EFT’NİN 10. YILIÖDEME SİSTEMLERİ

KONFERANSI

TÜRKİYE’DEKİ ÖDEME SİSTEMLERİ

TIC-RTGS (EFT)TIC-ESTS (EMKT)

ANKARA15 NİSAN 2002

Can OkayT.C. Merkez Bankası

EFT’NİN 10. YILIÖDEME SİSTEMLERİ

KONFERANSI

TÜRKİYE’DEKİ ÖDEME SİSTEMLERİ

TIC-RTGS (EFT)TIC-ESTS (EMKT)

ANKARA15 NİSAN 2002

Can OkayT.C. Merkez Bankası

Cen

tra l

Ban

k o f

Tu r

k ey ,

An k

ara

TÜRKİYE’DEKİ ÖDEME SİSTEMLERİ TÜRKİYE’DEKİ ÖDEME SİSTEMLERİ ALTYAPISININ GENEL GÖRÜNÜMÜALTYAPISININ GENEL GÖRÜNÜMÜ

BBaannkkaallaarr

IMKBIMKB

TAKASBANKTAKASBANK

Çek Takas

Aracı KuruluşlarAracı Kuruluşlar

-RTT-NETTING

-RTT-NETTING

-ACH-NETTING

BKMBKM

EFT EMKTEFT EMKT

TT TTI II ICC C C -- --RR EETT SSGG TTSS SS

Settlement

- RTT- RTGS

EEPPMM//

TTAARRGGEETT

CCBB

TTCCMMB B

TCMBTCMBİdare Merkezi

..... TCMB TCMB ŞUBEŞUBE

TCMB TCMB ŞUBEŞUBE

EVDSEVDS

EVASEVAS

HBSHBS

Bankalar..............

0

100

200

300

400

94 95 96 97 98 99 2000 2001POS

POS

POS 16.1 24.9 35 58.6 113.8 188.9 299.9 364.694 95 96 97 98 99 2000 2001

02000400060008000100001200014000

94 96 98

2000

ATM

ATM 4023 4656 5477 6735 9939 11991 1212794 95 96 97 99 2000 2001

POS ve ATM SayılarıPOS ve ATM Sayıları

(Bin)

(Bin)

95

96

97

98

99

2000

2001

CR. Cards 2.2 3.2 4.5 7.1 10 13.4 14DB. Cards 13.1 15 18.3 19.3 24.1 29.5 31.7

95 96 97 98 99 2000 2001

Kredi Kartları ve Banka Kartları Kredi Kartları ve Banka Kartları -- SayılarSayılar

Milyon

Source: www.bkm.com.tr

0100200300400500600

95 97 99

2001

Number(million)

46 87.6 149.9 239.8 357 463 508

95 96 97 98 99 2000 2001

Kredi Kart ÖdemeleriKredi Kart Ödemeleri

05101520

95 97 99

2001

Value(Bil.$) 2.3 3.96 6.21 9.45 14.2 18.3 11.6

95 96 97 98 99 2000 2001

0

1020

30

95

97

99

2001

Number (million) 19 22.5 27.1 29.2 28.1 29.5 25.7

95 96 97 98 99 2000 2001

Çek ÖdemeleriÇek Ödemeleri

95 96 9 7 9 8 9 9 2 00 0 20 0 1V al u e 49 . 06 52 . 72 5 6 .7 8 5 7 .1 1 5 8 .0 8 6 6. 9 5 42 . 7

020406080

95

97

99

2001

Value(Bil.$) 49.1 52.7 56.8 57.1 58.1 67 42.7

95 96 97 98 99 2000 2001

0,51,6

2,6

4,2

6,6

10,2

13,1

16,4

22,8

26,7

7,3

25,3

0,0

4,0

8,0

12,0

16,0

20,0

24,0

28,0

32,0

36,0

1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002

TIC-RTGS SİSTEMİNDEN GEÇEN YILLIK MESAJ ADEDİ (Mart 2002 itibarı ile)

%28

%53

%60

%25

%62%65

%191

Günlük rekor 15 Mart 2002tarihinde gerçekleşen 181.873 adet mesajdır (177.064 adedi ödeme mesajı).

2002 yılında günlük ortalama mesaj adedi 120.162 adet mesaj olmuştur

%39

% 17

(Milyon Adet)32,6 % 22

Nis

an-A

ralık

Tah

min

Yüksek Artış Trendinin Nedeni:EFT’nin Müşteri Bankacılığı alanında yaygınlaşması ve Internet !

Yüksek Artış Trendinin Nedeni:EFT’nin Müşteri Bankacılığı alanında yaygınlaşması ve Internet !

0,24

0,65 0,640,82

0,99

1,21

1,72

1,98

3,05

2,45

0,44

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002

TIC-RTGS SİSTEMİNDE GERÇEKLEŞEN YILLIK ÖDEME TUTARI(Mart 2002 itibarı ile)

(Trilyon USD)

%145

%17

%31

(%4)% 33

% 13

%37

Günlük en yüksek işlem tutarı23 Ağustos 2000 tarihinde 29,3 Milyar USD olarak gerçekleşmiştir.

2002 yılında günlük ortalama ödeme tutarı7,16 Milyar USD (9,78 Katrilyon TL) olarak gerçekleşmiştir.

% 53

(% 20)

Turkish Interbank ClearingTurkish Interbank Clearing ––RealReal TimeTime Gross SettlementGross Settlement

((TICTIC--RTGSRTGS))

Elektronik Fon Transferi Sistemi Elektronik Fon Transferi Sistemi (EFT)(EFT)

ProjeProje AşamalarıAşamaları

Birinci NesilBirinci NesilKasım Kasım 1989 1989 –– Nisan Nisan 19921992 (CUTOVER: 1 Nisan 1992 )(CUTOVER: 1 Nisan 1992 )

İkinci Nesilİkinci NesilEFT Birinci Nesil’in işletime geçmesinin hemen ardından yeni nesil EFT ve EMKT için araştırma çalışmalarına başlanıldı ve yeni projelere Haziran 1997 tarihinde başlanıldı...

EFT : Haziran 1997EFT : Haziran 1997 –– Nisan Nisan 22000 000 (CUTOVER:(CUTOVER: 24 Nisan 2000 )24 Nisan 2000 )

EMKT : Haziran 1997EMKT : Haziran 1997 –– Ekim Ekim 22000 000 (CUTOVER:(CUTOVER: 30 Ekim 2000) 30 Ekim 2000)

1. Nesilden 2.1. Nesilden 2. NesileNesile..........

1. Nesil

RTGS

DoğrudanKredilendirme

2. Nesil

RTGS

Yedek Merkez

Merkezi Kuyruklama

Fon Yönetimi

Toplu Mesaj Gönderimi

Doğrudan Borçlandırma

Aşamalı Günsonu

EMKT Elektronik Menkul Kıymet Transfer Sistemi

Real Time DVP

Gerçek Zamanlı Ödeme Karşılığı Teslimat

TIC TIC –– Turkish Interbank ClearingTurkish Interbank Clearing PlatformuPlatformu

TIC-SWITCH

TIC-RTGS

TIC-NET

Banka A Banka B

TIC-ESTS Diğer PS ?

TIC TIC -- Genel GörünümGenel Görünüm

TIC-SWITCH

TIC-RTGS TIC-ESTS

Ana Merkez

TIC-NET

Şubeler Şubeler

Yedek Merkez

TIC-SWITCH

TIC-RTGS TIC-ESTS

Host Host

FİRMALAR

MALİ

SİSTEM

BİREYLER

RC RC

Banka A Banka B

� REAL TIME GROSS SETTLEMENT

Ödemelerin mutabakatı bire bir gerçek zamanlı olarak yapılır ve alıcıya anında iletilir.

� FINALITY

Mutabakat nihaidir.

� IRREVERSIBLE AND IRREVOCABLE

Geriye alınamaz, yeniden başlatılamaz...

� “V” TİPİ ÖDEME SİSTEMİ MODELİ

Mutabakat bilgilerinin yanısıra; ödeme detayları da Merkez’e gelir.

TICTIC--RTGS’deRTGS’de Mutabakat ÖzellikleriMutabakat Özellikleri

TICTIC--RTGS’deRTGS’de Mesaj TipleriMesaj Tipleri

•• BankBankaa TransferTransferlerileri ((Yüksek Tutarlı)Yüksek Tutarlı)•• Merkez Bankası Piyasa ÖdemeleriMerkez Bankası Piyasa Ödemeleri (Open,(Open, FX, TL FX, TL Markets)Markets)•• Müşteri TransferleriMüşteri Transferleri ((Genellikle Düşük TutarlıGenellikle Düşük Tutarlı))•• ÖdemeÖdeme TeyidleriTeyidleri•• Menkul Kıymet Alış ve Satış MesajlarıMenkul Kıymet Alış ve Satış Mesajları•• Piyasa Teklif MesajlarıPiyasa Teklif Mesajları•• Haberleşme MesajlarıHaberleşme Mesajları•• BroadcastBroadcast

Fonlar yetersiz olduğunda da ödemeler merkez tarafından kabul edilir, sistem kuyruklarında bekletilir ve kilitlenmeler çözülür...• Kuyruktaki mesajları yeniden sıralamak mümkündür.• Katılımcılar gelen mesajlarını toplam olarak ve banka bazında görebilirler.• Kuyruktaki mesajların iptali “maddi hata” durumunda mümkündür.• Ödeme kilitlenmeleri otomatik olarak çözülür (automatic gridlock resolution).

