doç. dr. yıldız aka kaçar - sorhocam · bahçe bitkilerinin tanımı tarımın, meyve...
TRANSCRIPT
![Page 1: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/1.jpg)
Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar
![Page 2: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/2.jpg)
Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri
yetiştiriciliği ile uğraşan dalına Bahçe Bitkileri Tarımı adı verilmektedir.
Bahçe bitkileri yetiştiriciliğinin işlediği konular
açısından saf bilimlerden matematik, fizik ve kimya, uygulamalı bilim dallarından fizyoloji, ekoloji ve biyoloji açısından botanik; hastalık ve zararlılar yönünden zooloji, entomoloji ve fitopatoloji; ıslah yönünden genetik, sitogenetik ve biyoteknoloji; muhafaza yönünden soğuk tekniği ve termodinamik; örtüaltı yetiştiriciliği yönünden de inşaat ve makina mühendislikleri ile yakın ilişkisi bulunmaktadır.
![Page 3: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/3.jpg)
Sebze, meyve ve süs bitkileri = Bahçe Bitkileri
![Page 4: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/4.jpg)
Bahçe Bitkilerinin Sınıflandırılması
Bitkilerin sınıflandırılmasında kullanılan en yaygın sistem, sistematik bilimcisi Linnѐ tarafından geliştirilmiş olan botanik sınıflandırmadır.
Botanik sınıflandırmada, türler daha çok çiçek yapıları dikkate alınarak sınıflandırılmaktadır.
Böylece bitkiler alemi sınıfa ve alt sınıflara, sınıflar takımlara, takımlar familyalara, familyalar cinslere, cinsler de türlere ve alt türlere ayrılmaktadır.
![Page 5: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/5.jpg)
Botanik sınıflandırmada tür isimleri Latince olarak verilmektedir.
Bu sınıflandırma şekli uluslar arası bir sınıflandırma şeklidir.
Bu nedenle botanik olarak sınıflandırılmış bir tür dünyanın neresine gidilirse gidilsin aynı isimle bilinir.
![Page 6: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/6.jpg)
Bu sınıflandırma sistemi içinde Bahçe Bitkilerine giren türleri değerlendirmeden önce, bahçe bitkilerini ömürlerine göre tek yıllık (sebzeler) ve çok yıllık (bazı sebzeler, meyveler ve asma) olarak gruplandırmanın yararlı olacağı düşünülmüştür.
Botanik sınıflandırmanın dışında meyve ve sebze türlerinin iklim isteklerine, meyve özelliklerine, kullanılan veya tüketilen kısımlarına veya tüketim şekillerine göre sınıflandırılmaları da mümkündür.
![Page 7: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/7.jpg)
Meyve türlerinin Sınıflandırılması
Meyve türlerinin botanik sınıflandırılması
![Page 8: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/8.jpg)
Takım: Contortae Familya: Oleaceae
Tür: Olea europea (Zeytin) : Olea oleaster (Yabani zeytin) Takım: Dipsacales Familya: Capripoliaceae Tür: Sambucus nigra (Mürver yemişi)
![Page 9: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/9.jpg)
Takım: Ericales Familya: Ericaceae Tür: Arbutus andrache (Koca yemiş) : Vaccinium corymbosum (Kültür yaban
mersini) Takım: Fagales Familya: Betulaceae Tür: Corylus avellana (Fındık) : Corylus maxima (Fındık (bodur)) : Corylus colurna (Fındık (ağaç))
![Page 10: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/10.jpg)
Takım: Geraniames Familya: Rutaceae Tür: Citrus aurantifolia (Turunç) : Citrus paradisi (Altıntop) : Citrus limoni (Limon) : Citrus sinensis (Portakal) : Citrus reticulata (Mandarin) : Poncirus trifoliata (Üç yapraklı)
![Page 11: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/11.jpg)
Takım: Juglandales Familya: Juglandaceae
Tür: Juglans regia (Ceviz)
Takım: Leguminosae Familya: Leguminoseae Tür: Ceratonia siliqua (Keçiboynuzu)
![Page 12: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/12.jpg)
Takım: Myrtales Familya: Eleagnaceae
Tür: Eleagnus angustifolia (İğde)
Familya: Punicaceae Tür: Punica granatum (Nar)
![Page 13: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/13.jpg)
