانە ستاندەردە )دایەلێکتەکان نا( جیهانییەکان���دا هەن. زمانی تاجیکیی و دوو فارس���یی)هەردووکیان زمان���ی س���ەربەخۆن(، س���تاندەرد و زمان���ی نزیکترین دوو زمان���ی جیهانن لەڕووی سێمانتیکس)واتاس���ازیی( و رێزم���ان و چێ���ک و زمان���ی دەنگناس���ییەوە. ساڵڤیی زۆر بەس���ەریەکەوەیان هەیەو تێکەڵییەک���ی زۆر لەنێوانیان���دا هەیە، زمانە سکەندنافییەکان بەهەمان شێوە، کەچیی ناسیۆنالیس���تە عەقاڵنییەکانی زمانەکەیان پاکس���ازیی داوای ئەوان، ناکەن. س���ەرەڕای هەر کێش���ەیەکی نێ���وان ئەو سیاس���یی و کولتووری���ی لەباری زمانەکانیان نەتەوە جیاوازانە، گەش���ە زمانەوانیی���ەوە کولتووری���ی پێدەدەن، باسی وەهمی زمانی پەتیی ناکەن. لەبەرامبەریش���دا، رۆش���نبیرە لەبێئیشیی و کورد، ناسیۆنالیستەکانی بێسەوادیی و بێئاگاییدا نوقمی قووڵترین

گ���ۆالوی جەهل بوون���ەو داوای زمانی پەتیی کوردیی دەکەن!

کات���ی ئەوە هاتووە، ئ���ەو قەڵەم و رۆش���نبیرانەی کورد، کە کار لەس���ەر راستەوخۆ دەخالەتێکی دەکەن، فیکر ریس���واکردنەی هەژارک���ردن و ل���ەو زمان���ی کوردییدا بکەن، ک���ە هەندێ منداڵ و نەخوێندەوارو ناسیۆنالیس���تی تەواڵ���ی )بەتەم���ەن بەس���ااڵچووی( نەتەوەیی، بەس���ەر زمان���ی کوردییدا هێناویانە. کاتی ئەوە هاتووە بەربینی شۆڤینیستییانەی ئەو ناسیۆنالیستانەی داوای زمانی پەتیی کوردیی و الیەنگریی التینیی-تورکی���ی دەکەن، بگیردرێ کە دەڵین، وش���ە عەرەبیی و فارسییەکان لەزمانی کوردییدا، پاکس���ازیی بکرێن، دەڵێ���ن "غ" لەزمان���ی کوردییدا نییە و هەموو"غ"اکان���ی وەک " باغ، قۆناغ، بەغداد، غلۆر،غەوارە، غەم و..........تاد" بە "خ" بنووسرێن. لەکاتێکدا، باغ لەپەهلەویدا bag �ە لەفارسییدا باغه، زمان���ی کوردیی و فارس���ییش لەڕووی ئیتیمۆڵۆژی���ای زمان و رەگ و ریش���ەی زمانەوانیی���ەوە نزیکایەتییەکی زۆریان

هەیە.بە گوێرەی ئەو زانیارییانەی لەس���ەر پرۆسێس���ی س���تاندەردبوونی زمان���ە جیاوازەکان���ی جیه���ان هەم���ە، ئ���ەم پاکسازیی و خۆماڵییکردنەی زمان لەژێر ناوی "زمانی پەتیی کوردیی"دا لەهیچ زمانێکی تردا بەئەندازەی زمانی کوردیی بوونی نییە. ئەمەش لەئەنجامی نائاگایی فیکر و لەمۆدێرنیزم و داب���ڕان زمانیی و مەعریفەی زمانەوانییەوە س���ەرچاوەی لەچەمکی لەتێنەگەیش���تن گرت���ووە. ناسیۆنالیزم و رۆڵ و ئەرکی ناسیۆنالیزم لەکامڵکردن���ی زمان و س���اغکردنەوەی زم���ان لەڕووی قانونیی و سیاس���ییەوە س���ەرچاوەی گرتووە. لەبێس���ەوادیی و نەزانیی و گەوجیی ئەو ناسیۆنالیس���تە کە گرتووە س���ەرچاوەی کوردان���ەوە ناس���یۆنالیزمێکی لەفیک���ری خاڵیین

عەقاڵنیی و خاوەن فیکر. جێگ���ەی خۆیەتی، ب���ە هەموو ئەو رۆشنبیرانە بگوترێ کە فیکرو مەعریفە بەکاردەهێن���ن، لەنووس���ینەکانیاندا ئەو وش���ەو لەبەکارهێنانی مەترس���ن چەمکان���ەی لەزمان���ە بێگانەکان���ەوە هاتوونەت���ە ن���او زمان���ی کوردییەوە و بەکار بوونە. "سیاس���یی" جێک���ەوت بهێن���ن لەجیاتی "رامیاری���ی"، قەڵەم بەکاربهێنن لەجیاتی پێنووس، دەفتەر لەجیاتی تیانووس بەکاربهێنن، چونکە لەڕووی زمانناسیی و زمانەوانییەوە هیچ شاشیی و کێماسییەک لەبەکارهێنانیاندا نیی���ە، بەڵک���و بەکارهێنانی وش���ەی )داتاش���راو و پەتی���ی کوردی���ی دروستکراو(، لەزمانناسییدا کێماسییە. نووس���ەرو رۆش���نبیری ک���ورد، دەبێ رەچاوی مەعریفەی زمانناسیی بکات، ن���ەک دوای مەعریف���ەی کوردییزان���ە نەژادپەرستەکان و جەهلی ناسیۆنالیزمی

بێ بەرهەم و سەقەت بکەوێت.

زمانی پەتیی کوردیی و جەهلی ناسیۆنالیزمکامیار سابیر

لێبووردنلەم ژمارەیەی ئاوێنەدا )مەریوان وریا قانیع( بەهۆی کاری تایبەتەوە نەیتوانی گۆشەی )ئەودیوی شتەکان(بنوسێت. لەگەڵ داوای لێبوردنمان لەخوێنەرانی ئازیز.

هاتنە دەرەوەی دوو نامە لەزیندانەکانی هەولێرو دهۆک، خەی����اڵ و بیرکردنەوەو نیگاکانمان����ی گەڕان����دەوە ب����ۆ دواوە، لەکۆنترۆڵ����ی خۆمان نەب����وو بردینیەوە س����ەردەمێکی تاری����ک، زەمەنێک����ی خەڵ����ک لەژیان����ی ش����وم ناخ����ۆش و لەعێ����راق و کوردس����تان، گەڕاینەوە بۆ لەزیندانەکانی نامەکان دەرەوەی هاتنە ئەبوغرێ����ب و ئەمنەس����ورەکە و دائیرەی ئەمن، هەست و ئیحساس و بیرکردنەوەمان چوی����ەوە بۆ هاوارو نزای گەنجانی کورد لەژێر ئەش����کەنجەی پیاوان����ی بەعس و جەالدەکانی، خەیاڵمان بردینیەوە بۆ ئەو مەشهەدە تراژیدیا و مەرگ هێنەرانەی کە گەنجانی خێزانی خانەوادە و کەسوکار و کورد بەدەستی رەفیقەکان دەیانچێشت، تەنها لەبەر ئەوەی رۆڵەکانیان بەرنامە و بیرکردنەوەی بەعس و پیاوەکانیان قبوڵ

نەبو، زوڵ����م و زۆرداری و دیکتاتۆرییەتی بەعسیان رەتدەکردەوە، خۆیان دەخرانە زیندان����ەکان و چارەنوس����ێکی نادیاریش چاوەڕوانی خۆی و کەسوکار و خێزانەکەی

دەکرد.هاتن����ە دەرەوەی ئەو نامان����ە و نزاو تکاکانیان کە گیانی خۆیان و خانەوادە و ک����ەس و کاریان پارێزراو بێت، نەک هەر بردینی����ەوە بۆ خاڵی س����ەرەتا، بەڵکو پەشیمانییەکی قوڵ بویە میوانی خەیاڵ و بیرکردنەوەی هەم����وو مرۆڤێکی ویژدان زیندو کە دڵی بۆ ئازادی و خۆش����بەختی ئینسانەکان لێداوە ولێدەدات، من دڵنیام دوای هاتن����ە دەرەوەی ئ����ەو نامان����ە و باڵوبونەوەیان، س����ەدان و ه����ەزاران لەو کەسانەی کە بۆ ئازادی و سەربەخۆیی خەباتیان کرد و سینگیان کردە قەڵغانی گوللەی پیاوانی بەعس ئێس����تا پرسیار

لەخۆیان دەکەنو دەڵێن: ئێمە ئاوارەیی و دەربەدەری و قوربانیمان نەدا کە ئێستا رۆڵەکانمان لەسەر گوتن و نوسینی چەند وتارێک����ی رەخنە ئامێ����زو نارازایبونیان لەناعەدالەت����ی و گەندەڵ����ی و رۆتیناتێک کەسەراپای دامودەزگاکانی بەرێوەبردنی ئەم����ە گرتۆتەوە)بەرپرس����انیش رەتناکەنەوە(، برفێندرێن و لەزیندانەکان بئاخنرێ����ن و هەوڵ����ی دەرمانخواردی����ان بدرێت و ک����ەس و کارەکانیش����یان وەکو کەسوکاری ئەمان بکەونە ژێر هەڕەشە و فشار و ئیهانەکردن، ئەو دەسەاڵتەی کە بەخوێنی هەزارەها گەنج لەکەس����وکاری سەردەش����ت و س����ۆران و عەبدولس����تار و کارزان و سەید ئەکرەم بەو رۆژە گەیشت، بۆچی دەبێت باجی رەخنەو قسەکردن و ئاشکراکردنی وردە گەندەڵییەک کوشتن و

زیندان و ژەهراویکردن بێت؟!ئەو هەمو گەنجە خوێنی خۆیان نەکردە کاسەوە تا ئەو دەسەاڵتەی کە بەخوێنی ئەوان دێتە س����ەر حوکم، سەردەشت و سۆرانەکان لەسەر نوسینی چەند وتارێک گوللە بنرێ����ت بە دەم و س����ینگیانەوە، خەڵکی کوردس����تان روبارێک خوێنیان

نەرژاند)کەم خان����ەوادە هەیە رۆڵەیەک یان زیاتری بەدەس����تی بەعس����ییەکان تیانەچوبێت(، تا کارزان و سەید ئەکرەم لەسەر ئاشکراکردنی چەند گەندەڵییەک بخرێن����ە زیندانەوە و ژیان و چارەنوس����ی لەژێ����ر خانەوادەکانیش����یان خۆی����ان و هەرەش����ەدا بێت، خەڵکی کوردس����تان ماڵ و سەروەت و سامانی نەکردە قوربانی شۆرشێک تاکو ئێستا دەسەاڵتدارەکانی خان����و و موڵک و زەوی و باغو باغاتی ئەو

واڵتە لەسەر خۆیان تاپۆ بکەن. ئەگەر هەمو قس����ەکانی پێش����وترمان لەب����ارەی ئ����ەو ئەزمونە ناس����ک و پێ نەگرت����وە، زیادەڕۆیی بێت و دەس����تمان لەپش����ت بێت و ئاژاوەگێڕ و تێکدەر بین، ئەوا لەئاوازو فۆنەتیک و وشە شاشەکانی ئ����ەو دو نامەیەو روداوو کەیس����ەکانی تەنها سێ ساڵی رابردو، ئەوە بۆ هەمو الیەک رۆش����ن دەبێتەوە کە دەس����ەاڵت لەکوردس����تان دەسەاڵتێکی عەشایەری و بە نزیکایەتی زەڕەی����ەک خێلەکیی����ە و مەدەنیەت و مافی مرۆڤەوە نییە، ئێستا ئیتر بۆ کەس جێ����گای گومان نییە کە سەربەخۆیی دادگاو دەسەاڵتی دادوەریی

لەفەرهەنگی دەسەڵێ تی سیاسیدا جێگای نابێت����ەوە، ئەوەی لەدەرەوەی دادگاکان بۆیان ناچێتە س����ەر ب����ۆ پاكتاوکردنی نارازیو وخەڵکانی رەخنەگران نەیاران و ک����ە دەیانەوێت ئەو ئەزمون����ە بکەوێتە س����ەر پێی خۆی و دەکرێ����ت و ئیمکانی هەیە رەوش����ی خەڵک زۆر لەمە باش����تر

بێت، لەدادگاکان مەحکومیان دەکەن.ئیت����ر ریاکاری و الفەکان لەم بارەیەوە بەپولێكی ناچێ����ت و بەگوێی خەڵک����دا قەڵپ ناکررێت چونک����ە خەڵک خۆیان

بوارە عەمەلییەکەی دەبینن.ل����ەو دو نامەیەدا ئەوە دەخوێنینەوە، کە ئومێد و ئارەزویەک گەنجان و خەڵکی ئەو واڵتە بیست ساڵە لەچاوەروانیدان و ئاخی بۆ هەلدەکێشن و کاری بۆ دەکەن و قوربان����ی ب����ۆدەدەن و س����ەبریان بۆی گرتوە، بۆ گەیش����تن بەئازادییە فەردی و مەدەنییەکانی����ان، بۆ دەستڕاگەیش����تن ب����ە خۆش����ی و رەفاهییەتەکانی����ان، بۆ بەهرەمەندبونی ئینسانەکان بەژیانێک کە ماف و کەرامەت و كه س����ایەتیان پارێزراو بێت، جگە لەوەهمێک و خۆشباوەڕییەک

هیچیتر نەبوە.

نامەکان لەزیندانەوە..!بەشدار عوسمان

هۆڵی كوردۆنیا یان هۆڵی عه ره بۆنیا!؟

سه میره عه لی

كورد له تاكی زۆرینه ی���ه ك هه میش���ه به جۆری���ك له جۆره كان هه س���تی خۆ له ناخودئاگاییدا ریش���ه ی به كه مزانین داكوتی���وه و گڵی دوری پ���ێ ده رمانه و بێ ئه وه ی ئاگای له خۆی بێت كلتوری دوژمنان���ی بره و پێ���ده دات و به ته پڵی دوژمنانی هه ڵده په ڕێت به مانای وش���ه ، ئنجا چ دوژمنێك، دوژمنێك كه ده ستی

به خوێنی چه ند ساڵه مان سوره .له كاتێكدا خۆمان خاوه نی كلتورێكی ئاوازی ده وڵه مه ندی گۆرانی و مۆسیقاو ره س���ه نی جوانی كوردی���ن، نازانم ئه م بێگانه په رس���تی و خۆ به كه مزانینه مان تا كه ی به رده وامی ده بێت؟ ئه م دۆخه به جۆرێ���ك له ج���ۆران ره نگدان���ه وه ی له ژیان���ی رۆژانه مان���دا هه ی���ه . ئه وه ی بیرۆك���ه ی ئ���ه م بابه ت���ه ی الم گه اڵڵه كرد، ماوه ی���ه ك له مه وبه ر چونم بو بۆ ئاهه نگێك���ی هاوس���ه رگیری خزمێكم. ئه وی راس���تیی بێت زیاد له پێنچ ساڵ ده بێ���ت نه چومه ته بۆن���ه ی له وجۆره ، ه���ه ر له س���ه ره تای چونمه وه توش���ی بهاتبا كه س���وكارم ئه گه ر ش���ۆكبوم، له گه ڵ���م نه بونای���ه و ل���ه وێ خزمه كانم نه بینیب���ا، ده م���وت به هه ڵ���ه هاتوم و عه ره به ، خیزانێك���ی ئاهه نگ���ی ئه مه هه ر له س���ه ره تاوه به گۆرانی عه ره بیی به ده وی و شورگی ده ستیپێكرد، له گه ڵ ده نگی كوتانی ده هۆڵ���ی عه ره بی ، تا هاتنی بوكێ خاتون و كاكی زاوا. دواتر به ناو كه شێكی رۆمانسییان دروستكردو گۆرانییه كی پێنچ خوله كیی ئینگلیزی و دواتر عه ره بیی میس���ری ده ستیپێكرد، پاش���ان ده س���تكرا به چه پڵه و سه مای له خزمه كانم یه كێ���ك له گه ڵ عه ره بی ، وت���م له به رخۆم���ه وه دانیش���تبوم، ئه م���ه چییه ؟ هۆڵ���ی كوردۆنیایه یان عه ره بۆنیا؟ ئه ی بۆچی گۆرانی كوردیی لێن���اده ن؟ یه كێك له كی���ژه الوه كانی ته نیش���تم، وتی : "داده س���ه میره ، تۆ دواكه وتویت، ئه وه كه شێكی رۆمانسییه چ���ۆن گۆرانی كوردی بۆ ئه و كه ش���ه ده گونجێت؟" هه س���تم به نیگه رانییه كی زۆر كرد كه گۆرانی عه ره بی بۆ كه شی رۆمانسی ده ش���ێت و گۆرانی كوردی بۆ ئه و كه شه ناش���ێت، كلتوری عه ره ب كلتورێكی شارس���تانییه له الی هه ندێك خۆش���مان كلت���وری له الوه كانم���ان! به دواكه وت���و بزانرێت بێئاگا له وه ی كه خاوه نی ده یان و سه دان گۆرانی جوانی كوردی���ی پڕپڕن له هه س���ت و س���ۆزی رۆمانسییانه و وشه ی جوان و پڕ هه ست، ئیت���ر ل���ه وه رامام ك���ه مه خابن چه ند بێباكانه مێشكی كوڕو كیژه الوه كانمان ژه هراوی ده كرێت بێ ئه وه ی به خۆمان بزانی���ن هون���ه رو كلت���وری عه ره بیان الش���یرین ده كرێت، هون���ه رو كلتوری جوان���ی خۆش���مان بێبه ه���ا ده كرێت! له خۆم پرسی ئایا ئه م كاره به به رنامه یه بێئاگاییه وه ی���ه ؟ له نه زانی���ی و ی���ان ئیتر ه���ه ر ئه گه رێكی���ان بێت الی من زه نگێكی مه ترس���یداره . ئیتر نه مزانی ئایا ئه مه خواس���تی ب���وك و زاوابو یان نه ریتی هۆڵه كه بۆ خۆی وایه ؟ خاوه ن و به رێوه به ران���ی ئه و هۆڵ���ه كوردن یان عه ره ب؟ ئه وه ش بۆم جێی پرسیاربو. به بۆچونی من ئه گ���ه ر عه ره ببن، ئه وا ئه و كاره مه به س���تداره و به به رنامه یه ، گه ر كوردیشبن زۆر بێئاگایانه خزمه ت به كلت���وری دوژمنانمان ده كه ن، ئه وه ی نه ختێك له و ساته دا له نیگه رانییه كانی كه مكردم���ه وه ، كردن���ه وه به ك���وردی گۆرانییه كان ب���و. له گه ڵ ئاماده بووانی ئاهه نگه كه ده س���تمانكرد به هه ڵپه ركێ ئه ویش ئه وه نده ی نه خایاند، گۆرانی و حه یاته ك���ه عه ره بیی���ه مۆس���یقای ئه مج���اره به هه ڵپه ڕكێ���ی عه ره بییه وه ده س���تیپێكرده وه ، به داخ���ه وه بۆ ئه و دو بنه ماڵ���ه به رێ���زه ی بوكێ خاتون و كاكی زاوا كه سێك نه بو بڵی ئه ی هاوار عه ره بی بۆ؟ به كورتی سێبه ش زیاتری ئاهه نگه كه كلتوری عه ره بی به س���ه ردا زاڵب���و، داخی ئ���ه وه ش ك���ه هۆڵه كه كوردۆنیای ناوبو! جێی خۆیه تی بپرسین ئای���ا له ئاهه نگی خێزان���ه عه ره به كاندا له به غدا، به س���ره ، ك���وت، عه مماره و ناسرییه هێنده بایه خ به كلتوری كوردی

ده ده ن و ئه رزشێكمان بۆ داده نێن؟!

►

ئەگەر سەیری مێژووی پەنجا

تا شەست ساڵی رابردووی ناسیۆنالیزمی

کوردیی بکەین، چوار قەڵەم بەدەستو رۆشنبیری جدیی بەرهەم نەهێناوە

ئاراس فەتاح

دوژمن بۆ خودی خۆی بوونی نییە، بەڵکو دروستکردێکی دوژمن دروستدەکرێت. کۆمەاڵیەتیی���ەو م���رۆڤ لەپەیوەندیدا لەگ���ەڵ دەوروب���ەر بەرھەمیدەھێنێت. ب���ۆ کات���ە دوژمن���ی ئ���ەو م���رۆڤ دروس���تدەبێت کە ھۆشمەندی بەرامبەر ب���ە ئەگەرەکانی مەترس���یی بۆس���ەر الدروس���تدەبێت و کۆمەاڵیەتی ژیان���ی عەق���ڵ و ھێ���ز بەکاردەھێنێت بۆئەوەی خ���ۆی لەو مەترس���ییانە بپارێزێت یان س���تراتیژێک وات���ە لەناویانبەرێ���ت. مان���ەوە. ب���ۆ بەرھەمدەھێنێ���ت بەش���ێوەیەکی گشتی س���تراتیژەکانی مرۆڤی���ش بۆ مان���ەوەو بەردەوامبوون لەژیاندا لەدوو ئاستدا بەرجەستەدەبن؛ سیس���تەمێکی دانان���ی یەکەمی���ان بەرگرییە بۆ پاراس���تنی ژیان و مانەوە، شەڕکردنە ھێرش���بردن و دووەمیشیان بۆ لەناوبردنی ئەو مەترس���ییانەی کە ھەڕەش���ە لەبوونی دەک���ەن. مێژووی سیستەمی واتە سیستەمەکە، ھەردوو بەرگریکردن و سیس���تەمی ھێرشبردن، لەپەیوەندییەکانی مرۆڤ لەگەڵ مرۆڤ و لەبەرخوردی مرۆڤ لەگەڵ سروش���تدا، ھاتووەو بەسەردا قووڵیان گۆڕانکاریی گەشەی گەورەیان بەخۆیانەوە بینیوە. گەر بۆ مرۆڤی س���ەرەتایی بەربەستە سروش���ییەکان لەوێنەی ئەش���کەوت و شاخ و ئاو و پاشان دروستکردنی خانوو دۆزینەوەی ئاگرو داھێنانی کەرەسەکانی ش���ەڕ لەوێنەی چەقۆ و شمش���ێر و رم و تیر و قەڵغ���ان، سیس���تەمی بەرگری و ھێڕش���بردن بووبێت، ئەوا لەقۆناغێکی گۆڕانکاریی���ان پێش���کەوتوتردا بەس���ەردادێت و لەدروس���تکردنی قەاڵو باروت و دۆزینەوەی س���ەنگەر و شوراو بەرھەمھێنانی تفەنگ و تۆپ و کەش���تی جەنگدا بەرجەس���تەدەبن. لەس���ەدەی بیستەمیشدا ستراتیژی مانەوە دەچێتە قۆناغێک���ی بااڵترەوەو کەرەس���ەکانی ھێرش و بەرگری لەچەکی ئۆتۆماتیکیی و موش���ەک و فرۆک���ەوە دەچنە ئاس���تی داھێنانی چەک���ی کۆمەڵکوژ، لەوێنەی ئەتۆم و بۆمبی ڤایرۆسی و کیمیایی. ئەم چەش���نە چەکە کەرەسەی ھێرشبردنی ھێن���د ترس���ناکن ک���ە بەکارھێنانیان بەت���ەنھا نابێت���ە ھۆکاری لەناوبردنی دوژم���ن، بەڵکو دەبێت بە مەترس���یی بۆسەر کۆی رەگەزی مرۆڤ و سروشت لەسەر گۆی زەوی و ئەگەری کوژانەوەی ب���وون دروس���تدەکەن. دی���ارە ل���ەو قۆناغەوە ناھاوتاییەک لەگەش���ەکردنی بەرامبەر ھێرش���بردن کەرەس���ەکانی ب���ە گەش���ەی سیس���تەمی بەرگ���ری دروس���تدەبێت، بەاڵم ئەوە مانای ئەوە نییە کە سیستەمی بەرگریش گەشەی پێنەدرابێت، لەوێنەی مين و موش���ەکی ماس���ک و دروس���تکردنی بەرگری���ی و لەسەردەمی ھتد. گوللەبەن و پۆشاکی بەرگری و سیس���تەمی ئێستاش���ماندا ھێرشبردن گۆڕانی چۆنایەتی گەورەتری بەخ���ۆوە بینی���وە و چووەتە ئاس���تە دیگیتاڵییەک���ەی. ھەردو سیس���تەمی ھێرشبردن و بەرگریکردن ڕۆچوونەتە ناو جیھانی ئینتەرنێتەوەو کەرەس���ەکانی ش���ەڕو سیس���تەمە بەرگرییەکانی���ان بوون بە دیگیتاڵ، لەوێنەی ڤایرۆس���ی سیخوڕیکردن و پرۆگرامی ئەلەکترۆنی، ھاکک���ردن و بەرامبەر ب���ەوەش دانانی سیستەمی بەرگریی دیگیتاڵی لەوێنەی ڤایرۆس و دژە پرۆگرام���ی فای���ەرۆڵ و

ھتد.دوژمن بەمان���ا ئۆنتۆلۆژییەکەی کاتێک دروس���تدەبێت ک���ە ب���وون بخاتە ژێر پرس���یارەوەو مەترسیی لەسەر مانەوە سیاسییەکەشی بەمانا دروس���تبکات. کاتێ���ک بەرھەمدێ���ت ک���ە ببێ���ت بە چەمکێکی ئایدیۆلۆژی و لەناو رووبەری گش���تیدا بکرێت ب���ە جان���ەوەرو بەم لەناوب���ردن شایس���تەی چەش���نەش بێت، بەمانا ئەخالقییەکەش���ی کاتێک دروس���تدەبێت کە سیستەمی بەھاکانی کۆمەڵەیەک���ی مرۆی���ی بخات���ە ژێ���ر جوگرافیایەکی دوژمن مەترس���ییەوە. دیاریکراوی نییە، مەرج نییە نزیک بێت و مەرجیش نییە دوور بێت. دوژمن بەمانا کۆمەاڵیەتییەکەی دەش���ێت لەناو ماڵدا بێت یان ل���ەدەرەوەی، ھەروەکو چۆن دەشێت دوژمنایەتی لەنێوان دەوڵەتاندا س���ەرھەڵبدات، ئاوھاش دەشێت لەناو دەوڵەتاندا لەوێنەی ش���ەڕی ناوخۆییدا لەو خ���ۆی بەرجەس���تەبکات. دوژمن چرکەس���اتەوە دەبێت بە بوونەوەرێکی

مەترس���یدار کە رووب���ەری جواگرافیی بخات���ە کۆمەڵەی���ەک پێکەوەژیان���ی

مەترسییەوە.چەمکی دوژمن لەناو رووبەری گشتیدا دروس���تدەبێت. واتە دوژمن چەمکێکی ئایدیۆلۆژیی���ەو ئەو کات���ە دەبێت بە نەتوانین کە کۆمەاڵیەتی ھەقیقەتێکی ی���ان نەمانەوێ���ت لەڕێ���گای گفتوگۆو دانوس���تاندنەوە قەناع���ەت بەیەکت���ر بھێنی���ن. لێرەوە دوژمن و جەنگ دەبن ب���ە بەرەیەک ک���ە ھەڵگ���ری پڕۆژەی تێکش���کانی خواس���تی ملکەچکردن و لەھەناوی ی���ان ”ئەویتر“یان بەرامبەر

خۆیاندا ھەڵگرتووە. لەپرۆسەی دانپیانەندا دوژمن ھەمیشە دروستدەبێت. دوژمن کاتێک دەبێت بە دوژمن کە تۆ داننەنێت بە بوونی ئەودا ی���ان ئەو دان بە بوون���ی تۆدا نەنێت. بەمانایەک���ی ت���ر کاتێ���ک یەکێک یان الیەنێک بوونی تۆ بخاتە ژێر پرسیارەوە، دروستدەبێت. دوژمنایەتی پرۆس���ەی تیۆدۆر ئەڵمانی بەناوبانگی نووسەری دۆیبل���ەر دەڵێت: ”دوژمن لەش���ێوەی بەرجەستەدەبێت“. پرس���یارەکانماندا بەمانایەکی تر دوژمن ئەو کەسەیە کە م���ن دەخاتە ژێر پرس���یارەوە و دان بە

بوونمدا نانێت.

