doris marinović

SREDNJA PROMETNA KOLAMOSTARNASLOV RADALIST BROJ: 1

BROJ LISTOVA: 18

KONTEJNERIZACIJA

ZANIMANJE: TEHNIAR ZA LOGISTIKU I PEDICIJU

UENICA: MENTOR:Doris Marinovi Ivana Ramljak, prof.

SREDNJA PROMETNA KOLAMOSTARZADATAK ZAVRNOG RADALIST BROJ: 2

BROJ LISTOVA: 18

SADRAJ:

1.UVOD32. POVIJEST KONTEJNERA I NJIHOV RAZVOJ43. VRSTE KONTEJNERA63.2 Srednji kontejneri73.3 Veliki kontejneri83.4 Podjela kontejnera s obzirom na vrstu supstrata kojem su namijenjeni83.5 Izotermiki kontejneri (frigo)83.6. Oznaavanje kontejnera104.PRETOVARNE TEHNIKE ZA KONTEJNERE115.PREDNOSTI I NEDOSTATCI KONTEJNERA I KONTEJNERIZACIJE146. UPOTREBA KONTEJNERA U ZRANOM PROMETU167. ZAKLJUAK178. LITERATURA18

DATUM:UENIK:


BROJ LISTOVA: 18

1.UVODNaziv kontejner potjee od engleske rijei container (contain sadravati), a znai sve ono to u sebi moe sadravati neto drugo.Kontejner je manipulacijska prijevozna oprema, najee u obliku zatvorene posude, koja slui za formiranje krupnih manipulativnih jedinica tereta u cilju racionalizacije manipulacijskih i skladinih operacija.Kontejnerizacija znai aktivnost implementacije i koritenja razliitih vrsta i oblika spremnika u procesu uklanjanja ili bilo koje kretanje materijalnih dobara. Kontejnerizacija je najvanija vrsta integriranog prijevoza, koji igraju vanu ulogu kontejnera, prijevoz i prekrcaj sredstava i njihovu dosljednost.Razvoj kontejnerskog prometa je zbog prijelaza iz uobiajenog naina rada u mehanizirani i automatizirani off- loading operacija u svakoj fazi prometa. Osvrt na jednostavan i brzo odvajanje tereta iz prometa imovine imao je neizmjeran utjecaj na dizajn razvoj kontejnerizacija.Koritenje kontejnera je mogue brzo odvajanje od kretanja teretnom prostoru s prijevoznih sredstava koji mogu biti u isto vrijeme vee koliine tereta koji prijevozi.Kontejneri obino raspolau sa prethodno zapakiranom robom, teretima, svih vrsta oblika i svojstva (kartonske kutije, bala, torbe, bave, koare, palete i sl.). Na uvodu emo jo samo napomenuti da imamo vie vrsta kontejnera koji imaju svoje podjele od veliine i namijene, koje opet imaju svoje neke pod grupe na koje se dijele.

DATUM:UENIK:


BROJ LISTOVA: 18

2. POVIJEST KONTEJNERA I NJIHOV RAZVOJPrema nekim izvorima prva primjena kontejnera bila je u Rusiji jo 1898. godine, dok su prvi znaajniji razvoj i primjena zapoeli 1931. godine prijevozom univerzalnim kontejnerom Moskva Lenjingrad.Prema nekim drugih izvorima uzima se 1831. godina, kada se na eljeznikoj pruzi Liverpool Manchester razmiljalo o vagonima sa sanducima koji se mogu smatrati preteom dananjih kontejnera.U SAD-u razvoj je poeo 1917. godine, dok u Zapadnoj Europi 20-tih godina prolog vijeka.Da bi se rijeili odreeni problemi u Europi je 1931. godine formiran Meunarodni ured za kontejnerizaciju, iji je zadatak, pored ostalog, bio i standardizacija kontejnera.U najveem broji zapadnoeuropskih zemlja koristili su se mali kontejneri. Veliki kontejneri iziskivali su primjenu mehanizacije i posebne povrine za skladitenje.Poslije Drugog svjetskog rata eljeznike uprave u Europi masovnije uvode kontejnere tako da su se poslije 1965. godine primjenjivali u svim zemljama. Karakteristino je to da su se do te godine razvijali uglavnom mali kontejneri.Od te godine, dakle 1965. poinje razvoj sustava kontejnera, odnosno transkontejnera velike nosivosti. Taj razvoj zapoeo je u SAD-u. Nadalje, sve vie se razvijaju veliki kontejneri. I u Europi se sve vie uvode veliki kontejneri kao faktor nove, racionalnije tehnologije transporta. Razvoj kontejnera je uvjetovao koordinaciju transporta velikog broja kontejnera u eljeznikom i putnom transportu. Samim razvojem i primjenom kontejnera u transportnu,tu se javlja i pojam kontejnerizacije.