Kuyruklama Mekanizması (Queueing)

Katılımcılar fonlarının akışlarını önceden planlama imkanlarına sahiptir...

• Öncelik seviyeleri• Spesifik mesajlar (ear-marking)• Gün sonundaki ödeme gereksinimi (head-rooming)

Fon Yönetim İmkanları

Aşamalı GünsonuMesaj türlerine göre iş günü aşamalı olarak kapatılabilir.

TCMB’nin Düzeltici Borçlandırma İşlemiBir katılımcının donanım ya da hat sorunu nedeniyle çalışamaması halinde TCMB, RTGS’den şube hesaplarına transfer yaparak çalışmasını sağlar. Teknik sorunlar çözüldüğünde katılımcı RTGS’e dönebilir.

Doğrudan BorçlandırmaKredi transferi alıcı tarafından başlatılır. Gönderenin yetki vermesi halinde ödeme gerçekleşir.

TICTIC--RTGSRTGS’deki Diğer Özellikler’deki Diğer Özellikler

Düşük Tutarlı Ödemeler için Toplu Mesaj GönderimiDüşük Tutarlı Ödemeler için Düşük Tutarlı Ödemeler için Toplu Mesaj GönderimiToplu Mesaj Gönderimi

AmaçPiyasalar ve Bankalararası yüksek tutarlı ödemeler için tasarlanan RTGS sistemde, müşteri bankacılığı işlemlerini de yapabilmek...Özellikler

• Mesajlar RC’den RC’ye toplu olarak gönderilir ve toplamları üzerinden tek mutabakat yapılır. • Düşük tutarlı ödemeler en fazla 10 dakika bekletilir.• Yalnızca en yoğun saatlerde devreye girer.• Parametriktir.

Avantajlar• Yüksek trafik hacimleri için etkin bir yaklaşımdır.• İki ayrı sistem sistem kurmanın maliyet ve

komplikasyonları yoktur.• Birden fazla sistem arasında likidite bölünmesi yoktur.

EElectroniclectronic SecuritiesSecurities TransferTransfer andandSettlementSettlement SystemSystem

((TICTIC--ESTS)ESTS)

Elektronik Menkul Kıymet Elektronik Menkul Kıymet Mutabakat ve Transfer Sistemi Mutabakat ve Transfer Sistemi

(EMKT)(EMKT)

TIC-ESTS, Tahvil / Bono işlemlerini elektronik ortamda kaydi yöntemlerle Real Time DVP Model 1 yapıda gerçekleştirir...

TIC-ESTS

• Fonların ve menkullerin mutabakatı eş zamanlı olarak yapılmaktadır...

• Fon mutabakatı TIC-RTGS’deki hesaplar üzerinden gerçek zamanlı olarak gerçekleşir...

• İşlemler güvenli, güvenilir ve süratli ortamda; kredi riski olmaksızın yapılır...

� Doğrudan satış, ihale ile satış, halka arz.

� Katılımcılar arasında alış/satış.� Repo ve reverse repo operasyonları.� Para transfersiz menkul transferi.� Bir katılımcının kendi depoları arasında transferler.� Kaydi ve Fiziksel dönüşüm.� İtfa ve faiz ödemesi.� Katılımcılar tarafından sorgulamalar ve raporlamalar.

TTICIC--ESTSESTS OperasyonlarıOperasyonları

TICTIC--ESTSESTS’deki Depo Hesapları’deki Depo Hesapları

� Serbest Depolar� Teminat Depoları� Müşteri Saklama Depoları (segregation)

Menkul KıymetAlan Banka - B

BlokA

Eşleşme Y

TIC-RTGS

-A+B

MK Depoları

+A-B

TL Hesapları

MK Teslimat (Delivery) Mesajı (1)

Teslimat YapıldıMesajı (2)

MK Ödeme (Payment) Mesajı (3)

Teslimat-Ödeme Teyidi (4)

Menkul KıymetSatanBanka - A

Tipik bir TTipik bir TICIC--ESTS ESTS DvPDvP AkışıAkışı

TIC-ESTS

TICTIC--RTGS ve TICRTGS ve TIC--ESTS’inESTS’inAvrupa Birliği Ödeme SistemleriAvrupa Birliği Ödeme SistemleriStandartlarına Yakınlaşma HedefiStandartlarına Yakınlaşma Hedefi

EUROPEAN COMMISION TURKEY’S REPORTOCTOBER, 1998

“...A Real Time Gross Settlement (RTGS)System, owned and operated by Central Bank of Turkey, is in place since 1992. Taking into account the existing RTGS System, its further improvement and developments inelectronic payments, the payment system inTurkey can be considered as well advanced”.

(Page, 37)

RTGS Sistemler...

� AB Hedefi

� TIC-RTGS

Hedef Tarihler ile Uyum...

19991992

Real Time DVP SSS...

� AB Hedefi

� TIC-ESTS

20022000

ECB İle İşbirliğiECB İle İşbirliği

� Karşılıklı Ziyaretler� Workshop’lar� ECB’nin Uzman Desteği� Bölgesel Konferanslarımıza ECB Katkısı

BIS/CPSS ÖDEME SİSTEMLERİNDEBIS/CPSS ÖDEME SİSTEMLERİNDETEMEL PRENSİPLERTEMEL PRENSİPLER

VEVETICTIC--RTGS RTGS

BIS/CPSS’in Temel Prensipler ÇalışmasıBIS/CPSS’in Temel Prensipler Çalışması� Ödeme Sistemlerinde “durumun” ve “gelişimin” izlenmesi

� Sorunların saptanması ve çözüm yollarının araştırılması

� Temel Prensiplerin saptanması

� Görüşmeler

� Ocak 2001’de Rapor Yayınlandı

� Yaygınlaştırma

� Uygulama

� Denetim (örn. WB/IMF, FSAP: Financial Sector Assessment Program)

� Ödeme Sistemlerinde “durumun” ve “gelişimin” izlenmesi

� Sorunların saptanması ve çözüm yollarının araştırılması

� Temel Prensiplerin saptanması

� Görüşmeler

� Ocak 2001’de Rapor Yayınlandı

� Yaygınlaştırma

� Uygulama

� Denetim (örn. WB/IMF, FSAP: Financial Sector Assessment Program)

“SIPS” Nedir ?“SIPS” Nedir ?

“SIPS: Systemically Important Payment Systems”

Sistemik Olarak Önemli Ödeme Sistemleri,

Çalışmadıkları Hallerde,

� Sistemik riske yol açan,

� Ülke ekonomisini anında etkileyen

Sistemlerdir.

“SIPS: Systemically Important Payment Systems”

Sistemik Olarak Önemli Ödeme Sistemleri,

Çalışmadıkları Hallerde,

� Sistemik riske yol açan,

� Ülke ekonomisini anında etkileyen

Sistemlerdir.

Çalışmanın Ele Aldığı Riskler...Çalışmanın Ele Aldığı Riskler...

• Kredi Riski • Likidite Riski• Operasyonel Riskler• Hukuki Riskler

SIPS - Temel PrensiplerSIPS - Temel Prensipler

1 Sağlam hukuki yapı2 Finansal risklerin açıkca

bilinmesi3 Finansal risklerin etkin

yönetimi4 Anında nihai mutabakat5 Mutabakatın

tamamlanması6 Güvenli mutabakat

parası

1 Sağlam hukuki yapı2 Finansal risklerin açıkca

bilinmesi3 Finansal risklerin etkin

yönetimi4 Anında nihai mutabakat5 Mutabakatın

tamamlanması6 Güvenli mutabakat

parası

7 Operasyonel etkinlik

8 Ekonomiklik

9 Adil katılım hakkı

10 Etkin yönetim

Güvenlik(Safety) Etkinlik(Efficiency)

Temel Prensipler Çerçevesinde Merkez Bankalarının GörevleriTemel Prensipler Çerçevesinde Merkez Bankalarının Görevleri

A. Ödeme Sistemleri Hedefleri belirlenmeli ve açıklanmalı.

B. Merkez Bankaları, işlettikleri sistemlerin temel prensiplerle uyumluluğunu denetlemeli.

C. Merkez Bankaları, işletmedikleri sistemlerin de temel prensiplerle uyumluluğunu denetlemeli.

D. Merkez Bankaları diğer ilgili ulusal ve uluslararası ilgili taraflarla işbirliği yapmalı.

A. Ödeme Sistemleri Hedefleri belirlenmeli ve açıklanmalı.

B. Merkez Bankaları, işlettikleri sistemlerin temel prensiplerle uyumluluğunu denetlemeli.

C. Merkez Bankaları, işletmedikleri sistemlerin de temel prensiplerle uyumluluğunu denetlemeli.

D. Merkez Bankaları diğer ilgili ulusal ve uluslararası ilgili taraflarla işbirliği yapmalı.

10 yıllık işletim tecrübesi ve kullanıcı memnuniyeti üzerinden oluşturulan bir metodoloji ile yapılan “Self-Assessment” ve sonuç :

TIC-RTGS, kriterlerle önemli ölçüde uyumludur.