لەکولت���ووری سیاس���یی دوژمن���ی دیموکراس���یدا بوون���ی نیی���ە، بەڵکو زاراوەیەک���ی تر جێگەی دەگرێتەوە کە )منافس(رکەبەر ”رکەب���ەر“ە ئەویش کەس���ێک یان الیەنێک نیی���ە کە دژی بجەنگیت، بەڵکو الیەنێکە کە ش���ەڕی چونکی دەکرێت. لەگەڵدا ئارگومێنتی دوابڕیار کە کێ باش���ەو کێ دەتوانێت خزمەتی باشترو زیاتری کۆمەڵگا بکات، لەڕێگای ھەڵبژاردنەوەو لەناو رووبەری گش���تیدا دەدرێت. دەنگی خەڵک ئەو الیەنە دیاریدەکات کە بە باشی دەزانن و دەیان���ەوێ فەرمانڕەوایەتی���ان بکات. بۆیە لەکولتووری دیموکراسیدا رکەبەر بەمان���ای ئەو ئۆپۆزیس���یۆنە دێت کە دەش���ێت لەھەر ھەڵبژاردنێکدا جێگەی فەرمان���ڕەوا بگرێتەوە. ئۆپۆزیس���یۆن تەنھا لەو کولتوورە سیاسییانەدا دەبێت بە ھێزێکی دوژمنکار کە لەتێگەش���تنی سیاسییدا چەمکی رکەبەر بوونی نییە، بەڵک���و تەنھا وەک دوژمن تەماش���ای دەس���ەاڵتدارێتییەکەی ناڕەزاکان���ی دەکات و وەکو ھێزێک یان جومگەیەکی نام���ۆ لەن���او جەس���تەی کۆمەڵ���گادا

وێنایدەکات.نام���ۆ نێ���وان دوژم���ن و پەیوەن���دی وات���ە ئاوێنەیی���ە، پەیوەندییەک���ی نایەوێ���ت ش���کاوە و پەیوەندییەک���ی ببێ���ت ب���ە پەیوەندییەک���ی ھەقیقی، لەدۆخی ھەوڵدەدات ھەمیش���ە بەڵکو ناپەیوەندی���دا بمێنێتەوە. بە مانایەکی تر دوژمن ھەمیشە لەوێنەی نامۆیەکدا ئامادەی���ەو وێنای ئێمە بۆ وێنەی ئەو، وێنای بوونەوەرێکی ناسراو نییە، بەڵکو بوونەوەرێکە کە ش���وێنی مەترسییەو ھەڵگ���ری ئەگ���ەری چاوەڕواننەکراوە. لەگەڵ ئەم بوونەوەرەدا پەیوەندییەکی نامتمانەی���ی ئامادەی���ە. وات���ە دوژمن ئاشکراو لەخواس���تە کە بوونەوەرێکە لێی گومانمان دەترسین، نهێنییەکانی ھەیە، ئەمەش وادەکات کە متمانەمان پێینەبێ���ت. دوژم���ن ھەمیش���ە وەکو بوونەوەرێکی نامۆ وێنادەکرێت، چونکی ھەرکاتێک وێنەی دوژمن لەنامۆوە بوو بە ناسراو و ژیانمان لەگەڵدا دابەشکرد، دەبێت دەدۆڕێنێت و دوژمن خەسڵەتی

بە رکەبەر.

13 )350( سێشه ممه 2012/11/6 birura.awene@gmail.comبیروڕا

دوژمن

مێژو به درێژایی ئاده میزاد ئاش���كرایه بیركردنه وه دا گۆڕان و له پێش���كه وتن و بوه و ده بێ، ئ���ازاده له چی و چۆن و چ كاتێك ده یه وێ بیربكاته وه ، نه مۆڵه تی نه بازگه ی نه ڕه زامه ندی، ده وێ كه سی له پێش���ه نه فیزه ی لێ داواده كرێ، بۆ ك���وێ ده ڕواو چۆن���ی ده وێ و چ كات ئ���اره زوده كا، به خۆڕای���ی و بێ گێره و كێشه ، ده س���تبه جێ، ده چێته شوێنی ئه نجام خۆی بیركردنه وه ی مه به ست و ده دا، ته نان���ه ت پرس و ئ���اگاداری ئه و الشه یه یش���ی ناوێ كه بیروھۆشه كه ی تێ���دا جێگیره ، به كورت���ی ھیچ كه س ناتوانێ رێگ���ه له بیركردنه وه ی بگرێ و كۆت و زنجی���ری بكا، بۆیه زۆر گرنگه و پێویسته ئاده میزاد له م ژیانه كورته ی دونیایدا، راس���ت بێ له گ���ه ڵ خۆی و خه ڵ���ك، ھه ر بی���رو باوه ڕێكی ھه بێ، ئازادان���ه ب���ێ پێ���چ و په ناو ش���ه رم، راش���كاوانه بێ چه واش���ه كاری و درۆ، بیخات���ه رو، راس���تگۆیانه به رون���ی و بوێران���ه و به جورئه تیش���ه وه وه اڵم���ی دورس���تبونی چۆنێت���ی پرس���یاری ژیان له س���ه ر ئه م س���ه رزه مینه ، به و ھه م���و ئاڵ���ۆزی و ورده كاری���ه ی كه له په یكه رو ن���اوه ڕۆك وپێكهاته و ئه رك و فه رمانه كان���ی ئه ندامه كان���ی له ش���ی ده بینرێ تردا گیانه وه رانی ئاده میزادو رۆش���ن و رون و بداته وه و؟؟رایه ك���ی وه اڵمێكی دروس���ت و قایلكه ری ھه بێ، له سه ر چۆنێتی په یدابون و ھاتنه كایه ی سه رس���ورھێنه فراوانه جیهان���ه ئه م بێس���نوره پڕنهێنییه ی، كه به و شێوه جوان و رێكوپێك و به رنامه بۆ دارێژراوه به رێ���وه ده چێ و، ھه م���و مرۆڤه ژیرو خاوه ن بیرو ھۆش���ه كانی سه رزه مینی له ده رئه نجام���دا سه رس���امكردوه و، چه نده ھا بیروڕای جیاوازو سیس���ته می حوكمڕان���ی جۆراوج���ۆری ھێناوه ت���ه كای���ه وه . ئێم���ه لێ���ره دا ته نها باس ئیسالمی دیموكراس���ی و له سیسته می ده كه ی���ن، ئاش���كرایه پ���اش روخانی خه الفه تی عوسمانی ھیچ حكومه تێكی ئیس���المی تائێس���تا نه ھاتۆته كایه وه ، به اڵم سیسته می دیموكراتی، ئێستاكه ل���ه زۆر واڵتداپه یڕه و ده ك���رێ و، باوی ھه یه و دونیاكه بۆته دونیای دیموكراتی، ئیس���المی خه ڵكانێك���ی به داخ���ه وه عه قیده له رزۆكی ئێمه یش���ی خستۆته ئێستاش به شه رمه وه و، جاران مه له و، به ئاشكراترو به شانازییه وه ، بانگه شه ی دیموكراتی ده كه ن و سازو مه قامی ئه وان لێده ده ن! خاوه نی ئ���ه و ھزرو بیره ش دیاره گوڵه به ڕۆژه ئاسا ھه ر رۆژه و رو له سیسته مێكی حوكمڕانی باوی خاوه ن ره واجی ئه و سه رده م و رۆژگاره ده كه ن كه تیایدا ده ژین! ھه تا یه كێتی سۆڤێت ھێزی ھه بو، شیوعییه ت و سۆشیالیستی ده نگ و ب���اوی ھه ب���و، ھاوبیره كانیان ئیس���المیان نزیك���ی بانگه ش���ه ی كتێبی ده كردو، له سۆشیالیس���تییه وه ئیسالم و سۆشیالیستیی و سۆشیالیستی ئیسالمیان ده نوسی، ئێستاش ئه مریكا ده سه اڵتی ھه یه و، دیموكراتی ره واجی ھه ی���ه ، ئه و جۆره خه ڵكه مان، بێ ھیچ ش���ه رم و ئابڕویه ك، باس له دیموكراتی ئیسالمی و ئیسالمی دیموكراتی ده كه ن و ده یانه وێ ئیس���الم وه ك پاش���كۆیه ك ھه میش���ه ش���وێن زانس���ت و بیردۆزه جیاوازه ناسه قامگیره كانی دونیا بخه ن و، له گه ڵ رۆژگاردا بیگونجێنن و دونیای خۆیانی پێ مس���ۆگه ر بك���ه ن! ئه وه تا وه ك ده بینرێ بانگه شه ی دیموكراتییان

گوێ كه ڕ ده كا!س���ه ره تا كورت���ه باس���ێكی ھه ردو سیس���ته می ئیس���المی و دیموكرات���ی ده كه م و له باسی حوكمڕانی ئیسالمه وه ده س���تپێده كه م، كه له س���ه ر بناغ���ه ی ب���اوه ڕ به خ���ودا داده مه زرێت و، ھه مو قورئان و له س���ه رچاوه ی ئه حكامه كان س���ونه ته وه ھه ڵده گۆزرێن و چی چاكه و چی خراپه و ده بێ فه رمانڕه وا كێ بێ و چۆن بێ و خه ڵكی چۆن ره فتار بكه ن و چۆن نوێژو رۆژو حه ج و زه كات و جیهادو س���ه رجه م خواپه رس���تییه كان ئه نجام ب���درێ و خێزان چ���ۆن پێكه وه ده نرێ و چ ئافره ت���ێ م���اره ی دێ و چ ئافره تێ ماره كردنی حه رامه و ئ���ه و دو ره گه زه ھه رالیه كی���ان چ م���اف و ئه ركێكی���ان

له س���ه ره و كامیان خاوه نی بڕیارن و چ جیاوازییه ك له ره گه زی نێرو مێدا ھه یه ؟ خۆداپۆشین و ش���ایه تیدان و له میرات و ھه روه ھا نه ك���ردن و به ته نها س���ه فه ر ئه حكام���ی دادوه ریی نێ���وان خه ڵك، له ده س���تبڕینی دز به م���ه رج و كات���ی شه رعی خۆی و قامچی لێدانی زیناكه رو ش���ه راب خ���ۆرو س���ه رجه م حوكم���ه شه رعییه كانی تر ھه موی خودا دیاری كردون و بڕاندونێتییه وه و ھیچ ش���وراو په رله مان و كه س و زانایه ك به خه لیفه ی حوكمێكی ناتوانێ موسڵمانانیش���ه وه شه رعی له حه رامه وه بگۆڕێ بۆ حه اڵڵ لا انا لمؤمن وا ا كا ما ی���ان به پێچه وانه وه )واس���وله أامرا أان را وا ���ى للاه ا قاضا مؤمنا���ة إذاا ن ياعص للاه ما ة من أامرهم وا ياكونا لاهم الخيرا

ل مبينا(. لا له ضا سولاه فاقاد ضا را واكه واته ئ���ه و خه ڵكانه م���ان كه خۆ به ناوی ده زان���ن و به پێش���كه وتوخواز ئیسالمه وه قس���ه ده كه ن و، كێبڕكێی دیموكراتیخوازان ده كه ن و، ده ڵێن ئێمه دیموكراتیترین، دیموكراتی ئێمه تاسه ر ئێس���قانه ! قس���ه كانیان ھی گیرفانی خۆیان���ه ! ئه وه ش خه ڵه فان���ه به ناوی پێش���كه وتنه وه ، رێب���ازی پێغه مب���ه ر به دیموكراتیی���ه وه خ���ۆت بگ���ۆڕی و ھه ڵواسی و خۆت پێ براوه بێ، ئه گه ر به سیاسه تیش���ی ده زانن، ئه وه دۆڕانه نه ك سیاسه ت، سیاس���ه تی ئیسالمی پابه ندیی���ه به ش���ه ریعه تی خ���وداوه ، له گ���ه ڵ ھه ڵس���وكه وتدا له مامه ڵ���ه و دۆست و دوژمن، نه ك الدان و دینگۆڕین و چاولێكه ری و شوێن قه ره باڵغی كه وتن!

پاش���ان دێم���ه س���ه ر سیس���ته می دیموكراتی، سه ره تا وشه ی دیموكراتی زاراوه یه ك���ی زۆر كۆن���ه و ده گه ڕێته وه بۆ س���ه رده می یۆنانییه كان، له دو وشه پێكدێ )دیم���ۆس واته گه ل، كراتۆس واته حوكم( چه ند پێناسه یه كیش له خۆ ده گرێت، له ھه موی دیارترو گشتگیرتر حوكمی ده ڵێ:"دیموكراتی كه ئه وه یه گه له له الیه ن گه له وه له پێناو گه ل و بۆ گ���ه ل"، له پێكهاته ی ئه و گه له پێكدێت به ھه م���و چی���ن و توێژو دی���دو بیروڕا جیاوازه كانه وه كه بیری دیموكراتییان ھه یه و بنه ماكانیان قبوڵه ، له سه ر ئه و بناغه ی���ه ش گ���ه ل نوێنه ره كانی خۆی بۆ په رله م���ان ھه ڵده بژێرێ، حكومه تی )دیموكراتی(دێته كای���ه وه ، گ���ه ل )ئه ندام نوێنه ره كانیان���ه وه له رێگه ی بڕیارانه ی یاس���او ئه و په رله مانه كان( ئازادن چۆن ده ریده ك���ه ن و ده یانه وێ بیرده كه نه وه و چ���ۆن به رنامه ی ژیان و گوزه ران���ی خۆی���ان داده نێ���ن و چ���ی

قه ده غه ده كه ن و چ���ی رێ پێده ده ن، چه ند و چی له به رنامه ئاس���مانییه كان قبوڵ وپه س���ه ند ده ك���ه ن، به بێ ھیچ سانسۆرو قه ده غه كاری و ره چاوكردنێكی حه اڵڵ، حه رام و گوێدانه ش���ه ریعه ت و رای زۆرین���ه ش یه كالك���ه ره وه ی ھه مو كه وات���ه ناكۆكییه كان���ه ، داواكاری و ش���اده مارو گه وره تری���ن جه وھ���ه رو به ردی بنه م���او پایه و س���ه ره كیترین بناغه ی ئه و به رنامه و سیسته مه ئه وه یه ك���ه ده ڵێ "گ���ه ل س���ه رچاوه ی ھه مو ئه و بڕیاره كان���ه "، دوای ده س���ه اڵت و ش���اده ماره ش ئازادی تاك و پاراستنی ماف���ی مرۆڤ دێ و له ژێ���ر ئه و چه ترو ناوه دا یه كس���انی ره گ���ه زی نێرو مێ

به رجه سته ده بێ.دوای ئه و كورته باس���ه ی ئیس���الم و رای ده رده كه وێ به ڕون���ی دیموكراتی زۆرین���ه ی خه ڵك و ئ���ازادی ره ھا، كه دو شاده مارو جه وھه ری دیموكراسین، ھه ر له ڕێ���وه ، به دیاریكردنی ئه حكامی ح���ه رام و ح���ه اڵڵ له الیه ن خ���وداوه ، بانگه ش���ه ی ھه ڵده وه ش���ێته وه و، به ن���او خه ڵك���ه ئ���ه و دیموكرات���ی ئیس���المییه ی ئێم���ه پوچه ڵده بێته وه ، ھه ندێ زیاتری���ش رونكردن���ه وه ی بۆ جی���اوازی بنه ڕه تی و جه وھه ریی تریش به راوردو ده خه م���ه رو، زه قده كه مه وه و دادوه رییه ك���ه ش بۆ خه ڵكه ش���اره زاو جێده ھێڵم خاوه نویژدان���ه كان دیندارو بڕیاری خۆیان بده ن، من لێم تێكچوه و له ڕێ المداوه یان قسه كانی من شه رعین و ئه وانه ی بانگه شه ی دیموكراتی ده كه ن گ���ۆڕاون؟ ده یان���ه وێ دو به رنام���ه ی له بناغه و سه رچاوه جیاوازی دژبه یه ك، له یه ك كاتدا به یه ك ده ست ھه ڵبگرن!

*له سیس���ته می دیموكرات���ی گ���ه ڵ س���ه رچاوه ی ھه م���و ده س���ه اڵته كانه و په رله م���ان مافی یاس���ا دانانی ھه یه ، له س���ه ره كان مش���تومڕ بابه ته ھه مو به زۆرین���ه ی ره ھ���ا به ش���ێوه یه كی ھ���ه ردو یه كالده كرێن���ه وه ، ده ن���گ ره گ���ه زی نێرو مێ یه كس���انن و ئازادن به ئه نجامدانی له ھه ڵس���وكه وته كانیاندا كاری سێكسیش���ه وه "ته نها مه رجیش باڵقب���ون و تاك���ه كان و ره زامه ن���دی گشتییه كانه وه "، به رێنماییه پابه ندییه ئافره ت ئازاده ھاوسه رگیری له گه ڵ كێدا ده كات، مرۆڤ���ه كان ئازادن ھه ر رۆژه ی له سه ر چ دینێك بن، مرۆڤه كان ئازادن گۆشتی سه گ و به رازو پشیله و مشك و ھه ر گیانه وه رو په له وه رێك بخۆن و ھه ر ش���ه رابێك بخۆنه وه ، مرۆڤه كان ئازادن چ پۆش���اكێك و چ���ۆن له به ریده كه ن، ئافره ت ئازاده به ته نها س���ه فه ر بكات و به ته نهاش له گ���ه ڵ پیاوێكی نامه حره م دو ب���ه دو له لێ���واری ده ریای���ه ك یان له خانوی���ه ك پێك���ه وه بمێننه وه ، ژن و

پیاو وه ك یه كن له ماف و ئه ركدا.چواچێوه ی س���نورو له ئیس���المدا: ئه حكامه ش���ه رعی و ھێڵه گشتییه كان

له الی���ه ن خوداوه دانراوه ، مس���وڵمان ته نها ده توانێ قسه له سه ر ئه و بابه ت و باس���انه بكات كه خودا له قورئان یان له رێگه ی پێغه مبه ره وه نه یبڕاندبێته وه ، پرسه شه رعییه كان به به ڵگه ی شه رعی و پله ی به ھێزی به ڵگه كان یه كالده كرێنه وه نه ك زۆرینه ، ئازادییه كان س���نوردارن، ته نانه ت له نێوان ژن و مێردیش���دا پیاو ناتوان���ێ به ئ���اره زوی خ���ۆی له ھه مو كات و به چ شێوه یه ك ده یه وێ ئاره زوی

خۆی دابمركێنێ )وه ك كاتی س���وڕی مانگانه و پ���اش منداڵب���ون و حاڵه تی تریش(، له ش���ه رعی ئیسالمدا ئافره ت بۆی نییه ھاوس���ه رگیری له گه ڵ كافرو بێب���اوه ڕ و جوله ك���ه و گاوردا ب���كات و وه ل���ی ئه م���ری خ���ۆی بێ���ت له كاتی به ره زامه ن���دی ماره بڕینیدا)ھه ڵبه ت���ه خۆی كه به مه رج گیراوه (، س���ه باره ت ھاوس���ه رگیری ناتوان���ێ به پیاوی���ش له گه ڵ موش���ریك و بێب���اوه ڕدا بكات، به اڵم ده توانێ ئافره تی گاورو جوله كه ماره ب���كات و وه ل���ی ئه م���ری خۆیه تی له ش���ه ریعه تی ماره بڕینی���دا، ل���ه ژن ئیس���المدا مرۆڤه كان پێش قبوڵكردنی ئیس���الم ئازادن موسڵمانبن یان كافر، سه رپشكن له وه ی ئیسالم ھه ڵده بژێرن یان ھه ردینێكیتر، به اڵم پاش وه رگرتنی ئیسالم به ویس���ت و ره زامه ندی خۆیان كه یه كێ���ك له مه رجه كانی ئه وه یه ھه ر كه سێ ئیسالمی قبوڵكردو له دین حاڵی بو بۆی نییه له دین ھه ڵبگه ڕێته وه ، گه ر نه كات، تۆبه ھه ڵبگه ڕێت���ه وه و له دین له ئیسالمدا ده بێته وه ، س���زا دوچاری ناتوانی حه زت له گۆشتی ھه ر گیاندارو په له وه رێك بو بیخۆی���ت، ده بێ ته نها گۆش���تی ئه وانه بخۆی���ت كه حه اڵڵن و ئ���ه و نۆش���یده نییانه ش بخۆیته وه كه سه رخۆش���كه ر نین، له ئیسالمدا ده بێ ئ���ه و جێگانه ی ك���ه ش���ه رعی خودا له پیاوو ئافره ت به عه وره ت دیاریكردوه داپۆش���راو بێ���ت و نابێ پۆش���اكه كه ته نك و ته سك بێت و ھه ندێ له ئه ندامه سه رنجراكێش���ه كانی ئاف���ره ت و پیاوی تێدا به رجه سته بێ، ناشبێ پیاو ئاڵتون له ده ست بكات و، پۆشاكی ئاوریشمی بپۆشێت جگه له ھه ندێ حاڵه تی تایبه ت نه بێ، نابێ ئافره ت به ته نهاو بێ مه حره م س���ه فه ر بكاو به ته نه���ا له گه ڵ پیاوێك له خانویه ك یان له شوێنیكدا كه سی لێ نه بێت پێكه وه بن، له ئیسالمدا ژن و پیاو له میرات و شاھیدیدان و بون به خه لیفه و جه ماعه ت نوێ���ژی پێش���نوێژیكردنی خه رج نه فه ق���ه و ھه یه ، جیاوازیی���ان له س���ه ر ره گه زی نێره و، له میراتدا پیاو دو به رانبه ری ئافره ت ده بات)له ھه ندێ حاڵه ت نه بێ(و، ش���ایه تی دو ئافره ت به رانبه ر یه ك پیاوه و، ھه ندێ جیاوازی

تریش.له كۆتاییدا جارێكیت���ر ده ڵێم، چۆن ناكرێ ئێمه له یه ك كاتدا موس���ڵمان و جوله ك���ه ش بین، ك���ه چه نده ھا خاڵی ھاوبه ش���ی گرن���گ له نێوانماندا ھه یه ، وه ك ب���اوه ڕ به خ���وداو فریش���ته كان و ت���ر، چه نده ھ���ای دوای���ی و رۆژی به ھه مان ش���ێوه ناكرێ ئێمه ئیسالمی به ش���انازییه وه دیموكراتیش، بی���ن و گشتگیرو به رنامه كه مان رایده گه یه نین تێرو ته واوو بێكه موكوڕییه ، بۆ ھه موو كات و ش���وێن و میله تێك���ه ، له الی���ه ن خودای زان���او داناوه نێرراوه ، نه زیادی ھه یه لێی فه رام���ۆش بكه ین، نه كه می

لاكم لت أاكما قه رزبكه ین)الياوما بۆی ھه یه ضيت را تي وا لايك���م نعما مت عا أاتما ديناك���م واما دينا(به و خه ڵكه الده ره ش لاكم الس���لاده ڵێی���ن: له ژێ���ر فش���اری زۆرین���ه و كاریگ���ه ری به رنامه كان���ی ت���ر، نابێ ش���ه رم بكه ین له راگه یاندنی ئیس���الم وه كو خ���ۆی، دینی خ���ودا ئامانه ته ، ئه حكامه نه گۆڕه كانی سازش���ی له سه ر ناكرێ، گۆڕینی له س���ه روی ده سه اڵتی

ئێمه وه یه .

بانگه شه ی دیموكراتی خه ڵكانێكی ئیسالمی،پێشكه وتنه یان گۆڕان؟ سیاسه ته یان دۆڕان؟

دڵشاد گه رمیانی

ئه وه ش خه ڵه فانه به ناوی

پێشكه وتنه وه ، رێبازی پێغه مبه ر

بگۆڕی و خۆت به دیموكراتییه وه

ھه ڵواسی و خۆت پێ براوه بێ، ئه گه ر به سیاسه تیشی

ده زانن، ئه وه دۆڕانه نه ك سیاسه ت،

سیاسه تی ئیسالمی پابه ندییه به شه ریعه تی خوداوه

چۆن ناكرێ ئێمه له یه ك

كاتدا موسڵمان و جوله كه ش بین، به ھه مان شێوه

ناكرێ ئێمه ئیسالمی بین و

دیموكراتیش

به شانازییه وه رایده گه یه نین به رنامه كه مان

گشتگیرو تێرو ته واوو

بێكه موكوڕییه ، له الیه ن خودای زاناو

داناوه نێرراوه

►

► ►دوژمن بوونەوەرێکە

کە لەخواستە ئاشکراو

نهێنییەکانی دەترسین

►

19 »»

خوێن���ه ری به رێ���ز ک���ه ئ���ه م س���تونه ده خوێنیت���ه وه ئه مری���کا ده نگ���ی داوه. هه ڵبژاردن���ی ئه مریکا وه ها ناو و ناتۆره ی هه یه که نموونه ی دیموکراسیه له دونیادا. به جۆرێ���ک هی���چ هه ڵبژاردنێکی تر نیه هێنده ر ه هه ن���دی گه ردوونی هه بێت. که ئه مه بۆخۆی سه رمایه ی گه وره یه له رووی ده س���ه اڵتی نه رم و وێناکردنی ئه مریکا بۆ خۆی له ده ره وه. هه ندێ���ک رایان وه هایه که ده بێت خه ڵکان���ی هه موو دونیا مافى ده نگدانی���ان هه بێت ل���ه هه ڵبژاردنه کانی ئه مریکادا. ئه مری���کا خۆی به واڵتێک له قه ڵه م ئه دات ک���ه ته نانه ت مافی ئه وه ی هه یه به زه بری س���ه ربازی دیموکراسی به جیهاندا باڵوبکاته وه. به اڵم ئایا له ناوه وه ئه مری���کا دیموکراس���یه؟ ئایا پرۆس���ه ی ده نگدان به س���ه بۆئ���ه وه ی واڵتێک ببێته دیومکراس���ی. یان ده نگی ده هۆڵ له دوور

خۆشه؟ رۆژی شه شی مانگ، که ئه مریکاییه کان ده ن���گ ده ده ن، ئه گه ری ئ���ه وه هه یه که زۆرینه ی خه ڵكی ئه و واڵته ده نگ نه ده ن. له زۆربه ی هه ڵبژاردنه کاندا نزیکه ی نیوه ی ئه مریکاییه کان ده ن���گ ناده ن. ئه وه ت له بیرنه چێت که ئه مریکا به رده وام خه ریکی هه ڵبژاردن و بانگه شه یه، هه ر چوار ساڵ جارێک س���ه رۆک، هه روه ها له ناوه راستی ئه م چوارس���اڵه دا هه ڵبژاردنی کۆنگریس به رێوه ده چێ���ت. ل���ه کاتێک���دا ئه مریکا خۆی به نموونه ی دیموکراسی ئه فرۆشێت له دونی���ادا، نیوه ی ده نگده رانی باوه ریان وه ها نی���ه، یان به الی که مه وه، ده نگدان به ش���ایانی ئه وه نازانن که مێک له ساتی خۆیان���ی ب���ۆ ته رخانبکه ن، ک���ه ره نگه هۆکاری زۆری هه بێ���ت، به اڵم یه کێک له هۆکاره کان���ی ئه وه ی���ه ک���ه هه ڵبژاردن و دیموکراسی به هێند وه رناگیرێت. هه ندێک وه ک پاس���اوهێنانه وه ده ڵێ���ن که ده بێت

رۆژی ده نگدان پشووبێت. ئای���ا ئه مه مان���ای ئه وه یه که خه ڵکی بروایان وایه هیچ ناگۆرێت، ته نها هه رایه كی بێمانایه، ه���ه ردوو حیزبی بااڵ له زۆربه ی پالنه کانیاندا وه ك یه کن، وه له راس���تیدا س���ه رۆک هێنده توانای نیه، به تایبه ت له رووی ده س���توریه وه. یان به راش���کاوانه نیوه ی خه ڵكی ئه مری���کا گێلۆکه ن، وه ک زۆر ل���ه رۆش���نبیرانی ئه مری���کا خۆیان وه ها ده ڵێن، ه���ه ره دیاریترینیان مارتن لیپس���ن. بێمانایی هه ڵبژاردن الی زۆر له بیریارانی ئه مریکا به زه قی باس���ده کرێت ره نگه ناوهێنانی چۆمکس���ی به س بێت، ده توانیت بۆ دیدی چۆمسکی له سه ر دوا هه ڵبژاردنی ئۆباما ته ماشای کتێبی هۆپ

ئاند پرۆسپێکت بکه یت. به اڵم له روانگه یه کی تره وه له پوچێتی دیموکراسی ئه مریکی بنوارین. له کاتێکدا که نی���وه ی ئه مریکا ده نگ ن���اده ن، ئه و نیوه ی���ه ی که ده ن���گ ده ده ن به درێژایی دوو سه د ساڵی رابووردوو هه میشه، وه ك رێژه ی نه گۆر، دابه ش���بوون. له س���اڵی ١٨٢٠ ه وه هه ت���ا ئێس���تا جگه له لێندۆن جۆنسون له ساڵی ١٩٦٤، که س شه ست تێنه په راندوه. له س���ه دی ده نگده ران���ی که واته ئه وه ی ده بێته س���ه رۆکی ئه مریکا زۆربه ی کات ته نه���ا ده نگی چاره کێک له خه ڵك���ی ده نگده ری ئه مری���کاى هێناوه. ب���ه مانایه كی تر، س���ه رۆکی هه ڵبژێردراو هه میشه له الیه ن ٧٥% خه ڵکی ئه مریکاوه

ده نگی پێنه دراوه. دیموکراسیه تی الوازی تری فاکته رێکی ئه مریک���ی ئه وه ی���ه که نزیک���ه ی چل له ئه مریکا هه میش���ه ده نگده رانی س���ه دی نادیموکراسیانه ده نگ ئه ده ن. مه به ستمان له نادیموکراسیانه ئه وه یه که، بۆ نموونه هه میشه ده نگ ئه ده نه کۆماریه کان ئه گه ر ته نان���ه ت بێت���وو کۆماری���ه کان پالنیان ئه وه بێ���ت که س���ه رتاپا مرۆڤایه تی قڕان بکه ن. ئه م ده نگده رانه زۆربه یان خه ڵکانی ئاینین. دین کوێری کردوون. له به رنامه ی هه ڵبژاردن���دا ته نها به دوای یه ک یان دوو خاڵی ئاینی تایبه تدا ده گه رێن، ئه گه ر ئه و خااڵنه فه راهه م بووبێت ئه وا ئیتر ئه و پارته به هه ر شێوه یه ک، هه ر پالنێکی تری هه یه جێگای بایه خ نیه. زۆربه ی ئه م ده نگده رانه ل���ه ده وری تی پارتی کۆده بنه وه. یه کێک له دیارده سه یره کانی ده نگدان له ئه مریکا ئه وه یه که هه رچه نده سه رۆک باش بێت، یان خراپ، هه رگیز وه ک واڵتانی ئه وروپا نیه، زۆرینه ی خه ڵكی ده نگیان دژ یان به پاڵپشتی ده نگده رێک بێت. به م پێیه واقیع

هێنده کاریگه ری نیه له س���ه ر گۆڕانکاری هه ڵوێستی ده نگده ران.