DATUM:UENIK:


BROJ LISTOVA: 18

Kada govorimo o kontejnerizaciji vano je da napomenemo prednosti koje ona posjeduje ali i da se prisjetimo i nekih njenih nedostataka. Prednosti kontejnerizacije: Vea iskoritenost prostora Utede na ambalai Jeftiniji transport Vei obrt transportni sredstava Maksimalna zatita tereta od atmosferski i fiziki utjecaja.

Slika 1. Patentni nacrt i stvarni Transportainer (Dravo Corporation)

Od nastanka kontejnera pa do danas moemo zakljuiti da se kontejnerskim brodovima prevozi i preko 70% svih generalnih tereta uope.

DATUM:UENIK:


BROJ LISTOVA: 18

3. VRSTE KONTEJNERA

Podjela kontejnera zavisi od stajalita onoga tko ih promatra. Procjenjuje se da postoji veoma veliki broj tipova kontejnera. Mogu se nai izvori po kojima postoji preko 20.000 tipova kontejnera, koji se mogu razlikovati po svojim specifinostima i obiljejima. Najea podjela kontejnera po namjeni odnosi se na podjelu u dvije osnovne skupine: univerzalne specijalne.S obzirom na veliinu, obino se kontejneri dijele na: male srednje i velike.3.1. Mali kontejneriMale kontejnere ope namjene moemo svrstati u:kategoriju A - slobodnog volumena 1 do 1,2 m3kategoriju B - slobodnog volumena 1,2 do 2 m m3 ikategoriju C slobodnog volumena 2 do 3 m3.Pokuaji da se mali kontejneri standardiziraju nisu pobudili interes,jer se oni ne koriste u prekomorskom prijevozu. Mali su kontejneri esto u posjedu eljeznice,iako to kod nas nije sluaj.Sve ostale eljeznice u europi posjeduju male kontejnere.

DATUM:UENIK:


BROJ LISTOVA: 18

3.2 Srednji kontejneriSrednji su kontejneri slobodnog volumena veeg od 3 m3, duine manje od 6 m i bruto teine od 2,5 do 5 t. zapremina srednji kontejnera moe biti i do 23 m3. Razlika izmeu srednji i velikih kontejnera kao da se smanjuje, ali njihov dio u brojanoj strukturi ukupnog prijevoza sada ne stagnira, to se ne moe uzeti kao trajnije obiljeje. Struktura srednjih kontejnera veoma je razliita i nalazi se u funkciji vrste robe kojoj su namijenjena. Praksa pokazuje da srednji kontejneri najee slue za prijevoz sirovina, minerala i specifinog graevinskog materijala. Njihova primjena i zastupljenost bila je vea u zemljama istone Europe, osobito u bivem SSSR-u. U zemljama zapadne Europe takoer se koriste srednji kontejneri, a meu njim su najzastupljeniji tzv. ,,PA kontejneri. Specifinost im se ogleda u tome to su opremljeni ureajima za manipuliranje (kotaima) a i prijevoz tih kontejnera zahtjeva specijalne vagone koji omoguuju njihovo (specifino) fiksiranje vezanje. Iako PA kontejneri nisu ranije odgovarali standardima (ISO), u novije se vrijeme sve vie uklapaju u standarde. U odnosu na male kontejnere, tehnologija prijevoza srednjih kontejnera ima specifina obiljeja, to e sigurno i utjecati na njihovo manje znaenje u budunosti.