Bu konuda, ilgili uluslararası kuruluşlarla ortak çalışmalara devam edilmektedir...

TIC-RTGS ?

TCMB’nin Ödeme Sistemlerinde“İzleme” (“Oversight”) Rolü

Temel görev ve yetkilerMadde 4- (25.4.2001 tarih, 4651 sayılı Kanun ile değiştirilen şekli)

.........

f) Türk Lirasının hacim ve tedavülünü düzenlemek, ödeme ve menkul kıymet transferi ve mutabakat sistemleri kurmak, kurulmuş ve kurulacak sistemlerin kesintisiz işlemesini ve denetimini sağlayacak düzenlemeleri yapmak, ödemeler için elektronik ortam da dahil olmak üzere kullanılacak yöntemleri ve araçları belirlemek,

25.4.2001 Tarih, 4651 Sayılı Kanun ile Değiştirilen1211 Sayılı TCMB Kanunu Madde 4.f

1. TCMB, EFT ve EMKT Sistemlerinin Sahibi, İşletmeni ve İzleyicisidir.

2. TCMB’nin İzleme Rolünün Hukuki Tabanı, Kanunla ve KatılımSözleşmleri Yoluyla Belirlenmiştir. (25.4.2001 tarih, 4651 sayılıKanun ile değiştirilen 1211 Sayılı Kanun Madde 4.f ve EFT-EMKT İşletim Kuralları ve ilgili Taahhütname).

3. TCMB, Ödeme Sistemlerinin Kurucusu, İşletmeni ve İzleyicisi Olarak Risk ve Etkinlik Unsurlarını Dengeli Bir Şekilde Ele Almakta ve Ödeme Sistemlerinin Kesintisiz İşlemesini Hedeflemektedir.

4. TCMB, Ödeme Sistemlerinin Sunduğu İmkanlardan Katılımcıların Eşit Şekilde Yararlanmasını, Bankaların Piyasalarla, Birbirleriyle ve Müşterileri ile Olan Elektronik Ödeme ve Mutabakat Servislerinin Gelişmesini ve Yaygınlaşmasını Amaçlamaktadır.

İzleme Rolünün Yapısal Özellikleri

TCMBBaşkan Yardımcısıİlgili 7 Genel MüdürBüyük Şube Müdürleri

EFT-EMKT Yönetim Kurulu

… …

TCMB

Ödeme Sistemlerine İlişkin Temel Politikalar, Hukuki, İdari, Operasyonel ve Teknik Konular Belirlenir...

TBBEFT-EMKT Komiteleri

EMKT ÇalışmaGrubu Spesifik Çalışma

Grupları

Ödeme Sistemleri İzleme İşlevinin Organizasyonu

EFT ÇalışmaGrubu Kullanıcı

GrupToplantıları

Operasyon Komitesi Teknik Komite

TBBBankalar

TBBBankalar

Spesifik Çalışma

Grupları

Sonuç...• TIC-RTGS Ne Kazandırdı ?• Daha Yapılması Gerekenler ?

TICTIC--RTGS’inRTGS’in Kazandırdıkları...Kazandırdıkları...

TIC-RTGS,� RTGS mimarinin öncülerindendi.� Kısa zamanda, piyasalarla entegre oldu.� Para politikası işlemleri için etkin bir altyapı oldu.� Ödeme sistemi risklerini etkin bir kontrol altına aldı.� Menkul kıymet sistemleri ile entegre oldu.� Mali sistemde otomasyon seviyesinin ve servislerin iyileşmesine ve gelişmesine ivme kazandırdı.� Müşteri bankacılığı ve internet uygulamaları ile bütünleşti ve yaygınlaştı.� Ödeme Sistemleri alanında, iyi bir işbirliği ortamının oluşması sağladı.

Yapılması Gerekenler ?Yapılması Gerekenler ?

� Avrupa Birliği ödeme sistemleri standartları ile uyum.� Yeni gelişmeler çerçevesinde merkez bankası “oversight” rolünün yeniden yapılandırılması.� İngiltere, Almanya ve İtalya örneklerinde olduğu gibi, özel mesajlardan SWIFT mesaj formatlarınageçiş.� TARGET, CLS ve küresel STP uygulamaları ile işbirliği ve entegrasyon yollarının aranması.

1. www.tcmb.gov.tr’de “Ödeme Sistemleri” 2. eft.tcmb.gov.tr3. www.bis.org • download “Red Book” of Turkey• download “SSS Disclosure Framework”

Ödeme Sistemleri Hakkında Daha Çok Bilgi İçin...

TC Merkez Bankası’nın Önderliğinde,

Türkiye Bankalar Birliği’nin İşbirliğinde Elektronik Fon Transferi (EFT) Sisteminin Onuncu Yılı

Dr. Ekrem Keskin

Türkiye Bankalar Birliği 15 Nisan 2002 TCMB, Ankara

1. Sayın Başkan, Merkez Bankaımızın değerli yöneticileri, sayın konuklar, Birliğim adına hepinizi saygıyla selamlıyorum. Böylesine güzel ve anlamlı bir günde Birliğimiz adına konuşmaya davet edildiğim için sizlere teşekkür ederim. Ülkemiz ödeme sistemlerinin temel altyapısı, mali sektörün ayrılmaz bir parçası olan Elektronik Fon Transferi (EFT) Sisteminin 10. yılını kutladığımız bugün sizlerle birlikte olduğum için mutluluk duyuyorum.

2. TC Merkez Bankası (TCMB) önderliğinde 1 Nisan 1992

tarihinde uygulamaya alınan EFT Sistemine bankalarımız da büyük destek vermişlerdir.

3. Çok gerilere değil, 1970’li yıllardan sonraki döneme bakacak

olursak, dünyanın hemen her alanda başdöndürücü bir gelişme ve değişme içinde olduğunu görüyoruz. Bu süreçte etkili olan başlıca faktörler şunlardır:

• gelişmiş ülkelerde başlayan liberalleşme yaklaşımı, • gelişmekte olan ülkelerde piyasa ekonomisine geçiş ve

büyüme isteği, • sermaye hareketlerinde gelişmekte olan ülkelere

yönelen akım, • teknoloji alanındaki gelişmelerin ulaştırma sektörüne

olan çok önemli katkısı, • ulusal ekonomilerden uluslararası ekonomiye hızlı

geçiş, • ülkelerarasında artan rekabet.

1

4. Bu dönemde dikkati çeken en önemli gelişme mali piyasalarda yaşanmıştır. Mali piyasalar açısından ülkeler arasındaki sınırlar kalkmıştır. 21 inci yüzyıla girerken üzerinde güneş batmayan bir imparatorluk ortaya çıkmıştır. Gerçekten, Japonya’da sabahleyin açılan piyasalar saat farklarının da yardımıyla hiç gecikme ve atlama olmaksızın Singapur’a, Hindistan’a, Bahreyn’e, İstanbul’a, Frankfurt’a, Londra’ya, Newyork’a, Şikago’ya, Seatle ve yeniden Japonya’ya döner olmuştur. 24 saat aralıksız piyasa imkanları yatırımcıların tercihine sunulmuştur. İnanılması güç ama gerçek. Bu sürede, yatırımcılar güçlü paralardan mali piyasaların sunduğu ürünleri alıp satabilir olmuşlardır. Hem de bir kaç dakika içinda; akıl almaz bir gelişme. Teknolojideki gelişmeler ulaştırma sektöründe maliyetlerin çok hızlı düşmesini sağlamıştır. 1960 yılında Londra ile Newyork arasında üç dakikalık telefon görüşmesi 60 dolar iken, 2000 yılında bu rakam 0,4 dolara gerilemiştir. 1960 yıllarda iyi bir bilgisayar sahibi olmak için 1 milyon dolar ödemek gerekirken şimdi 1000 dolara çok yetenekli bilgisayar almak mümkündür.

