digestion and absorption (ชัชวิน)

10
รรรรรร 1 ตตตต ตตตตตตตตตตต 3 ตตต Digestion and Absorption 1 Digestion and Absorption ชชชชชช ชชชชชชชช รรรรรรรรรรรร ตตตตตตต ตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตต ตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตต ตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตต ตตตตตตตตตตตตตตตตต ตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตต ตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตต ตตตตตตตตตตตต ตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตต รรรรรรรรรรรรรร ตตตตตตต ตตตตตตตตตตตตตตตตตตตต ตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตต ตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตต ตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตต ตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตต ตตตตตตตตตตตตตตต ตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตต ตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตต duodenum ตตต jejunum ตตตตตต ตต ตตตตตตต 12 ตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตต (ileum) รรรรรรรรรรรรร ตตตตตตตตตตตตตตตตตตต ตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตต ตตตตตตต 2 ตตตตตต ตตต 1. ตตตตตตตตตตตตตตตตตต ตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตต ตตตตต ตตตตตตตตตตตตต ตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตต ตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตต ตตตตตตตตตตตตตตตตตตต 2. ตตตตตตตตตตตตตตต ตตตตตตตตตตตตตตตต (รรร รรร 1) ตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตต 3 ตตต ตตต Parotid gland ตตตตตตตตตตตตตต ตตตตตตตตตตตตตตต ตตตต Submandibular or submaxillary gland ตตตตตตตตตตตตต Sublingual gland ตตตตตตต ตตตต Digest&Absorb.doc 21/1/22 Petchlert C. ตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตตต 316341 (Nutritional Biochemistry) ตตตตตตตตตตตตตต ตตตตตตตตตตตตตต ตตตตตตตตตตตตตตตต

Upload: chatchawin

Post on 27-Apr-2015

1.239 views

Category:

Documents


1 download

TRANSCRIPT

Page 1: Digestion and Absorption (ชัชวิน)

รู�ปที่�� 1 ต่�อมน้ำ���ล�ยทั้��ง 3 คู่��

Digestion and Absorption 1

Digestion and Absorptionชั�ชัวิน เพชัรูเลิศ

การูย่�อย่อาหารู หม�ยถึ�ง ก�รเปล��ยน้ำแปลงทั้��เก�ดขึ้��น้ำก�บอ�ห�รและส�รอ�ห�รเพื่!�อเปล��ยน้ำสภ�พื่จ�กส�รทั้��ม�โมเลก%ลใหญ่�ให(เป)น้ำโมเลก%ลเล*ก เหม�ะแก�ก�รด�ดซึ�มผ่��น้ำผ่น้ำ�งล��ไส(เล*กเขึ้(�ส��กระแสโลห�ต่และระบบน้ำ���เหล!องเพื่!�อไปบ��ร%งเล��ยงร��งก�ยได( ก�รย�อยอ�ห�รม�ทั้��งกระบวน้ำก�รทั้�งกลและกระบวน้ำก�รทั้�งเคู่ม�

การูดู�ดูซึ�มอาหารู หม�ยถึ�ง กระบวน้ำก�รทั้��ส�รอ�ห�รซึ��งผ่��น้ำก�รย�อยจน้ำม�โมเลก%ลเล*กซึ�มผ่��น้ำผ่น้ำ�งขึ้องทั้�งเด�น้ำอ�ห�รเขึ้(�ส��กระแสโลห�ต่หร!อระบบน้ำ���เหล!อง เพื่!�อน้ำ��ไปส��ส�วน้ำต่��งๆ ขึ้องร��งก�ยซึ��งจะม�กลไกทั้��แต่กต่��งก�น้ำออกไป

ก�รด�ดซึ�มส�รอ�ห�รแทั้บทั้%กชน้ำ�ดเก�ดขึ้��น้ำทั้��ล��ไส(เล*กส�วน้ำ duodenum และ jejunum