سه رباری هه موو ئه مانه خه ڵکێکی زۆر هه ن له ئه مریکا مافی ده نگدانیان نیه، که ژمار ه یان نزیکه ی شه ش ملێون که سێکه. ئه گه ر بێتوو جارێک به تاوانێک له الیه ن دادگاوه س���زادرابیت ئ���ه وا ئه گه ری ئه وه هه یه بۆ هه میشه مافی ده نگدانت له ده س بده ی. به م پێیه هاوواڵتی بوون له ئه مریکا له س���ه ر بنه مای تاوان و گوێرایه ڵی یاسا وه س���تاوه. به گشتی ئه م س���زادانانه بۆ خه ڵکانی هه ژار و ره ش پێستن، به تایبه ت کاتێ���ک ناتوانن، له به ر گرانی، پارێزه ری باش بۆ خۆیان دابینبکه ن. له راس���تیدا نزیکه ی چوارد له س���ه دی ره ش پێستانی

ئه مریکا مافی ده نگدانیان نیه.

ئه مانه ی که له سه ره وه ئاماژه مان پێدا ده رئه نجامن. له پشت ئه م ده رئه نجامه وه مێ���ژوو هۆکار و هێز و بنه ما و ئایده لۆژیا هه یه. دیموکراس���ی ئه مریکی له قاڵبێکدا رووئه دات که مه رجی تایبه تی خۆی هه یه. ئه م مه رجانه به شێوازی جیاواز به رده وام فراوانده كرێن، ده س���ه پێنرێن. ئه م پرۆسه ئاڵۆزه له الیه ن ش���ڵدۆن وڵن-وه، مه زنه بیریاری فه لس���ه فه ی سیاس���ی، به باشی کاری له س���ه رکراوه. ولن چه ند کتێبێکی هه یه له م باره وه، دوانیان به تایبه تی کار له س���ه ر ئه م بواره ده که ن، یه کێکیان که له س���اڵی ١٩٦٠ یه که مجار له چاپدراوه، وه پاشان به پیاچوونه وه له ساڵی ٢٠٠٤ جارێک���ی له الیه ن زانکۆی پرنس���تۆنه وه ل���ه چاپدراوه ته وه. ئه ویتری���ان که باس ل���ه ئیداره كردنی دیموکراس���ی ده كات له سایه ی تۆتالیتاریزمێکی به ناوه كی کراودا که له س���اڵی ٢٠٠٩ له چاپی داوه. وڵن بروای وه هایه که هاواڵتی چاالک و به شدار و به ئاگا له ئه مریکا بوونی نیه، یان رێگه پێنه دراوه. ئه وه ی هه یه له نێوان ده زگا، س���ه رمایه، بازار و که لت���وردا دونیایه ك هاتوه ت���ه ئ���اراوه ک���ه خه ڵ���ك بوونه ته بوونه وه رێکی وونبوی، ماندوی، کارکه ری

دوور له خۆ. دوا خه س���ڵه تی نادیموکراس���ی بوونی ئه مری���کا تیره گه ری���ه. مه به س���تمان له تیره گه ری ئه وه یه که، که سێک ئه ویتر به خراپ ده زانێت نه ک له به ر بیروڕای به ڵکو له به ر نزیکێتی ی���ان ئه ندامێتی له پارتی نه یار. ئه م دیارده یه به گشتی خه سڵه تی کۆمه ڵ���گای دواکه وتووی وه ك کۆمه ڵگای کۆمه ڵ���گای به تایب���ه ت و رۆژهه اڵت���ی کوردی���ه. ب���اش و خراپی که س���ێک له س���ه ر ئه ندامێتی بۆ گروپێک یان الیه نێک وه س���تاوه. زۆربه ی وزه ی مرۆڤی کورد بۆ

رق له یه کبوونه وه یه. جێم���ی ب���اردن له زانک���ۆی هارڤه رد تاقیکردنه وه ی له س���ه ر هه شت خوێندکار ئه نجامداوه، به لێپرسیانیان ده رباره ی رایان به رامبه ر هه ڵوێس���تی که سێک. که سێکی ئه ندام له یه كێک له پارته سیاس���یه کانی ئه مری���کا، پ���اش ش���ه وی ئاهه نگێک له گه ڕانه وه ی���دا ب���ۆ ماڵه وه به ش���ۆفێر به سه رخۆشی توش���ی رووداوێک ده بێت. له ئه نجامدا به خه ستی بریندار ده بێت. پاش که ئه وه ده کات بانگه شه ی چاکبوونه وه ی نابێت به سه کرانی لێبخوریت. پرسیاره كه ئه مه یه، ئایا ئه و که س���ه ڕای گۆریوه یان هه لپه رس���ته. وه اڵمی خوێندکاره کان به م ش���ێوه یه بوو: هه رکاتێک که سه كه وه ها دابنرایه که ئه ندامی دیموکراته کانه، ئه وا کۆماریه كان سێ قات به هه لپه رستیان له قه ڵه م ئه دا. به هه مان ش���ێوه بۆ کۆماری

بوون.

بیروڕا(3٥٠( سێشه ممه 14٢٠١٢/١١/٦

ده‌ینوسێت

پوچێتی هه ڵبژاردن و دیموکراسی ئه مەریکی

birura.awene@gmail.com

شاخه وان شۆڕش

به ئاهه نگگێرانه وه راگه یه نرا "هه ولێر وه کو پایته ختی گه ش���تیاریی واڵتانی عه ره بی

ده ستنیشانکرا!"ماوه یه ک به ر له بڕیاره که ده سه اڵتی پارتی ده ستنیش���انکردنی بۆ هه وڵی له هه ولێر هه ولێر وه کو پایته ختی گه شتیاریی واڵتانی عه ره ب���ی دا، له که ناڵ���ه ته له ڤزیۆنه کانی سه ر به پارتی ریکالمی بۆ کراو ئاهه نگ و بۆن���ه ی به زمانی عه ره ب���ی و کوردی بۆ س���ازکرا. ئێس���تا دوای هه وڵێکی زۆری هه ولێر هه ولێر، پارێزگاری ده س���ه اڵت و وه ک���و پایته ختی گه ش���تیاریی واڵتانی عه ره بی له ئێراقدا نیش���انکراوه . ئێس���تا ریکالمه عه ره بییه کانیش بۆ به دوبه یکردن

زیادیانکردوه .به اڵم ئایا ئه و هه نگاوه و هه نگاوی له و شێوه یه بۆچی پرسیار دروست ده که ن و بۆچی بۆ کوردان به ئاسانی قوتنادرێن؟ ئایا ده کرێ به هاو پره نسیپه نه ته وه یی و رامیاریی���ه کان له و س���ه رده می ناکۆکی و ناره وایی���ه دا که به رامب���ه ر به کورد هه ن ب���ه الوه بنرێن و ببن���ه خاک���ی به رپێی ئه وانه ی که دان به مافی ئازادیمان نانێن و به شێکیان له به رامبه رماندا بێتاوان نین؟

سه رس���وڕهێنه ره کانی هه ن���گاوه ده س���ه اڵتدارانی هه رێ���م به رده وامن، ئه و هه نگاوانه ی زۆر سه خته الی سه رکرده ی هی���چ نه ته وه یه کی ژێرده س���ته ی خاوه ن خه باتی خوێن���اوی و قوربانی تاوانه کانی پاکتاو و ژینۆسایددا ببینرێن. کورد ده لێ "تاسه ر بمێنێت عاجباتیان ده بینێ". ئه و باشوری ده س���ه التدارانی عاجباتییانه ی پێش���انده ده ن به خه ڵک���ی کوردس���تان به ئه گه ری زۆر له مێژوی گه النی ژێرده سته و خه باتگێردا زۆر بێهاوتان، به جۆرێک که سه رکرده ی نه ته وه کانی دیکه به خه ونیش

زاتی ئه و هه نگاوانه ناکه ن.ئه رمه ن���ه کان دژی ئ���ه وه نی���ن ک���ه تورکس���مانه کان بێنه واڵته که یان، به اڵم هه رگی���ز خه یاڵی ئ���ه وه ناک���ه ن بڵێن ده رگ���ه ی یه ریڤ���ان بۆ تورکان له س���ه ر پش���ته ، یا س���ه مایان بۆ بکه ن و ئاهه نگ به زمان���ی تورکی بگێڕن تا رایانکێش���نه ن���او واڵته که ی���ان. ئ���ه وان زۆرینه ی���ان حه ز به گوێبیس���تی زمان���ی تورکی هه ر ش���ته کانییه وه به هه مو ت���ورک ناکه ن و ره تده که ن���ه وه . ئ���ه و کاردانه وه یه له به ر

ئه وه یه ده س���ه التدارنی ت���ورک نزیکه ی ٩٧ س���اڵ به ر له ئێس���تا ئه رمه نییه کانی ژێرده س���تی ئیمرات���ۆری عوس���مانییان گه لک���وژ ک���رد. جوله ک���ه کان هه رگیز به خه یاڵیان���دا نای���ه ت بلێن ئیس���رائیل ده رگه ی بۆ گه شتیاره ئه لمانه کان له سه ر پشته و یا بۆ سه رنجڕاکێشانی گه شتیارانی ئه ڵم���ان به زمانی ئه ڵمانی بۆنه و ئاهه نگ رێکبخه ن، له گه ڵ ئ���ه وه ی ئه ڵمانیا دانی به تاوانه ک���ه ی خۆی���دا ن���اوه ، قه ره بوی زیانه کان���ی لێ���ره و ل���ه وێ کردۆت���ه وه ، خ���ۆی تاوانباران���ی ئه ڵمانی راده س���تی ئیس���رائیل ده کات، جیا له والتانی دیکه هه مو هه نگاوێکی ئه رێنی بۆ تێپه ڕاندنی راب���ردو گرتۆته ب���ه ر. ئیس���رائیل له ناو

جه رگ���ه ی واڵتانی عه ره بیدای���ه، ئه گه ر س���ه رکرده یه کی ئیس���رائیل بێت و بلێت ئیس���رائیل ده که ینه دوبه ی، یا ته لئه بیب ده که ینه پایته ختی گه ش���تیاریی واڵتانی عه ره بی، گومان له وه دایه ئه و سه رکرده یه تا سه ری مانگ بتوانێ خۆی له ده سه اڵت بهێڵێته وه . ئه و نه ته وانه ئازادن و له الیه ن له دژ زۆرداره کانیانه وه له مێ���ژه هیچیان له پێناوی ئاماده نی���ن ناکرێت، که چ���ی پاره و سه رمایه پشت له مێژو و پره نسیپه نه ته وه ییه کانی���ان بک���ه ن و بیانخه نه ژێر

پێی چه وسێنه رانی دوێنێیان.کوردس���تان به ش���ه ی ل���ه و ک���ورد ئێراقچیان���ه ی پۆلیتیک���ی له س���ایه ی

پارتی و یه کێتی له ژێر س���ه رداریی ئێراقی زۆرینه ی نییه ، عه ره بیدایه ، س���ه ربه خۆ ئازادی و عه ره به ده س���ه اڵتداره کان دژی سه ربه خۆیی کوردستانن، کورد له ئێراقدا په راوێز ده کرێن، جوداکاری له به رامبه ریدا ده کرێ���ت، ئه ندامانی له ش���اره عه ره بی و تێکه ڵه کاندا تی���رۆر ده کرێن، جموجۆڵی س���ه ربازی دژی کورد هه یه ، ده سه التی به غدا متمانه ی به ک���ورد نییه ، ئه وه واز له وه بهێنه که سوپا و هێزه چه کداراه کانی پێشوی ئێراق تاوانی گه لکوژی، پاکتاوی ره گ���ه زی و دژ به مرۆڤایه تیان له به رامبه ر ک���ورددا ئه نجامدا، واڵت���ه عه ره بییه کان پش���تگیری ئێراقی���ان ک���ردو یه کێکیان له ئاس���ت تاوان���ی له ناوبردنی به کۆمه ڵی ک���وردان له بۆت���ه ی تاوان���ی گه لکوژیدا ویژدانی���ان نه جواڵ، که چی ئێس���تا ئه و ده س���ه الته به ناو کوردیی���ه ی که خۆی گه لکوژلێکراوه گه ل���ه ئ���ه و به نوێنه ری پاره و ئاماده ی���ه له پێن���اوی ده زان���ێ، سه رمایه بۆ به ده س���تهێنانی ره زامه ندی برا گ���ه وره ی عه ره بی���ان، هه ولێر بکه نه

پایته ختی گه شتیاریی واڵتانی عه ره بی!سوپای ئیستادا، ده سه اڵتی له سایه ی کوردس���تاندایه، له ناوجه رگه ی ت���ورک ت���ورک جڵه وی ب���ازاری کوردس���تانیان به ده سته و به شێکی دیاری داهاتی نه وت بۆ تورک ده روا، ش���اره کانی کوردستان پڕی گه ش���تیارو دانیشتوی عه ره ب بوه، له ش���ارێکی وه کو بۆ نمونه ش���ه قاڵوه دا به زمان���ی عه ره ب���ی قس���ه ده کرێ���ت. کۆمه ڵگه نوقمی کۆنه پارێزی ئیس���المی و نوێکردن���ه وه ی رێوره س���مه کۆنه کان���ی که لت���وری ئیس���المی عه ره ب���ی ب���وه ، جلوبه رگی ئیسالمییانه ی جوبه ی عه ره بی دانیش���توانی واڵتانی که نداو پۆش���اکی زۆرین���ه ی ژنی ک���وردن ئه م���ڕۆ، باس و مێژوی خه لیفه عه ره به کان و به سه رهاتی کۆنی ع���ه ره ب له ژێر ناوی ئیس���المه تی بابه تی گرنگ���ی دیوه خانه و خوانی ماڵه کورده کان���ه . منداڵی کورد ناوی عه ره بی لێده نرێت و فێ���ری زمانی تورکی و مێژوی ت���ورک ده کرێ���ن، فێری مێ���ژوی کۆنی عه ره ب و که لتوری کۆنه پارێزی ئیسالمی و عه ره بی ده کرێن. ئ���ه و دیاردانه له کاتی نه کرده بون و کاری رزگاری���دا خه بات���ی ئێستا نامۆبون، خه ڵک به تێگه یش���تنی هه موی به زیاده وه هه ن و له په ره سه ندندان بۆ نمونه ئیس���تا رێگه خ���ۆش ده کرێت

شاره کانی کوردس���تان عه ره بی زیاتریان بێتێ.

زین���دو و به ڵگ���ه ی دیاردان���ه ئ���ه و هه لگه ڕانه وه ن پاشه کشه ن و راسته وخۆی له و به هاو س���ه روه رییانه ی که به خه باتی رزگاریخوازیی ده یان و س���ه دان س���اڵه ی رۆش���نبیران و خه باتگێرانی کوردس���تان دروس���تکران. له کاتێکدا کورد له خه باتی دروس���تکردن و جێگیرکردن ناس���نامه ی نه ته وه یی و دانپێناندایه . له سه ری پێویسته به هێزکردنی پارێ���زگاری و ب���ۆ ه���ه وڵ له س���ه ر نه ته وه ییه کانی به ها که لتوری و بنه مایه کی ژیرانه ی سه رده میانه دا بدات. ره وایه کورد داکۆکی له به ها که لتورییه کان و ناس���نامه ی نه ته وه یی خۆی بکات، ڕێگه نه دا تورک و ع���ه ره ب له ژێر هه ر ناوێکدا بێت واڵت بخه نه ژێرپێی خۆیان و جله وی کوردس���تان بگرنه ده ست. ئه وه ی ئێستا ده سه اڵتی خۆسه پێنه ری یه کێتی و پارتی ده یکه ن یا له ژێر س���ایه ی ئه واندا ئه نجام ده درێت، نمونه ی له هیچ واڵتێکی جیهاندا نییه ، نه بیستراوه ئه و گه النه ی ژینۆساید کراون له هه مان کاتدا یا دواتر باوه شیان بۆ نه ته وه ی تاوانباری دوێنی کردبێته وه و که لتورو بخه نه ژێرپێی���ان، واڵته که ی���ان خۆیاندا له کۆمه ڵگه ی ئ���ه وان به هاکانی

په ره پێبده ن.ک���ورد وه کو ه���ه ر نه ته وه یه کی دیکه له چوارچێوه ی یاسا و رێسای تایبه تدا که سه روه ری و ئاسایشی نه ته وه یی کوردستان ده پارێزن ده توانێ ده ستی دۆستایه تی بۆ هه ر نه ته وه و واڵتێکی دراوسێ درێژبکات، ئ���ه وه ش له س���ه ر بنچین���ه ی رێزگرت���ن له ئ���ازادی و س���ه ربه خۆیی کوردس���تان، ده س���تێوه رنه دان و بنچین���ه ی له س���ه ر بێالیه نی، واته به بێ ئ���ه وه ی واڵته که ی بخات���ه ژێرپێی خه ڵک���ی دیکه . ئه وه ش مافێک���ی ره وای ناس���یۆنی کورده وه کو

هه ر ناسیۆنێکی دیکه ی ئازاد.به ها به تورککردن���ی به عه ره بک���ردن و که لتوریی و نیش���تیمانییه کان هه ره شه ی الوازکردنی راس���ته وخۆن له سه ر که لتورو ناسنامه ی نه ته وه یی خه ڵکی کوردستان. روده دات له کوردس���تاندا ئ���ه وه ی که لتوری و به ها پێشخستنی پارێزگاری و نه ته وه ییه کانی کوردس���تان نییه ، به ڵکو هه نگاوی زیاتر نابوتکردن و تێکشکێنه ری هه مه الیه نه یه که له کۆمه ڵگه یه کی بێئاگا و

والتێکی بێخاوه ندا روده دات.

کاتێ پره نسیپه نیشتیمانی و نه ته وه ییه کان هه ره سدێنن

فاکته رێکی تری الوازی دیموکراسیه تی

ئه مریکی ئه وه یه که نزیکه ی چل

لەسه دی ده نگده رانی ئه مریکا هه میشه نادیموکراسیانه

ده نگ ئه ده ن

►

►

به عه ره بکردن و به تورککردنی

به ها که لتوریی و نیشتیمانییه کان

هه ره شه ی الوازکردنی راسته وخۆن له سه ر که لتورو ناسنامه ی نه ته وه یی خه ڵکی

کوردستان

یه كگرت���و زو هات و زو گه ش���ه ی كرد، به به راورد به پارت و رێكخراوه كانی تری كوردس���تان ئه م توان���ی له ماوه یه كی كه مدا گه شه بكات و له روی چه ندایه تی و بچێته باش هه نگاوێكی چۆنایه تییه وه پێشه وه ، بێگومان له روی رێكخراوه یی و جه ماوه ریشه وه له نێو شه قامی كوردیدا پانتاییه كی باشی بۆ خۆی داگیركردوه ، به هه رحاڵ هه نوكه یه كگرتوی ئیسالمی یه كێكه له پارته دیاره كانی كوردستان و به پێ���ی هه ندێ���ك پێ���وه رو زانی���اری له گه ش���ه كردنێكی به رده وامدایه ، به اڵم

به شێوازێكی شێنه یی و له سه ره خۆیی .تائێره ئامانج���ی بابه ته كه مان نییه . به ڵكوئه وه ی ئێمه ده مانه وێت قس���ه ی له سه ربكه ین ره وتی كاركردنی یه كگرتوی ئیسالمییه له م سه رده مه دا، كتومتیش مه به ستمان له وه یه ئاخۆ یه كگرتو باش وایه له سه ر ئه زمون و مۆدێلی ئیخوانی عه ره بی كاربكات، یان له س���ه ر شێوازه راسته دادوگه شه پێدان؟ توركییه كه ی چاوگه ی س���ه ره كی ه���ه ردو مۆدێله كه ئیخ���وان موس���لیمینه ، ب���ه اڵم ئه وه ی دیق���ه ت ده درێ���ت جیاوازییه ك���ی زۆر له نێ���وان ه���ه ردو مۆدێله ك���ه دا هه یه ، ئیخوانی عه ره بی س���ه رباری ئه وه ی وا خۆی نمای���ش ده كات خاوه ن به رنامه و سیاسه تێكی میانڕه وانه ی نێوه ندگه رایه ، وه لێ له جه وهه ردا كتومت وانییه ، گه ر ته ماش���ای مێ���ژوی چه ندین س���اڵه ی ده بینین بكه ی���ن، عه ره بی ئیخوان���ی سه ره ڕای گوتاره نه رم و میانڕه وه كه ی ، هه میشه نه یتوانیوه خۆی له و دابونه ریت و بیركردن���ه وه و ئه قڵییه ته ده رباز بكات،

كه به درێژایی قۆناغه كانی مێژو بونه ته خه س���ڵه تی كۆمه ڵ���گای عه ره بی ، كه خ���ۆی له كۆمه ڵێك دیارده ی نه گه تیڤدا ل���ه وه ی كه وات���ه جیا ده بینێت���ه وه ، خاوه نی هه ندێك گوتارو بانگه ش���ه ن، كه چی نه یانتوانیوه خۆیان له ئه قڵییه تی كۆمه ڵ���گای ده قگرت���وی س���ونه تی و عه ره بی رزگاربكه ن، جیا له مه ش مێژو و گوتارو سیاسه ته كانی ئیخوانی عه ره بی له رابردودا به ده ر یان مه عس���وم نه بوه له توندوتیژی و ره تكردنه وه ی ئه وی تر، گه ر دیق���ه ت بده ین زۆربه ی ئه و گروپه جیهادی و توندڕه وانه ی كه له سه رده مه هه نوكه دروس���تبونه و جیاجیاكان���دا له منداڵدانی ه���ه ن، له گۆڕه پانه ك���ه دا عه ره بیی���ه وه موس���لمینی ئیخ���وان

له دایكبونه .گوێم���ان رۆژان���ه له ئێستاش���دا ئیخوانی هه ڵس���وكه وته كانی له گوتارو عه ره ب���ی ده بێ���ت، چ ئه وان���ه ی ك���ه گه یش���تونه ته ده س���ه اڵت چ ئه وانه ش كه له شۆڕش���دان و ئۆپۆزسیۆنن، چۆن چۆن���ی له پاشه كش���ه دان له دروش���م و ئه وه تا پێش���وتریان، بانگه وازه كان���ی پاشه كشه له ئازادی تاك و كۆی كۆمه ڵگا له ئازادی رۆژنامه گه ری و ده كه ن و رێگه هه روه ها ده گ���رن، هونه ریی ره وت���ی وه س���تانه وه یان له دژی ماف و داخوازی كه مه نه ته وه ی���ی و مه زهه بی و ئاینه كانی ئه و واڵتانه ی كه ئه مان تێیدا ورده ورده ده سه اڵت ده گرنه ده س���ت و جارێكیتر ناونیشان و گوتار و ناو و پێمانده ڵێنه وه ئێمه بوبێت بانگه ش���ه كانمان هه رچی هه مان كوڕه كانی كۆمه ڵگای عه ره بین و

له خۆمان زیاتر كه سی تر قبوڵ ناكه ین، با قس���ه كردن له س���ه رئه م راستییانه بهێڵین بۆده رفه تێكی تر، چونكه ئاینده

ئه م قسانه باشتر ده سه لمێنن.ئیخوانی تری ره وتێكی له به رانبه ردا له نه ش���ونماكردندایه ، له مه یدان���دا ل���ه روی رێكخراوه یی و ل���ه روی گوتارو سیاسه ته وه زۆر جیاوازتر له ره وته كه ی ت���ر خ���ۆی نمایش���ده كات و به كرده یی ئه م جیاوازییان���ه ده بینین، دیاره ئه م

ڕه وته ئیخوانییه ل���ه ده ره وه ی جیهانی عه ره ب���ی ده گوزه رێت و خه ریكه ده بێته س���ه ركه وتو، گونج���اوو مۆدێلێك���ی كه پارت���ی دادوگه ش���ه پێدانی توركی رێبه رایه ت���ی ده كات، ئه م ڕه وته له زۆر ناچێت، عه ره بییه كه له ڕه وت���ه بواردا له زۆربه ی كایه كانی ژیاندا زۆر جیاوازتر بیرده كاته وه و ل���ه روی كرده ییه وه ئه م جیاوازیی���ه ی س���ه لماندوه ، هه میش���ه له گه ڵ دۆخه سیاس���ی و دیبلۆماس���ی و ئابوری و كۆمه اڵیه تییه كاندا چ له ئاستی

هه رێمایه تی و له ئاس���تی چ ناوخ���ۆدا نێوده وڵه تی ، ده كارێ خۆی بگونجێنی و خۆش���ی نوێبكات���ه وه ، هه روه ه���ا تا ئه ندازه یه ك ده زانێت له گه ڵ پێش���هاتو توركیاو ن���اوه وه ی گۆڕانكارییه كان���ی بكات، مامه ڵ���ه چ���ۆن ده وروب���ه ردا هه ندێك جار گه ر ورد نه بیته وه ده رك ب���ه وه ناكه یت ئ���ه م پارت���ه پارتێكی له خه س���ڵه ته یه كێ���ك ئیس���المییه ، دیاره كانی ئه م ڕه وته ئه وه یه كه كه متر ئاوڕ له رابردو ده داته وه و ئه وه نده خۆی چه قبه ستوه كانه وه سونه تی و به پرسه ئه مان���ه ش هه م���و نابه س���تێته وه ، وایانكردوه وه ك���و مۆدێلێكی گونجاوو

سه رده مییانه تێیبڕوانرێت.له براده رانی هه ندێك هه نوكه ده زانم بێحه وس���ه ڵه دیدێك به وه ها یه كگرتو ده بن و یه كس���ه ر ئه وه به گ���وێ ئێمه و ئیخوان خوێنه ریش���دا ده ده ن و ده ڵێن یه ك ئیخوانه و هیچ جیاوازییه ك لێره و له وێی نییه ، به اڵم ئه مه خۆخه اڵفاندن و خۆدزینه وه ی���ه له واقیعێك كه هه موان ده ركی پێده كه ین، تا ئه م چركه س���اته كه ئێمه هه س���تی پێبكه ین یه كگرتوی ئیسالمی زیاتر له ڕه وته عه ره بییه كه وه نزیك���ه و له ژێ���ر هه ژم���ون و كاریگه ری ئه واندا ده گوزه رێت، ئه گه رچی هه ندێك دۆستایه تیش���ی له گه ڵ ڕه وته كه ی تردا هه ی���ه ، كه پێناچێت ب���ه و باكگراونده مێژویی���ه وه ك���ه له گ���ه ڵ ئیخوان���ی عه ره ب���ی هه یه تی به ئاس���انی بتوانێت خ���ۆی قوتارب���كات و خ���ۆی به مۆدێله توركییه كه وه گرێبدات، ئاره زو ده كه ین یه كگرتو تازه وه كو دیفاكتۆیه ك له نێو گۆڕه پانی سیاسی كوردستان كه خاوه ن س���ه نگی خۆیه تی ، كام مۆدێل و ته رز باشترو مه ده نیترو گونجاوتر بێت كاری له س���ه ر بكه ن، به و ئومێده ی سودێك به ئه زمون���ی سیاس���ی و كۆمه اڵیه ت���ی

ئێمه ش بگه یه نێت.