5. Türkiye, dünyadaki gelişmelere 1980’li yıllarda katılmaya

başlamıştır. Ekonomi politikasında radikal bir değişiklik yapılmıştır. Planlı ekonomiden piyasa ekonomisine geçmeye karar verilmiştir. Bir çok alanda önemli kararlar alınmış ve uygulamaya geçirilmiştir. Uygulamaya konulan başlıca değişiklikler şunlardır:

• Bankalar Kanunu’nda uluslararası gelişmelere paralel

çok temel değişiklikler yapılmıştır. • Yerleşiklere döviz tutma serbestisi getirilmiştir. • DİBS’lerin ihale yoluyla satılmasına başlanmıştır. • İMKB yeniden düzenlenmiştir. • Bankalararası para piyasası kurulmuştur. • MB açık piyasa işlemlerine başlamıştır. • Döviz piyasası kurulmuştur. • Döviz ve sermaye hareketleri serbest bırakılmıştır. • EFT sistemi devreye girmiştir. • DİBS ikinci piyasası kurulmuştur.

6. İşte bu noktada, piyasa ekonomisinin en temel kurumlarından

olan mali piyasalarda gerekli kurumların oluşturulması ve kuralların geliştirilmesi yönünde ciddi adımlar atılmıştır. Bu

2

süreçte, gerek piyasaların oluşması gerekse etkin çalışmasında son derece önemli olan altyapının kurulmasında Merkez Bankası öncü bir rol üstlenmiştir. EFT bunlardan bir tanesidir. EFT, mali sistemde fonların akışkanlığını hızlandırmış, fon aktarma işlevini sağlıklı hale getirmiş; ödeme riskini ve fon aktarma maliyetini düşürmüştür.

7. 1 Ekim 1989 tarihinde, TCMB Japonya’da bankacılık alanında

temel elektronik iletişim sistemlerini kurmuş bulunan NTTI şirketi ile EFT sistemini kurmak üzere projeyi başlatmıştır. Belki de proje grubu dışında hiç kimse EFT sistemi gibi kapsamlı bir projenin gerçekten de çok kısa bir sürede ve proje planında belirtildiği gibi 1 Nisan 1992’de uygulamaya geçebileceğine inanamamıştı.

8. O tarihte mevcut bulunan 67 bankadan 39’unun katılımı ile

işletime başlayan sisteme, kısa sürede bankaların tamamına yakını üye olmuşlardır. Bankacılar ‘EFT sistemi olmadan nasıl çalışıyorduk, düşünemiyoruz bile’ yorumunu yapmaya başlamışlardır. EFT sistemi bugün bankaların ‘olmazsa olmaz’ temel sistemleri arasındadır. Tüm bankalar yanında diğer finans kurumlarını da kapsamaktadır.

9. EFT sisteminde Türkiye Bankalar Birliği’nin (TBB) rolünü

özetlemekte fayda olduğu düşünüyorum. EFT Sistemi kuruluş çalışmaları proje olarak 1 Ekim 1989 tarihinde başlamıştır. TBB koordinasyonunda böyle bir projeye olan ihtiyacı ve bankalarımızın yaklaşımını belirlemek, katılımlarını sağlamak amacıyla çeşitli platformlarda Birliğimiz tarafından konu dile getirilmiş, ayrıca bir çok banka ile görüşmeler yapılarak bu konudaki görüşleri alınmıştır.

10. Hazır paket kullanımı önerisi ile sonuçlanan bu çalışmalar

bankalarımızın daha çok kendi banka-içi otomasyon çalışmaları ile meşgul oldukları ve işbirliğinin daha çok kredi kartı, ATM, POS gibi diğer bankacılık hizmetleri üzerinde yoğunlaştığı bir döneme rastlamıştır. Bankalarda gözlenen bu hareketlenme, kredi kartı ve diğer bazı bankacılık hizmetlerinin otomasyonuna yönelik işbirliği girişimleri, tüm bankacılık hizmetleri için altyapı niteliğinde olan bu projenin bir an önce ele alınması gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Ayrıca diğer ülke sistemlerinin de incelenmesi sonucu, böyle bir projeye merkez bankaları tarafından öncülük edilmesi ve sistemin merkez bankaları

3

tarafından sahiplenilmesinin de yaygın olduğu görülmüştür. Hazır paket program yerine, bu konuda deneyimli bir şirket ile birlikte çalışacak bir proje grubu tarafından, ülke bankacılık sistemi özelliklerine göre bir sistem geliştirilmesinin daha uygun olacağı görüşüne varan TCMB harekete geçmiş ve bankacılık sektörünün temel ihtiyacı olan bu projeyi tam da zamanında başlatmıştır.

11. Proje süresince Birliğimizin koordinasyonu ile bankaların

katılımı sağlanmış; teknik, yasal ve idari konularda gerek tüm bankaların katıldığı ortak toplantılarla, gerek tek tek bankalarla görüşülerek projedeki gelişmeler aktarılmış ve bankaların görüşleri alınmıştır.

12. Projenin ilk aşamalarında bankalarımızın ilgisi teknik uzman

düzeyinde kalmıştır. İdari boyutun kullanılabilirlik açısından daha önemli olduğu böyle bir sistemde, bankalarımız proje sonuna doğru kesinleşmeye başlayan yasal düzenlemeler ve mesaj ücreti, komisyon, ve likidite düzenlemeleri çalışmaları gibi idari konularda katkı sağlamışlardır. Bankalar tarafında yapılacak harcamalar için finansal koordinasyonu üstelenen Bankalar Birliği, sistemin işletime alınmasından bu yana halen bu görevini sürdürmektedir.

13. Ulusal bir proje olan EFT projesinin, projeye katkıda bulunan

TCMB çalışma grupları, TBB, bankalar, lokal ve yurtdışı şirketler gibi bir çok ‘iş ortağı’ yanında, dikkat çeken bir yanı da EFT 1. Nesil çalışmalarında farklı özelliklerde 4 ayrı ülke kültürünün (Türkiye, Japonya, İngiltere, Fransa) bir araya gelmiş olmasıdır.

14. EFT Sisteminin kullanıma alınmasından sonra, TCMB’nin

sistemi iyileştirme ve geliştirme çabaları aralıksız devam etmektedir. Bu bağlamda, bir yandan mevcut sistemin sorunsuz işletimi, daha yaygın kullanımı ve diğer ödeme sistemleri ile entegrasyonu için çalışmalar yürütülürken, bir yandan da 2. Nesil EFT sistemi ve bu sistemle entegre olarak çalışacak Elektronik Menkul Kıymet Transferi (EMKT) Sistemi kurma çalışmalarına hemen başlamıştır. Bu çalışmalara bankalarımızın katkısı yine Birliğimiz koordinasyonunda sağlanmaktadır. Bu amaçla Birliğimiz bünyesinde biri Teknik diğeri Operasyon konularında olmak üzere oluşturulan iki çalışma grubunun da katkılarıyla, TCMB öncülüğünde Sistemin sorunsuz çalışması,

4

15. Proje çalışmaları tamamlanarak işletime alınan 2. Nesil EFT

Sistemi ve onunla entegre çalışan EMKT Sistemi de kullanımdaki ikinci yılını tamamlamaktadır. 22 Nisan 2000 tarihinde uygulamaya alınan İkinci Nesil EFT sistemi ve 30 Ekim 2000 tarihinde uygulamaya alınan EMKT Sistemi ile ülkemiz ödeme sistemleri ve bankacılık sektörünün daha ileri bir seviyeye ulaşmasında bir adım daha atılmıştır. Ülkemiz ödeme sistemlerinin Bank of International Settlement (BIS) yayınlarında tanıtımı yapılmıştır, Avrupa Birliği Komisyonu ülkemiz elektronik ödeme sistemlerinden övgüyle söz etmektedir.

16. Bu vesileyle huzurlanızda 2. Nesil EFT Sistemi ve EMKT

Sistemlerine de öncülük eden TCMB yönetimine ve proje yönetimine, TBB yönetimine, TCMB ve bankalarımız çalışma gruplarına ve katkısı bulunan tüm ‘iş ortağı’ şirketlere bir kez daha teşekkür etmek istiyorum.

17. Şimdi Birliğimiz tarafından yürütülen ‘Finansal Koordinasyon’

çalışmalarından ve Sistemin bankalara maliyetinden kısaca bahsetmek istiyorum. Sistemin bankalar tarafından ortaklaşa yapılması gereken yatırımların ve bunların takibinin her banka tarafından mükerrer olarak yapılmasının önlenmesi, ortak altyapı ve işletim giderlerinin birlikte ele alınması fikrinden hareketle, Birliğimiz başından itibaren EFT Sisteminin finansal koordinasyonuna da talip olmuştur. TCMB’nin ve bankalarımızın da desteğiyle bu koordinasyon bugüne kadar başarıyla sürdürülmektedir.

18. TBB katkısının önemli bir bölümünü oluşturan finansal

koordinasyon çalışmaları şunlardır:

• Sisteme ilk girişte (genellikle yeni açılan bankalar bu kapsamda) mevcut katılımcıların ödemiş bulunduğu yatırım tutarı kadar bir katılım payının tahsil edilmesi,

• yatırım ve işletim harcamalarının yıllık olarak planlanması, bütçelenmesi ve bu bütçe kapsamında katılımcı bankalardan ortak giderlere ait yıllık aidatların toplanması,

5

• ilgili şirketlerle görüşmelerin yapılması ve sözleşmelerin imzalanması,

• harcamaların bütçe kapsamında, sözleşme şartlarına göre gerçekleştirilmesi,

• yıllık katılım payı olarak toplanan bu fonun idaresi ve raporlanması.