ยกเว(น้ำ ว�ต่�ม�น้ำบ� 12 จะถึ�กด�ดซึ�มทั้��ล��ไส(เล*กส�วน้ำปล�ย (ileum)

การูย่�อย่ที่��ปากก�รย�อยอ�ห�รจะเร��มเก�ดทั้��

ป�กโดยส�ม�รถึแบ�งออกเป)น้ำ 2

ล�กษณะ คู่!อ1. ก�รย�อยอ�ห�รโดยก�รเคู่��ยว

อ�ห�รออกเป)น้ำช��น้ำเล*กๆ เป)น้ำก�รทั้��ให(อ�ห�รม�พื่!�น้ำทั้��ผ่�วทั้��จะส�มผ่�สก�บเอน้ำไซึม3ซึ��งจะทั้��หน้ำ(�ทั้��ย�อยต่�อไป

2. ก�รย�อยอ�ห�รโดยเอน้ำไซึม3ใน้ำน้ำ���ล�ย (รู�ปที่�� 1) ทั้��ได(ม�จ�กต่�อมน้ำ���ล�ย 3 คู่�� คู่!อ

Parotid gland อย��ขึ้(�งหน้ำ(�ห� ขึ้(�งแก(มทั้��งสองด(�น้ำ Submandibular or submaxillary gland ใต่(ขึ้�กรรไกรบน้ำ Sublingual gland อย��ใต่(ล��น้ำน้ำ���ล�ยม� pH ประม�ณ 6.8 หล��งออกม�

ว�น้ำละประม�ณ 1,200-1,500 มล. ประกอบด(วยน้ำ��� 99.5% ทั้��เหล!อเป)น้ำขึ้องแขึ้*ง แบ�งออกได(เป)น้ำ

ส�รอน้ำ�น้ำทั้ร�ย3 ได(แก� Na+, K+, Cl, HCO3, HPO4

และ SO42

Digest&Absorb.doc 11/4/23 Petchlert C.

เอกส�รประกอบก�รสอน้ำว�ช� 316341 (Nutritional Biochemistry)

ภ�คู่ว�ช�ช�วเคู่ม� คู่ณะว�ทั้ย�ศ�สต่ร3 มห�ว�ทั้ย�ล�ยบ�รพื่�

Page 2: Digestion and Absorption (ชัชวิน)

รู�ปที่�� 2 โคู่รงสร(�งกระเพื่�ะอ�ห�รขึ้องมน้ำ%ษย3

รู�ปที่�� 3 ภ�พื่ต่�ดขึ้ว�งเน้ำ!�อเย!�อกระเพื่�ะอ�ห�รขึ้องมน้ำ%ษย3

Digestion and Absorption 2

ส�รอ�น้ำทั้ร�ย3 ได(แก� salivary amylase (ptyalin), lingual lipase, mucin, urea, glucose

และ lactic acid

น้ำ���ล�ยจะทั้��หน้ำ(�ทั้��ช�วยใน้ำก�รร�บรสอ�ห�ร ทั้��ให(อ�ห�รอ�อน้ำน้ำ%�ม คู่ล%กเคู่ล(�อ�ห�รให(สะดวกแก�ก�รกล!น้ำ น้ำอกจ�กน้ำ�� salivary amylase ย�งส�ม�รถึย�อยพื่�น้ำธะ -

1,4-glycosidic ขึ้องคู่�ร3โบไฮเดรต่ให(เป)น้ำ maltose เอน้ำไซึม3น้ำ��ทั้��ง�น้ำได(ด�ทั้�� pH 6.8 โดยม� Cl เป)น้ำต่�วกระต่%(น้ำ และจะถึ�กย�บย��งโดยสภ�พื่กรด น้ำอกจ�กน้ำ��น้ำ���ล�ยย�งเป)น้ำช�องทั้�งขึ้�บออกขึ้องส�รบ�งอย��ง เช�น้ำ ethanol, morphine, inorganic ions, iodine และ IgA

