de ziekte van whipple - welkom op az herentals | az herentals · colon, maag, esofagus, lever...
TRANSCRIPT
![Page 1: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/1.jpg)
De ziekte van Whipple
een zeldzame multisysteemziekte met eigenaardige neurologische kenmerken
Gregory Helsen Neurologie 15-10-2014
![Page 2: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/2.jpg)
Overzicht casus klacht aanvullend onderzoek diagnose behandeling evolutie
![Page 3: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/3.jpg)
Casus: klacht E. M., man, 54j Presentatie inwendige geneeskunde 06/2010 Klachten sinds +/- 10 maanden Belangrijke vermagering Diarree Koorts Vermoeidheid Zweten
![Page 4: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/4.jpg)
Casus: klacht Medische voorgeschiedenis: Barretslokdarm (2005) APO: geen dysplasie Psoriasis Hypogonadotroof hypogonadisme R/ Sustanon Arteriële hypertensie
Medicatie Pantomed 40 mg Asaflow 80 mg Nobiten 2.5 mg Sustanon 3-wekelijks
![Page 5: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/5.jpg)
Casus: aanvullend onderzoek Gastroscopie: Atrofische mucosa thv duodenum APO duodenum: Lamina propria: talrijke schuimige macrofagen PAS-kleuring: PAS-positieve macrofagen in lamina propria Ziehl-kleuring negatief
CT thorax: multipele, kleine lymfadenopathieën (mediastinaal, hilair, axillair)
![Page 6: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/6.jpg)
Casus: diagnose
?
![Page 7: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/7.jpg)
Casus: diagnose
Ziekte van Whipple
Zeldzame, chronische, multisystemische ziekte
Gastro-intestinaal systeem preferentieel aangetast
Veroorzaakt door Gram-pos. bacterie Tropheryma whipplei
![Page 8: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/8.jpg)
Casus: behandeling Doxycycline 2 x 100 mg/d Diarree volledig verdwenen Gewichtsrecuperatie
![Page 9: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/9.jpg)
Casus: evolutie Presentatie neurologie 01/2011 (7 m na 1ste consult) Klachten sinds 1 maand: Dubbelzicht (horizontaal) Articulatiemoeilijkheden (‘dubbele tong’) Slaperigheid Geheugenklachten
![Page 10: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/10.jpg)
Casus: evolutie Klinisch neurologisch onderzoek: Lichte bradyfrenie, perseveratie, MMSE 30/30 Oculomasticatoire myorhythmieën Verticale (supranucleaire) blikparese Zwakke peesreflexen
![Page 11: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/11.jpg)
Casus: evolutie Oculomasticatoire myorhythmieën: onwillekeurige ritmische en permanente convergentie-
bewegingen van de ogen synchroon openen/sluiten van de mond (en contractie
cervicale spieren) lage frequentie: 1-2 Hz pathognomonisch voor ziekte van Whipple
Simpson DA et al. Mov Disord. 1995; 10: 195-200
![Page 12: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/12.jpg)
Casus: evolutie NMR hersenen: normaal Cerebrospinaal vocht: normaal wbc: 3/mm3
eiwit: 46 mg/dl IgG-index normaal Iso-electrische focussering normaal PCR Whipple negatief
EMG: tekens van lichte polyneuropathie
![Page 13: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/13.jpg)
Casus: evolutie Diagnose neurowhipple Behandeling: Rocephine 2 x 2g /d IV ged. 2 weken Bactrim forte 2 x 1/d (na IV behandeling) + Foliumzuur 1 mg/d
Depakine chrono 500 mg, 2 x 1/d (symptomatisch)
![Page 14: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/14.jpg)
Casus: evolutie 04/2011 geen verbetering 2de behandeling: Rocephine 2 x 2g /d IV ged. 3 weken Bactrim forte 4 x 2/d (na IV behandeling) ged. 6 weken Bactrim forte 3 x 1/d (nadien) + Foliumzuur 1 mg/d
Rivotril 1 mg/d (symptomatisch)
![Page 15: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/15.jpg)
Casus: evolutie 06/2011 verbetering Oculomasticatoire myorhythmieën bijna volledig
verdwenen Nog lichte verticale blikparese
![Page 16: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/16.jpg)
Overzicht casus klacht aanvullend onderzoek diagnose behandeling evolutie
Ziekte van Whipple geschiedenis epidemiologie klinische symptomen diagnostiek therapie
![Page 17: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/17.jpg)
Geschiedenis Dr. George Whipple (°1878-†1976) Amerikaans patholoog
![Page 18: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/18.jpg)
Geschiedenis Nobelprijs fysiologie en
geneeskunde 1934 waarde van lever als
voedingssupplement in de behandeling van pernicieuze anemie ontdekking vit. B12
![Page 19: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/19.jpg)
Geschiedenis Dr. George Whipple (°1878-†1976) 1907: autopsie van een 36-jarige arts Malabsorptie, lymfadenopathie, koorts, hoest en arthritis Aanwezigheid van vet in stoelgang, darm, mesenteriële
lymfeklieren Vermoeden stoornis vetmetabolisme “Intestinale lipodystrofie”
Whipple GH. A hitherto undescribed disease characterizedanatomically by deposits of fat and fatty acids in the intestinal andmesenteric lymphatic tissues. Bull Johns Hopkins Hosp 1907; 18: 382–93.