یه كگرتوی ئیسالمی له نێوان مۆدێلی ئیخوانی عه ره بی و توركیداحه سه ن بارام

hasanbaram@gmail.com

ئیخوانی عەرەبی له پاشه كشه دان

له دروشم و بانگه وازه كانی

پێشوتریان، پاشه كشه له ئازادی تاك و كۆی

كۆمه ڵگا ده كه ن و رێگه له ئازادی رۆژنامه گه ری و ره وتی هونه ریی ده گرن

►

15 (350( سێشه ممه 2012/11/6 تەندروستی

بۆچی تووشی کۆلێرا بووین؟ خەرجیی تەندروستیی

کۆلێ���را تەنه���ا بەهۆی پیس���یی ئاوی خواردن���ەوەو پابەندنەب���ون بەپرنس���یپە پاکوخاوێن���ی و س���ەرەتاییەکانی دەستشوش���تنەوە باڵونابێت���ەوە. وەک���و لەوت���اری یەکەمی ئەم زنجی���رە وتارەدا گوتم���ان، کۆلێ���را هاوڕێ���ی ناکارامەیی و لەحوکمڕانی���ی بێباکیی���ە گەندەڵ���ی و سیس���تمی تەندروس���تیدا. لێرەدا تیشک دەخەین���ە س���ەر پێکهات���ە و ئەرکێک���ی تری سیس���تمی تەندروس���تی کە بەبڕوای ئێمە ڕاستەوخۆو ناڕاس���تەوخۆ زەمینەی باڵوبونەوەی کۆلێرا خۆشدەکات. چۆنیەتی کۆکردنەوەو دەخیلەک���ردن و خەرجکردنی داهات و خەرجیی بۆ سیستمی تەندروستی فاکتەرەکانی گرنگترین هەرە لەسەنتەری هاواڵتی���ان و تەندروس���تی پاراس���تنی ڕێگەگرتن���ن لە باڵوبونەوەی نەخۆش���ی و

درمی خەتەرناکی وەکو کۆلێرا.کەمی���ی ئ���ەو پ���ارەو داهات���ەی ب���ۆ تەندروس���تی وەک���و حکوم���ەت خەرجی دەکەی���ن لەگاڵتەج���اری دەچێت وەک لە نیشانەی گرنگیدانێکی جیدی ئەم حکومەتە بەتەندروس���تیی هاونیش���تمانیانی خۆی. تەنها لە دواکەوتوترین واڵتە ئەفریقییەکاندا حکوم���ەت 5%ی بودج���ەی خ���ۆی ب���ۆ تەندروستیی هاواڵتیان خەرجدەکات وەکو ئەوەی لەکوردستاندا هەیە. تەنانەت زۆرێک لەواڵت���ە ئەفریقییەکانیش بەڵێنیانداوە کە ئەو خەرجییە ل���ە 15%دا نزیکبکەنەوە. بۆ ئەوەی ئەوە بکەن، زۆرێک لەش���ارەزا نێودەوڵەتیی���ەکان ئامۆژگاری دۆزینەوەی س���ەرچاوەی وەکو باجی س���ەر جگەرەو مادە کحولییەکان و خ���واردن و خواردنەوە زیانبەخشەکان و باجی سەر کڕین و فرۆشتنی ئۆتۆمبیل دەکەن. ئەو سەرچاوانە دەشێت دواتر لەو نەخۆشی و ڕوداوانە خەرجبکرێن کە لەئەنجامی جگەرەکێش���ان و قەڵەویی و خێرایی لێخۆڕینی ئۆتۆمبیل...هتد توشی کۆمەڵ���گا دەبن. س���ەبارەت ب���ە کۆلێرا دەکرێ���ت باجێکی تایبەت بۆ پابەندنەبون بەڕێنمایی و س���تانداردە تەندروستییەکانی پاک و خاوێنی دابنرێت و دواتر لەکەمپین و

پرۆژەی تایبەت بەو بوارە خەرجبکرێت.تەندروس���تی داهات���ی زیادکردن���ی لەس���ەر بەرچاورۆش���نییەک بێپ���ان و ئ���ەوەی کێ و چ���ۆن و لە ک���وێ داهاتەکە کۆدەکرێت���ەوە و دەخیلەدەکرێت س���ودی نییە. کوردس���تان زی���اد لەدەخیلەیه کی تەندروس���تی هەیە؛ وەزارەتی تەندروستی گەورەترینیانە، بەاڵم وەزارەتی شەهیدان و ڕێکخ���راوەکان و حیزبەسیاس���ییەکان و تەنانەت کەس���ە دەوڵەمەند و بازرگانەکان هەر یەکە دەخیلەکەی تایبەتی خۆی هەیە بۆ تەندروستیی. ئەم دۆخە دەبێت کۆتایی پێ بێت و تەنها ی���ەک دەخیلەمان هەبێت کە بەرژەوەندی و چاکەی گشتی کۆمەڵگە پێوەری س���ەرەکی چۆنیەتی خەرجکردنی داهات���ی ئ���ەو دەخیلەیە بێت. دیس���ان یەکخس���تنی دەخیلەکان بە بێ بنبڕکردنی تەواوی بێ���کاری دەمامەکدار و گەندەڵی و ئەو هەدەردانەی لەسیستمی تەندروستیدا هەیە کارێک���ی بێهودەیە. کۆلێرا وەختێک باڵودەبێت���ەوە ک���ە ئەو کارمەن���دەی بۆ تەندروس���تی هۆش���یاریی باڵوکردنەوەی

لەخوێندنگاکاندا دانراوە دەوام نەکات.کە داهات���ی تەندروس���تیمان زیادکردو دواتر لەی���ەک دەخیل���ەدا کۆمانکردەوە، دەبێ���ت ژیران���ە داهاتەکە خ���ەرج کەین. ش���ێتییە لەهەرێمێکدا چەند ساڵ جارێک کۆلێرا باڵوبێتەوە، سەنتەری نەشتەرگەری دڵ بکەینەوە، شێتییە ئاوی خواردنەوەی نەبێت تێ���دا کل���ۆری هاونیش���تیمانیان کەچی تۆ ئامێری ئاخیرمۆدێلی لەرەلەری لوبنان موگناتیس���ی ه���اوردە بکەی���ت! لەئەڵمانیا زیاتر نەشتەر )جەراح(ی دڵی هەیە، ب���ەاڵم ئایا ئەوە پێوەرە بۆ ئەوەی تەندروس���تترە؟ لەئەڵمانیا لوبنان بڵێین ئەمریکا لەهەمو واڵتێ���ک لەجیهاندا زیاتر پارە لەتەندروس���تیدا خەرج دەکات بەاڵم لەدواوەی واڵتە پێشکەوتوەکانە لەپێوەرە دەبێ���ت تەندروس���تیدا. ناس���راوەکانی پێداویستییە تەندروستی و پزیشکییەکانمان قیبلەنمای ش���ێوازی خەرجکردنی داهاتی تەندروستیمان بێت. ئەو شوێنەی زیاترین پێداویس���تی هەیە، زۆرترین خەرجیی بۆ

بڕوات.میکانیزمەکانی کۆکردنەوەو دەخیلەکردن و تەندروس���تی داهات���ی خەرجکردن���ی لەکوردس���تاندا لەخودی کۆلێ���را کۆنترە. بۆیە دور نییە لەکۆلێرا ترسناکتریش ڕومان تێبکات. بەبێ زیادکردنی س���ەرچاوەکانی داهات بۆ تەندروس���تی و یەکخستنی هەمو دەخیلەکان و عاقاڵنەترکردنی خەرجکردنی ئ���ەو داهات���ە ئەس���تەمە بتوانی���ن وەکو کۆمەڵگا تەندروس���تی خۆم���ان بپارێزین و خۆمان و نەوەکانی دوارۆژ بۆ نەزانراوەکانی

داهاتو ئامادەبکەین.

نه‌شته‌رد.گۆران عەبدواڵ دەینوسێت بۆچی توشی دڵه كزێ ده بیت؟

ئا: كورده عه بدولكه ریم

دڵه كزێ یه كێكه له كێشه كانی كۆئه ندامی هه رس و چه ند

هۆكارێكی هه یه ، به اڵم گرنگترینیان ده ردراوه كانی هه رسه كه له گه ده دایه

سه ر ده كه ون بۆ بۆری خواردن و ئه و بۆرییه ش خواردن له ده مه وه

ده گه یه نێته گه ده ، ئه و ده ردراوه زیاتر ترشی هایدرۆكلۆرید دروستی ده كات

كه له گه ده دا هه یه .

ئ���ه و هۆكاران���ه چین ك���ه واده كه ن له گ���ه ده وه بگه ڕێت���ه وه ب���ۆ ب���ۆری

خواردن؟

زۆر هۆكار هه یه بۆ ئه م مه به سته ، به اڵم گرنگترینیان بریتین له :

•زۆرخۆری���ی . كاتێ���ك م���رۆڤ زۆر ده خ���وات گه ده پ���اڵ ب���ه و خواردنه زۆره وه ده نێت بۆ سه ره وه و له وكاته شدا به هۆی روده دات. هه ندێجار دڵه ك���زێ په له ك���ردن له خوارن و ه���ۆكاری دیكه دڵه كزێ روده دات، به اڵم زۆرترین هۆكار بۆ ئه و كه سانه ی زو زو توشی دڵه كزێ

ده بن زۆر خواردنه .

یه كس���ه ر نانخ���واردن •ل���ه دوای پاڵمه ك���ه وه ، به ڵكو باش���تروایه دوای یه ك كاتژمێر له نانخواردن پاڵبكه ویت، چونك���ه له وكات���ه دا ئ���ه و ده ردراوانه هه وڵ���ده دات بێت���ه ده ره وه و له گه ده دا

نه مێنێت.•به ب���ێ ئامۆژگاریی پزیش���ك هیچ ج���ۆره ده رمان���ی گ���ه ده ی���ان هیچ كه به به رده وامی مه خ���ۆ خواردنێ���ك ده ڵین بۆ دڵه كزێ باشه . چونكه ره نگه به رده وامبون له سه ر ئه و شته كێشه ت بۆ دروست بكات و زیاتر دڵه كزێكه ت بۆ

بهێنێته وه له دواییدا.•خ���واردن و خواردن���ه وه . هه ن���دێ خواردنه وه كه مادده ی كافاینیان تێدایه وه ك چاو قاوه ، خواردنه وه گازییه كان هه مو ئه م خواردنه وانه وه ك ئه وه وایه زۆرخۆریت كردبێت له خواردندا، چونكه ده بنه هۆی گرژبون���ی گه ده ، هه روه ها به تایبه تی ش���یرینی چه ورو خواردنی خواردنی شیرینی پێش نانخواردن، ئه م خواردنانه زۆر له گ���ه ده دا ده مێنێته وه بۆیه پێویس���تی به ڕش���تنی ده ردراوی زیات���ر هه یه بۆ ه���ه رس، بۆیه له دوای

زیاد رشتنه كه ده بێته هۆی دڵه كزێ .•هه ڵمژین���ی هه وای پاك: هه ڵمژینی

دوكه ڵی جگه ره یان ه���ه ر دوكه ڵێكی پیسی تر ده بێته هۆی زیادرشتنی ئه و

ده ردراوانه ی گه ده .•به س���تنی پشتێن. زۆرجار به ستنی پش���تێن دوای نانخواردن ده بێته هۆی دڵه كزێ . چونكه به ستنی پشتێن وه ك ئه وه وایه تۆ مه عجونی ددانێك بێنیت پڕبێت و كاتێك په س���تانێك به ده ستت بخه یته ناوه ڕاستی مه عجونه كه ده بینی ئه و به شه ی س���ه ره وه سه رده كه وێت و دێنه ده ره وه . به هه مان شێوه ش كاتێك گه ده و تۆش پش���تێنێك ده به س���تیت، خواردنه كه هه وڵده دات بڕواته سه ره وه

بۆ بۆری خواردن.•هه ن���دێ ج���ۆری تری خ���واردن، جۆره كانی به هارات و بیبه ر، ترشییه كان وه ك پرته ق���اڵ و لیمۆ ته ماته . ئه مانه هه مو ترش���ن وه ك ئ���ه وه ی گه ده نین بۆیه بۆ خۆیان ترش���ی دروستده كه ن

جگه له ترشییه كانی گه ده ش.•زو خواردنی نانی ئێواره . باشتروایه 3 كاتژمێر پێش نوس���تن نانی ئێواره بخورێ���ت، چونك���ه له كاتی نوس���تن خواردن گه ر له گه ده هه بێت هه وڵده دات

بێته ده ره وه .•دوركه وتنه وه له دڵه ڕاوكی و قه له قی .

تایب���ه ت ئه ڵمان���ی كۆمه ڵه یه ك���ی ئاماژه یان به كاروب���اری فه رمانب���ه ران به چه ن���د خاڵێك كردوه كه پێویس���ته فه رمانبه ران جێبه جێی بكه ن بۆ ئه وه ی ته ندروستبن. یه كێك له و خااڵنه ی زۆر شێوه ی كردۆته وه له س���ه ر جه ختیان دانیش���تنه له س���ه ر كورس���ی له كاتی

كاركردن.پش���ت( )س���ه المه تی كۆمه ڵ���ه ی ئاماژه یان به چه ن���د رێنماییه ك كردوه له كاتی دانیشتن كه پێویسته فه رمانبه ر ئه نجام���ی ب���دات. ئامۆژگارییه ك���ه ش

ئه وه یه .پێویس���ته له كاتی دانیشتن شێوه ی قاچ و ران و پش���ت به ش���ێوه ی گۆشه ی

وه ستاو واتا 90 پله بێت و هه ردو پێیه كان له سه ر زه وی دانرابێت، هه روه ها مێزی كۆمپیوته ره كه ی���ان ئه و مێزه ی كاری له سه ر ده كه یت س���ێ بۆ چوار په نجه له نوشتانه وه ی ئه ژنۆكانته وه دوربێت.

كۆمه ڵه كه باس���ی له وه ش���كردوه كه پێویسته پش���تی كه سه كه به ته واوه تی به پشتی كورسێكه وه نوسابێت و نابێت پشتی كورسییه كه زۆر به رزبێت، به ڵكو ده بێت كۆتایی پش���تی كورس���ییه كه له سه ره تای ده فه ی شان بێت، باشتریش وایه گۆش���ه یه كی نه رم یان سه رینێكی بچوكی نه رم له به شی خواره وه ی پشت دابنرێت، ئه مه ش بۆ ئه وه ی پاڵپشتێك بێت بۆ س���مت. هه روه ها پێویسته ئه و

كورس���ییه ده س���كی هه بێت و له كاتی كاركردن له سه ر كۆمپیوته ر ده سته كانی به ش���ێوه یه ك دابنرێ���ت له س���ه ر ئانیشكه كان له س���ه ری جێگیر بكرێت. هه روه ها پێویس���ته ه���ه ر نیوكاتژمێر جارێك له سه ر كورسییه كه ت هه ستیت یان چه ند وه رزش���ێك به ش���ان و مل و پش���تت بكه یت له شوێنه كه ی خۆت بۆ ئه وه ی ماسولكه كانی ئه و شوێنه توشی

گرژبون نه بێت.كۆمه ڵه كه ئه وه ش���یان رونكردۆته وه ئه نجامدانی له س���ه ره تادا ره نگ���ه كه ئ���ه م هه نگاوان���ه قورس بێ���ت، به اڵم به تێپه ڕبون���ی كات راهات���ن دروس���ت

ده بێت.

په س���تانه ده رونیی���ه كان و گرفته كانی ژیان و رۆژانه دڵه كزێ دروس���ت ده كه ن بۆیه واباشه مرۆڤ هیچ شتێك له ژیان

به قورسی نه گرێت.•وه رزشكردن، رۆیشتن به پێ و هه ندێ راهێن���ان یارمه تیده رن بۆ خاوبونه وه ی

گه ده .•س���ه ردانیكردنی پزیش���ك. كاتێك

هه ستتكرد به به رده وامی دڵه كزێت هه یه یان هه فته ی س���ێ ب���ۆ چوار جار بۆت دروستبو به بێ ئه و هۆكارانه ی سه ره وه كه باس���مانكرد. له م كاته دا پێویسته س���ه ردانی پزیشكی پس���پۆر بكرێت، چونكه له وانه یه كێشه كه به ته نها گه ده نه بێ���ت، به ڵكو چه ندین كێش���ه ی تر

بێت.

كۆمه ڵیك زانا به مدواییه گه یش���تونه ته ئه و ئه نجامه ی كه ته ماشاكردنی فیلمی ترس���ناك ده بێته هۆی كه مكردنه وه ی

كێشی له ش. زان���اكان ب���اس ل���ه وه ده ك���ه ن كه س���ه یركردنی فیلمی ترسناك بۆماوه ی 90 خوله ك هه مان گه رمۆكه )س���عرات الحراریه ( ده س���وتێنێت كه له ئه نجامی رێك���ردن به پێ ده یس���وتێنێت. به پێی توێژینه وه ی ئه و زانایانه س���ه یركردنی فیلمێكی ترس���ناك ره نگه ببێته هۆی س���وتانی 184 س���وعره ی حه راری كه ده كاته پارچه یه كی گه وره ی شوكواڵته

به بێ ئ���ه وه ی هی���چ جوڵه ی���ه ك یان وه رزشێك بكه یت.

د.ریچارد توێژینه وه ك���ه س���ه رۆكی ماكتینزی رایگه یان���دوه كه هه رچه نده فیلمه كه ترسناك بێت، به اڵم لێدانی دڵ و هاتوچۆی خوێ���ن زیاد ده كات و رێژه ی ده ردانی ئه دریناڵی به رزده بێته وه ، به م ئیشتیهای ئه درینالین به رزبونه وه یه ش خۆراكه كان ده بێت���ه وه و كه م خواردن زو له ن���او ده چ���ن و ده بن به پاش���ه ڕۆو فرێده درێنه ده ره وه ، به مه ش س���عره ی حه راریی زیاد ده بێت كه پاشان ده بێته

هۆی كه مبونه وه ی له ش.

سه یركردنی فیلمی ترسناك كێش كه م ده كاته وه

به پێی هه واڵێكی س���ایتی ئه لعه ره بییه ، د.جۆن سیفرین س���ه رۆكی كۆمه ڵه ی نه خۆشی شێرپه نجه رایگه یان���دوه ك���ه جگ���ه ره و به رهه مه كانی توتن یه كێكن له كاره ساته كانی ته ندروستی بۆ له ناوبردنی مرۆڤ و ئه گه ری زۆری هه یه ببێته هۆی له ناوبردنی ملیارێك كه س له م س���ه ده یه دا گ���ه ر بێتو واڵتان به رهه مهێنانی بۆ كه مكردن���ه وه ی چاره س���ه رێك توتن نه دۆزنه وه ، چونكه نیوه ی ئه و كه سانه ی كه ده م���رن به هۆی جگه ره كێش���انه وه ده مرن. ئه مه جگه له وه ی هۆكاری توشبونی چه ندین كه سیشه

به جۆره كانی شێرپه نجه . ئ���ه و پزیش���كه ئاماژه ی به وه داوه كه س���ااڵنه نزیكه ی 30 ملیۆن كه س ده چنه ریزی ئه و كه سانه ی جگه ره ده كێش���ن، ئه وه ی پێشبینیشكراوه رێژه ی جگه ره كێشان له واڵته دواكه وتو و ماناوه نده كان له

نێوان منااڵن و هه رزه كاران زیادیكردوه . هه روه ه���ا له 22%ی ئ���ه و كه س���انه ی به هۆی ش���ێرپه نجه ده مرن هۆكاره كه ی جگه ره كێش���انه ، س���ااڵنه ش زیاتر له ملیۆن ونیوێك ك���ه س به هۆی ش���ێرپه نجه ده م���رن ل���ه و ژماره ی���ه ش نزیكه ی ملیۆنێكیان به هۆی شێرپه نجه ی سییه كانه وه یه كه

له ئه نجامی جگه ره كێشانه وه یه .

ره نگه له م سه ده یه دا جگه ره ملیارێك كه س له ناو ببات

بۆ ئه وه ی پشتت نه یه شێت به م شێوه یه دابنیشه

ئا: ئاوێنە

لەسەرەتای خوێندنی ئەمساڵەوە لەالیەن وەزارەتی پەروردەوە

مامۆستایان ناچاردەکرێن سەدریەی تایبەت بەوانەوتنەوە لەبەر

بکەن، زۆرینەی مامۆستیانیش نارازین و پابەندی ئەو بریارە نابن، مامۆستایەکیش دەڵێت"پەروەردە تەنها دەتوانێت رواڵەتی مامۆستا بگۆرێت، ناتوانێت هەوڵبدات بۆ

گۆرینی بیرو بۆچون و پەروەردەکردنی مامۆستا".

لەو بارەیەوە مامۆس���تایەکی وانەی پیرەمێ���رد، لەدواناوەن���دی ک���وردی م.ف���اروق نوری بەئاوێن���ەی وت "هیچ بەزەرور و پێویستی نازانم مامۆستایەکی وانەی ک���وردی و عەرەب���ی و جوگرافیا س���ەدریەی تایبەت لەبەر بکەن، بەاڵم رەنگ���ە بۆئەو مامۆس���تایانەی دەچنە تاقیگەکان���ەوە و وان���ەی کیمیاو فیزیا

دەڵێنەوە پێویست بێت"توێژەرێک���ی کۆمەاڵیەت���ی، هەرێ���م راگەیاند" بەئاوێن���ەی عەبدولرەحمان لەبەرکردن���ی بری���اری لەبەرئ���ەوەی سەدریە ئیجبارییە، مامۆستایان پابەند نابن بەلەبەرکردنی سەدریەوە" هەروەها ئەمکارەی پ���ەروەردە دەبوای���ە وتی ەپرس بکردایەو پرس���ی بەمامۆستایان

بیسەپێنن راس���تەوخۆ نەک بکردایە بەسەر مامۆستایاندا.

لەپۆلی مامۆس���تای وانەی کوردی موس���تەفا ئەحم���ەد م. یان���زە، ئەوەی رونک���ردەوە کە ئ���ەو بریارە پێوەدیارەو زۆری بێس���ەروبەرییەکی بریارەکان���ی وەک چاوەرێدەکرێ���ت پێش���تر پش���تگوێ بخرێ���ت چونکە

مامۆستایان پێوەی پابەند نابن.

مامۆستا فاروق رەخنەی لەوەزارەتی وتی"پ���ەروەردە گرت���و پ���ەروەردە لەجیاتی هەوڵب���دات بۆ گۆرینی بیرو مامۆس���تا، پەروەردەکردنی بۆچون و مامۆس���تا رواڵەتی دەیەوێ���ت دێتو بگۆرێت و ئەمەش هیچ پێویست نییە، رەنگە گەر مامۆستایەک ئەو سەدریە لەبەر بکات، ببێتە هۆی القرتێپێکردنی لەالیەن هەندێک فێرخوازەوە، ئەمەش

بۆ مامۆستا ناخۆشە".له ئاماده یی روشدی م.ئه ژی که مال عه لی سه عید وتی "ئه و سه درییه یه بۆ پاکوته میزیه و پێویس���ته مامۆستایان پابه ندب���ن پێیه وه چونکه ده بێته هۆی

جیاکردنه وه ی مامۆستا له قوتابی".ئه و مامۆستایه پێشی وایه ده بووایه ئه و جلوبه رگه ره نگی س���پی نه بوویه چونک���ه له جلوبه رگ���ی کارمه ندان���ی

ده بێ���ت ده چێ���ت و ته نده ووس���تی مامۆستاش ڕه نگێکی تایبه ت به خۆی هه بێت، نه ک له ره نگی فیئه یه کی تری

کۆمه ڵگابچێت.ئاوێنە بۆ ئەومەبەستە پەیوەندیکرد مەڵبەندی پەروەردەی بەرێوبەری بە س���لێمانی، م.کەم���ال ن���وری، بەاڵم ئاوێنەی پەیوەندییەک���ەی وەاڵم���ی

نەدایەوە.

رێنوار نه جم

خوێندنه وه پێش ئه وه ی حه زو ئاره زوو خولیا بێ���ت کلتوره، ئ���ه م کلتوره ش له کۆمه ڵگایه ک ب���ۆ کۆمه ڵگایه کی ترو له ناوچه یه ک بۆ ناوچه یه کی تر جیاوازه . ب���ۆ نمون���ه له گۆمه ڵ���گای نه رویجیدا خوێندنه وه بۆته کلتورێکی ئه و واڵته و له قۆناغه کان���ی ه���ه ر منداڵه کانی���ان کتێ���ب و خوێندنیان���ه وه س���ه ره تای خوێندنه وه یان ال خۆشه ویست ده کرێت و ده بێت���ه حه زێک���ی ئه ب���ه دی له الیان، دواجار که سێکی هۆشیار و ته ندروستیان لێده رده چێ���ت هه م ب���ۆ کۆمه ڵگاکه ی خۆیان و هه م ب���ۆ مرۆڤایه تیش. به اڵم کۆمه ڵ���گای وه ک له کۆمه ڵگایه ک���ی کوردی���دا خوێندنه وه نه بۆته کلتورێک، ئه وان���ه ش که خوێندنه وه ی���ان کردۆته نه ریت ئ���ه وا ره نگه له ژێ���ر کاریگه ری که س���ێکی یاخود په روه رده کارانی���ان نزیکیان���ه وه بێ���ت ن���ه ک کۆمه ڵ���گاو قوتابخان���ه . ئه وه ی مایه ی س���ه رنجه لێره دا رۆڵی قوتابخانه و مامۆس���تاکانه له بواری خوێندن���ه وه و به کلتورکردنیدا. به شێکی زۆری قوتابخانه و مامۆستاکان هێن���ده ی رۆڵ ل���ه کوش���تنی رۆحی خوێندنه وه و ناشرین کردنی وێنه ی کتێب له الی قوتابیان ده گێ���ڕن هێنده رۆڵه پۆزه تیڤه که ناگێڕن له خۆشه و یستکردنی کتێب و زانین. به رکه وتنی قوتابییه کانی قۆناغ���ی س���ه ره تایی ئێم���ه له گ���ه ڵ ناجۆره ، خ���راپ و هێنده قوتابخانه دا، هه ر له بونیادی ت���ه الرو پۆله کانه وه تا ده گاته هه ڵس���وکه وتی مامۆس���تاکان و له هه موو س���ڵ قوتابی سیس���تمه که ، هه وڵ���ی ده کات���ه وه و ناوه نده ک���ه هه ڵهات���ن ده دات لێ���ی، منداڵی کورد قوتابخانه وه ، له س���ه ره تای چونه هه ر ه���ه ر له گه ڵ یه که می���ن رۆژو یه که مین مامۆس���تا و کتێب و خوێندنیدا، وانه ی ده بێت و ناشرین له به رچاو قوتابخانه ی هه وڵ���ی راک���ردن ده دات لێی���ان، هه ر ل���ه به یانی ش���ه ممه وه رۆژ ئه ژمێرێت و چاوه ن���واری هه ینی ده کات تاوه کو ئه و رۆژه قوتابخانه و مامۆستاکانی نه بینێت، دوعا ب���ۆ روخانی بین���ای قوتابخانه و نه خۆش���که وتنی مامۆس���تاو... هت���د ده کات. مامۆس���تا له یه که می���ن وانه وه هێنده ی هه وڵده دات قوتابی لێی بترسێت هه وڵ نادات خۆش���ی بوێت، قوتابیش له په ر چه کرداری ئه م���ه دا رق له هه موو کائینێک هه ڵده گرێت که ناوی مامۆستا بێت، رقی له هه موو کتێبێک ده بێته وه چونکه مامۆس���تا هه میش���ه به ستراوه به کتێبه وه . بێگومان ئه مه ش هه ڵه یه کی کوشنده یه ، چونکه هه رگیز کتێب ته نها الی مامۆس���تا نیی���ه و ئ���ه وه نییه که قوتابی رقی لێی بێته وه ، به ڵکو له رێی کتێب���ه وه ده توانین خۆمان بدۆزینه وه و په رده له س���ه ر نهێنییه کان هه ڵماڵین و چێژێکی تایبه تیش وه ربگرین. هه روه ها ده بێ���ت ئه وه ش���مان بی���ر نه چێت که له هه موو قۆناغه جیاوازه کانی خوێندندا چه ندین مامۆس���تا هه ن که فریش���ته ده القه ی به ره و خوێندکاره کان ئاس���ا زانین ده به ن و هانی���ان ده ده ن و رێیان زانست فێریان ده که ن نیش���انده ده ن و ته نها ئه وه نییه ک���ه له ناو کتێبه کانی مه کته بدایه ، کتێب ته نها بابه ته وشکه تایبه ت کتێب تێدانییه و زانستییه کانی نیی���ه به توێژێک���ی دیاریک���راو . به اڵم به داخه وه ئه م مامۆس���تایانه له ژماره دا که من و به ته نها ناتوانن خۆشه ویس���تی له ن���او دڵ���ی خوێندکاران���دا کتێ���ب بچه س���پێنن ت���ا خوێندکاران���ی ئێمه بتوانن له ده ره وه ی ئه رکه فه رمییه کانی خوێندن���گاوه ، بتوان���ن ش���تێک ل���ه مه عریفه ی گش���تی بزانن و ل���ه الپه ڕه زه رده کانی کتێبدا باشتر خۆیان و دونیا بناسن. سیستمی په روه رده و چۆنیه تی کارکردن له ناوه نده کانی خوێندندا به دژه ئاراسته ی کتێب ده ڕوات )کتێب به مانا فراوانه که ی(، کتێبخانه ی خوێندگاکانی کوردستان ئه گه ر له به شێکیاندا بوونیان هه بێت، ئه وا فه رامۆش���کراوترین به شی خوێندگاکان���ه . ب���ۆ ئاش���تکردنه وه ی خوێن���دکارو کتێ���ب، پێویس���تمان به له چۆنییه ت���ی گش���تی ریفۆرمێک���ی مامه ڵه ی خوێندن���گا له گه ڵ خوێندکار هه یه و گرنگه دوباره پێناس���ه ی کتێب

بۆ فێرخوازان بکه ینه وه .

