dnanew - masterorg.wu.ac.thmasterorg.wu.ac.th/file/20080102-zihkr.pdf · ชีววิทยา....
TRANSCRIPT
http://www.police.go.th/contest/contest103/dnanew.html
http://www.school.net.th/library/create-web/10000/science/10000-7033.html
http://www.school.net.th/library/snet4/genetics/pcr.htm
http://www.surus.50megs.com/HTML/Jenoms_th.htm
http://www.update.se-ed.com/188/dna.htm
-------------------------------------------------------------
มนษยชาตรบทราบขาวการคนพบโครงสรางรหสธรรมชาตซงกาความลบของสงมชวต
โดยนกวทยาศาสตรชาวอเมรกน 2 คน คอ เจมส ดวอ วตสน (Jame Dewey Watson) วย 23 ป
และคห ฟรานซส ครก (Francis Crick) วย 35 ป ซงไดตพมพผลงานวจยของเขาเรอง
"เกลยวสายค กบความลบของชวต" ในวารสาร Nature ฉบบวนท 25 เมษายน 1953
นนคอวนแรกทโลกรจกหนาตาของ DNA ซงเปนสายความสมพนธของสารประกอบเบส
สตว คอ A, T, C และ G ทมการเกาะเกยวกนใน
ลกษณะเกลยวค โดย A เกาะกบ T และ C เกาะกบ G
ไมนาเชอวาลาดบของการเกาะเกยวกนนนกาหนดรหส
ของชวตทงหมดเอาไว
เมอปรศนาชวตคลคลาย นกวทยาศาสตรตอบ
ปญหาททาทายมาตลอดไดวาทาไมลกษณะของพอ
และแมจงไปปรากฏยงลก อะไรคอกลองเกบขอมลทาง
พนธกรรมในรางกายมนษย และมนทางานอยางไร…
ไมมอะไรเปนความลบอกตอไปแลว นบจาก
วนนนโลกกกาวเขาสยคของเทคโนโลยชวภาพ เปาหมายยงใหญคอ การหาลาดบเบสของมนษย
ทาอยางไรจงจะรวาในรางกายของมนษยมการเรยงตวของเบสทงสอยางไร การเรยงตวทแตกตาง
กนไปของแตละคนกอใหเกดความแตกตางอะไรบาง การเรยงตวแบบไหนคอบอเกดของความ
ผดปกตตางๆ ของรางกาย แลวแผนทในรางกายของมนษยเราเปนแบบไหน…
32 1
เปดตานานเกลยวคแหงชวต
- พ.ศ. 2402 ชารล ดารวน (Charles Darwin) เสนอ ทฤษฏ “การคดเลอกตามธรรมชาต”
วาสงมชวตคอยๆมการเปลยนแปลงทางพนธกรรมเพอใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอม
- พ.ศ. 2409 เกรกอร เมนเดล (Gregor Mendel) เสนอ “กฎของเมลเดล” ทวาลกษณะ
ทางพนธกรรมควบคมโดยหนวยพนธกรรมซงสามารถถายทอดจากพอแม ไปสรนลกหลาน
ได
- พ.ศ. 2412 ฟรดก ไมเชอร (Friedrich Miescher) คนพบสารบางอยางในนวเคลยสให
ชอวา “นวคลอน” ภายหลงพบวา มคณสมบตเปนกรด จงเรยกวา “กรดนวคลอก”
- พ.ศ. 2423 วอลเทอร เฟลมมง (Walther Fremming) คนพบสารบางอยางในนวเคลยส
และตงชอสารนวา “โครมาตน”
- พ.ศ. 2430 ออกส ไวสมน (August Weismann) เสนอวา มบางสงทนาลกษณะทาง
พนธกรรมของพอและแมไปผสมกนจนไดตวออน
- พ.ศ. 2431 วลเฮลม วอลดายเออร (Wilhelm Waldeyer) เสนอใหใชคาวา
“โครโมโซม” แทน “โครมาตน”
- พ.ศ. 2443 อลเบรท คอสเชล (Albrecht Kossel) พบวากรดนวคลอกมสารประกอบท
เปนเบสอยดวย 4 ชนด ไดแก อะดนน(A), ไทมน(T), ไซโทซน(C) และกวานน(G)
- พ.ศ. 2445 ทโอดอร โบเวอร (Theodor Boveri) และ วอลเตอร ซททน
(Walter Sutton) เสนอวาโครโมโซมเปนทเกบลกษณะทางพนธกรรม
- พ.ศ. 2452 วลเฮลม โยแฮนเซน (Wilhelm Johannsen) เสนอใหใชคาวา “ยน” เรยก
แทน “หนวยพนธกรรม”
- พ.ศ. 2454 ฟบส เลอวน (Phoebus Levene) พบวา กรดนวคลอก แบงเปน 2 ประเภท
คอ ดออกซไรโบนวคลอกแอซค หรอ DNA และโรโบนวคลอกแอซค หรอ RNA
- พ.ศ. 2457 โรเบรต ฟลเกน (Robert Feulgen) พบวา DNA มตาแหนงอยในโครโมโซม
โดยอาศยเทคนคการยอมส
เอกสารอางอง
คณะอนกรรมการปรบปรงหลกสตรวทยาศาสตร สาขาชววทยาตามโครงการปรบปรง
หลกสตรวทยาศาสตร. 2527. ชววทยา. โรงพมพชวนพมพ,กรงเทพ. 952น.
ประสงค หลาสะอาด และ จตเกษม หลาสะอาด. 2544. คมอชววทยา : ม.4-5-6
entrance ระบบใหม. รงเรองสาสนการพมพ, กรงเทพ. 888น.
มลนธบณฑตยสภาวทยาศาตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย.2543. GMOs: มหศจรรย
หรอมหนตภยของสหสวรรษ. สานกงานพฒนาวทยาศาตรและเทคโนโลยแหง
ชาต. 113น.
ศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพแหงชาต.2543. จโนม : เรองททกคนควรร .
หนวยเผยแพรเทคโนโลยและประชาสมพนธศนยพนธวศวกรรมและ
เทคโนโลยชวภาพแหงชาต. 14น.
ศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพแหงชาต.2546. ดเอนเอ : ปรศนบรหสชวต.
ศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพแหงชาต. 100น.
Anna Kssling. 2003. DNA and Genetics. NMSI Trading Ltd,London.64p.