การูย่�อย่ในกรูะเพาะอาหารูเม!�ออ�ห�รเคู่ล!�อน้ำลงม�ถึ�งกระเพื่�ะอ�ห�ร จะม�เอน้ำไซึม3ต่��งๆ ม�ทั้��หน้ำ(�ทั้��

ย�อยซึ��งสร(�งม�จ�กเซึลล3 3 ชน้ำ�ดขึ้องเย!�อบ%กระเพื่�ะอ�ห�ร (gastric mucosa) ได(แก�

Parietal cell (oxyntic

cell) สร(�ง HCl โดยอ�ศ�ยเอน้ำไซึม3 carbonic

anhydrase และหล��ง H+

ออกม�โดย K+-ATPase ส�วน้ำ Cl ได(จ�กกระแสเล!อดโดยแลกเปล��ยน้ำก�บ HCO3 ทั้��

สร(�งขึ้��น้ำม� น้ำอกจ�กน้ำ�� parietal cell ย�งสร(�ง intrinsic factor ช�วยใน้ำก�รด�ดซึ�มว�ต่�ม�น้ำบ� 12 ด(วยDigest&Absorb.doc 11/4/23 Petchlert C.

เอกส�รประกอบก�รสอน้ำว�ช� 316341 (Nutritional Biochemistry)

ภ�คู่ว�ช�ช�วเคู่ม� คู่ณะว�ทั้ย�ศ�สต่ร3 มห�ว�ทั้ย�ล�ยบ�รพื่�

Page 3: Digestion and Absorption (ชัชวิน)

Digestion and Absorption 3

Chief cell (peptic cell) สร(�งเอน้ำไซึม3 pepsinogen

Mucous secreting cell สร(�ง mucin ช�วยใน้ำก�รป8องก�น้ำเย!�อบ%กระเพื่�ะอ�ห�รจ�ก HCl

น้ำ���ย�อยจ�กกระเพื่�ะอ�ห�รจะหล��งออกม�เม!�อได(ร�บส��งกระต่%(น้ำ แบ�งเป)น้ำ 3

ระยะ1. cephalic phase เป)น้ำ nervous และ reflex stimulation

2. gastric phase เป)น้ำ mechanical stimulation

3. intestinal phase เป)น้ำ hormonal stimulation จ�ก gastrin

ส�รเคู่ม�อ!�น้ำทั้��กระต่%(น้ำก�รหล��งน้ำ���ย�อยขึ้องกระเพื่�ะอ�ห�ร เร�ยกว�� gastric

secretagogues เช�น้ำ histamine

ส่�วินปรูะกอบของเอนไซึม"จากกรูะเพาะอาหารูเอน้ำไซึม3หร!อน้ำ���ย�อยจ�กกระเพื่�ะอ�ห�ร (gastric juice) ม�ล�กษณะใสเป)น้ำ

เม!อก หร!อส�เหล!องอ�อน้ำ pH 1-2 ประกอบด(วย น้ำ��� 97-99% ทั้��เหล!อเป)น้ำส�รอน้ำ�น้ำทั้ร�ย3 ทั้��ส��คู่�ญ่ คู่!อ HCl พื่บ 0.2-0.5% และส�รอ�น้ำทั้ร�ย3 ได(แก� mucin, intrinsic factor และเอน้ำไซึม3 เช�น้ำ pepsin, rennin และ gastric lipase

เอนไซึม"ในน$%าย่�อย่ของกรูะเพาะอาหารู1. Pepsin

สร(�งม�จ�ก chief cell ใน้ำร�ป inactive enzyme (zymogen) เร�ยกว�� pepsinogen จะเปล��ยน้ำเป)น้ำ active form คู่!อ pepsin โดยก�รกระต่%(น้ำจ�ก H+ และ autocatalysis จ�ก

pepsin เอน้ำไซึม3ชน้ำ�ดน้ำ��ทั้��ง�น้ำได(ด�ทั้�� pH 2-3 จะ hydrolyze พื่�น้ำธะเปปไทั้ด3ซึ��ง C-terminal