هه رجاره و که سێک ده ینوسێت‌ته‌خته‌‌ره‌ش

ئا: سروه جه مال

لە سه ره تای وه رزی نوێی خوێندنی هه مو ساڵێكدا داوا له مامۆستایان

ده كرێت كه ده فته ری پالنی سااڵنه و رۆژانه دابنێن، بەاڵم بەشێکی

مامۆستیان باوەریان بەو شێوازە نییەو بەشێکی تریشیان تەنها له به ر لێپرسینه وه و نمره پێدانیان دایده نێن،

مامۆستیەکیش دەڵێت " پێویست به پالن ناكات".

س���ەبارەت بەگرنگ���ی دەفتەرپالن، په روه رده ی���ی ، سه رپه رش���تیاری وت بەئاوێن���ەی ره س���وڵ یاس���ین "دەفتەرپ���الن هۆكارێكی یارمه تیده ره رۆڵی په روه رده یی���ه كان و ده زگا ب���ۆ به ره وپێشچونیدا، له سه ركه وتن و هه یه ب���ۆ وانه وتنه وه مامۆس���تا ده پارێزێت ب���ۆ یارمەتیش���یدەدات له هه ڵ���ه و دابه شكردنی رۆڵ به سه ر خوێندكاراندا بێ فه رامۆش���كردنی الوازه كان، سودی

لێوه رده گرێت".مامۆس���تایەکی وانه ی زانست، به ناز محه مه د ئەوەی رونکردەوە کە باوەری بەدەفتەرپ���الن نیی���ە، ب���ەاڵم له به ر لێپرس���ینه وه و نم���ره ی به رێ���وه به ر و سه رپه رشتیاران دایناوه و وتی "كتێبی پرۆگرامی نوێی خوێندن پالنی تێدایه ،

بۆیه پێویست به پالن ناكات".یاس���ین رایگه یاند ئه وه راستییه كی حاش���اهه ڵنه گره كه به ش���ێكی زۆر له مامۆستایان له به ر قسه و لێپرسینه وه ی سه رپه رشتیار پالن دائه نێن له به رئه وه ی بۆ هه ڵس���ه نگاندن نم���ره ی بیس���ت پالندانان���ه ، زۆرێكی���ان باوه ڕیان پێی خۆیان به باوه ڕی هه ندێكیشیان نییه و پالنرێ���ژی ده كه ن هەروەها وتیش���ی له ئێس���تادا ده نگۆی ئه وه ش هه یه كه له ب���ازاڕدا پالنی كام وان���ه ت ده وێت هه ی���ه ، ئیتر پێویس���تی به نوس���ینی

رۆژانه و ماندوبون نییه بەن���از پێش���یوایە نوس���ینی چه ند دێڕێ���ك له ده فته رێكدا مان���ای ئه وه نیی���ه كه ئه و مامۆس���تایه باش خۆی ئاماده كردوه و وانه كه ی باش ده ڵێته وه ،

ده فته رپالن ك���ه رونیك���رده وه به ناز له گه ڵ كات���ی ده وام و وانه كانی ئێمه دا

ناگونجێت.له باره ی دانانی پ���الن له گه ڵ زۆری نه بون���ی كات و كه م���ی خوێن���دكارو پێداویستی و بینای مۆدێرن كه له گه ڵ سیس���ته مه كه دا بگونجێ���ت، یاس���ین ده ڵێ���ت "ئه وان���ه هه موی كێش���ه ن و كاریگ���ه ری نه گه تیڤیان هه یه له س���ه ر خوێندكار، بۆیه بونی پالن گه ر له كاتی ئاس���اییدا جارێك پێویست بێت، ئه وا له كاتی بونی فه وزادا دو هێنده گرنگه بۆئ���ه وه ی بزانین چ���ی ده كه ین و كات

به ڕێنه كه ین"بەپێچەوانەی بەنازەوە، مامۆستایەکی وانەی مێژو، فای���ه ق ئه حمه د باوه ڕی به ده فته رپ���الن هه یه و س���اڵی ڕابردو داین���اوه ، به اڵم بۆ ئه م س���اڵی نوێی خوێندن تائێس���تا داینه ن���اوه ئه وه ش به هۆی زۆری خوێندكارو به شه وانه كانی ، دەفتەرپالن بەس���ودەکانی سەبارەت وتی "به هۆی پالنه وه ده توانم باش���تر خۆم ئاماده بكه م و زۆر كات پرس���یارم الدروس���ت ئه بێ���ت ل���ه ده فته ره كه دا تاقیكردنه وه كاندا له كاتی ده ینوس���م و

سودی لێوه رده گرم".به ڕێوب���ه ری ئاماده یی پیشه س���ازی هه ڵه بج���ه ، ده لیل جه م���ال بەئاوێنەی رۆتینه "هه روه ه���ا وت"ده فته رپ���الن باس���ی ل���ه وه ش ك���رد كه به ش���ێك له سه رپه رش���تیاران كاتێك س���ه ردانی قوتابخانه كان ئه كه ن به راوردی وانه كه و پالنی مامۆس���تاكه ناكه ن بۆیه نازانن كه مامۆس���تا به پێی پالنه كه رۆیشتوه

یان نا ؟م. ده لی���ل پێیوای���ه كه م���ی كاتی وان���ه كان هۆكارێك���ی س���ه ره كییه بۆ نه گونج���اوی ده فته رپالن، س���ه ره ڕای ئه وه ی رۆژی پش���وش دی���ار نییه كه

ئه وه ش كێشه یه .ده لی���ل جه م���ال داوا ده كات ك���ه مامۆستا رابهێنرێت فێری ئاماده كردنی پالن بكرێت یاخود ل���ه پرۆگرامه كه دا هه مو بابه ته كان دابه ش���ی مانگه كانی س���اڵ بكرێت ت���ا به رچاوڕونی بێت بۆ

مامۆستا.

یاسین ڕه س���وڵ نیگه رانه له وه ی كه "ش���ێوازی ده ڵێت لێناگیرێت گوێیان پالندانان���ی واڵت���ی ئێم���ە زۆر كۆنه ، زۆر ئه س���ته مه ب���ۆ مامۆس���تا پالن به ش���ێوازێكی نوێ دابنێ���ت، ته نانه ت گۆڕی ئه وانه ش كه سیس���ته مه كه یان ناتوانن و نه یانتوانیوه شێوازێكی نوێی پالندانان دابڕێژن كه له گه ڵ پرۆس���ه ی

خوێندنی ئێستادا بگونجێت"

خوێندن)350( سێشه ممه 162012/11/6 xwenden.awene@gmail.com

ده فته ری پالن دێوه زمه ی مامۆستایان!

مامۆستایەک: پێویست به دانانی دەفتەرپالن ناكات

خوێندنگاو خوێندنه وه

Renwar8@hotmail.com

مامۆستایان پابەندی لەبەرکردنی سەدریە نابن"پەروەردە لەجیاتی ئەقڵی مامۆستا بەرەوپێشبەرێت ، رواڵەتی مامۆستا دەگۆرێت"

ئا: ئاوێنه

لەزنجیرە کۆرێکدا لەسەر بارودۆخی پەروەردە کە لەقاوەخانەی

کلتوری بەرێوەدەچێت، وەزیری پەروەردەی کابینەی پێنجەم، د. دڵشاد عەبدولرەحمان رایگەیاند

"پەرلەمانتاران 15% بودجەی وەزارەتی پەروەردەیان بریوە و

بەوەزیریش دەڵێن دەست لەکاربکێشەوە!".

لەقاوەخان����ەی یەکش����ەمە رۆژی کە کۆرێک����دا لەزنجی����رە کلت����وری بەقەیران����ی دانن����ان بەمەبەس����تی سیس����تەمی پەروەردەیی کوردستان رێکخراب����و، وەزی����ری پ����ەروەردەی کابینەی پێنجەمی حکومەتی هەرێم، رایگەیاند عەبدولرەحمان د.دڵش����اد پەروەردەیی سیس����تەمێکی هەبونی

تەواو، خەیاڵە".ئاماژەش����ی دڵش����اد هەروەه����ا بەوەکرد نەک سیس����تەمی پەروەردە ت����ەواوی بەڵک����و لەکوردس����تاندا حکومرانی کوردی لەقەیراندایە، وتی" پەرلەمانتاران 15% بودجەی وەزارەتی بەوەزیریش بری����وە و پەروەردەی����ان دەڵێ����ن دەس����ت لەکاربکێش����ەوە!، ب����ەو برە پارە کەمە چ����ۆن دەکرێت

پەروەردە وەک گ����ەورەی کەرتێکی بین����ای قوتابخانەکان چاکبکرێ����ت و

نۆژەنبکرێنەوە".لەس����ەردەمی باس����ی هەروەه����ا کابینەکەی خۆی ک����ردو وتی" ئێمە توانیمان الیەنە تیورییەکەی پەروەردە بگۆرین ب����ەاڵم نەمانتوانی نە الیەنی پەروەردەیی ئاب����وری ن����ە ئیداری و دەستکاری بکەین و بگۆرین"، ئەوەشی رونکردەوە کە ئێمە یاس����امان هەیە بەاڵم توانای جێبەجێکردنی یاسامان

نییە".رێکخەری ئەو زنجیرە کۆرە، عەلی فەتاح بەئاوێنەی راگەیاند" مەبەستمانە مەسەلەی پەرروەردە بکرێتە تەوەری گفتوگۆی کۆمەڵگا و کاریگەری هەبێت لەسەر هۆش����یارکردنەوەی کۆمەڵگا، ه����اوکات داننان ب����ەو بۆچونەی کە لەقەیرانێک����ی پ����ەروەردە کەرت����ی

گەورەدا دەژی".هەروەها دوێنێ )دوشەممەش( م. هۆمەر قەرەداغی باسی لەقەیرانەکانی ن����او سیس����تەمی پەروەردەیی کرد، بریارە گفتوگۆش لەس����ەر پەیوەندی پەروەردەو میدی����ا، پەیوەندی نێوان مامۆس����تای ئایین����ی و پ����ەروەردەو، پ����ەروەردەو نێ����وان پەیوەن����دی کە پ����ەروەردە کەرتی رێخراوەکانی

سەر بەحیزبن بکرێت.

دڵشاد عەبدولرەحمان: هەبونی سیستەمێکی

پەروەردەیی تەواو، خەیاڵە

مامۆستایه ک له گه ڵ قوتابیه کانیدا فۆتۆ: جه مال پێنجوێنی

مامۆستایان له به ر

لێپرسینه وه ی سه رپه رشتیاران و

بیست نمره ی هه ڵسه نگاندن پالن دائه نێن

►

دڵشاد عه بدولره حمان له کۆره که دا فۆتۆ: دانا به رزنجی

ئەو بریارە بێسەروبەرییەکی زۆری پێوەدیارەو

چاوەرێدەکرێت وەک بریارەکانی پێشتر پشتگوێ

بخرێت

►

گش���تی داواكاری دام���ه زراوه ی � به هه مان واتای دامه زراوه له هه رێمی ئ���ه وه ی ن���ه ك وه ك � كوردس���تان پێكهاتبێت له كۆمه ڵ���ێ بنه ماو رێكار ك���ه وه زیفه ی خ���ۆی پێبه ڕێوه ببات، كه سینه یی خه س���ڵه تی به شێوه یه ك تێ���دا ده رنه كه وێ���ت و ته نه���ا به توانا مرۆیی و سیستماتیكییه ناوخۆییه كه ی داواكاری به واتایه كی ساده كاربكات. گش���تی له هه رێمی كوردس���تان وه ك هه ر ده زگایه كی ت���ری فه رمی هه رێم له ژێر هه مان كاریگه ری نارێكخراوه یی و نادامه زراوه ییدای���ه ، كه ك���ۆی ژیانی سیاسی و كارگێڕی هه رێمی گرتۆته وه . بیانوهێنانه وه بۆ داواكاری گشتی كه كه وتۆته ژێر باری خه س���ڵه تی ژیانی سیاسی و كارگێڕیی هه رێم، واتای ئه وه نییه كه ئیتر له م ئاسته دا بوه ستین و بخه ینه كه موكورتییه كان���ی ئۆباڵ���ی ئه ستۆی ده ره وه ی ئه م ده زگایه ، به ڵكو پێویسته له ئاوها بارێكدا، به ر له هه ر بیانوی���ه ك به ش���ێوه یه كی جدی كۆی ده زگایه ئه م به رپرس���یارێتی ئه رك و بخه ین���ه ژێر ب���اس و لێوردبونه وه ، تا بتوانی���ن بۆچونێكی گونجاو به واقیعی ئێس���تای ده زگاك���ه بخه ین���ه ڕو. به و ئامانجه ی بگه ینه ده رئه نجامێك كه ئایا، بۆ ئه وه ی داواكاری گشتی له هه رێمدا، وه ك � داواكاری گش���تی � هه بێ���ت، ده ش���ێت به چاكس���ازی له ناو خودی ئ���ه م ده زگایه ی ئێس���تادا به رهه مێك په یدابێت، یاخود پێداویس���تی ژیانی یاسایی هه رێم و واقیعی ده زگاكه ئه وه

ده خوازن، س���ه رله به ری ئه م ده زگایه هه ڵبوه ش���ێته وه . خۆ ئه گ���ه ر هه ردو بۆچون و ئه گه ری سه ره وه ، قۆناغبه ند بكه ین، ئه وا له بارێك���دا كه نه توانرێ ده زگایه دا له م له چاكس���ازی جۆرێك ئه نجام بدرێ���ت، كه بیكات به ده زگای داواكاری گش���تی راس���ته قینه ، ئه وا قۆناغ���ی دوه م بێگومان ب���ڕوا هێنانه به پێویس���تی هه ڵوه ش���اندنه وه ی ئه م دامه زراوه یه . به اڵم پێویس���ته ئه وه ش بڵێی���ن ك���ه بۆچونی قۆناغ���ی دوه م ئه گه ر له ئاس���تی ته نه���ا بیرۆكه یه ك تێپه ڕێت، بێگوم���ان تاڕاده یه كی زۆر زیادڕه وه ییه و شیاوی قبوڵكردن نییه ، چونكه به بێ ده زگای داواكاری گشتی ، موڵك و ماڵ و سیستمی گشتی كۆمه ڵ ناپارێزرێت. بۆیه ده شێت له نێوان ئه و دو بۆچونه ی سه ره وه ، بۆچونێكی تر

بخه ینه ڕو.به ب���ڕوای ئێمه ، داواكاری گش���تی ت���ه واوو به ش���ێوه یه كی له هه رێ���م ته ندروست ئه و ئه ركانه جێبه جێ ناكات داواكاری له یاسای له ئه سۆیه تی و، كه گشتی هاتون، ئه گه رچی ئه م حاڵه ته زۆرجار به وه پاس���اوی ده درێته وه كه كه موكورتیی له یاسای داواكاری گشتیدا هه یه ، به اڵم له راستیدا كه موكورتییه كه بۆ كه متوانایی و په رۆشنه بونی ده زگاكه ده گه ڕێت���ه وه ، یان ه���ه ر بارێكی تری س���ه پاو كه له توانایان یان خواستیان نه بێت به ریلێبگرن، ده نا هیچ ده قێك نییه رێگربێت له وه ی داواكاری گشتی ئه و ئه ركانه ی له ئه ستۆیه تی جێبه جێ

له س���ه ر داوا به دیاریكراویش نه كات، ئه و ك���ه س و الیه نان���ه تۆماربكات كه پێش���ێلكاری مافی گش���تی ده كه ن. وازهێنان له م ئه ركه و خوودانه كۆمه ڵێ یاساییش���ن، ئه گه رچی ت���ر، ئه ركی به اڵم پێویست نین، ده زگای داواكاری گشتی وا ده خاته پێشچاو كه خه ڵكی كوردستان پێویستی به ده زگایه كی له م چه شنه نییه . به تایبه تیش كه بۆدجه ی به رهه مه كه ی له چ���او دامه زراوه ك���ه

نزیكبێت له به هه ده ردان.مه به ستمانه ئه وه بڵێین كه ئه وه ی له ئێس���تادا له و ده زگایه داواده كرێت، بریتییه له پاراس���تنی سامانی گشتی ، كاركردن بۆ چه سپاندنی یاسا به سه ر هه موان���دا به یه كس���انی ، ڕێگرت���ن له به رزكردنه وه ی یاس���او پێش���ێلكاری داوای س���زایی له سه ر پێش���ێلكاران، هه وڵ���دان بۆ كه مكردن���ه وه ی تاوان.. به اڵم كاتێك شتێكی ئه تۆ له م روانه وه نادات به كۆمه ڵگا، واتای ئه وه یه وزه ی ده زگاكه له وه كه متره له ئاس���ت ئه م

به رپرسیارێتییه مه زنانه دا بێت.تێگه یش���تن و بینینی واقیعی كاری داواكاری گش���تی له ن���او دادگاكان���ی بڕوایه ی ئه و ئه مانگه یه نێته هه رێمدا، ك���ه بون���ی داواكاری گش���تی له هیچ كام ل���ه دادگاكان پێویس���ت نییه . بۆ نمونه دادگای لێكۆڵینه وه پێویس���تی به وه نییه داواكاری گش���تی س���ه یری بڕیاره كه ی بكات، بۆ ئه وه ی چاودێری ئه وه بكات كه ئایا بڕیاره كه ی دادوه ر له گه ڵ یاسا گونجاوه یان نا؟ به هه مان شێوه دادگای كه تن و گه وره كه تن و باری كه س���ی و به راییش. چونكه ئه وه نده ی دادوه ر مان���دوو په رۆش���ی ئه وه ی���ه بڕیاره ك���ه یاس���ایی بێ���ت، داواكاری گش���تی ماندوو په رۆش نییه ، ئه مه ش به و هۆیه وه كه بڕیار به واژۆی دادوه ر

ده درێت و ئه م به رپرس���ه له یاساییبون ی���ان نایاس���اییبونی بڕیاره ك���ه . خۆ ئه گه ر بڕیارێكی دادوه ریش پێچه وانه ی یاس���ا بێت � ك���ه حاڵه تێكه هه یه – ئ���ه وا داواكاری گش���تی ته نها مافی ئه وه ی هه یه تانوت له بڕیاره كه بدات، دوب���اره له ب���ه رده م دادگایه ك���ی تر، نه ك ده س���ه اڵتی هه ڵوه ش���اندنه وه ی له كاتێكدا بڕیاره كه ی هه بێ���ت. ئه مه ئه و كه س���ه ی بڕیاره كه ش له س���ودی نییه خۆی هه مان مافی هه یه ، ئیتر چ

پێویست ئه كات داواكاری گشتی خۆی به مه وه سه رقاڵ بكات.

كاری هه ر دام���ه زراوه و ده زگایه ك، پێویسته شیاوی پێوانه كردن � قیاس � بێ���ت، تا بزان���رێ به رهه مه كه ی بۆ كۆمه ڵگا یان بۆ ئه و توێژه ی خزمه تی ده كات چه نده . له هه مانكاتدا پێویسته پێوانه ی ئه وه ش بكرێت كه به رهه می ئه م دامه زراوه یان ده زگایه له چاو ئه و توان���ا مرۆیی و دارایی���ه ی بۆی خه رج ده كرێت چه ن���ده . ئه م پره نس���یپانه گش���تی داواكاری كاری به س���ه ر جێبه ج���ێ ناكرێن. تا ئێس���تا داتاو زانی���اری ئه م ده زگای���ه نه خراوه ته رو ت���ا بزانی���ن پێوانه كاریی���ه كان چین، به رهه می ئ���ه م دامه زراوه یه چییه بۆ كۆمه ڵگای كوردی؟ چ گۆڕانكارییه كی دیموكراتیزه كردنی له به یاساییكردنی و ژیانی ئێمه دا به دیهێناوه ؟ ئه و ئامانج و ئه ركانه ی له یاس���ای داواكاری گشتی بۆی دان���راوه چه ندی جێبه جێكردون و چه ندی ده س���تی بۆ نه براوه ؟ له گه ڵ كام كێش���ه و خه می خه ڵك���دا بووه ؟ ئه ی ئه گه ر ئ���ه م ده زگایه نه بێت چی

روئه دات؟له س���ایتی وه زاره ت���ی داد، ب���اس له وه كراوه له ماوه ی 1-1-2010 تا 31-7-2011 ده سته ی تۆماركردنی داوای گشتی كه دواتر هه ڵوه شاوه ته وه )51(داوای گش���تی له س���ه ر به فیڕۆدان���ی یاسایی س���ه رپێچی گشتی و سامانی له هه رێ���م تۆمارك���ردوه ، هه روه ه ه���ا كاری به دواداچون���ی بۆ 159 راپۆرتی چاودێری دارایی كردوه . پرس���یاره كه ئه وه یه ئایا ته نها 51 سكااڵ پێویستی ب���ه وه هه ی���ه ده زگایه كی گ���ه وره ی هه بێ���ت و فراوانتربكرێ���ت؟ ئایا هه مو ساڵونیوێك ماوه ی پێشێلكارییه كانی له هه رێم هه رئه وه ن���ده بووه ؟ هه رچی

په یوه ندی ب���ه راپۆرته كانی چاودێری داراییش���ه وه هه ی���ه ، زۆر زیات���ر له و رێژه یه ی داواكاری گشتی به دواداچونی بۆ ك���ردون، دراوه ت���ه په رله مان و بێ ئه نجام ماونه وه ، به بێئه وه ی داواكاری گش���تی ئاگاداری بێت و داوای گشتی له س���ه ر تۆم���ار ب���كات. رۆژانه باس له چه ندین تاوان دژی مااڵت و سامانی راگه یاندنه وه كه ناڵه كانی له گش���تی باڵوده كرێن���ه وه ، بێ ئه وه ی س���كااڵ � بێگومان له س���ه ر تاوان���ه گه وره كان � گشتی داواكاری ده بێت تۆماربكرێت. ئ���ه وه بخاته رو كه ئه و س���كااڵیانه ی فه رمانبه ری له س���ه ر كردون تۆماری پله چه ندب���ون و ئه نجامه كه ی به كوێ گه یش���ت. ته نانه ت ئه گه ر كردویه تی و ب���وه ، ئه مه ش بۆ دادگا كه مته رخه م رای گش���تی ئاش���كرا بكات و، ئه وانه بداته دادگا كه ده س���تیان وه رداوه ته كێشه كانی دادگاوه . تا النیكه م گومان

له سه ر خۆی دروست نه كات.به بڕوای ئێمه ئه وه ی پێویس���ته له م هه مواری په یڕه وبكرێ���ت و ده زگایه دا یاس���ای ب���ۆ بكرێت، ئه وه ی���ه له بری فراوانكردنی باشتروایه بچوكبكرێته وه و ب���ۆ به رزكردن���ه وه ی داوای گش���تی و ت���اوان نه هێش���تنی ل���ه ب���ه ژداری ته رخانبكرێ���ت جگه ل���ه و بابه تانه ی ته رخانن بۆ ده سته ی گشتی ده ستپاكی هه رێم بۆ ئ���ه وه ی دژیه كی رونه دات، هه روه ه���ا له بری ئ���ه و كاره رۆتینه ی له دادگاكان ئه یكه ن، باشتروایه خۆیان ره وایه تی به چاودێری س���ه رقاڵبكه ن جێبه جێكردن و ده سه اڵتی بڕیاره كانی چاودێری دام���وده زگا كارگێڕییه كان و وه زاره ته كان، كه زیاتر ئه گه ری ئه وه هه یه گه نده ڵی و كاری نایاس���ایی تێدا ئه نجامبدرێت و بۆته كێشه ی سه ره كی

خه ڵك.

ئا: سارا قادر

هەر لە دەمەو بەیانییەکی زوو خۆرکەوتندا شەقامی مزگەوتی

گەورە پڕدەبێت لەو پیرە پیاوانەی کە دەستگێڕن و هەریەکەیان ئەو

خواردن و کااڵو بابەتانەی کە هەیانە دەیانەوێت ساخی بکەنەوە،

بەاڵم ژنەکان درەنگترو لەدەوری کاتژمێر دەی بەیانی ڕودەکەنە بازار.

هەندێکیان لەبەر هەژاری دێنە ناو بازارو کاردەکەن و هەندێکی تریان تەنها بۆ کات بەسەربردن و خۆیان

سەرقاڵ دەکەن و پشتیان نەبەستوە بەو پارەیەی کە لەو کارەوە دەستیان

دەکەوێت بەاڵم هەمو ئەو ژنانەی لەناو بازار کاردەکەن لەبەر هەژاری

و پەیداکرنی بژێوی خێزانەکانیانە کە بونەتە دەستگێرو شتفرۆش.