Slika 2. Srednji kontejner

DATUM:UENIK:


BROJ LISTOVA: 18

3.3 Veliki kontejneriVelikim kontejnerima u strukturi svih kontejnera zajedno pripada posebno mjesto i znaenje. U tome je osnovni razlog za pozornost koja se pridaje toj skupini kontejnera na meunarodnom planu. Za razliku od gabarita srednjih kontejnera, veliki kontejneri unato pojavi odstupanja u gabaritima, imaju standardne dimenzije koje se iskazuju u stopama.3.4 Podjela kontejnera s obzirom na vrstu supstrata kojem su namijenjeniS obzirom na vrstu supstrata koji primaju, razlikuju se: kontejneri za suhi teret, izotermiki teret, kontejneri za rasute terete, kontejneri za plinove i kontejneri za tekuine.3.5 Izotermiki kontejneri (frigo)Za razliku od drugih kontejnera, izotermiki kontejneri imaju sloene stijene od termoizolacijskog materijala to omoguuje da se odre potrebni termoizolacijski uvjeti. Odravanje predviene temperature moe se postii vlastitom izolacijom uz izvorne vanjske utjecaje.U skupini izotermikih kontejnera razlikuju se: toplinski izoliran kontejner kojem nije potrebno rashlaivanje ili grijanje, rashladni kontejner s potronim rashladnim medijem, (led, plinovi duik),s regulacijom isparavanja ili bez ikakve regulacije.

DATUM:UENIK:


BROJ LISTOVA: 18

rashladni kontejner sa rashladnim strojem, (rashladnim ureajem), izotermikih kontejner koji ima stroj za grijanje i rashladni kontejner i kontejner s grijanjem koji ima i rashladni ureaj i ureaj za grijanje.U rashladnim ureajima ne mogu se koristiti otrovni ili zapaljivi mediji. Rashladni ureaj kontejnera mora posjedovati: zrano hlaenje mogunost odravanja minimalne temperature u unutranjosti kontejnera pri maksimalnoj vanjskoj temperaturi, u trajanju od najvie 18 sati u danu. automatsko iskljuivanje otpornost na vanjske utjecaje uvjetovane dinamikom kretanja prijevoznog sredstva.Meunarodna organizacija za standardizaciju ISO utvrdila je tehnike uvjete za izgradnju kontejnera. Te uvjete prihvatila je i Meunarodna eljeznika unija UIC. Prema tim uvjetima kontejneri su svrstani u etiri kategorije : Tablica 1.Kategorije kontejnera prema izradi

DATUM:UENIK:


BROJ LISTOVA: 18

Vrsta materijala drveni, metalni, gumeni, plastini, od legura i dr.Konstrukcija klasini, sklapajui, rasklapajui, s drvenim metalnim oblogama, samo- istovarajui, s otvorenim krovom ili stranicama, s nogarima i sl.Mjesto koritenja kontejneri koji se koriste samo za prijevoz unutar zemlje (nacionalni prijevozi) i u meunarodnim i meukontinentalnim prijevozima (tzv. Pomorski kontejneri).3.6. Oznaavanje kontejneraKonvencijom IMCO o sigurnosti kontejnera koja je donijeta 1972.godine pod nazivom SCS utvreno je da se na svakom kontejneru nalaze ove oznake i podatci: naziv zemlje koja je izdala potvrdu o sigurnosti; datum izrade kontejnera; identifikacijski broj; najvea bruto teina i doputena teina pri slaganju. Uz te podatke na kontejneru se nalaze i dopunske oznake: naziv zemlje kojoj pripada kontejner; oznaka vlasnika kontejnera; posebne oznake vlasnika.Tara kontejnera smije da bude izmeu 15 20% od ukupne bruto teine,odnosno njihova tara izmeu 1,95 i 3,50 tona zavisno od veliine kontejnera i njegova materijala.

DATUM:UENIK:


BROJ LISTOVA: 18

Osnovni materijali za izradu kontejnera su: elik, aluminij, drvo i plastika. Najmanja vrstoa i otpornost mora omoguiti slaganje kontejnera na pet katova. Generalno se moe rei da je nosiva konstrukcija kontejnera sanduk s pripadajuim nauglicama za prihvaanje radi utovara, istovara, premjetanja i slaganja kontejnera.Slika 3. Kombinirani transport kontejnera4.PRETOVARNE TEHNIKE ZA KONTEJNERE Sredstva za pretovar kontejnera mogu se svrstati u dvije grupe:1. pokretna pretovarna sredstva i2. portalni kranovi i prijenosniciU svakoj grupi ima vie tipova pretovarnih ureaja.Pokretna pretovarna sredstva, imaju teoretski neogranieno podruje kretanja. Zavisno od profila mogu vriti ukrcaj, prijenos, i iskrcaj kontejnera. Praktino to su viljukari i dizalice, odnosno hvatai ili prenosnici kontejnera razliitih dimenzija i sposobnosti dizanja(kapacitet dizanja su. 5, 10, 20, 30, 35, i 40 tona).