ม�จ�ก aromatic amino acid (Phe, Tyr, Trp) หร!อพื่�น้ำธะเปปไทั้ด3ทั้��เก�ดจ�ก dicarboxylic

amino acid (Asp, Glu) ก�รย�อยขึ้อง pepsin จะได(โปรต่�น้ำทั้��ม�ขึ้น้ำ�ดโมเลก%ลเล*กลง

และได(กรดอะม�โน้ำอ�สระเล*กน้ำ(อย เปปไทั้ด3และกรดอะม�โน้ำทั้��ได(จ�กก�รย�อยจะกระต่%(น้ำก�รหล��งขึ้องฮอร3โมน้ำและน้ำ���ย�อยจ�กล��ไส(เล*กต่�อไป

2. Rennin

พื่บใน้ำเด*ก ม� optimal pH เทั้��ก�บ 4.0 จะ hydrolyze โปรต่�น้ำ casein ใน้ำน้ำมเม!�อม� Ca อย��ด(วยให(เก�ดเป)น้ำ insoluble paracaseinate หร!อ curd (milk clot) ทั้��ให(น้ำมอย��ใน้ำทั้(องน้ำ�น้ำขึ้��น้ำ ก�รย�อยจ�งเป)น้ำไปได(ด�ขึ้��น้ำ

3. Lipase

ส�ม�รถึย�อย short และ medium chain triglyceride ได( แต่�ก�รย�อยไขึ้ม�น้ำใน้ำกระเพื่�ะอ�ห�รไม�ม�คู่ว�มส��คู่�ญ่ม�กน้ำ�กเน้ำ!�องจ�กม�เอน้ำไซึม3น้ำ(อยและออกฤทั้ธ�:ได(

Digest&Absorb.doc 11/4/23 Petchlert C.

เอกส�รประกอบก�รสอน้ำว�ช� 316341 (Nutritional Biochemistry)

ภ�คู่ว�ช�ช�วเคู่ม� คู่ณะว�ทั้ย�ศ�สต่ร3 มห�ว�ทั้ย�ล�ยบ�รพื่�

Page 4: Digestion and Absorption (ชัชวิน)

Digestion and Absorption 4

ไม�เต่*มทั้�� เพื่ร�ะเอน้ำไซึม3ออกฤทั้ธ�:ได(ด�ทั้�� pH ประม�ณ 5 แต่�ใน้ำกระเพื่�ะอ�ห�รม� pH

ต่���กว��น้ำ��น้ำ

อ�ห�รทั้��ผ่��น้ำก�รย�อยใน้ำกระเพื่�ะอ�ห�รจะม�ล�กษณะขึ้(น้ำ เป)น้ำคู่ร�ม ม�ฤทั้ธ�:เป)น้ำกรด เร�ยกว�� chyme ผ่��น้ำเขึ้(�ส��ล��ไส(ต่�อไป

การูย่�อย่ในลิ$าไส่&เลิ'กน้ำ���ย�อยใน้ำล��ไส(เล*กได(ม�จ�ก 3 แหล�ง คู่!อ

1. pancreatic juice จ�กต่�อมม�ทั้�อ (exocrine glands) ขึ้องต่�บอ�อน้ำ

2. intestinal juice จ�ก Brunner’s glands (duodenal gland) ขึ้อง duodenum และ glands

of Lieberkuhn (intestinal gland)

3. น้ำ���ด� (bile) จ�กต่�บ

น$%าย่�อย่จากตั�บอ�อน (pancreatic juice)