Bütün bu çalışmalar TCMB’nin katkılarıyla ve yakın işbirliği içerisinde yürütülmektedir.

19. Birliğimiz tarafından koordine edilen bu fonda, 1992 yılından itibaren bugüne kadar toplam 31.020.000 Milyon ABD Doları karşılığında sisteme katılım ve yıllık ortak giderlere katkı payı toplanmıştır. Fonun işletilmesinden toplam 2.730.000 ABD Doları faiz geliri elde edilmiş ve böylece fonun toplam miktarı 33.750.000 ABD Dolarına ulaşmıştır. Yine bu 12 yıllık süre içerisinde;

• 18.580.000 ABD Doları yatırım harcaması, • 9.920.000 ABD Doları cari harcama • 1.270.000 ABD Doları ise bankalara ilk katılım payı

iadesi

yapılarak toplam 30.490.000 ABD Doları harcama gerçekleştirilmiştir.

Halen Fon bünyesinde 3.260.000 ABD Doları mevcut olup, bu yıl gerçekleşecek harcamaların tamamlanmasından sonra 1.890.000 ABD Doları bakiye kalacağı tahmin edilmektedir. Fonun etkin idaresi sayesinde, elde edilen mevcut bakiyeyi de kullanan Birliğimiz, son 3 yıldır bankalardan ortak giderler için yıllık katkı payı toplamamaktadır. Bu sayede Birliğimiz Sistemin bankalara maliyetinin ve işletme giderlerinin oldukça düşük tutulmasına önemli katkıda bulunmaktadır.

20. Sayın konuklar, kullanıma alındığından itibaren bankacılık

sektöründe geniş kabul gören EFT Sistemi, bankalarımızın kendi teknolojik altyapılarını geliştirmeleri sonucu her geçen gün daha yoğun olarak kullanılmaktadır. Başlangıçta sadece birkaç büyük banka EFT sistemini kendi altyapısına entegre ederek, şube ağına bağlamış iken, geçen süre içerisinde bir çok banka bu entegrasyonu tamamlamış, EFT ödemelerini tüm

6

şubelerinden otomatik olarak yapar duruma gelmiştir. Ülkemizde internet ve telefon bankacılığının gelişmesi sonucu, bankalarımız EFT ödemelerinin bu sistemlerle de entegrasyonunu sağlamış ve EFT sisteminin bankalararası büyük montanlı ödemeler yanında küçük montanlı müşteri ödemeleri için kullanımı daha da artmıştır. Bu entegrasyon bir yandan bankalarda emek kaybını önleyerek verimlilik artışına katkıda bulunurken, bir yandan da müşteri memnuniyetinin de artmasını sağlamaktadır.

21. Bankalar arasında gerçekleşen ödemelerin otomasyonunu

sağlayan EFT sistemi bankalarımıza ve bankacılık sistemine önemli yenilikler ve kolaylıklar getirmiştir:

• Nakit para kullanımının, dolayısıyla nakit para ihtiyacının

azaltılması sağlanmıştır. Yapılacak ödemelerin önemli bir kısmının EFT sistemi vasıtasıyla yapılmasından dolayı nakit olarak yapılan ödemeler azalmıştır. Böylece nakit kullanımı azalmıştır.

• Belge ve kayıt düzeninde kolaylıklar sağlanmıştır. EFT sistemi vasıtasıyla yapılan ödemelerin kayıtlarının otomatik olarak üretilmesi ve bu kayıtların bankaların sistemlerine aktarılması, dolayısıyla banka kayıtlarına girmesi sağlanmıştır.

• Müşteri hizmetlerinde yeni imkanlar sağlanarak yeni ürünler yaratılmasına imkan yaratılmıştır. Bankalarımız EFT sistemini müşterilerinin de hizmetine sunmuşlardır. Bu sayede müşterilere yeni ürünler sunma imkanı doğmuştur. Zaman içerisinde telefon ve internet bankacılığının da gelişmesi ile birlikte müşterilerin internetten veya telefonla EFT işlemi yapabilmesi imkanı sağlanmıştır. Bu sayede bugün çok sayıda banka tarafından verilmekte olan internet bankacılığı ve telefon bankacılığı uygulamaları kapsamında, müşteriler internetten veya telefondan banka hesaplarına ulaşarak ödemelerini EFT vasıtasıyla birkaç dakika içerisinde gerçekleştirebilmektedirler. Çoğu banka tarafından bu tür işlemlerin otomatik işlenmesi sayesinde müşteriler tarafından internetten veya telefonla yapılan bir EFT işlemi alıcı hesabına birkaç dakika içerisinde geçebilmektedir. Bankalarımızın gelişmiş otomasyon sistemleri sayesinde tüm bu işlemler tamamen otomatik olarak birkaç dakika içerisinde banka personeline hiç bir ilave işyükü getirmeden sonuçlanabilmektedir. Bu uygulamalar da bankalarımızda

7

verimlilik artışına ve müşteri memnuniyetinin gelişmesine önemli katkılar sağlamıştır.

• Maliyet tasarrufu sağlanmasına katkıda bulunmuştur. Bankalararası ödemelerin EFT sistemi içerisinde bir tuşla yapılıyor olması dolayısıyla maliyetlerde önemli tasarruflar sağlanmıştır. Bu tasarruflar arasında nakit bulundurmanın azalmasından dolayı sağlanan tasarruf, nakit taşınmasının azalmasından dolayı sağlanan tasarruf, günsonunda nakit operasyonundan dolayı kasalarda kalan fazla nakit paradan dolayı kaybedilen muhtemel faiz gelirinden dolayı sağlanan tasarruf, artan işlem hacmine karşın personel sayısının benzer şekilde artmamasından dolayı sağlanan tasarruf sayılabilir.

• Çağdaş bir altyapıya ulaşılması sağlanmıştır. Bankalar arası ödemelerin EFT sistemi vasıtasıyla yapılmasından dolayı dünya ölçüsünde çağdaş bir altyapıya on sene önce kavuşulmuştur. Bu sistemin kurulmuş olması bankalarımızın çalışma düzenini de olumlu etkilemiştir. Bankalarımız çağdaş ülkelerde var olan yapıları burada da kullanmak suretiyle ileri ülkelerdeki bankacı meslektaşları ile benzer tecrübelere ve çalışma koşullarına sahip olmuşlardır. Bu durum ayrıca ülkemizin ve bankacılık sektörümüzün uluslararası ilişkilerinde de olumlu etkiler yaratmakta, bankalarımızın diğer ülke bankalarıyla ilişkilerine artı değerler olarak yansımaktadır.

• Güvenli bir altyapı kurulmuştur. EFT sistemi vasıtasıyla kurulan güvenli altyapı bugüne kadar sorunsuz ve mükemmel bir vaziyette çalışmıştır. Bu sistem içerisinde bugüne kadar gerçekleşmeyen bir ödeme, kullanıcılar tarafından soru işareti yaratacak bir işlem, kaynağı veya mahiyeti belirli olmayan bir işlem meydana gelmemiştir. Bu da sisteme duyulan güveni son derece artırmıştır.

22. Tabii ki tüm bu imkanları sağlayan EFT, para otoritesine para

polikasının uygulanmasında ve etkinliğinin artırılmasında çok önemli bir alt yapı sağlamıştır.

23. 1992 yılında uygulamaya konulan ve çok kısa sürede mali

sistemin vazgeçilmez bir parçası haline gelen EFT sisteminin, teknolojideki gelişmeler ve piyasadaki gereksinimlere göre sürekli olarak geliştirilmesi yönünde bizlere önemli bir görev ve sorumluluk düşmektedir. Dileğim EFT’nin sürekli ve sonsuz olmasıdır.

8

9

24. Bu arada, kısa sürede sona erdirilmesi gereken bir başka EFT projesi daha gündemimizdedir. Defalarca girişimde bulunulduğu halde başarıya ulaşamadığımız yeni proje yine Merkez Bankamızın önderliğinde, çok daha ciddi olarak uygulamaya sokulmuştur. Benzetme yapmak gerekirse ben buna ‘Enflasyonsuz Fon Transferi’ diyorum. Bu projenin de başarılı olması için hepimizin elbirliği içinde çalışmamız ve işbirliği yapmamız gerekir. Çünkü bu kez proje sadece Merkez Bankası’na yüklenilmeyecek kadar önemlidir, hayati bir öneme sahiptir.

25. Bankacılık sistemi geçmişte olduğu gibi bugün ve gelecekte de

EFT’yi desteklemektedir ve destekleyecektir. Bankacılık sisteminin büyümesi, rekabet gücü, karlılığı, varlığı, uluslararası mali sisteme entegrasyonu açısından EFT stratejik bir alt yapıdır. Hem Elektronik Fon Transfer Sisteminin geliştirilerek başarıyla sürdürüleceğine hem de enflasyonla mücadelede başarılı olacağımıza inanıyorum.