Weaver,R.F. and P.W. Hedrick.1995. GENETICS. Wm.C. Brown
Communication,Inc.,United sates of America. 498p.
http://www.biotec.or.th/?sw=knowledgeview&id=824
http://www.charpa.co.th/bulletin/human_genome1.html
http://www.elib-online.com/doctors/dna.html
http://www.geocities.com/Tokyo/Harbor/2093/doctors/search.htm
http://www.gpo.or.th/rdi/htmls/gene.html
http://www.library.uru.ac.th/webdb/images/genetics_dna001.html
http://www.library.uru.ac.th/webdb/images/human_genome1.html
http://www.micro.se-ed.com/Content/MC179_98.htm#1
2 31
- โอกาสทคนเราจะมลกษณะของ ดเอนเอ เหมอนกนทกตาแหนงเปนไปไดยากมากๆยง
กวาถกลอตเตอร รางวลท1 ตดตอกน 3 ครงเสยอก
- ถาหากนาโมเลกลดเอนเอทขมวดอยในโครโมโซมมายดออก จะมความยาวถง 1.5
เมตร แตกวางเพยงเศษ 1 สวนลานลานนว
- มาลองทายดวาอะไรเกดขนแลวและอะไรทกาลงจะเกด
A : สกตเตอรบงคบดวยความคด เดนหนาถอยหลงไดอยางใจคด
B : คณหมอหนยนตขนาดเลก เดนทางเขารางกายของคณเพอไปผาตด
หวใจ
C : รถยนตอจฉรยะ ปองกนชวตของคณ เตอนคณไดวาคณกาลงงวง
D : คอมพวเตอรแปลภาษา บนทกคาพดของคณแปลงเปนภาษาเขยน
ไดอยางแมนยา
E : ลามโทรศพท…ทางนพดไทย ทางโนนพดองกฤษ แตคยกนรเรอง
F : หนยนตสนขรบใช ตามตดสตาย คอยดแลคณทกฝกาว
ดวยการคนพบโครงสราง DNA เมอ 50 ปกอน โลกกาลงกาวเขาสการ
เปลยนแปลงครงยงใหญ ดวย 2 เทคโนโลยของศตวรรษน คอ คอมพวเตอรเทคโนโลย และ
DNA เทคโนโลย อยาคดวาจะฝนถงโลกอนาคต เพราะ…คณไมมสทธแมแตจะฝน
(ไดถกตอง) เทคโนโลยวนนทาไดมากกวาทคณจะฝน
เฉลย : สงทเกดขนแลวคอขอ A, C และ D สวน B, E และ F คาดหมายวาจะเกดขนภายใน 10 ป
ขางหนา
- พ.ศ. 2471 เฟรเดอรก กรฟฟธ (Frederick Griffith) พบวา มสารบางอยางจากแบคทเรย
ชนดทหนงสามารถเขาไปเปลยนแปลงแบคทเรยชนดทสองใหมลกษณะคลายชนดหนงได
- พ.ศ. 2472 ฟบส เลอวน (Phoebus Levene) พบวา DNA มองคประกอบพนฐานคอ
นวคลโอไทดซงประกอบดวยเบสฟอสเฟต และนาตาลดออกซไรโบส
- พ.ศ. 2487 ออสวาลด เอเวอร (Oswald Avery) แมคลน แมคคารท
(Maclyn Mccarty) และ โคลน แมคคลาวด (Colin Macleod) พบวา สารบางอยางในการ
ทดลองของกรฟฟธ คอ DNA แสดงวา DNA ทาหนาทเปนสารพนธกรรม
- พ.ศ. 2493 เออวน ชารกาฟ (Erwin Chargaff) พบวา สงมชวตแตละชนดมการเรยงตวของ
เบสทง 4 ชนดแตกตางกน โดยทอตราสวนของเบส A เทากบ T และ G เทากบ C
- พ.ศ. 2495 มอรส วลคนส (Maurice Wilkins) และ โรซาลนด แฟรงคลน
(Rosalind Franklin) พบวา DNA มโครงสรางเปนรปเกลยว
- พ.ศ.2496 ฟรานซส ครก (Francis Crick) และ เจมส วตสน (James Watson) เสนอ
แบบจาลองเกลยวค 3 มต ของ DNA ถงระดบโครงสรางทางเคม ทาใหสามารถอธบายการ
ทางานของ DNA ได
3 30
อะไรเปนสารพนธกรรม
ในป พ.ศ. 2471 นกจลชววทยาชาวองกฤษชอ เฟรเดอรก กรฟฟธ ทดลอง
พบวาหากฆาเซลลแบคทเรย นวโมคอคคส ทมผวเซลลเรยบและกอโรคในหนทดลอง ให
ตายหมดดวยความรอน จากนนนามาผสมกบเซลลแบคทเรยนวโมคอคคสอกชนดหนงทม
ผวขรขระและไมกอโรคในหนจากนนจงนาไปฉดใสหนกพบเซลลนวโมคอคคสชนดผวเรยบท
มชวตปะปนอยในเนอเยอของหนดวย!
