Aleksa Božičković

kancelarija 21, drugi sprat nove zgrade

lokal 199

obavestenja na tabli kod laboratorije za ishranu domaćih životinja na drugom spratu nove zgrade

Plan rada Specifičnosti ishrane preživara

Hraniva za preživare i njihova hranljiva vrednost

Potrebe preživara u hranljivim materijama

Obroci za telad i mlada goveda

Obroci za muzne krave

Obroci za bikove i muški podmladak

Obroci za tovnu junad

Kalkulacija godišnjih potreba u hrani na farmi

Obroci za ovce, koze i konje

Računarski softveri koji se koriste u ishrani preživara

Metode naučnog rada u ishrani preživara

2

3

4

Burag, mrežavac i listavac

5

6

EnergijaUkupna (bruto) energija

Svarljiva energija Energija fecesa

Energija urina Metabolička energija Energija gasova stvorenih

tokom digestije

Neto energija Energija oslobođena

putem toplote

Neto energija = BE - E fecesa – E urina - E gasova stvorenih tokom digestije - E oslobođena putem toplote

7

Protein

Ukupni protein Razgradivi protein

Nerazgradivi protein

Mikrobijalni protein

Protein endogenog porekla

Celulozni kompleks vlakana

Sirova celuloza ili NDF ?

NDF (neutral detergent fibre)

NDF = celuloza + hemiceluloza + lignin

ADF (acid detergent fibre)

ADF = celuloza + lignin

NDF – ADF = hemiceluloza

Sirovi protein iz hrane

Metabolički protein

8

9

Hraniva

RUP

Hraniva

RUP

% %

Zelena hrana Seno

Paša nizijskih livada 40 Nizijskih livada 30

Paša planinskih livada 40 Planinskih livada 30

Ježevica 32 Ljulja, engleskog 30

Lisičiji rep 44 Crvene deteline 30

Engleski ljulj 48 Graška 28

Crvena detelina 31 Lucerke, rana kosidba 18

Lucerka 30 Lucerke, srednja 22

Ječam 25 Lucerke, puno cvetanje 28

Pšenica 25 Lucerke, zrela biljka 35

Grašak, stočni 25 Pšenice 25

Lišće i glave šećerne repe 20 Ovsa 30

Uljana repica 35 Ježevice 30

Silaža Mačijeg repa 20

Travna 24 Mačijeg repa, rana kosidba 25

Travna, tret. Formaldehidom 45 Mačijeg repa, puno klasanje 38

Kukuruza, prosečno 31 Slama

Kukuruza, mlečna faza 20 Ječma 40

Kukuruza, puno zrenje 30 Pšenice 40

Hraniva

RUP

Hraniva

RUP

% %

Crvene deteline 38 Soje 40

Bela detelina 33 Kočanke kukuruza 35

Travna + crvena detelina 25

Korenasto-krtolasta

hraniva

Ječma 27 Krompir 35

Ječma, puno zrenje 30 Mrkva 35

Ovsa 26 Repa stočna 20

Mačijeg repa 25 Repa šećerna 20

Engleskog ljulja 22

Lucerke 23

Dehidrirana lucerka 59

Dehidrirana trava 56

Dehidrirani engleski ljulj 22

Hraniva RUP% Hraniva RUP%

Zrnevlje Sporedni proizvodi industrije

Ječam 27 Krmno brašno, ovseno 20

Ječam, gnječen na pari 40 Krmno brašno, pšenično 21

Ječam, mikronizovan 47 Mekinje, pšenične 29

Kukuruz 68 Mekinje, kukuruzne 69

Kukuruz, gnječeno zrno 60 Mekinje, ovsene 20

Kukuruz, pahuljice 60 Rezanci šećerne repe, sveži 45

Kukuruz, gnječen na pari 68 Rezanci šećerne repe, suvi 45

Kukuruz, visokovlažan mleven 80 Melasa 45

Kukuruz, mikronizovan 29 Sačma soje 45

Klip kukuruza 52 Sačma soje, termički obrađena 120 C 59

Ovas 17 Sačma soje, termički obrađena 130 C 71

Pirinač 15 Sačma soje, termički obrađena 140 C 82

Pšenica, tvrda 22 Sačma soje, neobrađena 14

Pšenica, naklijala 18 Sačma soje tretirana formaldehidom 80

Pšenica, pahuljice 29 Sačma suncokreta 26

Raž 19 Sačma suncokreta sa ljuskom 40

Sirak 54 Sačma lana 40

Sirak, pahuljice 58 Sačma uljane repice 26

Sirak, mikronizovan 64 Sačma kikirikija 28

Tritikale 25 Sačma pamuka 43

Grašak 22 Sačma susama 30

Slatka lupina 20 Sačma kokosa 65

Pasulj 16 Sačma palmina 66

Bob 14 Pivski trop, svež 50

Soja 26 Pivski trop, suv 53

Sojine pahuljice 20 Džibra, suva, kukuruzna 59

Suncokret 25 Džibra, suva, ječmena 56

Lan 18 Pivski kvasac, svež 42

Guar, brašno 34 Pivski kvasac, suv 42

Manioka, brašno 36 Kukuruzni gluten 55

Hraniva animalnog porekla Pšenični gluten 17

Kazein 19 Ostala hraniva

Suva surutka 0 Urea, protein ekvivalent 0

Diamonijum fosfat 0

Zelena hrana, zeleni konvejer?

