donderdag 25 juni 2009

DiversAntwerpen

Bijlagereeks over de 160 verschillende nationaliteiten die in Antwerpen vertegenwoordigd zijn

Van Afghanistan tot Zwitserland

www.gva.be

“Jezelf zijnkan je overal”

blz. 2-3

“Van veel vlees word je agressief”

“Mijn kunst hangt in Londen en Washington”

blz. 4-5 blz. 6-7

MontenegroSelvija Kucevic

MyanmarZinmin Htun

MozambiqueOlga Dengo

NamibiëTom Saintfiet

“Niemand wil Namibië verlaten”

blz. 8

Teksten: Evita Bonné, Liesbeth Baeten, Maaike Floor Coördinatie: Kris Vanmarsenille Eindredactie: Carine TollenaereFoto’s: Dirk Kerstens, Thomas Legrève, Dirk Vertommen, Frederik Buyckx, Luc Beaucourt, Maarten Cromheeke, Montenegro Tourist Board, Reuters, AP, EPA, GPD, GVA

België MontenegroMyanmar

MozambiqueNamibië

�.DIVERS ANTWERPEN donderdag �5 juni �009

Beetje groter dan Vlaanderen Montenegro telt slechts

678.177 inwoners en heeft een oppervlakte iets groter dan Vlaanderen, namelijk 13.938 ki-lometer. De hoofdstad is Podgo-rica, met 130.000 inwoners. An-dere grote steden zijn Niksic, Bar, Kotor en Cetinje.

Montenegro is slechts sinds juni 2006 onafhankelijk. Daar-voor vormde het een confedera-tie met Servië.

Maar Montenegro is in een ver verleden al onafhankelijk

Bevolking

MontenegroLand met op een na grootste canyon

“Montenegrijnen willen overal goede sporen nalaten”De Montenegrijnse Selvija Kucevic (48) kwam van het brandende Sarajevo naar Antwerpen. Ze had geen problemen om haar weg te vinden in de stad van Brabo en Rubens. “Jezelf zijn, kan je overal.”De eerste dag dat ik hier was, ben ik naar de kathedraal getrokken. Ik heb er de geur van barok en renaissance opgesnoven en heb die geur vastgehouden. Ik heb me meteen aangepast in Antwerpen. Zo moeilijk is dat niet: waar je ook woont, maak het beste van jezelf.”

Sociologe Selvija Kucevic is meer dan veertien jaar geleden vanuit Sarajevo naar hier gekomen. “Ik heb eerst op een studentenkamer in Borgerhout gewoond, in een huis met zes studenten.”

“Op een dag waren ze statistiek aan het studeren, en ze waren ver-baasd dat ik er iets van afwist. Ze stonden eveneens versteld dat ik het Rubenshuis wilde bezoeken omdat ik al veel over Rubens had gehoord. Net als over Brabo, de ka-thedraal en de Antwerpse haven. Terwijl zij niets van ex-Joegosla-vië afwisten. Ze schrokken dat ik dat in Montenegro allemaal had geleerd.”

“Ik heb van mijn ouders het vol-gende meegekregen: elke mens moet tijdens zijn leven goede spo-ren nalaten. Het maakt niet uit of je dat doet in je vaderland of in het nieuwe land waar je woont. Dat is de mentaliteit van de Montene-grijnse ziel.”

Selvija groeide op met haar drie broers en twee zussen in een Mon-tenegrijns stadje in het binnenland, Bijelo Polje. Ze trok vervolgens naar

geweest. Tijdens de Eerste We-reldoorlog ging het echter een alliantie aan met Servië. Na de oorlog werd Montenegro te-gen zijn wil opgenomen in het Joegoslavische koninkrijk. De Montenegrijnen voerden nog zes jaar lang guerrillaoor-logen, maar het mocht niet ba-ten. Tijdens de oorlogen in de jaren 1990, bleef Montene-gro buiten schot, maar het ver-vreemde wel stilaan van Servië. De breuk was onomkeerbaar.

“Ik mis de warmte en de atmosfeer bij mijn ouders. Maar als moeder moet je kiezen: voor je kinderen of voor jezelf ”selvija kucevicsociologe

Sarajevo in Bosnië en Herzegovina, waar ze aan de universiteit sociolo-gie ging studeren.

“Sarajevo is een prachtige stad. Verschillende culturen leefden er in harmonie samen, tot de oorlog. Het was verschrikkelijk om aan te zien.”

Selvija’s broer Senad, die al in Bel-gië woonde, vroeg zijn zus ook naar Antwerpen te komen. De eerste ja-ren werkte de sociologe in de horeca, maar uiteindelijk kwam ze toch in haar sector terecht.

“Ik heb drie jaar gewerkt bij Sa-menlevings- en opbouwwerk, Buurt-huis Deurne-Noord. Ik heb hier al sporen nagelaten als kernmedewer-ker van het project Deurne Breit. Een prachtig initiatief: we hebben men-sen samengebracht door ze sjaals te laten breien voor Make a Wish. Ons streefdoel was 300, maar we hebben er 1.400 gemaakt.”

“Op het moment zelf zag ik niet welke impact het project had op de buurt. Maar toen de bewoners hun dankbaarheid en respect uitdrukten, begreep ik dat we iets heel goeds heb-ben gedaan voor de mensen. Ik zal de ontroerende brieven die ik gekregen heb, nooit vergeten.”

“Het universitair onderwijs in Sarajevo is van het hoogste niveau. Toch heb ik er twee jaar over gedaan om mijn diploma hier erkend en ge-lijkgesteld te krijgen. Ik heb een dos-sier met een hele hoop documentatie opgesteld en naar vier verschillende commissies gestuurd: Leuven, Brus-sel, Gent en Antwerpen. Ze hebben me ondervraagd tot in het kleinste detail. Ik ben trouwens de enige van mensen uit de Balkan die ik ken, wiens diploma erkend is.”