ตอมาในป พ.ศ. 2487 นกชวเคมชาวสหรฐสามคน คอ ออสวาลด เอเวอร,
โคลน แมคคลาวด และ แมคลน แมคคารท พสจนไดวา สารททาหนาทเปลยนรป
แบคทเรยผวขรขระไดกคอ ดเอนเอจากแบคทเรยผวเรยบนนเอง
การทดลองสาคญอกการทดลองหนงทเปนขอยนยนวา ดเอนเอทาหนาทเปนสาร
พนธกรรม เปนผลงานของ อลเฟรด เฮอรช และ มารทา เชส ในป พ.ศ. 2495
พวกเขาไดสงเคราะหไวรสชนดหนงทมความสามารถในการเพมจานวนในเชอแบคทเรย
โดยในบรรดาสารตงตนทจาเปนสาหรบการสงเคราะหไวรสดงกลาว พวกเขากไดใสสาร
กมมนตรงสของฟอสฟอรส (32P) และ
กามะถน (35S) ไวดวย เหตทเลอกสารทง
สองตวนเนองจาก 32P จะเปนองคประกอบ
ในดเอนเอของไวรสเทานน ในขณะท 35S
กจะอยในสวนของโปรตนของไวรสเทานน
ดงนนเมอพวกเขานาไวรสดงกลาวมาใสรวม
กบแบคทเรยเปนระยะเวลาสนๆ แลวกนามา
ปนแยกสวนทเปนเซลลแบคทเรยออกจาก
สวนอนพวกเขาตรวจพบวา 32P (ซงอยในสวนทเปนดเอนเอของไวรส) ปรากฏอยในเซลล
แบคทเรย
ผลการทดลองชดนจงเปนขอยนยนไดเปนอยางดวาดเอนเอเปนสาร
พนธกรรม ไมใชโปรตนแตอยางใด
ฐานขอมล Gene Bank เพอจดกลมยนตามหนาท ทานายลาดบกรดอะมโน ทานายโครงสราง
และคณสมบตของโปรตน และจดเกบในฐานขอมล shrimp EST เพอใหนกวจยในกลม
เทคโนโลยชวภาพและจโนมกงในประเทศไทยใชเปนแหลงขอมลในการศกษาวจยตอไป
เมอตนป 2541 มขาวทเปนทสนใจของคนทวไป จากคดการหายตว
ไปขอนกศกษาแพทยหญง คดเรมจาก พญ.พรทพย โรจนสนนท หมอนตเวศท
โรงพยาบาลรามาธบด ไดรบการตดตอใหชวยตดตามนางสาวเจนจราทหาย
ตวไป คดตอนแรกไมมหลกฐานใดๆจนตารวจพบกะโหลกบรเวณสะพานบาง
ปะกง แตกยงไมพบศพ จนในทสดหมอพรทพยและตารวจพบคราบเลอดท
ผนงหองพกของผตองสงสยทเปนเพอนชาย ชอเสรม ทมงานจงสกด DNA
จากคราบเลอดออกมา จงพสจนไดวาเปนเลอดของเจนจรา คดนนาไปสการตดสนของศาล โดยใช
หลกฐานทางวทยาศาสตรมาพสจนดวย นบไดวาเปนคดประวตศาสตรทมการนาเทคโนโลยการ
ตรวจ DNA เขามาพสจนหลกฐานเปนครงแรกในประเทศไทย
4
คดฆาตกรรมนกศกษาแพทย
29
มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร (มทส) ประสบผลสาเรจการโคลนนงโคนม-โคเนอ
ดร.รงสรรคค พาลพาย และทมนกวจยไดผลตลกโคโคลนนงพนธแบรงกสเพศเมย ชอ ”อง”
เกดเมอวนท 6 มนาคม พ.ศ.2543 ซงเปนรายแรกของเอเซย
อาคเนยและขณะนยงมการพฒนาจนสามารถมลกโค ทเกด
จากการโคลนนงเปนจานวนทงหมด 3 ตวและแมโคตงทอง
แลวอก 44 ตว โดยจะตงเปาผลตลกโคโคลนนงอยางนอย
200 ตวภายในป 2547
ศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพ
แหงชาต ไดใหทนสนบสนนโครงการวจยดานจโนมกง
กลาดา เปนโครงการ
แรกของประเทศไทย ม
มลคาในปแรกกวา 14 ลานบาท ซงมนกวจยจาก 4 สถาบน
รวมวจยเพอทาการคดเลอกกงเพอผลตกงกลาดาทตานทาน
ตอโรคและมอตราการเจรญเตบโตเรว ในงานวจยนจะ
คนหายนโดยการหาลาดบนวคลโอไทดของ cDNA clones
โดยใชเทคนค Expressed Sequence Tag หรอ EST ลาดบ
นวคลโอไทดทไดจะถกนาไปวเคราะหเปรยบเทยบกบ
ดเอนเอ มโครงสรางเปนรปเกลยวค (double helix)
จากแนวคดทวาหากดเอนเอทาหนาทเปนสารพนธกรรมจรง กนาจะตองมโครงสรางทม
ความสลบซบซอนพอสมควร เนองจากมนตองทาหนาทในการเกบรหสพนธกรรมเพอถายทอด
ลกษณะทซบซอนของสงมชวตแตละชนดตอไปใหรนลกรนหลานได อกทงตองมความสามารถใน
การควบคมการสรางโปรตนจานวนมากมายทมโครงสรางและหนาทการทางานทแตกตางกน
คาถามสาคญทเกดขนในชวงนนคอ ดเอนเอทาหนาทเกบรหสพนธกรรมได
อยางไร
คาตอบเรมออกมาเมอ เออรวน ชารกาฟ และทมงานของเขา ทาการวเคราะห
องคประกอบของดเอนเอในสงมชวตชนดตางๆ ซงพบวาจานวนเบสทพบในดเอนเอของสงมชวต
แตละชนดมความแตกตางกนไป
แตทนาประหลาดใจคอ ในสายดเอนเอแตละสายทนามาตรวจสอบ พวกเขาจะพบเสมอ
วาจานวนของเบสอะดนน (A) จะมคาใกลเคยงกบจานวนของเบสไธมน (T) ขณะทเบสกวนน (G)
จะมจานวนใกลเคยงกบเบสไซโทซน (C) เสมอ
ชารกาฟฟ และตารางแสดงผลการทดลองทเขาตพมพ
เมอนาความรทไดนไปรวมกบสงทมผพบกอนหนานนวา เมอนาผลกของดเอนเอไปฉาย
ดวยเอกซเรย(X-Ray) พบวา รปแบบของรงสเอกซเรยทเลยวเบนออกมาตกกระทบแผนฟลม ชวาด
เอนเอนาจะมโครงสรางทมลกษณะซาๆ
5 28
โคลนนงโคนม โคเนอของเมองไทย
โครงการจโนมกง
ในชวงป พ.ศ. 2494-2495 ทมนกวทยาศาสตรท คงส คอลเลจ มหาวทยาลย