تەم����ەن ئەحم����ەدی محەم����ەد هەش����تاویەک س����اڵ ریش����ێکی سپی ماندوەکەی پ����ڕ ت����ەواوی دەموچاوە داپۆش����یبو بە چاویلكەیەکی رەش و بازارداو لەناو ڕەشەوە قەمسەڵەیەکی لەب����ەردەم مزگەوتی گەورەی ش����اری س����لێمانیدا بەدیار ئەو چەند گسکەوە دانیشتبو کە ش����ەوانە لە دوکانەکەی بەرامبەری����دا ب����ۆی هەڵدەگرن و هەر رۆژ دەبێتەوە بەهیوای ئەوەی لەرۆژی پێشتر زیاتر پارە پەیدا بکات بەدیار گس����کەکانیەوە دادەنیش����ێت. حاجی محەم����ەد ماوەی بیس����توچوار س����اڵ لەش����ارەوانی کاری کردوەو لەپای ئەو خزمەتەیدا تەنه����ا ئەو مەترە زەویەی پێدراوە کە لەب����ەر مزگەوتی گەورەدا گس����کەکانی لێداناوە. بۆ ئەوی تەمەن هەش����تاویەک س����اڵ کە خاوەنی سێ ک����وڕو کچێکە ک����ە هەموی����ان لەروی ئەقڵیی����ەوە نات����ەواون و لەماڵەوەن، ژیان لەنەهامەتی و شەرێکی بەردەوام لەگ����ەڵ ه����ەژاری ب����ەوالوە هیچی تر نییە، چونکە رۆژانە ئەگەر دو تا سێ هەزار پەیدابکات و ئە دوسەدو بیست ه����ەزارەی مانگانە وەک موچەی خانە نش����ینی بۆی بڕاوەت����ەوە هیچی تری نییە. ئ����ەم پی����اوە هەڵەبجەییە داوا لە حکوم����ەت دەکات ک����ە هەمو ئەو کەس����ە پیرانەی وەک ئەون و هەژارو بێدەرامەت����ن بخات����ە ن����او دەریاوە تا

ببنە خۆراکی ماس����ییەکان و خەڵک و حکومەتیش رزگاری بێت لەدەستیان " ئەگەر ژیان بەردەوام پڕبێت لەم هەمو هەڵەبجەیی ئێم����ەی بۆ خەجاڵەتییە ئیتر بۆ نەمرین؟ ئەچینە بەردەم هەر بەرپرسێ دەرگامان بەڕودا دادەخەن، لەکاتێکدا کە ئەم حکومەتە هەڵەبجەی کردە س����ندوقی س����واڵ و پارەکەیان کردە گیرفان����ی خۆیانەوەو بانكەکانی

ئەوروپایان پێ پڕکرد".ئەو سەرباری ئەو هەمو ماندوێتییەی کە رۆژانە لەناو بازار دەیکێش����ێت، کە ببێتە دەبێ����ت ماڵەوە دەگەڕێت����ەوە کەیبان����وی منداڵ����ە ناتەواوەکان����ی و خواردنیان بۆ دروس����ت ب����کات بەاڵم لەگەڵ ئەوەش����دا بڕوای بەخۆی زۆرەو تەنها" پشتو پەنام خودای گەورەیە کە یارمەتیداوم بەرگەی ئەم هەمو خەمە

بگرم ئەگەرنا دوازدەس����اڵ لەمەو بەر ک����ە خێزانم کۆچی دوایی کرد دەبوایە

منیش بمردمایە".یەکێک����ی تر ل����ەو پی����اوە پیرانەی بەدارشەقەکەیەوە کە خانەنش����ینەو لەو ناوە پیاس����ەی دەک����رد لەپڕ هاتە بەردەم رۆژنامەنوسەکەی ئاوێنەو زۆر بەتوڕەیی وتی" پێویستە ئەم حکومەتە بنەڕۆی����ان دەربچێت و ئیت����ر واز لەم رەش����وروتە خەڵکە ه����ەژارو فەقیرو بێنن. تا کەی پارەی میللەت دەدزن و چاویان تێر نابێت؟ بۆ وامان لێدەکەن خۆزگە بە سەدامی گۆڕبەگۆڕ بخوازین، خوای دەکرد ئێس����تا حکومەت ڕەمی دەکردم پی����او یەکجار دەکوژرێت یەک جار". ئەو پیاوە بەتەمەنە ناوی حاجی فەت����اح بو خاوەنی نۆ من����داڵ بو کە جگە لە خانەنش����ینی مانگانەی خۆی

و تەنها کوڕێکی هیچ کاس����بکارێکیان نییە. ئەو گلەی����ی لەحکومەت ئەوەیە کە س����ێ کچ����ی هەیە م����اوەی زیاتر لەچوار ساڵە خوێندنیان تەواوکردوەو تائێس����تا دانەمەزراون بۆ ئەوەی هیچ نەبێت یارمەتییەکی خێزانەکەیان بدەن و ژیانیان باش����تر بێت. بەشێکی تری پیاوان بۆ کات بەس����ەربردن و جۆرێک لەخۆشی دێنە ناو بازاڕو کار دەکەن، فەرەج ڕەش����یدی تەم����ەن حەفتاودو ساڵ کۆمەڵێک تەزبیحی بەدەستەوەبو لەگەڵ پیاوە هاورێکانی تریدا خەریکی س����ەوداو مامەڵەی تەزبیح����ەکان بو، ئەو زۆر راش����کاوانە وتی " پێویس����تم ب����ەو چوار پێنچ هەزارە نییە، کە لێرە دەس����تم دەکەوێت، بەاڵم چەند ساڵە ه����ەر فێری کاس����بی ب����وم و ناتوانم

دەستی لێهەڵبگرم".

ئەحمەد محەمەدی تەمەن حەفتاوپێنج ساڵ خاوەنی پێنج سەرخێزانەو جگە لەو پارەیەی لەفرۆشتنی لفکەو دەزوەوە دەستی دەکەوێت هیچی تر شکنابات، ئەو بەتەوسەوە وتی" حەق وایە ئێمە بەشێک لەو پارەیە کە پەیدای دەکەین بدەین بەحکومەت تا پارەکەیان حەاڵڵ بێت چونکە ئ����ەوان بە حەرامی قوتی ئ����ەم میللەتە ه����ەژارە دەخۆن رەنگە خوا غەزەبیان لێبگرێت". ئەو نازانێت رۆژان����ە چەن����د پەی����دا دەکات بەاڵم دڵخۆش بو بەوەی دەست لەکەس پان ناکاتەوەو سواڵ ناکات و بەری رەنجی

شانی خۆی دەخوات.بەاڵم زۆربەی ئەو ژنانەی لەناو بازاردا کاردەکەن ه����ەژاری پاڵی پێوەناون تا بێنە ناو بازاڕو تاکە شتێک کە بۆ ئەوان دڵخۆشکەر بێت ئەو رێزەیە کە لەالیەن

خەڵکەوە لێی����ان دەگیرێت. گوڵنازی تەمەن چلودو ساڵ تەواوی دەموچاوی پەڵ����ەی هاوینێکی گەرم دایپۆش����یبو پایزییەکەوە گۆی����ژە ف����ەردە بەدیار دانیش����تبو چاوەروانی ئەوەبو یەکێک داوای کیلۆی����ەک زیات����ری لێبکات تا زوت����ر بگەرێتەوە ناو م����اڵ و منداڵی، ئەو ک����ە لەنزیکەی نۆی بەیانییەوە بە پاس����ەکانی پیرەمەگرون ڕو لەناوبازار دەکات و لەگ����ەڵ ژن����ە هاوڕێکانی����دا هەریەکەی����ان کاس����پی خۆیان دەکەن بەاڵم زۆر نیگەرانە لە" پۆلیس����ەکانی ناوبازاڕ زۆر جار بەش����ەق دەکەونە ناو رزگەکەمان و دەرمان دەکەن داواکارم لە حکومەت و رێخراوەکانی ژنان چەند ش����وێنكی تایبەتمان بۆ دروست بکەن تا سەرمای زس����تان و گەرمای هاوین

لەوە بێزارترمان نەکەن".

17 (350( سێشه ممه 2012/11/6 کۆمەاڵیەتی

بەسااڵچوان لەنێوان پێویستییان بەکارو خۆسەرقاڵکردنیاندا

دوو به سااڵچو له کاتی کارکردندا فۆتۆ: ئه رشیفی ئاوێنه

حەق وایە ئێمە بەشێک لەو پارەیە کە پەیدای دەکەین بدەین بەحکومەت

تا پارەکەیان حەاڵڵ بێت

پێداویستی ژیانی یاسایی هه رێم و واقیعی ده زگای داواکاری گشتی ئه وه ده خوازن

سه رله به ری ئه م ده زگایه

هه ڵبوه شێته وه

ده رباره ی داواكاری گشتی►

د.ته ها عومه ر ره شید

►

‌ئا:‌سه‌رتیپ‌جه‌وهه‌ر

له‌هۆتێلێكی‌هه‌ولێر‌یه‌كترمان‌بینی‌،‌كه‌‌بینیم‌زانیم‌ئه‌و‌پیاوه‌یه‌‌كه‌‌

له‌گه‌ڵ‌ئیبراهیم‌تاتلیساس‌رێكالمی‌بۆ‌پرۆژه‌ی‌‌نیشته‌جێبونی‌‌ده‌شتی‌‌به‌هه‌شت‌)له‌هه‌ولێر(ده‌كرد،‌زۆر‌

بێزارو‌بیتاقه‌ت‌بو،‌ده‌یگوت‌هه‌رچیت‌ده‌وێ‌‌بۆت‌باسده‌كه‌م‌چونكه‌‌هیچ‌ده‌ره‌تانێك‌نه‌ماوه‌‌مه‌گه‌ر‌له‌ڕێی‌‌راگه‌یاندن‌كێشه‌كه‌‌باسبكه‌م،‌ئه‌و‌

شتی‌‌زۆری‌‌البو‌به‌شێكی‌پێشاندام‌و‌وتی‌‌به‌شی‌زۆری‌‌دیكۆمێنت‌و‌ئه‌و‌شتانه‌ی‌‌په‌یوه‌ندییان‌به‌كۆمپانیای‌‌عادل‌موته‌حیده‌و‌خودی‌روشدی‌

جاف‌خاوه‌نی‌‌كۆمپانیاكه‌‌هه‌یه‌‌دواتر‌باڵویانده‌كه‌مه‌وه‌،‌ئه‌و‌مه‌به‌ستی‌‌وێنه‌و‌شتی‌‌دیكه‌‌بو،‌منیش‌به‌باشمزانی‌‌

ئه‌م‌چاوپێكه‌وتنه‌‌له‌دیواره‌كه‌ی‌‌خۆم‌له‌فه‌یسبوك‌باڵوبكه‌مه‌وه‌.

چیرۆكی‌دوزگ���ون‌به‌یاز‌كه‌‌خه‌ڵكی‌دێرسیمی‌باكوربو‌به‌وه‌‌ده‌ستیپێده‌كرد‌كه‌‌بۆ‌به‌ڵێنده‌رایه‌تی‌‌كاری‌‌بیناسازیی‌‌هاتب���وه‌‌عێ���راق‌و‌ژنێكی‌دیك���ه‌ی‌‌له‌‌كه‌ربه‌ال‌هێنابو،‌كه‌‌هاتبوه‌‌س���لێمانی‌‌یه‌كه‌مجار‌)دارا‌به‌گ(ی‌ناسیبو‌له‌ڕێی‌‌ئه‌ویشه‌وه‌‌روش���دی‌سه‌عید‌جاف‌�‌ی‌‌

ناسیبو‌تاوه‌كو‌كاری‌‌له‌گه‌ڵ‌بكات.روش���دی‌س���ه‌عید‌جاف‌خۆی‌‌وه‌ك‌خاوه‌نی‌‌كۆمپانیای‌‌ع���ادل‌موته‌حیده‌‌خه‌ڵكی‌ گوایه‌‌ ناساندوه‌،‌ له‌كوردستان‌ناوبراو‌ زانیارییه‌كان‌ به‌پێی‌‌ كه‌ركوكه‌،‌كوڕی‌‌س���ه‌عید‌قادر‌جافه‌و‌له‌س���اڵی‌‌‌1975له‌گ���ه‌ڵ‌ش���ێخ‌س���تارو‌عه‌زیز‌خۆش���ناوو‌هاش���م‌عه‌قراوی‌و‌ئه‌حمه‌د‌ئه‌تروش���ی‌مان���ه‌وه‌و‌نه‌گه‌ڕان���ه‌وه‌‌ناو‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌چه‌كداریی‌‌كوردو‌س���ه‌عید‌جاف‌بوه‌‌س���ه‌رۆكی‌نه‌قابه‌ی‌‌عومالی‌‌عێراقی‌سه‌رده‌می‌به‌عس،‌روشدی‌كه‌‌پێیده‌ڵێن‌د.‌روش���دی‌جاف،‌برایه‌كی‌هه‌یه‌‌پێیده‌ڵێن‌عه‌بدولق���ادر‌تاڵه‌بانی‌‌وات���ه‌‌یه‌كێكی���ان‌ج���اف‌و‌ئه‌ویتریان‌

تاڵه‌بانییه‌.به‌وته‌ی‌‌چه‌ند‌س���ه‌رچاوه‌یه‌ك‌ئێستا‌چه‌ند‌كه‌سێك‌س���كااڵیان‌له‌سه‌ر‌ئه‌م‌كۆمپانیای���ه‌‌تۆمارك���ردوه‌و‌داواكانیان‌كێش���ه‌كانیان‌ هه‌ولێ���ره‌و‌ ل���ه‌دادگای‌‌ده‌ش���تی‌‌ به‌پ���رۆژه‌ی‌‌ په‌یوه‌ن���دی‌به‌هه‌ش���ته‌وه‌‌هه‌ی���ه‌،‌ره‌نگ���ه‌‌لێره‌دا‌ده‌رفه‌ت‌نه‌بێت‌باسیبكه‌م‌چونكه‌‌ئه‌مه‌‌

باسێكی‌دیكه‌یه‌و‌ئاڵۆزه‌.دوزگون‌به‌ی���از،‌خاوه‌نی‌‌كۆمپانیای‌‌عادل‌موته‌حیده‌‌ده‌ناسێت‌و‌بڕیارده‌بێت‌ش���وققه‌و‌ڤێالكانی‌‌بۆ‌دروستبكات‌كه‌‌‌2010 له‌س���ه‌ره‌تای‌‌ له‌پرۆژه‌كه‌دای���ه‌،‌له‌نزیك‌شارۆچكه‌ی‌‌كه‌سنه‌زان‌له‌هه‌ولێر‌مۆڵه‌تی���ان‌له‌‌ده‌س���ته‌ی‌‌وه‌به‌رهێنان‌وه‌رگرت‌و‌زه‌ویشیان‌له‌ئیداره‌ی‌‌هه‌ولێر‌پێدراو‌له‌سه‌ر‌روبه‌ری‌‌‌150دۆنم‌زه‌وی‌‌ب���ۆ‌دروس���تكردنی‌‌1224ش���وققه‌ی‌‌نیش���ته‌جێبون‌و‌‌428ڤێ���الی‌‌گه‌وره‌،‌

مۆڵه‌تی‌كاركردنیان‌پێدرا.دوزگ���ون‌له‌گ���ه‌ڵ‌روش���دی‌ج���اف‌گرێبه‌س���تێك‌ده‌نوس���ن‌كه‌‌به‌مه‌تر‌بۆ‌هه‌ر‌باڵه‌خانه‌ی���ه‌ك‌كاربكات‌و‌بڕێكیش‌بدرێ���ت‌ب���ه‌‌دارا‌ب���ه‌گ‌ب���ه‌و‌پێیه‌ی‌‌ئیدی‌ رێكخس���توه‌،‌ رێككه‌وتنه‌ك���ه‌ی‌‌دوزگ���ون‌ده‌چێته‌‌توركیا‌ب���ۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌كۆمپانیایه‌ك���ی‌جێبه‌جێكار‌بهێنێت‌بۆ‌كاركردن‌له‌پرۆژه‌ی‌‌ده‌شتی‌‌به‌هه‌شت.

س���ه‌ره‌تا‌روش���دی‌جاف‌باس‌له‌وه‌‌ئیمام���ی‌‌هونه‌رمه‌ندی‌ ع���ادل‌ ده‌كات‌گه‌وره‌ی‌‌میس���ر‌بهێنێت‌بۆ‌رێكالم‌بۆ‌پرۆژه‌ك���ه‌ی‌،‌به‌اڵم‌دوزگون‌پێش���نیار‌ده‌كات‌ئیبراهی���م‌تاتلیس���اس‌بهێنن،‌روش���دی‌ چاوه‌ڕێك���ردن‌ دورۆژ‌ دوای‌‌دوهه‌زار‌دۆالر‌ده‌دات‌به‌‌دوزگون‌به‌یاز‌تا‌س���ه‌ردانی‌‌توركیا‌ب���كات‌و‌ئیبراهیم‌ببینێت،‌له‌‌‌2010/1/25دوزگون‌به‌یاز‌له‌رێگه‌یه‌ك‌ده‌توانێ‌‌به‌هاوڕێیه‌تی‌‌سامی‌برای‌‌روشدی‌كه‌‌ئه‌وكاته‌‌له‌ئه‌سته‌نبوڵ‌ئه‌وكاته‌‌ ببینێ���ت،‌ ئیبراهی���م‌ ب���وه‌،‌تاتلیساس‌ده‌ڵێت‌دو‌رێكالم‌هه‌ر‌یه‌كه‌‌ته‌نها‌خوله‌كێك‌به‌‌یه‌ك‌ملیۆن‌و‌س���ه‌د‌هه‌زار‌دۆالر‌ده‌كه‌م،‌ملیۆنێك‌بۆخۆی‌‌و‌سه‌دهه‌زاریش‌بۆ‌به‌رده‌ست‌و‌هاوكارانی‌‌خۆی‌،‌دوجاری���ش‌دێمه‌‌هه‌ولێر،‌به‌اڵم‌دوای‌‌قس���ه‌ی‌‌زیات���ر‌دوزگ���ون‌قایلی‌‌ده‌كات‌س���ێ‌‌رێ���كالم‌ب���كات‌یه‌كێك‌له‌س���ه‌ره‌تا،‌یه‌كێكی‌دیكه‌‌دوای‌‌شه‌ش‌مانگ،‌ئه‌وه‌ی‌‌كۆتاییش‌له‌دوای‌‌ساڵێك‌له‌ده‌ستپێكی‌پرۆژه‌كه‌و‌سێجاریش‌بێته‌‌

هه‌ولێر،‌به‌هه‌مان‌پاره‌.س���ه‌عید‌ روش���دی‌ رۆژ‌ ‌15 دوای‌‌جاف،‌دوزگ���ون‌به‌یاز‌ئاگادارده‌كاته‌وه‌‌كه‌‌پاره‌یان‌نییه‌‌بی���ده‌ن‌به‌‌ئیبراهیم‌تاتلیس���اس‌به‌اڵم‌ده‌توانن‌‌24شوققه‌‌بده‌ن‌له‌بری‌‌ئه‌و‌پاره‌یه‌و‌ئیبراهیمیش‌رێكالمیان‌بۆ‌بكات،‌ناچار‌جارێكی‌دی‌‌دوزگون‌به‌یاز‌له‌ڕێی‌‌خوشكه‌زایه‌كییه‌وه‌‌دوای‌‌ ده‌كات‌و‌ ئیبراهی���م‌ س���ه‌ردانی‌‌به‌هاوكاری���ی‌‌ زۆرو‌ مش���تومڕێكی‌خوش���كه‌زاكه‌ی‌‌ه���ه‌ردوال‌به‌جۆرێ���ك‌رێكده‌كه‌ون،‌به‌اڵم‌ئیبراهیم‌داوا‌ده‌كات‌پرۆژه‌كه‌‌ببینێت‌له‌سه‌ر‌ئه‌رزی‌واقع‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌دڵنیابێ���ت‌دواتر‌رێككه‌وتنه‌كه‌‌مۆر‌بكات،‌دوای‌‌چه‌ند‌رۆژێك‌ئیبراهیم‌خ���ۆی‌‌و‌چواركه‌س���ی‌دیك���ه‌‌ب���ه‌ره‌و‌هه‌ولێر‌رێده‌كه‌ون‌تا‌پرۆژه‌ی‌‌ده‌ش���تی‌‌به‌هه‌ش���ت‌ببینن،‌ك���ه‌‌له‌فڕۆكه‌خانه‌ی‌‌هه‌ولێ���ر‌داده‌ب���ه‌زن‌ده‌بینن‌ده‌ش���ت‌و‌ده‌ر‌پڕبوه‌‌له‌خه‌ڵك،‌تومه‌ز‌روش���دی‌جاف‌خه‌ڵكی‌ئاگادار‌كردۆته‌وه‌،‌به‌اڵم‌خۆی‌‌ناچێت‌بۆ‌پێشوازی‌‌له‌ئیبراهیم،‌به‌ڵكو‌ده‌یویس���ت‌ئیبراهیم‌بچێته‌‌الی‌‌له‌ئۆفیس���ه‌كه‌ی‌‌له‌گون���دی‌ئینگلیزی‌،‌ئه‌و‌كاته‌‌ئۆفیسه‌كه‌ی‌‌روشدی‌خانوی‌‌ژماره‌‌‌114بو‌له‌گوندی‌ئینگلیزیی،‌ئه‌و‌به‌‌ دامه‌زراندنی‌ س���ه‌ره‌تای‌‌ ئۆفیسه‌ی‌‌‌20هه‌زار‌دۆالری‌‌قه‌رزكردن‌له‌دارابه‌گ‌داده‌مه‌زرێنرێ���ت‌ب���ۆ‌كۆمپانیای‌‌عادل‌

موته‌حیده‌.

هه‌ر‌له‌فڕۆكه‌خانه‌‌ده‌رده‌چن‌ئیبراهیم‌به‌به‌ی���از‌ده‌ڵێ���ت‌بابڕۆی���ن‌بۆ‌س���ه‌ر‌پرۆژه‌ك���ه‌‌چونكه‌‌كاتمان‌به‌رده‌س���ت‌نییه‌،‌دوای‌‌س���ه‌ردانی‌پرۆژه‌كه‌‌ده‌چنه‌‌هۆتێل‌خانزاد‌له‌وێ‌‌روش���دی‌سه‌عید‌جاف‌پێنج‌ژوری‌‌بۆ‌ئیبراهیم‌و‌یاوه‌رانی‌‌گرتبو،‌ب���ه‌اڵم‌ژوری‌‌بۆ‌دوزگون‌به‌یاز‌نه‌گرتبو،‌ئیبراهی���م‌به‌دوزگون‌به‌یازی‌‌وتب���و‌دوای���ی‌‌قس���ه‌ده‌كه‌ین،‌ژماره‌ی‌‌ژوره‌ك���ه‌ت‌چه‌نده‌؟‌كاتێ���ك‌دوزگون‌به‌یاز‌له‌روش���دی‌ده‌پرس���ێت‌ژماره‌ی‌‌ژوره‌كه‌م،‌ئه‌و‌پێیده‌ڵێت‌"قس���ه‌مه‌كه‌‌بۆ‌تۆم‌نه‌گرت���وه‌،‌هه‌ر‌ژورێك‌به‌‌‌200

دۆالره‌،‌ئه‌و‌پاره‌یه‌مان‌نییه‌"!؟شه‌و‌دوزگون‌به‌یاز‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌الی‌‌ئیبراهیم‌بۆ‌قسه‌كردن‌له‌سه‌ر‌رێككه‌وتن‌له‌س���ه‌ر‌رێكالم،‌به‌اڵم‌ئیبراهیم‌ده‌ڵێت‌من‌رێكالم‌ناكه‌م‌به‌ڵكو‌ده‌مه‌وێ‌‌ببمه‌‌هاوب���ه‌ش‌له‌پرۆژه‌كان،‌س���ه‌عات‌3ی‌‌ش���ه‌و‌دوزگون‌به‌ی���از‌ده‌چێته‌‌گوندی‌ئینگلیزی‌‌تا‌پێش���نیاره‌كه‌ی‌‌ئیبراهیم‌بگه‌ێنێت،‌كه‌‌ده‌چێته‌‌ژوره‌وه‌‌روشدی‌له‌س���ه‌ر‌قه‌نه‌فه‌‌راكش���اوه‌و‌خه‌وتوه‌،‌روشدی‌ پێراده‌گه‌ێنێت‌ هه‌واڵه‌كه‌ی‌‌ كه‌‌له‌خۆشیدا‌ده‌كه‌وێته‌‌خواره‌وه‌،‌بێ‌‌هیچ‌قسه‌یه‌ك‌رازی‌ده‌بێت‌و‌وه‌عد‌به‌دوزگون‌به‌یازیش‌ده‌دات‌گه‌ر‌كاره‌كه‌‌سه‌ربگرێت‌

بڕی‌‌یه‌ك‌ملیۆن‌دۆالری‌‌پێبدات.ش���ه‌و‌ك���ه‌‌له‌هۆتیل‌خان���زاد‌ده‌بن‌چه‌ن���د‌ مۆس���یقاو‌ تیپ���ی‌ روش���دی‌هونه‌رمه‌ندێ���ك‌دێنێ���ت‌ب���ۆ‌خانزاد،‌له‌نێویاندا‌ناسری‌ره‌زازی‌‌و‌له‌وێ‌‌گۆرانی‌ده‌ڵێن،‌له‌كاتی‌سه‌ردانه‌كه‌شیدا‌بۆسه‌ر‌پرۆژه‌ك���ه‌‌روش���دی‌وێن���ه‌ی‌‌ئیبراهیم‌‌AUCده‌گرێت‌و‌له‌ته‌لفزیۆنه‌كه‌ی‌‌خۆی‌‌ئیبراهیم‌ ئ���ه‌وه‌ی‌‌ بێ‌‌ پێش���انیده‌دات‌ئاگاداربێ���ت،‌له‌و‌ماوه‌ی���ه‌ی‌‌ئیبراهیم‌له‌هه‌ولێ���ر‌ده‌بێت‌روش���دی‌و‌ئه‌وانه‌ی‌‌له‌گه‌ڵ���ی‌‌ب���ون‌ئه‌وه‌ن���ده‌ی‌‌خه‌ریكی‌وێنه‌گرتن‌بون‌له‌گه‌ڵ‌ئیراهیم‌ئه‌وه‌نده‌‌

ناپه‌رژێنه‌‌سه‌ر‌كاری‌‌دیكه‌.هه‌رچۆنێ���ك‌بێت‌دوای‌‌گفتوگۆیه‌كی‌زۆر‌ه���ه‌ردوال‌رێكده‌كه‌ون‌له‌س���ه‌ر‌له‌‌50%‌بۆ‌ئیبراهیم‌تاتلیساس‌له‌‌50%‌بۆ‌روشدی‌جاف،‌به‌اڵم‌له‌پرۆژه‌ی‌‌ده‌شتی‌‌به‌هه‌شت‌5%‌به‌دوزگون‌به‌یاز‌ده‌درێت‌به‌پێی‌‌رێككه‌وتنێكی‌نوسراو،‌به‌واژوی‌‌روشدی‌و‌كۆمپانیاكه‌ی‌‌ئیبۆ،‌به‌وپێیه‌ی‌‌رێكخ���ه‌ری‌‌كاره‌كان‌بوه‌،‌له‌به‌رامبه‌ردا‌ئه‌وان‌ راده‌گه‌ێنێت‌ به‌ئیبراهیم‌ روشدی‌ش���ه‌ش‌پرۆژه‌یان‌هه‌یه‌‌له‌كوردستان،‌هه‌ولێ���ر‌ دوكان،‌ ك���ه‌الر،‌ له‌كف���ری‌،‌)ده‌شتی‌‌به‌هه‌شت(،‌كه‌ركوك،‌به‌غدا،‌بڕی‌‌‌29ملیۆن‌دۆالری���ان‌له‌و‌پرۆژانه‌‌خه‌رجكردوه‌‌پێویسته‌‌ئیبراهیم‌‌%14.5ملی���ۆن‌دۆالر‌ب���دات‌وه‌ك‌س���ه‌رمایه‌،‌

تاتلیساسیش‌به‌مه‌‌رازی‌ده‌بێت.له‌ئ���اداری‌‌‌2010روش���دی‌خ���ۆی‌‌و‌دوزگ���ون‌و‌‌10ك���ه‌س‌له‌كه‌س���وكاری‌‌

ده‌چن‌بۆ‌توركیا،‌له‌مه‌راس���یمێك‌كه‌‌ژماره‌یه‌كی‌زۆر‌میدیای‌‌توركیا‌ئاماده‌‌ده‌بن‌راس���ته‌وخۆ‌رێككه‌وتنه‌كه‌‌له‌گه‌ڵ‌ده‌كات،‌ واژو‌ تاتلیس���اس‌ ئیبراهی���م‌رێككه‌وتن‌له‌س���ه‌ر‌ئه‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌‌%14.5ملیۆن‌دۆالره‌‌به‌ش���ه‌ش‌قیست‌بدرێت‌له‌‌2010/4/2 دواتر‌ به‌روش���دی‌جاف،‌تاتلیس���اس‌ ئیبراهیم‌ له‌ئه‌س���ته‌نبوڵ‌‌له‌گه‌ڵ‌دوزگون‌به‌ی���از‌‌یه‌كه‌م‌رێكالم‌بۆ‌پرۆژه‌ی‌‌ده‌ش���تی‌‌به‌هه‌شت‌ده‌كه‌ن،‌جارێكی‌دیك���ه‌‌دوای‌‌ماوه‌یه‌كی‌كورت‌ئیبراهیم‌س���ه‌ردانی‌‌هه‌ولێ���ر‌ده‌كات‌و‌ده‌مێنێت���ه‌وه‌،‌ هه‌فته‌ی���ه‌ك‌ م���اوه‌ی‌‌له‌وماوه‌یه‌‌هه‌ر‌‌214ڤێالكه‌ی‌‌ده‌ش���تی‌‌به‌هه‌شت‌و‌‌250ش���وققه‌‌ده‌فرۆشرێت‌و‌له‌وماوه‌یه‌‌وه‌ك‌پێش���ه‌كی‌كۆمپانیای‌‌عادل‌موته‌حیده‌‌بڕی‌‌نزیكه‌ی‌‌‌7ملیۆن‌