Başta Merkez Bankamız yetkilileri olmak üzere, bugünlere ulaşmamızda emeği geçenlere şükranlarımı ve saygılarımı sunuyorum. Beni dinlediğiniz için teşekkür ederim.

1

2

RTGS and beyondJean-Michel GodeffroyJean-Michel Godeffroy

Director General Director General

Directorate General Payment SystemsDirectorate General Payment Systems

European Central BankEuropean Central BankAnkara, 15 April 2002Ankara, 15 April 2002

3

euro-11

49%42%

48%50%

5%

70%

US

% PAYMENTS PROCESSED THROUGH RTGS (VALUE)

1988 1999199819941993

70%

50%

5%

RTGS versus Netting

Introduction

4

1) The development of RTGS in the European Union– Why RTGS– Why TARGET– Why TARGET was a success– The infrastructure issue

2) Beyond RTGS– Continuos Linked Settlement (CLS)– Securities Settlement Systems

5

Why RTGS

• Modern technology has allowed dramatic increase of value of financial transactions

• Netting systems increasingly inappropriate because of risks

• Modern technology allows for real-time processing of payments

Theoretical problem: absence of competition?

6

Why RTGS

EU landmarks

Before 1990: Real time settlement mainly in decentralised countries

1990: “Lamfalussy Report”1993: Minimum common features for EU Payment Systems1995: Definition of TARGET1999: Opening of TARGET2001: EAF merges with TARGET

7

TARGET’s Objectives

• To contribute to the smooth conduct of monetary policy and the singleness of the money market

• To improve the soundness of payment systems (risk reduction)

• To increase the efficiency of cross-border payments in euro

Why TARGET

8

Why TARGET

How TARGET functions:

NCB

ECB

Bank

NCB NCB

NCB

NCBBank

Bank

Bank

Bank

Bank

InterlinkingInterlinking

“The central bank correspondent banking model”

9

National RTGS National RTGSInterlinking systemTARGET

Cre

dit i

nstit

utio

nsC

redit institutions

100NCB (S)

100R

100NCB (R)

100

S

Que

uing

+ c

ash

man

agem

ent f

acilit

ies

Communication

NETWORK

Why TARGET

10

Why TARGET

UK, Sweden and Denmark

• In principle, no central bank offers interbank settlement services for a currency other than its

own

• TARGET is an exception because of a problem in the preparatory phase: implementation had to start in 1995, but the identity of the countries adopting the euro was defined in 1998 only.

11

TARGET - daily average turnover (per month)

800850900950

1,0001,0501,1001,1501,2001,2501,3001,350

Jan.

Feb.

Mar

.

Apr.

May

June July

Aug.

Sept

.

Oct.

Nov.

Dec.

Jan.

Feb.

Mar

.

Apr.

May

June July

Aug.

Sept

.

Oct.

Nov.

Dec.

Jan.

Feb.

Mar

.

Apr.

May

June

Daily average(in € billion)

200019992001

€ 925 € 1,264€ 1,033

Why TARGET was a success

12

150,000

160,000

170,000

180,000

190,000

200,000

210,000

220,000

Jan.

Feb.

Mar. Apr. MayJu

ne July

Aug.

Sept. Oct. Nov

.Dec

.Ja

n.Fe

b.Mar. Apr. MayJu

ne July

Aug.

Sept. Oct. Nov

.Dec

.Ja

n.Fe

b.Mar. Ap

r.MayJu

ne

TARGET - daily average number of transactions (per month)

163,157Daily average 188,157 203,873

19992000

2001

Why TARGET was a success

13

Overall planning

01Jun93 31Dec98

PreliminaryPhase

1 year 9 months

SpecificationPhase

1 year 3 months

DevelopmentPhase1 year

TestPhase1 year

SimulationPhase

6 months

Mar95 Jun98Jun97Jun96

Why TARGET was a success

14

Liquidity in TARGET• Minimum reserves = liquidity available intraday

for payment activity

• Unlimited intraday credit free of interest

– Broad range of assets eligible as collateral for both payment systems and monetary policyoperations

– Easy substitution of collateral

– Cross-border use of collateral

• 100% collateralisation of any credit, but

Why TARGET was a success

• Same collateral for intra-day credit and monetary policy operations

15

Payments are made quite early in TARGET …

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

7:00

8:00

9:00

10:00

11:00

12:00

13:00

14:00

15:00

16:00

17:00

18:00

Turnover

Number of transactions

Cumulative Intraday pattern - data of 2000

Why TARGET was a success

16

The infrastructure issue

TARGET daily average number of transactions - by country

-10 ,00020 ,00030 ,00040 ,00050 ,00060 ,00070 ,00080 ,00090 ,000

D E IT N L FR E S U K B E AT PT IE F I LU G R D K S E E C B

Data of 2000

17

TARGET daily average turnover - by country

-

5 0

1 0 0

1 5 0

2 0 0

2 5 0

3 0 0

F R D E E S IT U K N L B E A T IE L U F I E U P T S E D K G R

EUR

bill

ion

Data of 2000

The infrastructure issue

18

In TARGET (domestic and cross-border)

on average the users pay€ 0.70 per transaction(charged only to the sender)

Partial Cost Recovery

In FEDWIREon average the users pay€ 0.49 per transaction(divided between sender and receiver)

100% Cost Recovery

• Pricing

The infrastructure issue

19

The infrastructure issue

97.50%

98.00%

98.50%

99.00%

99.50%

100.00%After some problems...

… TARGET proved to be more stable.1999 2000

20

TARGET 99.7%

Fedwire 100%• Availability

The infrastructure issue

21

The consolidation of the IT infrastructure in TARGET

➱ Single platform

➱ Cloned platform

➱ Multiple platform

The infrastructure issue

22

1) The development of RTGS in the European Union– Why RTGS– Why TARGET– Why TARGET was a success– The infrastructure issue

2) Beyond RTGS– Continuos Linked Settlement (CLS)– Securities Settlement Systems

23

The wider importance of RTGS systems

• In modern economies, RTGS systems constitute the backbone of clearing and settlement

• Besides providing clearing and settlement services for individual transactions, RTGS systems also provide for the settlement of other payment systems, e.g. the CLS system

24

CLS is the banking industry’s response to G10 strategy to reduce fx settlement risk

= Project of establishing a• multi-currency system for the settlement • of foreign exchange transactions • on a PVP basis • in the books of a private bank (CLS Bank)• acting as settlement agent

Expected start: mid 2002Expected start: mid 2002

General overview of CLS

The CLS system

25

• Each participant has an account in each eligible currency in the books of CLSB

• Gross settlement of individual trades on the books of CLSB, net funding of positions per currency

• CLSB is reducing settlement risk by settling “Payment versus Payment” (PvP)

• Settlement of trades is subject to strict risk management rules

General overview of CLS

26

EUR

USD

JPY

GBP

CHF

CAD

AUS

CLSBank

Bank ofJapan

Bank of England

SwissNational Bank

Bank of Canada

Reserve Bankof Australia

ECB

NY Fed

TARGET

Fedwire

FEYCS/BoJ

NewChaps

SIC

LVTS

RITS

The CLS Bank... ...has settlement accounts with

…receive andpay fundsthrough

General overview of CLS

27

General overview of CLS

The process will take place over a short (5-hour) period when the relevant payment systems are all open:

• In Tokyo time this is: 15:00 - 20:00• In Central European time it is: 07:00 - 12:00• In North American (East Coast) time: 01:00 - 06:00

So it is late in the Asian day, morning in Europe and very early in the American day

CLS daily timetable

CLS payments are highly time critical and do thus pose particular challenges to RTGS systems

28

Impact on euro LVPS

Implications of CLS for the euro

TARGET cross-border

domestic*

EBA

PNS

- 42% - 16% - 10% - 3%

- 7% - 17% - 3% - 4%

- 28% - 69% - 7% - 17%

- 12% - 20% - 3% - 5%

MAXIMUM IMPACT REALISTIC IMPACT(25% SCENARIO)

volume value volume value

* EAF data are included in TARGET domestic

Source: ECB, year 2000 data

Assumed daily value of FX-transactions in euro LVPS: EUR 436 billion

29

• Intraday credits for TARGET payments and settlement of monetary policy operations

• Payments of securities operations on DVP basis in central bank money

• SSS settlement on real time gross basis

• Cross-border DVP settlement

• Development of secured money market

Interrelationship TARGET-SSS

30

• Settlement of securities operations: – Central bank money requirement:

• CPSS-IOSCO recommendation 10

– DVP requirement:• CPSS-IOSCO recommendation 7

– Real-time development:• CPSS-IOSCO recommendation 8

– Collateralisation requirements:• CPSS-IOSCO recommendation 9

Interrelationship TARGET-SSS

31

• Settlement of securities operations:

Interrelationship TARGET-SSS

Standardsand

recommendations

Strongmarket

expectations

32

Models for settlement through TARGET

• Interfaced settlement model

• Autonomous settlement model

Two technical approaches

33

TARGET

Cash accounts

Part 1 Part 2

SSS

Securities accountsPart 1 Part 2

Models for settlement through TARGET

• Interfaced settlement model:

Securities transfer Cash transferReservation

Confirmation

34

BIRELCash accounts

BCIBanca di

Roma

Banca d’ItaliaMonte Titoli

Securities accounts

BCIBanca di

Roma

Models for settlement through TARGET

• Interfaced settlement model:

ReservationConfirmation100 100 100 100

35

TARGET

Part 1 Part 2

SSS

Part 1 Part 2Securities accounts

Cash accounts

Part 1 Part 2

Models for settlement through TARGET

• Autonomous settlement model:

Transferor info

Cash transfer

Simultaneous transferof cash and securities

36

TBF

Part 1 Part 2Cash accounts

Banque de France

Euroclear FranceRGV

Part 1 Part 2Securities accounts

Cash accounts

Part 1 Part 2

Models for settlement through TARGET

• Autonomous settlement model:

Transfer

100

100 100 100100

100

TIC-RTGS: 10 Years of achievement

WHAT NEXT?

Michael LewisMichael LewisDeputy Chief ExecutiveDeputy Chief Executive

Association for Payment Clearing ServicesAssociation for Payment Clearing Services

AGENDAAGENDA

1.1. CONGRATULATIONSCONGRATULATIONS

2.2. CONSOLIDATION OR CHANGE?CONSOLIDATION OR CHANGE?

3.3. THE DRIVERSTHE DRIVERS

4.4. THE CHALLENGESTHE CHALLENGES

1.1.

CongratulationsCongratulations

2.2.

Consolidation or Consolidation or Change?Change?

CENTRAL BANK OBJECTIVESCENTRAL BANK OBJECTIVES

�� To provide effective money transmission mechanisms To provide effective money transmission mechanisms that meet the needs of the national economythat meet the needs of the national economy

�� To ensure the irrevocability and finality of payment and To ensure the irrevocability and finality of payment and settlementsettlement

�� To ensure the management and the containment of To ensure the management and the containment of systemic risksystemic risk

COMMERCIAL BANK OBJECTIVESCOMMERCIAL BANK OBJECTIVES

�� To service the needs of personal, professional and To service the needs of personal, professional and market customersmarket customers

�� To provide those customers with certainty over timing To provide those customers with certainty over timing and cost of their paymentsand cost of their payments

�� To understand and control the exposures accepted by To understand and control the exposures accepted by the bankthe bank

�� To minimise the capital and resources neededTo minimise the capital and resources needed

FINALITY AND IRREVOCABILITY

�� The status of payments must be clear to all participants The status of payments must be clear to all participants and customers.and customers.

�� Irrevocability prevents selective cancellation of Irrevocability prevents selective cancellation of payments in conditions of stress.payments in conditions of stress.

�� Certainty over the timing of finality enables all Certainty over the timing of finality enables all participants to measure their exposure.participants to measure their exposure.

�� SameSame--day finality must be available.day finality must be available.

CONSENSUS…….BUT

ARE THESE POINTS RELEVANT TO ALL PAYMENTS?ARE THESE POINTS RELEVANT TO ALL PAYMENTS?

�� Retail and wholesaleRetail and wholesale

�� LargeLarge--value and smallvalue and small--valuevalue

�� Urgent and nonUrgent and non--urgenturgent

AN AREA FOR DEBATEAN AREA FOR DEBATE

�� IN PRINCIPLE, YESIN PRINCIPLE, YES

�� IN PRACTICE, NOT ALWAYSIN PRACTICE, NOT ALWAYS

3.3.

The Drivers for ChangeThe Drivers for Change

Change driversChange drivers

Domestic

Retail

Trade International

Regular

Spontaneous

Flexibility

Growth

Government policy

e-commerce Technology

EMU

Globalisation

The DriversThe Drivers

�� Customers Customers -- Price and Service QualityPrice and Service Quality

�� Central banks Central banks -- Risk reduction/eliminationRisk reduction/elimination

�� Governments Governments -- Price and CompetitionPrice and Competition

�� InfrastructuresInfrastructures -- TARGET, EBA, CLS,new entrantsTARGET, EBA, CLS,new entrants

�� StakeStake--holdersholders -- Cost reduction/ReturnsCost reduction/Returns

The features customers wantThe features customers want

and otherstaken for granted ...

Control

Convenience

Valuefor

money

Choice

Niche product gapsNiche product gaps

� Immediate credit services, e.g. for DVP� Low-cost next day payments� Efficient cross-border debits and credits� Direct debit with funds guarantee

and particularly for e-commerce:

� Individually pre-authorised debits� e-mail notified credits (equivalent of “cheque is in the post”)

� Payment conditional on proof of delivery

Central banksCentral banks

�� Settlement Risk controlSettlement Risk control

�� Economic efficienciesEconomic efficiencies

�� Open accessOpen access

GovernmentsGovernments

�� National and InternationalNational and International

�� RegulationRegulation

�� CompetitionCompetition

�� PricingPricing

InfrastructuresInfrastructures

�� International, private and public sectorInternational, private and public sector

�� Regional Regional -- eg TARGET, EBA eg TARGET, EBA

�� CLSCLS

�� New EntrantsNew Entrants

Stakeholders’ demandsStakeholders’ demands

�� Cost reductionCost reduction

�� OutsourcingOutsourcing

�� AmalgamationAmalgamation

�� SpecialisationSpecialisation

……...And the future is happening already

……...And the future is happening alreadyhappening already

CHAPS Payment Trends CHAPS Payment Trends -- ££

19901990 19991999 20032003

Individuals 20% 50% 50%

Corporates 20% 35% 45%

(30K - £ 1Million)

Market Settlements 60% 15% 5%

4.4.

The ChallengesThe Challenges

Future Payment Systems

Fill the Gaps and Increase the Range:Fill the Gaps and Increase the Range:�� TimingTiming�� Guaranteed paymentsGuaranteed payments�� InformationInformation�� Cost EffectiveCost Effective�� STPSTP�� MultiMulti--CurrencyCurrency�� Global InteroperabilityGlobal Interoperability

Governance - an exampleGovernance - an example

APACS is:APACS is:

�� An unincorporated associationAn unincorporated association

�� Owned by central bank, commercial banks, mutual Owned by central bank, commercial banks, mutual organisationsorganisations

�� Oversight and coOversight and co--ordinationordination

�� Not a regulatorNot a regulator

�� But effectively a public authorityBut effectively a public authority

APACSAPACS

AdvantagesAdvantages::�� Flexible, Flexible, �� BusinessBusiness--focusedfocused

DisadvantagesDisadvantages::�� Dependent on consensusDependent on consensus�� Open to disruptive challenge Open to disruptive challenge

Governance: CHAPSGovernance: CHAPS

Advantages of Company structure:Advantages of Company structure:

�� Clarity of obligationsClarity of obligations

�� Clear decisionClear decision--making structuremaking structure

�� Commitment to collective decisionsCommitment to collective decisions

�� Legal personalityLegal personality

Governance : CHAPSGovernance : CHAPS

Disadvantages of Company structure:Disadvantages of Company structure:

�� AdministrationAdministration

�� FormalityFormality

�� VotingVoting

�� Concentration on governanceConcentration on governance

3.3.

CONCLUSIONSCONCLUSIONS

NATIONAL PAYMENT SYSTEM

ROLES AND RESPONSIBILITIESROLES AND RESPONSIBILITIES

�� CENTRAL BANKSCENTRAL BANKS�� COMMERCIAL BANKSCOMMERCIAL BANKS�� CLEARING ORGANISATIONSCLEARING ORGANISATIONS

NATIONAL PAYMENT SYSTEM

THE CENTRAL BANKTHE CENTRAL BANK

�� Not necessarily the owner, operator or manager of the Not necessarily the owner, operator or manager of the systemsystem

�� Needs to be responsive to the emerging commercial needs Needs to be responsive to the emerging commercial needs of the financial institutionsof the financial institutions

�� Needs to promote the active involvement of commercial Needs to promote the active involvement of commercial banksbanks

NATIONAL PAYMENT SYSTEM

COMMERCIAL BANKSCOMMERCIAL BANKS

�� Need to be actively involved in the development of Need to be actively involved in the development of strategystrategy

�� May be the best choice for owners or managers of the May be the best choice for owners or managers of the system daysystem day--to dayto day

NATIONAL PAYMENT SYSTEM

CLEARING ORGANISATIONSCLEARING ORGANISATIONS

�� Active involvement by payment providersActive involvement by payment providers