![Page 20: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/20.jpg)
Geschiedenis
![Page 21: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/21.jpg)
Geschiedenis “Foamy macrophages” in lymfeklieren van de lamina propria
van de dunne darm. Hij beschreef ook “a number of rod-shaped organisms
resembling in form the tubercle bacillus.“ Niet zeker of dit de oorzaak was.
![Page 22: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/22.jpg)
Geschiedenis
Fenollar F et al. NEJM 2007; 356: 55-66
![Page 23: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/23.jpg)
Geschiedenis Tropheryma whipplei Grieks: ‘trophe’: voeding ‘eryma’: barrière
malabsorptie
![Page 24: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/24.jpg)
Overzicht Ziekte van Whipple geschiedenis epidemiologie klinische symptomen diagnostiek therapie
casus klacht aanvullend onderzoek diagnose behandeling evolutie
![Page 25: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/25.jpg)
Epidemiologie vooral blanke mannen man:vrouw 8:1 gemiddelde leeftijd 50 jaar zeldzaam incid.: 1 / 2.000.000 per jaar (Zwitserland) jaarlijks 30 gevallen gerapporteerd in literatuur sommige studies: hogere incidentie landbouwers
![Page 26: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/26.jpg)
Epidemiologie
T. whipplei overal aanwezig in bodem en rioolwater
De ziekte van Whipple is zeldzaam maar T. whipplei is niet zeldzaam
![Page 27: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/27.jpg)
Epidemiologie Frequent aanwezig bij asymptomatische ‘carriers’ PCR + in speeksel: 0.6-35% PCR + in faeces: 1.5-25% PCR + in maagvocht: 11.4% PCR + in duodenumbiopsie: 4.8-10%
Vals positieven? PCR + bij Actinomyces odontolyticus en Eikenella corrodens
Enkel sommige personen ontwikkelen de ziekte Onderliggende genetische predispositie?
![Page 28: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/28.jpg)
Epidemiologie
![Page 29: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/29.jpg)
Overzicht Ziekte van Whipple geschiedenis epidemiologie klinische symptomen diagnostiek therapie
casus klacht aanvullend onderzoek diagnose behandeling evolutie
![Page 30: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/30.jpg)
Klinische symptomen
3 belangrijkste symptomen: gewichtsverlies (80-90%) diarree (70-85%) arthropathie (70-90%)
![Page 31: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/31.jpg)
Klinische symptomen
Systemische symptomen (60%) lichte koorts nachtzweten lymfadenopathie
![Page 32: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/32.jpg)
Klinische symptomen
Dutly F et al. Clin Microbiol Rev. 2001; 14: 561-83
![Page 33: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/33.jpg)
Klinische symptomen Gastro-intestinaal: Diarree: vaak steatorree, soms waterige diarree Gewichtsverlies 10-15 kg in 1 jaar Malabsorptie cachexie
Abdominale lymfadenopathie
![Page 34: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/34.jpg)
Klinische symptomen Gastro-intestinaal: malabsorptie
Vit. C deficiëntie bij Whipple-patiënt
Hmamouchi I et al. J Rheumatol. 2010; 37: 1077-8
![Page 35: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/35.jpg)
Klinische symptomen Gastro-intestinaal: abdominale lymfadenopathie
Hmamouchi I et al. J Rheumatol. 2010; 37: 1077-8
![Page 36: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/36.jpg)
Klinische symptomen Gastro-intestinaal: Duodenum, jejunum en ileum bijna altijd aangetast colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast
Dunnedarmmucosa grote schuimige macrofagen met PAS-pos. partikels verlies van microvilli neerslag van lipiden, ook in stoelgang
![Page 37: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/37.jpg)
Klinische symptomenDuodenum met overvloedige macrofagen en gedilateerde villi
Schneider T et al. Lancet Infect Dis. 2008; 8: 179-90
![Page 38: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/38.jpg)
Klinische symptomenJejunum, PAS kleuring
![Page 39: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/39.jpg)
Klinische symptomen Arthralgie en arthritis: Frequentste extra-intestinale manifestatie In 1/3 voorafgaand aan gastro-intestinale of systemische
symptomen Transiënte, intermittent en migrerend Vnl perifere gewrichten: Knieën,ellebogen, vingers, enkels, schouders
![Page 40: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/40.jpg)