د‌والر‌وه‌رده‌گرێت.له‌وكات���ه‌دا‌ئیبراهیم‌له‌دوزگون‌به‌یاز‌پرۆژه‌كه‌؟‌ ك���وا‌ش���ه‌ش‌ ده‌پرس���ێت‌له‌وه‌اڵم���دا‌ده‌ڵێت‌من‌نازان���م،‌له‌وێدا‌دوای‌‌ گومانه‌وه‌،‌ ده‌كه‌وێت���ه‌‌ ئیبراهیم‌داوای‌‌ ئیبراهیم‌ ماوه‌ی���ه‌ك‌ تێپه‌ڕبونی‌‌پ���اره‌‌له‌كۆمپانیای‌‌ع���ادل‌موته‌حیده‌‌ده‌كات،‌ب���ه‌اڵم‌پێیناده‌ن،‌ئیدی‌له‌وێ‌‌س���ه‌ره‌نجام‌ دروس���تده‌بێت،‌ كێش���ه‌‌روش���دی‌ ئیبراهیم‌و‌ رێككه‌وتنه‌ك���ه‌ی‌‌كێشه‌ی‌‌تێده‌كه‌وێت.‌دوزگون‌به‌یازیش‌داوای‌‌پاره‌ی‌‌خۆی‌ده‌كات‌كه‌‌له‌‌5%ی‌‌پ���رۆژه‌ی‌‌ده‌ش���تی‌‌به‌هه‌ش���ته‌،‌به‌اڵم‌

له‌پرۆژه‌كه‌‌ به‌ڵك���و‌ نایداتێ‌‌ روش���دی‌كاری‌‌ ماوه‌یه‌ش‌ ل���ه‌و‌ دوریده‌خاته‌وه‌.‌له‌گه‌ڵ‌كۆمپانیای‌‌ع���ادل‌موته‌حیده‌دا‌ك���ردوه‌‌نزیكه‌ی‌‌‌450ه���ه‌زار‌دۆالرێك‌

وه‌رده‌گرێت.كۆمپانیای‌‌ نێوان‌ كێشه‌كانی‌‌ له‌وێوه‌‌تاتلیساس‌ ئیبراهیم‌ موته‌حیده‌و‌ عادل‌سه‌رهه‌ڵده‌دات،‌ئیبراهیم‌هه‌مو‌دیدارێك‌له‌گ���ه‌ڵ‌روش���دی‌یان‌هه‌ركه‌س���ێكی‌موته‌حی���ده‌‌ ع���ادل‌ كۆمپانی���ای‌‌گه‌وره‌‌ كێشه‌كه‌‌ له‌‌2011 ره‌تده‌كاته‌وه‌،‌ده‌بێت،‌كۆمپانیای‌‌موته‌حیده‌و‌روشدی‌جافی���ش‌ترس���یان‌لێده‌نیش���ێت‌ئه‌م‌كێش���ه‌یه‌یان‌له‌گ���ه‌ڵ‌ئیبراهیم‌ش���تی‌‌تری‌‌به‌دوادا‌بێت‌بۆیه‌‌هه‌مو‌رێگه‌یه‌ك‌ده‌گرنه‌به‌ر‌ئه‌و‌ببینن،‌دوای‌‌ماوه‌یه‌كی‌كه‌م‌روش���دی‌جاف‌و‌چه‌ند‌كه‌س���ێكی‌نزیك���ی‌ئه‌و‌س���ه‌ردانی‌‌ئه‌س���ته‌نبوڵ‌ده‌كه‌ن‌بۆ‌بینینی‌‌تاتلیس���اس،‌به‌اڵم‌ئه‌و‌بینینه‌كه‌‌ره‌تده‌كاته‌وه‌،‌ماوه‌یه‌كی‌ئیبراهیم‌ له‌ئه‌سته‌نبوڵ‌ده‌مێننه‌وه‌‌ زۆر‌نایانبینێ‌،‌ئه‌وكاته‌‌ئیبراهیم‌به‌رنامه‌ی‌‌ده‌كات،‌ پێش���كه‌ش‌ ش���ۆ(‌ )ئیب���ۆ‌له‌‌2011/3/15بێ‌‌ئاگاداریی‌‌ئیبراهیم‌و‌ده‌وروبه‌ری‌‌ له‌گه‌ڵ‌ په‌یوه‌ندییان‌ له‌رێی‌‌ئیبراهیم‌كه‌‌به‌هۆی‌‌ئه‌و‌ماوه‌‌كاركردنه‌‌به‌رنامه‌كه‌وه‌‌ ده‌چنه‌‌ دروس���تیانكردبو‌راس���ته‌وخۆ‌له‌به‌رنامه‌ك���ه‌‌ده‌یان���ه‌وێ‌‌ئیبراهی���م‌ببینن‌و‌كێش���ه‌كه‌ی‌‌له‌گه‌ڵ‌

چاره‌سه‌ر‌بكه‌ن.له‌ن���او‌به‌رنامه‌كه‌و‌له‌كاتی‌‌پش���وی‌‌رێكالمكردن���ی‌به‌رنامه‌ك���ه‌‌ئیبراهی���م‌په‌یوه‌ندی‌به‌)دوزگ���ون‌به‌یاز(‌ده‌كات‌له‌كوردس���تان‌كه‌‌ئه‌مانه‌‌كێ‌‌ناردونی‌‌و‌ك���ێ‌‌پێیوت���ون‌وه‌رن؟‌له‌وێدا‌دوزگون‌به‌ئیبراهیم‌ده‌ڵێت‌م���ن‌ئاگاداری‌‌ئه‌م‌سه‌ردانه‌یان‌نیم‌به‌اڵم‌هه‌وڵبده‌‌رێزیان‌لێبنێیت‌به‌ڵكو‌جددی‌بن‌له‌چاره‌كردنی‌كێشه‌كان،‌له‌گه‌ڵ‌خۆشیان‌ئۆتۆمبێلێكی‌ئینفینیتی‌‌و‌‌150هه‌زار‌دۆالریان‌به‌دیاری‌‌

بۆ‌ئیبراهیم‌بردبو.كێشه‌كان‌چاره‌س���ه‌ر‌نه‌كران،‌دوای‌‌ئه‌وه‌‌ئیبراهیم‌له‌س���تۆدیۆ‌ده‌رده‌چێت‌له‌رێگه‌‌له‌الیه‌ن‌مافیای‌‌توركه‌وه‌‌ته‌قه‌ی‌‌لێده‌كرێت‌و‌به‌سه‌ختی‌‌بریندار‌ده‌كرێت،‌ده‌ستبه‌جێ‌‌)هاكان(‌شۆفێری‌تایبه‌تی‌‌ئیب���ۆ‌ته‌له‌ف���ۆن‌ب���ۆ‌دوزگ���ون‌به‌یاز‌پێراده‌گه‌ێنێت،‌ ئیبۆی‌‌ هه‌واڵی‌‌ ده‌كات‌هه‌واڵی‌‌برینداركردن���ی‌ئیبراهیم‌هه‌مو‌توركیا‌ میدیاكانی‌‌ گرت���ه‌وه‌،‌ توركیای‌‌به‌ه���ۆی‌‌زانینی‌‌كێش���ه‌ی‌‌نێوان‌ئیبۆو‌روش���دی‌گومانی‌‌ئ���ه‌وه‌‌باڵوده‌كه‌نه‌وه‌‌كه‌‌ته‌قه‌كه‌ران‌عێراقی‌بن‌و‌ئاماژه‌شیان‌به‌كوردس���تانی‌‌عێراق‌دابو‌كه‌‌ره‌نگه‌‌

روشدی‌جاف‌بێت.دوای‌‌ره‌وین���ه‌وه‌ی‌‌ترس���ی‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌ته‌ق���ه‌ی‌‌ عێراقیی���ه‌كان‌ به‌ده‌س���تی‌‌لێكرابێ���ت‌و‌دوای‌‌هه‌وڵێكی‌زۆر‌له‌گه‌ڵ‌هێ���رش‌ته‌یار‌لێپرس���راو‌له‌كۆمپانیای‌‌

‌77ك���ه‌‌س���ه‌ر‌به‌پارت���ی‌‌دیموكراتی‌‌كوردس���تان،‌جارێكی‌دیكه‌‌نێوانگیری‌نێ���وان‌ئیب���ۆو‌روش���دی‌ده‌كرێ���ت،‌جارێكی‌دیكه‌‌روشدی‌جاف‌و‌دوزگون‌س���ه‌ردانی‌‌ئیبراهیم‌تاتلیساس‌ده‌كه‌ن‌ك���ه‌‌له‌ژێر‌چاره‌س���ه‌ری‌‌پزیش���كییدا‌ده‌بێت،‌روش���دی‌له‌گ���ه‌ڵ‌خۆیدا‌‌350ه���ه‌زار‌دۆالر‌ده‌دات‌به‌ئیبراهیم‌له‌گه‌ڵ‌وه‌ك‌ نه‌خۆشخانه‌‌ پاره‌ی‌‌ خه‌رجكردنی‌دیاری‌‌بۆ‌ئیبراهیم‌تاتلیس���اس‌و‌له‌وێدا‌كێشه‌كه‌‌ به‌اڵم‌ ئاشتده‌بنه‌وه‌،‌ هه‌ردوك‌چاره‌ناكرێت‌و‌پاره‌ی‌‌دوزگون‌به‌یازیش‌كه‌‌له‌‌5%ی‌‌پرۆژه‌ی‌‌ده‌شتی‌‌به‌هه‌شته‌‌ئیبراهیم‌و‌ كێش���ه‌ی‌‌ ئێس���تا‌ نادرێت،‌دوزگون‌له‌گۆڕێدای���ه‌،‌دوزگون‌ده‌ڵێت‌ئه‌گه‌ر‌پشكی‌پرۆژه‌كه‌م‌پێنه‌درێت‌ناچار‌شكات‌ده‌كه‌م‌و،‌ده‌ڵێت‌شتی‌‌زۆرم‌الیه‌‌له‌سه‌ر‌روش���دی‌ئه‌گه‌ر‌مافی‌خۆمم‌بۆ‌نه‌گێڕێته‌وه‌‌هه‌موی‌‌باڵوده‌كه‌مه‌وه‌،‌ئه‌و‌له‌هه‌ولێر‌ده‌ژی‌و‌ترس���ی‌هه‌یه‌‌له‌وه‌ی‌‌روشدی‌سه‌عید‌جاف‌زیانی‌‌پێبگه‌ینێت.‌ده‌ڵێت‌هه‌ر‌ش���تێكم‌به‌س���ه‌ربێت‌ئه‌وا‌كۆمپانیای‌‌روشدی‌جاف‌لێی‌‌به‌رپرسه‌و‌له‌هه‌رێم���ی‌ په‌یوه‌ندی���دار‌ الیه‌ن���ی‌‌‌كوردس���تان‌له‌وه‌‌ئ���اگادار‌ده‌كاته‌وه‌.

تێبینی‌:‌ئه‌م‌بابه‌ته‌‌له‌‌فه‌یسبوكی‌رۆژنامه‌نوسی‌‌هاوكارمان‌سه‌رتیپ‌

‌)sarteep‌jawhar(جه‌وهه‌روه‌رگیراوه‌.

تایبه‌ت)350(‌سێشه‌ممه‌‌182012/11/6 18

ئیبراهیم‌تاتلیساس‌چۆن‌بووه‌‌هاوبه‌شی‌پرۆژه‌كانی‌‌روشدی‌جاف؟!

ئیبۆو‌عادل‌موته‌حیده ..‌له‌هاوبه‌شایه‌تییه‌وه‌‌بۆ‌دوژمنایه‌تی‌

ئه‌و‌شه‌وه‌ی‌كه‌‌تاتلیساس‌له‌هۆتێل‌خانزاد‌ده‌بێت،‌روشدی‌سه‌عید‌تیپی‌مۆسیقاو‌چه‌ند‌هونه‌رمه‌ندێك‌

دێنێت‌بۆ‌خانزاد‌له‌نێویاندا‌

ناسری‌ره‌زازی‌‌‌له‌وێ‌‌گۆرانی‌

ده‌ڵێن

تاتلیساس‌ده‌ڵێت:‌دوو‌ریكالم‌

هه‌ریه‌كه‌‌ته‌نها‌خوله‌كێك‌به‌‌یه‌ك‌ملیۆن‌و‌سه‌د‌هه‌زار‌

دۆالر‌ده‌كه‌م‌

له‌كاتی‌‌كه‌وتنی‌‌تاتلیساس‌

له‌نه‌خۆشخانه‌،‌روشدی‌‌‌350هه‌زار‌دۆالری‌‌

پێده‌دات،‌له‌گه‌ڵ‌خه‌رجكردنی‌پاره‌ی‌‌

نه‌خۆشخانه‌كه‌و‌له‌وێدا‌هه‌ردوك‌

ئاشتده‌بنه‌وه‌،‌به‌اڵم‌كێشه‌كه‌‌چاره‌سه‌ر‌

ناكرێت

دوزگون‌به‌یازتاتلیساس‌و‌روشدی‌سه‌عیدو‌دوزگون‌به‌یاز‌‌له‌دانیشتنێکدا‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فۆتۆ:‌له‌فه‌یسبووکی‌دوزگون‌به‌یازه‌وه‌

(350( سێشه ممه 2012/11/6 19تایبه‌ت

ونبوون*ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی ونب���وه به ن���اوی )كاروان محەمەد ئەحمەد(

هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ ژووری بازرگانی .*ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی ونبوه به ناوی )جەبار حەسەن فەقێ ئەحمەد(

هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ ژوری بازرگانی .*ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی ونبوه به ناوی )فاروق حه مه ئەحمەد(هه ركه س

دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ ژوری بازركانی .*ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی ونبوه به ناوی )رزگار مەحمود قادر( هه ركه س

دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه .*ناس���نامه یه كی ژووری بازرگانی ونبوه به ناوی )س���یروان حەس���ەن مەولود(

هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .*ناسنامه یه كی ژووری بازرگانی ونبوه به ناوی )شوان مەجید ئەحمەد( هه ركه س

دۆزییه وه بیگه رێنێه وه بۆ پرسگه ی ئاوینه *ناسنامه یه كی ژووری بازرگانی ونبوه به ناوی )ئاراز حەمید محەمەد ( هه ركه س

دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .*ونبون���ی ناس���نامه یه كی / هاورده و ه���اورده كاران/ به ناوی ) ش���وان مەجید

ئەحمەد( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆپرسگه ی ئاوێنه .*ونبونی پێناس���ی پیره وه ری + كارتی زانیاری به ناوی )عوسمان حه مه ساڵح

مەحمود( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .

بااڵت���رە قۆناغێک���ی دوژمنایەت���ی لەرکەبەرایەت���ی. رکەبەرایەتی مەرج نییە ببێت���ە دوژمنکاریی، ب���ەاڵم دوژمنایەتی دەش���ێت بگۆڕێت ب���ۆ رکەبەرایەتی. دوو تیپ���ی وەرزش دوژمنی یەکتر نین، بەڵکو رکەب���ەرن، حیزبەکان لەکاتی هەڵبژاردندا هونەرمەن���دان ش���ارەکان و رکەب���ەرن، یەکترن. رکەب���ەری هتد کۆمپانی���اکان و ئ���ەم رکەبەرایەتییە نابێت���ە هۆکارێک بۆ سڕینەوەی یەکتر، بەڵکو دەبێتە کایەیەک ب���ۆ ملمالن���ێ لەپێن���اوی باش���ترکردن و جوانترکردنی وێنەی خوددا. بەهەمانشێوە دەش���ێت دوو دەوڵ���ەت پ���اش جەنگی خوێناوی���ش لەگەڵ یەکتر ئاش���تببنەوە و ببێ���ت بە فۆرم���ی دوژمنکارییەکەی���ان

ملمالنێیەکی ئاشتییانە.کێش���ەی کولت���ووری ملمالن���ێ لەواڵتی ئێمەدا، چ لەئاس���تی حیزبی���دا بێت یان نەفیکردن و لەئیش���کالییەتی فیکری���ی، س���ڕینەوەو لەناوبردنی یەکت���ردا دەژی. ئ���ەم ملمالنێیانە رکەبەرایەتی یەکتر نییە لەس���ەر مەس���ەلەیەک کە بتوانێت لەناو ڕای گش���تیدا الیەنگرو نەیار دروستبکات، بەڵک���و دروس���تکردنی بەردەوامی وێنەی دوژمنەو دان بە یەکت���ردا نەنانە. حیزبە ش���وناس و ئیم���الی دەس���ەاڵتدارەکان وەزیف���ەو کاری ئۆپۆزیس���یۆن دەک���ەن، گەر ش���وێن و رۆڵی ئۆپۆزیس���یۆنیش بەو مەرجان���ە نەبێ���ت کە ئ���ەوان دایانناوە، ئ���ەوا سوکوئاس���ان ش���وێنگەی دی���دگا رەخنەییەکان و ئۆپۆزیسیۆن لەرکەبەرێکی فیکری و سیاسییەوە دەکەن بە دوژمنێکی سیاس���یی و بە مەترسییەک بۆ ئاساییشی لەن���او نەخۆش���ییە ئ���ەم نەتەوەی���ی. کایەی رۆشنبیریش���دا ب���ووە بە مۆدێل، کاتێک رۆش���نبیر لەالیەک���ەوە تێڕوانینە دوالیس���تییەکانی خۆی وەکو هەقیقەت و درۆ نماییشدەکات و دەیانکات بە پێوەر بۆ رۆشنبیربوون و لەالیەکی تریشەوە وەزیفەی فیک���ر لەش���وێنگەو دۆخی س���ایکۆلۆژی خۆیەوە دەستنیش���اندەکات وەک ئەوەی ی���ەک مۆدێل لەرۆش���نبیرو یەک پێناس و یەک وەزیفەو خەس���ڵەتی سایکۆلۆژی بۆ ئ���ەو بوونەوەرە هەبێ���ت، کە ئەویش هی ئ���ەوە. ملمالنێکانی کۆمەڵ���گای ئێمە بە رۆش���نبیرییەکانییەوە سیاسی و ملمالنێ هەڵگری هەموو ئەو رەگەزە ناشیرینانەن کە ه���ەر الیەنێک ئەوی ت���ر دەخاتە ژێر پرس���یارەوە، هەر الیەنە نەف���ی ئەویتر دەکات و ک���ەس دان بەویت���ردا نانێ���ت. کولت���ووری گفتوگۆ بووە ب���ە کولتووری هەڕەش���ەی پەراوێزخستن یان ستاییشی پەراوێزگەرایی. لەکۆمەڵگای ئێمەدا دوژمن نەماوە، چونکی هەموو دوژمنایەتی یەکتر

دەکەن.

دوژمن... پاشماوە

ئه گه ر لۆدی كارگه كانی چیمه نتۆ كه به ش���ێوه یه كی تێكڕایی و به به رده وامی )واته له هه مو مانگه كانی ساڵدا( نزیكه ی 110 مێ���گاوات به كاردێنن له و بڕانه ی خشته كه ده ربكه ین ئه وا ده رده كه وێت له مانگی 5 دا )كه خواس���تی كاره با به هۆی له باریی كه شوهه واوه له وپه ڕی نزمیدای���ه ( خواس���تی كاره ب���ا ته نها له سه دا )55(ی خواسته له مانگی 12 دا)كه خواس���ت له وپه ڕی به رزیدایه (. ئه مه ش په یوه س���ته به كه ش و هه واوه ك���ه واده كات هاواڵت���ی له مانگه كانی نیس���ان و ئای���ارو ئه یلول و تش���رینی

یه ك���ه م هۆكاره كانی س���اردكردنه وه و گه رمكردن���ه وه به كارنه هێنێ���ت ك���ه

وزه یه كی زۆری كاره بایان ده وێت. ئێس���تا كات���ی ئه وه ی���ه نمونه یه ك بێنین���ه وه ك���ه تیای���دا رونده بێته وه كاتدا له هه ندێ���ك ده گونجێ���ت ك���ه له به رژه وه ن���دی هاواڵتی بێت )له روی كۆی گشتی كرێی كاره باوه ( كه دوای س���ێ مانگ یان زیاتر پسوڵه ی كاره با بگاته ده ستی هاوبه ش. ئه گه ر ماڵێك س���ه ره كییه كان له پێداویستییه جگه له مانگ���ی ش���وباتدا )ك���ه مانگێكی س���ارده ( دو س���پلیتی یه ك ته ن و نیو

)بۆ 10 س���ه عات(و بۆیله رێك )بۆ 12 س���ه عات( به كاربێنێت ئ���ه وا نزیكه ی 1850 یه كه كارده كات كه ده كاته بڕی )15 × 15 × 30([ دین���ار 60000 × 30( + )20 × 15 × 30( +20 × 35( + )350 × 60([. ه���ه ر هه مان هاوبه ش له مانگی ئازاردا ئه گه ر بۆیله ره كه ی سه عات و 6 سپلیته كانی ب���ۆ 10 س���ه عات كارب���كات )به هۆی له باری كه ش و ه���ه واوه ( ئه وا نزیكه ی 1300 یه ك���ه كارده كات 30000 دیناری بۆ دێته وه و له مانگی نیساندا پێشبینی ده كرێ���ت س���پلیته كان بۆ م���اوه ی 4

س���ه عات و بۆیله ر 6 سه عات كاربكات كه ده كاته نزیك���ه ی 900 یه كه و بڕی كرێكه ی ده كاته نزیكه ی 16000 دینار، وه له مانگی ئایاردا پێشبینی ده كرێت رۆژانه س���پلیت به تێكڕایی 2 سه عات و بۆیله ر 4 س���ه عات كارب���كات نزیكه ی 600 یه كه كاربكات و ته نها 10000 دینار كرێ بدات، به مج���ۆره له و 4 مانگه دا ئه گ���ه ر مانگان���ه پس���وڵه ی بۆ بێت 116000 دینار ده دات. هه مان هاوبه ش ئه گه ر ه���ه ر 4 مانگه كه ی پێكه وه بۆ بێته وه ئه وا 4650 یه كه كه ی به مجۆره

بۆ ئه ژمارده كرێت.

120 رۆژ × 15 یه ك���ه × 15 دینار= 27000 دینار

120 رۆژ × 15 یه ك���ه × 20 دینار = 36000 دینار

120 رۆژ × 8.75 یه ك���ه × 35 دینار = 36750 دینار

= 36750 + 36000 + 2700099750 دینار

نرخی مه س���ه له ی بڵێین ماوه ته وه وزه ی كاره ب���او وزه ئه ڵته رناتیڤه كانی تر قس���ه ی له وه زیاتر هه ڵده گرێت و پش���ت به خوا له داهاتودا له و باره یه وه

نوسینی ترمان ده بێت.

ئاگادارییه‌ك‌‌له‌)كۆمپانیای‌یه‌ڵسا(وه‌

كۆمپانیاكه م���ان رایده گه یه نێت كه ده س���ت له خاوه نێتی���ی ئیمتیازی گۆڤاری )سه رده می ژن( هه ڵده گرێت، بۆ ئاسۆس ئه حمه د حه سه ن )ناسراو به ئاسۆس

هه ردی(. گۆڤاری س���ه رده می ژن به ژماره )579(ی رۆژی 2012/5/30 مۆڵه تی پێدراوه و

سه رنووسه ره كه ی )چۆمان ئه حمه د حه سه ن(ه .كۆمپانیای یه ڵسابۆ چاره سه ری نه خۆش له واڵتی ئه ڵمانیا

سوپاسنامەبەناوی بنەماڵەی خوالێخۆش���بوو )سابیری رەزێ(س���وپاس و پێزانینی خۆمان ئاڕاس���تەی ئ���ەو ئەو ک���ەس و بەڕێزان���ە دەکەین ک���ە هاوکاریی���ان کردین لە

بەخاکسپاردن و پرسەکەماندا.بنەمەڵەی خوالێخۆشبوو سابیری رەزێ

پسوڵه ی كاره باو چۆنێتی ئه ژماركردنی نرخی وزه ی كاره با... پاشماوە

گووتارێک پێشتر لە مۆدێلە عەرەبی و ئۆردوگان هیچ بینیمان، فارسییەکەیدا ش���تێکی جەوهەریی نییە بیخاتە سەر ئەم دوو مۆدێلە، جگە لەوەی چینێکی ئەس���تووری مەکیاجیان بخاتە س���ەر و هەوڵبدات بۆ خزمەتک���ردن بەو خودە پڤکردوەی هەاڵوس���او و ناسیونالیستە تورک ئامادەیانبکاتەوە کە دیکتاتۆرێکی وەک ئەتاتورک سەوزیکردوە. وەزیفەی س���ەرەکی ئۆردوگان پێکۆڵکردن و رێگا خۆش���کردنە ب���ۆ جێبەجێکردن���ی ئەو خەونە لەڕێگای لەیادکردن و سڕینەوەی ئۆردوگان خوێناوییەکەیەوە. ڕابوردوە وەک هەم���وو ئەتاتورکییەکان���ی ت���ر، پایەکان���ی گووتارەک���ەی لەس���ەر بە ڕادەگرێت و تورکیا شوبهاندنی فریشتە وەک هەموو ئسوڵییەکیش کە ناوێرێت سەیری مێژووی ڕاستەقینە ئیمانی خۆی بکات بە فریشتە ش���وبهاندنی ئیسالم »ن���ەوەک دیموکراتیزەکردنی« دەکاتە ئامانج���ی خ���ۆی. لۆژیکی ئ���ۆردوگان لۆژیکی هەموو فاش���ی و ڕاسیستەکانی دونیایە، ئۆردوگان لەس���ەر ئەو بابەتە ئیشدەکات کە تورک و ئیسالم بەجەوهەر ئەم هەرچییەکیش لەبەرئەوە باش���ن، دووانە بیکەن ناکرێت خراپ بێت. پایەی مۆدێلی ئۆردوگانی لەسەر دروستکردنی وێنەی فریش���تەیەک دروس���تبووە کە ناوی »تورکی موس���ڵمانە«. س���اڵی 2009 ک���ە هات بۆ کۆڵن ئارینا، لەوێ ڕوون ئ���ەو نی���گارە فریش���تەییەی بە تورکان بەخشی »مرۆڤی تورک بۆ هەر جێگای���ەک بچێت و ڕوو لە هەر کوێیەک

بکات، تەنیا خۆشەویستی و هاوڕێيەتی و هێمنی و ئاس���ایش لەگەڵ خۆی دەبات، کین���ە وش���ەڕانگیزی ئەخالق���ی ئێمە نەب���ووە«. ئەم���ە قس���ەی پیاوێک���ە زیندانەکانی واڵتەک���ەی لێوان لێوە لە بەندی سیاسی، واڵتێک تائێستا وشەی قەدەغەیە و خەڵکی تێیدا کوردس���تان لەسەر دەگیرێت و ئەشکەنجە دەدرێت. لەس���ەردەمی جەنگدا کە فاش���یزمی عێراقی لە ترۆپکی س���ەرکەوتنەکانیدا بوو، سەدام حوسەین سەرکەوتنەکانی خۆی، بە سەرکەوتنی هەموو عەرەب و موسڵمانان دەزانی، بەشێکی جەوهەری فاشس���تییەک هەم���وو ئەخالق���ی بدات گەردونی ڕەهەندێک���ی ئەوەی���ە بەس���ەرکەوتنەکانی خ���ۆی، ئۆردوگان وەک موتربەکەری ئەخالقی فاش���ییەت ب���ە ئەخالقی س���وڵتانەکان و ئەخالقی ئەتاتورکی ل���ەم ڕەهەندە خورافییەش بێب���ەش نیی���ە، ئ���ەو س���ەرکەوتنی خۆی بەس���ەرکەوتن بۆ بەش���ەرییەت لەقەڵەم���دەدات. س���اڵی پ���ار کە لە هەڵبژاردنەکاندا سەرکەوتنی بەدەستهێنا، ڕەهەندێکی ئەفسانەیی بەم سەرکەوتنە بەخش���ی و گووتی »ب���اوەڕم پێبکەن، ئەمڕۆ ئەستەنبول چەند سەرکەوتووبوو س���ەراییڤۆش ئەوەندە سەرکەوتووبوو، ئيزمیر چەند سەرکەوتووبوو بەیروتیش ئەوەندە سەرکەوتووبوو، ئەنقەرە چەند ئەوەندە دیمەش���قیش سەرکەوتووبوو سەرکەوتووبوو، ڕامەاڵ و نابلوس و غەزە و کەناری ڕۆژئاوا و قودس وەک دیاربەکر س���ەرکەوتوو بوون«. ئۆردوگان تەنیا