เก�ดขึ้��น้ำจ�กกระต่%(น้ำได( 2 ทั้�ง1. Neural stimulation จ�กก�รได(กล��น้ำ เห*น้ำ หร!อก�รเคู่��ยวอ�ห�รผ่��น้ำม�ต่�ม

vagus nerve

2. Hormonal stimulation โดยฮอร3โมน้ำทั้��สร(�งขึ้��น้ำจ�กส�วน้ำต่(น้ำขึ้อง duodenum ทั้��ส��คู่�ญ่คู่!อ2.1 secretin เป)น้ำ peptide hormone ม�กรดอะม�โน้ำ 27 ต่�ว กระต่%(น้ำให(ต่�บอ�อน้ำหล��ง

น้ำ���ย�อยทั้��ใส ม�น้ำ��� และ HCO3 ม�กออกม�

2.2 cholecystokinin (CCK) หร!อ pancreozymin (PZ) เป)น้ำ peptide hormone ม�กรดอะม�โน้ำ 33 ต่�ว กระต่%(น้ำก�รหล��งขึ้อง pancreatic enzymes ออกม�ส��น้ำ���ย�อย

Digest&Absorb.doc 11/4/23 Petchlert C.

เอกส�รประกอบก�รสอน้ำว�ช� 316341 (Nutritional Biochemistry)

ภ�คู่ว�ช�ช�วเคู่ม� คู่ณะว�ทั้ย�ศ�สต่ร3 มห�ว�ทั้ย�ล�ยบ�รพื่�

รู�ปที่�� 4 ภ�พื่ล��ไส(เล*กส�วน้ำต่(น้ำ (duodenum), villi, microvilli และ epithelial cell

Page 5: Digestion and Absorption (ชัชวิน)

Digestion and Absorption 5

จ�กต่�บอ�อน้ำ และทั้��ให(ถึ%งน้ำ���ด�เก�ดก�รหดต่�วปล�อยน้ำ���ด�ลงส��ล��ไส(เล*กส�วน้ำต่(น้ำ

ส่�วินปรูะกอบของน$%าย่�อย่จากตั�บอ�อนม�ล�กษณะคู่�อน้ำขึ้(�งใส pH 7.5-8.0 หล��งออกม�ประม�ณ 1,200 มล./ว�น้ำ

ประกอบด(วย น้ำ��� 99.5% และ ขึ้องแขึ้*ง ซึ��งแบ�งเป)น้ำ ส�รอน้ำ�น้ำทั้ร�ย3 ได(แก� Na+, K+,

HCO3, Cl, Ca2+, Zn2+, SO4

2, HPO42 และส�รอ�น้ำทั้ร�ย3 ได(แก� เอน้ำไซึม3ต่��งๆ ซึ��งอ�จอย��

ใน้ำร�ปทั้��เป)น้ำ zymogen หร!อ active form ก*ได(

เอนไซึม"ในน$%าย่�อย่จากตั�บอ�อน1. Trypsin, Chymotrypsin แลิะ Elastase

เป)น้ำ endopeptidase ถึ�กหล��งออกม�ใน้ำร�ปทั้��เป)น้ำ zymogen คู่!อ trypsinogen จะถึ�กกระต่%(น้ำโดย enterokinase จ�ก intestinal gland ได(เป)น้ำ trypsin ซึ��งส�ม�รถึ autocatalyze

trypsinogen และ กระต่%(น้ำ zymogen ต่�วอ!�น้ำๆ ต่�อไป เอน้ำไซึม3ทั้��ง 3 ชน้ำ�ดจะม� substrate

specificity ต่��งก�น้ำ ด�งตัารูางที่�� 1ตัารูางที่�� 1 เอนไซึม"จากตั�บอ�อนแลิะลิ�กษณะการูที่$างาน

Enzyme Zymogen Activator Reaction catalyzed

Trypsin Trypsinogen Enterokinase, Trypsin

Basic side chain on C-terminus

Chymotrypsin Chymotrypsinogen Trypsin Mostly as aromatic amino acids on C-terminus