TMR (Total Mixed Ration)

Vrsta useva Vreme setve Vreme korišćenja Prinos, t/ha Korišćenje, dana

Ozima uljana repica Kraj VII Sredina IV 20 15

Ozima uljana repica+ozima raž Početak IX Početak V 30 15

Ozima raž+stočni grašak Kraj IX Sredina V 30 15

Jari ovas+grahorica+stočni grašak Početak III Početak VI 32 15

Kukuruz Kraj IV Početak VII 31 15

Sudanska trava Sredina V Sredina VII i VIII 31 15

Kukuruz (posle uljane repice) Početak V Sredina VIII 31 20

Kukuruz (posle ovsa sa graškom) Početak VI Sredina IX, X i XI 31 30

Stočni kelj Početak VII Sredina XI 22 15

Lucerka Početak IX V, VI i VII 20 40

12

13

14

15

16

17

ENERGETSKA VREDNOST HRANIVA I OBROKA U ISHRANI GOVEDA

Domaći neto energetski sistem Neto energija za laktaciju – NEL

Neto energija za proizvodnju mesa – NEM

BE (kJ/kg) = 24,14 × SP + 36,57 × SMa + 20,92 × SC + 16,99 × BEM – (0,63 × Šeć)*

ME (kJ/kg) = 17,15 (ili 15,90)* × SvP + 37,66 × SvMa + 13,8 × SvC + 14,64 × SvBEM – (0,63 × Šeć)**

q (%) = (ME / BE) × 100

kl = 0,6 × [1 + 0,004 × (q – 57)] × 0,9752

kmf = (0,006 + 0,0078 × q) / [1 + (( -0,548 + 0,00493 × q) / (1,5 × (0,554 + 0,00287 × q)))]

NEL = ME × kl NEM = ME × kmf

18

NRC 2001 TDN1×

tdNVUH = 0,98 × (100 – ((NDF - NDNSP) + SP + SMa + SPe)) × Fk

tdSPf = SP × e(-1,2 × (ADNSP / SP))

tdSPc = (1 – (0,4 × (ADNSP / SP))) × SP

MK = SMa – 1

tdMK = MK, ako je SMa < 1, tada je MK = 0

tdNDF = 0,75 × (NDF – NDNSP – L) × (1 – (L / (NDF – NDNSP))0,667)

TDN1× (%) = tdNVUH + tdSP + (tdMK × 2,25) + tdNDF – 7

19

DE1× (MJ/kg) = [tdNVUH% × 0,042 + tdNDF% × 0,042 + tdSP% × 0,056 + MK% × 0,094 – 0,3] × 4,184

F = [TDN1× – ([(0,18 × TDN1×) – 10,3] × Ek)] / TDN1×

DEp (MJ/kg) = DE1× × F

MEp (MJ/kg) = 1,01 × DEp – 1,883

MEp (MJ/kg) = (1,01 × DEp – 1,883) + 0,01925 × (SMa – 3)

NELp (MJ/kg) = 0,703 × MEp – 0,795

NELp (MJ/kg) = 0,703 × MEp – 0,795 + [(0,097 × MEp + 0,795)/97] × (SMa – 3)

NRC 1996

NEm (Mcal/kg) = 1,37 ME – 0,138 ME2 + 0,0105 ME3 – 1,12

NEg (Mcal/kg) = 1,42 ME – 0,174 ME2 + 0,0122 ME3 – 1,65

20

Neto energetski sistem (Rostock Feed Evaluation System, 2003)

GE (kJ/kg) = 23,6 × SP + 39,8 × SMa + 17,3 × ST + 16,0 × SU + 18,9 × BO

DE (kJ/kg) = 23,6 × dSP + 34,0 × dSMa + 17,3 × dST + 16,0 × dSU + 18,0 × dBO

ME (kJ/kg) = 17,3 × dSP + 34,0 × dSMa + 15,9 × dST + 15,1 × dSU + 15,4 × dBO

NERc (kJ/kg) = (7,2 × dSP + 20,0 × dSMa + 10,1 × dST + 8,3 × dSU + 8,2 × dBO) × (-0,5574 + 0,04050 × d(E) – 0,0002633 × d(E)2)

21

22