Takım: Ranunculales Familya: Berberidaceae
Tür: Berberis vulgaris (Kadın tuzluğu)
Takım: Ombellales Familya: Cornaceae Tür: Cornus mas (Kızılcık)
![Page 14: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/14.jpg)
Takım: Rhamnales Familya: Rhamnaceae Tür: Ziziphus vulgaris (Ünnap) Familya: Vitaceae Tür: Vitis labrusca : Vitis berlandieri : Vitis rupestris : Vitis riparia : Vitis vinifera ssp. silvestris (Yabani asma) ssp. sativa (Kültür asması) Tür: Vitis rotundifolia
![Page 15: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/15.jpg)
Takım: Rosales Familya: Rosaceae Tür:Amygdalus communis (Badem) :Amygdalus nana (Badem bodur)) :Crataegus azarolus (Alıç) :Crataegus orientalis (Yemşen) :Cydonia vulgaris (Ayva) :Diospyros kaki (Trabzon hurması) :Eriobotria japonica (Yeni dünya) :Fragaria vesca (Çilek)
![Page 16: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/16.jpg)
:Mallus communis (Elma) :Mespilus germanica (Muşmula) :Pirus communis (Armut) :Pirus elaegrifolia (Ahlat) :Prunus armeniaca (Kayısı) :Prunus avium (Kiraz) :Prunus cerasifera (Kiraz eriği) :Prunus cerasus (Vişne) :Prunus domestica (Erik) :Prunus fruticosa (Vişne bodur) :Prunus lauroceasus (Kara yemiş) :Prunus mahaleb (İdris) :Prunus spinosa (Çakal eriği
![Page 17: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/17.jpg)
:Ribes nigrum (Siyah Frenk üzümü) :Ribes rubrum (Kırmızı Frenk üzümü) :Ribes uva-crispa (Bektaşi üzümü) :Rosa canina (Kuşburnu) :Rubus fruticosus (Böğürtlen) :Rubus idaeus (Kırmızı ahududu) :Rubus neglecticus (Mor ahududu) :Rubus occidentalis (Siyah ahududu) :Sorbus aucuparia (Kuş üvezi) :Sorbus domestica (Üvez)
![Page 18: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/18.jpg)
Takım: Rubiales Familya: Caprifoliaceae Tür: Vibirnum opulus (Geleboru) Takım: Sapindales Familya: Anarcardiaceae Tür: Pistacia khinjuk (Buttum) : Pistacia vera (Antep fıstığı) : Pistacia terebinthus (Melengiç) : Pistacia mastica (Adi sakız) : Magifera indica (Mango)
![Page 19: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/19.jpg)
Takım: Scitaminales Familya: Musaceae
Tür: Musa cavendishii (Muz)
Takım: Spadiciflorae Familya: Palmae Tür: Phoneix dactiylifera(Hurma)
![Page 20: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/20.jpg)
Takım: Tymelales Familya: Elaeagneceae Tür: Hippophae rhamnoides (Kuş iğdesi) Takım: Urticales Familya: Ulmaceae Tür: Celtis australis (Çitlenbik) Familya: Moraceae Tür : Morus alba (Beyaz dut) :Morus nigra (Siyah dut) :Ficus carica (İncir)
![Page 21: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/21.jpg)
Meyvelerin meyve özelliklerine göre sınıflandırılması
Meyve türleri meyvelerin özellikleri (meyve
ve çekirdek yapısı) yönünden 7 grup altında
toplanmaktadır.
![Page 22: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/22.jpg)
1. Yumuşak çekirdekli meyveler (elma,
armut, ayva, alıç, muşmula, üvez,
kuşburnu)
2. Sert çekirdekli meyveler (kiraz, vişne,
kayısı, şeftali, erik, kızılcık, iğde)
3. Sert kabuklu meyveler (badem, ceviz,
kestane, fındık, Antep fıstığı)
4. Üzümsü meyveler (üzüm, çilek,
ahududu, böğürtlen, dut)
5. Turunçgiller (limon, portakal, altıntop,
mandarin, turunç)
6. Akdeniz meyveleri (muz, zeytin,
hurma, incir, Trabzon hurması, yeni
dünya)
7. Keyif bitkileri (çay, kakao, kahve)
![Page 23: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/23.jpg)
Meyvelerin iklim özelliklerine göre sınıflandırılması Meyve türleri iklim isteklerine göre 3 gruba
ayrılmaktadır. Ilıman iklim meyve türleri (elma, armut, ayva,
kayısı, şeftali, erik, kiraz, vişne, badem, ceviz, kestane, üzüm, çilek, ahududu, fındık, Antep fıstığı)
Subtropik iklim meyve türleri (limon, portakal, altıntop, mandarin, çay, nar, zeytin, hurma, incir)
Tropik iklim meyve türleri (Hindistan cevizi,muz, mango, papaya, ananas)
![Page 24: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/24.jpg)