ลอนดอน นาโดย มอรส วลคนส และ โรซาลนด แฟรงคลน กเรมไดขอมลสาคญเกยวกบ
โครงสรางของดเอนเอจากการทาทดลองโดยอาศยเทคนคเอกซเรยครสตลโลกราฟฟ
ขางตน พวกเขาคานวณจากภาพฟลมเอกซเรยและพบวา ดเอนเอนาจะจบกนมากกวาหนง
สายและมโครงสรางเปนรปซาๆ (ตอนนนคาดกนวานาจะเปนสามหรอสสาย) นอกจากนยง
อาจจะมรปแบบการจบกนมากกวาหนงแบบอกดวย ซงตอมาภายหลงกเรยกกนวาเปนดเอน
เอในรปแบบ (form) A และ B
ในระยะเวลาเดยวกนนนเอง นกวทยาศาสตรชอดงทานหนงคอ ไลนส พอลง ซง
ทาวจยอยทสถาบนเทคโนโลยแคลฟอรเนย กเพงตพมพผลงานทมชอเสยงมากชนหนงท
แสดงใหเหนวา โปรตนบางชนดมโครงสรางเปนรปเกลยว ทนาสนใจกคอ นอกจากจะใช
ขอมลจากวธการทาเอกซเรยแลว พอลงยงใชวธการสรางรปแบบจาลองเพอพสจนเรอง
ดงกลาวไดอยางมประสทธภาพอกดวย งานดงกลาวเปนสวนหนงทสงผลใหเขาไดรบรางวล
โนเบลในป พ.ศ. 2497
ในทสด พอลง และ อาร. บ. คอเรย กไดเสนอโครงสรางของดเอนเอไววา ม
ลกษณะเปนรปเกลยวคลายกบโปรตนทพวกเขาศกษาอยแตพวกเขาไปพลาดทคดวา เกลยว
ดเอนเอดงกลาวนาจะเกดจากสายดเอนเอจานวนสามสายทมาพนกนโดยมแกนกลางการ
หมนวนรวมกน ซงตอมากพสจนไดวาไมถกตอง
พอลงกบโครงสรางรปเกลยวของโปรตนทเขาคนพบ (ซาย) รปวาดแสดงแนวคดการจบกนของด
เอนเอสามสายเกดเปนรปเกลยว (ขวา)
ปจจบนน ประเทศไทยไดมการวางระบบการคนหาและใชประโยชนจากยนขาว โดยศนย
พนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพแหงชาต ไดตงหนวยปฏบตการเฉพาะทางเพอดาเนนการ
วจย ชอ “หนวยปฏบตการคนหาและใชประโยชนยนขาว (Rice Gene Discovery Unit) 2544
เมอเดอนเมษายน พ.ศ.2544 ทมหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตกาแพงเสน นบเปนครงแรก
ของประเทศไทย ทมหนวยปฏบตการพเศษทมงเนนงานดานจโนมขาวเพอตดตามและใช
ประโยชนขอมลสารพนธกรรมทไดจาก “จโนมเทคโนโลย” เพอเสรมสรางความแขงแกรงใหกบการ
วจยยนและพฒนาพนธขาวใหกาวไกลสอนาคต
6
โครงการจโนมขาว
27
7
การตดตอยน…อาหารจเอม
จเอมโอ (GMOs) เปนคายอมาจาก Genetically
Modified Organisms ใชเรยกกลมสงมชวต (Organism) ทได
ผานการเปลยนแปลงสารพนธกรรม (genetic make up) ใน
หองทดลอง วธการในการตดตอดเอนเอ เรยกวา Recombinant
DNA technology ซงสามารถใชในการตดหรอตอ ดเอนเอ
ระหวางสงมชวตจาพวกเดยวกนหรอตางพวกกนกไดจากการใช
เทคโนโลยตดตอยนหรอทเรยกวา ทคโนโลยชวภาพ สามารถนา
ใชสาหรบการพฒนาและปรบปรงพนธพช พนธสตวและจลนทรยเพอใหเกดประโยชนแก
มวลมนษย ไมวาจะเปนผลตภณฑดานอาหาร ยารกษาโรค ฯลฯ เทคโนโลยการตดและ
ตอยน หรอพนธวศวกรรม ทาใหเรามนใจไดวาจะไดสงมชวตสายพนธใหมทมคณสมบตดงท
ไดตงใจไว
สาหรบประเทศไทย กฎและระเบยบตางๆ ไดถกนามาประยกตใช ทงในระดบชาต
และระดบสถาบนเพอทจะใหมนใจไดวา ในกระบวนการโยกยายถายเทยนระหวาง สงมชวต
นนม "ความปลอดภยทางชวภาพ" ผลทไดรบ กคอ ในชวงเวลาเกอบ 30 ปทผานมา ของ
เทคโนโลยพนธวศวกรรม ยงไมเคยมกรณอนตรายทเกดจากการปลอยผลตภณฑ GMOs
ออกไปโดยไมตงใจเลย เทคโนโลยชวภาพกเชนเดยวกบเทคโนโลยอนๆ หากถกนาไปใช
ในทางทอนตราย พรอมกนนกระทรวงสาธารณสขไทย ประกาศใหวนท 11 พ.ค.2546 เปน
วนทตองแสดง “ฉลากอาหารทไดจากเทคนคการดดแปรพนธกรรมหรอพนธวศวกรรม" ใน
อาหารรวม 22 ประเภท ซงเปนการรณรงคปกปองสทธผบรโภคคนไทย
ในป 1953 เจมส วตสน นกชวเคมชาวอเมรกนและ ฟรานซส ครก นกฟสกสชาว
องกฤษ ไดประมวลความรจากการทดลองของชารกาฟ ภาพจากเทคนคดานเอกซเรยของผลกด
เอนเอ ททมของวลคนสทาไว และแนวคดเรองแบบจาลองของพอลงมาวเคราะหรวมกน และ
สงเคราะหเกดเปนอกแนวความคดหนงเกยวกบโครงสรางดเอนเอ
นกวทยาศาสตรทงสองไดทานายโครงสรางของดเอนเอวานาจะมลกษณะเปนเกลยว
และทสาคญยงไปกวานนกคอตองเปนเกลยวค (double helix)
(ซาย) วตสน และ ครก กบแบบจาลองรปเกลยวคของดเอนเอ
(ขวา) รปวาดเกลยวคของดเอนเอทพวกเขาตพมพในวารสาร Nature
วตสนและครกไดตพมพแนวคดของพวกเขาในวารสารวทยาศาสตรชอ Nature ซงเปน
วารสารทเกาแกและมชอเสยงมากและในเวลาหางกนเพยงหนงเดอนพวกเขากไดตพมพทฤษฎ
การจาลองตวของดเอนเอ (DNA Replication) ทฤษฎของเขาไดรบการพสจนดวยการทดลองใน
เวลาตอมาวาถกตอง
วตสนและครก ตพมพผลงานทกลาวมาขางตน ขณะททงคมอายเพยง 25 ป และ 37 ป
เทานน!