Klinische symptomen Arthralgie en arthritis: Whipple te overwegen in DD als: Patiënten refractair aan behandeling met
NSAID’s corticosteroïden Anti-rheuma behandeling
Patiënten van middelbare leeftijd rheumafactor neg. Intermittente polyarthritis, oligoarthritis van grote gewrichten
![Page 41: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/41.jpg)
Klinische symptomencarpale and carpo-metacarpale ankylosering 28 jaar arthritis vooraleer diagnose Whipple gesteldsparing van metacarpofalangeale gewrichten
Puéchal X et al. Arthritis Rheum. 2008; 56: 1713-8
meestel geen RX-afwijkingen
![Page 42: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/42.jpg)
Klinische symptomen Cardiaal: 1/3 cardiale aantasting Postmortemonderzoek cardiale aantasting in > 50% Infectieuze endocarditis met neg. hemoculturen
Verdikte en misvormde mitralis- of aortaklep peridarditis myocardfibrose
![Page 43: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/43.jpg)
Klinische symptomen Cardiaal: TEE: 1.2 cm vegetatie op aortaklep
Miguelena J et al. Rev Esp Cardiol. 2010; 63: 250-1
![Page 44: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/44.jpg)
Klinische symptomen Cardiaal: Polypoïde massa op aortaklep
Miguelena J et al. Rev Esp Cardiol. 2010; 63: 250-1
![Page 45: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/45.jpg)
Klinische symptomen Pulmonaal: Longaantasting in 30-40% Pleuritis met thoracale pijn Chronische niet-reproductieve hoest Dyspnoe
RX thorax: pleuravocht of longinfiltraten
‘Sarcoidosis-like’-presentatie Soms moeilijke DD
![Page 46: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/46.jpg)
Klinische symptomen Pulmonaal:
Kelly CA et al. Thorax. 1996; 51: 343-3
![Page 47: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/47.jpg)
Klinische symptomen Centraal zenuwstelsel: Ernstigste manifestatie van Whipple Primaire neurowhipple Geen systemische aantasting In 20% Moeilijke diagnose
Secundaire neurowhipple Wel systemische aantasting Vaak als uiting van klinisch herval
![Page 48: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/48.jpg)
Klinische symptomen Centraal zenuwstelsel: Bij patiënten zonder neurol. sympt 50% pos. PCR in CSV!
Sommige bronnen Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen
Postmortemonderzoek: > 90% aantasting van CZS
![Page 49: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/49.jpg)
Klinische symptomen
Panegyres PK. Pract Neurol. 2008; 8: 311-7
![Page 50: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/50.jpg)
Klinische symptomen
Panegyres PK. Pract Neurol. 2008; 8: 311-7
![Page 51: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/51.jpg)
Klinische symptomen Centraal zenuwstelsel: Geen enkele afwijking op NMR hersenen specifiek Contraststofcapterende letsels Normaal Soms biopsie nodig
Cerebrospinaal vocht Routine-parameters (cellen, eiwit) vaak normaal PCR PAS-positieve partikels (zelden)
![Page 52: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/52.jpg)
Klinische symptomen Centraal zenuwstelsel:
Macrofaag met PAS-positieve inclusies in CSV
Dutly F et al. Clin Microbiol Rev. 2001; 14: 561-83
![Page 53: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/53.jpg)
Klinische symptomen Centraal zenuwstelsel:
Hersenbiopt met met PAS-positieve inclusies
Dutly F et al. Clin Microbiol Rev. 2001; 14: 561-83
![Page 54: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/54.jpg)
Klinische symptomen Ogen: Zeldzaam aangetast (5%) uveitis vitritis retinitis neuritis optica papiloedeem
![Page 55: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/55.jpg)
Klinische symptomen Ogen:
Bilaterale uveitis (zonder gastro-intestinale Whipple)
Rickman LS et al. NEJM. 1995; 332: 363-6
![Page 56: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/56.jpg)
Klinische symptomen Lymfadenopathie: Frequent (40-60%) Klinisch gelijkend op Andere infectieuze oorzaken Sarcoïdose lymfoom
![Page 57: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/57.jpg)
Klinische symptomen Hematologisch: Anemie frequent (90%) Vit. B12-def. Intestinaal bloedverlies Ijzerdeficiëntie
![Page 58: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/58.jpg)
Klinische symptomen Huid: Hyperpigmentatie (40-60%)
Vooral zon-blootgestelde huid Vaak foutief als Addison gediagnosticeerd o.a. door vitaminedeficiënties (B3).