Haar drie broers en zus die ook in België wonen, bleven wel actief in de horeca. Senad is uitbater van het stijlvol pitarestaurant Giani aan de Herentalsebaan in Deurne. Het doet aan als Klein Balkan: mensen uit Bosnië en Herzegovina, Monte-negro, Kosovo en Albanië werken er zij aan zij.

“Bijna heel mijn familie heeft hier zijn tweede thuis gevonden. Ik heb nog één zus die in Wenen woont. Mijn ouders zijn in Montenegro

donderdag 25 juni 2009 DIVERS ANTWERPEN.�

Montenegro scoort goed bij de EU. Het is een poten-tieel kandidaat-lidstaat sinds 2004. Haar onafhankelijkheid bevordert het toetredings-proces, en was ook een van de drijfveren achter de afschei-ding van Servië.

In oktober 2007 onderte-kende het het Stabilisatie- en Associatie-akkoord, een stap richting officiële kandidatuur. De Commissie gebood wel een

Potentieel kandidaat

Europa

Een traditionele manier van koken in Montenegro is ispod. Dat betekent ’onder de kolen’. In een pot, sac ge-naamd, wordt vlees gedaan, en daar worden de kolen overheen gedaan.

Typsiche ingrediënten aan-wezig in de Montenegrijnse keuken zijn zure room, yog-hurt en koeien- en schapen-kaas. Montenegrijnen zijn

carnivoren, lamsstoofpotjes en gerookte schapenham zijn nooit ver weg. Toch is ook de medi-terraanse drievuldigheid van wijn, vis en olijfolie aanwe-zig. Veel vis als karper komt uit het Skadarmeer.

Montenegro produ-ceert zijn eigen bier en wijnen. De Vranac is een bekende Montenegrijn-se rode wijn. De nationa-le drank is rakija, een brandy van witte druiven die de Mon-tenegrijnse gastvrijheid en goe-de wil symboliseert.

Keuken

Room en brandy

beter openbaar bestuur uit tebouwen, waar Montenegro volop aan werkt. De Commis-sie wees er ook op dat het land de strijd met corruptie moet aangaan. De energieprijzen zijn te hoog en de werkloos-heid moet worden aangepakt. Daarnaast bekommert de EU zich om vluchtelingen die er verblijven, inclusief de Roma.

Ook Amnesty Interntional bericht positief over Montene-gro. Een enkel probleem waar het mee in verband wordt ge-bracht is smokkel.

HoogvliegerOud-voetballer runt toprestaurant

Een van de weini-ge bekende Mon-tenegrijnen is Ni-kola Jovanovic. Hij acteerde in de film The Dark Side of the Sun uit 1997. In de jaren 1980 voetbalde hij voor Manchester Uni-ted, maar intussen is hij terug in zijn heimat. Nu runt hij een van de beste restaurants van Montenegro: Stari Most in Rijeka Crnojevica.

Het dorp met typisch Montene-grijnse plattelandsarchitectuur is de rust zelve. Er is uitermate weinig verkeer en de vriendelijke mensen genieten hier van het leven en van de talrijke natuurlijke producten (vis, wijn).

De traan van Europa

In het noordelijke gedeelte van Montenegro ligt het nationale park genaamd het Durmitor-mas-sief. Daarin ligt de Tara-kloof, Eu-ropa’s diepste canyon, en een van de grootste en meest spectaculai-re kloven van de wereld. De Tara-kloof prijkt dan ook op de Wereld-erfgoedlijst van Unesco.

De rivier Tara draagt de bij-naam, de traan van Europa. De Tara erodeert al duizenden jaren de zachte kalksteen en heeft een kloof van 82 kilometer lang gecre-eerd. Op bepaalde plaatsen gaat de kloof tot 1.300 meter diep. De Tara is met 140 kilometer ook de langste stroom van Montenegro. Naast de stroom liggen waardevolle naald-boombossen van meer dan 500 honderd jaar oud.

Het park van Durmitor herbergt ook de hoogste bergtop van Mon-tenegro, de Bobotov Kuk, die 2.582 meter meet. Daarbuiten telt het nog 48 bergen die boven de 2.000 meter reiken. In de winterperiode is het dan ook hét skigebied bij uit-stek van Montenegro.

www.discover-montenegro.comi

Montenegrijnen wonen in Antwerpen

11“De Europese mentaliteit heerst in Montenegro. Mijn familie is er het levende bewijs van”selvija kucevicsociologe

gebleven. Ze wilden niet vluchten. Gelukkig is er in Montenegro geen oorlog uitgebroken en is hen niets overkomen. We hadden een hele goede president, Momir Bulatovic, die ons uit de vuurlinie heeft kun-nen houden.”

Montenegro is pas onafhankelijk sinds 2006. In een referendum met een opkomst van 86,49% stemde 55,6% voor de scheiding met Ser-vië.

“We hebben een goede economie met toerisme als belangrijke draai-spil. Daarom is het voor het Monte-negrijnse volk interessanter om on-afhankelijk te zijn. Servië heeft een minder goede economie. Ex-Joegsla-vië was trouwens ook te verdeeld. Nu heeft iedereen zijn eigen thuis.”

Selvija woont nu in Deurne met Ekrem en haar twee kinderen De-mir en Dzana.

“Ik was alleen toen ik hier aan-kwam. Op een gegeven moment heeft men mij gevraagd te komen tolken in een Antwerps ziekenhuis voor de gewonden die overgebracht werden uit de Balkan. Er waren net hevige gevechten geweest in Mostar, een stad in Bosnië en Herzegovina, waar de historische brug Stari Most werd vernield. Artsen Zonder Gren-zen hebben een aantal slachtoffers naar westerse landen geëvacueerd. Zo leerde ik Ekrem kennen.”