วลคนส(ซายสด) ครก (ทสามจากซาย)
และวตสน(ทสองจากขวา) กบนกวทยาศาสตร
ทานอนทไดรางวลโนเบลในปเดยวกน (1962)
26
ดเอนเอกบชะตาชวตของหนงในผคนพบโครงสราง
ขอมลสาคญอนหนงทวตสนและครกใชเปนหลกฐาน จนสามารถสรปโครงสราง
ดเอนเอไดอยางถกตองกคอ รปบนฟลมเอกซเรยจากฝมอของ โรซาลนด แฟรงคลน เพอน
รวมงานของวลคนสท คงส คอลเลจ มหาวทยาลยลอนดอน แฟรงคลนเปนหนงในผชานาญ
เทคนคดงกลาวในสมยนน
มผคนพบสมดบนทกของแฟรงคลน ทเขยนวเคราะหถงความเปนไปไดทดเอนเอ
นาจะมโครงสรางสามมตเปนรปเกลยวตงแต 24 กมภาพนธ พ.ศ. 2496 นนกคอ เธอเขาใกล
คาตอบทถกตองเกยวกบโครงสรางของดเอนเอมากแลวเชนกน ในตอนนนมผพบบนทกการ
ทดลองของแฟรงคลนในภายหลงทระบวา หลงจากทแฟรงคลนยายไปเมองเบรคเบกใน
เดอนมนาคมปนน และตงตนเขยนผลงานเกยวกบโครงสรางดเอนเอ (คลายกบทวตสนและ
ครกเขยน) เพอทจะสงไปตพมพ ในตนฉบบระบไววาเปนวนท 17 มนาคม พ.ศ. 2496 ซง
หากเปนเชนนนจรง วนดงกลาวกเปนวนกอนหนาทวตสนและครกจะสงตนฉบบถง Nature
เพยงหนงวนเทานน!
กลาวอกนยหนง หากแฟรงคลนเขยนผลงานดงกลาวเสรจ (และเสนอไดอยาง
ถกตอง) และสงไปยงวารสารทางวทยาศาสตรฉบบใดฉบบหนงกอนวตสนและครก ตอนน
ประวตศาสตรการคนพบโครงสรางดเอนเอกคงจะเปลยนไปอกแบบ และเรากจะไดจดจากน
วาผคนพบโครงสรางรปเกลยวคของดเอนเอคอนกวทยาศาสตรหญงทชอ
โรซาลนด แฟรงคลน ตางหาก!
ตวออนทไดนจะมเฉพาะดเอนเอทไดจากเซลลตอมนานมจากแกะ
ตวแรกเทานน จงถอวาตวออนนเปนโคลนนงของแกะตวแรก มชอวา
ดอลล ถอกาเนดขนในป พ.ศ 2539
จากนนเปนตนมา นกวทยาศาสตรหลายกลมกไดพฒนาเทคนคการโคลนนงแบบอนทม
ประสทธภาพดขน รวมทงไดมการโคลนสตวอนๆ เชน วว, หน รวมทงการสรางแกะทมยนของ
มนษยอย นอกจากโคลนนงจะใหความรเกยวกบการสรางและพฒนาตวออนและอวยวะของ
สงมชวตตางๆ แลว การโคลนนงสตวตางๆ ยงมประโยชนตอการศกษาวจยในวงการแพทย การ
เกษตรกรรม และอตสาหกรรมดวย
8 25
โคลนนง (Cloning)
สรางลายพมพ DNA เพอจาแนกบคคลในหลายกรณทในอดตไมสามารถทาได
เชนการพสจน ตวบคคล การพสจนความสมพนธพอแม การตรวจทางนตเวชศาสตร
การผสมเทยมในหลอดแกวเพอใหไดตวออนหลายๆ ตวแลวคดเลอกตวออนทด
ทสดนากลบมาฝงในโพรงมดลก
คาวาโคลน (clone) หมายถง สงมชวตทมาจากเซลลเดยวกน และมสาร
พนธกรรมทเหมอนกนทกประการ เปนการคดลอก หรอทาซา (copy) นนเอง ในป พ.ศ. 2539
นกวทยาศาสตรจากสถาบนโรสลน ประเทศสกอสตแลนด ไดสรางแกะทเกดจากการ
โคลนนงเปนผลสาเรจเปนครงแรกของโลก โดยเอาเซลลตอมนานมของแกะตวหนง ไปผสม
กบไขทไมมดเอนเอของแมแกะอกตวหนง (เนองจากดเอนเอของไขถกดดออกไป) แลวใช
ไฟฟากระตนทาให ไขนนพฒนาไปเปนตวออนได
แตทโชครายยงไปกวานน แฟรงคลนเสยชวตดวยโรคมะเรงกอนวยอนสมควรในป พ.ศ.
2501 ซงมผลทาใหชอของเธอแทบจะตกหายไปจากหนาประวตศาสตร เนองจากผลงานเรอง
การแกปญหาเรองโครงสรางดเอนเอเปนเรองทโดดเดนเปนอยางยง สงผลใหวตสนและครกไดรบ
รางวลโนเบลดานสรรวทยาหรอการแพทยรวมกบวลคนสในป พ.ศ. 2505 (หรอเพยงสปหลงจาก
การจากไปของแฟรงคลน) แตแฟรงคลนไมไดรบการเสนอชอเขารบรางวลดวยเพราะตดท
กฎเกณฑของรางวลโนเบลทใหกบนกวทยาศาสตรทยงมชวตอยเทานน!