Elastase Proelastase Trypsin C-terminal of Ala, Gly or Ser

2. Carboxypeptidase

เป)น้ำ exopeptidase ต่(องอ�ศ�ย Zn2+ ใน้ำก�รทั้��ง�น้ำ หล��งออกม�ใน้ำร�ปขึ้อง

zymogen ซึ��งจะถึ�กกระต่%(น้ำโดย trypsin ทั้��หน้ำ(�ทั้��ย�อยพื่�น้ำธะเปปไทั้ด3ทั้�งด(�น้ำ C-

terminal ผ่ลจ�กก�รย�อยจะได(กรดอะม�โน้ำอ�สระและเปปไทั้ด3ส�ยส��น้ำๆ ประกอบด(วยกรดอะม�โน้ำ 2-8 ต่�ว

3. Amylase

จะย�อยพื่�น้ำธะ -1,4-glycosidic ขึ้องแป8งและไกลโคู่เจน้ำได(เป)น้ำ maltose,

maltotriose, -limited dextrin และ glucose บ(�ง

4. Lipase

ม�คู่ว�มจ��เพื่�ะต่�อก�รย�อยพื่�น้ำธะ primary ester ทั้��พื่บทั้��ต่��แหน้ำ�ง C1 และ C3

ขึ้อง triglyceride ได(เป)น้ำ 2-monoglyceride และ กรดไขึ้ม�น้ำ ก�รทั้��ง�น้ำขึ้อง lipase ต่(องอ�ศ�ย colipase ม�รวมเป)น้ำโมเลก%ลเช�งซึ(อน้ำเพื่!�อป8องก�น้ำก�รย�บย��งก�รทั้��ง�น้ำขึ้องเอน้ำไซึม3 lipase โดยเกล!อน้ำ���ด�Digest&Absorb.doc 11/4/23 Petchlert C.

เอกส�รประกอบก�รสอน้ำว�ช� 316341 (Nutritional Biochemistry)

ภ�คู่ว�ช�ช�วเคู่ม� คู่ณะว�ทั้ย�ศ�สต่ร3 มห�ว�ทั้ย�ล�ยบ�รพื่�

Page 6: Digestion and Absorption (ชัชวิน)

Digestion and Absorption 6

5. Cholesterol esterase

สล�ย cholesterol ester ได(เป)น้ำ free cholesterol และ free fatty acid ถึ�กกระต่%(น้ำโดยเกล!อน้ำ���ด�

6. Phospholipase A2

จะสล�ยพื่�น้ำธะเอสเทั้อร3ทั้��ต่��แหน้ำ�ง C2 ขึ้อง glycerophospholipids ได(เป)น้ำ

lysophospholipid และ กรดไขึ้ม�น้ำอ�สระ ต่(องอ�ศ�ย Ca2+ ใน้ำก�รทั้��ง�น้ำ

7. Ribonuclease (RNase) แลิะ Deoxyribonuclease (DNase)

สล�ยกรดน้ำ�วคู่ล�อ�กคู่!อ RNA และ DNA ได(เป)น้ำ mono- และ oligonucleotides

เอนไซึม"ที่��พบในน$%าย่�อย่จากลิ$าไส่&เลิ'ก1. Aminopeptidase และ Dipeptidase

2. Specific disaccharidase3. Phosphatase4. Polynucleotidase5. Nucleosidase6. Phospholipase

น$%าดู� (Bile)

น้ำ���ด�ม�บทั้บ�ทั้ส��คู่�ญ่ใน้ำก�รย�อยอ�ห�รประเภทั้ไขึ้ม�น้ำ สร(�งขึ้��น้ำทั้��ต่�บและเก*บไว(ใน้ำถึ%งน้ำ���ด� จะหล��งออกส��ล��ไส(เม!�อได(ร�บก�รกระต่%(น้ำจ�ก cholecystokinin หร!อ

Digest&Absorb.doc 11/4/23 Petchlert C.