• Sebze türlerinin sınıflandırılması •Sebze türlerinin botanik sınıflandırılması
![Page 25: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/25.jpg)
Takım: Agaricales Familya: Agaricaceae
Tür: Agaricus bisporus (Beyaz şapkalı mantar)
![Page 26: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/26.jpg)
Sınıf: Monokotyledoneae (Tek çenekliler) Takım: Liliflorae Familya: Alliaceae Tür: Allium cepa (Soğan) :Asparagus officinalis (Kuşkonmaz) :Allium porrum (Pırasa) :Allium sativum (Sarımsak) Takım: Graminales Familya: Graminae Tür: Zea mays var. rugosa (Tatlı mısır)
![Page 27: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/27.jpg)
Sınıf: Dicotyledoneae (Çift çenekliler) Takım: Centrospermae Familya: Chenopodiaceae Tür: Spinacia oleracea (Ispanak) Beta vulgaris var. cruenta ( Kırmızı
pancar) Beta vulgaris var.cicla (pazı) Familya: Portulacaceae Tür: Portulaca oleracea (Semizotu)
![Page 28: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/28.jpg)
Takım: Cucurbitales Familya:Cucurbitaceae Tür: Citrullus lanatus (Karpuz) Cucumis flexuosus (Acur) Cucumis melo (Kavun) Cucumis sativus (Hıyar) Cucurbita maxima (Kışlık kestane kabağı) Cucurbita mixta (Kışlık kabak) Cucurbita moschata (Kışlık bal kabağı) Cucurbita pepo (Yazlık kabaklar)
![Page 29: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/29.jpg)
Takım: Leguminosae
Familya:Leguminosae Tür: Phaseolus vulgaris (Fasulye) Phaseolus coccineus (Ateş fasulyesi) Pisum sativum (Bezelye) Vicia faba var.major (Bakla)
Vigna sinensis (Börülce)
![Page 30: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/30.jpg)
Takım: Personatae
Familya:Solanaceae Tür: Capsicum annuum (Biber) Capsicum frutescens (Acı süs biberi) Lycopersicon esculentum (Domates) Solanum melongena (Patlıcan)
Solanum tuberosum (Patates)
![Page 31: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/31.jpg)
Takım: Rhoadales Familya:Cruciferae Tür:Brassica oleracea var acephala(Yaprak lahana) B. oleracea var.capitata (Baş lahana) B. oleracea var.botrytis (Karnabahar) B. oleracea var.italica (Brokoli) B. oleracea var.gemmifera (Brüksel lahanası) B. oleracea var.gongyloides (Alabaş) Brassica campestris subsp.rapa (Şalgam) Brassica campestris subsp.pekinensis (Çin
Lahanası) Raphanus sativus (Turp) Lepidium sativum (Tere) Eruca sativa(Roka)
![Page 32: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/32.jpg)
Takım: Synandrae Familya: Compositae Tür: Cichorium intybus(Başlı
çikori)(=şikori) Cichorium endivia (Kıvırcık yapraklı
hindiba) Cynara scolymus (Enginar) Helianthus tuberosus (Yer elması) Lactuva sativa var. capitata (Baş salata) L.sativa var.crispa (Kıvırcık yaprak salata) L.sativa var. longifolia (Marul) Taraxuacum officinale (Karahindiba)
![Page 33: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/33.jpg)
Takım: Tubiflorae Familya: Convolvulaceae
Tür: Ipomea batatas (Tatlı patates) Familya: Labiatea Tür: Mentha piperita (Nane)
![Page 34: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/34.jpg)
Takım: Umbelliflorae Familya: Umbelliferae Tür: Anethum graveolens(Dereotu) Apium graveolens var. dulce (Sapkereviz) Daucus carota (Havuç) Foeniculum vulgare (Rezene) Petroselinum hortense (Maydanoz)
![Page 35: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/35.jpg)
Sebzelerin yenilen kısımlarına göre sınıflandırılması
![Page 36: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/36.jpg)
Sebzeler tüketilen kısımlarına göre 9 grup altında toplanmaktadır: Yumruları yenen sebzeler (Tatlı patates, yerelması,
patates)
Kökleri yenen sebzeler (Havuç, turp, kırmızı pancar, şalgam, kök kereviz)
Soğan ve sürgünleri yenen sebzeler (Pırasa, soğan, sarımsak)
Sürgünleri ve yaprak sapları yenen sebzeler (Kuşkonmaz, ravent, yaprak kerevizi)
Yaprakları yenen sebzeler (Lahana, ıspanak, pazı, semizotu, marul, salata, ebegümeci)