“Hij was hier voor een zware ope-ratie aan zijn been. Ik vroeg of ik hem ergens mee kon helpen, want de meeste mensen kwamen hier aan met shorts en een T-shirt als enig be-zit. Hij vroeg me enkel om tandpasta en postzegels, zodat hij een brief kon schrijven naar zijn moeder. Ik stond versteld. Toen ik de brief voor hem gepost had, kreeg ik een zoen op mijn wang.”

“Na zijn operatie lag hij in het gips.

Hij kreeg het nieuws dat hij werd ge-repatrieerd. Ze waren van plan een immobiele man die nog aan het be-komen was van zijn operatie terug te sturen naar oorlogsgebied. Mostar brandde! Dat kon ik niet laten gebeu-ren. Ik ben naar de rechtbank gestapt en heb alles ondernomen zodat hij zou kunnen blijven. Ik besefte dat ik verliefd was geworden. We zijn in-tussen meer dan 13 jaar samen en hebben twee mooie kinderen.”

Selvija keert nog elke zomer en winter even terug naar haar ge-boorteland. “Ik mis de warmte en de atmosfeer bij mijn ouders. Ik hou ook van water en zon. Toch heb ik het niet moeilijk gehad om me hier aan te passen. Soms wil ik wel terug naar Sarajevo. Maar mijn kinderen

zijn hier geboren en willen hier blij-ven. Ze gaan hier graag naar school, ze hebben hobby’s en hun vrienden. Ik ben heel fier op hen, want ze doen het beiden bijzonder goed.”

“Ik vind het prachtig dat ik hen iets goeds kan geven. Als moeder moet je kiezen, voor je kinderen of voor jezelf. In Sarajevo heb ik vele goede vrienden en kan ik gemakkelijk uit-dagend werk vinden als sociologe, maar ik kies voor mijn kinderen.”

Selvija hoopt dat er nog vele pro-jecten als Deurne Breit op haar wach-ten. “Ik droom ook van het behalen van een doctoraat in de sociologie. Ik ben al naar de universiteit gestapt...Afwachten. Eerst mijn Nederlands perfectioneren.”

“Voor Montenegro droom ik van

een toetreding tot de EU. Het is er klaar voor. De Europese mentaliteit heerst er heel sterk. Mijn familie die zich hier naadloos heeft aangepast, is het levende bewijs.”

Selvija Kucevic kreeg van ons een SIM-pakket van Ortel Mobile toegestuurd.

i

Boven: de brug boven de Tara Canyon, de op een na langste canyon ter wereld. Onder: Sveti Stefan.

In Montenegro spreekt men Servisch en Montenegrijns. Het Montenegrijns is afgeleid van het Servokroatisch.

Rijeka Crnojevica.

www.ortelmobile.be connecting the world

BEL DE HELE WERELD

ROND TEGEN EXTREEM

LAGE TARIEVEN!

**Eenmalig starttarief voor onderling gratis bellen is € 0,15 • Maximale gesprekstijd voor onderling gratis bellen is 10 minuten • Onderling gratis bellen geldt alleen binnen België • Voor een overzicht van alle

tarieven en voor meer informatie over onze actie gaat u naar: www.ortelmobile.be* Actie geldig vanaf 8 mei 2009

-50%*

OP BOVENSTAANDE BESTEMMINGEN ELKE DAG VANAF 16:00H TOT 04:00H

POLAND ROMANIA TURKEYCONGO DRC MOROCCO

VAST MOBIEL&

GRATIS!!ONDERLING BELLENVAN ORTEL NAAR ORTEL**

�.DIVERS ANTWERPEN donderdag 25 juni 2009

Toen en nu

Birma heet sinds 1989 Myanmar

Myanmar, het vroegere Birma, ligt in Zuid-Oost-Azië tussen Bangladesh en Thailand en grenst aan de Andamanzee en de Golf van Bengalen.

In de 19de eeuw was Birma ingelijfd onder de Engelse kroon. Het land werd behandeld als provincie van India tot het in 1937 een aparte kolonie werd.

Onafhankelijkheid van de Com-monwealth bereikte het in 1948.

MyanmarMyan=snel mar=sterk

Generaal Ne Win domineerde van 1962 tot 1988. Eerst met een militair bewind, later als zelf aangestelde president. In september 1988 werd hij door het leger afgezet en kwam er een nieuwe junta aan de macht.

Niettegenstaande de massalewinst van de grootste oppositie-partij NLD (National League for Democracy) tijdens de verkiezin-gen in 1990, weigerde de juntaom de macht over te dragen. NLD-leider en winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede Aung San Suu Kyi kwam zelfs onder

huisarrest tot 1995 en opnieuw van 2000 tot 2002. In mei 2003 begon de periode van huisarrest, die duurt tot op heden.

Toen de regerende junta in augustus 2007 onverwachts de brandstofprijzen naar omhoog dreef, kwamen tienduizenden onder leiding van monniken en prodemocratische activisten in opstand. De regering reageerde met geweld en vermoordde daarbij minstens 13 mensen en arresteerde er duizenden. Sindsdien hebben arrestaties en invallen in huizen en kloosters

wanneer te mediteren. We vragen daarvoor geen geld. Mensen die komen, hebben al genoeg proble-men.”

Na de tweedaagse kan je natuur-lijk altijd terecht in het centrum. “Voor alle duidelijkheid, wij willen niemands religie veranderen. Enkel tonen hoe je je leven kan opruimen en terug een nieuwe start kan ne-men. Dit huis is daar een goed voor-beeld van.”

Zinmin en Yi Yi Lim vroegen twaalf jaar geleden politiek asiel aan in Bel-gië. Ondertussen werken beiden al jaren in Hotel Colombus in Antwer-pen en hebben ze twee kinderen van 8 en 12 jaar.

“We leven als Belgen, we voelen ons thuis in onze job, maar we willen een stukje van onze cultuur bewaren en doorgeven”, aldus Zinmin.