Inflammatoire huidletsels (immuungemedieerd) Gelijkend op
Eczema Psoriasis Lupus Urticaria Erythema nodosum
![Page 59: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/59.jpg)
Klinische symptomen Huid:
http://dermnetnz.org
nodules
hyperpigmentatie
eczemateuze letsels
![Page 60: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/60.jpg)
Overzicht casus klacht familiale anamnese klinisch neurologisch
onderzoek technische onderzoeken diagnose
Ziekte van Whipple
geschiedenis epidemiologie klinische symptomen diagnostiek therapie
![Page 61: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/61.jpg)
Diagnostiek
Schneider T et al. Lancet Infect Dis. 2008; 8: 179-90
![Page 62: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/62.jpg)
Diagnostiek PAS-kleuring
PAS-positief materiaal: mucopolysaccharide-bevattend kapsel van de bacterie Duodenumbiopsie: macrofagen in lamina propria Minstens 5 biopten nemen Als geen gastro-intest sympt (10-15%)
PAS-kleuring duodenum negatief Andere weefsels biopteren
![Page 63: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/63.jpg)
Diagnostiek PAS-kleuring
duodenum
![Page 64: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/64.jpg)
Schneider T et al. Lancet Infect Dis. 2008; 8: 179-90
![Page 65: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/65.jpg)
Diagnostiek PAS-kleuring
PAS-positieve macrofagen ook bij Mycobacterium avium intracellulare Zuurvaste kleuring
Centraal zenuwstelsel: PAS-positieve partikels Intraneuronale polyglucosanbodies Abnormaal glycogeen Prion proteïne
![Page 66: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/66.jpg)
Diagnostiek PCR
Hoge sensiviteit en specificiteit Belang in opvolging na behandeling
Negativering in duodenumbiopten na AB-behandeling PAS-kleuring kan jaren positief blijven
Cave Aanwezigheid bij gezonde ‘carriers’ Vals positieve resultaten
![Page 67: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/67.jpg)
Diagnostiek Immunohistochemie
Histologisch onderzoek met specifieke antistoffen tegen T. whipplei Hogere sensitiviteit dan PAS-kleuring
![Page 68: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/68.jpg)
Diagnostiek Immunohistochemie
![Page 69: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/69.jpg)
Diagnostiek Electronenmicroscopie Niet routinematig
Fenollar F et al. Clin Diagn Lab Immunol. 2001; 8: 1-8
![Page 70: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/70.jpg)
Overzicht casus klacht familiale anamnese klinisch neurologisch
onderzoek technische onderzoeken diagnose
Ziekte van Whipple geschiedenis epidemiologie klinische symptomen diagnostiek therapie
![Page 71: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/71.jpg)
Therapie Antibiotica Penicilline Penicilline + Streptomycine Erythromycine Ampicilline Chloramfenicol Tetracycline Trimethoprim-Sulfamethoxazole Ceftriaxone Meropenem
![Page 72: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/72.jpg)
Therapie Antibiotica Wegens zeldzaamheid onbekend welk beste schema Remissie van intestinale symptomen sluit niet uit dat CZS-
aantasting kan optreden Recidiefrisico globaal in 24% Niet-neurol sympt beantwoorden goed aan idem AB Recidief met neurol sympt: slechte prognose Belang van AB met goede penetratie in CZS!
TMP-SMX beter dan Tetracyclines
![Page 73: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/73.jpg)
Therapie Antibiotica Recidiefrisico hoger bij Tetracyclines en Penicilline dan
TMP-SMX.
![Page 74: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/74.jpg)
Therapie Antibiotica Ceftriaxone 2g/d IV of Meropenem 3x1g/d IV Ged. 2 weken
Trimethoprim-sulfamethoxazole 160/800 mg, 2-3x1/d Minstens 1 jaar + Foliumzuur
![Page 75: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/75.jpg)
Therapie Antibiotica Verbetering binnen de 2 weken na start therapie Neurologische symptomen soms irreversiebel
![Page 76: De ziekte van Whipple - Welkom op AZ Herentals | AZ Herentals · colon, maag, esofagus, lever zelden aangetast Dunnedarmmucosa ... Bij alle patiënten LP te doen, onafh van symptomen](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022021702/5d36615488c993d6058d8086/html5/thumbnails/76.jpg)
Amir R, Vercruyssen A, Helsen G. Tijdschr Neurol Neurochir 2012; 113: 203-08
http://www.ariez.nl/