![Page 37: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/37.jpg)
Meyveleri yenen sebzeler (Domates, biber, patlıcan, hıyar, kabak, kavun, karpuz, taze fasulye, taze bezelye, taze bakla, bamya)
Kuru ve taze tohumları yenen sebzeler
(Fasulye, bezelye, bakla, börülce) Çiçek ve çiçek tablası yenen sebzeler
(Enginar, karnabahar, brokoli) Salata yapılan kokulu otlar (Maydanoz,
dereotu, nane, tere, roka, hindiba)
![Page 38: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/38.jpg)
Sebzelerin iklim isteklerine göre sınıflandırılması
![Page 39: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/39.jpg)
Sebzeler yetiştirilmeleri için gerekli iklim istekleri dikkate alınarak 2 grup altında toplanmaktadır:
Serin iklim sebzeleri (Kışlık sebzeler): Lahana, karnabahar, brokoli, havuç, turp, kırmızı pancar, şalgam, kereviz, ıspanak, marul, pazı, soğan, pırasa, sarımsak, maydanoz, nane, bezelye, bakla
Sıcak iklim sebzeleri (Yazlık sebzeler): Domates, biber, patlıcan, hıyar, kabak, kavun, karpuz, fasulye, bamya
![Page 40: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/40.jpg)
Türkiye’nin bahçe bitkileri yönünden önemi
![Page 41: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/41.jpg)
Bitkilerin ilk olarak ortaya çıktığı ve evrimlerini
tamamladıkları yerlere Gen Merkezi veya
Anavatan adı verilmektedir.
Vavilov adlı Rus Botanik bilim adamı tarafından
dünyada 8 gen merkezi belirlenmiştir.
![Page 42: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/42.jpg)
Bu merkezleri şu şekilde sıralayabiliriz:
Çin Hindistan (Himalaya etekleri), Malezya, Siyam Orta Asya Yakın Doğu Akdeniz Havzası Etopya (Habeşistan) Güney Meksika ve Orta Amerika Güney Amerika (Peru, Ekvator, Bolivya, Brezilya,
Paraguay)
![Page 43: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/43.jpg)
Türkiye hem Yakın Doğu hem de Akdeniz Havzası içinde yer alması nedeniyle gen merkezi olarak ayrı bir öneme sahiptir.
![Page 44: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/44.jpg)
Dünyada kültürü yapılan 138 meyve türünden 16’sı subtropik meyve türü olmak üzere 75’e yakın tür ülkemizde yetiştirilebilmektedir.
Aynı şekilde dünyada 200’ün üzerinde sebze türü bulunmakta, bunlardan bilinen 80’e yakın türden 60 tanesi Türkiye’de üretilebilmektedir.
Bu tür zenginliğinin yanında büyük bir çeşit zenginliği de bulunmaktadır .
Örneğin 500’den fazla elma, 600 armut, 200 erik,100 şeftali, 1200 üzüm çeşidinin bulunduğu bildirilmektedir.
![Page 45: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/45.jpg)
Kökeni Anadolu olan meyve ve sebze türlerinin isimleri aşağıda verilmiştir . Ahududu, armut, alıç, ayva, ahlat, Bektaşi
üzümü, böğürtlen, badem, buttum, çilek, ceviz, çam fıstığı, karadut, elma, erik, fındık, Antep fıstığı, geleboru, kestane, keçi boynuzu, kadın tuzluğu, kara yemiş, koca yemiş, kiraz, kızılcık, kuş burnu, kuş üvezi, kuş iğdesi, mürver, muşmula, melengiç, nar, sakız, sumak, ünnap, üvez, üzüm, vişne, zeytin, kereviz, pazı, pırasa, nane, lahana, karnabahar, kavun.
![Page 46: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/46.jpg)
Bir ülkede bulunan tür ve çeşit zenginliğinin
ülkeye sağladığı yararları şu şekilde
sıralayabiliriz:
Farklı iklim koşullarına uyabilecek çeşitleri seçmek
Dış ve iç pazar isteklerini, farklı değerlendirme
şekillerine uygun çeşitleri seçme şansı verir.
Hastalıklara karşı dayanıklı çeşitler seçilebilir.
![Page 47: Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar - Sorhocam · Bahçe Bitkilerinin Tanımı Tarımın, meyve ağaçları, asma, sebze ve süs bitkileri yetitiriciliği ile uğraan dalına Bahçe Bitkileri](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022071005/5fc2a51f76561732cf5cebed/html5/thumbnails/47.jpg)
Kaynak olarak “Genel Bahçe Bitkileri” kitabından faydalanılmıştır.
Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Eğitim, Araştırma
ve Geliştirme Vakfı Yayınları No:5