“Ik denk bijvoorbeeld veel na over de relatie tussen verveling en boos-heid. Als je elke dag hetzelfde eet, dan word je daar volgens mij boos van. Ook altijd veel vlees eten, wekt agressiviteit.”

“Wij zorgen elke dag voor kleine veranderingen. En Yi Yi Lim en ik zijn 16 jaar getrouwd en zijn nog totaal niet uitgekeken op elkaar. Wij heb-ben ook onze problemen, maar die gaan we te lijf met humor.”

“We zijn België heel dankbaar voor de kansen die we hebben gekregen. Maar we blijven Birma missen. We hebben nooit de Belgische nationa-liteit aangevraagd omdat we dan de onze zouden kwijtspelen. Liever wachten we tot onze regering tot in-keer komt en we terug kunnen gaan om alles op te bouwen.”

“We hebben een erg rijk land qua grondstoffen en mensen. We hebben enkel de techniek nodig en de kans om tot ontwikkeling te komen.”

“Wij maken grapjes over onze problemen”

Zinmin Htun.

“Altijd veel vlees eten wekt agressiviteit op”Zinmin Htun

Myanmarezen wonen in Antwerpen

48

Osystraat 18AntwerpenOpeningsceremonie op 27 juni

Boeddhistisch centrum

Een boeddhistisch klooster openen in de Osystraat om de hoek van het De Coninckplein. Dat is het project waar Zinmin en Yi Yi Lim hun schouders onder gezet hebben. “We willen iets doen aan de boosheid en de verveling”, aldus Zinmin. “Als we samen duwen, dan beweegt het iets.”

Het pand dat Zinmin huurde voor zijn nobele doel stond lang bekend als een ‘slecht huis’.

“Prostitutie, drugs en smokkel was hier alledaags”, getuigt Zinmin.

“Ik heb het helemaal opgeruimd en heb wel 4.000 kilo vuil naar bui-ten gedragen. Daarna heb ik nieuwe huurders gezocht voor de etages. De benedenverdieping hebben we inge-richt als een boeddhistisch medita-tiecentrum.” Dit alles midden in de wijk waar het het hardst nodig is.

“We merkten dat de mensen vaak last hebben van depressies, verve-ling en boosheid”, legt Zinmin uit. “Dat leidt enkel tot onevenwichtige situaties en kan niet blijven duren. Iedereen is daarom welkom om naar hier te komen met zijn of haar pro-blemen.”

“Na een eerste gesprek kan je mee op een tweedaagse meditatie onder leiding van een Birmaanse monnik. We gaan ergens heen waar het heel rustig is en leren je hoe, waarom en

donderdag 25 juni 2009 DIVERS ANTWERPEN.5

Minderheden spreken eigen taal

Cijfers

elkaar opgevolgd. Aung San Suu Kyi blijft intussen nog steeds onder huisar-rest met een minimum aan communicatie met haar partij en supporters. Maar haar strijd voor de vrijheid en haar symbolische posi-tie bij het verzet tegen de junta in Myanmar gaan onverminderd voort. On-langs belandde ze in de cel.

In 2010 zouden er in Myanmar parlementaire verkiezingen worden gehouden.

Munteenheid: kyats (MMK)Telefoon landcode: +95Internet landcode: .mmBevolkingssamenstelling:

Bamar (68%), Shan (9%), Karen (7%), Rakhine (4%), Chinees (3%), Indiaas (2%), Mon (2%), ander (5%)

Export: natuurlijke gassen, houtproducten, peulvruchten, bonen, vis, rijst, kleding, jade en edelstenen

Plaats op lijst rijkste landen: 132/177

Hoogvliegers

Recept

Moh Hin GhaRijstnoedels met vissoep

Ingrediënten 500 g sterk afsmakende

visfilet 4 gewone uien, gehakt 6 teentjes look, gepeld 2 tl fijn gehakte verse gember 1 tl gemalen kurkuma 1/2 tl chilipoeder 2 el sesamolie 4 el pindaolie 2 verse pepertjes, zonder

zaadjes en gehakt 4 kopjes dunne kokosmelk 1 hart van bananenplant of

255 g bamboescheuten uit blik 1 tl gedroogde garnaalpasta 1 tl vissaus 3 el bloem van kikkererwten 2 kopjes dikke kokosmelk 2 el citroensap 500 g dunne eiernoedels of

rijstvermicelli zout naar smaak

BereidingMaak de filets schoon en laat ze

5 minuten sudderen in net voldoen-de water om onder te staan.

Bewaar het kookvocht.Doe uien, look, gember, kurku-

ma en chilipoeder in de elektrische blender en mix tot een pasta.

Verhit beide oliën in een grote pan en frituur de pasta met de pepers.

Als het goudbruin is en begint te kleven aan de pan, voeg je het kook-vocht, de dunne kokosmelk en de bamboescheuten toe.

Breng aan de kook, zet het vuur lager en laat sudderen tot de bam-boescheuten zacht zijn.

Los gedroogde garnaalpasta op in de vissaus en voeg bij het mengsel.

Mix de bloem van kikkererwten los met een beetje koud water en voeg bij de rest.

Breng al roerend aan de kook.Laat 5 minuten sudderen alvo-

rens de vis toe te voegen.Overgiet met de dikke kokosmelk

en het citroensap, blijf voorzichtig roeren.

Kruid eventueel bij met zout.Kook de noedels gaar in gezouten

water en giet ze af.Schep de noedels in kommen of

borden en schenk er dan de hete soep over.

Cycloon Nargis trok begin mei 2008 tegen 200 km/u over Myan-mar. De storm had een vloedgolf van 3,6 meter in haar kielzog. Die eiste 84. 537 levens, en er waren 53.836 vermisten en 19.359 ge-wonden.