(ซาย) แฟรงคลน และ (ขวา) รปจากฟลม X-ray ททาใหวตสนและครกสรปโครงสรางดเอนเอ
เปนรปเกลยวค
9
การบงชบคคลและการคดสรรบตร
การพสจนหลกฐานโดยการตรวจลายพมพ DNA ลายพมพ DNA (DNA Fingerprinting)
24
เซลลตนแบบ (Stem Cells) สวนประกอบและโครงสราง DNA
ดเอนเอ (DNA) ซงยอมาจาก deoxyribonucleic acid แตละโมเลกลของ
ดเอนเอยอยๆ เรยกวานวคลโอไทดยนต (nucleotide unit) ซงประกอบดวย หมฟอสเฟต,
นาตาลดออกซไรโบส (deoxyribose), และเบส (base) เบสในดเอนเอมเพยง Guanine,
Cytosine, Thymine และ Adenine นยมเรยกโดยยอวา G, C, T และ A ตามลาดบ ดเอนเอ
มลกษณะเปนเสน 2 เสนพนกนเปนเกลยว นวคลโอไทดเกดจากการจบตวของนาตาล
ดออกซไรโบสกบหมฟอสเฟตตอกนเปนลกโซ
สวนการเกดเปนเสนคนนเนองจากเบสของเสน
หนงจบกบเบสของอกเสนหนงดวยไฮโดรเจน
บอนดโดยท G จบคกบ C และ T จบคกบ A
แตละคนเรยกวาคเบส (Base pair)
เปนการสกดเซลลออกจากเซลลเปาหมาย เพอ
ฉดใหกบผปวย ชวยเสรมสรางเซลลอวยวะของผปวย เชน
สกดเซลลจากสมองหม เพอรกษาโรคอลไซเมอรในคน
หรอสกดเซลลจากตบออนเพอซอมแซมเซลลตบออนของ
ผปวยทไมสามารถผลตอนซลนได ใหกลบมาผลตอนซลน
ไดเหมอนเดม
สรางชดตรวจโรคระบาด (เทคนค PCR) เพอตรวจหา
ไวรสททา ใหเกดโรค เชน โรค SARS และไขหวดนกทกาลงแพร
ระบาดอยใน ขณะน
โครงสราง DNA
10
ชดเครองมอตรวจโรค
23
Cynthia Cutshall อาย 14 ป เมอ 5 ปกอนเธอไดรบการรกษาโดย
การบาบดยนใหหายจากโรคทถายทอดทางพนธกรรมทชอวา
ADA ซงทาใหภมคมกนของเธอลดลงอยางตอเนอง
Jesse Gelsinger อาย 18 ป เสยชวตระหวางการทดลองรกษาโดย
การบาบดยน เขาเปนโรคตบทมชอวา OTC ซงเปนโรคทถอยทอดได
ทางพนธกรรมและรกษาไมไดในปจจบน การเสยชวตของ Jesse ทา
ใหมเรองถกเถยงกนในรฐสภาของสหรฐอเมรกาเรองความ
รบผดชอบของแพทยตอผปวยทไดรบการบาบดยน
นกวจยเชอวาการเปลยนถายยนจะชวยรกษาผปวยทมอาการหนกหมดหนทาง
รกษาดวยวธการทมในปจจบนได การบาบดยนใชเทคนคทางพนธวศวกรรมและความรจาก
โครงการจโนมวาดเอนเอแตละสวนมหนาทอะไร
วธทนยมใชในการบาบดยนคอใชไวรสทาหนาทสงยนไปยงเซลลผปวยคลาย ๆ กบ
การตดแตงยนในสงมชวตหรอ GMOs
นกวทยาศาสตรยงคงคดหาวธอน ๆ อก แตการฉดดเอนเอเขาไปในเลอดโดยตรง
ทาไมได เพราะจะมเอนไซมมายอยดเอนเอนนอยางรวดเรว เคยมการทดลองฉดดเอนเอลง
ไปทเนอเยอของกลามเนอ พบวาเซลลเนอเยอจะตงหนาตงตาสรางโปรตนทกชนดทดเอนเอ
นนมรหสอย
ยงคงมอปสรรคนานปการในการบาบดยน ปจจบนมคนไขประมาณ 2,000 คน
แลวทยอมใหรกษาโดยวธน แตนกวทยาศาสตรคาดวา อกประมาณ 10-20 ป วธการนจงจะ
ใชไดผลแนนอนและนาไปใชในการรกษาโรคอยางกวางขวางขน
ดเอนเอ รหสแหงชวต ความแตกตางของสงมชวตทงหลายทงมวลบนโลกนสวนใหญมาจากการทสงมชวตม
ดเอนเอทตางกนนนเอง ดเอนเอทตางกนในทนหมายถง ความยาวของดเอนเอ และการเรยงตว
ของเบส (A, G, T, C) ทตางกน ทาใหเกดความตางกนทหลากหลายของสงมชวตเพราะการ
เรยงตวของเบสในดเอนเอเปน “รหส” ในการกาหนดลกษณะและการทางานของสงมชวต หรอ
อาจกลาวอกนยหนงไดวา รหสบนดเอนเอเปนคาสงสาหรบการสรางโปรตนนนเอง
เนองจากเราจะพบดเอนเอในนวเคลยสเทานนแตเรากลบพบวาการสรางโปรตนนนเกด
ภายนอกนวเคลยส ดงนนในการสรางโปรตนจงตองมตวทเปนตวเชอมการทางานระหวางทงสอง
ทนซงตวเชอมทกลาวถงนนกคอ อารเอนเอ
นกวทยาศาสตรชาวฝรงเศสสองคน คอ
ฟรองซว จาคอบ และ จาค โมนอค ได
พบวา อารเอนเอมองคประกอบคลายคลงกบ
ดเอนเอมาก ตางกนตรงทชนดของนาตาล
(ไรโบสในอารเอนเอ และดออกซไรโบสในดเอนเอ)
และอารเอนเอจะม U หรอยเรซล (Uracil) แทน
T หรอ ไทมน (Thymine) ในดเอนเอ
อารเอนเอนนจะพบมากในสวนทเปนของเหลวท
เรยกวา ไซโทพลาสซม อาจจะพบอารเอนเอใน
นวเคลยสบางแตกเปนสวนนอย
เมอเซลลตองการสรางโปรตน สายดเอน
เอบรเวณทเปนคาสงของโปรตนนน กจะคลาย
เกลยวออก แลวสายดเอนเอสายหนงจากสองสาย จะถกใชเปนตนแบบในการสรางอารเอนเอโดย
กระบวนการคดลอกคาสงหรอทเรยกวา “การถอดรหส” ในทสดจะไดสายอารเอนเอทเหมอนกบ
ดเอนเอตนแบบ เราจงเรยกอารเอนเอชนดนวา เมสเซนเจอรอารเอนเอ หรอ mRNA
11
การบาบดยน (Gene Therapy)
22
นกวทยาศาสตรหวงวาเราจะนาเทคโนโลยการ
พสจนดเอนเอมาใชใน ดานตาง ๆ ดงตอไปน
- พสจนดเอนเอของผตองสงสยวาตรงกบหลกฐานทม
ทางอาชญากรรมหรอไม
- ชวยผบรสทธใหพนผดจากขอกลาวหา
- พสจนหลกฐานทางอาชญากรรมและชวยเหลอผเคราะหราย