�� Open governanceOpen governance

�� Clear responsibilities Clear responsibilities

�� Legal frameworkLegal framework

NATIONAL PAYMENT SYSTEM

MAJOR CONSIDERATIONSMAJOR CONSIDERATIONS

�� PLANNINGPLANNING

�� CONSENSUSCONSENSUS

NATIONAL PAYMENT SYSTEM

PLANNINGPLANNING

�� Should be a joint effort of public and private sectorShould be a joint effort of public and private sector

�� Need for forum where there can be a real exchange of Need for forum where there can be a real exchange of viewsviews

�� This needs to be supported by inThis needs to be supported by in--depth technical workdepth technical work

�� Rushed decisions are usually bad onesRushed decisions are usually bad ones

NATIONAL PAYMENT SYSTEM

CONSENSUSCONSENSUS

�� Important to proceed by agreement, even if this takes a Important to proceed by agreement, even if this takes a little more timelittle more time

�� National bank needs to have firm objectives but can National bank needs to have firm objectives but can usually afford to be more relaxed about the way they are usually afford to be more relaxed about the way they are achievedachieved

�� Continuous involvement of commercial banks at senior Continuous involvement of commercial banks at senior levellevel

Conclusions

�� Disintermediation is becoming a realityDisintermediation is becoming a reality

�� Regulation is still focused on old practiceRegulation is still focused on old practice

�� Current law is often inadequateCurrent law is often inadequate

�� Business conventions are byBusiness conventions are by--passedpassed

�� Flexibility/partnership/competition ruleFlexibility/partnership/competition rule

1

ELEKTRONİK FON TRANSFERİ (EFT) SİSTEMİNİN

10. YILI VESİLESİ İLE T.C. MERKEZ BANKASI TARAFINDAN DÜZENLENEN ÖDEME SİSTEMLERİ KONFERANSI, 15 NİSAN 2002

SAYIN SÜREYYA SERDENGEÇTİ’NİN

AÇILIŞ KONUŞMASI Değerli Konuklar,

Bugün, ülkemiz ekonomisinin ve para politikalarının en önemli alt yapı unsurlarından biri olan Elektronik Fon Transferi (EFT) Sistemi işletimde 10. yılını tamamlamış bulunmakta...

EFT Sistemi, Merkez Bankasının öncülüğünde 1 Nisan 1992 tarihinde işletime geçmesinden bu yana başarı ile çalışmaktadır.

Uluslararası literatürde TIC-RTGS olarak anılan EFT Sistemi, 2000 yılı içinde finans sistemimizin ihtiyaçları ve gelişen dünya standartları doğrultusunda yenilenmiş ve aynı yıl içinde devlet iç borçlanma senetlerinin elektronik ortamda kaydi yöntemlerle alım, satım ve mutabakatının yapılmasını sağlayan Elektronik Menkul Kıymet Transfer Sistemi ile entegre edilmiş olarak yeni çehresiyle, işletimini sürdürmektedir.

Paranın daha çabuk, daha güvenli ve daha risksiz hareket edebilmesi düşüncesi, çağımızın en etkili ve en hızlı gelişen teknolojisi durumunda bulunan iletişim ve bilgisayar teknolojileri ile birleşerek özellikle 80’li yıllarla birlikte “ödeme sistemleri” modellerinin oluşumunu sağlamıştır.

Bunun bir sonucu olarak merkez bankalarının öncülüğünde ulusal ödeme sistemleri kurulmuş ve bu sistemlerin sınır ötesi bağlantıları da gerçekleştirilerek küresel ödeme sistemlerine hızlı bir geçiş süreci başlamıştır.

2

Merkez bankaları mali piyasalarda istikrarın sağlanması konusundaki görevlerinin bir bölümü olarak ödeme sistemlerinin güvenli, etkin ve kesintisiz çalışmasına büyük önem vermektedirler.

Bir ülkede, iyi planlanmış ve iyi çalışan ödeme sistemlerinin varlığı, mali sistemin istikrarını arttırmakta, ekonomide işlem maliyetlerini düşürmekte, mali kaynakların ve mali piyasalardaki likiditenin etkin kullanımını sağlamakta ve para politikalarının başarı ile uygulanmasına katkıda bulunmaktadır.

Ya da konuya diğer taraftan bakarsak, iyi çalışan bir ödeme sistemine sahip olmayan bir ekonomide, ödemeler gecikir, yüksek maliyetler meydana gelir ve mutabakat risklerini ortaya çıkar. Böyle bir durumda, ekonominin ya da mali sistemin bir bölümünde başlayan belirsizlikler, tıkanıklıklar ve riskler süratle diğer bölümlere sirayet eder ve istikrarsızlık taşır. Bunun sonucunda da, ekonominin durmasına yol açabilecek “sistemik riskler” gelişir.

Bugün, ödeme sistemleri, merkez bankalarının en önemli ve temel görevlerinden biri haline gelmiş bulunmaktadır.

Ödeme sistemleri konusunda yeni ortaya çıkan standartlar, uygulamalar ve teknolojik gelişmeler çerçevesinde, merkez bankalarının bu konudaki görev ve yetkileri artarak devam etmektedir.

Ayrıca, sınır ötesi mali piyasaların entegrasyonu ve konsolidasyonu sürecinde ödeme sistemlerinin ülke içindeki etkin çalışmasının yanı sıra dış sistemlerle bağlantılarının gerçekleştirilmesi de bir öncelik haline gelmiş bulunmaktadır.

Yurtiçi ve yurtdışı bağlantıları ile sağlıklı ve etkin çalışan ödeme sistemleri yabancı sermayenin ve yatırımcıların cezbedilmesi hedeflerinin de vazgeçilmez bir öğesidir.

Merkez bankalarının ödeme sistemlerinin kurulması, geliştirilmesi ve işletimi konusunda oynadıkları anahtar rolün bir diğer açılımı da ödeme sistemlerinde “anlık izleme ve denetleme” diye dilimize çevirebileceğimiz “oversight” rolüdür.

3

Bu rol çerçevesinde, merkez bankaları, ödeme sistemlerinin teknik, operasyonel, idari ve hukuki boyutlarının tümünün bir bütün olarak ele alındığı bir yaklaşım geliştirerek ödeme sistemlerinin “kesintisiz” olarak çalışmasını sağlamaktadırlar. Bu konuda, anlık ve ileriye dönük gerekli politikaları belirlemekte ve uygulanmasını gerçekleştirmektedirler. Avrupa Merkez Bankası ve Birlik üyesi ülkelerin merkez bankalarının kanunlarında olduğu gibi; 25.4.2001 tarih ve 4651 sayılı kanun ile değiştirilen 1211 sayılı Merkez Bankası Kanunu’nda, “Temel Görev ve Yetkiler” kapsamında ödeme sistemleri ile ilgili olarak T.C. Merkez Bankası’na verilen görev ve yetkiler şu şekilde ifade edilmiştir: “...Türk Lirasının hacim ve tedavülünü düzenlemek, ödeme ve menkul kıymet transferi ve mutabakat sistemleri kurmak, kurulmuş ve kurulacak sistemlerin kesintisiz işlemesini ve denetimini sağlayacak düzenlemeleri yapmak, ödemeler için elektronik ortam da dahil olmak üzere kullanılacak yöntemleri ve araçları belirlemek”.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası bu sorumluluklarının bilinci ile, bu ve benzer sistemlerin geliştirilmesi ve yenilenmesi için, dünya genelinde oluşan yeni eğilimleri de izleyerek Türkiye Bankalar Birliği ve mali sistemimizle yakın bir işbirliği içinde çalışmalarına devam edecektir.

Bugün, EFT Sisteminin 10. yılını doldurmuş olması vesilesi ile düzenlemiş bulunduğumuz bu konferansa katılarak bizi onurlandıran çok değerli konuklarımız Avrupa Merkez Bankası Ödeme Sistemleri Genel Direktörü Sn. Jean-Michel Godeffroy ve İngiltere’nin ödeme sistemleri organizasyonu olan APACS’ın üst düzey yöneticisi Sn. Michael Lewis ödeme sistemlerinin Avrupa’daki ve dünyadaki gelişmeleri ile ilgili bizlere çok önemli bilgiler verecekler.

Değerli konuklarımızın yapacakları açıklamalar sonrasında, ödeme sistemlerinin mali sistem için neden bu kadar önemli olduğu ve merkez bankalarının bu konuya neden bu kadar büyük önem verdikleri daha da belirgin hale gelecektir... Kendilerine şimdiden teşekkür ederim.

4

Bu vesile ile ülkemizin ödeme sistemlerinin geliştirilmesinde ve dünya genelinde örnek gösterilir bir düzeye ulaştırılmasında emeği geçen herkese teşekkür ederim.

Konferansın, Türkiye bankacılık sistemi olarak önümüzdeki dönemlerde yapmamız gereken çalışmalara ışık tutacağını ve yön vereceğini düşünüyorum.

Katıldığınız ve bizleri dinlediğiniz için hepinize teşekkür ederim.

Süreyya Serdengeçti

Başkan