Zo’n 2,4 miljoen mensen raakten hun huis kwijt of werden op een an-dere manier zwaar getroffen. 57% van de infrastructuur in de gezond-heid werd vernield. De schade aan de gezondheidsinfrastructuur liep in de miljoenen. De totale schade kwam uit op 21% van het BBP van Myanmar. Nargis was de meest verwoestende cycloon in Azië

sinds 1991.In België koos dokter Luc Beau-

court, diensthoofd spoedgeval-len van het Universitair Zieken-huis Antwerpen (UZA), om vanuit

Vlaanderen een medisch-humani-taire interventie op het getouw te zetten. Daaruit groeide razendsnel de actie Help Myanmar.

Meteen in mei en juni 2008 stuur-de Help Myanmar drie hulpteams naar Myanmar. Deze waren sa-

Tien voor taal:Myanmarees

Officieel: Unie van BirmaHoofdstad: Rangoon Oppervlakte: 678 500 km² Aantal inwoners:

48.1 miljoen Levensverwachting:

61,2 jaar (mannen), 65,7 jaar (vrouwen)

Talen: Myanmarees, etnische minderheidsgroepen hebben hun eigen taal

Godsdiensten: boeddhistisch (89%), christelijk (4%), moslim (4%), animist (1%), ander (2%)

mengesteld uit artsen, verpleegkun-digen en logistiek medewerkers van het Universitair Ziekenhuis Antwer-pen (UZA), het UZ Gent, het Albert Schweitzer Ziekenhuis (Dordrecht), Klina (Brasschaat), Sint Dimphna (Geel), de politie van de stad Ant-werpen en de brandweerkorpsen van Boom en Kontich. Ter plaatse verzorg-den zij de logistieke ondersteuning bij de wederopbouw, verstrekten ze ba-sisgezondheidszorg en werden de wa-terputten zeewatervrij gemaakt.

En nu?“De schade van de cycloon is gro-

tendeels opgeruimd. Maar de hulp aan Myanmar gaat voort”, zegt Beau-court. “Vorig jaar november en afgelo-pen mei zijn er nog twee zendingen ge-weest. In mei hebben we vooral basis-gezondheidszorg gegeven en schilder-werk gedaan. We hadden ook gepland om vaccins toe te dienen, maar die had de douane nog niet vrijgegeven. Dat doen we dus volgende keer.”

Een jaar na cycloon Nargis

Help Myanmar

ZendingenVlaamse artsen en verpleegkun-

digen blijven ter plaatse gaan voor medisch en verpleegkundig vrij-willigerswerk. Volgende zending: najaar 2009.

UitwisselingVoorbereidingen worden getrof-

fen om elk jaar twee artsen enkele maanden uit te nodigen om in het UZA opleiding te volgen. Die artsen

Structurele plannen in Myanmarzijn ontzettend gemotiveerd, maar de praktische besprekingen nemen tijd in beslag.

RegenwaterEen nieuw project zoekt uit hoe

grote stevige bassins kunnen worden gemaakt om regenwater op grote schaal op te vangen tijdens het regen-seizoen. Het zeewater heeft het bo-demwater zout gemaakt. Zelfs na zuivering bleek het onbruikbaar te zijn.

Aung San Suu Kyi Politica,

leidster van de geweld-loze bewe-ging voor de mensen-rechten en democratie in Myanmar en win-nares van de Nobelprijs voor de Vrede in 1991. Zit sinds 18 mei in de gevangenis omdat ze vol-gens de autoriteiten de regels van haar huisarrest overtrad. Vierde haar 64ste verjaardag

in de cel. Europa en de VS vra-gen vergeefs haar onmiddellij-ke vrijlating.

Dochter van revolutionair, nationalist, militair en politicus Bogyoke Aung San, die een belangrijke rol speelde in de onafhankelijkheid van Birma.

Maha Thray Sithu U Thant Diplomaat en de

derde secretaris-ge-neraal van de Verenig-de Naties, van 1961 tot 1971.

Antwerps fotograaf in opleiding Frederik Buyckx trok 2 maanden door Myanmar. Zijn werk vind je via http://frederikbuyckx.wordpress.com

Foto Luc Beaucourt

�.DIVERS ANTWERPEN donderdag 25 juni 2009

Officieel: MozambiqueHoofdstad: MaputoOppervlakte: 801.590 km² Aantal inwoners:

21,7 miljoenLevensverwachting: 41,8 jaar

(mannen) en 40,5 jaar (vrouwen)Talen: Emakhuwa (26,1%),

Xichangana (11,3%), Portugees (8,8%, maar 27% spreekt het als tweede taal), Elomwe (7,6), Cisena (6,8%), Echuwabo (5,8%), overige Mozambikaanse talen (32%).

Godsdiensten: katholieken (23,8%), moslims (17,8%), zionis-ten (17,5%), overig (17,8%), geen

Bevolking

Mozambique2.470 kilometer parelwitte stranden

Eusébio Ferreira da Silva: voetballer die lang in Portugal speelde.

Lurdes Mutola: atlete, won ooit 5 grote wedstrijden in één jaar, wat haar 1 miljoen dollar opleverde.

Graça Machel: echtgenote van oud-president Samora Machel. Tweemaal first lady. Ze is de huidige vrouw van Nelson Mandela.

Hoogvliegers

“In Mozambique werken kunstenaars vaak in een groep”Olga Dengo was een bekende kunstenares in Mozambique toen ze besloot met haar Vlaamse vriend Wouter naar Antwerpen te komen. “Hier moest ik helemaal opnieuw beginnen.”

Op haar 28ste heeft Olga Dengo al een indrukwekkende lijst met exposities op haar cv staan. Drie jaar geleden werd ze in Mozambique uitgeroepen tot artieste van het jaar, en op dit moment hangt haar werk op tentoonstellingen in Washington en Londen. Zelfs de president van Mozambique heeft schilderijen van haar in huis.

“Zullen we buiten zitten?”, stelt Olga voor. Ze zet de stoelen uit de galerij op straat, en groet de straat-veger die voorbijkomt. Het pand aan de Verbindingsdok-Westkaai waar Olga en Wouter wonen, is een galerij, atelier, bed and breakfast én woonhuis inéén.