- พสจนความสมพนธในครอบครว เชน ความสมพนธระหวาง
บดาและบตร
- พสจนสปชสของสตวปาสงวนเพอชวยคมครองสตวปาจากผ
ลกลอบลาสตว
- ตรวจหาแบคทเรยและสงมชวตทเปนตวการทาใหนา
อากาศ ดน และอาหารเสย
- แกไขใหอวยวะจากผบรจาคเขากนไดกบรางกายผปวย
- ตรวจหาเมลดพชหรอสตวพนธดสาหรบการขยายพนธ
- รบรองอาหารวาเหมาะกบการบรโภคหรอไม เชน ไขปลา
sturgeon (คาเวยร) หรอ
“ไรโบโซม” ซงเปนสถานทในการสรางดเอนเอ จะประกอบไปดวยสองหนวย
ยอย หนวยเลกหนงหนวยและหนวยใหญอกหนงหนวย และจะเรมประกบ mRNA ท
บรเวณรหสทบอกจดเรมของการสรางโปรตน และ “กระบวนการแปลรหส” บนอารเอนเอท
ละ 3 เบส(โคดอน) ไปเปนกรดอะมโน หรอทเรยกวา ทรานสเลชน โดยมอารเอนเออกชนด
หนงททาหนาทลาเลยงกรดอะมโนเขาสไรโบโซม เราเรยกวา ทรานสเฟอรอารเอนเอ
หรอ tRNA
tRNA จะมตวถอดรหส หรอแอนตโค
ดอน (anticodon) ซงมเบสสามตว ทจะจบ
จาเพาะไดกบโคดอนทอยบน mRNA และท
สาคญปลายอกขางหนงของ tRNA จะบรรทก
กรดอะมโนชนดทตรงกบโคดอน นามาเรยง
ตอเนองเปนสายโปรตน
รปรางปฐมภมของ tRNA
การถอดรหสกจะดาเนนไปเรอยๆ จนกระทง
พบรหสหยด (stop codon) สายของโปรตนทเกดจาก
การเรยงตอกนของกรดอะมโนกจะหลดออกจากไรโบ
โซมกลายเปนโปรตนสายใหมทเซลลตองการใชงาน
รปกระบวนการสงเคราะหโปรตน
การพสจนดเอนเอ
21 12
คอเมอมประโยชนสงสด กยอมมโทษตามมาอยางหลก
เหลยงไมไดหากผทนาความรดงกลาวไปใชอยางไมม
จรยธรรม
เปนการใชเทคโนโลยทางชวภาพโดยใช
แบคทเรยเปนฟารม สาหรบผลตยาชนดทเปนโปรตน
โดยการตดตอยนอนซลนของคนเขาไปในแบคทเรย
จนกระทงแบคทเรยสรางอนซลนจานวนมาก จงสกด
เอาอนซลนออกมา ปจจบนใชสตวตางๆ เปนฟารม
เชน วว หม แกะ ไก นอกจากนยงมการผลตวคซนกน
ได โดยใชพชเปนฟารม โดยการตดตอยนบางชนดเขา
ไปในพช ทาใหพชนนๆ มสารกระตนรางกายใหสราง
ภมคมกน เมอรบประทานพชนนเขาไป ตวอยาง
ทดลองคอ มนฝรง ใชเปนวคซนปองกนทองรวง
Nuclear DNA Mitochondrial DNA
พบในนวเคลยสของเซลลเทานน พบใน mitochondria ซงอยในเซลล เทานน
เซลลนวเคลยส เปนศนยควบคมของเซลล
nuclear DNA บรรจลกษณะทถกสบทอดมา
ของบคคล เชน สนยนตา ความสง อนๆ
mitochondriaเปนแหลงผลตพลงงานของ
เซลล mitochondrial DNA เปนวตถดบ
สบสายพนธของ mitochondriaaterial
1 กลม ตอ 1 เซลล หลายกลมตอ 1 เซลล
ครงหนง (23) จากแมและ
ครงหนง (23) จากพอ
ทงหมดจากแม และลกษณะเหมอนกบ
mitochondrial DNA ของแม
ถกใชพสจนวาเปนญาตกบพอหรอแม ถกใชพสจนวาเปนญาตทางฝายแม
DNA ถกพบอย 2 แหงในเซลล คอ
Nuclear DNA พบใน nucleus และ
Mitochondrial DNA พบใน Mitochondria
ซงอยในตวเซลล
13
ยนฟารมมง (Gene Pharming)
20
ดเอนเอ (DNA : Deoxyribose Nucleic Acid)
โมเลกลของดเอนเอยบนโครโมโซม แตละโมเลกลของดเอนเอแบงออกเปนหนวย
ยอยๆ เรยกวานวคลโอไทดยนต (nucleotide unit) ซงประกอบดวย หมฟอสเฟต, นาตาล
ดออกซไรโบส (deoxyribose), และสารประกอบไนโตรเจนทเรยกวานวคลโอไทด
(nucleotides) นวคลโอไทดทจบตวกนอยบนดเอนเอนเรยกวา เบส (base) เบสในดเอนเอ
มเพยง 4 ชนดไดแก Guanine, Cytosine, Thymine, และ Adenine นยมเรยกโดยยอวา G
C, T และ A ดเอนเอมลกษณะเปนเสนนวคลโอไทด 2 เสนพนกนแบบเชอกฟน บางครงจง
นยมเรยกโมเลกลของดเอนเอวาเชอกดเอนเอ (DNA strand) การเกดเปนเสนคนน เนองจาก
เบสของเสนหนงจบกบเบสของอกเสนหนงดวยไฮโดรเจนบอนด โดยท guanine จบคกบ
cystosine และ thymine จบคกบ adenine แตละคนเรยกวาคเบส (base pair) เปนคท
แนนอน ไมมการสบค
ยน (Genes)
ยน หมายถง หนวยถายทอดพนธกรรมหนวยหนง ซงทจรงกคอชดของคเบสหลาย
คทมาเรยงลาดบกนนนเอง แตถกจดเปนชดหรอเปนยนหนง ๆ
จโนม (Genome)
จโนม หมายถง สวนประกอบทเกยวกบการถายทอดทางพนธกรรมทมอยใน
โครโมโซมทงหมดของสงมชวตชนดใดชนดหนง และโดยหนาทยงหมายถงชดคาสงหรอ
วธการทงหมดทใชในการสรางและการดาเนนชวต เปรยบเสมอนพมพเขยวสาหรบสราง
โครงสรางของเซลลทกเซลล
โครโมโซม (Chromosome)
โครโมโซมเปนทอยของดเอนเอและอยในนวเคลยสของเซลล เซลลโดยทวไปของ
มนษยมโครโมโซม 46 โครโมโซม แบงออกเปน 2 ชด ไดชดละ 23 โครโมโซม คอมาจากพอ
ชดหนงและมาจากแมชดหนง ในแตละชดมโครโมโซมเพศ (sex chromosome) อย 1
โครโมโซม ทเหลอเปนโครโมโซมรางกาย (autosome) โครโมโซมเพศของผหญงเปน
โครโมโซม X ทงค สวนในผชายจะมโครโมโซม X และ Y