تورکێکی باش نییە کە دینێکی باش���ی بەبڕوای س���ەرکەوتنی بەڵک���و هەیە، خۆی سەرکەوتنی هەموو شارو دێیەکی خۆرهەاڵتە. ئەمە عەقڵی س���وڵتانێکی عوسمانییە کە تا ئێس���تا شوێنەکانی ت���ر وەک ویالیەتی تایب���ەت بە خۆی تەماش���ادەکات. ئ���ەو نمون���ەی ئ���ەو مێژووە گەورانەی دیماگۆگیی���ە پیاوە ک���ە بەتورکەکان دەڵێ���ت: من هاتووم تورکی���ا ڕزگاربکەم... بە س���وننەکان دەڵێ���ت، هاتووم س���ووننە لەدەس���ت شیعە ڕزگاربکەم ... بە ئەوروپییەکان دیموکراس���ییەت هات���ووم دەڵێ���ت ڕزگاربک���ەم. دواجاری���ش لەئەڵمانی���ا نواند، دیماگۆگییەت���ەی ئ���ەو هەمان ئەو لە بەرلین���ەوە بەتورکەکان دەڵێت »بڕۆن ئیش���ەکانی فزول���ی، موحەمەد عاکیف ئارسۆی، یەحیا کەمال بەیاتلی، نەجی���ب فازیل بخوێنن���ەوە«. نەجیب بێرۆک���ەی دامەزراندنی فازیل خاوەنی ئیس���المییە گ���ەورەی دەس���ەاڵتێکی لەخۆرهەاڵت بەس���ەرکردایەتی تورکیا. ئارس���ۆی نوسەری س���اوی کۆماریی وس���رودی نەتەوەیی تورک���ە، بەیاتلی یەکێک���ە ل���ە ش���اعیرە دینیی���ەکان و دیپلۆماتەکانی دەوڵەتی ئەتاتورکی، لە ستایش���چییەکانی ڕۆحی نەتەوەگەرای تورکییە کە وەک جەوهەرێکی دارێژراو لە عارەق و فرمێس���ک تەماشایدەکات. بەاڵم ه���ەر لەوێوە و بۆئ���ەوەی وێنەی خۆی وەک سەرکردەیەکی یۆنفرسالیش زیانی ب���ەر نەکەوێت، ل���ە هەمانکاتدا دەڵێت ب���رۆن »هیگل و کانت و گۆتەش

دەرک���ی بێئ���ەوەی بخوێنن���ەوە«... جیاوازی ئەو فەرهەنگە بکات کە کانت دروس���تیدەکات، لەگەڵ ئەوەی نەجیب

فازڵ بانگەشەی بۆ دەکات.کێش���ەی س���ەرەکی ئۆردوگانییەت، وەک کێش���ەی هەموو سیاس���ییەکانی تری خۆرهەاڵت و وەک زۆر لەسیاسییە گەورەکان���ی کورد ئەوەی���ە، ژێرخانی فیک���ری و زانس���تیان تەنی���ا بەالغەتی ڕایگرتووە و چەندڕووی���ی درۆک���ردن و جیاوازییەکەی ڕەنگ���ە ت���ر. هیچ���ی ئ���ەوە بێت کە ئۆردوگان ئاش���کرا دان ب���ەو درۆیانەدا دەنێت و بەخۆش���ییەوە دەیان���کات، لەوس���اتەدا ک���ە وەزیری دادی تورکی دەیگ���ووت 680 زیندانی کورد ل���ە مانگرتندان، ئ���ۆردوگان لە بەرلین دەیگووت » تەنیا یەک زیندانی سیاس���ی لە تورکی���ا مانیگرتووە«... ئەم جورئەتە گەورەیە لەسەر درۆکردن تەنی���ا الی دیکتاتۆرە گەورەکان هەیە. ب���ەاڵم ئ���ۆردوگان هیچ کات ش���ەرمی لەدرۆکردن نەکردوە، بەتایبەت درۆکردن لەس���اڵی دیموکراس���ییەتدا، لەگ���ەڵ 1997 دا و لە گەرم���ەی پروپاگەندەی هەڵبژاردن���دا و بەس���وود وەگرت���ن لە قەس���یدەیەکی »زیا گۆێکاڵپ« »ئەو ک���وردە زازاکییەی خەڵک���ی دیاربەکر ک���ە بەباوک���ی ناس���یونالیزمی تورک و دەناس���رێت« ئەتاتورک مامۆس���تای گووت���ی »دیموکراس���ییەت ب���ۆ ئێمە تەنیا ش���ەمەندەفەرێکە سواریدەبین تا دەگەینە جێگای مەبەستمان، دوایئەوە ئیت���ر مزگ���ەوت پادگامان���ە، من���ارە

س���ەرەنێزەمانە، گومەزەکان کاومانە و ئیمانداران س���ەربازمانن«. سەیر نییە ئ���ۆردوگان لە زیا گوێکاڵپ���ەوە ئیلهام وەربگرێت، ل���ە بنەڕەتدا ئ���ەو باوکی لێکدانی ئیس���الم و تۆرانییەتە پێکەوە، ئایدۆلۆژیای گۆێکاڵپ وەک ئایدۆلۆژیای عەفلەق، میش���یل حوس���ەری و ساتع کە لەس���ەر لێکدانی ئیس���الم و عروبە دەوڵەتی پێکوڵک���ەری داڕێژراب���وو، ئەتات���ورک بوو، ب���ەاڵم ئەتاتورک ئەو وەرناگرێت و گۆێکاڵ���پ دینییەی دیوە بۆیە تەواویب���کات. دێ���ت ئ���ۆردگان مۆدێلێک���ی ن���ەوەک ئۆردوگانیی���ەت نوێ نییە، بەڵکو ش���ەرابێکی کۆنە لە

شوشەیەکی کۆنیشدا.ئ���ۆردوگان ن���ەوەک مۆدێلێکی نوێ نییە، بەڵکو ل���ە یەکدان و کۆبوونەوەی هەموو ئ���ەو ڕەهەن���دە تاریکانەی ناو ل���ە پیاوێکدا، مێ���ژووی خۆرهەاڵت���ە ک���ە ئاوێتەیەک���ە لەڕۆح���ی بەزی���وی ئیمپراتۆريیەتی عوس���مانی، لە کینەی ئەتاتورک���ی، لە کولتووری ژەنراڵەکان، لە ڕۆح���ی هەوکردوی ناسیونالیس���تە لە سەفستائییەتی خواجا و تورکەکان، فەقێ���کان. هیچ ئاماژەیەک لە کردەوە و گووتاری ئۆردوگانیدا نییە پێمان بڵێ، ئ���ۆردوگان ڕزگارک���ەری تورکیای���ە لە وخوێناوی ناسیونالیس���تی کولتووری خ���ۆی، بەڵک���و هەم���وو ئام���اژەکان بەرەو ئەوەن کە ئەم پیاوە س���نتێزی دەیەوێت کاتێک تورکییە فاش���ییەتی هەم���وو ڕەهەندە جی���اوازو دژەکان لە

یەک یەکەدا کۆبکاتەوە.

ئایا ئۆردوگانییەت مۆدێلێکی نوێیە؟... پاشماوە

ئازاد فاتح حەمەکەریم

بۆ به ڕێزان وه زیری په روه رده لیژنه ی ئاماده كردنی بابه ت

وه زاره ت���ی پ���ه روه رده به وته ی خۆی هه نگاوێك���ی گ���ه وره ی ن���اوه به دانان���ی پڕۆگرام���ی نوی���ێ بابه تی پ���ه روه رده ی ئیس���المی و ئاینناس���ی پۆل���ی دوانزه می ئاماده یی ، هه روه ه���ا هه نگاوێكی گه وره یه له ب���واری وتن���ه وه ی ئه م بابه ت���ه چونكه به وته ی خۆیان پڕۆگرامی پێشوی )ئاین(ی پۆلی دوانزه می ئاماده یی كالس���یكی و كۆنه . ئه مه پێش���ه كی كتێب���ه تازه كه یه كه خۆی له ڕاس���تیدا ئه م وتانه زۆر دورن له راس���تییه وه ، چونك���ه پڕۆگرام���ی ئه م بابه ته نوێیه زۆر كالسیكی و قورستره بۆ قوتابی���ان و خوێن���دكاران. چونكه ده بێت قوتابی له پۆل���ی دوانزه م دێڕ به دێڕی ئه م بابه ت���ه له به ر بكات ك���ه زیاتر له )130( الپه ڕه ی���ه . ئای���ا ئه مه كالس���یكی و كۆنه یان بابه تی پێش���وتر؟ هه روه ها لێره دا بۆ لیژنه كه ی وه زاره تی ده سه لمێنم كه ده بێت قوتابی���ان ئه م كتێبه دێ���ڕ به دێڕی له به ر

بكه ن. � له خاڵی سێیه می رێنوێنی و ئاسانكاری بۆ مامۆستایان كه له پێشه كی كتێبه كه دا

هاتوه ده لێت: "مه به س���ت له دانان���ی ئ���ه م پڕۆگرامه ش���ێوازێكی كه له به ركردنه نه هێش���تنی واباش���تره كۆن���ه ، هه روه ها كالس���یكی هه ڵه و تاقیكردن���ه وه كان پرس���یاره كانی راست و راستكردنه وه و هه ڵبژاردنی وه اڵمی راس���ت بێت". لێره دا پرس���یار له لیژنه ی دانانی ئه م كتێبه ده كه م و ده لێم ئه م خاڵه لێكدانه وه ی بۆ بكه یت زۆر هه ڵ��ه یه ، نازانم چۆن هه ستتان پێنه كردوه ، یان ئێوه ته نها مه به س���تتان ئه وه یه بڵێ���ن پڕۆگرامێكی تازه مان داناوه ؟ به ڕێزان هه ڵه كه لێره دایه ، ئه گه ر ئێوه وه كو له خاڵی سێیه م هاتوه و ده ڵێن مه به ستمان نه هێشتنی له به ركردنه ، باشه ئه گه ر پرسیار به هه ڵبژاردن و راست و هه ڵه بێ���ت، ئای���ا ئه مه ئ���ه وه ناگه یه نێت

ب���ۆ ئ���ه وه ی قوتابی���ان وه اڵمی راس���ت بزان���ن ده بێت دێ���ڕ به دێڕی ئ���ه م كتێبه له به ربكه ن،چونك���ه كاتێك پرس���یار به و ش���ێوه یه بێت ده بێت قوتابی بزانێت ئه م پرس���یاره له كوێی كتێبه كه دایه بۆ ئه وه ی وه اڵمی گونج���اوی بۆ دیاری بكات،چونكه رسته كان له كتێبه كه دان و ده بێت به گوێره ی وه اڵمی بابه ته كه وه اڵم بدرێنه وه ، ئایا ئه مه شێوازێكی زۆر كۆنترو كالسیكی و قورستتر نییه ؟ نازانم ئه م لیژنه به ڕێزه راو پێشنیازی چه ند پس���پۆڕی ئه م بواره ی وه رگرت؟ كه به دڵنیاییه وه ده لێم له ش���اری س���لێمانی كه س ئاگاداری ئ���ه م پڕۆگرامه نه بوه به لیژنه ی ب���ه اڵم سه رپه رشتیارانیش���ه وه ، وه زاره ت ده ڵێ���ت چه ندی���ن لێكۆلینه وه ی مه یدان���ی ك���راوه له الیه ن پس���پۆڕانه وه ، ئه گه ر وابوایه ده پرسم، بۆچی ناوی ته نها یه ك كه س���ی پس���پۆڕو ئاماده كاری ئه م كتێبه نه نوسراوه ، ته نانه ت ناوی سه رۆكی لیژنه كه ش دیاری نه ك���راوه ؟ به بڕوای من ئه مه شتێ�كی نامۆیه ناوی نوسه ری كتێب دیار نه بێت، ئه مه ئ���ه وه ده گه یه نێت كه كه س خۆی ناكات به خاوه نی كه مو كوڕیی

ئه م كتێبه .- له خاڵی سێیه می رێنوێنی مامۆستادا هاتوه و ده ڵێت: "نابێت له تاقیكردنه وه كان پرس���یاری قورس بهێنرێت���ه وه بۆ ئه وه ی قوتابی نه ترس���ێت". له خاڵی شه ش���ه می هه م���ان رێنوێنی���دا ده ڵێت: "پێویس���ته مامۆس���تایان بایه خ بده ن به و پرس���یارو وانه یه ك ه���ه ر له كۆتایی گفتوگۆیان���ه ی هاتووه ". ئایا ئه م دو خاڵه دژبه یه ك نین به ڕێزانی لیژنه ؟ چونكه ئێوه وه كو لیژنه ی دانانی ئه م كتێبه له كۆتایی هه مو وانه یه ك كۆمه ڵێك پرس���یارتان دان���اوه كه ده ڵێن پێویس���ته مامۆس���تایان بایه خی پێبده ن وه كو له خاڵی شه ش���داهاتوه ، بڕواننه ئه م دیاریكراوه پرسیاره كان سه یروسه مه ره یه كه مامۆستا بایه خی پێبدات له خوێندكاری ب���كات، كه چی له خاڵی س���ێیه مدا ده ڵێن با پرس���یار س���وك بێت، باش���ه خۆتان پرس���یارتان دیاریكردوه چۆن مامۆس���تا

بزانێت سوكه یان قورس؟ ئایا به ڕای ئێوه ئه مه راسته ؟

� ئه م لیژنه به ڕێزه ده ڵێت مه به س���تمان نه هێش���تنی له به ركردنه وه كو باسمانكرد، به اڵم ئه و پرس���یارانه ی ده ڵێن پێویس���ته مامۆس���تایان بایه خی پێب���ده ن زیاتر له (65( پرس���یاره هیچ كام له م پرسیارانه وه اڵمی���ان له )5 بۆ 6( دێ���ڕ كه متر نییه ، ئه گه ر ده ش���ڵێن وانییه بفه رمون له الپه ڕه (81( پرسیاركراوه و ده ڵێت: "ده رئه نجامی نه ت���ه وه كان گ���ه ل و یه كس���انی بنه مای له ڕوانگه ی ئیس���المه وه چی���ن؟" وه اڵمی ئه م پرس���یاره له الپه ڕه )80( دا به )6( خاڵ دراوه ته وه . زۆربه ی پرس���یاره كانیش به م ش���ێوه یه دانراوه و له هه ندێك شوێندا ده ڵێت به ڵگه بهێنه وه بۆ قس���ه كه ت، ئایا ئاوا مه به س���تتانه قوتابی دوربخه نه وه له له به ركردن یان وشه كانتان ته نها زاره كی و

بێ كرداره . � لیژنه كه له م كتێبه دا باس���ی )ئاینی كاكه یی و بوزی و هندۆسی ( ده كات، نازانم به بۆچون���ی كام زان���ا و كام س���ه رچاوه ئه مان���ه ئاینن به اڵم له وانه ی���ه ئه ندامانی لیژنه ی ئه م كتێبه مس���وڵمان نه بن ئه گه ر وانه بێ���ت چۆن ده ڵێن ئاین���ن؟ هه روه ها له پێش���ه كیدا هاتوه ده ڵێت: "مه به ستمانه قوتابی���ان زانیارییان هه بێت له س���ه ر ئه م ئاینانه و شوێن كه وتویان له هه رێم و عێراق، بیس���توومانه له هه رێ���م كاكه ی���ی هه بێت به اڵم تاكو ئیس���تا نه مانبیستوه )بوزی و هندۆسی( له هه رێم هه بن، مه گه ر حكومه تی هه رێ���م ئ���اره زوی هاورده كردنیان بكات. ئه گه ر مه به ستیشتانه قوتابیان زانیارییان هه بێ���ت له س���ه ر ئ���ه م به ن���او ئاینانه ، ئ���ه وا به ڕێزان واباش���تره ك���ه بكرێت به )11�10( له پۆل���ی بچوك نامیلكه یه ك���ی

ی ئاماده یی بخوێنرێ���ت. چونكه ئێمه با خۆم���ان بێئاگاو نه زان نه كه ین كه قوتابی له پۆلی )12(ئاماده یی تاكه مه به س���تی نمره هێنانه نه ك زانیاری وه رگرتن، ئه گه ر هه ر ده شڵێن مه به س���تمان زانیارییه ، زۆر باش���ه به اڵم ئه وكات نابێت داخڵ بێت بۆ

تاقیكردنه وه ی گشتی چونكه ئه گه ر داخڵ بێ���ت قوتاب���ی به ناچاری پێویس���ته ئه م كتێبه له به ربكات ب���ۆ ئه وه ی وه اڵمه كانی گونجاوبێت له گه ڵ بابه ته كه ، چونكه وه ك وتمان تاكه مه به س���ت هێنانی نمره یه الی

هه مو یه كێك له رۆڵه كانمان.� ئه و پێش���ه كییه ی له م كتێبه دا هاتوه هه مان پێش���ه كی كتێب���ی )ئاین(ی پۆلی (10�11( ئاماده ی���ی و هه م���ان رێنوێنییه ، نازانم ئه م لیژنه یه له بیریان چوه خوێندن له م قۆناغانه دا جیاوازه چونكه پۆلی )12(ئاماده ی���ی تاقیكردنه وه ی گش���تی هه یه . له كۆتایش���دا ده ڵێم ئه م كتێبه زۆر دوره له په روه رده ی ئیسالمی ، به ڵكو نزیكتره له ) په روه رده ی نیشتمانی (، گه ر ده ڵێن وانییه باشه ئه مه چ په یوه ندییه كی به په روه رده ی ئیس���المییه وه هه یه كه له الپه ڕه )28( دا هات���وه : "خه مۆكی چیی���ه ، هۆكاره كانی خه مۆكی ، جۆره كانی خه مۆكی ، نیگه رانی ، چاره س���ه ری خه مۆك���ی و نیگه رانی ". ئایا ئه مه )علم النفس( نییه ؟ ئه م پرس���یارانه هه م���و وه اڵمدراونه ته وه له كتێبه كه دا، یان دانانی وێنه ی په رله مان و هه ڵبژاردن، یان مانای ئ���ه م زاراوانه چین؟ ی���ان مێژو و دابونه ریت، یان گرنگی كه لتور، من ده پرسم ئایا هه ن���گاوه گرنگه كه ت���ان له گۆڕینی پڕۆگرامه ك���ه تێكه ڵكردن���ی بابه ته كان���ه له كتێب��ه ك���ه دا؟ باش���تروایه ناوی بنرێت )رۆشنبیری گشتی (. له كۆتایدا داواكارم له وه زاره تی په روه رده و لیژنه ی دانانی ئه م كتێبه كه نادیارن و كه س نازانێت كێن، چاو بخشێننه وه به م پڕۆگرامه به ناو نوێیه دا كه ناوو ناونیش���انی زۆر دورن له یه كتر. دوای تێپه ڕبونی مانگێك به سه ر خوێندندا ئینجا گه یش���تۆته ده س���ت قوتابی ، ئایا قوتابی گوناهی چییه ئه م كتێبه )130(الپه ڕه ییه له دوای مانگێك له ده ستپێكردنی خوێندن

له به ربكات؟!

تێبینی: لەژمارەی رابردوودا ئەم بابەتە بە هەڵە دابەزیوە، لەبەرئەوە دوبارە کرایەوە.

چه ند سه رنج و ره خنه یه ك له سه ر كتێبی � په روه رده ی ئیسالمی و ئاینناسی � پۆلی دوانزه می ئاماده یی

!"#$%&'%($&"%$#"#""!هابي بيرث داي

%&"%$#"#""!الناجح

'&"%$#"#""!سطوحي

)&"%$#"#""!بق الكتكوت

&&"%$#"#""!وز عينك

!&"%$#"#""!بقوسة

#&"%$#"#""!ادي البيضة

(&"%$#"#""!يا بنات

)*+,-,./0./012+3204"+562(708920:)2!;<=3+1>)?@+A2!B"0"

!:$#C<D5+;EF

ته حالوفێك دژ به ڕۆژنامه نووسان!

‌‌‌هادی‌‌حه‌مه‌ڕه‌شید

راس���تییه‌كی‌‌چه‌ند‌تاڵه‌‌له‌‌واڵتێكدا‌بژیت‌كه‌‌زۆربه‌ی‌‌هێزه‌‌سیاس���ییه‌كانی‌‌فۆتۆكۆپی‌‌یه‌كتری‌‌بن،‌چه‌ند‌س���ه‌خته‌‌كه‌‌ئه‌س���ته‌م‌بێ���ت‌جیاكردنه‌وه‌ی‌‌ئۆپۆزسیۆن‌له‌ده‌سه‌اڵت،‌چه‌ند‌به‌ئازاره‌‌له‌هه‌رێمێكدا‌بیت‌زۆرینه‌ی‌‌حیزبه‌كانی‌؛‌س���ێ‌‌چه‌كه‌‌سواوو‌ئێكسپایه‌ره‌كه‌ی‌‌ده‌سه‌اڵته‌‌س���ته‌مكاره‌كان‌كه‌ره‌سته‌ی‌‌ملمالنێیان‌بێت؛‌جه‌الدێك‌بۆ‌ترساندن‌و‌ده‌مكوتكردنی‌‌نه‌یاره‌كانی‌،‌واعیزێك‌بۆ‌ته‌زكیه‌كردنی‌‌ده‌س���ه‌اڵته‌كه‌ی‌‌و‌ته‌كفیركردنی‌‌ڕكابه‌ره‌كانی‌،‌ش���اعیرێكی‌‌

ده‌ربار‌بۆ‌ڕیابازیی‌‌و‌ستایشكردنی‌‌سه‌روه‌رییه‌كانی!ئه‌ڵێی‌‌دوێنێ‌‌بوو‌س���ۆرانی‌‌مامه‌‌حه‌مه‌و‌دكتۆر‌عه‌بدولستار‌و‌سه‌رده‌شت‌عوس���مان‌ش���ه‌هیدكران،‌له‌الی���ه‌ن‌پارێزه‌رانی‌‌ده‌س���ه‌اڵته‌وه‌،‌ئاخر‌ئه‌مان‌له‌وتاره‌كانیاندا‌تخوبیان‌به‌زاندو‌به‌بازنه‌ی‌‌حه‌رام‌و‌زه‌وی‌‌پاوانكراوی‌‌خێزانی‌‌فه‌رمان���ڕه‌وادا‌تێپه‌ڕین،‌الی‌‌ئه‌م‌یاس���اواڵنه‌‌س���ه‌رۆك‌له‌بنه‌ماڵه‌و‌بنه‌ماڵه‌‌له‌پارت‌و‌پارت‌له‌ش���ۆڕش‌و‌شۆڕش‌له‌واڵت‌به‌شكۆتره‌،‌هه‌مووشیان‌له‌مرۆڤ‌به‌نرخت���رن،‌له‌دنیابینی‌‌ئه‌مان���دا‌ڕۆژنامه‌نووس‌یه‌ك‌تایپ���ی‌‌هه‌یه‌،‌تایپی‌‌ستایش‌و‌پیاهه‌ڵدان‌به‌س���ه‌روه‌رییه‌كانی‌‌ئه‌واندا،‌توشی‌‌شۆك‌ده‌بن‌كاتێك‌

ڕۆژنامه‌نووسێك‌ده‌بینن‌پێیان‌ده‌ڵێت:‌)ستۆپ(!ئه‌م���ڕۆ‌له‌به‌رده‌م‌هه‌ڕه‌ش���ه‌یه‌كی‌‌نوێدای���ن،‌هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌‌هاوپه‌یمانێتی‌‌و‌هه‌ماهه‌نگ���ی‌‌بنه‌ماڵه‌‌سیاس���ییه‌كانی‌‌كوردس���تان‌دژ‌به‌ڕۆژنامه‌نووس���ان،‌سه‌رس���ام‌مه‌به‌‌كه‌‌بینیت‌كوڕوكاڵی‌‌پارته‌‌سیاس���ییه‌كانی‌‌كوردس���تان،‌له‌خواره‌وه‌‌خه‌ریكی‌‌ش���ه‌ڕه‌‌ده‌نوك‌بن‌و‌سه‌ركرده‌كانیش���یان‌له‌س���ه‌ره‌وه‌‌خه‌ریكی‌‌هاوسه‌رگیری‌‌سیاسی‌‌بن‌و‌موو‌به‌‌نێوانیاندا‌نه‌چێت!‌ئێستا‌ئه‌وان‌ماڵ‌له‌یه‌كن،‌زۆربه‌ی‌‌سه‌ركرده‌كانی‌‌حیزب‌له‌ژن‌و‌ژنخوازییه‌وه‌‌خزمی‌‌یه‌كن،‌به‌مه‌شه‌وه‌‌نه‌وه‌ستان‌له‌گه‌ڵ‌حیزبه‌كه‌ی‌‌دراوسێ‌‌و‌بگره‌‌پارته‌‌نه‌یاره‌كه‌شیان‌بوون‌به‌خزم!‌به‌مه‌ش‌سه‌رۆكی‌‌حیزبه‌كه‌ی‌‌ئێوه‌‌له‌گه‌ڵ‌سه‌رۆكه‌كه‌ی‌‌ئه‌واندا‌تازه‌‌)س���ه‌ر(و‌)بنی‌(‌یه‌كن!‌له‌حاڵێك���ی‌‌وادا،‌كورد‌گوته‌نی‌‌)دوو‌په‌پوله‌‌له‌ناو‌باخچه‌یه‌كدا‌بن،‌‌ئه‌گه‌ر‌نه‌چنه‌‌پێستی‌‌یه‌ك‌ده‌چنه‌‌خووی‌‌یه‌ك(!

هێرشكردنه‌‌سه‌ر‌ڕۆژنامه‌نووس‌)هیوا‌عوسمان(‌له‌الیه‌ن‌چه‌ند‌پاسه‌وانێكی‌‌ئه‌میری‌‌حیزبه‌كه‌یه‌وه‌،‌به‌پاس���اوی‌‌ده‌س���تبردن‌بۆ‌بابه‌تی‌‌خێزانی‌‌جه‌نابی‌‌ئه‌میر،‌ئه‌و‌ڕاستییانه‌ی‌‌سه‌ره‌وه‌ی‌‌تۆخكرده‌وه‌،‌ئه‌سته‌مه‌‌كه‌‌كه‌ره‌سته‌كانی‌‌كاركردنت‌هه‌مان‌كه‌ره‌سته‌ی‌‌پارته‌‌ده‌سه‌اڵتداره‌كان‌بێت‌و‌به‌ته‌نیا‌وشه‌یه‌ك‌

شوناسی‌‌جیاواز‌بۆ‌خۆت‌دروست‌بكه‌یت!دیسان‌به‌رخوردی‌‌سه‌ركردایه‌تی‌‌كۆمه‌ڵی‌‌ئیسالمیش‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌و‌كه‌یسه‌دا‌جێگای‌‌له‌س���ه‌ر‌وه‌س���تانه؛‌س���ه‌ره‌تا‌له‌‌ڕوونكردنه‌وه‌ی‌‌مه‌كته‌بی‌‌ئه‌میردا‌جۆرێك‌له‌‌شه‌رعییه‌ت‌ده‌ده‌ن‌به‌كاره‌كه،‌گوایه‌‌له‌سه‌ر‌سوكایه‌تیكردنی‌‌ئه‌و‌بووه‌‌به‌‌هه‌ولێری‌!‌پاشان‌له‌‌سیناریۆیه‌كی‌‌یه‌كێتی‌‌و‌پارتی‌‌ئاسادا،‌ئه‌میری‌‌كۆمه‌ڵ‌له‌به‌رده‌م‌چاوی‌‌كامێرادا‌هیوا‌له‌‌ئامێز‌ده‌گرێت!‌وه‌ك‌شه‌هیدكردنی‌‌)ڕێژوان(ی‌‌جوانه‌مه‌رگ‌به‌ده‌ستی‌‌پاسه‌وانه‌كانی‌‌لقی‌‌چوار‌و‌ناردنی‌‌نوێنه‌ری‌‌س���ه‌رۆكی‌‌پارتی‌‌بۆ‌ماڵه‌وه‌یان‌و‌په‌خشكردنی‌‌دیداره‌كه‌‌وه‌ك‌ئاماژه‌یه‌ك‌بۆ‌ئاسایی‌‌بارودۆخه‌كه‌!‌یان‌توڕەبوونی‌‌ژنێكی‌‌بنه‌ماڵه‌ی‌‌شه‌هیدانی‌‌كیمیابارانی‌‌هه‌ڵه‌بجه‌‌له‌خانمی‌‌یه‌كه‌می‌‌عێراق‌و‌دواتر‌نیشاندانه‌وه‌ی‌‌له‌ته‌له‌فزیۆنه‌كانه‌وه‌‌

وه‌ك‌سوپاسگوزارێك...

awene.com

www.

نوێنه‌ری‌ئاوێنه‌‌له‌ئه‌وروپاشوان‌حه‌مه‌‌ـ‌نه‌رویج004799004729

hamashwan.awene@yahoo.noAweneکوا‌لێکۆڵینەوەی‌یاسایی‌لەخوێنی‌سۆرانی‌مامە‌حەمە،‌عەبدولستار‌تاهیر،‌سەردەشت‌عوسمان

ریکالم

ریکالم

چاپخانەی ئاوێنە

کتێب، گۆڤاررۆژنامه ، نامیلکه

07701471518بۆ چاپکردنی: )053(3210501)053(3210502

خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د