“Ik vind dat een fijne combinatie. Door die bed and breakfast kom je in contact met veel mensen. Ik kan hier beneden lekker schilderen, en de deur staat altijd open voor men-sen die eens willen kijken. En het Eilandje is een fijne buurt. Hier zeggen mensen elkaar gedag, het is er veel minder posh dan op het Zuid.”

Ruim drie jaar woont Olga Den-go nu in Antwerpen. “Ik was hier

Olga Dengo heeft ook eigen werk in de living hangen en staan. De galerie is op de begane grond. “Op het De Coninckplein voel je de Afrikaanse vibe”olga dengokunstenares

(23,1%) Munt: metical (mzm) Landcode telefoon: +258 Landcode internet: .mzBevolkingssamenstelling:

Afrikanen (99,66%, onder wie Makhuwa, Tsonga, Lomwe en Sena), Europeanen (0,06%), Euro-Afrikanen (0,2%), Indianen (0,08%).

Export: aluminium, garna-len, cashewnoten, katoen, sui-ker, citrusvruchten, hout, elek-triciteit

Plaats op lijst rijkste landen:172/177

nog maar tien dagen toen Wouter en ik rustig rondwandelden in het oude stadscentrum. In de buurt van de Groenplaats was er ineens heel veel commotie. Van alle kan-ten kwam er politie aan. Mensen

renden over straat. ’s Avonds hoor-den we dat Hans Van Themsche een Turkse vrouw had neergeschoten, en een meisje en haar Afrikaanse babysit had vermoord. Welkom in België.”

Toen Olga ’s nachts thuiskwam, is ze meteen gaan schilderen. De hele nacht lang. Vijf zwarte schilderijen met angstige witte figuren erop, en op het laatste een lach. “Scream for a happy end, heb ik die reeks ge-

noemd”, vertelt Olga. “Ik heb mijn moeder nooit verteld wat er in Ant-werpen gebeurd is. Ze zou te onge-rust zijn.”

De eerste dagen erna voelde Olga zich nog wat ongemakkelijk in Ant-

donderdag 25 juni 2009 DIVERS ANTWERPEN.�

Mozambique werd in 1498 ontdekt door ontdekkingsreizi-ger Vasco da Gama, die op dat moment onderweg was naar India.

De Portugezen richtten rond 1505 handelsposten op in het land, om goud en ivoor te kun-nen exporteren. Ze buitten de Mozambikanen uit en reser-veerden de rijkdommen van het land voor zichzelf.

In 1975 werd Mozam-bique onafhankelijk, na de Anjerrevolutie in Por-tugal op 25 juni 1974. Frelimo, de bevrijdings-beweging Frente de Li-bertação, zette onder leiding van Samora Ma-chel een marxistisch-leninistisch beleid uit voor de ’volksrepubliek Mozambique’. Alle an-dere partijen dan Frelimo werden verboden.

Als reactie werd de ver-zetsbeweging Resistência Na-

Toen en nu

Ontdekt door Vasco da Gama

cional de Moçambique (Renamo) opgericht. Het land werd jaren-lang beheerst door een gewelddadige strijd door die twee bewegingen. Ruim 1,5 miljoen mensen kwamen bij de bur-geroorlog om het leven, vijf miljoen

mensen sloegen op de vlucht.

In 1992 werd er in Rome een vredesakkoord

getekend. Een VN-vredes-

macht verbleef twee jaar in Mozambique.

In 1986 sloeg president Joaquim Chissano een nieuwe politieke en economische koers aan. Zijn populaire voorgan-ger Samora Machel was bij een vliegtuigongeluk om het leven gekomen.

Eind 2004 werd Armando Emílio Guebuza verkozen als president.

In mei 2008 repatrieerde de regering veel Mozambikanen die slachtoffer werden van etnisch geweld in Zuid-Afrika.

Nederlands. Portugees. (of Shangane)

Goedemorgen!Bom dia!

Dank u.Kaninmambo. (shangane)

Geweldig! Maninge nice! (shangane)

Amai.E pa.(shangane)

Hoe gaat het met u? En met de kinderen?Com estas? E a familia?

Kunt u een goed restaurantje in de buurt aanbevelen?Podes me indicar um bom restaurante aqui nesta zona?

Als het regent, dan droom ik van vakantie.Quando chove, sonho em ferias.

Mooie vrouwen/mannen maken me verlegen.Homens bonitos /mulheres bonitas deixam me timida(o).

Als ik tijd had, zou ik alle talen van de wereld leren spreken.Se tivesse tempo, apprenderia todas as linguas do mundo.

Tien voor taal

(Quiabo com Camarão

Ingrediënten

1 kg ladyfingers (okra’s) 250 g gepelde scampi, aan

de rug opengesneden en schoongemaakt

5 rijpe tomaten 3 middelgrote uien 3 tenen look 1 theelepel komijn poeder 2 soeplepels olie

BereidingWas de ladyfingers, snijd ze in

schijfjes en doe er zout op. Gril ze in de pan tot ze gebruind

zijn. Smoor vervolgens de uien met de geplette look, de komijn en de to-maten. Voeg de scampi toe met een beetje water om ze te koken.

Meng de scampi als ze goed ge-kookt zijn met de gegrilde ladyfin-gers. Laat ze eventjes samen koken, niet te lang. Van het vuur halen en serveren als de saus een beetje dik is geworden.

Lekker met rijst!

Mozambikanen wonen in

Antwerpen

2“Mijn werken hangen op tentoonstellingen in Washington en Londen, maar in Antwerpen vind ik geen galerie om te exposeren” olga dengokunstenares

werpen, maar langzaam begon ze zich thuis te voelen.

“Af en toe bereik je een mijlpaal. De eerste keer iemand de weg wijzen, de eerste keer een belastingbrief invul-len. Langzaam maak je deel uit van de samenleving.”