Human Genome Project หรอการศกษาจโนม
มนษย เปนโครงการหนงในโครงการศกษาวจยทาง
ชววทยาอนเกดจากความรวมมอระหวางนกวทยาศาสตร
ประเทศตางๆหลายรอยคนโดยมเปาหมายทตองการจะร
เกยวกบรายละเอยดของตาแหนงทงหมดของมนษย
80,000 ยน บนโครโมโซม 23 ค
โดยปจจบนโครงการจโนมมนษยดาเนนการไป
อยางรวดเรว โดยคนพบยนทเปนสวนประกอบของจโนม
มนษยมากกวา 40,000 ชนด และมกวา 60,000 ชนดทถกศกษาอยางละเอยดแลว ซงการรถง
ขอมลจโนมมนษยจะทาใหทราบถงการปองกนโรค การนาโปรตนมนษยมาใชเปนยาการคนหายน
ตอตานโรค เชน การตรวจหาโรคทตดตอทางพนธกรรมไดตงแตแรกเกด เชน โรค PKU
(Phenylketonuria)
แมนกวชาการดานพนธศาสตรสวนใหญมองเหนวา
การศกษาจโนมมนษยจะทาใหเกดการเปลยนแปลงทางความร
ดานชววทยาในทกสาขา โดยเฉพาะการประยกตใชยนทง
มนษย พชและสตว เพอนามาผลตยารกษาโรค อนเกดจาก
พนธกรรมทไมเคยพบวาจะรกษาใหหายได ในขณะเดยวกน
พวกเขากตองยอมรบวา ผลทไดกไมตางอะไรจากดาบสองคม
14
โครงการจโนมมนษย
19
ยคท 1 เปนยคทมการคนพบโครงสรางดเอนเอ โดย
เจมส วตสน และ แฟรนซส ครก แตยงไมคอยมคน
นาความรทพวกเขาคนพบไปใชประโยชนซกเทาไหรนก
ยคท 2 ดร.สแตนลย โคเฮน จากคณะแพทยศาสตร
มหาวทยาลยแคลฟอรเนย และ ดร.เฮอรเบรท บอยเออร
นกชวเคมจากมหาวทยาลยแคลฟอรเนยประสบ
ความสาเรจในการ “ตด” และ “ตอ” พลาสมดสองตวเขา
ดวยกนเพอ “สราง” ดเอนเอและยนใหมขนมา
ยคท 3 ดร.แคร มลลส ไดคดคนเทคนคพเศษในการเพม
จานวนดเอนเอ คอปฏกรยาลกโซพอลเมอรเรส หรอ
พซอาร ขนมาโดยเขาคดวาถาเขาใชดเอนเอสายสนๆท
สงเคราะหขนมาในการจบแบบจาเพาะของดเอนเอเปนตว
เรมตนจานวนสองเสนสรางสายดเอนเอแลวดเอนเอทไดมา
กจะเปนตนแบบในการสรางดเอนเอสายใหมได
ยคท 4 เราอาจจะเรยกวาเปนยคโอมกสเลยกไดเพราะเปนยคทเกด
โครงการจโนมสงมชวตตางๆ มากมาย ซงเราเรยกวา จโนมกส ซงใน
ยคนยงม การเกดขนของเทคนคตางๆอก เชน ไมโครแอเรยซงเปน
เทคนคทใชการตรวจสอบยนหรอโปรตนคราวละเปนพนๆ และชวสา
รสนเทศศาสตร หรอไบโออนฟอรเมตกส ซงเปนการจดเกบและ
วเคราะหเปรยบเทยบขอมลจากโครงการจโนมสงมชวตตางๆ
หลงจากมการคนพบโครงสราง รวมทงวเคราะหหนาทของดเอนเอของวตสนและ
ครก กทาใหเกดผลกระทบทยงใหญตอวงการวทยาศาสตร เพราะทาใหนกวทยาศาสตรท
เคยคลางแคลงใจ กลบมความเชอมนขนมากวาดเอนเอเปนสารพนธกรรมจรง ตงแตนนมา
งานวจยทเกยวของกบดเอนเอกเจรญรดหนาอยางรวดเรว ซงสามารถแบงเปน 4 ยคแหง
เทคโนโลยชวภาพ ไดดงน
ดเอนเอกบการกลายพนธและความหลากหลายของสงมชวต
ในการคดลอกดเอนเอทกครงไดดเอนเอเสนใหมทเหมอนเดมทกประการซงถาเปน
เชนนน ความหลากหลายของสงมชวตจะเกดขนไดอยางไร?
อนทจรงในการคดลอกดเอนเอแตละครง กมโอกาสไมเหมอนตนฉบบไดเชนกน ซงเราจะ
เรยกปรากฏการณนนวา การกลายพนธ หรอ มวเตชน (mutation) แตในภาวะปกตการกลายพนธ
มกเกดในอตราสวนทตามาก เชน หนงในลานเบส อตราการกลายพนธจะสงขนไดเมอมสารเคม
หรอภาวะทจะไปทาลายโครงสรางบางสวนของดเอนเอ เชน แสงยวจากแสงแดดซงมพลงงานสง
และสามารถทจะไปทาลายพนธะเคมทอยในดเอนเอ ทาใหโครงสรางบางสวนของดเอนเอ
เปลยนแปลงไป หรอในภาวะทสงมชวตตองเผชญกบสภาวะกดดน กพบวาอาจมอตราการกลาย
พนธสงเกดขนได
การกลายพนธนอาจเกดไดเฉพาะจด เชน เบสของเดมเปน A แตคดลอกแลวเปน G
แทน การกลายพนธนกมโอกาสทจะทาใหกรดอะมโนเปลยนชนดไปได ถาเกดขนในสวนของยน
แตถาเกดขนกบสวนควบคมทเรยกวา โปรโมเตอร กมโอกาสทจะทาใหการควบคมการสราง
โปรตนของยนนนๆเปลยนแปลงไป สวนการกลายพนธอกชนดหนงเปนการแลกทกนของชน
ดเอนเอทงชน จากทหนงในโครโมโซมไปสทหนงในโครโมโซมเดยวกนหรอคนละโครโมโซมหรอ
แมแตคนละสงมชวต การกลายพนธทงสองแบบเกดขนตามธรรมชาตและเปนพนฐานของความ
หลากหลายของสารพนธกรรม ซงเปนพนฐานทสาคญของการมชวตอยรอด และความ
หลากหลายของสงมชวตทงหลายบนโลก
15 18
ชดท 1 โลกของแมลง (The World of Insect)
เอกสารเผยแพรทางวชาการ
อทยานวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยวลยลกษณ
จดทาโดย : อทยานวทยาศาสตรและเทคโนโลยมหาวทยาลยวลยลกษณ
โทร : 075-672603, แฟกซ : 075-672604 Produced by : Science and Technology Education Park Walailak University
Tel : 075-672603, Fax. : 075-672604
ชดท 2 ผเสอ(Butterfly)
ชดท 3 ดเอนเอ เกลยวคแหงชวต
ชดท 4 ขาวกบวถชวตคนไทย
ชดท 5 ขาวอนทรย (Organics rice)