เอกส�รประกอบก�รสอน้ำว�ช� 316341 (Nutritional Biochemistry)

ภ�คู่ว�ช�ช�วเคู่ม� คู่ณะว�ทั้ย�ศ�สต่ร3 มห�ว�ทั้ย�ล�ยบ�รพื่�

รู�ปที่�� 5 ก�รทั้��ง�น้ำขึ้อง Phospholipase A2

Page 7: Digestion and Absorption (ชัชวิน)

รู�ปที่�� 6 Bile acid metabolism

Digestion and Absorption 7

cholagogues เช�น้ำ bile salts, bile acids เป)น้ำต่(น้ำ น้ำ���ด�ม�ล�กษณะใส ส�เหล!องปน้ำน้ำ���ต่�ล

รสขึ้ม pH 7.8-8.8 ประกอบด(วยน้ำ��� 97% ทั้��เหล!อเป)น้ำกรดน้ำ���ด� (bile acid) ส�ขึ้องน้ำ���ด� (bile pigment) cholesterol กรดไขึ้ม�น้ำ และ เกล!ออน้ำ�น้ำทั้ร�ย3 เช�น้ำ HCO3

, Cl, Na+, K+

กรดน้ำ���ด�ทั้��สร(�งโดยต่รงจ�กเซึลล3ต่�บ เร�ยกว�� primary bile acids ได(แก� cholic acid และ chenodeoxycholic acid เป)น้ำผ่ล�ต่ผ่ลส%ดทั้(�ยขึ้องก�รสล�ยโคู่เลสเต่อรอล ต่�บจะสร(�งกรดน้ำ���ด�ว�น้ำละประม�ณ 200-500 มก. โดย conjugate อย��ก�บ glycine หร!อ taurine ใน้ำอ�ต่ร�ส�วน้ำ 3:1 ใน้ำน้ำ���ด�กรดน้ำ���ด�จะอย��ใน้ำร�ปขึ้องเกล!อ Na+

หร!อ K+ เร�ยกว�� เกล!อน้ำ���ด�

Digest&Absorb.doc 11/4/23 Petchlert C.

เอกส�รประกอบก�รสอน้ำว�ช� 316341 (Nutritional Biochemistry)

ภ�คู่ว�ช�ช�วเคู่ม� คู่ณะว�ทั้ย�ศ�สต่ร3 มห�ว�ทั้ย�ล�ยบ�รพื่�

Page 8: Digestion and Absorption (ชัชวิน)

Digestion and Absorption 8

ใน้ำล��ไส(เล*กแบคู่ทั้�เร�ยจะเปล��ยน้ำกรดน้ำ���ด�โดยปฏิ�ก�ร�ย� deconjugation และ 7-

-dehydroxylation ได(เป)น้ำ secondary bile acid คู่!อ deoxycholic acid และ lithocholic acid

กรดน้ำ���ด�เก!อบทั้��งหมด (99%) จะถึ�กด�ดซึ�มกล�บทั้�� ileum เขึ้(�ส�� portal circulation

กระบวน้ำก�รน้ำ��เร�ยกว�� enterohepatic circulation เหล!อขึ้�บถึ��ยออกม�ทั้�งอ%จจ�ระว�น้ำละ 500 มก.

การูดู�ดูซึ�มในที่างเดูนอาหารูอ�ห�รทั้��ผ่��น้ำก�รย�อยแล(วจะถึ�กด�ดซึ�มเขึ้(�ส��ระบบเส(น้ำเล!อดฝอยขึ้องทั้�ง

เด�น้ำอ�ห�รซึ��งจะรวมก�น้ำเขึ้(�เป)น้ำเส(น้ำใหญ่� น้ำ��เล!อดไปส��ต่�บต่�ม portal circulation