Olga’s familie komt uit Maputo, maar zelf woonde ze lang bij haar tante in Quelimane, een stuk noor-delijker.

“Zij had geen kinderen en ik had nog een oudere zus en vier broers. Van mijn vierde tot mijn elfde woon-de ik daar. Ik speelde veel buiten. Ik klom in bomen en maakte mijn ei-gen speelgoed. Al spelen de kinde-ren die daar nu opgroeien ook met computers.”

Olga’s zus verhuisde naar Neder-land en Olga ging daar ook twee jaar wonen. “Ik heb daar schilder-cursussen gevolgd. In Nederland heb ik toen een aantal werken verkocht. Iemand bood 800 gulden, een kleine 400 euro, voor een groot schilderij. Dat was een goed begin.”

In Nederland werkte Olga alleen, maar in Mozambique was ze lid van de Nucléo de Arte, een artiestenkern. “In Maputo werken kunstenaars in een groep. Er is een prachtig kolo-niaal pand in het centrum met een grote, groene tuin waar iedereen kan komen werken.”

Olga was een van de jongste le-den en een van de weinige vrouwen. “Toch werd ik meteen opgenomen in de groep. Het is fijn om te zien welke technieken andere mensen gebrui-ken en om feedback te krijgen op je werk.”

In Maputo leerde Olga Wouter Arrazola de Oñata kennen. Via de

Gentse universiteit deed hij drie jaar onderzoek in Mozambique voor een project van Marleen Temmerman.

“Olga en ik gingen naar dezelfde sportschool”, vertelt Wouter. “Bij een concert kwamen we elkaar weer te-gen. Ik had weinig oog voor de mu-zikanten die avond.”

Samen verhuisden ze zo’n an-derhalf jaar later naar Antwerpen. Olga: “Wouter wilde graag weer in de buurt van familie en vrienden wonen. En ik wilde wel iets anders. In Mozambique had ik veel bereikt. Mijn werk hing in het Museo Nacio-nal, en ik werd geregeld gevraagd voor debatten of symposia op de universiteit. Ik wilde ook graag een nieuwe stap zetten.”

Toch is het niet gemakkelijk als Afrikaanse kunstenares in Antwer-pen. “Op zich gaat het niet slecht. Op dit moment lopen er groepsten-toonstellingen met werk van mij in

Washington en Londen, maar in Ant-werpen vind ik geen enkele galerie die mijn werk wil exposeren. Dat vind ik jammer. Veel galerieën heb-ben vaste artiesten en daar kom je niet tussen. Musea hebben dan weer een heel westers referentiekader. Terwijl je een boeiende garde jonge Afrikaanse kunstenaars hebt.”

Olga voelt zich ondertussen wel thuis in Antwerpen. “En als ik heim-wee heb, dan ga ik gewoon naar het De Coninckplein. Daar voel je de Afrikaanse vibe. Mensen die je mis-schien één keer gezien hebt, vragen: ‘Hey sister, how are you?’ Mensen zijn daar minder gesloten.”

Maar het gebeurt ook dat Wouter Mozambique méér mist dan Olga.

“Maputo is een levendige stad en de mensen zijn heel open en nieuws-gierig. Er is ook een ontspannen sfeer tussen blank en zwart, héél anders dan in Zuid-Afrika”, vertelt Wouter. “Maar het leukst zijn de zondagen, wanneer je met de hele familie onder een grote boom lekker buiten eet. Of je gaat naar de vismarkt, koopt verse scampi - de beste ter wereld - en laat ze bereiden door mensen die daar met barbecues staan om eten klaar te maken. Dat eet je dan op aan het strand.”

Olga knikt. “Heerlijk is dat. Waar-schijnlijk hebben veel gemengde koppels daar last van. Zijn we in Bel-gië, dan missen we Mozambique. En als we in Maputo zijn, missen we Ant-werpen.”

www.waterfront-art.be

Olga Dengo kreeg van ons een SIM-pakket van Ortel Mobile toegestuurd.

i

i

Ladyfingers met scampi.

�.DIVERS ANTWERPEN donderdag 25 juni 2009

Uranium trekt wereldleiders naar Namibië

Namibië heeft haar eigen goud: uranium. Per jaar haalt het zo’n 3.800 ton naar boven. Daarmee is het land de op vijf na grootste pro-ducent van uranium.

Die grondstof maakt het Afri-kaanse land heel populair bij de grootmachten. Zowel India, Chi-na, Japan, Frankrijk als Rusland laten hun interesse duidelijk blij-ken. Russisch president Medvedev is er momenteel op bezoek.

De nieuwe buitenlandse mijn-bedrijven zijn in aanmaak. Er wor-den kanttekeningen gemaakt bij de bloei van de atoomsector.

Toch houdt Namibië rekening met haar autochtone, zwarte be-volking. Het heeft aan de buiten-landse investeerders meegedeeld dat ze genoeg zwarte aandeelhou-ders moeten vinden, zodat ook de lokale bevolking wel vaart bij de economische innovaties.

Ook milieuorganisaties hebben vragen bij de ontwikkelingen. Het valt te vrezen dat de snelle groei van de mijnbouw een duidelijk nefast effect zal hebben op de Na-mibische natuur. Voor uranium-ontginning is er veel water nodig. Dat impliceert vele pijpleidingen onder de woestijn.

Namibiërs wonen in Antwerpen

2

Divers Antwerpen gaat met vakantie

Nederland

“Een Europees land op het Afrikaanse continent”“In Namibië over straat lopen, voelt hetzelfde aan als in Antwerpen of Mol op pad gaan”, vertelt Mollenaar Tom Saintfiet (35), al een jaar Namibisch bondscoach.

Sportpsycholoog Tom Saintfiet woont intussen een klein jaar in de Namibische hoofdstad Windhoek.