DATUM:UENIK:


BROJ LISTOVA: 18

Ta sredstva imaju sljedee konstrukcije prilaza kontejneru: sa strane (bono); eoni navoz (dolazak ispred kontejnera) i opkoraiva vozila za vertikalno sputanje i podizanje kontejnera.

Slika 4. Pokretna pretovarna sredstva

Slika 4. Pokretna pretovarna sredstva

DATUM:UENIK:

SREDNJA PROMETNA KOLAMOSTARZADATAK ZAVRNOG RADALIST BROJ:13

BROJ LISTOVA: 18

Druga grupa sredstava obino se kreu na kotaima po kolosijecima. To je prekrcajni most koji odnosno ispod kojeg se nalaze kolosijeci, prometni trakovi i prostor za smjetaj kontejnera. Ta se sredstva kreu duinom po kolosijeku, a za irinu imaju vlastiti manipulator, ureaj na mostu za lijevo i desno premjetanje. Te su dizalice u rasponu 22 metra a nosivosti preteno do 40 tona, mada ih ima i sa manjom nosivou.

Slika 5. Dizalice i opkoraivaiKada ve govorimo o vrstama pretovarnih tehnika moramo napomenuti da su one od vitalnog znaaja u svim svjetskim lukama, ako za primjer uzmemo da su tri najvee svjetske luke za kontejnere, prema izvoru World Shipping Councila prole godine ostvarili vie milijunske utovare/pretovare, tonije:angaj 29.069.000 kontejnera s tim da je skoro dvostruko vie tereta nego est godina ranije.Singapur je ostvario prekrcaj od 28.431.000 kontejnera roba.I Hong Kong koji konstantno biljei rast pretovara roba izvrio je prekrcaj od 23.699.000 kontejnera.

DATUM:UENIK:


BROJ LISTOVA: 18

5.PREDNOSTI I NEDOSTATCI KONTEJNERA I KONTEJNERIZACIJEOsnovne prednosti koje se ostvaruju iz aspekta prijevoznika su:-uproavanje i ubrzavanje tehnolokih operacija u transportnom lancu;-smanjenje potreba za manuelnim radom:-smanjenje trokova manipulacije po jedinici transportnog rada;-viestruko skraenje vremena utovara, pretovara i istovara;-skraenje vremena obrta transportnih sredstava i kontejnera uz poveanje brzine dostave robe;-poveanje broja obrta vozila i kontejnera:-poveanje stupnja iskoritenja nosivosti transportnih sredstava i mehanizacije;-univerzalna primjena jedinstvene tehnologije po cijelom prijevoznom putu;Osnovne prednosti sa aspekta korisnika prijevoza su:-uteda u trokovima pakovanja i osiguranja robe;-mogunost horizontalnog i vertikalnog manipuliranja;-zatita robe od negativnih vanjskih utjecaja;-smanjenje rastura robe;- mogunost koritenja za posebne vrste robe (specijalni kontejneri);- uteda u trokovima skladitenja i dr.

DATUM:UENIK:


BROJ LISTOVA: 18

Iz aspekta drave ostvaruju se: racionalna podjela rada izmeu pojedinih uesnika u transportnom lancu kroz kooperaciju i koordinaciju rada, uz manju potronju energije, manje optereenje javnih prometnica i dr.Osnovni nedostatci kontejnerizacije:-relativno visoki transportni trokovi (brodski trokovi 23%; odravanje kontejnera 18%; luki i terminalni trokovi 21%; trokovi kopnenog transporta 25% i ostali trokovi 13%);-visoke investicije za sredstva i infrastrukturne objekte;-oteane dispozicije kod usklaivanja veza u redovima vonje;-zahtjeva se odreeni intezitet robnih tokova;-potreban je jedinstven nivo tehnologije;-znatna financijska sredstva i druge mjere radi razvoja ove tehnologije;-problem distribucije praznih kontejnera i osiguranje povratnih tovarnih vonji ( u svakom trenutku 2,5 miliona TEU kontejnera stoji prazno i eka na utovar;-djelomino odricanje od vlastite autonomije pojedinih vidova prijevoza;-problem disponiranja praznih kontejnera na mrei;-prilagoavanje ispunjenju carinskih i drugih dravnih propisa.Pored svih ovih gore navedenih nedostataka treba napomenuti da se predvia da trenutno svjetskim morima plovi negdje od 600 800 milijuna kontejnera. Svake godine se izgubi u moru negdje oko 10 000 kontejnera za vrijeme plovidbe, u veini sluajeva za vrijeme nevremena ili uzburkanog mora, to stvara potencijalnu ekoloku prijetnju.