น้ำอกจ�กน้ำ��อ�ห�รบ�งส�วน้ำโดยเฉพื่�ะไขึ้ม�น้ำจะด�ดซึ�มเขึ้(�ส��ระบบน้ำ���เหล!องแล(วจ�งเขึ้(�ส��ระบบหม%น้ำเว�ยน้ำโลห�ต่ทั้�ง thoracic duct เพื่!�อม�ย�งต่�บ หร!อเน้ำ!�อเย!�อไขึ้ม�น้ำต่�อไป ป�ก หลอดอ�ห�รไม�ม�ก�รด�ดซึ�ม กระเพื่�ะอ�ห�ร ม�ก�รด�ดซึ�มน้ำ(อยม�ก แต่�จะส�ม�รถึด�ดซึ�มแอลกอฮอล3ได(ด�

โดยเฉพื่�ะขึ้ณะทั้��กระเพื่�ะว��ง ล��ไส(เล*ก 90% ขึ้องส�รอ�ห�รและน้ำ���จะถึ�กด�ดซึ�มต่�มส�วน้ำต่��งๆ

ส�วน้ำต่(น้ำ ด�ดซึ�ม Ca2+, Fe2+, ว�ต่�ม�น้ำทั้��ละล�ยใน้ำไขึ้ม�น้ำ, ไขึ้ม�น้ำ และ น้ำ���ต่�ลโมเลก%ลเด��ยว

ส�วน้ำกล�ง ด�ดซึ�มน้ำ���ต่�ลโมเลก%ลเด��ยว และกรดอะม�โน้ำอ�สระ ส�วน้ำปล�ย ด�ดซึ�มเกล!อน้ำ���ด� ส�ขึ้องน้ำ���ด� และว�ต่�ม�น้ำบ�12

ล��ไส(ใหญ่� ด�ดซึ�มน้ำ��� และอ�เล*คู่โต่รไลทั้3 Rectum ด�ดซึ�มย�บ�งชน้ำ�ด เช�น้ำ ย�น้ำอน้ำหล�บ

การูดู�ดูซึ�มส่ารูอาหารูจากที่างเดูนอาหารูพื่บได( 3 ร�ปแบบ1. Active transport ก�รด�ดซึ�มเก�ดขึ้��น้ำโดยต่(�น้ำต่�อ concentration gradient ต่(องใช(

พื่ล�งง�น้ำและ carrier

2. Diffusion แบ�งเป)น้ำ2.1 simple diffusion หร!อ passive transport ส�รจะผ่��น้ำเขึ้(�เซึลล3ต่�มคู่ว�มเขึ้(ม

ขึ้(น้ำ ไม�ต่(องอ�ศ�ยพื่ล�งง�น้ำหร!อ carrier

2.2 facilitated diffusion เก�ดขึ้��น้ำต่�มคู่ว�มเขึ้(มขึ้(น้ำ ไม�ต่(องก�รพื่ล�งง�น้ำ แต่�ต่(องอ�ศ�ย carrier

Digest&Absorb.doc 11/4/23 Petchlert C.

เอกส�รประกอบก�รสอน้ำว�ช� 316341 (Nutritional Biochemistry)

ภ�คู่ว�ช�ช�วเคู่ม� คู่ณะว�ทั้ย�ศ�สต่ร3 มห�ว�ทั้ย�ล�ยบ�รพื่�

Page 9: Digestion and Absorption (ชัชวิน)

Digestion and Absorption 9

3. Pinocytosis เป)น้ำก�รก�น้ำอ�ห�รขึ้องเซึลล3 โดยใช(เย!�อห%(มเซึลล3ล(อมรอบอ�ห�รไว( แล(วปล�อยเอน้ำไซึม3ออกม�ย�อย พื่บใน้ำทั้�งเด�น้ำอ�ห�รขึ้องเด*กแรกเก�ด

และจะลดลงเม!�อโต่ขึ้��น้ำ

Digest&Absorb.doc 11/4/23 Petchlert C.

เอกส�รประกอบก�รสอน้ำว�ช� 316341 (Nutritional Biochemistry)

ภ�คู่ว�ช�ช�วเคู่ม� คู่ณะว�ทั้ย�ศ�สต่ร3 มห�ว�ทั้ย�ล�ยบ�รพื่