“Het heeft 240.000 inwoners. Windhoek is een rustige stad, met een opmerkelijk goed wegennet-werk. Het centrum heeft prachti-ge, moderne gebouwen. Hier en daar vind je nog Duitse kolonia-le woningen, en het ontbreekt er niet aan shoppingcentra. Kortom, het doet heel Europees aan. Er zijn weinig steden in België die zo wes-ters zijn.”

“Je merkt dat Namibië een voor-malige Duitse kolonie is. Hier is discipline aanwezig. Het openbaar bestuur is vrij goed georganiseerd. Het Duits behoort naast Engels en Afrikaans tot de officiële talen.”

Namibië is intussen 19 jaar onaf-hankelijk. Grote rellen en strub-belingen met voormalige onder-drukker Zuid-Afrika blijven uit.

“Namibië is een re-latief stabiel land. Er is minder criminaliteit dan in Zuid-Afrika. Er heerst ook een zekere persvrijheid. Ik krijg niet het gevoel dat er enorme druk wordt uitgeoefend op kri-tische berichtge-ving.”

“Natuurlijk is er nog een grote on-gelijkheid tussen rijk en arm. Namibië telt een blanke be-volking van 100.000 mensen. De zwar-te bevolking van Windhoek bevindt zich overwegend in

Toen en nu

Politiek stabiele democratie Namibië is met zijn 1.820. 916

inwoners op een opppervlak-te die vier keer zo groot is dan Groot-Brittannië, het land met de tweede kleinste bevolkings-dichtheid.

Namibië was tot 1884 een Duits protectoraat. In 1920 werd het door de Volkenbond ondertoezicht van Zuid-Afrika ge-plaatst. Tijdens de jaren 1960 kwam er meer en meer verzet tegen die Zuid-Afrikaanse over-

NamibiëHet jongste land van Afrika, na Eritrea

heersing. Het SWAPO (South West Africa People’s Organisa-tion) ging in 1970 zelfs een bond-genootschap aan met Fidel Cas-tro. De Cubaanse inmenging bleef niet zonder gevolgen. De eerste stappen naar autonomie werden gezet, ondanks Zuid-Afrikaans verzet. Toch duurde het nog tot maart 1990 alvorens Na-mibië van de onafhankelijkheid kon proeven.

Nu vormt het een politiek sta-biel land, met een meerpartijen-stelsel binnen een parlementaire democratie. Het neemt de 125ste

plaats in op de lijst van de 177 rijkste landen.

Namibië worstelt met de aids-problematiek. Geschat wordt dat een op de zeven aids heeft. Het hiv-virus is vermoedelijk meer verspreid. Onlangs verschenen berichten in de media dat er ge-dwongen sterilisaties gebeurden bij vrouwen die net waren beval-len. Ze zouden onder invloed van de bevallingspijn een document ondertekend hebben zonder te weten waar het voor staat. Of die praktijken effectief plaatsvinden, is niet duidelijk.

Op 3 september:

de arme wijk Katatura. Toch begin-nen zich ook meer en meer zwarten te vestigen in nieuwe, modernere wij-ken zoals Nieuw-Windhoek.”

“Voetbal is de sport van de armen. Het stadion ligt ook in Katatura. Ik ga dus elke dag om met die armere be-volking. Ik ben niet iemand die in de vip gaat zitten. Natuurlijk zijn daar problemen zoals alcoholisme en hiv te vinden. Maar de overheid en ook westerse organisaties zijn actief bezig met de problematiek, dat voel je.”

“Namibië is een welvarend land.

Het heeft diamanten en uranium, dat voor heel wat internationale handels-betrekkingen zorgt.”

“Het verbaast me niet dat Antwer-pen weinig Namibiërs telt, niemand wil dit land verlaten. Het is zelfs zo dat Namibië gastarbeiders heeft, on-der meer uit Zimbabwe. Toerisme is de derde pijler. Namibië is uiteen-lopende landschappen en vegeta-tie rijk. Het staat bekend voor zijn rode zandduinen. En in het noorden

is er een gebied met wilde dieren zo-als olifanten, leeuwen en giraffen. Er is hier ook geen malaria of tyfus. An-gelina Jolie en Brad Pitt zijn in 2006 komen bevallen van Shiloh in de Na-mibische kustplaats Swakopmund. Dat zegt iets over de medische capa-citeit hier.”

“Wat ik wel mis in Windhoek is de traditionele Afrikaanse cultuur. Als je de hoofdstad verlaat, kom je die typische kleurrijkheid en het hout-werk wel tegen. Het niemandsland is ook impressionant. Je kan de 340 kilometer van Windhoek tot de kust rijden, en slechts drie dorpen tegen-komen. En voor de rest uitgestrekte

landschappen met prachtige natuur.” Namibië hoopt dat het Wereldkam-pioenschap in Zuid-Afrika ook toeris-ten naar zijn regio zal trekken.”

“Er zit veel potentieel in de Nami-bische nationale ploeg. We moeten Zuid-Afrika en het volgende Afrikaan-se kampioenschap missen, maar ik ben de ploeg aan het klaarstomen voor de Afrika Cup in Nigeria in 2012, en wie weet het WK van 2014.”

“Ik ben hier met open armen ont-vangen en de Namibische mentali-teit spreekt me enorm aan. Er is hier geen racisme te bespeuren. Toch hou ik mijn oren open. Ik hoop ooit mezelf in Belgische eerste klasse te kunnen bewijzen. Momenteel wordt daar aan navelstaarderij gedaan. Ik heb meer de Nederlandse mentaliteit om naar het buitenland te kijken. Ik schrijf de achteruitgang in het Belgische voet-bal ook toe aan het gegeven dat ze niet genoeg andere invloeden toelaten.”

“Cricket en rugby zijn twee andere populaire sporten in Namibië. Maar verrassend is de populariteit van het wielrennen. Je ziet ze hier elke dag. Daar ben ik als wielerfanaat erg blij om.”