DATUM:UENIK:


BROJ LISTOVA: 18

6. UPOTREBA KONTEJNERA U ZRANOM PROMETU

Generalno gledajui transporti zranim prometom se u odnosu na druge vidove transporta puno manje koriste (ne gledajui prijevoze putnika), razlog tome su prevelike cijene zrani transportni usluga, ulaganja u infrastrukturu (piste za slijetanje, hangare), velika ovisnost o vremenski uvjetima. No meutim zrani transporti postoje da li iz razloga to drugi vidovi transporta ne mogu obaviti odreene zadatke ili je hitnost za nekim dijelovima velika. Od svih transportnih metoda avion ima najkrae vrijeme transporta od stanice do stanice. Ovo vremensko uee ipak ini samo 10% ukupnog vremena za transport od mjesta isporuke do mjesta do mjesta prijema. Ostalih 90% posto opada na pripremu i otpremu, kupovanje i carinjenje. Teite zranog prometa ine relativno male poiljke ili poiljke velike vrijednosti.

Slika 6. Raspored kontejnera i paleta u avionu DC-10

DATUM:UENIK:


BROJ LISTOVA: 18

7. ZAKLJUAKTema kontejneri i kontejnerizacija predstavlja jedan jako irok pojam u prometnom transportu i sam njihov razvoj je unaprijedio i na puno veu razinu doveo i olakao ,transporte, robe uinio sigurnijima, za vrijeme transporta donosei sa sobom i ono najvanije a to je profit. Do same pojave kontejnera utovar, istovar i prekrcaj roba je pored toga to je bio jako fiziki teak posao, utovari istovari trajali su danima, prebacivanjima roba u ne adekvatnim smjetenim ambalaama dolazilo je do gubitaka i oteenja roba. Danas kada pogledamo situaciju da su ljudi prepoznali potencijal te ideje ulaganja u kontejnerske terminale, velike brodove za prijevoz kontejnera i sami izradu i prodaju kontejnera i za druge vidove transporta, i pratei razvoje najvei svjetski kontejnerski terminala mi dolazimo do zakljuka da se svi ti terminali iz godine u godinu proiruju, poveavaju svoj rast (osim luke u Bariju koja je zbog dogaanja 90-tih, i uvoenja sankcija doivjela blagi pad poslovanja).Moje miljenje po pitanju trenutanog stanja u transportu kontejnera u Bosni i Hercegovini je da kod nas situacija je neshvatljivo loa, jer ako mi pogledamo da su eljeznice odigrale veliku ulogu poslije Velike depresije u Americi i da su gotovo preporodile Ameriko gospodarstvo, ja sam osobnog miljenja da kod nas eljeznice nisu iskoritene na kvalitetan nain. Trenutno je situacija takva da se veina prijevoza tereta vri cestovnim prometom to donosi odreene probleme ( ceste postaju optereene, mogunost , guvi na cestama je velika) dok bi za ,prelazak, sa cestovnog na eljezniki promet dolo do pozitivni pomaka i prednosti.

DATUM:UENIK:


BROJ LISTOVA: 18

8. LITERATURA

NAZIV KNJIGEAUTOR

Morska kontejnerska tehnologija I, Sveuilite u Rijeci, 2006Kos. S. Vrani. D

Brodovi multimodalnog transportnog sustava, Pomorski fakultet u Rijeci, Rijeka 1998.

Komadina. P

Mehanizacija pretovara i skladitenjaProf. dr Boris Prikril, dr. Damir Boievi

INTERNET IZVORI:

1. www.prometna zona.com2. www.pomorskodobro.com/hr/3. hr.wikpwedia.org

OCJENA ZAVRNOG RADA: ____________________________ KOMISIJA: PREDSJEDNIK: ____________________ ISPITIVA: ____________________ LAN: _____________________

DATUM:UENIK:

doris marinović

Documents